ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ 3332553/4 Δελτίο Τύπου Νίκης 5-7 10180 Αθήνα Tηλ.:210- Fax: 210-3332559 e-mail: press@minfin.gr Πέμπτη, 22 Ιανουαρίου 2015 ΕΜΠΑΡΓΚΟ 10:00 Σημεία ομιλίας του Υπουργού Οικονομικών, Γκίκα Χαρδούβελη, στο 1 ο Ναυτιλιακό Forum της Ναυτεμπορικής Κυρίες και κύριοι, Ευχαριστώ για την πρόσκληση στο σημερινό συνέδριο. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον σημαντικό ρόλο που κατέχει η ναυτιλία στο παραγωγικό υπόδειγμα της ελληνικής οικονομίας. Θα γνωρίζετε τα νούμερα καλύτερα από εμένα αλλά απλά σημειώνω εδώ ότι: Η ελληνική ναυτιλία παρέμεινε και τη χρονιά που μας πέρασε στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης. Ο ελληνόκτητος στόλος το 2014 αντιστοιχούσε περίπου στο 43% του ευρωπαϊκού στόλου και περίπου στο 15% του παγκόσμιου. Οι κύριοι τομείς δραστηριότητας της ελληνικής ναυτιλίας περιλαμβάνουν τη μεταφορά πετρελαίου(25% του παγκόσμιου στόλου) και ξηρού φορτίου (18%), ενώ ακολουθούν οι κλάδοι μεταφοράς υγροποιημένου αερίου (6%) και εμπορευματοκιβωτίων (7%). Η προστιθέμενη αξία του κλάδου της ναυτιλίας ανέρχεται σε περίπου 7,0% σε όρους 2012. Μελέτη του ΙΟΒΕ έδειξε ότι η προστιθέμενη αξία θα μπορούσε να αυξηθεί τουλάχιστον κατά τρεις (3) μονάδες αν δημιουργούσαμε εκείνες τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις να μεταφέρουν τις διοικητικές δραστηριότητες τους στην Ελλάδα.
Η πρόσφατη σημαντική μείωση της τιμής του πετρελαίου αναμένεται βραχυπρόθεσμα να βελτιώσει τις επιδόσεις της ναυτιλίας, ιδιαίτερα στο ξηρό φορτίο, εξαιτίας τόσο της μείωσης του κόστους των καυσίμων αλλά και της βραχυπρόθεσμης αύξησης στη ζήτηση μεταφορών που θα προέλθει εξαιτίας της αύξησης στο διαθέσιμο εισόδημα στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η τελική επίδραση της πτώσης της τιμής του πετρελαίου για τις προοπτικές της ναυτιλίας είναι είτε αρνητική είτε ουδέτερη. Θα εξαρτηθεί από το αν αυτή τελικά οφείλεται: στη μείωση της ζήτησης και άρα στην επιδείνωση των προοπτικών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, κάτι που είναι αρνητικό για τη ναυτιλία ή στην αύξηση της προσφοράς από τη νέα τεχνολογία εξόρυξης πετρελαίου στις ΗΠΑ (shale gas), η οποία οδήγησε σε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση από τις χώρες του ΟΠΕΚ, σε μια προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την απειλή του shale gas. Αυτό το φαινόμενο φαίνεται να είναι προσωρινό και αναμένεται να εξαλειφθεί μεσοπρόθεσμα. Το κρίσιμο ερώτημα όμως εδώ είναι τι κάνουμε εμείς για τον ναυτιλιακό κλάδο στην Ελλάδα. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη περαιτέρω ανάπτυξης του ναυτιλιακού κλάδου στην Ελλάδα συμπεριλάβαμε μια σειρά από δράσεις στο νέο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που είναι αναγκαίο να εφαρμόσει η χώρα τα επόμενα χρόνια. Αυτές οι δράσεις περιλαμβάνουν: Ειδική νομοθετική ρύθμιση το Σεπτέμβριο 2014 που κύρωσε το συνυποσχετικό για την οικιοθελή παροχή του ισόποσου ποσού με αυτό που αντιστοιχεί στο φόρο χωρητικότητας (τονάζ) των πλοίων με ελληνική και ξένη σημαία, για τα επόμενα 4 χρόνια. Την εξομάλυνση των συνθηκών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα μετά την ανακεφαλαιοποίηση και τις επιτυχημένες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου του πρώτου εξαμήνου του 2014 - ώστε να μπορέσει να επανέλθει απρόσκοπτα στην χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας. Δράσεις που περιέχονται στο εθνικό σχέδιο ανάπτυξης: 1. Η δημιουργία μιας εθνικής στρατηγικής για την προσέλκυση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων καθώς και των συμπληρωματικών ως προς αυτές δραστηριοτήτων (χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ναυλομεσίτες, ασφαλιστικές υπηρεσίες κλπ). 2. Η ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναμικού όχι μόνο στους κλάδους των υπηρεσιών που προαναφέρθηκαν αλλά και στα καθαρά ναυτικά επαγγέλματα όπως π.χ. στους αξιωματικούς γέφυρας και μηχανής. Σκοπός μας είναι η περαιτέρω ενίσχυση της ναυτικής εκπαίδευσης.
Τα παραπάνω μπορούν να επιτευχθούν μόνο με την εφαρμογή ενός ορθά δομημένου μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Άλλωστε μόνο με αυτό τον τρόπο θα διασφαλιστεί η επιστροφή της χώρας σε βιώσιμους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ας μην ξεχνάμε ότι ήδη για το 2014 η ελληνική οικονομία αναμένεται να καταγράψει θετικό πραγματικό ρυθμό ανάπτυξης στο 0,7%. Για το 2015 είναι ακόμη δυνατή αν δεν χαθεί σημαντικός χρόνος από την εκλογική διαδικασία και τη νέα διαπραγμάτευση η επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης κοντά στον επίσημο στόχο του 2,9% του ΑΕΠ. Θα βασιστεί κυρίως στην ικανότητα της οικονομίας να προσελκύσει ξένες επενδύσεις (οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 11,7%) συμπεριλαμβανομένων και πιθανών επενδύσεων προερχόμενων από την ναυτιλία και να στραφεί προς ένα νέο εξωστρεφές υπόδειγμα παραγωγής. Η χώρα είναι αναγκαίο να αναλάβει την ιδιοκτησία εφαρμογής του νέου μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Δεν θα εφαρμόσουμε μεταρρυθμίσεις επειδή αυτό θα ορίζεται στη νέα σύμβαση για την προληπτική πιστωτική γραμμή αλλά γιατί μόνο οι μεταρρυθμίσεις θα επιτρέψουν την δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα ενθαρρύνει την ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας. Σκοπός της νέας μεταρρυθμιστικής προσπάθειας από εδώ και πέρα θα πρέπει να είναι: Η ενίσχυση των θεσμών της ελληνικής οικονομίας, με έμφαση στη δικαιοσύνη, το εκπαιδευτικό σύστημα και το δημόσιο τομέα. Η περαιτέρω ενίσχυση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά και των δομών που θα επιτρέψουν την προσέλκυση νέων επενδύσεων (συνέχιση της απελευθέρωσης της αγοράς προϊόντων με έμφαση στην αγορά χονδρικής (wholesale market) με βάση την σχετική μελέτη του ΟΟΣΑ (OECD Toolkit 2). Η στροφή προς την εξωστρέφεια. Η σταδιακή εφαρμογή ενός προγράμματος φοροαπαλλαγών τόσο στους ιδιώτες όσο και στις επιχειρήσεις με έμφαση σε αυτούς που έχουν πληγεί περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Βασική προϋπόθεση εδώ είναι η διατήρηση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής. Δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε νέα γενιά ελλειμμάτων. Το νέο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα θα επιτρέψει την αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων και σε τομείς πέρα από την ναυτιλία όπως π.χ. ο τουρισμός, τα αγροτικά προϊόντα και η φαρμακοβιομηχανία ή ακόμα και η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, η έρευνα και τεχνολογία, οι συνδυασμένες μεταφορές (logistics), κτλ.
Κυρίες και κύριοι, Μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, για την κυβέρνηση που θα προκύψει, δεν υπάρχει η άνεση και η πολυτέλεια χρόνου. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις λόγω των ασφυκτικών χρονικών προθεσμιών. Πρέπει να κλείσει και η τελευταία αξιολόγηση του 2ου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής, έως τις 28/02/2014. Με επανεκλογή της παρούσας κυβέρνησης, αυτό είναι εφικτό. Εάν κλείσει η αξιολόγηση, τότε η Ελλάδα θα εισπράξει 7,2 δισ. και θα έχει πρόσβαση στην χρηματοδότηση της ΕΚΤ. Από αυτά τα 1,9 δισ. είναι καθαρή δωρεά, δεν αποτελούν νέο δάνειο (αποτελεί επιστροφή στην Ελλάδα του κέρδους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από την αγορά ελληνικών ομολόγων). Δεν πρέπει να αφήνουμε λεφτά στο τραπέζι. Είναι μεγάλο το ποσό. Αντιστοιχεί σχεδόν με τη φαρμακευτική δαπάνη ενός έτους. Η Ελλάδα θα μπει σε μια νέα σχέση με τους Ευρωπαίους εταίρους μας για περίπου ένα χρόνο: I. Η χώρα θα καθορίσει μαζί με τους Ευρωπαίους εταίρους, τους όρους που θα διέπουν τον ευρωπαϊκό προληπτικό μηχανισμό στήριξης, τον ECCL (Enhanced Conditions Credit Line). Το ποσό της πιστωτικής αυτής γραμμής αναμένεται να προέλθει από την επιστροφή του μεγαλύτερου ποσού, περίπου 10 δισ., από το ΤΧΣ. II. Η ύπαρξη του ECCL θα μειώσει και τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού δημοσίου από τις αγορές. Η χώρα θα έχει ικανοποιητική πρόσβαση στην χρηματοδότηση των αναγκών της από την ελεύθερη αγορά. III. Θα διαπραγματευτεί η ίδια η χώρα μας και τους όρους συμμετοχής της. Στο ECCL θα συμπεριληφθεί μικρός αριθμός διαρθρωτικών οροσήμων, που απαιτείται η χώρα να πληροί. Αυτά θα περιλαμβάνουν δράσεις από το 2ο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής που δεν τελείωσαν το 2014, αλλά και άλλες δράσεις, αποκλειστικά δικές μας, που προέρχονται από το δικό μας ελληνικό πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης. Η σχέση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα μπορούσε να μεταβληθεί σε πιστοληπτική γραμμή στήριξης (precautionary agreement), σε αντιστοιχία με το ευρωπαϊκό ECCL. Σύμφωνα με το υπάρχον πρόγραμμα, από το ΔΝΤ θα παίρναμε πέραν από τα 3,6 δισ. του 2014, επιπλέον δάνεια το 2015 και στο πρώτο τρίμηνο του 2016 περίπου 9,0 δισ. Το ποσό αυτό μετατρέπεται σε πιστοληπτική γραμμή.
Τέλος, στο πλαίσιο προσδιορισμού της νέας σχέσης με τους εταίρους της ευρωζώνης, είναι καλή στιγμή να ανοίξει και η συζήτηση για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Όσον αφορά το χρέος, αυτό εξυπηρετείται χωρίς προβλήματα. Οι τόκοι είναι χαμηλοί. Δεν αποτελεί πονοκέφαλο στην οικονομική πολιτική τουλάχιστον για 7 χρόνια. Επίσης, η μέση διάρκειά του είναι 17 χρόνια από 6 χρόνια που ήταν το 2011. Τι λοιπόν μπορούμε να πετύχουμε και τι όχι: Κούρεμα δεν συζητείται από τους εταίρους. Επειδή απαιτείται ομοφωνία, δεν βλέπω εφικτή την αποδοχή ενός τέτοιου αιτήματος προς την πλευρά των επίσημων δανειστών. Η νέα κυβέρνηση πιθανόν να καταλήξει σε συμφωνία που θα περιλαμβάνει την επιμήκυνση της διάρκειας λήξης των δανείων του επίσημου τομέα. Και πιθανόν στην μετατροπή επιτοκίων από κυμαινόμενα σε σταθερά. Θα το θέλαμε. Θα μας προστατεύσει από μια μελλοντική μεγάλη αύξηση των επιτοκίων. Για να είμαστε ειλικρινείς, οποιοδήποτε μέτρο ελάφρυνσης του χρέους θα ήταν δώρον άδωρον αν δεν συνεχιστούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, πολλώ δε μάλλον αν ανατραπούν. Δεν πρέπει να επιστρέψουμε στην εποχή των ελλειμμάτων. Κυρίες και κύριοι, Ελπίζω ότι η σύνεση και η λογική θα πρυτανεύσουν στο επόμενο χρονικό διάστημα και ότι η Ελλάδα θα ξεκινήσει μια νέα περίοδο βιώσιμης ανάπτυξης με μείωση της ανεργίας και αύξησης των εισοδημάτων. Μπορεί να τα καταφέρει. Σας ευχαριστώ.