ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦEIO ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦEIO ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΔΡΑΣΕΙΣ Ιανουάριος 2012-Δεκέμβριος 2012 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΣΚΟΠΟΣ Β. ΣΤΕΛΕΧΗ Γ. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Δ. ΔΡΑΣΕΙΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Δ.1. ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Δ.2. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ Δ.2.1. Ανασφάλιστοι οροθετικοί Δ.2.2. Ανήλικοι οροθετικοί Δ.2.3.Οικογένειες με οροθετικά μέλη Δ.2.4.Χρήστες τοξικών ουσιών Δ.2.5. Εκδιδόμενοι άντρες Δ.3. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ- ΘΕΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Δ.4. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. Δ.5. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΜΗ.ΚΥ.Ο Δ.6. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Δ.6.1. Συνεργασία με την Κοινωνική και Ψυχολογική Υπηρεσία του Γεν. Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» Δ.6.2. Συνεργασία με την Κοινωνική Υπηρεσία του Νοσοκομείου Κρατουμένων «Άγιος Παύλος» των φυλακών Κορυδαλλού Δ.6.3. Συνεργασία με φορείς και οργανισμούς Δ.7. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΡ. ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ Δ.7.1. Συμμετοχή του Γραφείου στην ομάδα αξιολόγησης και διάχυσης των αποτελεσμάτων της έρευνας EMIS Δ.7.2. Συμμετοχή στην ημερίδα «Γνωριμία Street Worker Κυβερνητικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων: Ανταλλαγή τεχνογνωσίας Εμπόδια- Καλές Πρακτικές» Δ.7.3. Συμμετοχή στο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS Δ.7.4. Συμμετοχή στην συνάντηση εργασίας του ΚΕΕΛΠΝΟ με το ECDC/ EMCDDA/WHO Δ.7.5. Εποπτεία πρακτικής άσκησης φοιτήτριας Δ.8. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΡ. ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ & ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ Δ.8.1. Εκπαιδευτικό σεμινάριο με στελέχη στα Κέντρα Υποδοχής Μεταναστών Δ.8.2. Εκπαίδευση για το Πρόγραμμα «Υλοποίηση δράσεων ιατρικών και ψυχοκοινωνικών αναγκών αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα που ενδεχομένως χρήζουν διεθνούς προστασίας σελ.4 σελ.4 σελ.4 σελ.5 σελ.5 σελ.6 σελ.6 σελ.6 σελ.6 σελ.6 σελ.7 σελ.8 σελ.8 σελ.9 σελ.9 σελ.9 σελ.9 σελ.9 σελ.10 σελ.10 σελ.10 σελ.10 σελ.11 σελ.11 σελ.11 σελ.11 2

στην περιοχή του Έβρου» Δ.8.3. Εκπαιδευτικό σεμινάριο στο ΚΕ.Θ.Ε.Α. «εξέλιξις» Δ.8.4. Εκπαιδευτικό σεμινάριο για ενημερωτές στο Κέντρο Πρόληψης για τον hiv Athens Check Point Δ.8.5. Συμμετοχή στην ημερίδα «Γνωριμία Steet Worker Κυβερνητικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων : Ανταλλαγή τεχνογνωσίας Εμπόδια- Καλές Πρακτικές» Δ.8.6. Εκπαίδευση Επιμόρφωση των στελεχών του Γραφείου Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων σελ.11 σελ.12 σελ.12 σελ.12 σελ.12 3

Α. ΣΚΟΠΟΣ Το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων υπάγεται στο Τμήμα Παρεμβάσεων στην Κοινότητα. Σύμφωνα με τον Eσωτερικό Kανονισμό του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων «προγραμματίζει, οργανώνει, υλοποιεί και ελέγχει επιστημονικές δραστηριότητες, όπως η ψυχοκοινωνική στήριξη ασθενών με λοιμώξεις, η επίλυση κοινωνικών τους προβλημάτων, η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης απέναντί τους και ο σχεδιασμός υπηρεσιών εξυπηρέτησής τους. Επίσης, συντονίζει την συνεργασία του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μη Κυ.Ο.) που δραστηριοποιούνται εθελοντικά κατά των ειδικών λοιμώξεων». Β. ΣΤΕΛΕΧΗ Π. Δαμάσκος, Κοινωνιολόγος Υγείας (Υπεύθυνος Γραφείου). Μ. Γιαννοπούλου, Ψυχολόγος Υγείας Χ. Δρέσιου, Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, (4 ημέρες την εβδομάδα έως τον Νοέμβριο 2012) Κ. Μαντζαβίνου, Σχολική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια Ε. Κρομμύδα, Κοινωνιολόγος (από Δεκέμβριο 2012) Α. Κρίνη, Διοικητικός Ε. Ταμπάκη, Διοικητικός- Πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών Γ. Μαντά, Διοικητικός (από Σεπτέμβριο 2012) Γ. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Συμβουλευτική σε θέματα κοινωνικής πρόνοιας που αφορούν οροθετικά άτομα Κοινωνική στήριξη σε ατομικό επίπεδο Ατομική ψυχολογική στήριξη οροθετικών και οικείου περιβάλλοντος Παρεμβάσεις σε επίπεδο κοινότητας, διαχείριση κρίσεων και φοβικών αντιδράσεων του κοινού Παρεμβάσεις κοινωνικής πολιτικής σε θέματα που αφορούν οροθετικά άτομα και γενικότερα σε θέματα aids Θεσμικές παρεμβάσεις όταν αυτές κρίνονται απαραίτητες Παρεμβάσεις σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες όπως χρήστες τοξικών ουσιών, μετανάστες, εκδιδόμενα άτομα, άτομα με ομοερωτικό προσανατολισμό κ.α. Επισκέψεις κατ οίκον, παρακολούθηση περιστατικών στον χρόνο Συνεργασία με Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων (ΜΕΛ) για κοινωνικοπρονοιακά θέματα οροθετικών και πρόσβασης στην θεραπεία Στήριξη εργαζομένων ΚΕΕΛΠΝΟ σε ομαδικό και ατομικό επίπεδο Ενημέρωση/ευαισθητοποίηση ομάδων πληθυσμού σε θέματα πρόληψης AIDS/Σ.Μ.Ν. και κοινωνικής αντιμετώπισης οροθετικών ατόμων Εκπαίδευση στελεχών υγείας και άλλων υπηρεσιών σε θέματα αρμοδιότητας του Γραφείου, όπως διαχείριση περιστατικών, συμβουλευτικής, ενημέρωσης/ ευαισθητοποίησης, αντιμετώπισης στιγματιστικών στάσεων κ.α. 4

Δ. ΔΡΑΣΕΙΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Δ.1. ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 1. Το Γραφείο δέχεται καθημερινά τηλεφωνήματα από οροθετικά άτομα που απευθύνονται για την επίλυση κοινωνικών ζητημάτων ή ζητημάτων κοινωνικής πρόνοιας τόσο από το εσωτερικό της χώρας, όσο και από το εξωτερικό. Κατά μέσο όρο 11 τέτοιες κλήσεις ημερησίως. 2. Στήριξη οροθετικών ατόμων για διεκπεραίωση υποθέσεων τους. Κατά τη διάρκεια του έτους υπήρξαν 65 τέτοια περιστατικά. Για την επαρκέστερη διεκπεραίωση αυτών των υποθέσεων (π.χ. έκδοση Πιστοποιητικού Κοινωνικής Προστασίας από την Πρόνοια, διεκπεραίωση αιτήσεων για άδεια διαμονής, διακανονισμός με ασφαλιστικό φορέα για την πρόσβαση στην αγωγή), ήταν πολλές φορές απαραίτητη η επαφή και η συνεργασία με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες π.χ. Ασφαλιστικά Ταμεία, Πρόνοια, Κέντρα Αναφοράς, Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων κ.α. 3. Περιστατικά τα οποία παρακολουθούνται σε σταθερή βάση. Οροθετικά άτομα με χρόνια προβλήματα παρακολουθούνται σε σταθερή βάση. Θέματα που διαπραγματεύονται είναι αντιμετώπιση ενδοοικογενειακών και εργασιακών προβλημάτων, οργάνωση ιδιωτικού βίου, οικονομική αστάθεια, κ.λ.π. Ο αριθμός τέτοιων περιστατικών ανήλθε στα 95 το 2012. 4. Επισκέψεις μη οροθετικών ατόμων για ενημέρωση σχετικά με το aids ή ζητήματα σχέσεων με οροθετικά άτομα. Κατά τη διάρκεια του 2012 υπήρξαν 18 περιπτώσεις. 5. Οικονομική ενίσχυση άπορων οροθετικών ατόμων. Ενισχύονται οικονομικά: Οικογένειες με οροθετικά παιδιά Αλλοδαποί οι οποίοι δεν δικαιούνται επίδομα της Πρόνοιας. Ηλικιωμένοι και άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας που δεν μπορούν να εργαστούν. Αποφυλακισθέντες στην προσπάθεια τους για επανένταξη. Άτομα τα οποία επιθυμούν να εργαστούν αλλά χρειάζονται στήριξη για την έναρξη της εργασίας. Το πρώτο εξάμηνο του 2012 δόθηκε το ποσό των 10.000 και το δεύτερο εξάμηνο του 2012 το ποσό των 17.000 ως οικονομική στήριξη. Η οικονομική στήριξη γίνεται είτε μέσω της παροχής ειδικών δελτίων τροφίμων (47 περιπτώσεις), είτε μέσω χρημάτων για την κάλυψη βασικών αναγκών επιβίωσης (20 περιπτώσεις), είτε μέσω της απευθείας κάλυψης κάποιων εξόδων, όπως έξοδα για έκδοση άδειας παραμονής (5 περιπτώσεις), έξοδα για αποκλειστική νοσοκόμα, ιατρικές εξετάσεις ή θεραπείες (2 περιπτώσεις), δικαστικά έξοδα (3 περιπτώσεις) και έξοδα διαμονής για περιορισμένο χρόνο σε ξενοδοχείο στην περίπτωση αστέγων (7 περιπτώσεις). Επίσης, κατά το 2012 καλύφθηκαν έξοδα ενοικίου σε 12 περιπτώσεις, λογαριασμοί κοινής ωφέλειας σε 11 περιπτώσεις, έξοδα για αγορά βρεφικών ειδών πρώτης 5

ανάγκης σε 4 περιπτώσεις και τέλος η εισφορά ασφαλιστικού φορέα σε μία περίπτωση. Δ.2. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ Δ.2.1. Ανασφάλιστοι οροθετικοί Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, το Γραφείο χειρίζεται θέματα ανασφάλιστων οροθετικών. Το 2007 αναλαμβάνει την ευθύνη του συντονισμού ομάδας εργασίας για την διερεύνηση πρόσβασης στην αντιρετροϊκή αγωγή ανασφάλιστων και αλλοδαπών. Στα πλαίσια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στελεχών υγείας, πραγματοποίησε στις 20 & 21 Μαρτίου 2009 εκπαιδευτική διημερίδα με θέμα «Ανασφάλιστοι οροθετικοί και πρόσβαση στη θεραπεία». Κατά τη διάρκεια του 2012 το Γραφείο διαχειρίστηκε 30 περιστατικά ανασφαλίστων. Για την καλύτερη διεκπεραίωση χρειάστηκε να γίνουν κατά περίπτωση επισκέψεις των στελεχών του Γραφείου σε Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων, συνεργασίες με Κοινωνικές Υπηρεσίες των Νοσοκομείων, ασφαλιστικούς φορείς, αλλά και συνοδεύοντας τον ωφελούμενο στις αντίστοιχες υπηρεσίες. Δ.2.2. Ανήλικοι οροθετικοί Το 2012 το Γραφείο χειρίστηκε 9 περιπτώσεις οροθετικών ανηλίκων, ηλικίας από 4 έως 17 ετών, που κατάγονται από Ελλάδα, Νιγηρία, Αλβανία, Μολδαβία και Αρμενία. Τα κύρια αιτήματα των παραπάνω περιστατικών αφορούσαν θέματα ψυχοκοινωνικής στήριξης, πρόσβασης στην αντιρετροϊκή θεραπεία, κάλυψης ιατρονοσηλευτικής περίθαλψης, οικονομικής ενίσχυσης και ένταξής τους στο σχολικό περιβάλλον. Δ.2.3. Οικογένειες με οροθετικά μέλη Το 2012 απευθύνθηκαν στο Γραφείο 27 οικογένειες με οροθετικά μέλη. Τα στελέχη του Γραφείου διαχειρίστηκαν ζητήματα οικονομικής, προνοιακής και ψυχολογικής στήριξης των οικογενειών αυτών. Οι χώρες καταγωγής τους ήταν: Ελλάδα, Νιγηρία, Κένυα, Καμερούν, Ρουμανία, Σομαλία, Αλβανία, Σιέρα Λεόνε, Ουκρανία, Αρμενία. Δ.2.4. Χρήστες τοξικών ουσιών Κατά το 2012 απευθύνθηκαν στο Γραφείο 25 περιστατικά οροθετικών χρηστών εξαρτησιογόνων ουσιών με κύρια αιτήματα την διασφάλιση στέγασης, την πρόσβαση στην αντιρετροϊκή θεραπεία, την οικονομική ενίσχυση και την ψυχοκοινωνική στήριξη. Συνέχιση της συνεργασίας (έναρξη το 2008) με το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ «Παρέμβαση» μέσω της πραγματοποίησης μηνιαίων ενημερωτικών σεμιναρίων, σε σχέση με την πρόληψη της hiv λοίμωξης σε πρώην και νυν εξαρτημένα άτομα. Από τον Ιανουάριο 2012 έως το τέλος του έτους, έχουν πραγματοποιηθεί 12 τέτοιες ενημερώσεις σε 220 ωφελούμενους. Επίσης, στα πλαίσια της συνεργασίας του Γραφείου με την ιατρό του ΚΕΕΛΠΝΟ κα. Ρ. Συλλαντάβου, κατά το 2012 πραγματοποιήθηκαν 1 ενημέρωση στο πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ «Νόστος» σε ομάδα χρηστών με θεματολογία «HIV και Ηπατίτιδες». Στις 18/7/2012 πραγματοποιήθηκε ενημερωτικό σεμινάριο με θέμα: «Αids και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα» στη Μονάδα Οικογενειακής Υποστήριξης του ΚΕΘΕΑ «Παρέμβαση». Το σεμινάριο παρακολούθησαν 45 άτομα τα οποία ήταν γονείς, σύντροφοι και αδέρφια των μελών του προγράμματος. 6

Δ.2.5. Εκδιδόμενοι άντρες Στα πλαίσια των στοχευμένων δράσεων του Τμήματος Παρεμβάσεων στην Κοινότητα, το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων σε συνεργασία με το Γραφείο Αγωγής Υγείας και Ενημέρωσης Κοινού, υλοποιεί στο κέντρο της Αθήνας από τον Ιανουάριο του 2012 πρόγραμμα δρόμου (Street Work), με ομάδα στόχο τους εκδιδόμενους άνδρες. Αποτελέσματα παρέμβασης: Κατά την διάρκεια του 2012 πραγματοποιήθηκαν 101 (εκατόν μία) εξορμήσεις. Οι αρχικές εξορμήσεις αξιοποιήθηκαν για την χαρτογράφηση των περιοχών και την ένταξη της ομάδας των streetworkers στο πεδίο. Στις εξορμήσεις - παρεμβάσεις που έγιναν, προσεγγίστηκαν τα ίδια τα άτομα αλλά και πιθανοί πελάτες τους. Τα άτομα προσεγγίστηκαν τόσο στο δρόμο ή σε πιάτσες όσο σε κλειστούς χώρους όπου συχνάζουν. Α. Κλειστοί χώροι Παρέμβασης που συχνάζουν εκδιδόμενα άτομα. Αναλυτικά προσεγγίστηκαν 6 κινηματογράφοι πορνό, 2 crusing club, 3 σάουνες, 3 μπαρ, 8 sex shop, 18 ξενοδοχεία και 5 άλλα καταστήματα. Β. Ανοιχτοί χώροι- ατομικές παρεμβάσεις Βασικοί ανοιχτοί χώροι παρέμβασης ήταν δρόμοι πάρκα και πλατείες όπως το Πεδίο Άρεως, ο κήπος του Ζαππείου, η οδός Σωκράτους αλλά και οι περιοχές γύρω από την πλατεία Κοτζιά, πλατεία Ομονοίας και πλατεία Κουμουνδούρου καθώς και η Λεωφόρος Αθηνών. Να σημειωθεί ότι, ο κήπος του Ζαππείου και το Πεδίο Άρεως θεωρούνται κατεξοχήν χώρος συνάντησης για σεξ μεταξύ ανδρών, αλλά και χώρος ανδρικής πορνείας και για το λόγο αυτό οι περισσότερες ατομικές παρεμβάσεις γίνονται στον χώρο αυτό. Συνολικά στους ανοιχτούς χώρους έγιναν ατομικές παρεμβάσεις σε 1817 άτομα εκδιδόμενοι αλλά και πελάτες καθώς και άλλοι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι εκδιδόμενοι άνδρες είναι αλλοδαποί (95-98%), ενώ οι πελάτες Έλληνες. Τα άτομα παραπέμπονται για ιατρικές εξετάσεις και εξέταση hiv στις κινητές μονάδας του ΚΕΕΛΠΝΟ, ενώ με αρκετά από αυτά έγιναν συζητήσεις σχετικά με την ασφάλεια στο σεξ τρόπους μετάδοσης και προφύλαξης της hiv λοίμωξης και των άλλων σεξουαλικά μεταδιδομένων νοσημάτων καθώς και σχετικά με την σωστή χρήση προφυλακτικού. Η χώρες καταγωγής των αλλοδαπών που προσεγγίσθηκαν ήταν κυρίως Αφγανιστάν, Ιράν, Αλβανία, Μαρόκο, Συρία. Συναντήθηκαν επίσης, Πακιστανοί, Βούλγαροι, Ουκρανοί, καθώς και άτομα από το Μπαγκλαντές, την Ινδία, την Τουρκία και την Μολδαβία. Καθόλη την διάρκεια του προγράμματος υπήρξε πολύ καλή σχέση με κάποιους από τους εκδιδόμενους άνδρες, ενώ 7 από αυτούς λειτούργησαν και ως ενδιάμεσοι μεσολαβητές από την ομάδα. Γ. Εκδιδόμενα διεμφυλικά άτομα Μέσω του προγράμματος προσεγγίσθηκαν επίσης διεμφυλικά ή παρενδυτικά άτομα, τα οποία εκπορνεύονται σε συγκεκριμένους δρόμους (Λ. Αθηνών και Λ. Καβάλας). Η αρχική προσέγγιση και η οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη, κατόπιν όμως υπήρξε πλήρης αποδοχή του προγράμματος και τον στελεχών του. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ελληνικής καταγωγής. Υπήρξε πολύ καλή 7

σχέση με μία από τις εκδιδόμενες ή οποία λειτούργησε και ως ομότιμος ενδιάμεσος. Συνολικά έγιναν παρεμβάσεις σε 17 διεμφυλικά ή παρενδυτικά άτομα Γ. Διανομή υλικού Κατά την διάρκεια των παρεμβάσεων διενεμήθη έντυπο υλικό σχετικά με τον hiv/aids, τις ηπατίτιδες, ψώρα, φυματίωση (στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, φαρσί, αραβική και βουλγαρική γλώσσα). Επίσης, έντυπο υλικό σχετικά με την χρησιμότητα και δυνατότητα της εξέτασης για τον hiv (στην ελληνική γλώσσα), καθώς και ειδικά διαμορφωμένο υλικό για την ασφάλεια στις σεξουαλικές πρακτικές των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες (στην ελληνική και αγγλική γλώσσα). Συνολικά έχουν διανεμηθεί 8.000 περίπου έντυπα, 5.000 προφυλακτικά και 1.500 μπρελόκ. Δ.3. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ- ΘΕΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Διαμόρφωση προτάσεων σχετικά με τον νέο Κανονισμό Καθορισμού Ποσοστού Αναπηρίας. Το Γραφείο σε συνεργασία με το Τμήμα Παρεμβάσεων στην Κοινότητα αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη σημασία του καθορισμού ποσοστού αναπηρίας για τα άτομα που ζουν με τον hiv, διαμόρφωσε πρόταση προς το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, για την υιοθέτηση της διεθνούς ταξινόμησης της λειτουργίας και της αναπηρίας (ICF), η οποία παρέχει μια ολιστική προσέγγιση για την ταξινόμηση της αναπηρίας λαμβάνοντας υπόψη, όχι μόνο τις επιπτώσεις στη σωματική υγεία, αλλά και τις επιπτώσεις σ ένα ευρύτατο φάσμα ανθρωπίνων λειτουργιών και ικανοτήτων. Η πρόταση περιείχε και θεματική σχετικά με την αποδέσμευση του επιδόματος οροθετικότητας από οποιοδήποτε ποσοστό αναπηρίας και την ένταξη κριτηρίων στην χορήγησή του, όπως π.χ. οικονομικά και εισοδηματικά κριτήρια, μετά από διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς. Δ.4. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΕΛΠΝΟ Το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων συμμετέχει ενεργά στις δράσεις που οργανώνει και υλοποιεί το ΚΕΕΛΠΝΟ. Κατά το 2012, στελέχη του Γραφείου συμμετείχαν στις εξής δράσεις: στο πρόγραμμα Υγειονομικής και Ψυχοκοινωνικής παρέμβασης στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας (κινητές μονάδες), στο πρόγραμμα δρόμου (streetwork) του Δ. Αθηναίων, στις ομάδες αποφόρτισης που υλοποιούνται από το Γραφείο Συμβουλευτικού Σταθμού και Τηλεφωνικής Γραμμής για το hiv/aids. στις παρεμβάσεις σχετικά με την hiv λοίμωξη στις έδρες των Νομών της Περιφερειακής Ενότητας της Θεσσαλίας, 4-18/3/2012, στο πρόγραμμα επιμόρφωσης επαγγελματιών υγείας που απασχολούνται στα κέντρα υποδοχής μεταναστών, το οποίο διοργανώθηκε στην Αθήνα στις 20/2/2012 από το Γραφείο Αγωγής Υγείας και Ενημέρωσης κοινού, με εισηγήσεις σε θέματα μετανάστευσης και των συνεπειών της στη ψυχική και σωματική υγεία, διαπολιτισμικής επικοινωνίας και διαμεσολάβησης. 8

Δ.5. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΜΗ.ΚΥ.Ο. Α. Το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων έχει συνεχή συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Κέντρο Ζωής, Γιατροί του Κόσμου, Γιατροί χωρίς σύνορα, PRAKSIS, Θετική Φωνή). Σε θέματα που αφορούν ατομικά περιστατικά. Σε θέματα παρεμβάσεων σε ειδικούς πληθυσμούς (οροθετικοί κρατούμενοι, χρήστες, εκδιδόμενα άτομα). Στη συνεργασία υλοποίησης προγραμμάτων. Στην εκπαίδευση στελεχών και εθελοντών. Β. Το Γραφείο συμμετέχει στην Επιτροπή Κοινωνικού Διαλόγου, η οποία διαπραγματεύεται ζητήματα οροθετικότητας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στιγματισμού, πρόσβασης στην θεραπεία, παρέμβασης σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες και ενημέρωσης- ευαισθητοποίησης. Δ.6. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Δ.6.1. Συνεργασία με την Κοινωνική και Ψυχολογική Υπηρεσία του Γεν. Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» Τα στελέχη του Γραφείου βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία με την Κοινωνική και Ψυχολογική Υπηρεσία του Γεν. Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» για την διευθέτηση ζητημάτων λήψης φαρμακευτικής αγωγής των ανασφάλιστων οροθετικών παιδιών, την εξασφάλιση στέγης και την ψυχοκοινωνική και οικονομική υποστήριξη αυτών και των οικογενειών τους. Από την αρχή του 2012 διευρύνθηκε η συνεργασία του Γραφείου με την Α Παιδοψυχιατρική Κλινική του Γεν. Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» μέσω της συμμετοχής στελέχους του Γραφείου στις εβδομαδιαίες κλινικές ομάδες, οι οποίες διαχειρίζονται τα περιστατικά που απευθύνονται στην κλινική, με σκοπό την αποτελεσματικότερη παραπομπή και αντιμετώπιση τους (σε εξέλιξη). Δ.6.2. Συνεργασία με την Κοινωνική Υπηρεσία του Νοσοκομείου Κρατουμένων «Άγιος Παύλος» των φυλακών Κορυδαλλού. Στα πλαίσια της συνεργασίας του Γραφείου με την Κοινωνική Υπηρεσία του Νοσοκομείου, πραγματοποιήθηκαν από τα στελέχη του Γραφείου συναντήσεις με την Διευθύντρια και την Κοινωνική Λειτουργό των φυλακών Κορυδαλλού, για την διερεύνηση των αναγκών του Νοσοκομείου σε σχέση με τους οροθετικούς κρατουμένους. Δ.6.3. Συνεργασία με άλλους φορείς και οργανισμούς Γενικότερα για την διεκπεραίωση θεμάτων αρμοδιότητάς του και για την επίλυση θεμάτων που απασχολούν τους ωφελούμενους του Γραφείου, το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με ένα μεγάλο αριθμό φορέων και οργανισμών όπως: Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων Πρόνοιες Ασφαλιστικοί φορείς (ΙΚΑ, ΤΕΒΕ κ.α.) Διεθνής Κοινωνική Υπηρεσία Οργανισμός Κοινωνικής Φροντίδας 9

Ίδρυμα «Μητέρα» Κοινωνικές Υπηρεσίες Ιδρυμάτων «Χαμόγελο του Παιδιού» «Μέριμνα» Ελληνικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης ΟΚΑΝΑ ΚΕΘΕΑ Υπουργεία Τμήμα Αλλοδαπών (Υπ. Εσωτερικών) Ασφάλεια- Τμήμα μεταγωγών Οργανισμός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ΟΤΕ Συνήγορος του Πολίτη Δ.7. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΏΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ Δ.7.1. Συμμετοχή του Γραφείου στην ομάδα αξιολόγησης και διάχυσης των αποτελεσμάτων της έρευνας EMIS Η EMIS (European MSM Internet Survey) αποτελεί μία ερευνητική προσπάθεια Ευρωπαϊκών επιστημονικών κέντρων, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 180.000 άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες. Η μελέτη υποστηρίχθηκε από τοπικές, εθνικές και διεθνείς Ομοφυλοφικές/Λεσβιακές και HIV οργανώσεις και από κοινωνικά οn-line δίκτυα, όπως το Gay Romeo και το Manhunt. Το ερωτηματολόγιο της EMIS ήταν διαθέσιμο διαδικτυακά σε 25 διαφορετικές γλώσσες την περίοδο Ιουνίου- Αυγούστου 2010. Η έρευνα υλοποιήθηκε στην Ελλάδα από τη Θετική Φωνή και ενισχύθηκε οικονομικά από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ). Το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων συμμετέχει στην ομάδα αξιολόγησης και διάχυσης των αποτελεσμάτων της παραπάνω έρευνας. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν σε ημερίδα ειδικά για τα στελέχη του ΚΕΕΛΠΝΟ στις 30/1/2012. Το προηγούμενο έτος είχαν παρουσιαστεί στο Πανελλήνιο Συνέδριο του aids καθώς και σε ημερίδα για τις LGBTQI οργανώσεις. Δ.7.2. Συμμετοχή στην ημερίδα «Γνωριμία Street Worker Κυβερνητικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων: Ανταλλαγή τεχνογνωσίας Εμπόδια- Καλές Πρακτικές» Στην ημερίδα που διοργάνωσαν τα Γραφεία Εθελοντισμού, Αγωγής Υγείας και Διεθνών & Δημοσίων Σχέσεων του ΚΕΕΛΠΝΟ, παρουσιάστηκε το πρόγραμμα δρόμου, ο στόχος του και τα αποτελέσματα της παρέμβασης για την αντρική πορνεία που υλοποιεί το Γραφείο από τον Ιανουάριο του 2012 (Υπουργείο Υγείας, 30/3/2012). Δ.7.3. Συμμετοχή στο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS Το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων συμμετείχε στο 24 ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS 2012 με την εργασία: «Πρότυπες παρεμβάσεις για την πρόληψη του hiv και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων. Το πρόγραμμα δρόμου για την ανδρική πορνεία» 10

Δ.7.4. Συμμετοχή στις συναντήσεις εργασίας του ΚΕΕΛΠΝΟ με ECDC/EMCDDA/WHO Το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων συμμετείχε στην κοινή συνάντηση εργασίας με θέμα την επιδημία hiv σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών στο κέντρο της Αθήνας. Παρουσιάστηκε το πρόγραμμα δρόμου για την αντρική πορνεία που υλοποιεί το Γραφείο από τον Ιανουάριο του 2012, ο σκοπός του και τα αποτελέσματά του, (Υπουργείο Υγείας, 28-29/5/2012 και 30/11/2012). Δ.7.5. Εποπτεία πρακτικής άσκησης φοιτήτριας Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων, έχει αναλάβει την εποπτεία της πρακτικής άσκησης φοιτήτριας του Τμήματος Κοινωνικής & Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Παν/μίου Πελοποννήσου, η οποία διαρκεί 3 μήνες, από Νοέμβριο 2012 έως Φεβρουάριο 2013. Δ.8. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ Δ.8.1. Εκπαιδευτικό σεμινάριο για στελέχη στα κέντρα υποδοχής μεταναστών Το Γραφείο συμμετείχε μαζί με το ΚΕΕΛΠΝΟ Θεσσαλονίκης στην υλοποίηση εκπαιδευτικού σεμιναρίου, με στόχο την επιμόρφωση επαγγελματιών υγείας που απασχολούνται στα κέντρα υποδοχής μεταναστών στην περιοχή του Έβρου. Οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν δύο διήμερα σεμινάρια, στην Αλεξανδρούπολη στις 8-9/2/2012 και στην Ορεστιάδα στις 10-11/2/2012. Τα σεμινάρια βασίστηκαν στη βιωματική μέθοδο, στην μελέτη περιπτώσεων (case study) και στην ενεργητική συμμετοχή των συμμετεχόντων, με σκοπό την ενδυνάμωση τους προκειμένου να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα δυσκολίες στο εργασιακό περιβάλλον και την παροχή και ανάπτυξη μεθοδολογικών εργαλείων για την αποφόρτιση και την στήριξη νεοεισερχομένων μεταναστών στα κέντρα υποδοχής. Οι εισηγήσεις κάλυψαν θέματα μετανάστευσης και των συνεπειών της στη ψυχική και σωματική υγεία, διακρίσεων και κοινωνικού αποκλεισμού, μετατραυματικού στρες, διαπολιτισμικής επικοινωνίας και διαμεσολάβησης, καθώς και πρακτικά ζητήματα επίλυσης προβλημάτων, ανάπτυξης δικτύου και συνεργασίας και διαχείρισης του εγκλεισμού. Οι εκπαιδευόμενοι ήταν κοινωνικοί επιστήμονες, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί καθώς και διαπολιτισμικοί μεσολαβητές. Κατόπιν αξιολόγησης των σεμιναρίων από τους εκπαιδευόμενους, φάνηκε ότι οι περισσότεροι από αυτούς έμειναν ικανοποιημένοι από το σεμινάριο, έκριναν ότι κάλυψε τις προσδοκίες τους και ότι τους προσέφερε χρήσιμες πληροφορίες, εμπειρίες και γνώσεις, ενώ δεν πρότειναν αλλαγή στο περιεχόμενο του. Δ.8.2. Εκπαίδευση για το Πρόγραμμα «Υλοποίηση δράσεων ιατρικών και ψυχοκοινωνικών αναγκών αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα που ενδεχομένως χρήζουν διεθνούς προστασίας στην περιοχή του Έβρου» Το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων συμμετείχε στην υλοποίηση και οργάνωση της συνάντησης του προγράμματος που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη στις 5/4/2012, με εισηγήσεις σε θέματα διαπολιτισμικής επικοινωνίας και διαμεσολάβησης. 11

Δ.8.3. Εκπαιδευτικό σεμινάριο στο ΚΕΘΕΑ «εξέλιξις» Το Γραφείο υλοποίησε εκπαιδευτικό σεμινάριο στο προσωπικό του ΚΕΘΕΑ «εξέλιξις», με θέμα: «Ορθή χρήση του προφυλακτικού για την πρόληψη από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα», στις 3/5/2012. Δ.8.4. Εκπαιδευτικό σεμινάριο για ενημερωτές στο Κέντρο Πρόληψης για τον hiv Athens Check Point Στο πλαίσιο της συνεργασίας με άλλους Οργανισμούς και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, το Γραφείο Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων του Τμήματος Παρεμβάσεων στην Κοινότητα, σε συνεργασία με το Γραφείο Συμβουλευτικού Σταθμού και Τηλεφωνικής Γραμμής Λοιμωδών Νοσημάτων, οργάνωσε και υλοποίησε εκπαιδευτικό σεμινάριο για στελέχη της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Θετική Φωνή» μετά από αίτημα της τελευταίας. Σκοπός του σεμιναρίου ήταν η εκπαίδευση στελεχών της «Θετικής Φωνής» στην ενημέρωση / συμβουλευτική πριν και μετά την διαγνωστική εξέταση σάλιου για τον hiv. Το σεμινάριο ήταν διάρκειας 54 ωρών οι οποίες κατανεμηθήκαν σε 9 ημέρες από 6-27 Σεπτεμβρίου 2012. Η υλοποίηση του σεμιναρίου έγινε στην αίθουσα συναντήσεων και σεμιναρίων του ΚΕΕΛΠΝΟ επί της 3 ης Σεπτεμβρίου 56. Η εκπαίδευση βασίστηκε σε συμμετοχικές μεθόδους μάθησης όπως βιωματικές ασκήσεις, παίξιμο ρόλων, καταιγισμό ιδεών, προσομοιώσεις κ.λπ. Οι εκπαιδευόμενοι επρόκειτο να εργαστούν ως ενημερωτές από την κοινότητα στην νέα δομή εξέτασης για hiv (Athens Check Point) που λειτουργεί η ΜηΚυΟ «Θετική Φωνή» σε συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ και το Δήμο Αθηναίων και απευθύνεται κυρίως σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες. Η παρούσα εκπαίδευση θεωρήθηκε βασική ενώ πρόκειται να ακολουθήσουν και άλλες μικρότερης διάρκειας, σε πιο εξειδικευμένα και στοχευμένα θέματα. Δ.8.5. Συμμετοχή στην ημερίδα «Γνωριμία Street Worker Κυβερνητικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων: Ανταλλαγή τεχνογνωσίας Εμπόδια- Καλές Πρακτικές» Στην ημερίδα που διοργάνωσαν τα Γραφεία Εθελοντισμού, Αγωγής Υγείας και Διεθνών & Δημοσίων Σχέσεων του ΚΕΕΛΠΝΟ, παρουσιάστηκε το πρόγραμμα δρόμου, ο στόχος του και τα αποτελέσματα της παρέμβασης για την ανδρική πορνεία, που υλοποιεί το Γραφείο από τον Ιανουάριο του 2012, (Υπουργείο Υγείας, 30/3/2012). Δ.8.6. Εκπαίδευση- Επιμόρφωση των στελεχών του Γραφείου Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Ψυχοθεραπευτικών Παρεμβάσεων Με στόχο την συνεχή επιμόρφωση τους, τα στελέχη του Γραφείου έχουν παρακολουθήσει το 2012 τις παρακάτω επιστημονικές συναντήσεις: 9 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Δημόσιας Υγείας και Υπηρεσιών Υγείας. Η υγεία των Ελλήνων υπό το φως των νέων «Επιδημιών», (Αθήνα, 26-28/3/2012). Ημερίδα για την διαμόρφωση των ζητημάτων δεοντολογίας της έρευνας στο ΠΠ Horizon 2020 και του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Έρευνας Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΣΠΕΚ), (Αθήνα 3/4/2012). Εκπαιδευτικό εργαστήριο «Πρόοδος στην πρόληψη της μετάδοσης της Ηπατίτιδας Β & C με το αίμα: Λανθάνουσα Ηπατίτιδα Β και νέες απειλές» (ΣΚΑΕ), Αθήνα 17/5/2012 12

Σεμινάριο για εκπαίδευση στελεχών στην εκπροσώπηση του ΚΕΕΛΠΝΟ στα ΜΜΕ, «Επικοινωνώ, άρα υπάρχω», ΚΕΕΛΠΝΟ, 25/5/2012. 24 ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS, (Αθήνα, 23-25/11/2012) Διημερίδα της ΜηΚυΟ «Θετικής Φωνή» με θέμα «Ελληνική δικαιοσύνη νομοθεσία και hiv», Αθήνα 10-11/12/2012 Συντονιστικό Κέντρο Αιμοεπαγρύπνησης (ΣΚΑΕ) 15 η Εθνική Συνάντηση με θέμα: «Όφελος και αποτελεσματικότητα του συστήματος Αιμοεπαγρύπνησης πρόοδος στη Ελλάδα και διεθνώς», 14/12/2012. 13