Οδηγός πιστοποίησης προϊόντων για την Παρέμβαση Εγκατάσταση Κεντρικών Θερμικών Ηλιακών Συστημάτων (ΚΘΗΣ) Πρόγραμμα Χτίζοντας το Μέλλον 1. Εισαγωγή Το Έργο Χτίζοντας το Μέλλον Παρεμβάσεις Μεγάλης Κλίμακας αφορά στην αναβάθμιση του κτιριακού τομέα της χώρας, αποτελεί μια σύμπραξη ανάμεσα στο δημόσιο τομέα, την κατασκευαστική βιομηχανία και τους πολίτες και αφορά κατοικίες και επαγγελματικά κτίρια. Επίσης αποτελεί τον κύριο μοχλό παρέμβασης και επιδίωξης άμεσων περιβαλλοντικών, ενεργειακών και οικονομικών αναπτυξιακών αποτελεσμάτων στον κτιριακό τομέα και στη βιομηχανία. Στο Έργο περιλαμβάνονται επτά παρεμβάσεις σε κτίρια κατοικίας 1. Αντικατάσταση κουφωμάτων (πλαίσιο και υαλοπίνακας) με αντίστοιχο υψηλών προδιαγραφών 2. Αντικατάσταση υαλοπινάκων με αντίστοιχα χαμηλής εκπομπής (low-e) 3. Εγκατάσταση κεντρικών θερμικών ηλιακών συστημάτων 4. Εφαρμογή ψυχρών υλικών 5. Τοποθέτηση θερμομόνωσης οροφών 6. Τοποθέτηση θερμομόνωσης σε προσόψεις και τοιχοποιίες 7. Αντικατάσταση συμβατικών συστημάτων θέρμανσης με συστήματα υψηλής απόδοσης και πέντε παρεμβάσεις σε εμπορικά κτίρια 1. Αντικατάσταση προσόψεων, με ολοκληρωμένα συστήματα κουφωμάτων (πλαίσιο και υαλοπίνακας) υψηλών προδιαγραφών 2. Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος των κτιρίων 3. Εγκατάσταση συστημάτων ψύξης θέρμανσης αερισμού με συστήματα υψηλής απόδοσης 4. Αντικατάσταση συστημάτων τεχνητού φωτισμού με νέα συστήματα υψηλής απόδοσης και χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης 5. Εγκατάσταση ή αντικατάσταση προηγμένων συστημάτων ενεργειακού ελέγχου στα κτίρια Στόχος του παρόντος οδηγού είναι η παροχή τεχνικής υποστήριξης στην βιομηχανία και τη βιοτεχνία παραγωγής προϊόντων και υλικών, που καλύπτουν όλο το φάσμα της οικοδομικής δραστηριότητας, για τη διευκόλυνση πιστοποίησης των προϊόντων τους ώστε να ενταχθούν στο έργο Χτίζοντας το Μέλλον Παρεμβάσεις Μεγάλης Κλίμακας. 1
Η επιλογή ενός πιστοποιημένου προϊόντος εξασφαλίζει την ορθότητα των χαρακτηριστικών του και το καθιστά επαρκές και ασφαλές ως προς τη χρήση για την οποία προορίζεται. Σε περίπτωση χρήσης πιστοποιημένων προϊόντων (π.χ. με σήμανση CE, Solar KeyΜark) διασφαλίζεται ότι τα εν λόγω προϊόντα τηρούν όλες τις προδιαγραφές, όπως αυτές ορίζονται από πρότυπα, οδηγίες, κανονισμούς και νομοθεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθιστώντας τα ποιοτικά, ασφαλή και υγιή σε όλα τα στάδια παραγωγής εφαρμογής χρήσης του εκάστοτε προϊόντος, προστατεύοντας παράλληλα και το περιβάλλον. Με την δράση αυτή θα τεθούν υγιείς βάσεις στην αγορά, θα αναδειχθούν οι κατασκευαστές προϊόντων υψηλών προδιαγραφών, θα υποστηριχθούν μικρές μονάδες ώστε να αποκτήσουν πιστοποιημένα προϊόντα και θα δοθεί η ευκαιρία στον πολίτη να επιλέξει προϊόντα και συστήματα με αξιόπιστα και ελεγμένα τεχνικά χαρακτηριστικά. 2. Παρέμβαση: Κεντρικά Θερμικά Ηλιακά Συστήματα Η συγκεκριμένη παρέμβαση αφορά στην εφαρμογή Κεντρικών Θερμικών Ηλιακών Συστημάτων για την κάλυψη των αναγκών σε κτήρια κατοικιών. Στο πρόγραμμα εντάσσονται τα Κεντρικά Θερμικά Ηλιακά Συστήματα (ΚΘΗΣ) τόσο για τη χρήση μόνο του Ζεστού Νερού όσο και σε συνδυασμό χρήσης και θέρμανσης χώρων. Η λειτουργία των ΚΘΗΣ δίνει την δυνατότητα επιλογής του χώρου τοποθέτησης της δεξαμενής, παρέχει την ευκολία στην χρήση βοηθητικής θέρμανσης του νερού μέσω της σύνδεσης της δεξαμενής με τον καυστήρα πετρελαίου ή φυσικού αερίου, που προορίζεται για τη θέρμανση των χώρων της κατοικίας και επιπλέον, βοηθά στην καλύτερη αισθητική ένταξη των θερμικών ηλιακών συλλεκτών στην οροφή, ή σε άλλο μέρος της εξωτερικής επιφάνειας του κτηρίου. Τα συγκεκριμένα ηλιακά συστήματα αποτελούνται από θερμικούς ηλιακούς συλλέκτες (επίπεδους, σωλήνα κενού, ή άλλου κατάλληλου τύπου), οι οποίοι συνδέονται με την δεξαμενή ζεστού νερού μέσω κυκλοφορητή και εναλλάκτη θερμότητας, ενώ η καλή λειτουργία της διάταξης ελέγχεται μέσω αυτοματισμών. Η επιλογή του μεγέθους της συλλεκτικής επιφάνειας και χωρητικότητας της δεξαμενής σε νερό εξαρτάται από τις ανάγκες της κατοικίας, την απόδοση των συλλεκτών, την κλίση των συλλεκτών, την απόκλισή τους ως προς τον νότο και τις συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή της εγκατάστασης (ένταση ηλιακής ακτινοβολίας, θερμοκρασία αέρα περιβάλλοντος, ταχύτητα ανέμου). Στα Κεντρικά Θερμικά Ηλιακά Συστήματα, η δεξαμενή αποθήκευσης θερμού νερού είναι διαχωρισμένη από τους ηλιακούς συλλέκτες και ως σύστημα συλλογής, μετατροπής και αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας, είναι αρκετά διαδεδομένες σε Παν-Ευρωπαϊκό επίπεδο. 3. Πρότυπα, οδηγίες, κανονισμοί Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται τα απαιτούμενα Πρότυπα για την απόκτηση του σήματος SOLAR KEYMARK καθώς κι η σχετική Ελληνική νομοθεσία που αφορά στα ΚΘΗΣ. 2
Κωδικός Τίτλος Πρότυπο προδιαγραφής Πρότυπο δοκιμής EN ISO 9488:1999 Solar energy - Vocabulary (ISO 9488:1999) 12975-1+A1:2010 Θερμικά ηλιακά συστήματα και εξαρτήματα αυτών - Ηλιακοί συλλεκτήρες - Μέρος 1 : Γενικές απαιτήσεις 12975-2 : 2006 Θερμικά ηλιακά συστήματα και εξαρτήματα αυτών - Ηλιακοί συλλέκτες - Μέρος 2 : Μέθοδοι δοκιμής 12976-1 : 2006 Θερμικά ηλιακά συστήματα και εξαρτήματα αυτών - Συστήματα κατασκευασμένα στο εργοστάσιο - Μέρος 1 : Γενικές απαιτήσεις 12976-2 : 2006 Θερμικά ηλιακά συστήματα και εξαρτήματα αυτών - Συστήματα κατασκευασμένα στο εργοστάσιο - Μέρος 2 : Μέθοδοι δοκιμής ΕΛΟΤ CEN/TS 12977-1 : Συστήματα κατασκευασμένα κατά παραγγελία - Μέρος 1: Γενικές απαιτήσεις για ηλιακούς θερμαντήρες νερού και σύνθετα ηλιακά συστήματα ΕΛΟΤ CEN/TS 12977-2 : Συστήματα κατασκευασμένα κατά παραγγελία - Μέρος 2: Μέθοδοι δοκιμών για ηλιακούς θερμαντήρες νερού και σύνθετα ηλιακά συστήματα 12977-3 : Συστήματα κατασκευασμένα κατά παραγγελία - Μέρος 3: Μέθοδοι ελέγχου της απόδοσης για αποθήκευση ηλιακών θερμαντήρων νερού ΕΛΟΤ CEN/TS 12977-4 : Συστήματα κατασκευασμένα κατά παραγγελία - Μέρος 4: Μέθοδοι ελέγχου της απόδοσης για αποθήκευση σύνθετων θερμικών ηλιακών εγκαταστάσεων ΕΛΟΤ CEN/TS 12977-5 : Συστήματα κατασκευασμένα κατά παραγγελία - Μέρος 5: Μέθοδοι ελέγχου της απόδοσης του εξοπλισμού ελέγχου 3
1 2 3 4 5 6 7 ΝΟΜΟΣ αρ. 3851 ΦΕΚ 85 Α / 4 Ιουνίου 2010 ΝΟΜΟΣ 3661 - ΦΕΚ 89 /19 Μαΐου 2008 Εγκύκλιος 3/2003 ΥΠΕΧΩΔΕ/Δ/νση O.Κ.Κ. Οδηγία 2002/91/ΕΚ [ΕΕ L1-4.1.2003] Νόμος 2831 ΦΕΚ Α 140, 13.6.2000 ΥΑ 3046/304/30-1/3-2/1989 - ΦΕΚ 59Δ ΚΥΑ Δ6/Β/5825/30.03.2010, ΦΕΚ Β 407 Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων Εγκατάσταση Ηλιακών Θερμοσυφώνων «Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων» Τροποποίηση των διατάξεων του ν. 1577/1985 "Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός" και άλλες πολεοδομικές διατάξεις Κτιριοδομικός Κανονισμός Κανονισμός για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα των κτηρίων - ΚΕνΑΚ 4. Προϋποθέσεις ένταξης προϊόντος στο Πρόγραμμα Για να ενταχθεί ένα προϊόν στο πρόγραμμα θα πρέπει να πληροί τα κάτωθι: Να έχει πιστοποιηθεί ο συλλέκτης κατά SOLAR KEYMARK Προϋπόθεση για την ένταξη των ΚΘΗΣ στο πρόγραμμα «Χτίζοντας το Μέλλον», είναι η πιστοποίηση του συλλέκτη, κατά Solar Keymark. Για όλους τους διατιθέμενους ηλιακούς συλλέκτες μέσω του Προγράμματος, ζητείται η προσκόμιση του πιστοποιητικού απόδοσης-ποιότητας, το οποίο και να συνοδεύεται από υπεύθυνη δήλωση ότι, το προϊόν που εγκαθίσταται ή πωλείται, είναι σύμφωνο με τις μετρήσεις που έχουν γίνει για την έκδοση του πιστοποιητικού αξιοπιστίας αντοχής και απόδοσης. Να παρέχονται τα πλήρη στοιχεία -τεχνικά Χαρακτηριστικά των ΚΘΗΣ: Στον παρακάτω πίνακα, καταγράφονται όλα τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά των στοιχείων των ΚΘΗΣ, έτσι ώστε να ενταχθούν στη Βάση Δεδομένων του Προγράμματος: Συλλέκτης (ες) Δεξαμενή Solarstation 1. Όνομα συλλέκτη Όνομα δεξαμενής Όνομα solarstation 2. Αριθμός συλλεκτών Τύπος δεξαμενής Κατασκευαστής Παρελκόμενα (όνομα) Βάσεις στήριξης ταράτσας Βάσεις στήριξης κεραμοσκεπής 4
3. Βάρος κάθε συλλέκτη (άδειου) Ύψος Χώρα προέλευσης Δοχείο διαστολής (& χωρητικότητα) 4. Εξωτερικές διαστάσεις κάθε συλλέκτη (ύψος * μήκος) Διάμετρος (εξωτερική) Αντιψυκτικό υγρό (& λίτρα) 5. Επιφάνεια παραθύρου (τ.μ) Βάρος (άδεια) Βαλβίδα ασφαλείας 6. Είδος απορροφητή Ενεργή χωρητικότητα δεξαμενής (λίτρα) Θερμοστατική βαλβίδα μίξης 7. Υλικό και πάχος απορροφητή (mm) Επιφάνεια 1ου εναλλάκτη (τ.μ.) Εξαεριστικά 8. Τύπος συγκόλλησης απορροφητή Επιφάνεια 2ου εναλλάκτη (τ.μ.) Υπόλοιπα παρελκόμενα 9. Τζάμι (είδος) Μέθοδος αντισκωρικής προστασίας Σύντομη περιγραφή 10. Υλικό μόνωσης Υλικό μόνωσης 11. Υλικό πλαισίου Πάχος μόνωσης (χιλ.) 12. Οπτική απόδοση (No - κατά solarkeymark) 13. Συντελεστής θερμικών απωλειών (α1 - κατά solarkeymark) 14. Συντελεστής θερμικών απωλειών (α2 - κατά solarkeymark) 15. Απόδοση ανά τ.μ επιφ. παραθύρου συλλέκτη (Tm-Ta=30K, G=1000 W/m 2 ) Αντίσταση (KW) 5
16. Συνολική απόδοση συλλεκτών (Tm- Ta=30K, G=1000 W/m 2 ) 17. Solarkeymark Registration No. 5. Διαδικασία για την απόκτηση Πιστοποιητικού SOLAR KEYMARK Το KeyMark αποτελεί ένα εθελοντικό σχήμα πιστοποίησης, το οποίο αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Προτύπων European Committee for Standardization (CEN). Το solar Keymark είναι ένα αναγνωρισμένο παν-ευρωπαϊκά σήμα ποιότητας για τα θερμικά ηλιακά προϊόντα και δηλώνει ότι το προϊόν έχει συμμορφωθεί με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα EN 12975:2006 (για τους ηλιακούς συλλέκτες) και EN 12976:2006 (για τα συστήματα κατασκευασμένα κατά παραγγελία). Τα βασικά στοιχεία για την απόκτηση του Solar Keymark είναι τα εξής: Να έχει πραγματοποιηθεί Δοκιμή (type testing) τυχαίου δείγματος από διαπιστευμένο εργαστήριο δοκιμών, σύμφωνα με τα σχετικά Ευρωπαϊκά πρότυπα. Να έχει γίνει η αρχική καθώς κι η πρώτη ετήσια επιθεώρηση του Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας της εταιρείας κατά ISO 9001 ή αντιστοίχου επιπέδου του ISO. Να έχει πραγματοποιηθεί η διετής επιτήρηση διατήρησης των χαρακτηριστικών του προϊόντος. 5.1 Απαιτούμενες Δοκιμές Οι Δοκιμές που απαιτούνται για την απόκτηση του σήματος Solar Keymark είναι οι εξής: Δοκιμές σε συλλέκτες βάσει του προτύπου ΕΝ12975-2: Δοκιμές απόδοσης 1 Καμπύλη Στιγμιαίας Απόδοσης 1 Δοκιμές αξιοπιστίας Εσωτερικής Πίεσης σε Μεταλλικούς Απορροφητές 2 Πτώση Πίεσης 2 Αντοχής σε Υψηλή Θερμοκρασία Στασιμότητας 3 Ενεργός Θερμοχωρητικότητα 3 Έκθεσης στον Ήλιο 4 Σταθερά Χρόνου 4 σε Εξωτερικό Θερμικό Πλήγμα 5 Συντελεστής Γωνίας Πρόσπτωσης 5 σε Εσωτερικό Θερμικό Πλήγμα 6 Διείσδυσης Βροχής 7 Μηχανικές Δοκιμές 6
Δοκιμές σε συστήματα βάσει του προτύπου ΕΝ12976-2:2006 1 Δοκιμή απόδοσης 2 Δοκιμή προστασίας από υπερθέρμανση 3 Δοκιμή αντοχής σε πίεση 4 Έλεγχοι συμβατότητας 5.2 Απαιτήσεις για την απόκτηση του σήματος Για την απόκτηση του σήματος Solar Keymark η εταιρεία θα πρέπει να: 1. Διαθέτει τα σχετικά πρότυπα (EN 12975:2006 (για τους ηλιακούς συλλέκτες) και EN 12976:2006 (για τα συστήματα κατασκευασμένα κατά παραγγελία). 2. Διαθέτει Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας επιπέδου ISO 9001 3. Επικοινωνεί με εξουσιοδοτημένο οργανισμό πιστοποίησης 4. Προβαίνει σε συμφωνία ως προς το εργαστήριο μετρήσεων και τον επιθεωρτή 5. Επιθεωρείται ως προς το σύστημα / την επιλογή του δείγματος 6. Προβαίνει στην εκτέλεση των δοκιμών από το εργαστήριο Μετρήσεων 7. Τακτοποιεί τις οικονομικές εκκρεμότητες σε σχέση με τις Δοκιμές επιθεωρήσεις πιστοποιήσεις). 6. Βήματα Βήμα 1: Μετρήσεις / Δοκιμές / Πιστοποίηση Για κάθε προϊόν πραγματοποιούνται όλες οι απαραίτητες ενέργειες (μετρήσεις / δοκιμές / διαδικασίες) έτσι ώστε να εκδοθεί το σήμα Solar Keymark. Βήμα 2: Έλεγχος Προδιαγραφών Για κάθε προϊόν προς ένταξη στο πρόγραμμα ελέγχεται ότι πληρούνται οι προδιαγραφές σύμφωνα με τα απαιτούμενα της 4 (Προϋποθέσεις ένταξης προϊόντος στο Πρόγραμμα). Βήμα 3: Συμπλήρωση Αίτηση Συμπληρώνεται η σχετική αίτηση εγγραφής, μέσω του δικτυακού τόπου http://www.ktizontastomellon.gr. Βήμα 4: Συμπλήρωση Ειδικής Δήλωσης Πιστοποιημένων Προϊόντων Συμπληρώνεται η ειδική δήλωση πιστοποιημένων προϊόντων, που συμφωνούν με τις τεχνικές προδιαγραφές του Προγράμματος και προσκομίζονται τα πιστοποιητικά απόδοσης στο ΚΑΠΕ. Πιστοποιητικά που αφορούν την παρέμβαση εγκατάστασης ΚΘΗΣ: Πιστοποιητικά Μετρήσεων / Δοκιμών Σήμα Solar Keymark 7
πιστοποιητικό απόδοσης-ποιότητας, το οποίο και να συνοδεύεται από υπεύθυνη δήλωση ότι, το προϊόν που εγκαθίσταται ή πωλείται, είναι σύμφωνο με τις μετρήσεις που έχουν γίνει για την έκδοση του πιστοποιητικού αξιοπιστίας αντοχής και απόδοσης. Βήμα 5: Σύναψη Εθελοντικής Συμφωνίας Συνάπτεται η εθελοντική συμφωνία με το ΚΑΠΕ, για την έκπτωση στα δηλωθέντα προϊόντα, εφόσον αυτό δεν έχει γίνει από τον αντίστοιχο επαγγελματικό/ κλαδικό φορέα που συμμετέχει. Βήμα 6: Υπογραφή Συμφωνίας Υπογράφεται η συμφωνία σχετικά με τις προϋποθέσεις ποιότητας και ελέγχου εφόσον δεν έχει γίνει από τον αντίστοιχο επαγγελματικό φορέα/ κλαδικό φορέα στον οποίο συμμετέχει. 8