ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α) Σωστό β) Λάθος γ) Σωστό δ)λάθος ε) Σωστό

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ (8) ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α) Σωστό β) Λάθος γ) Σωστό δ)λάθος ε) Σωστό 15 ΜΟΝΑΔΕΣ Α2 γ Α3 δ 10 ΜΟΝΑΔΕΣ 5 ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Επιβολή κατώτατων τιμών Σκοπός του κράτους, όταν επιβάλλει κατώτατες τιμές είναι η προστασία του παραγωγού. Οι τιμές παρέμβασης ή ασφάλειας των γεωργικών προϊόντων είναι μια κατηγορία κατώτατων τιμών, προκειμένου να προστατευτεί το εισόδημα των αγροτών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει ολόκληρο πλέγμα ειδικών ρυθμίσεων για τη γεωργία και τις αγορές των αγροτικών προϊόντων. 15 ΜΟΝΑΔΕΣ Ας δούμε με παράδειγμα πως λειτουργεί η τιμή παρέμβασης στην αγορά ενός αγροτικού προϊόντος, για παράδειγμα, του ελαιόλαδου: Έστω η καμπύλη ζήτησης και S η καμπύλη προσφοράς του ελαιόλαδου [διάγραμμα ]. Στο σημείο ισορροπίας Ε η τιμή ισορροπίας είναι Ρ και η ποσότητα ισορροπίας Q, όπως διαμορφώνονται στην αγορά. Το κράτος εκτιμά ότι η τιμή ισορροπίας είναι μικρή και δεν εξασφαλίζει το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών. Αποφασίζει λοιπόν ότι η κατώτερη τιμή που μπορεί να πωληθεί το ελαιόλαδο είναι η Ρ K. Επειδή η τιμή Ρ K είναι μεγαλύτερη από την τιμή ισορροπίας, η ζητούμενη ποσότητα θα γίνει Q, ενώ η προσφερόμενη ποσότητα Q S, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πλεονάσματος (Q S - Q ). ΤΟ κράτος αγοράζει από τους παραγωγούς το πλεόνασμα Q S - Q στην τιμή παρέμβασης Ρ K. Το πλεόνασμα αυτό θα βρει τρόπο να το διαθέσει, για παράδειγμα, σε αγορές του εξωτερικού ή σε περίοδο μειωμένης παραγωγής. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ 5 ΜΟΝΑΔΕΣ ΘΕΜΑ Γ ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ Γ1. (Γνωρίζοντας ότι η καμπύλη του οριακού προϊόντος κατερχόμενη τέμνει την καμπύλη του μέσου προϊόντος στο μέγιστό της σημείο δηλαδή ότι στο σημείο αυτό ισχύει ΑP=MP ισχύει ότι στον 4 ο εργάτη AP 4=MP 4 2,5 ΜΟΝΑΔΕΣ Q4 Q4 30 AP4 MP4 Q4 4Q5 120 Q4 40, AP4 MP4 10 4 4 3 VC AVC VC 36 30 1.080 3 3 3 Q3 Αφού η εργασία αποτελεί τον μοναδικό μεταβλητό συντελεστή το μεταβλητό κόστος υπολογίζεται από τον τύπο: VC W L οπότε 2,5 ΜΟΝΑΔΕΣ 1.080 VC3 W L3 W W 360 και VC4 W L4 360 4 1.440 άρα 3 VC4 1.440 AVC4 36 Q4 40 Γ2. VC VC VC 1.440 1.080 4 3 MC4 36 Q Q4 Q3 40 30 VC VC 5 MC 1080 5 36 1260 35 30 3 ΜΟΝΑΔΕΣ TC 35 =VC 35 +FC =1260+490=1750 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ TC 1.750 35 ATC35 50 Q35 35 Γ3. VC5 W L5 360 5 1.800 VC 1.800 1.440 MC5 60 60Q5 2.400 360 60Q5 2760 Q5 46 Q Q5 40 VC5 1.800 AVC5 39,1 Q5 46 L Q ή TP AVC AP MP MC VC 3 30 36 10 - - 1.080 4 40 36 10 10 36 1.440 5 46 39,1 9,2 6 60 1.800 Το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του οριακού κόστους, που βρίσκεται πάνω από την καμπύλη του μέσου μεταβλητού κόστους, αποτελεί τη βραχυχρόνια καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης. P=MC Q S Q Sαγοραία = Q S 10 36 40 40 10=400 60 46 46 10=460 3 ΜΟΝΑΔΕΣ Γ4. Αφού ο λόγος Q P είναι σταθερός και ίσος με -5 τότε η συνάρτηση ζήτησης είναι γραμμική Q P 530 5 10 580 Ά ή ά ή ί Q 580 5P Οπότε η τιμή ισορροπίας είναι 36 ευρώ και η ποσότητα ισορροπίας τα 400 κιλά ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ5. 4 ΜΟΝΑΔΕΣ Q Y Q 400 10.000 Q 400 E 4, 5 4, 5 180 Q 400 Q 580 A B B Y B B Y QA 1.000 400 40 460 60 580 36 120 24 5 760 Ά έ ί ή ά ή ί Q ' 760 5P ΘΕΜΑ Δ ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ Δ1. 32. 000 Συνολική Δαπάνη P Q Q 800 A A A 40 Έλλειμμα 200 Q Q 200 800 Q 200 Q 600 A SA SA SA Q P 600 Q S B SB 80 E 0, 5 20Q 80( 600 Q ) Q 4( 600 Q ) Q 800 S SB SB SB SB SB P Q 40 80 Q B A SB SB λεόνασμα 200 Q Q 200 800 Q 200 Q 600 SB B B B Τιμή (Ρ) Ζητούμενη Ποσότητα (Q ) Προσφερόμενη Ποσότητα (Q S ) Ζ 40 800 600 Λ 80 600 800 Z: 800 40 : ( ) 600 80 200 40 5 1. 000 Ά ή ά ή ί : Q 1. 000 5P ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Z : 600 γ δ40 : ( ) 800 γ δ80 200 40δ δ 5 γ 400 Ά ή ά ά ί : Q 400 5P s Q Q 1. 000 5P 400 5P 600 10P P 60 s Q Q 1. 000 5P 1. 000 5 60 700 0 0 Q Q 400 5P 400 5 60 700 0 S 0 0 Δ2. α. Παρατηρούμε πως με σταθερή τη ζήτηση αυτή η μεταβολή των τιμών (αμοιβών) των παραγωγικών συντελεστών οδήγησε την αγορά σε ένα νέο σημείο ισορροπίας στο οποίο η νέα τιμή ισορροπίας (P 0 =95) είναι μεγαλύτερη της αρχικής (P 0 =60) και η νέα ποσότητα ισορροπίας (Q 0 =525) είναι μικρότερη της αρχικής (Q 0 =700). Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η καμπύλη προσφοράς να μετατοπιστεί προς τα αριστερά, άρα να μειωθεί η προσφορά, οπότε οι τιμές (αμοιβές) των παραγωγικών συντελεστών αυξήθηκαν. β. Η Συνολική Δαπάνη στο αρχικό σημείο ισορροπίας Ε είναι E PE QE 60 700 42.000 Η Συνολική Δαπάνη στο τελικό σημείο ισορροπίας Ε είναι: E' PE' QE' 95 525 49.875 Μεταβολή Συνολικής Δαπάνης = ΣΔ Ε ΣΔ Ε = 49.875 42.000 = 7.875 Σημεία Τιμή (P) Ζητούμενη Ποσότητα (Q ) Συνολική Δαπάνη Ε 60 700 42.000 Ε 95 525 49.875 H ελαστικότητα ζήτησης στο σημείο Ε είναι: Q P 525 700 60 175 60 3 P Q 95 60 700 35 700 7 E E E E' E 3 Άρα E 1 οπότε η ζήτηση είναι ανελαστική 7 Παρατηρούμε ότι η συνολική δαπάνη αυξήθηκε. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η τιμή αυξήθηκε και η ζήτηση είναι ανελαστική. Στην ανελαστική ζήτηση η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής (σε απόλυτες τιμές). Επομένως, τη συνολική δαπάνη θα επηρεάζει κάθε φορά η μεγαλύτερη ποσοστιαία μεταβολή, δηλαδή της τιμής. ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ γ. Αφού μειώθηκε η προσφορά τότε η νέα συνάρτηση προσφοράς θα είναι 40 η: Qs 2 Qs1 Qs1 Qs 2 0, 6( 400 5P) Qs 2 240 3P 100 3 ΜΟΝΑΔΕΣ Δ4. α. Για P Α =60 Q S2 =240+3 60 άρα Q S2 =420 οπότε Έλλειμμα= Q Q s2 =700-420=280 3 ΜΟΝΑΔΕΣ β. Για την τιμή της μαύρης αγοράς έχουμε 420=1.000-5P 2 P 2 =116, Άρα Καπέλο = P 2 - P Α = 116-60=56 Δ4.Προσδιορίζουμε τα σημεία τομής με τους άξονες και επίσης τοποθετούμε τα σημεία που προέκυψαν τόσο από την εκφώνηση όσο και από την επίλυση των προηγούμενων ερωτημάτων Καμπύλη ζήτησης (Q =1.000-5P) Για P=0, Q 1.000 Για Q =0, P 200 P Q 0 1.000 60 700 Σημείο ισορροπίας Ε 95 525 Σημείο ισορροπίας Ε 200 0 Καμπύλη προσφοράς S 1 (Q S1 = 400 + 5P) P Q S 0 400 60 700 Σημείο ισορροπίας Ε Καμπύλη προσφοράς S 2 (Q S2 = 240 + 3P) P Q S 0 240 95 525 Σημείο ισορροπίας Ε ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 7ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Τοποθετώντας τα σημεία στους άξονες το διάγραμμα που προκύπτει είναι το εξής: P 200 S 2 S 1 P 2 =116 95 Καπέλο Ε Ε P Α = 60 Έλλειμμα Q 0 240 400 420 525 700 1.000 Δ5. α. Για να εξαλειφθεί το έλλειμμα και να αποφευχθεί το φαινόμενο της «μαύρης» αγοράς θα πρέπει η ζήτηση να μειωθεί όσο και η προσφορά άρα 40% ή 420 700 28 ί ί ή % 100 100 40 700 70 β. Με «μαύρη αγορά», πριν τη μείωση της ζήτησης: Δαπάνη Καταναλωτών=P 2 Q 1A =116 420=48.720 χρηματικές μονάδες Χωρίς τη «μαύρη αγορά», μετά τη μείωση της ζήτησης: Δαπάνη Καταναλωτών=P A Q 2A =60 420=25.200 χρηματικές μονάδες Όφελος καταναλωτών =48.720-25.200=23.520 χρηματικές μονάδες ΤΕΛΟΣ 7ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 8ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ P 200 1 S 2 S 1 2 P 2 =116 95 P Α = 60 Καπέλο Ε Ε Έλλειμμα Q 0 240 400 420 525 700 1.000 ΤΕΛΟΣ 8ΗΣ ΑΠΟ 8 ΣΕΛΙΔΕΣ