Ετήσιες Στατιστικές Παραγωγικότητας Εργασίας 2012

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ετήσιες Στατιστικές Παραγωγικότητας Εργασίας 2012 Εκδίδονται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Παραγωγικότητας 2007 2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Εθνικό Πρόγραμμα Παραγωγικότητας

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Ετήσιες Στατιστικές Παραγωγικότητας Εργασίας 2012 Λευκωσία, Σεπτέμβριος 2013

Για την έκδοση εργάστηκαν οι: Μαρία Νικολάου Χρίστου, Ανώτερη Λειτουργός Παραγωγικότητας Δρ Χριστόφορος Μαρκίδης, Λειτουργός Παραγωγικότητας Α Δρ Δάφνης Κουδουνάρης, Λειτουργός Παραγωγικότητας Κέντρο Παραγωγικότητας, Λεωφ. Καλλιπόλεως 77, 2100 Αγλαντζιά. Τ.Θ. 20536, 1679 Λευκωσία. Τηλ.: 22806000, Τηλεομ.: 22376872 Ηλ-ταχ: info@kepa.mlsi.gov.cy www.mlsi.gov.cy/kepa Γλωσσική επιμέλεια: Αντωνία Σωκράτους - Πεδόνε, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Σχεδιασμός: Δώρα Κλεάνθους - Φαρσίδη, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών ISSN:1986-3373 (Έντυπη μορφή) ISSN:1986-3381 (Ηλεκτρονική μορφή) Copyright: 2013 Κυπριακή Δημοκρατία / Republic of Cyprus Αναδημοσίευση επιτρέπεται με την προϋπόθεση ότι θ αναφέρεται η πηγή Quotations are permitted on the condition that the source is stated Κέντρο Παραγωγικότητας

Πρόλογος από Διευθυντή Η συνεχής και μακροχρόνια βελτίωση της παραγωγικότητας είναι το κλειδί για αύξηση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και αποτελεί ζωτικό δείκτη για οικονομική ανάπτυξη και υψηλό βιοτικό επίπεδο. Η οικονομική κρίση και η ύφεση που βιώνουμε, από το τέλος του 2008, οδήγησαν στη ραγδαία αύξηση της ανεργίας και έπληξαν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας. Η βελτίωση της εθνικής παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για οικονομική ανάπτυξη και προσφορά περισσότερων και ποιοτικότερων θέσεων εργασίας. Στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Παραγωγικότητας, το Κέντρο Παραγωγικότητας, με τη συνεργασία της Στατιστικής Υπηρεσίας, η οποία παραχωρεί τα στοιχεία που απαιτούνται, προχώρησε στη 2η έκδοση των ετήσιων Στατιστικών Παραγωγικότητας Εργασίας. Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει στατιστικές για την Παραγωγικότητα Εργασίας και τις συνιστώσες μεταβλητές για το σύνολο της οικονομίας, και για επί μέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, από το 1996 μέχρι και το 2012. Τα στοιχεία παρουσιάζονται με τρόπο που να διευκολύνουν την παρακολούθηση, ανάλυση και ερμηνεία των παρατηρούμενων τάσεων. Ως εκ τούτου, η έκδοση αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τη διαμόρφωση και την αξιολόγηση πολιτικών παρεμβάσεων προς την κατεύθυνση βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας, για ανάπτυξη της οικονομίας και έξοδο από την ύφεση. Ντίνος Καθητζιώτης Διευθυντής Κέντρο Παραγωγικότητας 3

Πίνακας Περιεχομένων Εισαγωγή... 7 Μέρος Ι. Γενική Ανασκόπηση... 9 Σύνολο της οικονομίας... 11 Τάσεις για την περίοδο 1996 2012... 11 Παρατηρήσεις για το 2012... 15 Τομεακή ανάλυση... 17 Τάσεις για την περίοδο 1996 2012... 17 Παρατηρήσεις για το 2012... 22 Μέρος ΙΙ. Στατιστικές Παραγωγικότητας Εργασίας και Συνιστωσών... 27 Α. Στατιστικές για το σύνολο της οικονομίας... 29 Β. Στατιστικές για τους ευρείς τομείς οικονομικής δραστηριότητας... 33 Γ. Στατιστικές για τομείς οικονομικής δραστηριότητας... 41 Παράρτημα: Συγκεντρωτικές Στατιστικές Μεγεθών... 83 Ορισμοί... 99 Επεξηγηματικές Σημειώσεις... 101 Κέντρο Παραγωγικότητας 5

Εισαγωγή Η παραγωγικότητα ορίζεται ως ο λόγος μεταξύ της ποσότητας των αποτελεσμάτων ενός παραγωγικού συστήματος και της ποσότητας των πόρων που αναλώθηκαν στην παραγωγή. Εκφράζει, δηλαδή, το πόσο αποτελεσματικά και αποδοτικά χρησιμοποιούνται οι παραγωγικοί πόροι, όπως είναι η εργασία και το κεφάλαιο, για την παραγωγή συγκεκριμένης ποσότητας αποτελεσμάτων, δηλαδή προϊόντων και υπηρεσιών. Η παραγωγικότητα είναι πηγή οικονομικής ανάπτυξης και κλειδί για την ανταγωνιστικότητα κάθε χώρας. Το πιο διαδεδομένο μέτρο παραγωγικότητας είναι η Παραγωγικότητα Εργασίας που συσχετίζει το παραγόμενο αποτέλεσμα με την ποσότητα της ανθρώπινης εργασίας. Η Παραγωγικότητα Εργασίας υπολογίζεται με δύο τρόπους: α) ως Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) ανά απασχολούμενο, και β) ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας. Η Παραγωγικότητα Εργασίας δεν αφορά μόνο την προσπάθεια των εργαζομένων, αλλά, ταυτόχρονα, επηρεάζεται και από πολλούς άλλους παράγοντες, όπως είναι το επίπεδο της χρησιμοποιούμενης τεχνολογίας, η εισαγωγή καινοτομιών, τόσο στη μέθοδο παραγωγής όσο και στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, οι μορφές οργάνωσης της εργασίας, καθώς και από το επίπεδο των υποδομών (δίκτυα επικοινωνίας και συγκοινωνία). Αυξήσεις ή μειώσεις στην Παραγωγικότητα Εργασίας από μια περίοδο σε άλλη οφείλονται στη σχέση που έχουν μεταξύ τους οι μεταβολές στην ΑΠΑ και στην απασχόληση. Αν τα δύο αυτά μεγέθη αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό, η Παραγωγικότητα Εργασίας παραμένει σταθερή. Αν η ΑΠΑ αυξάνεται με μεγαλύτερο ρυθμό από την απασχόληση, τότε η Παραγωγικότητα Εργασίας αυξάνεται, και αυτό είναι ένδειξη καλύτερης αξιοποίησης της τεχνολογίας ή και μικρότερης χρήσης των εργαζομένων χαμηλής παραγωγικότητας. Αύξηση στην Παραγωγικότητα Εργασίας μπορεί, επίσης, να παρατηρηθεί και όταν μειώνεται η ΑΠΑ, αν παράλληλα μειώνεται σε μεγαλύτερο βαθμό η απασχόληση. Όταν από την άλλη, η ΑΠΑ αυξάνεται σε μικρότερο βαθμό από την απασχόληση, τότε η Παραγωγικότητα Εργασίας μειώνεται. Το ίδιο συμβαίνει όταν η ΑΠΑ μειώνεται σε μεγαλύτερο βαθμό από την απασχόληση. Οι μεταβολές στην Παραγωγικότητα Εργασίας επηρεάζουν το Μοναδιαίο Εργατικό Κόστος, το οποίο μετρά το κόστος εργασίας ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος και είναι ο πιο διαδεδομένος δείκτης τής ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας. Το Μοναδιαίο Εργατικό Κόστος υπολογίζεται ως ο λόγος του Εργατικού Κόστους ανά απασχολούμενο ως προς την Παραγωγικότητα μετρούμενη ως Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) ανά απασχολούμενο. Είναι σημαντικό για μια χώρα να μπορεί να είναι ανταγωνιστική διατηρώντας το μέγεθος αυτό σε χαμηλά επίπεδα, ειδικά σε σχέση με ανταγωνιστικές χώρες. Για να παραμείνει το Μοναδιαίο Εργατικό Κόστος αμετάβλητο, πρέπει η αύξηση του κόστους εργασίας ανά απασχολούμενο να είναι ίση με την αύξηση της Παραγωγικότητας Εργασίας. Όσο μεγαλύτερη είναι η αύξηση της Παραγωγικότητας Εργασίας, τόση μεγαλύτερη ευχέρεια υπάρχει για διατήρηση ή αύξηση των μισθών, που αποτελούν μεγάλο μέρος του κόστους εργασίας, χωρίς να προκύψουν δυσμενείς επιπτώσεις στο Μοναδιαίο Εργατικό Κόστος και την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Κέντρο Παραγωγικότητας 7

Σκοπός της παρούσας έκδοσης είναι να παρουσιάσει στοιχεία για την Παραγωγικότητα Εργασίας και για τις συνιστώσες της, δηλαδή το ΑΕΠ και την ΑΠΑ, τον Επικερδώς Απασχολούμενο Πληθυσμό και τις Συνολικές Ώρες Εργασίας, για το σύνολο της οικονομίας και για επί μέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, με τρόπο που να διευκολύνει την ανάλυση και την ερμηνεία των παρατηρούμενων τάσεων κατά την περίοδο 1996-2012 και ειδικότερα την επίδραση της οικονομικής ύφεσης των τελευταίων ετών. Στο Μέρος Ι της έκδοσης παρατίθεται γενική ανασκόπηση της Παραγωγικότητας Εργασίας και των συνιστωσών μεγεθών στην Κύπρο με αναφορά στις παρατηρούμενες τάσεις κατά τις περιόδους πριν και κατά την οικονομική ύφεση, στην κατάσταση που διαμορφώνεται το 2012 καθώς και σε συγκρίσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο Μέρος ΙΙ περιλαμβάνονται πίνακες και διαγράμματα με ετήσια στοιχεία για το επίπεδο και τη μεταβολή της Παραγωγικότητας Εργασίας και των συνιστωσών της, α) για το σύνολο της κυπριακής οικονομίας (Πίνακας Α), β) για τον Πρωτογενή, Δευτερογενή και Τριτογενή Τομέα (Πίνακες Β1-Β3), και γ) για τους 20 επί μέρους Τομείς Οικονομικής Δραστηριότητας (Πίνακες Γ1-Γ20), για την περίοδο 1996-2012. Σε κάθε πίνακα υπολογίζονται οι μέσες τιμές των μεγεθών για τρείς περιόδους, 1996-2012, 1996-2008, 2009-2012, ώστε να διαφανεί η επίδραση της οικονομικής ύφεσης. Η μεταβολή των μεγεθών εκφράζεται με δύο τρόπους: α) ως ποσοστό σε σχέση με το επίπεδο του υπό αναφορά μεγέθους στο προηγούμενο έτος, και β) ως δείκτης με βάση το έτος 2005. Στο Παράρτημα οι Πίνακες Δ1-Δ5 παρουσιάζουν συγκεντρωτικά στοιχεία για το επίπεδο και τη μεταβολή της Παραγωγικότητας Εργασίας και των συνιστωσών της, ανά οικονομική δραστηριότητα. Στο τέλος της έκδοσης δίνονται ορισμοί σημαντικών όρων και επεξηγηματικές σημειώσεις σχετικά με την πηγή και την επεξεργασία των στοιχείων της έκδοσης. 8 Κέντρο Παραγωγικότητας

Μέρος Ι. Γενική Ανασκόπηση Κέντρο Παραγωγικότητας 9

Σύνολο της Οικονομίας Τάσεις για την περίοδο 1996 2012 Την περίοδο 1996 2008 το ΑΕΠ, η Απασχόληση και η Παραγωγικότητα Εργασίας της Κύπρου παρουσίασαν σταθερά ανοδική πορεία, η οποία ανακόπηκε το 2009. Την περίοδο 2009 2012 και τα τρία μεγέθη παρουσίασαν σημαντική επιβράδυνση (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Α.1α και Α.1β). Η μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 1996 2008 ήταν ίση με 3,7% ενώ την περίοδο 2009 2012 η οικονομία εισήλθε σε ύφεση, με το ΑΕΠ να σημειώνει αρνητική μέση ετήσια μεταβολή ίση με 0,6% (Πίνακας 1). Το 2009 το ΑΕΠ παρουσίασε αρνητικό ρυθμό μεταβολής για πρώτη φορά από το 1996 (Μέρος ΙΙ, Πίνακας Α1). Το 2010 και 2011 οι ρυθμοί μεταβολής του ΑΕΠ ήταν οριακά θετικοί, ενώ το 2012 το ΑΕΠ παρουσίασε και πάλι αρνητικό ρυθμό μεταβολής (-2,4%). Πίνακας 1. Μέση ετήσια μεταβολή ΑΕΠ, Απασχόλησης και Παραγωγικότητας Εργασίας για το σύνολο της οικονομίας για τις περιόδους 1996-2012, 1996-2008, 2009-2012, Κύπρος - ΕΕ 1 Ακαθάριστο Εγχώριο Επικερδώς Συνολικές Ώρες Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Μοναδιαίο Προϊόν (ΑΕΠ) Απασχολούμενος Εργασίας Εργασίας (ΑΕΠ ανά Εργασίας (ΑΕΠ ανά Εργατικό Κόστος Πληθυσμός απασχολούμενο) ώρα εργασίας) % % % % % % % ΚΥ ΕΕ ΚΥ ΕΕ ΚΥ ΕΕ ΚΥ ΕΕ ΚΥ ΕΕ ΚΥ ΕΕ 1996-2012 2,7 1,8 1,5 0,7 1,3 0,2 1,2 1,1 1,3 1,4-0,3-0,2 1996-2008 3,7 2,4 2,2 1,0 2,0 0,7 1,5 0,3 1,7 1,6-0,6-0,5 2009-2012 -0,6-0,2-0,8-0,6-0,9-1,6 0,2 1,3 0,3 0,8 0,4 0,4 Η Παραγωγικότητα Εργασίας ως ΑΕΠ ανά απασχολούμενο και ως ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας 2 παρουσίασε την περίοδο 1996-2008, μέση ετήσια αύξηση ίση με 1,5% και 1,7% αντίστοιχα, ενώ την περίοδο της ύφεσης η Παραγωγικότητα Εργασίας, τόσο ως ΑΕΠ ανά απασχολούμενο όσο και ως ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας, παρουσίασε οριακά θετική μέση ετήσια μεταβολή ίση με 0,2% και 0,3%, αντίστοιχα. Ο επικερδώς απασχολούμενος πληθυσμός και οι συνολικές ώρες εργασίας την περίοδο 1996-2008 παρουσίασαν μέση ετήσια αύξηση ίση με 2,2% και 2,0%, αντίστοιχα, ενώ την περίοδο 2009-2012 τόσο ο επικερδώς απασχολούμενος πληθυσμός όσο και οι συνολικές ώρες εργασίας παρουσίασαν μικρή μέση ετήσια μείωση ίση με 0,8% και 0,9% αντίστοιχα. Η σημαντικότερη μείωση στον αριθμό εργαζομένων και τις συνολικές ώρες εργασίας παρουσιάστηκε το 2012 (-3,3% και -3,5%, αντίστοιχα) (Μέρος ΙΙ, Πίνακας Α1). Το 2010 και 2011 ο αριθμός εργαζομένων και οι συνολικές ώρες εργασίας παρουσίασαν οριακά θετική μεταβολή. Την περίοδο 2009-2012 δυσμενής παρουσιάζεται και η εξέλιξη του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους 3, το οποίο συνδέεται άμεσα με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, και το οποίο παρουσίασε την περίοδο αυτή, μέση ετήσια αύξηση ίση με 0,4% σε σχέση με μέση ετήσια μείωση, ίση με 0,6% που είχε την περίοδο 1996 2008 (Πίνακας 1). Την περίοδο 1996-2008 η μέση ετήσια μεταβολή τού ΑΕΠ της Κύπρου συγκρίνεται θετικά με αυτή του μέσου όρου της ΕΕ (3,7% σε σχέση με 2,4%) (Πίνακας 1). Την ίδια περίοδο, ο ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας της Κύπρου, τόσο ως ΑΕΠ ανά απασχολούμενο όσο και ως ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας, καθώς και η μέση ετήσια μεταβολή του Μοναδιαίου Εργατικού κόστους, συγκρίνονται, επίσης, θετικά με τον μέσο όρο των αντίστοιχων μεγεθών των χωρών μελών της ΕΕ. Αντίθετα, την περίοδο 2009-2012 η εικόνα για την Κύπρο είναι ανησυχητική με τη μέση ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ, καθώς και τη μέση ετήσια μεταβολή της Παραγωγικότητας Εργασίας να είναι σημαντικά χαμηλότερες από αυτές του μέσου όρου των χωρών της ΕΕ (Πίνακας 1). 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία και Eurostat 2 Βλ. επεξηγηματικές σημειώσεις 1 και 2 3 Βλ. επεξηγηματική σημείωση 3 Κέντρο Παραγωγικότητας 11

Αναλυτικότερα, οι ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας της Κύπρου, ως ΑΕΠ ανά απασχολούμενο, ήταν ψηλότεροι από αυτούς του μέσου όρου των 27 χωρών μελών της ΕΕ τις περιόδους 1998-2001, και 2006-2009, ενώ τις περιόδους 2002-2005 και 2010-2011 η Κύπρος παρουσίασε ετήσιους ρυθμούς μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας, ως ΑΕΠ ανά απασχολούμενο, χαμηλότερους από αυτούς του μέσου όρου των χωρών μελών της ΕΕ (Διάγραμμα 1). Διάγραμμα 1. Ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) ως ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος, Κύπρος ΕΕ-27, 1996 2012 1 Διάγραμμα 2. Ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) ως ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος, Κύπρος ΕΕ-27, 1996 2012 2 1 Πηγή: Eurostat, Real Labour Productivity per person employed. Percentage change on previous period. Τελευταία αναθεώρηση: 10/6/2013 2 Πηγή: Eurostat, Real Labour Productivity per hour worked. Percentage change on previous period. Τελευταία ενημέρωση: 10/6/2013 12 Κέντρο Παραγωγικότητας

Παρόμοια εικόνα παρουσιάζουν και οι ρυθμοί μεταβολής τής Παραγωγικότητας Εργασίας της Κύπρου, ως ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας, οι οποίοι ήταν υψηλότεροι από αυτούς του μέσου όρου των 27 χωρών μελών της ΕΕ από το 2004 μέχρι το 2009, με εξαίρεση το 2006, ενώ το 2010 και 2011, η Κύπρος παρουσίασε ετήσιους ρυθμούς μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας ως ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας χαμηλότερους από αυτούς του μέσου όρου των χωρών μελών της ΕΕ (Διάγραμμα 2). Συγκρινόμενη με χώρες που έχουν παρόμοια οικονομική δομή, όπως είναι η Ελλάδα, η Ισπανία και η Μάλτα που στηρίζονται στις υπηρεσίες και τον τουρισμό, η Κύπρος, για τα έτη 2008 μέχρι 2011, παρουσιάζει ρυθμούς μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) ψηλότερους από αυτούς της Ελλάδας και της Μάλτας και χαμηλότερους από αυτούς της Ισπανίας (Διάγραμμα 3). Διάγραμμα 3. Ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) Ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος, Κύπρος Ελλάδα Ισπανία - Μάλτα, 1996 2012 1 Την περίοδο 2004-2008 οι ρυθμοί μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους της Κύπρου ήταν χαμηλότεροι από αυτούς του μέσου όρου των 27 χωρών μελών της ΕΕ (Διάγραμμα 4). Από το 2009 μέχρι το 2011 παρατηρείται αντίστροφη εικόνα, δηλαδή η Κύπρος παρουσιάζει ψηλότερους ετήσιους ρυθμούς μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους από αυτούς του μέσου όρου των 27 χωρών μελών της ΕΕ. 1 Πηγή: Eurostat, Real unit labour cost. Percentage change on previous period. Tελευταία αναθεώρηση 10/6/2013 Κέντρο Παραγωγικότητας 13

Διάγραμμα 4. Ρυθμός μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους ως ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος, Κύπρος ΕΕ-27, 1996 2012 1 Συγκρινόμενη με άλλες χώρες οι ρυθμοί μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους της Κύπρου για τα έτη 2009 μέχρι 2011 είναι ψηλότεροι από αυτούς της Μάλτας, της Ελλάδας και της Ισπανίας, ενώ την περίοδο 2007 2008 οι ρυθμοί μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους της Κύπρου ήταν χαμηλότεροι από αυτούς των χωρών αυτών. Το 2012 ο ρυθμός μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους της Κύπρου είναι ψηλότερος από αυτούς της Ελλάδας και της Ισπανίας και χαμηλότερος από αυτόν της Μάλτας (Διάγραμμα 5). Διάγραμμα 5. Ρυθμοί μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους ως ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος, Κύπρος Ελλάδα Ισπανία Μάλτα, 1996 2012 2 1 Πηγή: Eurostat, Real unit labour cost. Percentage change on previous period. Tελευταία αναθεώρηση 10/6/2013 2 Πηγή: Eurostat, Real unit labour cost. Percentage change on previous period. Tελευταία αναθεώρηση 10/6/2013 14 Κέντρο Παραγωγικότητας

Παρατηρήσεις για το 2012 Το 2012 η Παραγωγικότητα Εργασίας του συνόλου της οικονομίας της Κύπρου, υπολογίζεται σε 47.852 ανά απασχολούμενο και 25,55 ανά ώρα εργασίας (τρέχουσες τιμές) (Παράρτημα, Πίνακας Δ4 και Πίνακας Δ5). Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2012 η Παραγωγικότητα Εργασίας του συνόλου της οικονομίας της Κύπρου, μετρούμενη ως ΑΕΠ ανά απασχολούμενο, βρίσκεται στο 92,8% του μέσου όρου της ΕΕ, τιμή που κατατάσσει την Κύπρο στη 14η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ (Διάγραμμα 6), ενώ η Παραγωγικότητα Εργασίας μετρούμενη ως ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας, βρίσκεται στο 81,4% του μέσου όρου της ΕΕ, τιμή που κατατάσσει την Κύπρο στη 12η θέση μεταξύ των 24 χωρών της ΕΕ για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία (Διάγραμμα 7). Διάγραμμα 6. Παραγωγικότητα Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο), Φθίνουσα κατάταξη χωρών, 2012. Βάση: ΕΕ-27=100 1 Διάγραμμα 7. Παραγωγικότητα Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας), Φθίνουσα κατάταξη χωρών, 2012 Βάση: ΕΕ-27=100 2 Το 2012 η Παραγωγικότητα Εργασίας της Κύπρου, τόσο ως ΑΕΠ ανά απασχολούμενο όσο και ως ΑΕΠ ανά ώρα Εργασίας, αυξήθηκε σε σχέση με το 2011 κατά 0,9% και 1,1%, αντίστοιχα (Μέρος ΙΙ, Πίνακας Α1). Η αύξηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η μείωση που παρατηρήθηκε στον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό (-3,3%) και στις ώρες εργασίας (-3,5%) ήταν συγκριτικά μεγαλύτερη από τη μείωση του ΑΕΠ (-2,4%). Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, o ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) της Κύπρου το 2012 σε σχέση με το 2011 (1,7%) 3 συγκρίνεται θετικά με τον μέσο όρο του ρυθμού μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας των 27 χωρών μελών της ΕΕ που ήταν σχεδόν μηδενικός (0,10%) (Διάγραμμα 8). Με βάση το ποσοστό αυτό η Κύπρος κατατάσσεται στην 8η θέση μεταξύ των 27 χωρών 1 Πηγή: Eurostat, Real unit labour cost. Percentage change on previous period. Τελευταία αναθεώρηση 10/6/2013 2 Πηγή: Eurostat Labour productivity per person employed. Percentage of EU27 total (based on PPS person employed). Τελευταία αναθεώρηση 16.7.2013 3 Βλ. επεξηγηματική σημείωση 14 Κέντρο Παραγωγικότητας 15

μελών της ΕΕ. Ο ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) της Κύπρου το 2012 ήταν 1,1% όπως και ο μέσος όρος του ρυθμού μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας των 27 χωρών μελών της ΕΕ. Με βάση το ποσοστό αυτό η Κύπρος κατατάσσεται στη 13η θέση μεταξύ των 24 χωρών που διαθέτουν μέχρι στιγμής σχετικά στοιχεία (Διάγραμμα 9). Διάγραμμα 8. Ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) ως ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος, Φθίνουσα κατάταξη χωρών, 2012 1 Διάγραμμα 9. Ρυθμός μεταβολής της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) ως ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος, Φθίνουσα κατάταξη χωρών, 2012 2 Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους στην Κύπρο το 2012 ήταν 2,0%, γεγονός που καταδεικνύει ότι η αύξηση του εργατικού κόστους ανά απασχολούμενο ήταν μικρότερη από την αύξηση της Παραγωγικότητας Εργασίας. Ο ρυθμός αυτός συγκρίνεται θετικά με τον μέσο όρο του ρυθμού μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους των 27 χωρών της ΕΕ που ήταν αρνητικός (0,5%) (Διάγραμμα 10). 1 Πηγή: Eurostat Labour productivity per person employed. Percentage change on previous period. Τελευταία αναθεώρηση 10.6.2013 2 Πηγή: Eurostat Labour productivity per hour worked. Percentage change on previous period. Τελευταία αναθεώρηση 10.6.2013 16 Κέντρο Παραγωγικότητας

Διάγραμμα 10. Ρυθμός μεταβολής του Μοναδιαίου Εργατικού Κόστους Ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με το προηγούμενο έτος - Φθίνουσα κατάταξη χωρών, 2012 1 Τομεακή ανάλυση Τάσεις για την περίοδο 1996 2012 Την περίοδο 1996 2012 η συνεισφορά του Τριτογενούς Τομέα 2 στο ΑΕΠ αυξήθηκε από 71,5% το 1996 σε 82,3% το 2012 και η συνεισφορά του στην απασχόληση αυξήθηκε από 65,4% το 1996 σε 75,5% το 2012 (Διάγραμμα 11 και Διάγραμμα 12). Σε αντίθεση η συνεισφορά του Πρωτογενούς Τομέα στο ΑΕΠ και στην απασχόληση μειώθηκε από 4,9% και 10% αντίστοιχα το 1996, σε 2,4% και 7,5% αντίστοιχα το 2012. Η συνεισφορά του Δευτερογενούς Τομέα στο ΑΕΠ και την απασχόληση, επίσης, μειώθηκε από 23,6% και 24,6% αντίστοιχα, το 1996 σε 15,3% και 16,9%, αντίστοιχα, το 2012. 1 Πηγή: Eurostat. Real unit Labour cost. Percentage change on previous period. Τελευταία αναθεώρηση 10.6.2013 2 Δείτε επεξηγηματική σημείωση 13 Κέντρο Παραγωγικότητας 17

Διάγραμμα 11. Συνεισφορά του Πρωτογενούς, Δευτερογενούς και Τριτογενούς Τομέα στο ΑΕΠ κατά την περίοδο 1996 2012 1 Διάγραμμα 12. Συνεισφορά του Πρωτογενούς, Δευτερογενούς και Τριτογενούς Τομέα στην απασχόληση κατά την περίοδο 1996 2012 2 1 Πηγή. Στατιστική Υπηρεσία. Εθνικοί λογαριασμοί 2 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία. Στοιχεία απασχόλησης 18 Κέντρο Παραγωγικότητας

Ο Πίνακας 2 παρουσιάζει τη μέση ετήσια μεταβολή στην Παραγωγικότητα Εργασίας και τις συνιστώσες της για τις περιόδους 1996-2012, 1996-2008, 2009-2012, για τους τρεις κύριους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Την περίοδο 1996-2008, δηλαδή πριν από την οικονομική ύφεση, ο Τριτογενής Τομέας παρουσιάζει τη μεγαλύτερη μέση ετήσια αύξηση τόσο στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) (4,4%) όσο και στην Παραγωγικότητα Εργασίας (1,2% ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο και 1,4% ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας). Για την ίδια περίοδο, η απασχόληση στον τομέα αυτό σημείωσε θετική μέση μεταβολή (3,1% στον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό και 2,9% στις συνολικές ώρες εργασίας). Ο Δευτερογενής Τομέας την περίοδο αυτή παρουσίασε, επίσης, θετική μέση μεταβολή στην ΑΠΑ, την Παραγωγικότητα Εργασίας και την Απασχόληση. Σε αντίθεση, ο Πρωτογενής Τομέας παρουσιάζει, για την ίδια περίοδο, μικρή μέση ετήσια μείωση στο ΑΕΠ, την Απασχόληση και την Παραγωγικότητα Εργασίας. Πίνακας 2. Μέση ετήσια μεταβολή ΑΠΑ, Απασχόλησης και Παραγωγικότητας Εργασίας ανά ευρύ τομέα οικονομικής δραστηριότητας για τις περιόδους 1996 2012, 1996 2008, 2009 2012 1 Ακαθάριστη Επικερδώς Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Αξία Απασχολούμενος Συνολικές Ώρες Εργασίας (ΑΠΑ Εργασίας (ΑΠΑ (ΑΠΑ) Πληθυσμός Εργασίας ανά απασχολούμενο) ανά ώρα εργασίας) % % % % % A_B Πρωτογενής Τομέας 1996-2012 -1,1-0,2-0,4-0,5-0,7 1996-2008 -1,2-0,6-0,7-0,1-0,5 2009-2012 -0,9 0,9 0,6-1,7-1,5 C_F Δευτερογενής Τομέας 1996-2012 -0,2-0,9-1,0 0,6 0,7 1996-2008 2,3 0,6 0,5 1,8 1,9 2009-2012 -8,6-5,6-5,7-3,2-3,1 G_T Τριτογενής Τομέας 1996-2012 3,7 2,5 2,3 1,2 1,3 1996-2008 4,4 3,1 2,9 1,2 1,4 2009-2012 1,3 0,3 0,2 1,0 1,2 Από τους τρείς ευρύτερους τομείς, ο τομέας που φαίνεται να επηρεάστηκε περισσότερο από την κρίση είναι ο Δευτερογενής Τομέας (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Β.2α και Β.2β και Πίνακας 2). Ενώ την περίοδο 1996 2008 η ΑΠΑ, η Απασχόληση και η Παραγωγικότητα Εργασίας στον τομέα αυτό παρουσίασαν μικρό θετικό μέσο ρυθμό μεταβολής, την περίοδο 2009-2012, οι μέσες ετήσιες μεταβολές όλων των μεγεθών είναι μεγάλες και αρνητικές (Πίνακας 2). Ο Τριτογενής Τομέας επηρεάστηκε, επίσης, αρνητικά την περίοδο 2009 2012, παρουσιάζοντας σημαντική επιβράδυνση των μεγεθών της ΑΠΑ, της Απασχόλησης, και της Παραγωγικότητας Εργασίας (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Β.3α και Β.3β). Συγκεκριμένα, οι μέσες ετήσιες μεταβολές της ΑΠΑ, της απασχόλησης και της Παραγωγικότητας Εργασίας στον τομέα αυτό παρουσίασαν μείωση σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο παραμένοντας ωστόσο θετικές (Πίνακας 2). Στον Πίνακα 3 (βλέπε σελίδες 19 και 20) παρουσιάζονται για τους επί μέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας οι μέσες ετήσιες μεταβολές της Παραγωγικότητας Εργασίας και των συνιστωσών μεγεθών για τις περιόδους 1996 2012, 1996 2008 και 2009 2012, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στους διάφορους τομείς. Κατά την περίοδο πριν από την οικονομική κρίση (1996 2008), σχεδόν όλοι οι τομείς οικονομικής δραστηριότητας έδειξαν αυξητικές τάσεις με εξαίρεση τον τομέα της Γεωργίας που παρουσίασε αρνητική μέση μεταβολή της ΑΠΑ ίση με 2% και τον τομέα της Μεταποίησης που παρουσίασε μηδενική μέση μεταβολή της ΑΠΑ. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι την περίοδο 1996 2008 ο τομέας των Χρηματοπιστωτικών και Ασφαλιστικών Δραστηριοτήτων παρουσίασε τις σημαντικότερες θετικές εξελίξεις, με την ΑΠΑ να σημειώνει μέση ετήσια αύξηση ίση με 9,1%, τον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό και τις συνολικές ώρες εργασίας να σημειώνουν μέση ετήσια αύξηση ίση με 2,6% και 2,4%, αντίστοιχα και την Παραγωγικότητα Εργασίας να παρουσιάζει μέση ετήσια αύξηση ίση με 6,3%, ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο, και 6,5% ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας. 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κέντρο Παραγωγικότητας 19

Επίσης, την περίοδο 1996 2008 ο τομέας της Γεωργίας, Δασοκομίας και Αλιείας παρουσίασε τη μεγαλύτερη μέση ετήσια μείωση τόσο στην ΑΠΑ (-2,0%) όσο και στην Παραγωγικότητα Εργασίας ως ΑΠΑ ανά ώρα Εργασίας (-1,3%). Η απασχόληση στον τομέα αυτό παρουσίασε την περίοδο 1996 2008 μικρή μέση ετήσια μείωση (-0,6%) τόσο στον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό όσο και στις συνολικές ώρες εργασίας. Κατά την περίοδο μετά την οικονομική κρίση (2009 2012) σημαντικοί τομείς που επηρεάστηκαν περισσότερο είναι αυτοί των Κατασκευών (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Γ.6α και Γ.6β), του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, Επισκευής Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Μοτοσικλετών (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Γ.7α και Γ.7β), των Μεταποιητικών Βιομηχανιών (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Γ.3α και Γ.3β) και της Μεταφοράς και Αποθήκευσης (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Γ.8α και Γ.8β). Οι τομείς αυτοί παρουσίασαν την περίοδο 2009 2012 σημαντική μείωση στη μέση ετήσια μεταβολή τόσο της ΑΠΑ όσο και της Παραγωγικότητας Εργασίας σε σχέση με την περίοδο 1996 2008 (Πίνακας 3). Ο τομέας των Κατασκευών παρουσίασε την περίοδο 2009 2012 μέση ετήσια μείωση στην ΑΠΑ ίση με 14,2% σε σχέση με μέση ετήσια αύξηση ίση με 3,6% που παρουσίασε την περίοδο 1996 2008 (Πίνακας 3). Η μέση ετήσια μεταβολή στην Παραγωγικότητα Εργασίας, ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο και ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας, την περίοδο 2009 2012 ήταν -6,9% και -6,7% αντίστοιχα σε σχέση με 0,9% που ήταν και για τα δύο μεγέθη την περίοδο 1996 2008. Η μέση ετήσια μείωση που παρατηρήθηκε την περίοδο 2009 2012 στον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό και στις συνολικές ώρες εργασίας ήταν 7,7% και 8%, αντίστοιχα, σε σχέση με αύξηση 2,8% και 2,7%, αντίστοιχα, την περίοδο 1996 2008. Ο τομέας του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, Επισκευής Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Μοτοσικλετών παρουσίασε την περίοδο 2009 2012 μέση ετήσια μείωση στην ΑΠΑ ίση με 2,3% σε σχέση με μέση ετήσια αύξηση 4,9% την προηγούμενη περίοδο (Πίνακας 3). Η μέση ετήσια μεταβολή στην Παραγωγικότητα Εργασίας, ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο και ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας, την περίοδο 2009 2012 για τον τομέα αυτό ήταν -0,2% και -0,1% αντίστοιχα σε σχέση με 2,1% και 2,3% αντίστοιχα, την περίοδο 1996 2008. Η μέση ετήσια μεταβολή που παρατηρήθηκε στον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό και στις συνολικές ώρες εργασίαςτην περίοδο 2009 2012 ήταν -2% και -2,1%, αντίστοιχα, σε σχέση με 2,7% και 2,5%, αντίστοιχα, την περίοδο 1996 2008. Ο τομέας των Μεταποιητικών Βιομηχανιών παρουσίασε την περίοδο 2009 2012 μέση ετήσια μείωση στην ΑΠΑ ίση με 4,3% σε σχέση με μηδενική μεταβολή την περίοδο 1996 2008 (Πίνακας 3). Η μέση ετήσια μεταβολή στην Παραγωγικότητα Εργασίας, ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο και ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας, την περίοδο 2009 2012, για αυτόν τον τομέα ήταν -0,3% σε σχέση με 1,5% και 1,6%, αντίστοιχα, την περίοδο 1996-2008. Η μέση ετήσια μείωση που παρατηρήθηκε στον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό και στις συνολικές ώρες εργασίας την περίοδο 2009 2012 ήταν 4,0% σε σχέση με μείωση 1,4% και 1,5%, αντίστοιχα, την περίοδο 1996-2008. Ο τομέας της Γεωργίας, Δασοκομίας και Αλιείας παρουσίασε θετικές εξελίξεις στην ΑΠΑ, την Απασχόληση και την Παραγωγικότητα Εργασίας την περίοδο της οικονομική ύφεσης, σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο (Μέρος ΙΙ, Διαγράμματα Γ.1α και Γ.1β). Ο τομέας της Γεωργίας παρουσίασε θετική μέση ετήσια μεταβολή της ΑΠΑ την περίοδο 2009 2012 ίση με 0,9% σε σχέση με αρνητική μέση ετήσια μεταβολή ίση με -2% την περίοδο 1996 2008. Η μέση ετήσια μεταβολή της Παραγωγικότητας Εργασίας ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο και ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας την περίοδο 2009 2012 ήταν, επίσης, οριακά θετική (0,1% και 0,4%, αντίστοιχα) σε σχέση με αρνητική μέση ετήσια μεταβολή ίση με -0,8% και -1,3%, αντίστοιχα, την περίοδο 1996 2008. Τόσο ο επικερδώς απασχολούμενος πληθυσμός όσο και οι συνολικές ώρες εργασίας στον τομέα αυτό παρουσίασαν κατά την περίοδο 2009 2012 μέση ετήσια αύξηση ίση με 0,8% και 0,5%, αντίστοιχα, σε σχέση με μείωση 0,6%, αντίστοιχα, την περίοδο 1996 2008. Ο τομέας των Δραστηριοτήτων Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών εστίασης παρουσίασε μέση ετήσια μεταβολή της ΑΠΑ την περίοδο της οικονομικής ύφεσης ψηλότερη από αυτή της περιόδου 1996 2008 (1,5% σε σχέση με 1,1%). Ωστόσο, ο επικερδώς απασχολούμενος πληθυσμός όσο και οι συνολικές ώρες εργασίας στον τομέα αυτό παρουσίασαν κατά την περίοδο 2009 2012 μέση ετήσια μείωση ίση με 0,7% και 0,9% αντίστοιχα, σε σχέση με αύξηση 1,6% και 1,8% αντίστοιχα την περίοδο 1996 2008. Η μέση ετήσια μεταβολή της Παραγωγικότητας Εργασίας ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο και ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας την περίοδο 2009 2012 ήταν θετική ίση με 2,2% και 2,4%, αντίστοιχα, σε σχέση με -0,5% και -0,7%, αντίστοιχα την περίοδο 1996 2008. 20 Κέντρο Παραγωγικότητας

Πίνακας 3. Μέση ετήσια μεταβολή ΑΕΠ, Απασχόλησης και Παραγωγικότητας Εργασίας ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας για τις περιόδους 1996 2012, 1996 2008 και 2009 2012 1 Ακαθάριστη Επικερδώς Συνολικές Ώρες Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Αξία Απασχολούμενος Εργασίας Εργασίας (ΑΠΑ Εργασίας (ΑΠΑ (ΑΠΑ) Πληθυσμός ανά απασχολούμενο) ανά ώρα εργασίας) % % % % % A. Γεωργία, Δασοκομία και Αλιεία 1996-2012 -1,3-0,2-0,4-0,6-0,9 1996-2008 -2,0-0,6-0,6-0,8-1,3 2009-2012 0,9 0,8 0,5 0,1 0,4 B. Ορυχεία και Λατομεία 1996-2012 2,2 0,7-0,8 2,0 3,6 1996-2008 6,8-0,5-2,4 7,7 9,6 2009-2012 -12,7 4,5 4,3-16,5-16,2 C. Μεταποιητικές Βιομηχανίες 1996-2012 -1,0-2,0-2,1 1,1 1,2 1996-2008 0,0-1,4-1,5 1,5 1,6 2009-2012 -4,3-4,0-4,0-0,3-0,3 D. Παραγωγή Ηλεκτρικού Ρεύματος, Φυσικού Αερίου, Ατμού και Κλιματισμού 1996-2012 4,6 1,9 2,1 2,9 2,8 1996-2008 6,3 1,8 2,0 4,7 4,6 2009-2012 -0,9 2,3 2,3-3,1-3,1 E. Παροχή νερού, Επεξεργασία Λυμάτων, Διαχείριση αποβλήτων και Δραστηριότητες Εξυγίανσης 1996-2012 7,1 3,1 3,0 4,0 4,4 1996-2008 7,4 3,7 3,4 3,8 4,3 2009-2012 6,2 1,5 1,5 4,6 4,6 F. Κατασκευές 1996-2012 -0,6 0,3 0,2-1,0-0,9 1996-2008 3,6 2,8 2,7 0,9 0,9 2009-2012 -14,2-7,7-8,0-6,9-6,7 G. Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, Επισκευή Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Μοτοσικλετών 1996-2012 3,2 1,6 1,4 1,5 1,7 1996-2008 4,9 2,7 2,5 2,1 2,3 2009-2012 -2,3-2,0-2,1-0,2-0,1 H. Μεταφορά και Αποθήκευση 1996-2012 3,3 1,1 0,6 2,1 2,7 1996-2008 5,9 2,3 1,7 3,5 4,1 2009-2012 -5,0-2,7-3,0-2,2-1,9 I. Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης 1996-2012 1,2 1,0 1,2 0,1 0,0 1996-2008 1,1 1,6 1,8-0,5-0,7 2009-2012 1,5-0,7-0,9 2,2 2,4 J. Ενημέρωση και Επικοινωνία 1996-2012 8,9 3,9 3,2 4,6 5,5 1996-2008 11,3 5,2 4,2 5,8 6,9 2009-2012 0,8 0,0 0,0 0,8 0,8 K. Χρηματοπιστωτικές και Ασφαλιστικές Δραστηριότητες 1996-2012 7,7 2,3 2,2 5,2 5,3 1996-2008 9,1 2,6 2,4 6,3 6,5 2009-2012 2,9 1,3 1,3 1,6 1,6 L. Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας 1996-2012 3,9 3,8 3,0 0,3 1,1 1996-2008 3,9 6,2 5,1-2,0-1,0 2009-2012 3,8-3,8-3,8 8,0 8,0 M. Επαγγελματικές, Επιστημονικές και Τεχνικές Δραστηριότητες 1996-2012 4,9 4,3 3,7 0,6 1,2 1996-2008 5,1 4,5 3,8 0,5 1,2 2009-2012 4,5 3,6 3,6 0,9 0,9 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κέντρο Παραγωγικότητας 21

Πίνακας 3 (συνέχεια) Ακαθάριστη Επικερδώς Συνολικές Ώρες Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Αξία Απασχολούμενος Εργασίας Εργασίας (ΑΠΑ Εργασίας (ΑΠΑ (ΑΠΑ) Πληθυσμός ανά απασχολούμενο) ανά ώρα εργασίας) % % % % % N. Διοικητικές και Υποστηρικτικές Δραστηριότητες 1996-2012 4,2 1,6 1,2 2,6 3,0 1996-2008 5,6 2,4 1,8 3,2 3,7 2009-2012 -0,4-1,0-1,0 0,6 0,7 O. Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα, Υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση 1996-2012 2,8 2,1 2,1 0,7 0,8 1996-2008 3,0 2,6 2,5 0,4 0,4 2009-2012 2,2 0,4 0,5 1,8 1,8 P. Εκπαίδευση 1996-2012 3,1 3,3 3,0-0,2 0,1 1996-2008 3,3 3,3 2,9 0,1 0,4 2009-2012 2,3 3,4 3,3-1,0-1,0 Q. Δραστηριότητες Σχετικές με την Ανθρώπινη Υγεία και Κοινωνική Μέριμνα 1996-2012 2,7 2,7 2,4-0,1 0,2 1996-2008 3,0 3,0 2,7 0,0 0,3 2009-2012 1,6 1,7 1,8-0,1-0,1 R. Τέχνες, Διασκέδαση και Ψυχαγωγία 1996-2012 4,8 2,4 1,1 2,4 3,7 1996-2008 4,6 3,0 1,4 1,5 3,2 2009-2012 5,2 0,1 0,2 5,1 5,0 S. Άλλες Δραστηριότητες Παροχής Υπηρεσιών 1996-2012 0,9 1,6 1,3-0,6-0,2 1996-2008 1,2 2,7 2,4-1,5-1,0 2009-2012 0,1-2,2-2,3 2,3 2,5 T. Δραστηριότητες Νοικοκυριών ως Εργοδοτών 1996-2012 11,8 11,6 12,2 0,2-0,3 1996-2008 13,4 13,3 13,9 0,0-0,5 2009-2012 6,8 6,1 6,5 0,6 0,3 Παρατηρήσεις για το 2012 Μεταξύ των τριών ευρύτερων τομέων ο Τριτογενής Τομέας έχει, το 2012, τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ που είναι ίση με 82,3%, καθώς και τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην απασχόληση που είναι ίση με 75,5% (Διάγραμμα 13 και Διάγραμμα 14). Ο Δευτερογενής Τομέας συνεισφέρει το 15,3% στο ΑΕΠ και το 16,9% στην απασχόληση, ενώ ο Πρωτογενής Τομέας συνεισφέρει μόνο το 2,4% στο ΑΕΠ, ενώ απασχολεί το 7,5% του συνολικού αριθμού απασχολουμένων. Διάγραμμα 13. Συνεισφορά κύριων τομέων στο ΑΕΠ, 2012 1 Διάγραμμα 14. Συνεισφορά κύριων τομέων στην απασχόληση, 2012 1 Ο Τριτογενής Τομέας παρουσιάζει τη ψηλότερη Παραγωγικότητα Εργασίας από τους τρείς ευρύτερους τομείς ίση με 110,5% της Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας) του συνόλου της οικονομίας. Η Παραγωγικότητα Εργασίας του Πρωτογενούς Τομέα είναι σημαντικά χαμηλότερη από αυτή του συνόλου της οικονομίας (28,2%) (Πίνακας 4). 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία 22 Κέντρο Παραγωγικότητας

Πίνακας 4. ΑΠΑ, Απασχόληση και Παραγωγικότητα Εργασίας (Ποσοστό επί του συνόλου) ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, 2012 1 Ακαθάριστη Επικερδώς Συνολικές Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Απασχολούμενος Ώρες Εργασίας Εργασίας Αξία (ΑΠΑ) Πληθυσμός Εργασίας (ΑΠΑ ανά (ΑΠΑ ανά απασχολούμενο) ώρα εργασίας) % % % % % ΑΕΠ Σύνολο της Οικονομίας 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 A_B Πρωτογενής Τομέας 2,4 7,5 8,6 32,2 28,2 A. Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 2,3 7,3 8,4 30,7 26,7 B. Ορυχεία και λατομεία 0,2 0,2 0,2 88,1 91,0 C_F Δευτερογενής Τομέας 15,3 16,9 16,9 90,0 90,3 C. Μεταποιητικές βιομηχανίες 5,9 8,1 8,2 72,3 71,0 D. Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 2,1 0,4 0,4 526,7 592,6 E. Παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 1,0 0,6 0,6 167,0 172,5 F. Κατασκευές 6,2 7,8 7,7 79,8 81,2 G_T Τριτογενής Τομέας 82,3 75,5 74,5 109,0 110,5 G. Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκινήτων οχημάτων και μοτοσικλετών 11,8 17,0 17,9 69,2 65,6 H. Μεταφορά και αποθήκευση 4,6 4,3 4,5 105,8 100,9 I. Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 6,8 9,6 9,8 71,5 70,0 J. Ενημέρωση και επικοινωνία 4,4 2,3 2,3 186,9 190,4 K. Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 9,2 4,8 4,3 191,5 214,3 L. Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 11,6 0,4 0,4 3.025,6 2.975,9 M. Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 6,1 4,7 4,6 129,8 132,4 N. Διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες 1,3 1,6 1,6 76,3 76,4 O. Δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 11,2 9,8 8,8 113,8 127,0 P. Εκπαίδευση 6,8 6,3 4,5 108,1 152,4 Q. Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και κοινωνική μέριμνα 4,2 4,2 4,2 99,8 101,2 R. Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία 1,7 1,3 1,3 131,1 125,6 S. Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών 1,4 2,3 2,3 63,0 62,7 T. Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών 1,2 6,7 7,9 17,7 15,2 Από τα στοιχεία στον Πίνακα 4 και το Διάγραμμα 15 φαίνεται ότι ο Τομέας του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ (11,8%) και τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην απασχόληση (17,0%). Ο τομέας της Διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, παρόλο που έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ (11,6%), έχει πολύ μικρή συνεισφορά στην απασχόληση (0,4%). Ο Τομέας της Γεωργίας, Δασοκομίας και Αλιείας, ενώ έχει πολύ μικρή συνεισφορά στο ΑΕΠ (2,3%), έχει σημαντικά μεγαλύτερη συνεισφορά στην απασχόληση (7,3%). Οι κυριότεροι τομείς με μεγαλύτερη συνεισφορά στην απασχόληση από ότι στο ΑΕΠ είναι οι τομείς των Κατασκευών, του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, των Μεταποιητικών Βιομηχανιών, και των Δραστηριοτήτων Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης (Διάγραμμα 15). 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κέντρο Παραγωγικότητας 23

Διάγραμμα 15. Συνεισφορά Τομέων στο ΑΕΠ και την απασχόληση, 2012 (Φθίνουσα σειρά σε σχέση με τη συνεισφορά στο ΑΕΠ) 1 Η Παραγωγικότητα Εργασίας παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των τομέων (Διάγραμμα 16). Ο Τομέας της Διαχείρισης Ακίνητης Ιδιοκτησίας παρουσιάζει Παραγωγικότητα Εργασίας κατά 30 φορές μεγαλύτερη από αυτή του συνόλου της οικονομίας. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του Τομέα αυτού προσδιορίζεται από την αξία της ακίνητης περιουσίας που είναι ψηλή ενώ στον Τομέα αυτό ο αριθμός απασχολουμένων είναι μικρός (Πίνακας 4 και Διάγραμμα 16). Ο τομέας των Κατασκευών που έχει σημαντική συνεισφορά στο ΑΕΠ (6,2%) και την απασχόληση (7,8%) παρουσιάζει Παραγωγικότητα Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) ίση με 79,8% αυτής του συνόλου της οικονομίας. Ο Τομέας της Γεωργίας, Δασοκομίας και Αλιείας παρουσιάζει σημαντικά χαμηλότερη Παραγωγικότητα Εργασίας από αυτή του συνόλου της οικονομίας (30,7%). 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία 24 Κέντρο Παραγωγικότητας

Διάγραμμα 16. Παραγωγικότητα Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) ως ποσοστό της Παραγωγικότητας Εργασίας του συνόλου της οικονομίας ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, 2012 1 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κέντρο Παραγωγικότητας 25

Μεταξύ των τριών ευρύτερων τομέων ο Δευτερογενής Τομέας είχε το 2012 τη μεγαλύτερη μείωση στην Παραγωγικότητα Εργασίας τόσο ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο (2,0%) όσο και ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας (2,1%) η οποία συνδέεται με ουσιαστική μείωση της ΑΠΑ του τομέα ίση με 12,3%, και μικρότερη μείωση του επικερδώς απασχολούμενου πληθυσμού και των συνολικών ωρών εργασίας, ίση με 10,5% και 10,4% αντίστοιχα (Πίνακας 5). Πίνακας 5. Μεταβολή της Παραγωγικότητας Εργασίας και των συνιστωσών μεγεθών το 2012 σε σχέση με το 2011 1 Ακαθάριστη Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Επικερδώς Εργασίας (ΑΠΑ Εργασίας (ΑΠΑ Αξία (ΑΠΑ) Απασχολούμενος Συνολικές Ώρες ανά απασχολούμενο) ανά ώρα εργασίας) σε σταθερές τιμές Πληθυσμός Εργασίας σε σταθερές σε σταθερές 2005 % % % τιμές 2005 % τιμές 2005 % ΑΕΠ Σύνολο της Οικονομίας -2,4-3,3-3,5 0,9 1,1 A_B Πρωτογενής Τομέας -5,2-1,3-2,4-4,0-2,9 A. Γεωργία, δασοκομία και αλιεία -2,4-1,5-2,5-0,9 0,2 B. Ορυχεία και λατομεία -27,8 3,9 3,8-30,5-30,4 C_F Δευτερογενής Τομέας -12,3-10,5-10,4-2,0-2,1 C. Μεταποιητικές βιομηχανίες -6,9-6,5-6,6-0,3-0,3 D. Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού -3,7-2,7-2,6-0,9-1,0 E. Παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης -4,1-1,2-1,2-2,9-2,9 F. Κατασκευές -19,6-15,2-15,1-5,2-5,3 G_T Τριτογενής Τομέας -0,3-1,7-1,9 1,5 1,6 G. Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκινήτων οχημάτων και μοτοσικλετών -4,4-4,1-4,1-0,2-0,2 H. Μεταφορά και αποθήκευση -5,1-5,1-5,2 0,0 0,1 I. Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 2,3 0,4 0,3 2,0 2,0 J. Ενημέρωση και επικοινωνία -1,0-3,5-3,5 2,5 2,6 K. Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 1,3-0,5-0,4 1,8 1,8 L. Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 1,9-4,7-4,6 6,9 6,8 M. Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 3,9 3,0 3,0 0,9 0,9 N. Διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες 0,5-0,2-0,2 0,7 0,7 O. Δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση -0,3-1,4-1,4 1,1 1,1 P. Εκπαίδευση 0,4 1,2 1,2-0,8-0,7 Q. Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και κοινωνική μέριμνα 0,9 0,9 0,9 0,0 0,0 R. Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία -4,6-2,5-2,5-2,1-2,1 S. Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών -1,5-2,4-2,5 0,9 1,0 T. Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών -3,9-3,8-3,8-0,1-0,1 Σε δεκατρείς συνολικά επί μέρους τομείς, που αντιπροσωπεύουν το 53,9% του ΑΕΠ, παρατηρήθηκε το 2012 μείωση της ΑΠΑ σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Δώδεκα συνολικά από τους είκοσι τομείς, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν συνολικά το 43,3% του ΑΕΠ, σημείωσαν το 2012 μείωση στην Παραγωγικότητα Εργασίας σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Σημαντικοί τομείς που σημείωσαν ουσιαστική μείωση στην ΑΠΑ, την Απασχόληση και την Παραγωγικότητα Εργασίας είναι ο Τομέας των Κατασκευών, ο τομέας των Μεταποιητικών Βιομηχανιών και ο τομέας του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου (Πίνακας 5). Οι δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης διατηρούν το 2012 θετικό ρυθμό μεταβολής τόσο της ΑΠΑ όσο και της Παραγωγικότητας Εργασίας. Ο Τομέας των Κατασκευών σημείωσε μείωση στην Παραγωγικότητα Εργασίας ως ΑΠΑ ανά απασχολούμενο και ως ΑΠΑ ανά ώρα εργασίας ίση με 5,2% και 5,3% αντίστοιχα που συνδέεται με μείωση στην ΑΠΑ ίση με 19,6% και μικρότερη μείωση στον επικερδώς απασχολούμενο πληθυσμό και τις συνολικές ώρες εργασίας ίση με 15,1% και 15,2% αντίστοιχα. 1 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία 26 Κέντρο Παραγωγικότητας

Μέρος ΙI. Στατιστικές Παραγωγικότητας Εργασίας και Συνιστωσών Πίνακες και Διαγράμματα Κέντρο Παραγωγικότητας 27

Α. Στατιστικές για το σύνολο της οικονομίας Α.1. Σύνολο της Οικονομίας... 30-31 Κέντρο Παραγωγικότητας 29

Πίνακας Α.1. Σύνολο της Οικονομίας Τιμή Ακαθάριστο Επικερδώς Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Εγχώριο Προϊόν Απασχολούμενος Συνολικές Ώρες Εργασίας (ΑΕΠ ανά Εργασίας (ΑΕΠ Μοναδιαίο (ΑΕΠ) Πληθυσμός Εργασίας απασχολούμενο) ανά ώρα εργασίας) Εργατικό Κόστος σε σταθερές τιμές ανά ανά 2005 (εκ. ) Άτομα Χιλιάδες απασχολούμενο ώρα εργασίας 1995 9.502 291.775 562.158 32.564 16,9 : 1996 9.674 293.075 564.834 33.009 17,1 : 1997 9.899 294.350 570.553 33.631 17,4 : 1998 10.392 299.175 581.398 34.735 17,9 : 1999 10.893 304.575 594.367 35.765 18,3 : 2000 11.439 318.700 606.308 35.894 18,9 : 2001 11.900 327.775 627.323 36.304 19,0 : 2002 12.153 333.575 631.372 36.432 19,2 : 2003 12.380 340.750 652.768 36.331 19,0 : 2004 12.904 351.075 664.233 36.756 19,4 : 2005 13.402 358.438 677.231 37.390 19,8 : 2006 13.955 366.100 695.590 38.119 20,1 : 2007 14.666 376.375 714.454 38.967 20,5 : 2008 15.192 386.148 726.297 39.343 20,9 : 2009 14.910 383.670 719.879 38.863 20,7 : 2010 15.106 383.992 720.460 39.338 21,0 : 2011 15.186 386.465 725.060 39.295 20,9 : 2012 14.818 373.793 699.944 39.641 21,2 : 1995-2012 12.687 342.795 651.952 36.796 19,3 : 1995-2008 12.025 331.563 633.492 36.089 18,9 : 2009-2012 15.005 382.105 716.562 39.271 20,9 : Δείκτης (βάση: 2005) 1995 70,9 81,4 83,0 87,1 85,4 99,4 1996 72,2 81,8 83,4 88,3 86,5 100,4 1997 73,9 82,1 84,2 89,9 87,7 101,7 1998 77,5 83,5 85,8 92,9 90,3 98,2 1999 81,3 85,0 87,8 95,7 92,6 97,1 2000 85,4 88,9 89,5 96,0 95,3 96,7 2001 88,8 91,4 92,6 97,1 95,9 94,8 2002 90,7 93,1 93,2 97,4 97,3 98,2 2003 92,4 95,1 96,4 97,2 95,8 102,7 2004 96,3 97,9 98,1 98,3 98,2 101,4 2005 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 2006 104,1 102,1 102,7 102,0 101,4 97,6 2007 109,4 105,0 105,5 104,2 103,7 94,6 2008 113,4 107,7 107,2 105,2 105,7 92,1 2009 111,3 107,0 106,3 103,9 104,7 95,5 2010 112,7 107,1 106,4 105,2 105,9 95,0 2011 113,3 107,8 107,1 105,1 105,8 95,3 2012 110,6 104,3 103,4 106,0 107,0 93,4 1995-2012 94,7 95,6 96,3 98,4 97,7 97,5 1995-2008 89,7 92,5 93,5 96,5 95,4 98,2 2009-2012 112,0 106,6 105,8 105,0 105,8 94,8 Ποσοστιαία μεταβολή 1996 1,8 0,4 0,5 1,4 1,3 1,0 1997 2,3 0,4 1,0 1,9 1,3 1,4 1998 5,0 1,6 1,9 3,3 3,0-3,4 1999 4,8 1,8 2,2 3,0 2,5-1,1 2000 5,0 4,6 2,0 0,4 2,9-0,5 2001 4,0 2,8 3,5 1,1 0,5-2,0 2002 2,1 1,8 0,6 0,4 1,5 3,6 2003 1,9 2,2 3,4-0,3-1,5 4,6 2004 4,2 3,0 1,8 1,2 2,4-1,3 2005 3,9 2,1 2,0 1,7 1,9-1,4 2006 4,1 2,1 2,7 2,0 1,4-2,4 2007 5,1 2,8 2,7 2,2 2,3-3,0 2008 3,6 2,6 1,7 1,0 1,9-2,7 2009-1,9-0,6-0,9-1,2-1,0 3,8 2010 1,3 0,1 0,1 1,2 1,2-0,9 2011 0,5 0,5 0,5 0,0 0,0 0,5 2012-2,4-3,3-3,5 0,9 1,1-2,0 1996-2012 2,7 1,5 1,3 1,2 1,3-0,3 1996-2008 3,7 2,2 2,0 1,5 1,7-0,6 2009-2012 -0,6-0,8-0,9 0,2 0,3 0,4 30 Κέντρο Παραγωγικότητας

Διάγραμμα Α. 1α. Σύνολο της Οικονομίας. Ετήσιοι Δείκτες Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) και συνιστωσών μεγεθών, 1996 μέχρι 2012 (Έτος βάσης 2005) Διάγραμμα Α. 1β. Σύνολο της Οικονομίας. Ετήσιοι Δείκτες Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) και συνιστωσών μεγεθών, 1995 μέχρι 2012 (Έτος βάσης 2005) Κέντρο Παραγωγικότητας 31

Β. Στατιστικές για τους ευρείς τομείς οικονομικής δραστηριότητας Β.1. Πρωτογενής Τομέας... 34-35 Β.2. Δευτερογενής Τομέας... 36-37 Β.3. Τριτογενής Τομέας... 38-39 Κέντρο Παραγωγικότητας 33

Πίνακας Β.1. Πρωτογενής Τομέας Τιμή Ακαθάριστη Επικερδώς Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Αξία Απασχολούμενος Συνολικές Ώρες Εργασίας (ΑΠΑ ανά Εργασίας (ΑΠΑ ανά (ΑΠΑ) Πληθυσμός Εργασίας απασχολούμενο) ώρα εργασίας) σε σταθερές τιμές ανά 2005 (εκ. ) Άτομα Χιλιάδες απασχολούμενο ανά ώρα εργασίας 1995 393,6 30.500 64.898 12.904 6,1 1996 388,4 29.275 63.215 13.266 6,1 1997 338,9 26.825 62.319 12.635 5,4 1998 369,4 26.725 64.140 13.824 5,8 1999 419,8 26.200 66.362 16.024 6,3 2000 405,1 33.075 68.789 12.248 5,9 2001 400,0 32.475 67.440 12.318 5,9 2002 425,2 31.975 66.248 13.298 6,4 2003 382,4 32.875 68.242 11.632 5,6 2004 390,9 32.750 67.769 11.936 5,8 2005 390,1 30.925 64.075 12.613 6,1 2006 349,5 29.500 63.247 11.846 5,5 2007 340,7 28.175 61.749 12.093 5,5 2008 324,5 27.238 58.968 11.914 5,5 2009 311,8 27.970 60.555 11.149 5,1 2010 324,0 28.550 61.670 11.349 5,3 2011 329.7 28.558 61.827 11.544 5,3 2012 312.4 28.179 60.335 11.087 5,2 1995-2012 366.5 29.543 63.992 12.427 5,7 1995-2008 379.9 29.894 64.819 12.754 5,9 2009-2012 319.5 28.314 61.097 11.282 5,2 Δείκτης (βάση: 2005) 1995 100,9 98,6 101,3 102,3 99,6 1996 99,6 94,7 98,7 105,2 100,9 1997 86,9 86,7 97,3 100,2 89,3 1998 94,7 86,4 100,1 109,6 94,6 1999 107,6 84,7 103,6 127,0 103,9 2000 103,9 107,0 107,4 97,1 96,7 2001 102,6 105,0 105,3 97,7 97,4 2002 109,0 103,4 103,4 105,4 105,4 2003 98,0 106,3 106,5 92,2 92,1 2004 100,2 105,9 105,8 94,6 94,8 2005 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 2006 89,6 95,4 98,7 93,9 90,8 2007 87,4 91,1 96,4 95,9 90,6 2008 83,2 88,1 92,0 94,5 90,4 2009 79,9 90,4 94,5 88,4 84,6 2010 83,1 92,3 96,2 90,0 86,3 2011 84,5 92,3 96,5 91,5 87,6 2012 80,1 91,1 94,2 87,9 85,1 1995-2012 94,0 95,5 99,9 98,5 93,9 1995-2008 97,4 96,7 101,2 101,1 96,2 2009-2012 81,9 91,6 95,4 89,5 85,9 Ποσοστιαία μεταβολή 1996-1,3-4,0-2,6 2,8 1,3 1997-12,7-8,4-1,4-4,8-11,5 1998 9,0-0,4 2,9 9,4 5,9 1999 13,6-2,0 3,5 15,9 9,8 2000-3,5 26,2 3,7-23,6-6,9 2001-1,3-1,8-2,0 0,6 0,7 2002 6,3-1,5-1,8 7,9 8,2 2003-10,1 2,8 3,0-12,5-12,7 2004 2,2-0,4-0,7 2,6 2,9 2005-0,2-5,6-5,5 5,7 5,5 2006-10,4-4,6-1,3-6,1-9,2 2007-2,5-4,5-2,4 2,1-0,1 2008-4,8-3,3-4,5-1,5-0,3 2009-3,9 2,7 2,7-6,4-6,4 2010 3,9 2,1 1,8 1,8 2,0 2011 1,7 0,0 0,3 1,7 1,5 2012-5,2-1,3-2,4-4,0-2,9 1996-2012 -1,1-0,2-0,4-0,5-0,7 1996-2008 -1,2-0,6-0,7-0,1-0,5 2009-2012 -0,9 0,9 0,6-1,7-1,5 34 Κέντρο Παραγωγικότητας

Διάγραμμα Β. 1α. Πρωτογενής Τομέας. Ετήσιοι Δείκτες Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) και συνιστωσών μεγεθών, 1995 μέχρι 2012 (Έτος βάσης 2005) Διάγραμμα Β. 1β. Πρωτογενής Τομέας. Ετήσιοι Δείκτες Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) και συνιστωσών μεγεθών, 1995 μέχρι 2012 (Έτος βάσης 2005) Κέντρο Παραγωγικότητας 35

Πίνακας Β.2. Δευτερογενής Τομέας Τιμή Ακαθάριστη Επικερδώς Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Αξία Απασχολούμενος Συνολικές Ώρες Εργασίας (ΑΠΑ ανά Εργασίας (ΑΠΑ ανά (ΑΠΑ) Πληθυσμός Εργασίας απασχολούμενο) ώρα εργασίας) σε σταθερές τιμές ανά 2005 (εκ. ) Άτομα Χιλιάδες απασχολούμενο ανά ώρα εργασίας 1995 2.175 74.204 141.638 29.312 15,4 1996 2.174 72.027 137.571 30.179 15,8 1997 2.169 70.309 134.526 30.856 16,1 1998 2.205 68.537 131.259 32.172 16,8 1999 2.219 67.023 128.375 33.114 17,3 2000 2.206 66.057 125.355 33.394 17,6 2001 2.262 66.201 125.939 34.168 18,0 2002 2.373 67.271 126.393 35.280 18,8 2003 2.515 69.674 132.451 36.098 19,0 2004 2.584 72.024 137.182 35.875 18,8 2005 2.630 73.574 140.998 35.746 18,7 2006 2.722 75.589 144.727 36.014 18,8 2007 2.884 78.304 149.278 36.829 19,3 2008 2.930 79.808 149.729 36.719 19,6 2009 2.598 77.223 144.048 33.639 18,0 2010 2.490 74.057 138.067 33.625 18,0 2011 2.326 70.778 131.980 32.860 17,6 2012 2.041 63.354 118.263 32.209 17,3 1995-2012 2.417 71.445 135.432 33.783 17,8 1995-2008 2.432 71.472 136.101 33.983 17,8 2009-2012 2.364 71.353 133.089 33.083 17,7 Δείκτης (βάση: 2005) 1995 82,7 100,9 100,5 82,0 82,3 1996 82,7 97,9 97,6 84,4 84,7 1997 82,5 95,6 95,4 86,3 86,5 1998 83,8 93,2 93,1 90,0 90,1 1999 84,4 91,1 91,0 92,6 92,7 2000 83,9 89,8 88,9 93,4 94,3 2001 86,0 90,0 89,3 95,6 96,3 2002 90,2 91,4 89,6 98,7 100,7 2003 95,6 94,7 93,9 101,0 101,8 2004 98,2 97,9 97,3 100,4 101,0 2005 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 2006 103,5 102,7 102,6 100,8 100,8 2007 109,7 106,4 105,9 103,0 103,6 2008 111,4 108,5 106,2 102,7 104,9 2009 98,8 105,0 102,2 94,1 96,7 2010 94,7 100,7 97,9 94,1 96,7 2011 88,4 96,2 93,6 91,9 94,5 2012 77,6 86,1 83,9 90,1 92,5 1995-2012 91,9 97,1 96,1 94,5 95,6 1995-2008 92,5 97,1 96,5 95,1 95,7 2009-2012 89,9 97,0 94,4 92,6 95,1 Ποσοστιαία μεταβολή 1996-0,1-2,9-2,9 3,0 2,9 1997-0,2-2,4-2,2 2,2 2,1 1998 1,6-2,5-2,4 4,3 4,2 1999 0,7-2,2-2,2 2,9 2,9 2000-0,6-1,4-2,4 0,8 1,8 2001 2,5 0,2 0,5 2,3 2,1 2002 4,9 1,6 0,4 3,3 4,5 2003 6,0 3,6 4,8 2,3 1,1 2004 2,7 3,4 3,6-0,6-0,8 2005 1,8 2,2 2,8-0,4-1,0 2006 3,5 2,7 2,6 0,8 0,8 2007 5,9 3,6 3,1 2,3 2,7 2008 1,6 1,9 0,3-0,3 1,3 2009-11,4-3,2-3,8-8,4-7,9 2010-4,1-4,1-4,2 0,0 0,0 2011-6,6-4,4-4,4-2,3-2,3 2012-12,3-10,5-10,4-2,0-2,1 1996-2012 -0,2-0,9-1,0 0,6 0,7 1996-2008 2,3 0,6 0,5 1,8 1,9 2009-2012 -8,6-5,6-5,7-3,2-3,1 36 Κέντρο Παραγωγικότητας

Διάγραμμα Β. 2α. Δευτερογενής Τομέας. Ετήσιοι Δείκτες Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά απασχολούμενο) και συνιστωσών μεγεθών, 1995 μέχρι 2012 (Έτος βάσης 2005) Διάγραμμα Β. 2β. Δευτερογενής Τομέας. Ετήσιοι Δείκτες Παραγωγικότητας Εργασίας (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) και συνιστωσών μεγεθών, 1995 μέχρι 2012 (Έτος βάσης 2005) Κέντρο Παραγωγικότητας 37

Πίνακας Β.3. Τριτογενής Τομέας Τιμή Ακαθάριστη Επικερδώς Παραγωγικότητα Παραγωγικότητα Προστιθέμενη Αξία Απασχολούμενος Συνολικές Ώρες Εργασίας (ΑΠΑ ανά Εργασίας (ΑΠΑ ανά (ΑΠΑ) Πληθυσμός Εργασίας απασχολούμενο) ώρα εργασίας) σε σταθερές τιμές ανά 2005 (εκ. ) Άτομα Χιλιάδες απασχολούμενο ανά ώρα εργασίας 1995 5.972 187.071 355.622 31.921 16,8 1996 6.133 191.773 364.048 31.981 16,8 1997 6.389 197.216 373.708 32.397 17,1 1998 6.766 203.913 385.999 33.181 17,5 1999 7.152 211.352 399.630 33.839 17,9 2000 7.671 219.568 412.164 34.937 18,6 2001 8.033 229.099 433.945 35.065 18,5 2002 8.125 234.329 438.731 34.672 18,5 2003 8.230 238.201 452.075 34.551 18,2 2004 8.625 246.301 459.282 35.018 18,8 2005 9.027 253.938 472.159 35.546 19,1 2006 9.472 261.011 487.616 36.291 19,4 2007 9.959 269.896 503.427 36.898 19,8 2008 10.401 279.103 517.600 37.267 20,1 2009 10.494 278.478 515.277 37.682 20,4 2010 10.764 281.385 520.722 38.255 20,7 2011 10.996 287.130 531.252 38.295 20,7 2012 10.967 282.260 521.346 38.853 21,0 1995-2012 8.621 241.807 452.528 35.366 18,9 1995-2008 7.997 230.198 432.572 34.540 18,4 2009-2012 10.805 282.438 522.376 38.254 20,7 Δείκτης (βάση: 2005) 1995 66,2 73,7 75,3 89,8 87,8 1996 67,9 75,5 77,1 90,0 88,1 1997 70,8 77,7 79,1 91,1 89,4 1998 75,0 80,3 81,8 93,3 91,7 1999 79,2 83,2 84,6 95,2 93,6 2000 85,0 86,5 87,3 98,3 97,4 2001 89,0 90,2 91,9 98,6 96,8 2002 90,0 92,3 92,9 97,5 96,9 2003 91,2 93,8 95,7 97,2 95,2 2004 95,5 97,0 97,3 98,5 98,2 2005 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 2006 104,9 102,8 103,3 102,1 101,6 2007 110,3 106,3 106,6 103,8 103,5 2008 115,2 109,9 109,6 104,8 105,1 2009 116,3 109,7 109,1 106,0 106,5 2010 119,3 110,8 110,3 107,6 108,1 2011 121,8 113,1 112,5 107,7 108,3 2012 121,5 111,2 110,4 109,3 110,0 1995-2012 95,5 95,2 95,8 99,5 98,8 1995-2008 88,6 90,7 91,6 97,2 96,1 2009-2012 119,7 111,2 110,6 107,6 108,2 Ποσοστιαία μεταβολή 1996 2,7 2,5 2,4 0,2 0,3 1997 4,2 2,8 2,7 1,3 1,5 1998 5,9 3,4 3,3 2,4 2,5 1999 5,7 3,6 3,5 2,0 2,1 2000 7,3 3,9 3,1 3,2 4,0 2001 4,7 4,3 5,3 0,4-0,5 2002 1,1 2,3 1,1-1,1 0,0 2003 1,3 1,7 3,0-0,3-1,7 2004 4,8 3,4 1,6 1,4 3,2 2005 4,7 3,1 2,8 1,5 1,8 2006 4,9 2,8 3,3 2,1 1,6 2007 5,1 3,4 3,2 1,7 1,8 2008 4,4 3,4 2,8 1,0 1,6 2009 0,9-0,2-0,4 1,1 1,3 2010 2,6 1,0 1,1 1,5 1,5 2011 2,1 1,9 1,8 0,3 0,3 2012-0,3-1,7-1,9 1,5 1,6 1996-2012 3,7 2,5 2,3 1,2 1,3 1996-2008 4,4 3,1 2,9 1,2 1,4 2009-2012 1,3 0,3 0,2 1,0 1,2 38 Κέντρο Παραγωγικότητας