ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ EMBASSY OF GREECE IN SOFIA OFFICE FOR ECONOMIC & COMMERCIAL AFFAIRS Evlogi Georgiev 103, Sofia 1504, Bulgaria, tel.: (003592) 9447959, 9447790, fax: (003592) 9442868 http://w.w.w.bulgarianeconomy.gr, e-mail: info@greekembassyeconomy.org ΘΕΜΑ : Οικονοµικές εξελίξεις στη Βουλγαρία Πορεία διµερών οικονοµικών και εµπορικών σχέσεων, κατά το α 6µηνο 2008 (προσωρινά στοιχεία) Α ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ (Ιανουάρ. Ιούνιος 2008) ΓΕΝΙΚΑ Η σταθερή αύξηση του ΑΕΠ συνεχίσθηκε και κατά τους πρώτους µήνες του 2008 και αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην εισροή επενδυτικών κεφαλαίων η οποία, παρά την κάµψη που κατέγραψε, σε σχέση µε την αντίστοιχη χρονική περίοδο του προηγούµενου έτους, εν τούτοις παρέµεινε σε υψηλά επίπεδα σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ καθώς και στην άνοδο της εσωτερικής ζήτησης. Η τελευταία, ωστόσο, είναι και η βασική γενεσιουργός αιτία της περαιτέρω διεύρυνσης του εµπορικού ελλείµµατος η οποία συνέβαλε σηµαντικά στην αύξηση του ελλείµµατος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών καθώς και της αναζωπύρωσης των πληθωριστικών πιέσεων. 1. Οικονοµική µεγέθυνση - Εξωτερικό Χρέος Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας Βουλγαρίας (ΕΤΒ), η αύξηση του ΑΕΠ, κατά το πρώτο τρίµηνο του 2008, ήταν της τάξης του 7% έναντι 6,9% κατά το τελευταίο τέταρτο του προηγούµενου έτους. Οι εκτιµήσεις για το 2008 τοποθετούν την αύξηση του ΑΕΠ στα 6,2% και 6,5% για το 2009. Βάσει των ανωτέρω στοιχείων, το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος της χώρας ανήλθε, στο τέλος Ιουνίου τ.έ., σε 31,898 δισεκ. ευρώ (ή 97,2% 1/6
επί του ΑΕΠ), καταγράφοντας αύξηση κατά 13,4% σε σχέση µε τον εκέµβριο 2007. Στην εν λόγω αύξηση συνέβαλε πρωτίστως η άνοδος που σηµείωσαν τα δάνεια των εµπορικών τραπεζών κατά 2,120 δισεκ. Ευρώ (36,9%). Το µακροπρόθεσµο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης, την ίδια περίοδο, ανήλθε στα 2,661 δισεκ. ευρώ (8,1% επί του ΑΕΠ), σηµειώνοντας µείωση κατά 12% έναντι του εκεµβρίου 2007. 2. Εξωτερικό Εµπόριο ιευρυµένο κατά 2.160,4 εκατ. (+35%) σε σχέση µε το α 6µηνο του 2007, εµφανίζεται το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου της Βουλγαρίας, το οποίο διαµορφώθηκε στα 8.386,3 εκατ. κατά το διάστηµα Ιανουρ.- Ιουνίου 20008, σύµφωνα µε προσωρινά στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου. Η εν λόγω διεύρυνση αποδίδεται στον ταχύτερο ρυθµό αύξησης των εισαγωγών (κατά 27,5% στα 23.505,2 εκατ. ) σε σύγκριση µε των εξαγωγών (κατά 23,8% στα 15.118,9 εκατ. ) κατά την εν λόγω περίοδο. Αύξηση κατά 17 % κατέγραψαν οι εξαγωγές προς τις χώρες της ΕΕ και κατά 25% οι εισαγωγές από αυτές. Σηµαντική αύξηση σηµείωσαν οι βουλγαρικές εξαγωγές προς την Σαουδική Αραβία (κατά 20 φορές) και προς τα Η.Α.Ε. (κατά 10 φορές), ενώ σχεδόν εξαπλασιάστηκαν προς την Ινδία, τριπλασιάστηκαν προς το Βιετνάµ και διπλασιάστηκαν προς την Γεωργία. Οι εισαγωγές από την τελευταία σχεδόν εξαπλασιάστηκαν (καταγράφοντας την µεγαλύτερη αύξηση κατά την εν λόγω περίοδο), τετραπλασιάστηκαν από την Σαουδική Αραβία και την Συρία και τριπλασιάστηκαν από την Ιαπωνία. Τέλος, οι εξαγωγές ζωικών και φυτικών ελαίων και λιπών παρουσίασαν άνοδο κατά 75,3% ενώ οι εισαγωγές των εν λόγω προϊόντων σχεδόν τριπλασιάστηκαν σε σχέση µε το αντίστοιχο διάστηµα του προηγούµενου έτους. 3. Απασχόληση Πληθωρισµός Συνεχίσθηκε και κατά το 2008 η πτωτική τάση της ανεργίας, η οποία κινήθηκε στα επίπεδα του 6,2% - 6,5%, κατά το πρώτο εξάµηνο του έτους. Ο συνολικός αριθµός των εγγεγραµµένων ανέργων υπολογίζεται σε 220.879 άτοµα. Υπολογίζεται επίσης ότι, τον Ιούλιο τ.έ., η ανεργία έχει υποχωρήσει σε 16 περιοχές της χώρας ενώ αυξηθεί σε 11 περιοχές συνεπεία, κυρίως, µαζικών απολύσεων. Σηµειώνεται ότι η Βουλγαρία, σύµφωνα µε κατάταξη του EUROSTAT, είναι η δεύτερη χώρα της ΕΕ 2/6
(µετά την Πολωνία), η οποία κατέγραψε την µεγαλύτερη µείωση της ανεργίας κατά το προηγούµενο έτος. Ο πληθωρισµός παραµένει σε υψηλά επίπεδα και διαµορφώθηκε σε 15,3% (µέση µεταβολή σε ετήσια βάση), τον Ιούνιο τ.έ., έναντι 15,0% κατά τον προηγούµενο µήνα. Σύµφωνα εκτιµήσεις της ΕΤΒ, προβλέπεται αποκλιµάκωση του πληθωρισµού µέχρι τέλους του έτους στα επίπεδα του 7% ή 8%, πρόβλεψη, ωστόσο, ιδιαίτερα αισιόδοξη αν ληφθεί υπόψη η ανοδική πληθωριστική τάση, κατά το µεγαλύτερο διάστηµα του πρώτου εξαµήνου, τροφοδοτούµενη από την αύξηση των τιµών των προϊόντων ενέργειας. 4. Ισοζύγιο Πληρωµών Σύµφωνα µε προσωρινά στοιχεία της ΕΤΒ, κατά το διάστηµα Ιανουαρίου-Ιουνίου 2008, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών µεταβιβάσεων κατέλιπε έλλειµµα της τάξης των 3.584,6 εκατ. (10,9% επί του ΑΕΠ) έναντι ελλείµµατος ύψους 2.821 εκατ. (9,8% επί του ΑΕΠ) κατά την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2007. Το έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών συν/γών, κατά την εν λόγω περίοδο, ανήλθε σε 3.785,5 εκατ. (11,5% επί του ΑΕΠ), διευρυµένο κατά 31,2% σε σύγκριση µε το πρώτο εξάµηνο του 2007. Η εν λόγω επιδείνωση αποδίδεται αφενός µεν στην διόγκωση του εµπορικού ισοζυγίου (κατά 1.028,3 εκατ. ), όπως αναφέρεται ανωτέρω, αλλά και στην µείωση του ισοζυγίου υπηρεσιών (κατά 92 εκατ. ), όπως και στην αύξηση του ελλείµµατος του ισοζυγίου εισοδηµάτων (κατά 96,2 εκατ. ). ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ Σύµφωνα µε προσωρινά στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου Βουλγαρίας, οι άµεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα ανήλθαν σε 2.078,6 εκατ. (6,3% επί του ΑΕΠ), σηµειώνοντας υποχώρηση κατά 12,1% σε σχέση µε το διάστηµα Ιανουαρ.-Ιουνίου 2007. Οι µεγαλύτερες επενδυτικές εισροές, κατά την υπό εξέταση περίοδο, προήλθαν από την Αυστρία (µε 17,8% των συνολικών ΑΞΕ στη Βουλγαρία), την Γερµανία (13,6%) και την Ελλάδα (11,8%). Κατά κλάδο, η επενδυτική δραστηριότητα εντοπίζεται στην αγορά ακινήτων και τις κατασκευές (600 εκατ. ), τον χρηµατοοικονοµικό τοµέα (468 εκατ. ) και τη µεταποίηση (427,8 εκατ. ). Σηµειώνεται ότι, κατά την περίοδο των 12 τελευταίων ετών, το ύψος των συνολικών ξένων επενδύσεων στην Βουλγαρία, εκτιµάται σε 25 δισεκ. 3/6
. Σύµφωνα µε τα ανωτέρω στοιχεία, από το 2002 και µετά οι ξένες επενδύσεις παρουσίασαν συνεχή ετήσια άνοδο. Μόνο κατά την τελευταία διετία, η Βουλγαρία προσέλκυσε άµεσες επενδύσεις από το εξωτερικό, αξίας 12 δισεκ., ενώ, σύµφωνα µε εκτιµήσεις, για το 2008 προβλέπεται να επενδυθούν στη χώρα ξένα κεφάλαια ύψους άνω των 7 δισεκ.. Β. Πορεία διµερών οικονοµικών και εµπορικών σχέσεων κατά το διάστηµα Ιανουαρ.-Ιουνίου 2008 (προσωρινά στοιχεία). ΓΕΝΙΚΑ Θετική ήταν η εικόνα της ελληνικής επιχειρηµατικής δραστηριότητας στην Βουλγαρία και κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο. Ιδιαίτερα θετικές ήταν οι επιδόσεις της στον τοµέα των επενδύσεων στη χώρα, κυρίως στην αγορά ακινήτων. Αλλά και στις εµπορικές συναλλαγές, παρατηρείται σηµαντική ανάκαµψη των ελληνικών εξαγωγών, ακυρώνοντας έτσι τα σηµεία φθοράς, τα οποία είχαν διαφανεί κατά την ίδια περίοδο του προηγούµενου έτους. Παράλληλα, ωστόσο, οι βουλγαρικές εξαγωγές προς την Ελλάδα κινήθηκαν περισσότερο δυναµικά εξέλιξη αναµενόµενη µετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ καταγράφοντας αύξηση ανώτερη του 50%. Εάν, παρά την διαφαινόµενη τάση, θα αποφευχθεί ή όχι η εξισορρόπηση, αυτό θα εξαρτηθεί, σε µεγάλο βαθµό, από την ετοιµότητα των ελληνικών επιχειρήσεων όχι απλώς να διατηρήσουν αλλά να επεκτείνουν την θέση τους στην βουλγαρική αγορά, αναπτύσσοντας εξελιγµένες µορφές µάρκετινγκ. 1. Εµπόριο Σύµφωνα µε προσωρινά στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο όγκος των εµπορικών συναλλαγών Ελλάδας Βουλγαρίας, κατά το πρώτο εξάµηνο του 2008 4/6
ανήλθε στα 1.222,5 εκατ, καταγράφοντας σηµαντική αύξηση κατά 37,6% σε σύγκριση µε την αντίστοιχη χρονική περίοδο του προηγούµενου έτους (888 εκατ. ). Στην εν λόγω αύξηση συνέβαλε, κατά κύριο λόγο, η εντυπωσιακή άνοδος των βουλγαρικών εξαγωγών προς την Ελλάδα κατά 52,6% σε σχέση µε το πρώτο εξάµηνο του 2007. Οι ελληνικές εξαγωγές, µετά την ελαφρά κάµψη που παρουσίασαν κατά το πρώτο εξάµηνο του 2007, σηµείωσαν αύξηση κατά 25,8%, στα 625,4 εκατ. Αναλυτικότερα, η εξέλιξη του εµπορικού ισοζυγίου Ελλάδας-Βουλγαρίας παρουσίασε την εξής εικόνα κατά το διάστηµα Ιανουαρίου-Ιουνίου της τελευταίας τριετίας : Όγκος εµπορίου Α εξαµηνο 2006 879,1 Αξία : εκατ. Α εξάµηνο Α εξάµηνο 2007 2008 888,0 1.222,5 Μεταβολή 08/07 % +37,6 Ελληνικές εξαγωγές προς Βουλγαρία 505,9 496,8 625,4 +25,8 Ελληνικές εισαγωγές από Βουλγαρία 363,2 391,2 597,1 +52,6 Πλεόνασµα 142,7 105,6 28,3 Όροι εµπορίου Πηγή : ΕΣΥΕ 1,4 : 1 1,2 : 1 1,04 : 1 Όπως παρατηρούµε από τον ανωτέρω πίνακα, η µεγαλύτερη σε σχέση µε τις ελληνικές εξαγωγές αύξηση των βουλγαρικών εξαγωγών προς την Ελλάδα, κατά το πρώτο εξάµηνο του 2008, είχε σαν αποτέλεσµα την δραστική µείωση του ελληνικού πλεονάσµατος και την επιδείνωση των όρων εµπορίου. 2. Επενδύσεις Σύµφωνα µε προσωρινά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Βουλγαρίας, οι ελληνικές άµεσες επενδύσεις στην Βουλγαρία, κατά το πρώτο εξάµηνο 5/6
του 2008, υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2007, φθάνοντας στα 244,5 εκατ. (έναντι 92,1 εκατ. του 2007). Ο κύριος όγκος των ελληνικών επενδύσεων, κατά την ανωτέρω περίοδο, εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στην αγορά ακινήτων, όπου, σύµφωνα µε στοιχεία της εταιρείας συµβούλων ΕLTA CONSULT CBRE, οι Έλληνες επενδυτές εκτόπισαν τους Βρετανούς παραδοσιακά, µεγάλους αγοραστές στον εν λόγω τοµέα των οποίων οι επενδύσεις µειώθηκαν σχεδόν στο ήµισυ. Στην κατάταξη των µεγαλύτερων επενδυτών στην Βουλγαρία, κατά το πρώτο εξάµηνο του έτους, η Ελλάδα είναι τρίτη, κατά σειρά, µε πρώτη την Αυστρία (370,4 εκατ. ) και δεύτερη την Γερµανία (282 εκατ. ), οι δε ελληνικές επενδύσεις αντιπροσωπεύουν το 11,8% στο σύνολο των ξένων άµεσων επενδύσεων στην χώρα. Η σηµαντικότερη ελληνική επένδυση, κατά την περίοδο αυτή, είναι η εξαγορά του Μall της Carrefour στη Σόφια, έναντι 200 εκατ., από την εταιρεία ανάπτυξης και εκµετάλλευσης ακινήτων Assos Capital. Η εν λόγω εξαγορά συγκαταλέγεται µεταξύ των µεγαλύτερων επενδύσεων που έχουν πραγµατοποιηθεί µέχρι σήµερα στον τοµέα της ανάπτυξης ακινήτων στην Βουλγαρία. Επίσης, σύµφωνα µε πληροφορίες, η ελληνική επιχείρηση Septoma, πρόκειται να επενδύσει 2 εκατ, περίπου στην κατασκευή εργοστασίου καλλυντικών στην ελεύθερη οικονοµική ζώνη στην πόλη Ρούσε. Πηγές : - Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας (ΒΝΒ) - Εθνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Βουλγαρίας (NSI) - Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας (ΕΣΥΕ) Ιωάννα Σωτηράκου-Γιάνναρου Γεν. Σύµβουλος ΟΕΥ Β 6/6