ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ Νικόλαος Καρανάσιος Επίκουρος Καθηγητής
Η επιχείρηση αποτελεί Νομικό Πρόσωπο, δηλαδή η περιουσία του ανεξαρτητοποιείται από αυτές των συνεταίρων (έστω και όταν ο επιχειρηματίας είναι μόνο ένας). Τα περιουσιακά στοιχεία ή τα χρήματα που μεταβιβάζουν οι συνέταιροι στην «εταιρία», δεν είναι δάνειο και δεν επιστρέφονται, παρά μόνο ύστερα από τη «λύση» της εταιρίας και την εκκαθάρισή της, δηλαδή την πληρωμή όλων των χρεών της προς όλους. Αποτελούν το Κεφάλαιο του Νομικού Προσώπου. Χρήματα που δανείζουν οι συνέταιροι στο Νομικό Πρόσωπο, αποτελούν κοινή οφειλή του Νομικού Προσώπου που διαφοροποιείται από το κεφάλαιο. Το Νομικό Πρόσωπο μπορεί να δανείζει τους συνεταίρους που είναι οι ιδιοκτήτες του και να απαιτεί την επιστροφή του δανείου, όπως και από οποιονδήποτε άλλον οφείλει στο Νομικό Πρόσωπο, με τους ίδιους όρους. Η διοίκηση του Νομικού Προσώπου γίνεται από τους συνεταίρους που το έχουν δημιουργήσει και οι οποίοι οφείλουν να το διοικούν με την ίδια επιμέλεια που επιδεικνύουν στη διαχείριση της προσωπικής τους περιουσίας. Αν πάρουν χρήματα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία από την επιχείρησή τους (ακόμη και όταν τους ανήκει εξολοκλήρου), θεωρείται κλοπή και διώκεται ποινικά. 2
Είναι ένα συμφωνητικό έγγραφο στο οποίο ρυθμίζονται: Οι σκοποί που επιδιώκει το Νομικό Πρόσωπο. Η έδρα στην οποία είναι δυνατή η αναζήτησή του. Ο τρόπος με τον οποίο διοικείται, έτσι ώστε να προστατεύεται η μειοψηφική συμμετοχή. Ο τρόπος με τον οποίο διανέμονται (όταν προβλέπεται) τα ενδεχόμενα κέρδη. Ο τρόπος με τον οποίο «λύεται» το Νομικό Πρόσωπο, δηλαδή παύει να υπάρχει, καθώς και η τύχη της περιουσίας του. Το συστατικό έγγραφο του Νομικού Προσώπου ελέγχεται ως προς τη νομιμότητα και την πληρότητα των όρων του, από αρμόδια Κρατικά Όργανα, ανάλογα με το είδος του Νομικού Προσώπου. Τον κορμό του Καταστατικού συντάσσουν τα ίδια τα μέλη του Νομικού Προσώπου, ενώ στη συνέχεια είναι απαραίτητη και η συμμετοχή Δικηγόρου ή και Συμβολαιογράφου (απαιτείται για κάποιες από τις Νομικές Μορφές). 3
Νομικά Πρόσωπα: Εταιρία. Συνεταιρισμός: Γεωργικός Συνεταιρισμός. Αστικός Συνεταιρισμός. Αστικός Κερδοσκοπικός Συνεταιρισμός. Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία Κοινοπραξίες. Συμβάσεις αντιπροσώπευσης. Εξουσιοδοτήσεις εκπροσώπησης. Υπεργολαβία. Συστάδες επιχειρήσεων. Συνένωση Νομικών Προσώπων. Θυγατρικά Νομικά Πρόσωπα. 4
Η εταιρία είναι μια σύμβαση μεταξύ των μελών της. Το Δίκαιο που τη διέπει επιτρέπει οποιαδήποτε «δίκαια» και «νόμιμη» συμφωνία μεταξύ των μελών. Το Δίκαιο που τη διέπει συμπληρώνει τη συμφωνία των μελών σε όσα δεν έχουν προβλέψει και δεν κατέγραψαν. Η συμφωνία είναι γραπτή. Η γραπτή συμφωνία ονομάζεται «Καταστατικό» και ισχύει εφόσον υπογραφεί από τα μέλη. Η συμφωνία ελέγχεται από τα αρμόδια Κρατικά Όργανα. 5
Ενώσεις δύο ή περισσοτέρων προσώπων. Τα πρόσωπα είναι Αμοιβαία υπόχρεα σε συνεισφορά. Επιδιώκουν κοινό σκοπό. Ο σκοπός είναι νόμιμος. Ο σκοπός είναι ιδίως οικονομικός. Τα μέλη προσδοκούν, με τη συνεισφορά τους, να αποκομίσουν κέρδη. Τα κέρδη μοιράζονται ανάλογα με τη συνεισφορά του κάθε προσώπου. Τα μέλη μπορούν να είναι εταιρίες κάθε μορφής, όχι μόνο φυσικά πρόσωπα. 6
Εάν ένα μέλος αποκλείεται από τα κέρδη ή την ευθύνη για τις ζημίες, δεν είναι έγκυρη. Εάν δεν υπάρχει ειδική συμφωνία, όλα τα μέλη έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Εάν για ένα ή περισσότερα μέλη δεν τηρούνται όσα έχουν συμφωνηθεί, μπορεί να «καταγγείλει» την εταιρία, με αποτέλεσμα τη διάλυσή της. Μολονότι δεν απαιτείται, η διαβούλευση των μελών με Νομικό είναι σημαντική. 7
Ο σκοπός της εταιρίας πρέπει να συμφωνεί με τα χρηστά ήθη, διαφορετικά η εταιρία άκυρη. Εάν ο σκοπός της εταιρίας επιτευχθεί, δεν είναι νόμιμη η συνέχιση της εταιρίας, εκτός και αν αποφασιστεί η συνέχισή της με τροποποίηση του Καταστατικού. Εάν αποδειχθεί ότι ο σκοπός της είναι ανέφικτος, η εταιρία διαλύεται υποχρεωτικά. Η συμφωνία ισχύει για ορισμένο χρόνο, δεν ισχύει μετά τη λήξη της. Μπορεί η διάρκεια να ορίζεται ως «διηνεκής», δηλαδή απροσδιόριστης λήξης. Τα μέλη είναι «ικανά για δικαιοπραξία». Τα μέλη εκφράζουν την ελεύθερη βούλησή τους. 8
Όλα τα στοιχεία της σύμβασης μπορούν να αλλάξουν. Αυτό σημαίνει νέα συμφωνία, ανεξάρτητα αν αποκαλείται «τροποποίηση». Συνήθως αλλάζουν: Κάποια μέλη Οι σκοποί Ανανεώνεται η διάρκεια Τα ποσοστά συμμετοχής των μελών Οι εκπρόσωποι της εταιρίας Τα χρήματα που τα μέλη διαθέτουν σ αυτή (κεφάλαιο). 9
Κερδοσκοπικές Μη κερδοσκοπικές Αστικές Αγροτικοί Συνεταιρισμοί Κερδοσκοπικοί Συνεταιρισμοί Κοινωνία 11
Ομόρρυθμες Εταιρίες. Ετερόρρυθμες Εταιρίες. Αστικοί Συνεταιρισμοί. Έννοια του Κέρδους Προκύπτει από την αντιπαράθεση όλων των εσόδων με όλα τα έξοδα. Προκύπτει από την άσκηση επαγγέλματος σε ένα χρονικό διάστημα, συνήθως ένα έτος. Τα έξοδα υπολογίζονται με την ιστορική τους αξία και όχι την τρέχουσα. Το κέρδος μπορεί να είναι διαφορετικό από το φορολογητέο εισόδημα. Τα έξοδα που κάνει ένας συνέταιρος προς όφελος της εταιρίας, δεν αποτελούν έξοδα της εταιρίας. Τα έσοδα ενός συνεταίρου που τα αποκτά μόνος και προκύπτουν από τη δραστηριότητα της εταιρίας, πρέπει να αποδοθούν στην εταιρία άμεσα, διαφορετικά αποτελούν κλοπή, έστω και αν αυτός είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης (αφού έτσι καταδολιεύει τους δανειστές της επιχείρησης και τις φορολογικές Αρχές). 12
Ο σκοπός της εταιρίας δεν έχει περιορισμούς, αρκεί να είναι νόμιμος. Ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας δεν προκύπτει από το αντικείμενο της εταιρίας. Τα μέλη συμφωνούν να μη διανέμουν, μεταξύ τους, τα κέρδη, πράγμα που καθιστά μια εταιρία μη κερδοσκοπική. Τα κέρδη που είναι ενδεχόμενο να προκύψουν από την άσκηση του επαγγέλματος της εταιρίας, παραμένουν στην εταιρία και μπορούν να χρηματοδοτούν την ανάπτυξή της. Η περιουσία που αποκτά η εταιρία δεν είναι δυνατό να διανεμηθεί μεταξύ των μελών μετά τη λύση της. Υποχρεωτικά μεταβιβάζεται σε άλλη μη κερδοσκοπική εταιρία ή φορέα του Δημοσίου. 13
Μπορεί να συσταθεί μόνο από αγρότες. Ο κάθε συνεταίρος μπορεί να συμμετέχει με μία μόνο συνεταιριστική μερίδα. Η συνεταιριστική μερίδα έχει ατομικό χαρακτήρα και δεν είναι δυνατό να μεταβιβαστεί σε άλλον ή να διαιρεθεί. Οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί ελέγχονται από τις υπερκείμενες Συνεταιριστικές Οργανώσεις. Δεν μοιράζουν κέρδη στους Συνεταίρους, εκτός από αυτά που προκύπτουν από το εμπόριο των προϊόντων των ίδιων των αγροτών. 14
Το κεφάλαιο συγκεντρώνεται από τις Συνεταιριστικές μερίδες. Κάθε μέλος δικαιούται, πέρα από τη βασική, την κατοχή περιορισμένου αριθμού προαιρετικών μερίδων. Οι προαιρετικές μερίδες είναι μεταβιβάσιμες. Τα κέρδη διανέμονται στους συνεταίρους, όπως και στις κοινές εταιρίες. Μπορεί να είναι περιορισμένη η εισδοχή νέων μελών, με κριτήριο την ιδιότητά τους. 15
Είναι η από κοινού εκμετάλλευση κινητού ή ακινήτου πράγματος (ακόμη και άυλου, όπως τα πνευματικά δικαιώματα και η βιομηχανική ιδιοκτησία). Δεν είναι νομικό πρόσωπο, έχει όμως τη δυνατότητα να εκπροσωπείται (χωρίς ειδικότερη πληρεξουσιότητα ή εξουσιοδότηση). Διανέμει στα μέλη της το υπόλοιπο που προκύπτει από τα έσοδα, μετά την αφαίρεση των εξόδων. 16
Συμμετοχής στα κέρδη και τις ζημίες, σύμφωνα με το ποσοστό συμμετοχής τους (αν δεν ορίζεται ποσοστό, ισομερώς). Στη διοίκηση συμμετέχουν όλα τα μέλη, εκτός και αν συμφωνηθεί η διοίκηση και εκπροσώπηση να ανατεθεί σε ένα από τα μέλη. Άσκηση ελέγχου. Αποχώρησης. Καταγγελίας. Συνεισφοράς σε εργασία, εφόσον προβλέπεται από τη συμφωνία. Ιδιοκτησία, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη, ανάλογα με το ποσοστό τους, σε όλα τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από την εταιρία. 18
Καταβολής του Κεφαλαίου. Κάλυψης των ενδεχόμενων ζημιών. Προσφοράς της εργασίας που έχει συμφωνηθεί. Μη συμμετοχή σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις. Τήρηση των καταστατικών υποχρεώσεων. Μη καταγγελία, αν δεν συντρέχει σπουδαίος λόγος. Ενημέρωσης των λοιπών μελών για την απόκτηση περιουσίας, ακόμη και ατομικής. 19
Οι εταίροι ευθύνονται με ολόκληρη την περιουσία τους για την κάλυψη των υποχρεώσεών της Οι εταίροι ευθύνονται «εις ολόκληρον» (όσοι έχουν απαιτήσεις μπορούν να διεκδικήσουν ολόκληρη την πληρωμή τους από οποιονδήποτε από τους εταίρους επιλέξουν). Οι μεταξύ των εταίρων απαιτήσεις δεν μεταβιβάζονται, σε περίπτωση μεταβίβασης του μεριδίου σε άλλον ή λύσης της εταιρίας. 20
Εάν δεν υπάρχει στο καταστατικό, τη διαχείριση και εκπροσώπηση ασκούν όλοι οι εταίροι μαζί. Είναι δυνατή η λήψη αποφάσεων με τη διαδικασία της ψηφοφορίας, εφόσον προβλέπεται από το καταστατικό. Είναι δυνατή η μόνιμη εκπροσώπηση και διαχείριση από έναν από τους εταίρους, εφόσον προβλέπεται από το καταστατικό. 21
Μεγάλη ευκολία στη σύσταση (ακόμη και αν δεν ακολουθηθεί ο προβλεπόμενος τύπος δημοσιότητας, η εταιρία ισχύει). Αθροίζεται η φερεγγυότητα των μελών και διευκολύνεται η πιστοληπτική ικανότητα. Η καταστατική ανάθεση της διαχείρισης καθιστά τη λήψη αποφάσεων εξαιρετικά ταχεία. Οι μεταξύ των μελών σχέσεις και δοσοληψίες ρυθμίζονται καθαρά από το Αστικό Δίκαιο. Η μειοψηφία προστατεύεται από το Δίκαιο, έστω και αν δεν προβλέπεται στο Καταστατικό ή δεν υπάρχει Καταστατικό. 22
Εμπράγματες διασφαλίσεις που αναλαμβάνονται από το διαχειριστή (εκπρόσωπο) είναι δυνατό να βαρύνουν και τα υπόλοιπα μέλη. Συμμετοχή σε εγγυήσεις, εκ μέρους μελών που δεν ασκούν διοίκηση, εξακολουθούν και ισχύουν, ακόμη και μετά τη λύση της εταιρίας, αν δεν αρθούν. Όλα τα μέλη θεωρούνται έμποροι. Οι αποφάσεις του εκπροσώπου δεσμεύουν τα μέλη, ακόμη και αν αυτά διαφωνούν. Αδυναμία λήψης αποφάσεων, όταν δεν προβλέπεται η καταστατική ανάθεση σε διαχειριστή. 23
Είναι εμπορική εταιρία με διακριτό τίτλο. Ένας ή περισσότεροι εταίροι είναι ομόρρυθμοι. Ένας ή περισσότεροι εταίροι ευθύνονται μόνο για το ποσό της συνεισφοράς τους για τη δημιουργία του εταιρικού κεφαλαίου. Ιδρύεται μόνο εφόσον το καταστατικό της κατατεθεί και εγκριθεί από το Πρωτοδικείο. Μέχρι τότε θεωρείται ομόρρυθμη. 25
Οι Ετερόρρυθμοι εταίροι δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα. Οι ετερόρρυθμοι εταίροι δεν δικαιούνται να διοικούν και να εκπροσωπούν την εταιρία Οι ετερόρρυθμοι εταίροι δεν δικαιούνται να εργάζονται στην εταιρία, αν εργάζονται θεωρούνται ομόρρυθμοι από το Δίκαιο. Σε περίπτωση ζημιών που ξεπερνούν το κεφάλαιο που έχει κατατεθεί, δεν υποχρεούνται τα μέλη σε κάλυψή τους με πρόσθετη εισφορά. Έχουν δικαίωμα στα κέρδη, κατά το ποσοστό της συμμετοχής τους. 26
Οι ετερόρρυθμοι εταίροι είναι απλοί χρηματοδότες. Δίνεται η δυνατότητα σε μικρούς επιχειρηματίες να δημιουργούν μεγαλύτερες επιχειρήσεις από τις δυνατότητές τους και να συγκεντρώσουν ίδιο κεφάλαιο. Οι ετερόρρυθμοι εταίροι διαθέτουν το κεφάλαιο της συνεισφοράς τους στην απόλυτη διάκριση των ομορρύθμων. Παρά το γεγονός ότι είναι απλοί χρηματοδότες, η αποχώρησή τους από την εταιρία οδηγεί στη λύση της. 27
Οποιαδήποτε ανάμειξη των ετερορρύθμων εταίρων στη διαχείριση, τους εξομοιώνει με τους ομορρύθμους. Η άσκηση ελέγχου από ετερόρρυθμο εταίρο, προσωπικά και όχι με εκπρόσωπό του, είναι δυνατό να θεωρηθεί ανάμειξη στη διοίκηση και να τον μετατρέψει σε ομόρρυθμο, και έτσι υπεύθυνο για υποχρεώσεις έναντι τρίτων. Η διεκδίκηση των κερδών που αναλογούν στους ετερόρρυθμους μπορεί να θεωρηθεί ανάμειξη στη διοίκηση, εκτός και αν γίνεται με τη μεσολάβηση τρίτου, συνήθως δικηγόρου, με εξώδικηδιαδικασία. 28
Να κάνουν χρήση των υπηρεσιών του Συνεταιρισμού. Να εκλέγουν το Διοικητικό Συμβούλιο και την εξελεγκτική επιτροπή. Να εκλέγονται. Να ζητούν τη διενέργεια ελέγχου. Να ασκούν ανταγωνιστικό επάγγελμα. Να συμμετέχουν στις Γενικές Συνελεύσεις, με ψήφο. 30
Σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμών, οι συνεταίροι ευθύνονται μέχρι το τριπλάσιο της συνεταιριστικής τους μερίδας, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι πιστωτές. Η ευθύνη αυτή ισχύει και για υποχρεώσεις που δημιουργήθηκαν πριν από την είσοδο του μέλους και συνεχίζει να υπάρχει μετά την έξοδό του. Ο συνεταίρος υποχρεούται να παραμείνει μέλος για μια πενταετία. 31
Ο Συνεταιρισμός Διοικείται από πενταμελές τουλάχιστον Διοικητικό Συμβούλιο και από τη Γενική Συνέλευση όλων των μελών. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκπροσωπεί το Συνεταιρισμό προς όλους τους τρίτους. Η Γενική Συνέλευση εκλέγει το Διοικητικό Συμβούλιο, εγκρίνει τον Ισολογισμό και την έκθεση του εποπτικού συμβουλίου. Η Γενική Συνέλευση αποφασίζει τα καταστατικά θέματα. 32
Μείωση των εξόδων των μελών (με προμήθεια φθηνότερων εφοδίων) και αύξηση των εσόδων (οργανωμένη διάθεση των προϊόντων ή υπηρεσιών). Πρόσβαση σε υπηρεσίες υψηλού επιπέδου που διαφορετικά θα ήταν απροσπέλαστες. Συμμετοχή σε οργανώσεις ευρείας κλίμακας. Κρατική αρωγή. Συναδελφική αλληλεγγύη. 33
Θεώρηση του Συνεταιρισμού ως Συλλόγου, ενώ οι οικονομικές συνέπειες μπορεί να γίνουν σοβαρές. Θεώρηση του Συνεταιρισμού ως οργάνου έκφρασης πολιτικής, ενώ είναι μορφή εταιρίας. Δυσκολία στην κατανόηση ότι τα χρέη του Συνεταιρισμού είναι χρέη των μελών. Η απαλλαγή του Διοικητικού Συμβουλίου από κάθε ευθύνη δε σημαίνει μη ανάληψη των ευθυνών. 34
Στη διανομή κερδών, ανάλογα με τον αριθμό των Συνεταιριστικών Μερίδων που κάθε μέλος κατέχει. Του εκλέγειν, με βάση την υποχρεωτική μερίδα. Του εκλέγεσθαι. Της πρόκλησης ελέγχου. Της χρήσης των υπηρεσιών του Συνεταιρισμού, απεριόριστα. Της άσκησης ανταγωνιστικού επαγγέλματος. 36
Καταβολής της υποχρεωτικής Συνεταιριστικής Μερίδας και των προαιρετικών. Να μη συμμετέχει σε άλλο Συνεταιρισμό με την ίδια έδρα και τον ίδιο σκοπό. Να μη διαθέτει προαιρετικές μερίδες σε πρόσωπα που δεν εγκρίνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Να μη θέτει ως εγγύηση τις Συνεταιριστικές του μερίδες. 37
Εκλεγόμενο, τουλάχιστον πενταμελές, Διοικητικό Συμβούλιο. Τριμελές, τουλάχιστον, εκλεγόμενο εποπτικό συμβούλιο. Δυνατότητα εξουσιοδότησης σε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, για ρητή εκπροσώπηση. Δυνατότητα εξουσιοδότησης σε υπαλλήλους να εκπροσωπούν το Συνεταιρισμό για ρητώς προσδιορισμένα θέματα. 38
Οικονομία κλίμακας. Βελτίωση του ανταγωνισμού. Λειτουργία Συστάδας (Clustering.). Ανάπτυξη υπηρεσιών που τα μέλη δεν θα ήταν σε θέση από μόνα τους να οργανώσουν, από κοινού, όμως, χρησιμοποιούν. Μεταβίβαση της πιστοδοσίας και πιστοληψίας. Δυνατότητα δημιουργίας παραγωγικών επιχειρήσεων με εξασφαλισμένη πελατεία. 39
Συνολική λειτουργία για λογαριασμό ενός, έστω και ιδιαίτερα ικανού, υπαλλήλου. Λειτουργία με τυπικώς έντιμο τρόπο, ουσιαστικώς όμως για προσωπικά οφέλη ενός μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου, όχι απαραίτητα του προέδρου. Διαχωρισμός των μελών σε όσους ψήφισαν το Διοικητικό Συμβούλιο και σε όσους ψήφισαν τους μη εκλεγέντες. Αποφυγή των πλεονεκτημάτων του Συνεταιρισμού, επειδή δεν εξελέγησαν οι επιθυμητοί. 40
Επωνυμία Έδρα Ιδρυτικά μέλη Κεφάλαιο Εκπροσώπηση Έλεγχος Τρόπος λήψης αποφάσεων Τρόπος ή και χρόνος λύσης Τρόπος και αιτιολογία καταγγελίας Τόπος και χρόνος υπογραφής 42
Κατάθεση στο αρμόδιο όργανο Έγκριση Εγγραφή Συνέπειες της έλλειψης δημοσιότητας Θεώρηση της εταιρίας ως Ομόρρυθμης Θεώρηση της εταιρίας ως άτυπης Θεώρηση της εταιρίας ως ανύπαρκτης (ευθύνη του διαχειριστή) Ποινική ευθύνη του προσωρινού διαχειριστή για «απιστία περί την διοίκηση» 43
Είναι δυνατή με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης. Είναι απαραίτητη η έγκριση από τα αρμόδια όργανα (Ειρηνοδικείο και δευτεροβάθμια οργάνωση). Μόνο με διαφύλαξη των δικαιωμάτων της μειοψηφίας. Χαριστικές εισδοχές μελών καθιστούν την τροποποίηση ακυρώσιμη. Μετά την τροποποίηση το καταστατικό είναι νέο. 44
Εξασφαλίζεται με την τήρηση των καταστατικών διαδικασιών. Κάθε μέλος δικαιούται να προσφύγει στην Αστική ή Διοικητική απονομή του δικαίου, εφόσον: Θίγονται τα δικαιώματα της μειοψηφίας. Δημιουργούνται υποχρεώσεις στα μέλη, που δεν προβλέπονται από το καταστατικό. Παραβιάζονται οι αρχές της εντολής. Οι αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί από τα αρμόδια συλλογικά όργανα. 45
Είναι νομικά πρόσωπα με διακριτή επωνυμία, έδρα και σκοπούς, ανεξάρτητα από τους μετόχους ή εταίρους. Υπάρχουν μόνο εφόσον ολοκληρωθεί ο τύπος που προβλέπεται για την ίδρυσή τους. Η ευθύνη των εταίρων φτάνει μόνο μέχρι το ποσό της συνεισφοράς τους για τη δημιουργία του κεφαλαίου. Η διοίκησή τους είναι δημοκρατική, με βάση το ποσοστό συμμετοχής. 47
Γενική Συνέλευση. Κάθε μέλος έχει ψήφους που αναλογούν στο ποσοστό του κεφαλαίου που κατέχει. Διοικητικό Συμβούλιο που προκύπτει από εκλογές, ή το καταστατικό. Άσκηση ελέγχου από εξωτερικούς ελεγκτές, που διορίζονται από τη Γενική Συνέλευση με ψηφοφορία. Υποχρεωτική δημοσίευση του ετήσιου Ισολογισμού και των Αποτελεσμάτων. Έγκριση του Ισολογισμού και των Αποτελεσμάτων από τη Γενική Συνέλευση. 48
Μέγιστη προστασία των δικαιωμάτων της μειοψηφίας. Σχετικά υψηλή διαφάνεια. Μεγέθη που εμπνέουν φερεγγυότητα. Αποσύνδεση από τα πρόσωπα. Εύκολη μεταβολή των προσώπων της ιδιοκτησίας (εταίροι ή μέτοχοι). Μεγάλη γραφειοκρατία. Εκτεταμένος κρατικός έλεγχος. Μεγάλο κόστος λειτουργίας, ακόμη και όταν βρίσκονται σε «ύπνωση». 49
Εμπράγματες διασφαλίσεις που ζητούνται από την προσωπική περιουσία αυτών που ασκούν διοίκηση. Παγίδευση της μειοψηφίας όταν συνολικά αντιπροσωπεύει ποσοστό μικρότερο από 25%, ενώ το υπόλοιπο συγκεντρώνεται σε μια και μόνο οικογένεια. Παράβαση των τύπων στη διοίκηση ή και τη διαχείριση οδηγεί σε απεριόριστη ευθύνη. Κατά την άσκηση της διοίκησης παρουσιάζεται το φαινόμενο, είτε της προσωποποίησης, είτε της εκμετάλλευσης των εταίρων / μετόχων. 50
Έχει ιδιαίτερη νομική προσωπικότητα, έδρα, τίτλο, σκοπούς και την ένδειξη «Ε.Π.Ε.» Το κεφάλαιό της διαιρείται σε ισότιμα μερίδια, τα οποία δεν είναι δυνατό να παρασταθούν με μετοχές. Οι εταίροι ευθύνονται μόνο με το ποσό που έχουν καταθέσει για το σχηματισμό του κεφαλαίου. 52
Γενική Συνέλευση των εταίρων Διαχειριστές ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ Συγκαλείται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο από τους διαχειριστές. Εάν παραλείψουν, κάθε εταίρος έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το Πρωτοδικείο τη σύγκληση από τον πρόεδρο Πρωτοδικών. Αποφασίζει για όλα τα θέματα που δεν ανατίθεται από το καταστατικό στους διαχειριστές. Αναδεικνύει τους διαχειριστές για το επόμενο έτος, εφόσον αυτοί δεν ορίζονται από το καταστατικό. Η ανάδειξη των Διαχειριστών υπόκειται στην έγκριση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και δημοσιεύεται σε ΦΕΚ (ΑΕ & ΕΠΕ). Ομοφωνία απαιτείται για θέματα σημαντικής μεταβολής της εταιρίας, όπως αλλαγή εθνικότητας, αύξηση του κεφαλαίου ή άλλων ευθυνών των εταίρων. Δεν ερευνάται η απαρτία. Συνδυάζεται το κεφάλαιο με τα πρόσωπα. Για την εγκυρότητα των αποφάσεων αρκούν τα μισά συν ένα πρόσωπα που πρέπει να εκπροσωπούν περισσότερο από το μισό κεφάλαιο. 53
Οι διαχειριστές καταρτίζουν τον Ισολογισμό και το λογαριασμό Αποτελεσμάτων Χρήσης. Ο Λογιστής είναι συνυπεύθυνος για την ακρίβεια του Ισολογισμού. Ο Ισολογισμός αποκτά νομική ισχύ μετά την ψήφισή του από τη Γενική Συνέλευση. Η Γενική Συνέλευση αποφασίζει για τη διανομή των κερδών και το σχηματισμό αποθεματικών. Η Γενική Συνέλευση αποφασίζει να απαλλάξει από κάθε ευθύνη τους διαχειριστές και να διορίσει τους ελεγκτές. 54
Δημοσίευση του Καταστατικού (σε περίληψη στο ΦΕΚ). Δημοσίευση Ισολογισμών στο ΦΕΚ και σε εφημερίδες Δημοσίευση των ονομάτων των διαχειριστών στο ΦΕΚ. Δημοσιεύονται επειδή: Η εταιρική περιουσία είναι ανεξάρτητη από την περιουσία των εταίρων και των διαχειριστών, οπότε η φερεγγυότητα εκτιμάται από την περιουσιακή κατάστασή της Η εκπροσώπηση αποκτά νομιμότητα και εγκυρότητα 55
Βιβλίο Εταίρων Βιβλίο Συνελεύσεων Καταχωρούνται τα πλήρη στοιχεία των εταίρων, οι καταβολές τους και οι μεταβολές. Καταχωρούνται τα πρακτικά των Γενικών Συνελεύσεων (τακτικών και εκτάκτων). Για κάθε γενική συνέλευση αναφέρονται ο τρόπος και ο χρόνος πρόσκλησης των εταίρων, ή αν είναι όλοι παρόντες, ότι δεν έχουν αντίρρηση για την έλλειψη πρόσκλησης. Βιβλίο Πρακτικών Διαχείρισης Καταχωρούνται οι αποφάσεις του διαχειριστή. 56
Αποτελεί την αξία συμμετοχής κάθε εταίρου. Δεν είναι δυνατό να διαιρεθεί. Αν βρεθεί σε χέρια περισσότερων του ενός δικαιούχων, πρέπει αυτοί να υποδείξουν τον εκπρόσωπό τους. Μεταβιβάζονται μόνο με συμβολαιογραφική πράξη. Είναι δυνατό να προβλέπεται συμπληρωματική καταβολή. Είναι δυνατό να ζητηθεί συμπληρωματική καταβολή για την κάλυψη ζημιών. Η ίδια η εταιρία δεν έχει το δικαίωμα να κατέχει δικές της εταιρικές μερίδες. Ως νομικό πρόσωπο μπορεί να είναι εταίρος ή μέτοχος σε άλλες εταιρίες κάθε μορφής. 57
Είναι η νομική προσωπικότητα με την εμπορική ιδιότητα της οποίας το κεφάλαιο διαιρείται σε ίσα και μεταβιβάσιμα μέρη (μετοχές) και της οποίας οι κάτοχοι (μέτοχοι) ευθύνονται μέχρι του ποσού που έχουν καταβάλλει. Το μετοχικό κεφάλαιο σχηματίζεται από την «ανάληψη μετοχών» από τα ιδρυτικά μέλη και συμπληρώνεται, ενδεχομένως, από δημόσια εγγραφή. 59
Συντάσσεται με συμβολαιογραφική πράξη. Δημοσιεύεται αρχικά με την καταχώρησή του στη Διεύθυνση Εμπορίου της Νομαρχίας και στη συνέχεια, αφού ελεγχθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης, στο ΦΕΚ. Περιλαμβάνει, εκτός των συνηθισμένων στοιχείων, τον τρόπο ανάδειξης και λειτουργίας των διοικητικών οργάνων και των ελεγκτών. 60
Η εταιρία εκπροσωπείται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Μέλη του μπορούν να είναι πρόσωπα που δεν είναι μέτοχοι. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι τουλάχιστον τρία. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση που βρίσκεται σε απαρτία και κατά πλειοψηφία, για ορισμένο χρόνο. 61
Βιβλίο Πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων. Αντίγραφό του κατατίθεται στη Διεύθυνση Εμπορίου της Νομαρχίας, στο τέλος του έτους. Βιβλίο Πρακτικών Διοικητικού. Συμβουλίου Αντίγραφό του κατατίθεται στη Διεύθυνση Εμπορίου της Νομαρχίας, στο τέλος του έτους. Βιβλίο Μετόχων Σ αυτό καταχωρούνται όλες οι μεταβιβάσεις μετοχών. Εάν η εταιρία είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο, μόνο των ονομαστικών, διαφορετικά όλων. 62
Το καταστατικό δημοσιεύεται στο ΦΕΚ. Η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου δημοσιεύεται στο ΦΕΚ. Οι προσκλήσεις για τη σύγκληση τακτικών ή εκτάκτων Γενικών Συνελεύσεων δημοσιεύονται και στις εφημερίδες. Ο ετήσιος Ισολογισμός, τα Αποτελέσματα Χρήσης, Ο πίνακας διανομής κερδών και η έκθεση των ελεγκτών, δημοσιεύονται στο ΦΕΚ και στις εφημερίδες. 63
Αποφασίζει κατά πλειοψηφία. Έχει απαρτία εφόσον παρίστανται τα μισά συν ένα μέλη. Συνεδριάζει υποχρεωτικά μια φορά το μήνα. Εκλέγει τον πρόεδρο. Αναθέτει την εκπροσώπηση της εταιρίας στον πρόεδρο ή στο Διευθύνοντα Σύμβουλο. Επιλαμβάνεται όλων των θεμάτων που δεν αποτελούν το αντικείμενο της εταιρίας, όπως ανάθεση αντιπροσώπευσης, λήψη δανείων, εκχώρηση δικαιωμάτων, ανάληψη υποχρεώσεων μεγάλου μεγέθους, ουσιώδη μεταβολή της τιμολογιακής ή πιστωτικής πολιτικής, διακοπή συνεργασίας, μεταβολή του αριθμού των εργαζομένων, πρόσληψη ειδικών στελεχών, ανάθεση έργων σε τρίτους και αγορά ή πώληση ακινήτων ή πάγιου εξοπλισμού ή μεταφορικών μέσων. 64
Τακτική Γενική Συνέλευση. Έκτακτη Γενική Συνέλευση. Καταστατική Γενική Συνέλευση. Ειδικές ρυθμίσεις: Η απαρτία προκύπτει από την εκπροσώπηση του κεφαλαίου και όχι του αριθμού των μετόχων. Οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά πλειοψηφία, εκτός ειδικών περιπτώσεων. Οι αποφάσεις είναι άκυρες όταν είναι αντίθετες από το Νόμο. Είναι ακυρώσιμες, όταν δεν έχει τηρηθεί ο τύπος της πρόκλησης ή η ουσία, από όσους έχουν έννομο συμφέρον. Αποφάσεις που αφορούν ουσιώδη μεταβολή (αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, μεταβολή της έδρας, της επωνυμίας, των σκοπών, του αριθμού των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου) απαιτούν ενισχυμένη πλειοψηφία (συνήθως ¾ του μετοχικού κεφαλαίου). 65
Κοινές Μετοχές Προνομιούχες μετοχές με ψήφο Προνομιούχες μετοχές χωρίς ψήφο Ιδρυτικοί τίτλοι Μετοχές επικαρπίας 66
Από την ίδια την εταιρία Στην ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση διορίζονται δύο Ελεγκτές Λογιστές (εάν η επιχείρηση είναι μεγάλη, οι ελεγκτές είναι ορκωτοί). Από το Κράτος Τακτικοί έλεγχοι Ασκούνται από το Υπουργείο Ανάπτυξης και αφορούν στη διαπίστωση της νομιμότητας αλλά και της πλήρους καταβολής του μετοχικού κεφαλαίου. Έκτακτοι έλεγχοι Από το Υπουργείο Ανάπτυξης, εάν ζητηθούν από μετόχους που εκπροσωπούν το 1/20 του μετοχικού κεφαλαίου. 67