THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΡΟΥΜΠΛΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ THE 19 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE «EUROPE: THE COMEBACK? GREECE: HOW RESILIENT?» ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 1
ΤΗΕ ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΡΟΥΜΠΛΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ THE 19 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE «EUROPE: THE COMEBACK? GREECE: HOW RESILIENT?» ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Να ζητήσω συγγνώμη για την καθυστέρηση, αλλά κοινοβουλευτικές υποχρεώσεις στο Κοινοβούλιο, αρκετές επίκαιρες ερωτήσεις των Βουλευτών δεν μου έδωσαν τη δυνατότητα να είμαι την ώρα που έπρεπε να είμαι εδώ. Κυρίες και κύριοι, το ζήτημα της υγείας είναι ένα κρίσιμο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό μέγεθος. Πολιτικό γιατί αφορά κάθε φορά την κυβέρνηση που ασκεί εξουσία, τις πολιτικές της επιλογές, τις πολιτικές της προτεραιότητες. Για μας λοιπόν, η δημόσια υγεία είναι απόλυτη πολιτική επιλογή και προτεραιότητα, γιατί θέλουμε να οικοδομήσουμε ένα δημόσιο σύστημα υγείας αναβαθμισμένο ποιοτικά, ένα δημόσιο σύστημα προσπελάσιμο απ όλους τους ανθρώπους χωρίς διακρίσεις. Ένα πολιτικό σύστημα όπως έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου, όπου μπροστά στη ζωή και στο θάνατο, ο άνθρωπος να μην αισθάνεται λιγότερο ή περισσότερο αξιοπρεπής. 1
Θέλουμε λοιπόν στα πλαίσια αυτού του συστήματος και των πολιτικών επιλογών γι αυτό το σύστημα, να κατοχυρώσουμε τα δικαιώματα του ασθενή για να μπορέσει πραγματικά να εξισορροπηθεί αυτή η σχέση ισχυρού προς αδύνατο. Η θέση του γιατρού σ ένα σύστημα ιατροκεντρικό, πρέπει να ομολογήσουμε. Είναι ζήτημα κοινωνικό, γιατί έχει να κάνει με το σύνολο της κοινωνίας, ανεξαρτήτως οικονομικής και κοινωνικής θέσης. Και είναι κι ένα σύστημα οικονομικό. Εμείς πιστεύουμε ότι οι επενδύσεις σ αυτό το χώρο είναι ανταποδοτικές. Γιατί έχοντας μια κοινωνία υγιή, αυτή η κοινωνία είναι και πιο παραγωγική. Εμείς πιστεύουμε επίσης ότι η υγεία μπορεί να είναι κι ένα εργαλείο, ένα μέσο αναπτυξιακό και σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις αυτές καθαυτές αλλά και σε ό,τι αφορά το φάρμακο. Θέλω να σας πω λοιπόν ότι θα επιχειρήσουμε να επαναθεσμοποιήσουμε αυτό το χώρο ξεκινώντας από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Ένα σύστημα υγείας δε μπορεί να είναι σύστημα αν δεν έχει οργανώσει την Πρωτοβάθμια Φροντίδα. Την επείγουσα ιατρική, την εξωνοσοκομειακή όπως λέμε ιατρική, άρα ένα σύγχρονο στόλο ασθενοφόρων ώστε ο χρόνος να ελαχιστοποιηθεί από τη στιγμή που συμβαίνει ένα περιστατικό μέχρι που να φτάσει στη Μονάδα Φροντίδας. Επίσης ένα σύστημα που θ αναχαιτίσει όλο αυτό το πρόβλημα που συσσωρεύεται στα νοσοκομεία και που πραγματικά δεν περιποιεί τιμή σε κανέναν μας. Άρα λοιπόν πρέπει να βρούμε τους τρόπους και τα μέσα να στήσουμε την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Οι ελλείψεις σ αυτό το χώρο και στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια αλλά καις την Τριτοβάθμια, είναι εκρηκτικές. Τα τελευταία χρόνια οι περικοπές από τη μια πλευρά και οι κατά συγκυρία ωρίμανση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων χιλιάδων ανθρώπων που είχαν ξεκινήσει τη δεκαετία του 80 και συνέπεσε τώρα να ωριμάσουν τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα, δημιουργεί μια αφόρητη πιεστική κατάσταση στο σύστημα. Αποφασίσαμε φέτος να προκηρύξουμε 4.500 θέσεις νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού. Είναι λίγες. Για τις ανάγκες του συστήματος και τα κενά που παρουσιάζει, είναι λίγες. Γιατί και ο κόσμος που 2
σήμερα είναι στο σύστημα, είναι ένας κουρασμένος κόσμος. Υπάρχει λοιπόν ένα ερώτημα: Πού θα βρείτε τα λεφτά; Λογικό ερώτημα σε μια τέτοια συγκυρία. Όταν έχεις ν αντιμετωπίσεις όχι μόνο το σύστημα, κατ' αρχήν να το κρατήσεις στα πόδια του και μετά να το ενισχύσεις, αλλά και τα 2,5 εκατομμύρια ανθρώπων που με τον α ή β τρόπο βρέθηκαν εκτός ασφαλιστικού συστήματος. Άνθρωποι που δούλεψαν, άλλος 5, άλλος 10, άλλος 15, άλλος 20, άλλος 30 χρόνια και κάποια στιγμή η κρίση τους βρήκε ευάλωτους και τους έθεσε εκτός. Η Ελλάδα επιπροσθέτως καλείται ν αντιμετωπίσει ένα ακόμη πρόβλημα που έχει να κάνει με την παρουσία των μεταναστών. Είμαστε χώρα επαφής. Κι αυτοί οι άνθρωποι έχουν ανάγκη φροντίδας, όταν προκύπτει πρόβλημα υγείας τους αλλά πρωτίστως ένα ποσοστό απ αυτούς τους ανθρώπους κουβαλάνε και αρκετά προβλήματα υγείας διότι προέρχονται από συστήματα μηδενικού υγειονομικού επιπέδου. Πρόσφατα ζήτησα τη συνδρομή των Υπουργών Υγείας της Ιταλίας, της Μάλτας και της Κύπρου, είχα θέσει προηγουμένως το ζήτημα στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών και κατά κάποιον τρόπο πιέζοντας συμπεριελήφθη το θέμα αυτό στην ημερήσια διάταξη. Δεν ήταν στην ημερήσια διάταξη, ήταν ως έκτακτο θέμα. Κι αρχίζουμε να το κινούμε αυτό το ζήτημα διότι πρέπει να καταλάβουν και οι φίλοι μας στην Ευρώπη ότι τουλάχιστον σε αυτό το κομμάτι πρέπει να μοιραστεί το βάρος. Όλα αυτά λοιπόν τα προβλήματα, για ν αντιμετωπισθούν και ν αναχαιτισθούν, χρειάζονται χρήματα. Επιχειρούμε έναν ουσιαστικό, θεσμικό εξορθολογισμό του συστήματος. Διότι παρά τις περικοπές, υπάρχουν ακόμα δυνατότητες. Και προσδοκούμε ότι με τις Επιτροπές Διαπραγμάτευσης στον ΕΟΠΥΥ, για πρώτη φορά θα λειτουργήσουν αυτές οι Επιτροπές που συστήσαμε, υπήρχε μια Επιτροπή η οποία δε λειτούργησε ποτέ, προσδοκούμε ότι θα υπάρχει ένα νοικοκύρεμα της οικονομίας. Αρκεί να σας πω ότι από την ανατιμολόγηση των διαγνωστικών πράξεων, θα περιοριστούν οι δαπάνες από τα 600 εκατομμύρια σε 300 εκατομμύρια. Θα υπάρξει περιορισμός στις δαπάνες και στα φάρμακα, ιδιαίτερα στα καινοτόμα φάρμακα όπου θα υπάρξουν κλειστοί προϋπολογισμοί και θα υπάρξει διαπραγμάτευση. 3
Παραλάβαμε ένα μηχανογραφικό σύστημα με εκρηκτικά ελλείμματα και παραλείψεις. Και εργαζόμαστε ακατάπαυστα για να μπορέσουμε να το καταστήσουμε λειτουργικό, για να μπορέσουμε πραγματικά να προχωρήσουμε τον ηλεκτρονικό φάκελο ασθενούς, τον περιορισμό της απάτης. Για να ελέγξουμε το κόστος στην πηγή παραγωγής του. Ηλεκτρονική υπογραφή, αλλά του μοντέλου των ραντεβού που υφίσταται το κόστος ο πολίτης. Θέλουμε μέσα από τη φαρμακευτική πολιτική που θ ασκήσουμε να διαμορφώσουμε νέους όρους. Σ ένα νέο μοντέλο rebate με βάση τον όγκο. Εμείς θέλουμε να είμαστε σαφείς απέναντι στη φαρμακοβιομηχανία και την ελληνική και την πολυεθνική. Τα τελευταία χρόνια η χώρα χρησιμοποιήθηκε από πλευράς κατανάλωσης σα να ήταν χώρα 40 εκατομμυρίων κατοίκων. Έγιναν πάρτι, μεγάλα πάρτι. Κάποιοι κέρδισαν, η Ελλάδα όμως έχασε. Η Ελλάδα έχει ένα ηχηρό όπλο στα χέρια της: Είναι χώρα αναφοράς. Η τιμή του φαρμάκου όπως ξέρετε, ορίζεται με βάση το μέσο των τριών πιο φθηνών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επηρεάζει την τιμή του σε άλλες 16 χώρες. Θα προσπαθήσουμε να διαμορφώσουμε μέσα από έναν διάλογο ειλικρινή και καθαρό, ένα σταθερό περιβάλλον τα επόμενα 4 χρόνια. Θα τολμήσουμε να κάνουμε και διορθώσεις. Αλλά περιμένουμε συγκεκριμένες απτές και εύληπτες πρωτοβουλία. Πρώτον: Παραγωγή φαρμάκου στην Ελλάδα. Η Ελλάδα διαθέτει επιστήμονες εξαιρετικούς, αυτός είναι και ο πλούτος της Ελλάδος, ο μεγαλύτερος. Η Ελλάδα διαθέτει ερευνητικά κέντρα, η Ελλάδα διαθέτει τεχνογνωσία των ελληνικών εταιρειών. Δεν υπάρχει καμία λοιπόν δυσκολία από εκείνους που κέρδισαν πάρα πολλά, να έχουν να επενδύσουν γιατί μέσα από την ανάπτυξη αυτού του τομέα, που αν θέλετε είναι καταγεγραμμένο και ως αποτέλεσμα ερευνών ειδικών σε ό,τι αφορά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, μπορούμε να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, καλά αμειβόμενες και να μην αναγκάζουμε τα παιδιά μας να παίρνουν των οματιών τους και να φεύγουν στο εξωτερικό. Και παράλληλα να γίνουμε μια πολύ μεγαλύτερη από πλευράς εξαγωγικής δύναμης χώρα. 4
Μπορούμε λοιπόν και το πιστεύουμε, να τρέξουμε αυτό τον τομέα. Οφείλει λοιπόν η φαρμακοβιομηχανία, η οποία δεν κέρδισε μόνο πάρα πολλά, από την υπερκατανάλωση φαρμάκων, αλλά κέρδισε και πάρα πολλά από το φορολογικό παράδεισο που έζησε αυτά τα χρόνια. Αυτή είναι η αλήθεια, θα είμαστε ειλικρινείς για να μπορούμε να συνεννοηθούμε. Κλινικές μελέτες αλλάζουν όλο το θεσμικό πλαίσιο. Είμαστε ανοιχτοί στις προτάσεις πολλών και έγκριτων ανθρώπων και θεσμών που γνωρίζουν καλά το πρόβλημα, για να διευκολύνουμε την είσοδο κλινικών μελετών. Επίσης στη διαπραγμάτευση υπάρχει το ζήτημα των ανασφαλίστων και των καρκινοπαθών. Πρέπει λοιπόν η φαρμακοβιομηχανία να στηρίξει αυτά τα προβλήματα που είναι εκφάνσεις της ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Ιατρικός τουρισμός: Ήδη έχουμε ανοίξει έναν πολύ δημιουργικό διάλογο με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον Κινέζων επενδυτών, Ρώσων επενδυτικών, Άγγλων επενδυτών.. Ήδη προωθούμε το διάταγμα για την αδειοδότηση όλων των μονάδων εξωσωματικής γονιμοποίησης. Από το 2005 ψηφίστηκε ο νόμος και μέχρι σήμερα οι μονάδες αυτές είναι χωρίς αδειοδοτήσεις, διότι δεν υπήρχε το σχετικό διάταγμα, δεν είχε δημοσιευθεί. Πιστεύω ότι μέχρι τον Ιούνιο θα έχουμε διάταγμα που θα δίνει πλέον αδειοδοτήσεις σε όλες αυτές τις μονάδες. Γιατί πιστεύουμε ότι και αυτός ο τομέας σε παραγωγικός τομέας. Κυρίες και κύριοι, βρισκόμαστε σε μια δύσκολη συγκυρία. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει αυτή την κρίση των τελευταίων 5 ετών, οικονομική, κοινωνική. Σήμερα έχε μια νέα κυβέρνηση η οποία φιλοδοξεί να διαμορφώσει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο με τους εταίρους. Θέλουμε λοιπόν στα πλαίσια αυτής της διαπραγμάτευσης, να υπάρξει μια πραγματική διέξοδο. Το ερώτημα είναι: «Γιατί θα τα καταφέρετε εσείς εκεί που δεν τα κατάφερε ο Παπανδρέου, ο Παπαδήμος και ο Σαμαράς;» Εμείς έχουμε διδαχθεί από τα λάθη των τριών αυτών ηγετών, διότι οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν δεν έβγαλαν τη χώρα από το αδιέξοδο. Να μιλάμε σοβαρά για να συνεννοούμεθα. Γιατί δεν έλυσαν κρίσιμα ζητήματα όπως είναι η αναδιάρθρωση του χρέους και όπως είναι η ανάπτυξη πρέπει να συμπεριλαμβάνει και αυτούς τους δυο όρους. 5
Λέμε λοιπόν να δεχθούμε και μας εγκαλεί πολλές φορές η αντιπολίτευση, άδικα πιστεύω, γιατί δεν κλείνει η συμφωνία. Η συμφωνία δεν κλείνει γιατί ακριβώς υπάρχουν κρίσιμα ζητήματα για τα οποία εάν τα δεχθούμε, για άλλη μια φορά θα γίνει ό,τι έγινε μέχρι τώρα και το αποτέλεσμα θα είναι στα ίδια. Εμείς λοιπόν θέλουμε μια διαπραγμάτευση που να εμπεδώνει τη δυνατότητα η χώρα να βγει από αυτή τη βαθιά κρίση χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους. Όπως βλέπετε υπάρχει και μια διαμάχη ανάμεσα στους θεσμούς. Άλλα πιστεύει γι αυτό το θέμα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, άλλα η Ευρώπη. Μπορεί να βρεθεί και τρίτος δρόμος για την αναδιάρθρωση, αν υπάρξει διάθεση και βούληση. Και βέβαια ένα επενδυτικό πρόγραμμα το οποίο πρέπει να ενισχύσει την ανάπτυξη της χώρας. Αλλιώς αυτές οι υποχρεώσεις που έχει η χώρα πώς αλλιώς θ' αντιμετωπισθούν παρά μόνο αν πάμε στο νόμο του 2010 και ξεκινήσουμε την εκκίνηση των συντάξεων, ξεκινήσουν οι συντάξεις από τα 300 ευρώ. Είμαστε κοντά σε μια λύση, ελπίζω ότι θα υπάρξει κατανόηση και από την πλευρά των εταίρων για να μπορέσουμε πραγματικά να ξεκινήσουμε την προσπάθεια και τη δουλειά γιατί χρειάζεται δουλειά απ όλους, χρειάζεται ν ανασκουμπωθούμε όλοι. Γιατί η κρίση απειλεί όλους και η Ελλάδα είναι μια χώρα που πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν είναι τόσο από να βρεθεί εκτός Ευρωζώνης για πάρα πολλούς λόγους, και ιστορικούς και γεωστρατηγικούς και πολιτιστικούς. Με αυτές τις σκέψεις θέλω να σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα που μου δώσατε να μιλήσω στο συνέδριό σας και να καταθέσω αυτές μου τις σκέψεις. Σας ευχαριστώ. 6