ΗΜΕΡΙΔΑ PREVENTION OF DISASTERS AND THEIR CONSEQUENCES IN GREECE: BUILDING PARTNERSHIPS TO MITIGATE THE EFFECTS OF FOREST FIRES Κατ αρχήν θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση και την τιµή που µου κάνετε να παρευρεθώ στη σηµερινή ηµερίδα ως εκπρόσωπος του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων κου Ε. Στυλιανίδη, ο οποίος λόγω ανειληµµένων υποχρεώσεων δεν µπόρεσε δυστυχώς να παραστεί, αν και η ιδιαίτερη ευαισθησία του στα περιβαλλοντικά θέµατα είναι γνωστή και δεδοµένη. Κατά τους αρχαίους Έλληνες η αρµονία του περιβάλλοντος κόσµου είναι άρρηκτα δεµένη µε την εσωτερική ισορροπία του ανθρώπου και τη συνοχή του κοινωνικού συνόλου. Σήµερα, σε µια εποχή πρωτοφανούς τεχνολογικής ανάπτυξης, ο σύγχρονος άνθρωπος µοιάζει να έχει αποµακρυνθεί από αυτή την οικολογική σύλληψη της θέσης του µέσα στο σύµπαν, µε αποτέλεσµα να εκδηλώνονται καθηµερινά όλο και απειλητικότερα τα συµπτώµατα της διασάλευσης της σχέσης του µε το φυσικό περιβάλλον. Απέναντι σε αυτή την πραγµατικότητα, η κινητοποίηση όλων µας, τόσο των επίσηµων κρατικών φορέων, όσο και κάθε µεµονωµένου πολίτη, είναι επιβεβληµένη. Η νέα µορφή της ανάπτυξης οφείλει να ενσωµατώσει στοιχεία σεβασµού και προστασίας των οικοσυστηµάτων, προκειµένου η τεχνολογική
2 πρόοδος να µην αποβεί τελικώς εις βάρος της ποιότητας ζωής του ίδιου του δηµιουργού της. Σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια, ξεχωριστή θέση κατέχει το εκπαιδευτικό σύστηµα, µε στόχο αφ ενός µεν την ευαισθητοποίηση των µαθητών και των µαθητριών για το περιβάλλον και την προστασία του, αφ ετέρου δε την βιωµατική καλλιέργεια αξιών, πεποιθήσεων και στάσεων, που συγκροτούν µια εδραιωµένη οικολογική συνείδηση και µια υπεύθυνη συµπεριφορά απέναντι στη φύση. Όπως είναι ήδη γνωστό, η περιβαλλοντική εκπαίδευση που οδηγεί σε αειφόρο ανάπτυξη, αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της µεταρρυθµιστικής πολιτικής που προωθεί η κυβέρνηση στη χώρα µας. Το ΥΠ.Ε.Π.Θ., µε πρωτοβουλία του Υπουργού κ. Ε.Στυλιανίδη, προχωράει µε γοργούς ρυθµούς προς την κατεύθυνση αυτή, µε την κατάρτιση και επεξεργασία µιας Εθνικής Στρατηγικής για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση που οδηγεί σε αειφορία, η οποία πλαισιώνεται από ένα σύνολο εκπαιδευτικών δράσεων, βιωµατικού κυρίως περιεχοµένου, για το Περιβάλλον. Σ αυτό το πλαίσιο εξάλλου, έχει ήδη αναληφθεί από το Ίδρυµα Γουλανδρή, η «Μελέτη εκπόνησης επιχειρησιακού σχεδίου για την εκπαίδευση στην αειφόρο ανάπτυξη» µέσω του ΕΠΕΑΕΚ, µε προθεσµία παράδοσης τον Μάιο 2008. Στόχος της µελέτης αυτής είναι ο συνολικός επαναπροσδιορισµός της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της χώρας µας προς την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη, µέσω διαφόρων πράξεων σε µια πληθώρα τοµέων όπως η βιοπαρακολούθηση, η µείωση περιβαλλοντικού κόστους, ο πολιτισµός, η κοινωνική ισότητα κ.ά.. 2
3 Παράλληλα, έχει γίνει καταγραφή του συνόλου των εκπαιδευτικών δοµών και λειτουργιών που σχετίζονται µε την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην χώρα µας. Έχει προταθεί ένα σύνολο ενεργειών σε θεσµικό, εκπαιδευτικό, αλλά και οικονοµικό επίπεδο, µε στόχο, όχι µόνο την άµεση αντιµετώπιση και επίλυση των όποιων προβληµάτων, αλλά κυρίως την αναβάθµιση της Π.Ε. στην Ελλάδα για πλήρη ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου. Ξεκινώντας από την ευαίσθητη νηπιακή ηλικία και περνώντας στην εφηβία, οι σηµερινοί µαθητές και οι αυριανοί ενήλικες, οφείλουν να µάθουν ότι αυτοί οι ίδιοι και κατά συνέπεια ολόκληρη η κοινωνία µας οφείλει να ευαισθητοποιηθεί άµεσα και να δείξει το πρέπον ενδιαφέρον στην προστασία του πλανήτη, έτσι ώστε το µέλλον να µην είναι χειρότερο από το παρελθόν υπονοµεύοντας έτσι τις επόµενες και µεθεπόµενες γεννεές. Συζητούµε και επιχειρούµε την ανακύκλωση, ακούµε, διαβάζουµε για το κλίµα, την ατµοσφαιρική ρύπανση αλλά και την ρύπανση του υδάτινου ορίζοντα. Eίµαστε µια χώρα µε πλούσιο φυσικό πλούτο τον οποίο οφείλουµε να τον προστατέψουµε και να τον διατηρήσουµε και γιατί όχι να τον αυξήσουµε. Και όµως, τεράστιες εκτάσεις αιωνόβιων δασών και πράσινου καταστρέφονται κάθε χρόνο αφήνοντας πίσω νεκρή φύση µε όλες τις οικολογικές συνέπειες. Πόσο όµως εµείς οι ίδιοι και κατά συνέπεια τα παιδιά µας, συµµετέχουµε στην πρόληψη µιάς τέτοιας οικολογικής καταστροφής; Πόσο ενδιαφερόµαστε να σώσουµε αυτό τον κόσµο στον οποίο ζούµε, να αξιοποιήσουµε τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας εξοικονοµώντας πολύτιµους ενεργειακούς και υδάτινους πόρους; Έχουµε άραγε σκεφθεί ποτέ πόσο ο καθένας από εµάς θα µπορούσε να συµβάλει στην σωτηρία του πλανήτη µας 3
4 και µε ποιό τρόπο; Πόσο ευαισθητοποιηµένοι είµαστε αλήθεια σε αυτό τον τοµέα; Ή µήπως έχουµε µείνει τραγικά «πίσω» σε σχέση µε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες εδώ και δεκαετίες έχουν θεσµοθετήσει συγκεκριµένες ενέργειες και µέτρα που οδηγούν στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αειφορία. Αυτά είναι κάποια από τα βασικά ερωτήµατα που θα πρέπει να µας απασχολήσουν και στα οποία θα πρέπει όλοι να απαντήσουµε αν θέλουµε κάτι ακόµα να σωθεί από αυτόν τον πλανήτη. Το ΥΠΕΠΘ, µε πρωτοβουλία του Υπουργού κ. Ε. Στυλιανίδη, στα πλαίσια θέσπισης µιας νέας στρατηγικής που θα αφορά την Π.Ε, προχωράει δυναµικά σε επανεξέταση του συνόλου των δοµών και δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε αυτή. Μεταξύ άλλων ενεργειών, εµπλουτίζονται και ενδυναµώνονται τα Προγράµµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ενώ παράλληλα αναβαθµίζεται ο ρόλος των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τα οποία προσφέρουν στους νέους µας πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσµα ενηµέρωσης, κατάρτισης και συναφών δραστηριοτήτων: µε τη συµµετοχή τους σε εγχώρια και διεθνή Περιβαλλοντικά Προγράµµατα, την ενασχόλησή τους µε ποικίλα φυσιογνωστικά θέµατα, την εκπόνηση ατοµικών και συλλογικών εργασιών µε ερέθισµα το περιβάλλον, τη δυνατότητα επιστηµονικών πειραµάτων, κ.ο.κ. Τελειώνοντας, θέλω να χαιρετίσω την έναρξη της ηµερίδας αυτής, να συγχαρώ τους διοργανωτές για την τόσο σηµαντική αυτή πρωτοβουλία και να ευχηθώ, και εκ µέρους του Υπουργού κ. Ε. Στυλιανίδη, κάθε επιτυχία στις εργασίες της! Είµαι σίγουρη ότι τα συµπεράσµατα και οι προτάσεις που θα προκύψουν, θα αποδειχθούν ιδιαίτερα χρήσιµα για την αποτελεσµατικότερη αντιµετώπιση της προστασίας του περιβάλλοντος, την πρόληψη των φυσικών 4
5 καταστροφών και τη βελτίωση της ζωής όλων εµάς και κυρίως των παιδιών µας. Σας ευχαριστώ. Ρ.Ελευθεριάδου Ειδικός Σύµβουλος του Υπουργού Εθνικής Παιδείας & Θρησκευµάτων 5