Γράφει: Κωνσταντίνος Θεοδώρου, Χειρουργός Οδοντίατρος, Ειδικευμένος στην Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική Τι είναι η περιοδοντίτιδα; Πρόκειται για μια φλεγμονή των ιστών που περιβάλλουν και στηρίζουν τα δόντια. Σε αντίθεση με την ουλίτιδα, όπου η βλάβη είναι επιφανειακή, στην περιοδοντίτιδα η φλεγμονή επεκτείνεται βαθύτερα: παρατηρείται αποκόλληση των ούλων από τα δόντια και καταστροφή του κόκαλου που στηρίζει τις ρίζες των δοντιών. Εάν η περιοδοντίτιδα μείνει χωρίς θεραπεία τα δόντια αρχίζουν να κουνιούνται και τελικά πέφτουν. 1 / 8
Πώς μπορώ να καταλάβω ότι έχω περιοδοντίτιδα; Εάν έχετε κάποιο από τα εξής συμπτώματα είναι πιθανό να έχετε περιοδοντίτιδα και πρέπει να απευθυνθείτε στον οδοντίατρο: - Αιμορραγία των ούλων στο βούρτσισμα ή από μόνα τους. Η αιμορραγία των ούλων δεν είναι φυσιολογική κατάσταση, αλλά παθολογικό εύρημα. - Κόκκινα, πρησμένα ή ευαίσθητα ούλα. - Ούλα που έχουν αποκολληθεί από το δόντι. - Ούλα πού έχουν υποχωρήσει. - Επίμονη δυσοσμία - Πύο ανάμεσα στο δόντι και τα ούλα. - Κινητικότητα δοντιών. - Αλλαγή στη θέση και σχέση των δοντιών μεταξύ τους. Τα πιο πάνω συμπτώματα δεν συνυπάρχουν πάντοτε στον ίδιο ασθενή, ενώ η έντασή τους δεν είναι ανάλογη με την σοβαρότητα της νόσου. Συχνά, άτομα με προχωρημένη περιοδοντίτιδα δεν αντιλαμβάνονται κανένα σύμπτωμα και αγνοούν το πρόβλημά τους! Ειδικά οι καπνιστές μπορεί να μην εμφανίζουν απολύτως κανένα σύμπτωμα και να πάσχουν από προχωρημένη περιοδοντίτιδα. Η περιοδοντίτιδα έχει συνήθως μια χρόνια πορεία, και πολλές φορές η διάγνωση γίνεται όταν η νόσος έχει εξελιχθεί αρκετά και έχει προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη. 2 / 8
Κλινική εικόνα προχωρημένης περιοδοντίτιδας Που οφείλεται η περιοδοντίτιδα; Η κακή στοματική υγιεινή και η ελλιπής απομάκρυνση της οδοντικής πλάκας από τα δόντια είναι η κύρια αιτία για την εμφάνιση περιοδοντίτιδας. Η κληρονομικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση και εξέλιξη της περιοδοντίτιδας. Η κατάσταση της γενικής υγείας, (διαβήτης, ορμονικές διαταραχές), η λήψη φαρμάκων, stress κ.λπ. είναι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση ή επιδεινώνουν μια προϋπάρχουσα περιοδοντική νόσο. Επίσης το κάπνισμα, δυστυχώς είναι βασικός αιτιολογικός παράγοντας για την περιοδοντίτιδα και δυσκολεύει σημαντικά τις θεραπευτικές προσπάθειες. Πως γίνεται η διάγνωση της περιοδοντίτιδας; Η διάγνωση της περιοδοντίτιδας γίνεται κατά την διάρκεια της κλινικής εξέτασης του στόματος από τον οδοντίατρο, με την βοήθεια ειδικού εργαλείου, του περιοδοντικού ανιχνευτήρα. Εάν κλινικά διαγνωσθεί περιοδοντίτιδα τότε πρέπει να γίνει και ακτινογραφικός έλεγχος για την αξιολόγηση της οστικής στήριξης των δοντιών. Ακτινογραφικά ευρήματα υπάρχουν μόνο στην περιοδοντίτιδα και όχι στην ουλίτιδα. 3 / 8
Η περιοδοντίτιδα επηρεάζει τη γενική υγεία; Την τελευταία δεκαετία έχει βρεθεί κάποια στατιστική συσχέτιση των νόσων του περιοδοντίου με κάποιες γενικότερες νόσους ή παθολογικές καταστάσεις. Μελέτες στις Η.Π.Α. δείχνουν αυξημένη συσχέτιση νόσων του περιοδοντίου με: - καρδιαγγειακές νόσους. - πρόωρη γέννηση παιδιών και με ελαττωμένο βάρος. - επιδείνωση ή απορύθμιση άλλων συνυπαρχουσών ασθενειών όπως διαβήτης, αναπνευστικές παθήσεις, οστεοπόρωση. Πως θεραπεύεται η περιοδοντίτιδα; Η πρώτη φάση της θεραπείας λέγεται συντηρητική και περιλαμβάνει την λεγόμενη υποουλική (ή ριζική) απόξεση. Πρόκειται για μια διαδικασία που θυμίζει τον κλασσικό καθαρισμό αλλά είναι βαθύτερη, πιο εξειδικευμένη και γίνεται τμηματικά και πάντα με τοπική αναισθησία. Συνήθως απαιτούνται 4-5 επισκέψεις για την ολοκλήρωση αυτής της φάσης. Σκοπός της συντηρητικής περιοδοντικής θεραπείας είναι η απομάκρυνση των μικροβίων από τις ρίζες των δοντιών, η καταπολέμηση της φλεγμονής και η εξάλειψη των θυλάκων, που αποτελούν εστίες κατακράτησης μικροβίων και προκαλούν υποτροπή της περιοδοντίτιδας. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να τοποθετηθούν μέσα στους θυλάκους ειδικά αντιβιοτικά σκευάσματα βραδείας απελευθέρωσης, που βοηθούν στην καταπολέμηση των παθογόνων μικροοργανισμών. Σε 1-2 μήνες μετά τις αποξέσεις γίνεται επανεξέταση για εκτίμηση του αποτελέσματος της θεραπείας και αποφασίζεται αν θα χρειαστεί δεύτερη θεραπευτική φάση (χειρουργική). Στις περισσότερες περιπτώσεις πάντως η συντηρητική θεραπεία είναι αρκετή. Εάν όμως απαιτηθεί χειρουργική θεραπεία, αυτή περιλαμβάνει κάποιες λεπτές επεμβάσεις που αποσκοπούν: - είτε στη χειρουργική εξάλειψη θυλάκων με πολύ μεγάλο βάθος ή - την αναγέννηση του οστού που χάθηκε με τοποθέτηση οστικών μοσχευμάτων ή μεμβρανών κατευθυνόμενης ιστικής αναγέννησης*. Η οστική ανάπλαση αποτελεί την ιδανική θεραπεία, καθώς αποκαθιστά πλήρως τις βλάβες που προκάλεσε η περιοδοντίτιδα, ωστόσο 4 / 8
δεν είναι εφικτή παρά σε λίγες περιπτώσεις. Τι πρέπει να κάνω στο μέλλον για να μην εμφανίσω περιοδοντίτιδα ξανά; Η περιοδοντίτιδα είναι χρόνια πάθηση και υποτροπιάζει πολύ εύκολα, εάν δεν τηρηθούν αυστηρά και μακροπρόθεσμα δύο προϋποθέσεις: 1. καθημερινή σχολαστική στοματική υγιεινή από τον ασθενή και 2. τακτική επαναξιολόγηση από τον οδοντίατρο με σκοπό την έγκαιρη αντιμετώπιση τυχόν υποτροπής ή εξέλιξης της νόσου. Ο ρυθμός των επανεξετάσεων εξαρτάται από την βαρύτητα και την επιθετικότητα της νόσου, συνήθως όμως προγραμματίζονται ανά 3-4 μήνες. Η τήρηση των ανωτέρω προϋποθέσεων έχει καθοριστική σημασία στην μακροχρόνια επιτυχία στην θεραπεία της περιοδοντίτιδας. Αφού η περιοδοντίτιδα οφείλεται σε μικρόβια, γιατί δεν θεραπεύεται με αντιβιοτικά; Η περιοδοντίτιδα προκαλείται από τα «δικά μας» μικρόβια, δηλαδή αυτά που φυσιολογικά ζουν μέσα στη στοματική κοιλότητα και όχι από κάποια μικρόβια που εισέβαλαν στον οργανισμό από έξω, όπως συμβαίνει με άλλες λοιμώξεις του σώματος. Για το λόγο αυτό δε μπορεί να θεραπευτεί με αντιβίωση. Αν ένα δόντι κουνιέται μπορεί να θεραπευτεί ή πρέπει να βγει οπωσδήποτε; Η κινητικότητα ενός δοντιού δεν είναι απόλυτη ένδειξη για εξαγωγή του. Εάν δεν έχει γίνει πολύ μεγάλη οστική καταστροφή γύρω από αυτό, το δόντι μπορεί να σωθεί μετά από μια αποτελεσματική περιοδοντική θεραπεία Ένας άλλος λόγος που μπορεί να κουνιέται ένα δόντι είναι η λεγόμενη "τραυματογόνος σύγκλειση". Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το κλείσιμο των δοντιών και τις δυνάμεις που δέχεται κάποιο ή κάποια από τα 5 / 8
δόντια. Το κάπνισμα πόσο σημαντικό είναι για την ανάπτυξη περιοδοντίτιδας; Το κάπνισμα, δυστυχώς, είναι βασικός αιτιολογικός παράγοντας στην περιοδοντική νόσο. Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι βασική παράμετρος για τη θεραπεία της περιοδοντίτιδας είναι η οριστική διακοπή του καπνίσματος. Σε περιπτώσεις όπως στην πλαστική χειρουργική του περιοδοντίου και στην κατευθυνόμενη ιστική αναγέννηση*, το κάπνισμα είναι αντένδειξη για την εφαρμογή της θεραπείας. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι στους καπνιστές είναι μειωμένο ένα βασικό κλινικό εύρημα των περιοδοντικών νόσων: η αιμορραγία. Γι' αυτό το λόγο, οι καπνιστές δεν αντιλαμβάνονται έγκαιρα ότι πάσχουν από τη νόσο. Όταν ένας καπνιστής αντιληφθεί την αιμορραγία από τα ούλα του συνήθως είναι αρκετά αργά, καθώς έχει επέλθει ήδη μεγάλη καταστροφή των περιοδοντικών ιστών. Οι περισσότεροι καπνιστές ασθενείς προσέρχονται στον οδοντίατρο συνήθως όταν τα δόντια αρχίζουν και κουνιούνται. Πόσες επισκέψεις χρειάζονται για τη θεραπεία; Ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου και τον αριθμό των προσβεβλημένων δοντιών υπολογίζεται και ο αριθμός των ραντεβού. Για ένα ασθενή που έχει 28 δόντια στο στόμα με αρκετά προχωρημένη περιοδοντίτιδα μπορεί να χρειαστούν 5-6 επισκέψεις για την ολοκλήρωση της θεραπείας. Μπορεί να γίνει θεραπεία σε μία μόνο επίσκεψη; Σύμφωνα με τελευταίες μελέτες του πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, Σουηδίας είναι δυνατό να αντιμετωπίσουμε συντηρητικά την περιοδοντίτιδα σε μία μόνο επίσκεψη διάρκειας περίπου 2-3 ωρών, χρησιμοποιώντας τις συσκευές υπερήχων. Τα αποτελέσματα είναι παρεμφερή με αυτά της θεραπείας των πολλών ραντεβού. Η τεχνική αυτή πλεονεκτεί καθώς επιτυγχάνει ταυτόχρονη απομάκρυνση του μικροβιακού παράγοντα από όλα τα δόντια, ωστόσο ο ασθενής ταλαιπωρείται λίγο παραπάνω, λόγω της μεγάλης διάρκειας της επίσκεψης και των πολλαπλών τοπικών αναισθησιών. 6 / 8
Πονάει η θεραπεία της περιοδοντίτιδας; Η θεραπεία της περιοδοντίτιδας γίνεται κάτω από τοπική αναισθησία και είναι εντελώς ανώδυνη. Μόλις περάσει η αναισθησία συνήθως δεν έχουμε προβλήματα και αν υπάρχει κάποιος μικρός πόνος, αντιμετωπίζεται με απλά παυσίπονα. Μπορούν τα laser να βοηθήσουν στη θεραπεία της περιοδοντίτιδας; Οι ακτίνες laser μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στη θεραπεία της περιοδοντίτιδας, χωρίς όμως να υπερτερούν σε σύγκριση με την παραδοσιακή θεραπεία. Τα laser έχουν την δυνατότητα μέσω της θερμικής επίδρασης να διεισδύουν στις ρίζες και να ελαττώνουν το μικροβιακό πληθυσμό του περιοδοντικού θυλάκου. Επίσης, τα laser μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μικροεπεμβάσεις στα ούλα, όπως ουλεκτομή, ουλοπλαστική, εκτομή χαλινού κ.λπ. Λόγω της καταπολέμησης των μικροβίων, τα laser είναι ιδανικά για άτομα με ανοσοκαταστολή ή βλάβες του ανοσοποιητικού συστήματος. Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως σε κάποιες περιπτώσεις τα laser μπορούν να φανούν χρήσιμα στην περιοδοντική θεραπεία, συμπληρώνοντας και όχι αντικαθιστώντας τα υπόλοιπα θεραπευτικά μέσα και τεχνικές. * Κατευθυνόμενη ιστική αναγέννηση Η περιοδοντίτιδα προκαλεί σταδιακή καταστροφή του οστού της γνάθου που περιβάλλει και στηρίζει τις ρίζες των δοντιών. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούμε να διορθώσουμε αυτές τις οστικές βλάβες και να αναγεννήσουμε το κατεστραμμένο κόκαλο. Αυτό επιτυγχάνεται με μία εξειδικευμένη επέμβαση κατά την οποία εμφυτεύεται κάτω από το ούλα μία ειδική μεμβράνη, μόνη της ή σε συνδυασμό με οστικό μόσχευμα. Η διαδικασία αυτή καλείται κατευθυνόμενη ιστική αναγέννηση και έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας. 7 / 8
Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι το σχετικά υψηλό κόστος των υλικών και το γεγονός ότι έχει εφαρμογή σε μικρό ποσοστό περιοδοντικών βλαβών ( κυρίως στις ενδοοστικές βλάβες, όταν δηλαδή το κόκαλο εμφανίζει γωνιώδη καταστροφή και όχι οριζόντια). Υπάρχουν διάφορα είδη μοσχευμάτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό, τα οποία προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή (αυτομοσχεύματα), από άλλα είδη οργανισμών (ξενομοσχεύματα) ή είναι συνθετικά υλικά (αλλοπλαστικό μόσχευμα ). Συνήθως χρησιμοποιούνται ενδοστοματικά αυτομοσχεύματα και βόειος υδροξυαπατίτης. Κωνσταντίνος Θεοδώρου Χειρουργός Οδοντίατρος Ειδικευμένος στην Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική www.tooth.gr Joomla SEO powered by JoomSEF 8 / 8