Την τελευταία πενταετία παρατηρείται σταδιακή αύξηση του όγκου των εμπορικών συναλλαγών. Το 2007 ο όγκος εμπορίου ήταν κατά 98,15% μεγαλύτερος από ότι το 2001 φθάνοντας τα 412,64 εκ. Την ίδια περίοδο το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει σταθερά αρνητικό εις βάρος της Ελλάδος, τα τελευταία τρία έτη μάλιστα διευρύνθηκε σημαντικά (ετήσια αύξηση 390% το 2007). Το 2007 οι ελληνικές εξαγωγές προς την Αίγυπτο μειώθηκαν κατά 10,14%, όταν οι συνολικές εξαγωγές της χώρας μας σημείωσαν αύξηση 7,98%, και οι συνολικές εισαγωγές της Αιγύπτου αυξήθηκαν επίσης κατά 31,05%. Παρατηρείται, ως εκ τούτου, αναντιστοιχία μεταξύ των τάσεων της αιγυπτιακής οικονομίας, του ελληνικού εξαγωγικού εμπορίου και του μέρους του τελευταίου που κατευθύνεται στην Αίγυπτο. Το ποσοστό κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές μειώθηκε δραματικά για την Ελλάδα στο 34,01% από 65,6% το 2006 (προσεγγίζοντας τον μέσο όρο για το σύνολο του ελληνικού εξωτερικού εμπορίου ο οποίος ήταν 29% το 2007, έναντι 33% το 2006). Οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές δεν έχουν καταφέρει ακόμη να αποκτήσουν αξιοσημείωτη δυναμική. Η Αίγυπτος υποχώρησε το 2007 στην 31 η θέση μεταξύ των χωρών-αποδεκτών ελληνικών προϊόντων (από την 28 η το 2006) με μερίδιο 0,6% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών (όσο και το 2002). Βάσει των στοιχείων της Αιγυπτιακής Στατιστικής Υπηρεσίας η Ελλάδα κατατάσσεται στην 35 η θέση των προς την Αίγυπτο εξαγωγέων-χωρών με μερίδιο 0,5% (το 2006 ήταν 31 η ). Διμερές εμπόριο Ελλάδος-Αιγύπτου ( εκ.) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 μεταβολή Ελληνικές εξαγωγές 90,45 65,70 66,23 114,95 114,74 116,57 104,74-10,14% Αιγυπτιακές εξαγωγές 117,79 175,28 134,83 156,50 156,12 177,22 307,90 73,73% Εμπορικό ισοζύγιο -27,34-110,05-68,60-41,55-41,38-60,65-297,16 (-) 389,95% Όγκος εμπορίου 208,24 240,98 201,06 271,45 270,86 293,79 412,64 40,45% Πηγή: EUROSTAT Διμερές Εμπόριο Ελλάδος-Αιγύπτου Εξαγωγές- Εισαγωγές (εκ. ευρώ) 350 300 250 200 150 100 50 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έτη 500 400 300 200 100 Όγκος Εμπορίου 0 Ισοζύγιο (εκ. ευρώ) -100-200 -300-400 Ελληνικές εξαγωγές Αιγυπτιακές εξαγωγές Εμπορικό ισοζύγιο Όγκος εμπορίου
Από αναλυτική εξέταση των ελληνικών εξαγωγών (στοιχεία EUROSTAT) σημειώνεται, κατ αρχήν, ότι ο βαθμός συγκέντρωσης των τριών κατηγοριών προϊόντων με τις παραδοσιακά υψηλότερες σε αξία εξαγωγές (βαμβάκι, καπνά, προϊόντα πετρελαίου) μειώθηκε από 67,39% το 2006 σε 50,41% το 2007. Διεκόπη, έτσι, η αυξητική πορεία του εν λόγω συντελεστή κατά την προηγούμενη πενταετία (51,98% το 2002, 53,83% το 2003, 66,78% το 2004, 68,75% το 2005). Αυτό οφείλεται στην μείωση των εξαγωγών προϊόντων πετρελαίου κατά 57,93% και βαμβακιού κατά 45,44% (οι εξαγωγές καπνού αυξήθηκαν 7,54%). Επιβεβαιώθηκε, κατ αυτόν τον τρόπο, διαπίστωσή μας στο αντίστοιχο σημείωμα περασμένου έτους (σχετ. Α.Π. Φ.2150/1627/21.11.07) ότι η πολύ μικρή διασπορά αποτελεί στοιχείο που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ομαλή ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών ως αποτέλεσμα απρόβλεπτων μεταβολών που ενδεχομένως να λάβουν χώρα είτε στην αιγυπτιακή οικονομία γενικότερα (από ενδογενείς ή εξωγενείς παράγοντες), είτε σε συγκεκριμένους κλάδους στους οποίους κατευθύνονται τα ελληνικά προϊόντα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ως πιθανότερη ερμηνεία προβάλει η μεταβολή των διεθνών συναλλαγματικών ισοτιμιών, η οποία ανατίμησε το ευρώ έναντι του δολαρίου, καθιστώντας τα συγκεκριμένα ελληνικά προϊόντα (τα οποία, ως πρώτες ή ημικατεργασμένες ύλες, παρουσιάζουν υψηλή ελαστικότητα εισαγωγής ως προς την τιμή) λιγότερο ανταγωνιστικά. Ας σημειωθεί ότι, η εξέλιξη αυτή πραγματοποιήθηκε ενόσω οι συνολικές εισαγωγές της Αιγύπτου για τα προαναφερθέντα προϊόντα αυξήθηκαν (2,55% για το βαμβάκι και 18,45% για το πετρέλαιο). Από την άλλη πλευρά θετικό στοιχείο αποτελεί η αύξηση του μεριδίου των υπολοίπων εκ των δώδεκα πρώτων κατηγοριών εξαγώγιμων προϊόντων (δηλ. εκτός βαμβακιού, καπνού και πετρελαίου) σε 36,29% από 21,28% το 2006. Ειδικότερα, παρατηρούμε αύξηση στις εξαγωγές σιδήρου και χάλυβα (186,73%), ηλεκτρικών μηχανημάτων και εξοπλισμού (185,35%), μηχανών (68,42%), πλαστικών (77,27%), τεχνουργημάτων βασικών μετάλλων (64,32%) και δεψικών-βαφικών εκχυλισμάτων (30,63%). Στο μέτρο που η τάση αύξησης των εξαγωγών ενδιάμεσων και κεφαλαιουχικών αγαθών διατηρηθεί (υπενθυμίζεται ότι η οικονομική ανάπτυξη στην Αίγυπτο συνδυάζεται με ισχυρή εξάρτηση από εισαγωγές της συγκεκριμένης κατηγορίας), τα δε προϊόντα αυτά ενσωματώνουν υψηλή τεχνολογία και προστιθέμενη αξία (ούτως ώστε να είναι ανταγωνιστικά) η προοπτική βελτίωσης των εξαγωγικών επιδόσεων της Ελλάδας θα είναι θετική. Στο βαθμό επίσης που ο ρυθμός ανάπτυξης της αιγυπτιακής οικονομίας διατηρηθεί με παράλληλη σταδιακή (α) ολοκλήρωση της φιλελευθεροποίησης του εμπορίου με την ΕΕ, (β) διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών στην αγορά καταναλωτικών προϊόντων (αύξηση του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος, υιοθέτηση καταναλωτικών προτύπων), θα ήταν μακροπρόθεσμα δυνατή η εξειδικευμένη στόχευση επιλεγμένων κοινωνικών στρωμάτων για την προώθηση καταναλωτικών προϊόντων (προς το παρόν οι εισαγωγές της Αιγύπτου στην κατηγορία αυτή είναι περιορισμένες, περίπου 15%).
(Α) Εκ των 12 κυριότερων κατηγοριών ελληνικών εξαγωγικών προϊόντων (διψήφιες κατηγορίες σύμφωνα με ΣΟ) τα σημαντικότερα, ανά (οκταψήφια) υποκατηγορία, είναι τα ακόλουθα: 1) Βαμβάκι : 27,26 εκ., ήτοι 26,03% των ελληνικών εξαγωγών προς την Αίγυπτο (η κατηγορία έχει μερίδιο 2,00% επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών) βαμβάκι μη λαναρισμένο ( 26,26 εκ., ήτοι 96,29% της συγκεκριμένης κατηγορίας) 2) Καπνός: 22,19 εκ./21,18% (2,03% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) τσιγάρα ( 15,23 εκ./68,63%) καπνά τύπου virginia ( 5,39 εκ./24,29%) καπνά sun cured ανατολικού τύπου ( 1,08 εκ./4,86%) 3) Μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά: 12,53 εκ./11,96% (5,40% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) μέρη θερμαντήρων νερού και συσκευές θέρμανσης ( 1,33 εκ./37,89%) στατικοί μετατροπείς ρεύματος ( 451,19 χιλ./12,82%) συσσωρευτές με μόλυβδο ( 418,49 χιλ./11,68%) ηλεκτρικές συσκευές προστασίας κατά κλοπής-πυρκαγιάς ( 297,32 χιλ./8,26%) Οι εξαγωγές στην κατηγορία αυτή αυξήθηκαν σημαντικά (185,35%) έναντι του 2006, ενώ παράλληλα διευρύνθηκαν οι υποκατηγορίες προϊόντων που εξήχθησαν. 4) Μηχανές, συσκευές και μηχανικές επινοήσεις: 7,90 εκ./7,54% (5,04% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) ψυγεία και οικιακοί καταψύκτες ( 546,90 χιλ./24,10%) έπιπλα με εξοπλισμό για παραγωγή ψύχους ( 424,29 χιλ./18,75%) ατμολέβητες ( 228,00 χιλ./9,82%) Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 68,42%. Δεν πραγματοποιήθηκαν το 2007 εξαγωγές σε μέρη και εξαρτήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών (μερίδιο 12,30% το 2006). 5) Πλαστικά: 5,08 εκ./4,85% (4,86% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) πόρτες, παράθυρα και πλαίσια ( 1,28 εκ./25,19%) ρητίνες και αλκύδια ( 776,36 χιλ./15,15%) φιάλες και φιαλίδια ( 608,12 χιλ./11,81%) πιατικά και είδη σερβιρίσματος ( 551,07 χιλ./10,82%) είδη υγιεινής καθαριότητας ( 425,79 χιλ./8,26%) Οι συνολικές εξαγωγές πλαστικών αυξήθηκαν κατά 77,27%. Σημαντικό μέρος της αύξησης αυτής οφείλεται στην πραγματοποίηση εξαγωγών πόρτων, παραθύρων και πλαισίων (το 2006 ήταν μηδενικές). 6) Ορυκτά καύσιμα: 3,35 εκ./3,20% (11,84% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) βουτάνια ( 2,81 εκ./83,88%)
Τα βουτάνια αντικατέστησαν τα λιπαντικά λάδια (73,55% του συνόλου το 2006) ως το κύριο προϊόν στην εν λόγω κατηγορία. 7) Τεχνουργήματα από κοινά μέταλλα: 2,62 εκ./2,50% (0,42% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) πώματα ( 2,36 εκ./90,07%) Τα πώματα παρέμειναν το βασικό εξαγώγιμο προϊόν με βάση κοινά μέταλλα. 8) Σίδηρος και χάλυβας: 2,61 εκ./2,49% (4,89% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) πλατέα προϊόντα έλασης επιστρωμένα με άλλο μέταλλο ( 1,65 εκ./63,21%) πλατέα προϊόντα έλασης μη επιστρωμένα ( 526,61 χιλ./19,92%) Εντυπωσιακή ήταν η αύξηση της αξίας των εξαγωγών σιδήρου και χάλυβα (186,73%), ως επί τω πλείστον πλατέων προϊόντων έλασης. Οι εξαγωγές λευκοσιδήρου, αντίθετα, υποχώρησαν κατά 74,95% (το 2006 είχαν μερίδιο 56,90% του συνόλου). 9) Δεψικά και βαφικά εκχυλίσματα: 2,18 εκ./2,08% (0,74% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) χρωστικές ύλες ( 1,96 εκ./89,90%) Οι χρωστικές ύλες εξακολούθησαν να είναι το κύριο εξαγώγιμο προϊόν (με αυξημένο μάλιστα μερίδιο), ενώ η συνολική αύξηση των εξαγωγών στην συγκεκριμένη κατηγορία ανήλθε σε 30,63%. 10) Διάφορα προϊόντα χημικών βιομηχανιών: 1,73 εκ./1,65% (0,72% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) γόμες και εστέρες (684,45 χιλ./54,83%) ζιζανιοκτόνα (314,82 χιλ./17,91%) Η αξία των εξαγωγών μειώθηκε ελαφρά (-4,19%), οι βασικές υποκατηγορίες προϊόντων όμως δεν μεταβλήθηκαν. 11) Αργίλιο και τεχνουργήματα: 1,71 εκ./1,63% (5,35% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) πλάκες, ταινίες και φύλλα από κράματα αργιλίου ( 1,38 εκ./80,70%) Η μείωση των εξαγωγών προϊόντων αλουμινίου κατά 14,43% οφείλεται, κυρίως, στην υποχώρηση των εξαγωγών στην υποκατηγορία φύλλων και ταινιών από αργίλιο (-81,43%). 12) Παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών: 1,67 εκ./1,59% (3,97% ελληνικών εξαγωγών παγκοσμίως) ροδάκινα (1,2 εκ./71,85%) Οριακή ήταν η αύξηση των εξαγωγών (1,95%).
(Β) Εκ των υπολοίπων κατηγοριών ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στην Αίγυπτο άξιες μνείας επιδόσεις παρατηρούνται στα ακόλουθα προϊόντα: 1) Τεχνουργήματα από πέτρες, γύψο και τσιμέντο τεχνουργήματα από γύψο επενδυμένα με χαρτί-χαρτόνι ( 691,65 χιλ./60,24%) μυλόπετρες από φυσικό ή συνθετικό διαμάντι ( 335,51 χιλ./29,20%) 2) Αλεύρια αλεύρια μαλακού σιταριού ( 592,71 χιλ./100,00%) 3) Ενδύματα πλεκτά βαμμένα πλεκτά υφάσματα ( 419,86 χιλ./64,06%) βαμμένα βαμβακερά υφάσματα ( 234,42 χιλ./35,77%) 4) Προϊόντα κεραμευτικής κεραμίδια ( 392,62 χιλ./90,11%) 5) Καουτσούκ και τεχνουργήματα ιμάντες μεταφορικού ή μετάδοσης κίνησης ( 390,70 χιλ./96,29%) 6) Αλάτι, θείο, ασβέστης, τσιμέντα θείο ακατέργαστο και θείο μη εξευγενισμένο ( 369,40 χιλ./74,39%) 7) Γόμες και ρητίνες φυσικές γόμες ( 325,00 χιλ./99,38%) 8) Λιπάσματα λιπάσματα ορυκτά ή χημικά φωσφορικά ( 322,54 χιλ./46,39%) λιπάσματα ή χημικά που περιέχουν άζωτο, φώσφορο ή κάλλιο ( 227,95 χιλ./32,70%) 9) Τεχνουργήματα σιδήρου και χάλυβα κατασκευές και μέρη κατασκευών ( 286,32 χιλ./73.70%) 10) Ελαιόλαδο ελαιόλαδο μειονεκτικό, όχι παρθένο ( 243,42 χιλ./84,37%)