ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: THE CHAMELEON'S SHADOW Από τις Εκδόσεις Macmillan, Λονδίνο 2007 ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ: Η Σκιά του Χαµαιλέοντα ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Minette Walters ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Έφη Τσιρώνη ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Αρετή Κολλάτου ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Γιώργος Παζάλος ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙ ΟΠΟΙΗΣΗ: Μερσίνα Λαδοπούλου ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Άγγελος Ελεύθερος & ΣΙΑ Ο.Ε. ΒΙΒΛΙΟ ΕΣΙΑ: Κωνσταντίνα Παναγιώτου & ΣΙΑ Ο.Ε. Minette Walters, 2007 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε., Αθήνα 2010 Πρώτη έκδοση: Απρίλιος 2010, 2.000 αντίτυπα ΙSBN 978-960-453-706-8 Τυπώθηκε σε χαρτί ελεύθερο χηµικών ουσιών, προερχόµενο αποκλειστικά και µόνο από δάση που καλλιεργούνται για την παραγωγή χαρτιού. Το παρόν έργο πνευµατικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Ελληνικού Νόµου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήµερα) και τις διεθνείς συµβάσεις περί πνευµατικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής αδείας του εκδότη κατά οποιονδήποτε τρόπο ή µέσο αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκµίσθωση ή δανεισµός, µετάφραση, διασκευή, αναµετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε µορφή (ηλεκτρονική, µηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκµετάλλευση του συνόλου ή µέρους του έργου. ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε. PSICHOGIOS PUBLICATIONS S.A. Έδρα: Tατο ου 121 Head office: 121, Tatoiou Str. 144 52 Μεταµόρφωση 144 52 Metamorfossi, Greece Βιβλιοπωλείο: Μαυροµιχάλη 1 Bookstore: 1, Mavromichali Str. 106 79 Αθήνα 106 79 Αthens, Greece Τηλ.: 2102804800 Tel.: 2102804800 Telefax: 2102819550 Telefax: 2102819550 www.psichogios.gr www.psichogios.gr e-mail: info@psichogios.gr e-mail: info@psichogios.gr
Μετάφραση: Έφη Τσιρώνη
ΕΡΓΑ ΤΗΣ Ι ΙΑΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΙ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Εκδίκηση από το παρελθόν, 1995, Εκδ. Πατάκη Οι φόνοι της οδού Λέβεν, 1995, Εκδ. Πατάκη Το φίµωτρο της στρίγγλας, 1996, Εκδ. Πατάκη Ο σκοτεινός θάλαµος, 1996, Εκδ. Πατάκη Η ηχώ, 1998, Εκδ. Πατάκη Η κατάρα της αλεπούς, 2006, Εκδ. Πόλις ιαταραγµένες ψυχές, 2007, Εκδ. Πόλις
Για τη Μαρί και τη Σάρα
Σκιά: Στην ψυχαναλυτική θεωρία του Καρλ Γκούσταφ Γιουνγκ (1875-1961), «σκιά» είναι η σκοτεινή πλευρά της προσωπικότητας που διαµορφώνεται από εκείνους τους φόβους και τα δυσάρεστα συναισθήµατα που, έχοντας απωθηθεί από τον ενσυνείδητο εαυτό ή την περσόνα, δρουν στο ατοµικό ασυνείδητο. Oxford English Dictionary Τραυµατική Εγκεφαλική Βλάβη: Μερικές από τις πλέον συνηθισµένες επιπτώσεις είναι [ ] οι διαταραχές συ- µπεριφοράς και ψυχικής υγείας: κατάθλιψη, άγχος, αλλαγές προσωπικότητας, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα και απρεπής κοινωνική συµπεριφορά. Wikipedia
Η Ηχώ του Σάουθουαρκ / Παρασκευή, 29 Σεπτεµβρίου 2006 Θάνατος από άγριο ξυλοδαρµό ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΗΚΕ το πτώµα του άτυχου άνδρα το οποίο ανακάλυψε πριν από δύο ηµέρες η αστυνοµία ανταποκρινόµενη σε κλήση που δέχτηκε από κατοικία του νότιου Λονδίνου. Το πτώµα ανήκει στον εβδοµήντα ενός ετών Μάρτιν Μπρίτον, συνταξιούχο δηµόσιο υπάλληλο του Υπουργείου Εθνικής Άµυνας. Φίλοι και γείτονες ανέφεραν ότι είχαν να δουν τον Μπρίτον αρκετές ηµέρες. Η αστυνοµία αποφάσισε να παραβιάσει την είσοδο της κατοικίας µετά από έλεγχο που έκανε στα παράθυρα της κρεβατοκάµαρας. Ο ιατροδικαστής που διενήργησε τη χθεσινή νεκροψίανεκροτοµή απέδωσε το θάνατο του Μπρίτον σε κρανιακές κακώσεις. «Το θύµα δέχτηκε βίαιη επίθεση και ξυλοκοπήθηκε έως θανάτου», δήλωσε ο επικεφαλής των ερευνών του Τµήµατος Ανθρωποκτονιών Αστυνοµικός ιευθυντής Μπράιαν Τζόουνς.«Πιστεύουµε ότι η επίθεση έλαβε χώρα το Σάββατο, 23 Σεπτεµβρίου, και καλούµε όποιους πολίτες έτυχε να βρίσκονται στην οδό Γκρίνχαµ εκείνη την ηµέρα να επικοινωνήσουν µαζί µας». Οι γείτονές του περιγράφουν τον Μάρτιν Μπρίτον ως έναν «γοητευτικό και ευγενικό» άνθρωπο, ο οποίος άρχισε να παρουσιάζει «τάσεις απο- µόνωσης» µετά το θάνατο του συντρόφου του, πριν από ένα χρόνο. Ο διευθυντής Τζόουνς άφησε να εννοηθεί ότι ο Μάρτιν Μπρίτον ίσως γνώριζε το θύτη του. «Η οικία δεν έφερε διόλου σηµάδια παραβίασης», πρόσθεσε. Ο διευθυντής αρνήθηκε να επιβεβαιώσει την υποψία ότι αυτός ο φόνος συνδέεται µε το θάνατο του Χάρι Πίαλ, του
12 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ πενηνταεπτάχρονου οδηγού ταξί ο οποίος έχασε τη ζωή του πριν από δύο εβδοµάδες εξαιτίας εκτεταµένων κρανιακών κακώσεων. Ο Πίαλ διέµενε σε απόσταση µικρότερη των δύο χιλιοµέτρων από την οδό Γκρίνχαµ. Βρέθηκε στην κρεβατοκάµαρά του από την εν διαστάσει σύζυγό του, η οποία ανησύχησε και αποφάσισε να τον επισκεφθεί στην κατοικία του µετά από επανειληµµένες αναπάντητες κλήσεις στο κινητό τηλέφωνό του. Στην προσπάθειά της για την ανακάλυψη του δολοφόνου του Χάρι Πίαλ, η αστυνο- µία έχει επιστρατεύσει τη βοήθεια της κοινότητας των οµοφυλόφιλων. Έχοντας χρηµατίσει για ένα διάστηµα οπλίτης σε σύνταγµα τεθωρακισµένων, ο Πίαλ εργάστηκε για αρκετά χρόνια ως λιµενεργάτης ωσότου, µία επταετία πριν, µεταπήδησε στο επάγγελµα του οδηγού ταξί. Ήταν θαµώνας των µπαρ και των κλαµπ της περιοχής του. Αξιωµατικοί του Εγκληµατολογικού συνεχίζουν τις έρευνές τους στην κατοικία της οδού Γκρίνχαµ.
Οκτώ εβδοµάδες αργότερα
Ηφάλαγγα των τεθωρακισµένων οχηµάτων µεταφοράς προσωπικού, µε επικεφαλής ένα αναγνωριστικό Scimitar, βρισκόταν εδώ και κάµποση ώρα στο οπτικό πεδίο των τεσσάρων Ιρακινών εξτρεµιστών οι οποίοι περίµεναν καθισµένοι ανακούρκουδα σε ό,τι είχε αποµείνει από τον όροφο ενός εγκαταλειµµένου κτιρίου στην άκρη του δρόµου. Ο δρόµος µέρος της οδικής αρτηρίας που συνέδεε τη Βασόρα µε τη Βαγδάτη χαράκωνε µε µια ευθεία γραµµή το επίπεδο τοπίο της ερήµου, γεγονός που, σε συνδυασµό µε το υπερυψω- µένο σηµείο παρατήρησης και τα ευρέος φάσµατος κιάλια, είχε επιτρέψει στην οµάδα των τεσσάρων εξτρεµιστών να εντοπίσουν τη φάλαγγα από τη στιγµή κιόλας που το αναγνωριστικό όχηµα είχε ξεµυτίσει στον µακρινό ορίζοντα. Έκανε πολλή ζέστη. Κυµατιστοί αντικατοπτρισµοί δηµιουργούσαν ψευδαισθητικές αντανακλάσεις στο κράσπεδο. Ο ένας από τους εξτρεµιστές απαθανάτισε την οφθαλµαπάτη µε την κά- µερά του πριν εστιάσει το φακό του στον πυργίσκο του Scimitar. Έβλεπε τα κρανοφόρα κεφάλια των δύο στρατιωτών στις πλευρές του κανονιού των 30 χιλιοστών, καθώς και αυτό του οδηγού, αλλά το όχηµα βρισκόταν ακόµη πολύ µακριά για να µπορεί να διακρίνει τα πρόσωπά τους. Ένας άλλος από την οµάδα των τεσσάρων έδειξε ένα από τα τηλεγραφόξυλα που ήταν παρατεταγ- µένα κατά µήκος του δρόµου και είπε ότι θα µεσολαβούσαν δύο ολόκληρα λεπτά από τη διέλευση του Scimitar από το συγκεκρι-
16 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ µένο τηλεγραφόξυλο µέχρι την έκρηξη χρόνος αρκετός για να αιχµαλωτίσουν τους Βρετανούς στρατιώτες µε την κάµερά τους πριν οι αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί µηχανισµοί στις άκρες του δρό- µου τούς εξαφανίσουν για πάντα. Ο εικονολήπτης περίµενε να δει αυταρέσκεια, ακόµη και αλαζονεία στα πρόσωπα των τυράννων των συµµαχικών δυνά- µεων, αλλά οι κοντινές λήψεις των τριών ανδρών φανέρωναν µόνο αυτοσυγκέντρωση. Υπήρχε µάλιστα και κάτι που θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως αυξηµένη εγρήγορση στον τρόπο µε τον οποίο ο αρχηγός της µονάδας, ένας εικοσιεξάχρονος υπολοχαγός, έδωσε ξαφνικά µια διαταγή, φωνάζοντας ότι είχε εντοπίσει κάτι µέσα στη σκόνη της άκρης του δρόµου. Αλλά, ήταν πολύ αργά. Οι βόµβες «της άκρης του δρόµου», µια συστοιχία από αντιαρµατικές νάρκες, ικανές να παράξουν µια έκρηξη αρκετά δυνατή για να ξεκοιλιάσει ολόκληρο Bradley, εξερράγησαν ταυτόχρονα καθώς το αναγνωριστικό όχηµα περνούσε ανάµεσά τους. Το βίντεο που έδειχνε το βρετανικό Scimitar να τινάζεται στον αέρα πριν παραδοθεί στις φλόγες έτυχε ένθερµης υποδοχής από τον µουσουλµανικό κόσµο. Στα ιρακινά παζάρια έπαιζε συνεχώς µια πρώτης τάξεως προσφορά σε όσους ήταν θύ- µατα των συχνών διακοπών παροχής ηλεκτρικού ρεύµατος ή σ εκείνους που το δορυφορικό πιάτο είχε αποσυντονιστεί από τους συµµαχικούς βοµβαρδισµούς. Το προπαγανδιστικό πραξικόπηµα ενός µικρού ιρακινού πυρήνα ο οποίος κατέρριπτε ένα συµµαχικό όχηµα µε αυτοσχέδιες βόµβες ήταν ακατανίκητο, ειδικά από τη στιγµή που τόσο οι απλοί θεατές όσο και οι ειδικοί αναλυτές συµφωνούσαν ότι η έκφραση στα πρόσωπα των τριών στρατιωτών του δυτικού κόσµου δήλωνε φόβο και όχι αυτοσυγκέντρωση. Αυτό το τελευταίο στοιχείο θεωρήθηκε ως ένδειξη της πτώσης του ηθικού των συµµαχικών δυνάµεων και του επικείµενου τέλους της εκ µέρους τους κατοχής.
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 17 Έχοντας ως αφετηρία ένα διαφορετικό σύστηµα ηθικών αξιών αναφορικά µε την κάλυψη του πολέµου στο Ιράκ, οι Βρετανοί αρχισυντάκτες ειδήσεων αποφάσισαν να µη µεταδώσουν το κοµµάτι του φιλµ µε τις κοντινές λήψεις, φοβούµενοι πιθανές µοµφές για αναλγησία. Μόνο ένας από τους άνδρες είχε επιζήσει παρ ότι µε παραµορφωτικά τραύµατα και, σε περιπτώσεις όπως αυτή, ακόµη και οι πιο σκληροπυρηνικοί δηµοσιογράφοι καταλάβαιναν ότι η γραµµή που χώριζε την ενηµέρωση από το λα κισµό παραήταν λεπτή για να διακινδυνεύσει κανείς να την περάσει.
18 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΙΚΩΝ ΥΝΑΜΕΩΝ, ΙΡΑΚ Εµπιστευτική αναφορά Θέµα: Υπολοχαγός Τσαρλς Άκλαντ / 893406 Σύνταγµα: Σύνταγµα των ραγόνων*, Βασιλικό Σώµα Τεθωρακισµένων Ηµεροµηνία τραυµατισµού: 24 Νοεµβρίου 2006 Ηµεροµηνία εισαγωγής: 24 Νοεµβρίου 2006 Ηµεροµηνία εξιτηρίου: 26 Νοεµβρίου 2006, 19:30 Επόµενος προορισµός: Νότιο Γενικό Νοσοκοµείο, Μπέρµινχαµ, Ην. Βασίλειο Αιτία µεταφοράς: Επανορθωτική χειρουργική Τρέχουσα κατάσταση ασθενούς: Σταθερή, παρά την απώλεια αισθήσεων^ περίδεση προς επίτευξη ακινητοποίησης Φαρµακευτική αγωγή: Βλ. συνηµµένο διάγραµµα Προς πάντα ενδιαφερόµενο Ο υπολοχαγός Τσαρλς Άκλαντ υπέστη σοβαρά τραύµατα στο κρανίο και το πρόσωπο κατά τη διάρκεια επίθεσης που * Οι Light Dragoon Guards είναι ένα σύνταγµα ιππικού του βρετανικού στρατού που δηµιουργήθηκε το 1992 από τη συγχώνευση των 13ου και 14ου συνταγµάτων των Βασιλικών Ουσάρων της Βασίλισσας Μαίρης και των 15ου και 19ου συνταγµάτων των Βασιλικών Ουσάρων του Βασιλέως. (Σ.τ.Μ.)
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 19 εκδηλώθηκε προς αναγνωριστικό όχηµα Scimitar. Φέρει κατάγµατα στo αριστερό υπερκόγχιο χείλος, στο ζυγωµατικό οστό και στη γνάθο. Τα τραύµατά του έχουν καθαριστεί από όλα τα ξένα σώµατα, ο νεκρός και καµένος ιστός έχει αφαιρεθεί και οι επιφανειακές αιµορραγίες έχουν ανασχεθεί. Οι µετρήσεις της ενδοκρανιακής πίεσης και της εγκεφαλικής πίεσης διάχυσης του ασθενούς δεν εµπνέουν ανησυχία, αν και η σοβαρότητα των τραυµάτων του καθιστούν πιθανή την εγκεφαλική βλάβη. Η αξονική τοµογραφία συνιστάται άµεσα. Στην αριστερή πλευρά του προσώπου του ο ασθενής φέρει ανοιχτό τραύµα διάτρηµα πλάτους δύο εκατοστών, βάθους πέντε χιλιοστών και µήκους δέκα εκατοστών το οποίο προκλήθηκε από πυρακτωµένα θραύσµατα. Η νευρο- µυ κή βλάβη στην περιοχή είναι εκτεταµένη, ο δε αριστερός οφθαλµός πέραν πάσης αποκατάστασης. Αντιβιοτική αγωγή άρχισε να χορηγείται στον ασθενή αµέσως µετά την εισαγωγή του, επιπλέον δε έγινε προσωρινή επίδεση του ανοιχτού τραύµατος για να αποφευχθούν οι µολύνσεις.
Οταν ο Τσαρλς Άκλαντ ανέκτησε τις αισθήσεις του, είχε την εντύπωση ότι ονειρευόταν µία επίσκεψη στον οδοντογιατρό. Το µούδιασµα στο στόµα του αναµφισβήτητα θύµιζε αυτό της νοβοκα νης, παρόλο που η υπόλοιπη ονειροφαντασία του µόνο ως παράδοξη µπορούσε να χαρακτηριστεί. Ήταν ξαπλωµένος ανάσκελα κοιτάζοντας ένα κινού- µενο ταβάνι, ενώ ένα κουδούνι χτυπούσε δυνατά πίσω του. Συναγερµός; Προσπάθησε να σηκώσει το κεφάλι για να δει από πού ερχόταν ο ήχος, µια παλάµη όµως κατέβηκε στο στέρνο του και το πρόσωπο µιας ασώµατης γυναίκας ορθώθηκε πάνω από το δικό του. Η οδοντογιατρός; Παρακολούθησε τα χείλη της να κινούνται, του ήταν αδύνατον όµως να ξεχωρίσει τα λόγια της µέσα από τον επίµονο ορυµαγδό του συναγερµού. Έπαιξε µε την ιδέα να ζητήσει από τη γυναίκα να κάνει το θόρυβο να σταµατήσει, αµφέβαλλε όµως για το αν η νοβοκα νη θα επέτρεπε στα λόγια του να γίνουν κατανοητά. Έτσι κι αλλιώς, η γυναίκα δε θα µπορούσε να τον ακούσει. Κάπου στο βάθος του µυαλού του ενέδρευε ένας φόβος τον οποίο δεν αναγνώριζε. Για κάποιον ακατανόητο λόγο, η εγγύτητα της γυναίκας τον αναστάτωνε. Είχε ξαναβρεθεί σε τέτοια θέση ξαπλωµένος ανάσκελα και ανίκανος να κινηθεί και η έντονη συνειρµική συσχέτιση που του δηµιουργούσε ήταν αυτή του πόνου. Φευγαλέα, µια άλλη γυναίκα, µε σκούρα µαλλιά, λεπτή και γεµάτη χάρη, εµφανίστηκε στο οπτικό του πεδίο. Η
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 21 γυναίκα έκλαιγε, αλλά ο Άκλαντ δεν είχε ιδέα ποια ήταν. Η ενστικτώδης αντίδρασή του προς τη γυναίκα ήταν η αντιπάθεια. Τα µόνα σηµεία αναφοράς του ήταν ο συναγερµός που ακουγόταν από κάπου πίσω του και το ταβάνι που κουνιόταν, τίποτε όµως απ αυτά δεν είχε νόηµα για τον ίδιο. Θα µπορούσε να είχε συνεχίσει το παράξενο ταξίδι του στον πλασµατικό κόσµο της µορφίνης αν η αυξανόµενη συνειδητότητά του δεν του έδινε κάποια στιγµή το σήµα ότι δεν επρόκειτο για όνειρο. Ο Άκλαντ πέρασε από τις παραισθήσεις στις αισθήσεις ένα τράνταγµα, καθώς το φορείο διέσχιζε ένα κατώφλι το αντανακλαστικό σφίξιµο των ιµάντων που συγκρατούσαν το σώµα του στη θέση του κάθε φορά που αυτό µετακινούνταν ένας βουβός πόνος στο πίσω µέρος της γνάθου του µία µικρής µεν διάρκειας αλλά οξεία σουβλιά στον αυχένα του η απορία που ένιωσε συνειδητοποιώντας το γεγονός ότι µόνο το ένα µάτι του ήταν ανοιχτό. Με ένα αίσθηµα τρόµου, ο Άκλαντ συνειδητοποίησε ότι ήταν ξύπνιος χωρίς να έχει ιδέα ποιος ήταν, πού βρισκόταν ή τι του είχε συµβεί. Οι αφυπνίσεις που ακολούθησαν συνοδεύτηκαν από σταδιακή επαύξηση αυτού του τρόµου. Κάποια στιγµή, ο Άκλαντ συνειδητοποίησε ότι πηγή του κουδουνίσµατος αυτό που εκλάµβανε ως συναγερµό ήταν το κεφάλι του. Ο ήχος γινόταν όλο και πιο ανεκτός µε κάθε επαναφορά στη συνειδητότητα, εκείνος όµως εξακολουθούσε να µην µπορεί να ακούσει τι έλεγαν τα χείλη αυτών που τον κοίταζαν σκυµµένοι πάνω από το πρόσωπό του. Τα στόµατά τους ανοιγόκλειναν, κανένα από τα ηχητικά µηνύµατά τους όµως δεν έφτανε στον ίδιο κι ούτε είχε συναίσθηση ότι και τα δικά του χείλη κινούνταν η φυσική αντίδραση στα σήµατα που έστελνε ως αυτά ο εγκέφαλός του. Ο Άκλαντ προσπάθησε να µιλήσει για τους φόβους του, αλλά η έλ-
22 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ λειψη ανταπόκρισης στα πρόσωπα αυτών που έσκυβαν πάνω του τον έπεισε ότι τα χείλη του παρέµεναν ακίνητα. Ο χρόνος δεν είχε νόηµα. Του ήταν αδύνατον να υπολογίσει πόσο συχνά έχανε και ανακτούσε τις αισθήσεις του, ή πόσο διαρκούσαν οι περίοδοι του ύπνου. Έπεισε τον εαυτό του ότι είχαν περάσει µέρες και µέρες, βδοµάδες και βδοµάδες από τότε που τον είχαν φέρει σε τούτο το µέρος ένας βραδυφλεγής θυµός άρχισε να θεριεύει µέσα του καθώς οι µέχρι τότε ακανόνιστες ψηφίδες της αντίληψής του άρχιζαν να συνταιριάζονται αποκαλύπτοντάς του τη µεγάλη εικόνα. Κάτι κατακλυσµιαίο είχε συµβεί Βρισκόταν σε νοσοκοµείο. Οι οµιλούσες κεφαλές ήταν γιατροί, αλλά δεν τον βοηθούσαν^ ούτε µπορούσαν να δουν ότι ήταν ξύπνιος. Είχε καταληφθεί από το φρικτό συναίσθηµα ότι βρισκόταν στα χέρια του εχθρού γιατί; ή ότι είχε παγιδευτεί για πάντα σε µια κατάσταση παραλυσίας, η οποία του επέτρεπε µεν να σκέφτεται και να κάνει συνειρµούς, αλλά του απαγόρευε να επικοινωνεί µε τους γύρω του. Η παρουσία της γυναίκας µε τα σκούρα µαλλιά τον έπνιγε. Απεχθανόταν τη µυρωδιά της και το άγγιγµα του χεριού της. Ήταν πάντα εκεί, µουσκεύοντας µε απαλά, στρογγυλά δάκρυα τα ωχρά µάγουλά της. Η θλίψη της όµως δεν κατόρθωνε να συγκινήσει τον Άκλαντ. Ήξερε από ένστικτο ότι τα δάκρυα ήταν για τα µάτια του κόσµου, όχι για κείνον και απεχθανόταν τη γυναίκα για την ανειλικρίνειά της. Είχε την αίσθηση ότι θα έπρεπε να τη γνωρίζει. Κάθε φορά που ξυπνούσε και την κοίταζε µέσα από το µισόκλειστο βλέφαρό του µια αίσθηση οικειότητας αναδευόταν κάτω ακριβώς από την επιφάνεια της συνειδητότητάς του. Αναγνώρισε τον πατέρα του πριν αναγνωρίσει εκείνη. Η αναγνώριση του άνδρα µε το κουρασµένο ύφος ο οποίος αιωρούνταν στις παρυφές του οπτικού του πεδίου τον διαπέρασε σαν ηλεκτροσόκ. Την επόµενη κιόλας στιγµή κατάλαβε ποια
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 23 ήταν η γυναίκα, και γιατί το άγγιγµά της τον απωθούσε. Κι άλλες αναµνήσεις πληµµύρισαν το µυαλό του. Θυµήθηκε το όνο- µά του Τσαρλς Άκλαντ. Το επάγγελµά του Υπολοχαγός του Βρετανικού Στρατού. Την τελευταία αποστολή του Ιράκ. Είχε µια ξεκάθαρη ανάµνηση, την οποία έπαιζε και ξανάπαιζε στην οθόνη του µυαλού του, γιατί του προσέφερε µια εξήγηση για την επιβίβασή του στο C-130 Hercules της Βασιλικής Αεροπορικής ύναµης την ηµέρα που έφυγε για τη Μέση Ανατολή. Πιθανολογούσε ότι το αεροσκάφος συνετρίβη κατά την απογείωση, γιατί η τελευταία ανάµνηση που είχε ήταν να δένει τη ζώνη ασφαλείας στο κάθισµά του. «Τσαρλς! Ξύπνα, Τσαρλς!» άχτυλα τσιµπούσαν το δέρµα του χεριού του. «Μπράβο, καλό παιδί! Έλα τώρα, ξύπνα!» Άνοιξε το µάτι του και κοίταξε τη µεσόκοπη νοσοκόµα που έσκυβε πάνω από το πρόσωπό του. Σε άκουσα, είπε. Οι λέξεις αντήχησαν στ αυτιά του µπερδεµένες, σαν ασυναρτησίες µεθυσµένου, εκείνος όµως ήξερε ότι τις είχε πει. «Υποβλήθηκες σε µία εγχείρηση και τώρα αναρρώνεις», του είπε η νοσοκόµα, απαντώντας στην ερώτηση που νόµιζε ότι της είχε κάνει ο Τσαρλς. Πού είµαι; «Αν όλα πάνε καλά, θα επιστρέψεις στο κρεβάτι σου το απόγευµα. Είσαι συνδεδεµένος µε µία ειδική συσκευή», είπε καθοδηγώντας το αριστερό του χέρι προς ένα χειριστήριο, «γνωστή και ως αντλία έγχυσης αναλγητικού ρυθµιζόµενη από τον ασθενή. Σου επιτρέπει να έχεις τον έλεγχο της µετεγχειρητικής σου φροντίδας. Κανονικά, για λίγο δε θα χρειαστείς παυσίπονα^ αν όµως αρχίσεις να αισθάνεσαι δυσφορία, πάτησε το λευκό κουµπί. Η µορφίνη θα σε βοηθήσει να κοιµηθείς». Ο Άκλαντ τίναξε αµέσως το χέρι του µακριά. «Εσύ αποφασίζεις», είπε µε άνεση η νοσοκόµα^ «έτσι όµως
24 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ µπορείς να διαχειριστείς µόνος σου τον πόνο. Οι δόσεις είναι υπολογισµένες και η συσκευή αποτρέπει αυτόµατα τις όποιες απόπειρες κατάχρησης». Χαµογέλασε καλοδιάθετα. «Πάντως, Τσαρλς, δεν πρόκειται να µείνεις συνδεδεµένος για τόσο διάστηµα, ώστε να προλάβεις να εθιστείς. Άκου τι σου λέω. Έχε µου εµπιστοσύνη». εν της είχε. Υπήρχε ένα πράγµα που µπορούσε να αντιληφθεί πλήρως, κι αυτό ήταν ότι δεν εµπιστευόταν καµία γυναίκα, αν και δεν είχε ιδέα γιατί. Η νοσοκόµα σήκωσε ένα µαύρο πλαστικό αντικείµενο σε σχήµα αυγού. «Θα το βάλω στο δεξί σου χέρι. Πες µου ναι αν το αισθανθείς». «Ναι». «Μπράβο, αγόρι µου!» Η νοσοκόµα οδήγησε τον αντίχειρά του σ ένα κουµπί στο πάνω µέρος του αυγού. «Πίεσε αυτό αν µε χρειαστείς. Θα σ έχω στο νου µου. Σε περίπτωση ανάγκης, όµως, βάλε τις φωνές. Τυχερός είσαι. Αν ο Θεός δε σε είχε εξοπλίσει µε τέτοιο σκληροκόκαλο κρανίο, δε θα την είχες γλιτώσει». Η νοσοκόµα άρχισε να αποµακρύνεται, ο Άκλαντ όµως χρησιµοποίησε το ελεύθερο χέρι του για να την πιάσει απ τη φούστα. Πώς έπεσε; «Το ξαναλές αυτό;» Σαν εγγαστρίµυθος, ο Άκλαντ ξανάβαλε τις λέξεις στο λαρύγγι του και τις άρθρωσε και πάλι, αργά και προσεκτικά. «Φώς έφ έ έφεσε;» «Πώς έπεσε, τι;» Το αεροπλάνο Προσπάθησε ξανά: «Θο αεροφλάνο. Ήµουν σ ένα αεροφλάνο». «ε θυµάσαι τι έγινε;» Ο Άκλαντ κούνησε αρνητικά το κεφάλι. «Εντάξει. Θα ζητήσω από κάποιον να σου εξηγήσει». Του χτύπησε καθησυχαστικά το χέρι. «Μην ανησυχείς, όµως, παλι-
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 25 κάρι µου. Μερικά από τα καλώδιά σου βραχυκύκλωσαν λιγάκι, αυτό είναι όλο. Είναι θέµα χρόνου µέχρι να στρώσουν». Η ώρα περνούσε και δε γινόταν τίποτε. Η νοσοκόµα επέστρεφε κατά διαστήµατα, τα καθησυχαστικά χαµόγελά της όµως και τα βλακώδη σχόλιά της τον εκνεύριζαν. Μια-δυο φορές επιχείρησε να της πει ότι χρειαζόταν εξηγήσεις, εκείνη όµως, είτε από ηλιθιότητα είτε από στενοµυαλιά, αρνιόταν να καταλάβει τι της έλεγε. Μια κραυγή ζυγιαζόταν πάνω από το κεφάλι του. Ο Τσαρλς συνειδητοποίησε ότι πάλευε µε το θυµό µ έναν τρόπο που δεν µπορούσε να κατανοήσει. Τα πάντα, από τον κλεισµένο µε κουρτίνες θαλαµίσκο µέσα στον οποίο κειτόταν ως τους ήχους που έρχονταν απ έξω σβησµένες φωνές, βήµατα, κάποιο κουδούνισµα τηλεφώνου, όλα συνωµοτούσαν στο να αυξάνουν κάθε στιγµή που περνούσε τον εκνευρισµό του. Ακόµη και η νοσοκόµα είχε πάψει να ενδιαφέρεται. Ο Άκλαντ άρχισε να µετράει τα δευτερόλεπτα ανάµεσα στις επισκέψεις της τριακόσια τετρακόσια Όταν το µεσοδιάστηµα έφτασε στα πεντακόσια, πάτησε το κουµπί που του είχε υποδείξει και το κράτησε πατηµένο. Η νοσοκόµα µπήκε τρέχοντας στο θαλαµίσκο µ ένα ηλίθιο χαµόγελο ζωγραφισµένο στο πρόσωπό της και επιχείρησε να του πάρει από την παλάµη το πλαστικό αυγό, εκείνος όµως κατάφερε να τραβήξει το χέρι του και να κρατήσει το ωοειδές αντικείµενο πάνω στο στέρνο του. Άντε γαµήσου! Μια χαρά το κατάλαβε αυτό, σκέφτηκε ο Άκλαντ βλέποντας το χαµόγελό της να εξαφανίζεται. «εν µπορώ να το κλείσω αν κρατάς το δάχτυλό σου κολληµένο στο κουµπί», του είπε δείχνοντάς του ένα φωτάκι που αναβόσβηνε στο δέκτη που είχε στερεωµένο στη ζώνη της. «Θα τους µαζέψεις όλους εδώ αν δεν πάψεις να το πατάς». Ωραία!
26 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ «Θα το αποσυνδέσω», τον απείλησε η νοσοκόµα. «ε χειρουργήθηκες µόνο εσύ σήµερα». Άπλωσε την παλάµη της προς το µέρος του. «Έλα, Τσαρλς, µη µε παιδεύεις. Ειδοποίησα. ε φταίω εγώ που αργούν να έρθουν. Σε δηµόσιο στρατιωτικό νοσοκοµείο βρισκόµαστε και, αυτή τη στιγµή, υπάρχει µόνο ένας ψυχίατρος στη βάρδια. ε θ αργήσει να έρθει, αλήθεια σου λέω. Έχε µου εµπιστοσύνη». Προσπάθησε να της πει ότι δε χρειαζόταν ψυχίατρο ότι το µυαλό του δούλευε µια χαρά. Στο αεροπλάνο υπήρχαν κι άλλοι άνδρες. Είχαν επιζήσει; Προσπάθησε να απευθύνει αυτές τις ερωτήσεις στη νοσοκόµα, επειδή όµως η προσπάθεια που χρειαζόταν να καταβάλει για να αρθρώσει τις λέξεις λέξεις ακατανόητες ακόµη και στα ίδια του τ αυτιά ήταν τεράστια, η γυναίκα πρόλαβε να του βουτήξει χωρίς δυσκολία το βοµβητή. Ο Άκλαντ την έβρισε ξανά. Η νοσοκόµα ήλεγξε τη συσκευή ρυθµιζόµενης αναλγησίας και είδε ότι ο Τσαρλς δεν την είχε χρησιµοποιήσει. «Ο πόνος είναι που σε κάνει να θυµώνεις έτσι;» Όχι. εν τον πίστεψε. «Κανείς δεν περιµένει από σένα συµπεριφορά ήρωα, Τσαρλς. Ο χωρίς πόνο ύπνος θα σου κάνει περισσότερο καλό απ το να µένεις ξύπνιος και να εκνευρίζεσαι». Η γυναίκα κούνησε αργά το κεφάλι. «Έτσι κι αλλιώς, δε θα έπρεπε να βρίσκεσαι σε τέτοια εγρήγορση όχι µετά απ όσα πέρασες». Όταν επιτέλους έφτασε, ο ψυχίατρος του είπε πάνω-κάτω το ίδιο. «εν περίµενα να σε δω τόσο ζωηρό». Συστήθηκε ως δόκτωρ Ρόµπερτ Γουίλις και τράβηξε µια καρέκλα κοντά στο φορείο ανάνηψης του Άκλαντ. Ήταν γύρω στα πενήντα πέντε, αδύνατος και διοπτροφόρος είχε τη συνήθεια να κοιτάζει τους ασθενείς του στα µάτια όταν δεν κοίταζε τη σελίδα όπου είχε ση-
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 27 µειωµένα κάποια στοιχεία, χαρτί το οποίο τώρα ακουµπούσε στα γόνατά του. Επιβεβαίωσε το όνοµα και το βαθµό του Άκλαντ κι έπειτα τον ρώτησε ποια ήταν η τελευταία του ανάµνηση. Να ανεβαίνω σ ένα αεροπλάνο. «Αεροφλάνο» είπε µε κόπο. «Στην Αγγλία;» Ο Άκλαντ σήκωσε τον αντίχειρά του στον αέρα. Ο Γουίλις χαµογέλασε. «Εντάξει. Ίσως είναι καλύτερα να µιλάω εγώ. ε θέλουµε η συζήτηση να γίνει οδυνηρή για σένα ή για µένα. Σήκωνε τον αντίχειρά σου για τα ναι και κατέβαζέ τον για τα όχι. Ας ξεκινήσουµε µε µια απλή ερώτηση. Καταλαβαίνεις τι σου λέω;» Ο γιατρός είδε τον αντίχειρα του Άκλαντ να πετάγεται µε φόρα προς τα πάνω. «Ωραία! Ξέρεις τι σου συνέβη;» Ο Άκλαντ γύρισε τον αντίχειρά του προς το πάτωµα, κουνώντας τον κάµποσες φορές για έµφαση. Ο άλλος άνδρας κατένευσε. «Τότε, ας το πάρουµε µε το µαλακό. Θυµάσαι να φτάνεις στο Ιράκ; Όχι; Θυµάσαι τίποτε σχετικό µε το Ιράκ;» Ο Άκλαντ γύρισε τον αντίχειρά του προς τα κάτω και τον κούνησε ζωηρά. «Τίποτε απολύτως; ε θυµάσαι τη βάση σου, τη διοίκησή σου, τη διµοιρία σου;» Ο Άκλαντ κούνησε αρνητικά το κεφάλι. «Εντάξει. Σ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αρκεστώ στις ιατρικές και στρατιωτικές αναφορές που σε συνοδεύουν και σε ό,τι ειδήσεις µάζεψα από το διαδίκτυο. Ό, τι ξέρω θα σου το πω. Αν θελήσεις να επαναλάβω κάτι, σήκωσε το χέρι σου». Ο Άκλαντ έµαθε ότι είχε περάσει οχτώ βδοµάδες σε µία από τις βρετανικές στρατιωτικές βάσεις κοντά στη Βασόρα. Είχε ηγηθεί ενός ουλαµού από τέσσερα Scimitar και δώδεκα οπλίτες των τεθωρακισµένων, αποστολή των οποίων ήταν να εντοπίσουν τα σηµεία διέλευσης εξτρεµιστών στα σύνορα Ιράκ-Ιράν. Οι
28 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ στρατιώτες του κι εκείνος είχαν πραγµατοποιήσει δύο αναγνωριστικές περιπολίες, διάρκειας τριών εβδοµάδων η καθεµιά, τις οποίες ο διοικητής τους είχε περιγράψει ως απόλυτα πετυχηµένες. Μετά από ανάπαυση και ανασυγκρότηση λίγων ηµερών, ο ουλαµός του Άκλαντ τοποθετήθηκε επικεφαλής µιας φάλαγγας τεθωρακισµένων µεταφοράς προσωπικού στον αυτοκινητόδρο- µο Βαγδάτη-Βασόρα. Ως αρχηγός της αποστολής, ο Άκλαντ βρισκόταν στο προπορευόµενο Scimitar µαζί µε δύο από τους πιο έµπειρους οπλίτες του, τους υποδεκανείς Μπάρι Γουίλιαµς και Νταγκ Χιουζ. Το όχηµα χτυπήθηκε µε αυτοσχέδιο εκρηκτικό µηχανισµό θαµµένο σε µια τάφρο στην άκρη του δρόµου. Οι δύο υποδεκανείς σκοτώθηκαν στην έκρηξη, αλλά ο Άκλαντ είχε εκτιναχτεί από το όχηµα, µε αποτέλεσµα να σωθεί. Και οι τρεις άνδρες είχαν προταθεί για παρασηµοφορία. Ο Γουίλις έδειξε ένα κοµµάτι χαρτί στον νεαρό υπολοχαγό. Ήταν η εκτύπωση ενός άρθρου εφηµερίδας, µε πηχυαίο τίτλο: «ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΜΑΣ». Στην άκρη, κάτω από µια δική του φωτογραφία από την παρέλαση της τελετής αποφοίτησής του, υπήρχαν τα πορτρέτα δύο χαµογελαστών ανδρών που πόζαραν µε τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους. Η λεζάντα δίπλα έγραφε: «Συντετριµµένες οικογένειες θρηνούν ηρωικούς πατεράδες». Η δική του λεζάντα έλεγε: «Σοβαρά τραυµατισµένος, αλλά ζωντανός». «Τους αναγνωρίζεις, Τσαρλς; Αυτός» συνέχισε ο Γουίλις αγγίζοντας το ένα πρόσωπο, «είναι ο Μπάρι Γουίλιαµς αυτός ο Νταγκ Χιουζ». Ο Άκλαντ κοίταξε τις φωτογραφίες προσπαθώντας να βρει κάτι που να θυµάται ένα χαρακτηριστικό, ένα χαµόγελο, ήταν όµως σαν να κοίταζε δύο εντελώς άγνωστους άνδρες. Έπνιξε το κύµα πανικού που ένιωσε να φουσκώνει µέσα του, ενός πανικού που, ωστόσο, ήταν απόλυτα δικαιολογηµένος. Στο κάτω κάτω, είχε µοιραστεί το ίδιο Scimitar µ αυτούς τους άνδρες σε δύο µεγάλης διάρκειας αναγνωριστικές αποστολές και αντι-
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 29 λαµβανόταν πόσο πολύ πρέπει να είχε δεθεί µαζί τους ή πόσο πολύ θα έπρεπε να έχει δεθεί. εν ήταν λογικό να έχει ξεχάσει τόσο εύκολα τους άνδρες του. Όχι. Ίσως ο Γουίλις πρόσεξε τη δυσφορία του, γιατί έσπευσε να τον καθησυχάσει λέγοντάς του να µην ανησυχεί. «Το χτύπηµα που δέχτηκες στο κεφάλι ήταν διαολεµένα δυνατό. εν είναι περίεργο που έχεις κενά στη µνήµη σου. Συνήθως είναι απλώς θέ- µα χρόνου µέχρι ν αρχίσουν να επιστρέφουν οι αναµνήσεις». «Φόσο χαιρό;» «Σε πόσο καιρό θα επιστρέψουν; Εξαρτάται από το πόσο άσχηµη είναι η διάσεισή σου. Σε λίγες µέρες, ίσως. ε θα τα θυ- µηθείς όλα µεµιάς Συνήθως, τη µνήµη µας την ανακτούµε σταδιακά, αλλά» Σταµάτησε, βλέποντας τον Άκλαντ να κουνάει αρνητικά το κεφάλι. «Φόσο χαιρό» ο Άκλαντ έδειξε τον εαυτό του, «εδώ;» «Πόσο καιρό είσαι εδώ;» Ο Άκλαντ κατένευσε. «Γύρω στις τριάντα ώρες. Βρίσκεσαι σ ένα νοσοκοµείο στα περίχωρα του Μπέρµινχαµ. Σήµερα είναι Τρίτη, 28 Νοεµβρίου. Η επίθεση έγινε την Παρασκευή. Εδώ έφτασες νωρίς χθες το πρωί. Το απόγευµα σου έκαναν µαγνητική τοµογραφία και σή- µερα το πρωί χειρουργήθηκες, για να γίνει συγκόλληση των οστών στο αριστερό σου µάγουλο και πάνω από το αριστερό σου µάτι». Ο Γουίλις χαµογέλασε. «Φτηνά τη γλίτωσες» Ο Άκλαντ σήκωσε τον αντίχειρά του σε απόκριση, η συζήτηση ωστόσο µε τον ψυχίατρο δεν είχε καταφέρει να κατευνάσει τους φόβους του ή το συναίσθηµα της αγανάκτησης που εξακολουθούσε να τον πνίγει. Πώς ήταν δυνατόν να έχει ξεχάσει οχτώ βδοµάδες από τη ζωή του; Πώς ήταν δυνατόν τριάντα ώρες να έχουν µετατραπεί σε αιωνιότητα; Γιατί η νοσοκό- µα είπε ότι τα καλώδιά του είχαν βραχυκυκλώσει; Τι του είχε συµβεί;
30 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ Οι ηµέρες που ακολούθησαν ήταν δύσκολες. Ο Άκλαντ έχασε το µέτρηµα από τις πολλές φορές που άκουγε ότι ήταν τυχερός. Τυχερός που είχε εκτιναχθεί στο δρόµο πριν αναποδογυρίσει το όχηµα. Τυχερός που οι εξτρεµιστές ήταν αριθµητικά τόσο λίγοι, ή τόσο ελλιπώς οπλισµένοι, για να ολοκληρώσουν την επίθεση πυροβολώντας τον. Τυχερός που το πυρακτωµένο θραύσµα δεν είχε καρφωθεί στον εγκέφαλό του. Τυχερός που είχε ακόµη το ένα του µάτι. Τυχερός που η έκρηξη δεν είχε καταστρέψει εντελώς την ακοή του. Τυχερός που ήταν ακόµη ζωντανός Για κάποιο λόγο, τον είχαν µεταφέρει σ ένα δωµάτιο στην άκρη της πτέρυγας, µακριά από τους άλλους ασθενείς. Ο Άκλαντ υποψιαζόταν ότι ήταν δουλειά της µητέρας του ήξερε πώς να περνάει πάντα το δικό της, αλλά δεν παραπονιόταν. Αν είχε να διαλέξει ανάµεσα στο να τον περιεργάζονται οι γονείς του και στο να τον περιεργάζεται ο κάθε άσχετος που έµπαινε στο θάλαµο, προτιµούσε τους γονείς του. Έβρισκε όµως τη διαρκή παρουσία τους κουραστική. Ο πατέρας του ήταν ο πιο ένθερµος, ο πιο λυσσαλέος οπαδός του λιβανωτού περί τύχης. Ανίκανος να καταλάβει τι έλεγε ο γιος του, ή πολύ ανυπόµονος για να προσπαθήσει να βγάλει συµπέρασµα από τα λεγόµενά του, στεκόταν δίπλα στο παράθυρο και επαναλάµβανε φράσεις όπως: «Οι θεοί ήταν µαζί σου εκείνη την ηµέρα», «Η µητέρα σου δεν µπορεί να το πιστέψει πόσο κοντά φτάσαµε στο να σε χάσουµε», «Στην αρχή µάς είπαν ότι ίσως να µην τα καταφέρεις», «εν έχω δει πιο τρελό πράγµα στη ζωή µου». Στα περισσότερα απ αυτά, ο Άκλαντ έκανε ότι κοιµόταν, κυρίως επειδή βαριόταν το παιχνιδάκι µε τον αντίχειρα. εν ένιωθε καθόλου τυχερός, και δεν έβλεπε το λόγο να προσποιείται το αντίθετο. Στα είκοσι έξι του, είχε όλη τη ζωή µπροστά του, δε φαινόταν όµως να είναι η ζωή που ο ίδιος είχε διαλέξει να
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 31 ζήσει. Ένιωθε το φόβο να σφίγγει γύρω του σαν µέγγενη κάθε φορά που ο πατέρας του αναφερόταν στο µέλλον. «Ο στρατός δίνει υποτροφίες για µετεκπαίδευση, Τσαρλς. Τι θα λεγες να γραφτείς σε κάποια γεωργική σχολή για κάνα δυο χρονάκια; ε θα ναι κι άσχηµα να µάθεις µε τα λεφτά των φορολογουµένων πώς πρέπει να λειτουργεί ο σύγχρονος αγρότης». Ο Άκλαντ έµεινε να κοιτάζει τον τοίχο απέναντί του. «Μια σκέψη ήταν. Ξέρεις πόσο σε θέλει η µητέρα σου στο σπίτι. Λέει να σε τακτοποιήσουµε στην επέκταση, για να έχεις τον δικό σου χώρο». Η ιδέα δηµιουργούσε αποτροπιασµό στον Άκλαντ. Ανεχόταν την παρουσία της µητέρας του στο θάλαµο γιατί ήταν αναγκασµένος να το κάνει, αλλά απέφευγε ολοένα και περισσότερο το άγγιγµά της. Όποτε του ήταν δυνατό, σταύρωνε τα µπράτσα του στο στήθος για να µην του χα δεύει το χέρι, διερωτώ- µενος τι ήταν αυτό που είχε πληροφορηθεί για την κατάστασή του, ώστε να του φέρεται σαν να ήταν παιδί. Όχι δηλαδή πως όταν ήταν παιδί τον γέµιζε µε χάδια Οι εκδηλώσεις τρυφερότητας δεν είχαν θέση στο σπιτικό των Άκλαντ. Έπαιρνε ανάσα µόνο όταν εµφανιζόταν το ιατρικό προσωπικό και ζητούσε από τους γονείς του να αποχωρήσουν. Ο Άκλαντ εκτιµούσε ιδιαίτερα το χειρουργό του, τον κύριο Γκόλµπρε θ, ο οποίος του µίλησε διεξοδικά για τα τραύµατά του και τον προ δέασε αναλυτικά για το τι έπρεπε να περιµένει τους επόµενους µήνες. Ο Γκόλµπρε θ του εξήγησε ότι η βλάβη είχε γίνει στην αριστερή πλευρά του προσώπου του εξαιτίας των πυρακτωµένων θραυσµάτων που είχε δεχτεί αυτή η πλευρά κατά την έκρηξη, και ότι η ζηµιά στο µάτι του δεν ήταν δυνατόν να αποκατασταθεί. Παρά ταύτα, συνέχισε, η επανορθωτική χειρουργική είχε κάνει απίστευτα άλµατα την τελευταία δεκαετία, µε την ανάπτυξη της µικροαγγειακής χειρουργικής και της εκτεταµένης χρήσης µοσχευµάτων µυ κών ιστών έτσι, η δική του πεπειραµέ-
32 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ νη χειρουργική οµάδα ήταν αισιόδοξη ότι κάποια στιγµή θα µπορούσαν να φτάσουν σε ικανοποιητικό αποτέλεσµα. Ο Γκόλµπρε θ προειδοποίησε τον Άκλαντ ότι, για να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσµα, οι επεµβάσεις µπορεί να συνεχίζονταν επί µήνες. Η κάθε εγχείρηση θα µπορούσε να φτάσει σε διάρκεια µέχρι και τις δεκατέσσερις ώρες ο ίδιος θα χρειαζόταν βδοµάδες ανάρρωσης ανάµεσα στη µία επέµβαση και την επόµενη και άλλοι ειδικοί, όπως για παράδειγµα νευροχειρουργοί και οφθαλµολόγοι, ίσως χρειαζόταν να επιστρατευθούν επίσης, τόσο για την κριτική αποτίµηση των αποτελεσµάτων όσο και για βοήθεια σε αυτές καθαυτές τις επεµβάσεις. Οι στόχοι της χειρουργικής οµάδας του Γκόλµπρε θ θα ήταν αφενός να διατηρήσουν έστω και στο ελάχιστο τη λειτουργία του νεύρου που είχε υποστεί βλάβη και αφετέρου να εντοπίσουν δότες µε συµβατούς ιστούς οι οποίοι δε θα διέφεραν εµφανώς σε χρώµα και υφή από τους δικούς του. Έτσι, τα µοσχεύ- µατα θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν µε µεγάλη επιτυχία στις παραµορφωµένες περιοχές του προσώπου του, ειδικότερα δε στην ανάπλαση του βλεφάρου και της οφθαλµικής κόγχης, η οποία θα φιλοξενούσε µετά το γυάλινο µάτι. Αφού είπε τα παραπάνω, ο χειρουργός έψαξε το πρόσωπο του ασθενούς για κάποια αντίδραση, αλλά δεν εντόπισε απολύτως καµιά. «Ελπίζω να σε καθησύχασα κάπως, Τσαρλς», είπε. «Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο να αφοµοιώσει κανείς τόσα πολλά µονοµιάς, το µήνυµα όµως είναι αισιόδοξο. Όταν αρχίσεις να µιλάς καθαρότερα, µπορείς να µου κάνεις όσες ερωτήσεις θέλεις». Άπλωσε το χέρι του προς το µέρος του. «Ανυποµονώ να γνωριστούµε καλύτερα». Ο Άκλαντ άρπαξε το χέρι του γιατρού και το κράτησε σφιχτά για να µην τον αφήσει να φύγει. Ήθελε να τον ρωτήσει για ποιο λόγο θα χρειαζόταν νευροχειρουργό, η φράση όµως του φάνηκε περίπλοκη κι έτσι, αντί γι αυτό, άγγιξε τον κρότα-
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 33 φό του µε το άλλο χέρι του και ρώτησε: «Εγκέφαλος εντάξει;» Ο Γκόλµπρε θ κατένευσε. «Απ όσο µπορούµε να ξέρουµε». Ελευθέρωσε το χέρι του γιατρού. «Για-τί τότε δεν µπο-ρώ να θυ-µη-θώ;» «Γιατί δεν είχες τις αισθήσεις σου επί τρεις ολόκληρες µέρες η αµνησία είναι συνηθισµένο σύµπτωµα των κρανιακών κακώσεων. υσκολεύεσαι να καταλάβεις αυτά που σου λένε οι άλλοι;» «Όχι». «Σίγουρα, πάντως, δε φαίνεσαι να δυσκολεύεσαι. Ο δόκτωρ Γουίλις περιέγραψε το βαθµό εγρήγορσής σου ως άκρως εντυπωσιακό για κάποιον που βρισκόταν σε άλλο κόσµο επί τρεις ολόκληρες µέρες. Θυµάσαι να του έχεις µιλήσει;» «Ναι». «Θυµάσαι την περιγραφή του σχετικά µε την επίθεση;» «Ναι». Ο Γκόλµπρε θ χαµογέλασε. «Ε τότε, δε χρειάζεται να ανησυχείς. Επικίνδυνη είναι η βραχυπρόθεσµη απώλεια µνήµης. Όσοι πάσχουν από αυτήν αγωνίζονται να καταλάβουν ή να συγκρατήσουν τις πληροφορίες χάνουν δεξιότητες τις οποίες κάποτε θεωρούσαν δεδοµένες και αναγκάζονται να προχωρήσουν σε παρατεταµένη θεραπεία για να τις επανακτήσουν. Η δική σου είναι η περιγεγραµµένη ή εντοπισµένη αµνησία, πράγ- µα που σηµαίνει ότι έχεις ξεχάσει γεγονότα µιας συγκεκριµένης χρονικής περιόδου. Είναι αρκετά συνηθισµένη µετά από διάσειση αλλά σπάνια µόνιµη». Ο χειρουργός εξέτασε το ανέκφραστο πρόσωπο του Άκλαντ. «Σε καθησυχάζει αυτό;» «Όχι» Συγχρόνως, ο υπολοχαγός σήκωσε τον αντίχειρά του στον αέρα. Θα το έκανε έτσι κι αλλιώς. εν τους άντεχε άλλο^ και δεν επρόκειτο να τον αφήσουν ήσυχο αν µάθαιναν τι είχε στο µυαλό του.
34 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ Εµπιστευτικό υπόµνηµα Προς: όκτορα Ρόµπερτ Γουίλις, Ψυχιατρική Κλινική Από: Νοσηλευτικός Σταθµός 3 ιευθύνουσα Αδελφή: Σαµάνθα Γκρίντλινγκ Ασθενής: Υπολοχαγός Τσαρλς Άκλαντ / 893406 Θάλαµος: 312 Ηµεροµηνία: 5 εκεµβρίου 2006 Ευχαριστώ που απαντήσατε στο τηλεφώνηµά µου και ζητώ συγγνώµη για πιθανή διακοπή της συνεδρίας σας. Ακολουθεί µία αναλυτικότερη περιγραφή της σύνοψης την οποία σας έδωσα τηλεφωνικά. Από την επικοινωνία µας και µετά, µίλησα µε τους νοσηλευτές και τις νοσηλεύτριές µου για να διαπιστώσω αν είχε και κάποιος άλλος προβλήµατα µε τον Τσαρλς. Αρκετοί ανέφεραν άρνηση του ασθενούς να απαντάει στις ερωτήσεις τους, καθύβριση, σχεδόν µόνιµο θυµό, καθώς και καχυποψία αναφορικά µε τη φαρµακευτική αγωγή και τα αναλγητικά που του χορηγούνται. Πληροφοριακά αναφέρω: Η Τρέισι Φίλντιγκ, του παρα ατρικού προσωπικού, µου είπε ότι ο Άκλαντ σήµερα το πρωί τη διέταξε να πάρει «τα γαµηµένα τα χέρια» της από πάνω του την ώρα που προσπαθούσε να του στρώσει το κρεβάτι. Η Τρέισι είπε ότι ο υπολοχαγός µιλούσε µε ευφράδεια και ότι η ίδια δεν είχε κανένα πρόβληµα να τον καταλάβει. Η κοπέλα αποφάσισε να µη δώσει σηµασία στην επίθεση και προ-
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑ 35 σπάθησε να αστειευτεί λέγοντας ότι το έβρισκε φυσικό για κάποιον που ήταν έτσι καρφωµένος στο κρεβάτι να είναι στρυφνός, αλλά αµέσως µετά έφυγε αφήνοντας τη δουλειά της µισοτελειωµένη, γιατί ήταν φανερό ότι ο Τσαρλς κόντευε να ξεπεράσει τα όριά του. Τα δύο περιστατικά που σας ανέφερα από το τηλέφωνο είχαν επίσης αντικείµενο γυναίκες, η µία από τις οποίες ήµουν εγώ, και εµπεριείχαν και τα δύο βιαιοπραγία ή απειλές για βιαιοπραγία. Είναι τα εξής: 1. Χθες βράδυ, ο Τσαρλς έχασε την υποµονή του µε τη µητέρα του. Η κυρία Άκλαντ µου είπε ότι προσπαθούσε να του χτενίσει τα µαλλιά όταν ο Τσαρλς την έπιασε από τον καρπό και κατέβασε µε δύναµη το χέρι της στο κρεβάτι. Μου είπε ότι ο γιος της φαινόταν εκτός εαυτού και ότι συνέχισε να της στρίβει το χέρι προς τα πίσω, ώσπου την ανάγκασε να γονατίσει στο πάτωµα. Η κυρία Άκλαντ γλίτωσε τα χειρότερα χάρη στο σύζυγό της, ο οποίος µπήκε εκείνη τη στιγµή στο δωµάτιο και κατάφερε να την ελευθερώσει από τη λαβή του Τσαρλς. Όπως είναι φυσικό, και οι δύο γονείς αναστατώθηκαν πολύ. Τους πρότεινα να µείνουν µακριά από τον Τσαρλς για είκοσι τέσσερις ώρες. Θα ήθελα να τους µιλήσετε για την απόφασή τους να πάρουν τον Τσαρλς µόνιµα στο σπίτι τους όταν φύγει από δω. Ενώ αναµφίβολα η ενέργεια του Τσαρλς είναι κατακριτέα, έχει γίνει φανερό σε όλους µας ότι η κυρία Άκλαντ εξοργίζει σε απίστευτο βαθµό το γιο της. Τον φωνάζει «το µικρούλι το αγοράκι µου», ακόµη και όταν εί- µαστε εµείς µπροστά. 2. Μόλις ο κύριος και η κυρία Άκλαντ έφυγαν, πήγα να ρίξω µια µατιά στον Τσαρλς. Είχε κλείσει την πόρτα του θαλάµου
36 ΜΙΝΕΤ ΓΟΥΟΛΤΕΡΣ του, είχε βγάλει τους ορούς του και στεκόταν δίπλα στο παράθυρο. Τον κάλεσα να ξαπλώσει ξανά στο κρεβάτι του. Όταν είδα ότι δε µου έδινε σηµασία, πήγα προς το κουδούνι να καλέσω βοήθεια, εκείνος όµως ήρθε και στάθηκε µπροστά µου για να µε εµποδίσει να το κάνω. Όρθιος και µε σφιγµένες γροθιές, ο Τσαρλς είναι πάνω από 1.80 και πολύ εκφοβιστικός. Τον προειδοποίησα ότι η συµπεριφορά του ήταν απαράδεκτη. Εκείνος είπε, πολύ καθαρά: «Χέστηκα!» Για να µην τον προκαλέσω περισσότερο, βγήκα από το δωµάτιο. Όταν επέστρεψα πέντε λεπτά αργότερα µε ένα νοσοκόµο και ένα φρουρό ασφαλείας, ο Τσαρλς ήταν ξαπλωµένος στο κρεβάτι του, µε τους ορούς του στη θέση τους και µάλιστα, βαλµένους σωστά! Ήταν πολύ χλωµός νοµίζω ότι τον τρόµαξα, αλλά πνευµατικά είναι πολύ πιο διαυγής απ όσο πιστεύαµε όλοι µας. Εκπληκτικό το πόσο γρήγορα αναρρώνει! Θα το εκτιµούσα ιδιαιτέρως αν τον επισκεπτόσασταν αµέσως µετά την επιστροφή σας από το Γουόργουικ. Ως προσωρινό µέτρο, φρόντισα ο Τσαρλς να έχει µόνο άνδρες νοσηλευτές, αλλά δεν υπάρχουν αρκετοί για να καλυφθούν όλες οι βάρδιες για παραπάνω από 48 ώρες. Ανησυχώ επίσης για το γεγονός ότι η µητέρα του αρνείται να αποµακρυνθεί από κοντά του. Αν χρειαστείτε περαιτέρω διευκρινίσεις, θα βρίσκοµαι στο σταθµό µου µέχρι τις 17:00, αλλά µπορείτε να επικοινωνήσετε µαζί µου και στο σπίτι µου, στον αριθµό 821581. ιευθύνουσα Αδελφή Γκρίντλινγκ Νοσηλευτικός Σταθµός 3