1 Αθήνα, Ελλάδα 18/05/2011 14:45 (ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ) ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ- ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ- ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝ ΡΕΟΥ, ΣΤΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΤΟΥ ECONOMIST (17 Μαΐου 2011) Κυρίες και κύριοι, φίλοι και συνάδελφοι, επιτρέψτε µου να ξεκινήσω µε µια µικρή και σύντοµη, αλλά αληθινή ιστορία. Πριν από λίγες µέρες, ρώτησα τον Υπουργό των Οικονοµικών µας, τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου, πόσο βαθιά φαίνεται να είναι η ύφεση φέτος. Μου απάντησε, «δεν µπορώ να σου πω, διότι δεν θα ξέρω, µέχρις ότου η Ανεξάρτητη Στατιστική Αρχή ανακοινώσει τα στοιχεία». Του απάντησα: «καλώς, αλλά κάποια ένδειξη, κάποια εικόνα πρέπει να έχεις». «Όχι», µου είπε, «δεν έχω». Του είπα, «ρώτα τους» και εκείνος µου απάντησε, «τους ρώτησα». «Και ποιο είναι το αποτέλεσµα;» συνέχισα. Εκείνος είπε ότι, «αποφάσισαν πως κανείς, ούτε ο ίδιος ο Θεός, δεν θα µάθει τα στοιχεία, µέχρις ότου ανακοινωθούν επισήµως. Ούτε καν οι Υπουργοί Οικονοµικών των υπολοίπων κρατών-µελών». Και έτσι και έγινε. Περιµέναµε να δηµοσιευτούν τα στοιχεία του 1ου τριµήνου του 2011 για την ελληνική οικονοµία, µαζί µε όλους τους άλλους και λάβαµε τα στοιχεία την Παρασκευή, ταυτόχρονα µε τον υπόλοιπο κόσµο. Όντως πλέον, διαθέτουµε Ανεξάρτητη Στατιστική Αρχή στην Ελλάδα. Κάποιοι θα µπορούσαν να πουν, «ε και λοιπόν; Έτσι δεν θα έπρεπε να είναι; Αυτονόητο δεν είναι;». Ναι, θα έπρεπε, όµως, αντιπροσωπεύει µια τεράστια αλλαγή για τη χώρα µας. Στην πραγµατικότητα, ίσως είµαστε πρωτοπόροι, σε σύγκριση µε πολλές άλλες χώρες, ακόµα και στον ανεπτυγµένο κόσµο. Αλλά γι αυτό ακριβώς ονοµάζω αυτό που κάνουµε εµείς εδώ, σ αυτή τη χώρα, «επανάσταση του αυτονόητου». Μπορεί να ακούγεται πολύ εύκολο, στην πραγµατικότητα, όµως, ήταν εξαιρετικά επώδυνο. Πέρυσι, το έλλειµµα του 2009 αναθεωρήθηκε από 6% του ΑΕΠ σε 15,4% του ΑΕΠ. Αυτό είναι επώδυνο. Η διαφάνεια είναι επώδυνη. Όµως, είναι απαραίτητο, είναι προαπαιτούµενο, για να ξέρουµε πού είµαστε, πού ακριβώς βρισκόµαστε σήµερα, για να ξεκινήσουµε το δύσκολο ταξίδι - ένα ταξίδι που ήδη έχουµε ξεκινήσει - προς µια καλύτερη και πιο βιώσιµη οικονοµία και κοινωνία, ώστε να διορθώσουµε την τεράστια ζηµιά που έχει γίνει. Θεωρώ ότι αυτή η επανάσταση του αυτονόητου θέτει ως βασικό στόχο τη δηµιουργία εµπιστοσύνης και την ανάκτηση της χαµένης αξιοπιστίας. Πρέπει

2 να αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη που χρειαζόµαστε στους θεσµούς µας, στις ικανότητές µας, στους εαυτούς µας. Πρέπει να επανακτήσουµε την αξιοπιστία που χάσαµε απέναντι στους εταίρους µας και τους επενδυτές µας, να βρούµε την αξιοπιστία που θέλουν να δουν οι πολίτες µας στους κυβερνητικούς θεσµούς. Απόψε, λοιπόν, θα ήθελα να εστιάσω σε πέντε σηµεία. Πρώτον, ας δούµε πού ήµασταν πριν από ένα χρόνο. εύτερον, γιατί βρεθήκαµε σε εκείνη τη θέση. Τρίτον, πού βρισκόµαστε σήµερα και τι έχουµε κάνει για να φτάσουµε µέχρι εδώ. Τέταρτον, πού πρέπει να πάµε. Και τέλος, πώς θα το πετύχουµε; Πού ήµασταν πέρυσι. Όλοι ξέρουµε πού ήµασταν πέρυσι. Ήταν τεράστιο το έλλειµµα του προϋπολογισµού, τεράστιο το χρέος, τεράστιο το έλλειµµα και του ισοζυγίου τρεχουσών πληρωµών. Υπήρχε και έλλειψη ανταγωνιστικότητας, αλλά πρωτίστως, το µεγαλύτερο έλλειµµα όλων, ήταν το έλλειµµα αξιοπιστίας. Γιατί όµως βρισκόµασταν σ εκείνη την κατάσταση; Και αυτό µε φέρνει στο δεύτερο σηµείο. Η Ελλάδα διέθετε και διαθέτει τεράστιο δυναµικό. Επιτρέψτε µου να επαναλάβω αυτό που είπα σε µια οµιλία µου πριν από ένα χρόνο, απευθυνόµενος σε τραπεζίτες στη Βιέννη. Τους είπα ότι η ελληνική οικονοµία δεν είναι φτωχή. Ήταν µια οικονοµία, που έτυχε κακής διαχείρισης. Και αυτό, στην ουσία, σήµαινε ένα πολιτικό σύστηµα, το οποίο είχε δοµηθεί πάνω σε πελατειακές σχέσεις, στην ανισότητα και την αδικία. Ήταν όµηρος οµάδων ειδικών συµφερόντων µε ειδικά προνόµια, στο πλαίσιο µιας αναποτελεσµατικής και γραφειοκρατικής κρατικής δοµής, από όπου απουσίαζαν διαφάνεια, αξιοκρατία και λογοδοσία. Αυτό µε τη σειρά του έδινε τη δυνατότητα διαφθοράς και δωροδοκίας, που όχι µόνο υπέσκαπτε τη δηµόσια εµπιστοσύνη, αλλά ταυτόχρονα εµπόδιζε την επιχειρηµατικότητα, διασπάθιζε τα χρήµατα των φορολογουµένων, σπαταλούσε το χρόνο και εξαντλούσε την υποµονή των επενδυτών. Τεράστιες δαπάνες, για παράδειγµα, συσσωρεύτηκαν στα νοσοκοµεία, λόγω διαφθοράς και έλλειψης διαφάνειας στη διαχείρισή τους. Και είχαµε ένα κοινωνικό σύστηµα πρόνοιας, όπου το 40% των συνολικών δαπανών υγείας και παιδείας καταβάλλεται από το προσωπικό εισόδηµα του Ελληνικού λαού, όχι από το δηµόσιο χρήµα. Αυτό δηµιούργησε κλίµα ανοχής προς τη φοροδιαφυγή και δεν ενίσχυε την ευθύνη των πολιτών. Αυτά είπα πριν από ένα χρόνο. Ξέραµε, λοιπόν, ποια είναι τα προβλήµατά µας και χαίροµαι που, τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και το ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο, έχουν πλέον κατανοήσει τις πολύ βαθιές προκλήσεις που αντιµετωπίζουµε. Ναι, το έλλειµµα και το χρέος είναι το µείζον φορτίο, αλλά τυγχάνει να είναι τα συµπτώµατα, όχι η αιτία. Προφανώς, πρέπει να ασχοληθούµε µε τα

3 συµπτώµατα, γιατί µπορεί να είναι εξαιρετικά σοβαρά και να προκαλέσουν χάος. Όµως, ακόµα κι αν υπήρχε σήµερα ένα µαγικό ραβδάκι, που θα µπορούσε να απαλύνει αυτά τα πολύ σοβαρά συµπτώµατα, δηλαδή να εξαφανίσει έλλειµµα και χρέος, θα εξακολουθούσαµε να είµαστε αντιµέτωποι µε µια τεράστια πρόκληση, αναφορικά µε το πώς θα µπορούσαµε να επιφέρουµε δοµικές αλλαγές, διαρθρωτικές αλλαγές, για να αλλάξουµε πρακτικές, νοοτροπίες, ολόκληρο το δηµόσιο τοµέα. Πώς θα µπορούσαµε να κάνουµε την οικονοµία µας και βιώσιµη και ανταγωνιστική, για να µπορέσουµε να περάσουµε σε µια πράσινη και βιώσιµη οικονοµία, επενδύοντας στα συγκριτικά µας πλεονεκτήµατα. ιαφορετικά, σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, θα ήµασταν και πάλι στα βαθιά, µε νέα ελλείµµατα και νέα χρέη να συσσωρεύονται. Ναι, όντως, το ξέραµε, αν όχι επακριβώς, δηλαδή µε στατιστικά στοιχεία, πάντως γνωρίζαµε τότε και ξέρουµε και τώρα τα προβλήµατά µας. Και σίγουρα, δεν πρόκειται να ανεχτούµε να συνεχίσουµε να τα κρύβουµε, γιατί αυτό ήταν έγκληµα. Εµείς είµαστε πολύ πιο αυτό-επικριτικοί, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον εκτός Ελλάδας, γιατί γνωρίζουµε πολύ καλά τι πρέπει να αλλάξουµε. Γιατί θέλουµε να αλλάξουµε. Εµείς, στην Ελλάδα, η Κυβέρνησή µας και εγώ προσωπικά, είµαστε αποφασισµένοι να αρθούµε στο ύψος των περιστάσεων και να αντιµετωπίσουµε τις ευθύνες µας και το κάνουµε µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όµως, όλοι γνωρίζουµε ότι το πρόβληµα αυτό δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό. Και αυτό, το είπα κατ επανάληψη, πολύ πριν η Ιρλανδία και η Πορτογαλία λάβουν βοήθεια και αποφασίσουν να εφαρµόσουν ένα πολύ στιβαρό πρόγραµµα αλλαγής. Όλοι βιώσαµε αυτή τη φοβερή εµπειρία, την τροµακτική εµπειρία, σαν τρενάκι στο λούνα παρκ, κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της Wall Street το 2008. Επικράτησε µεγάλη νευρικότητα και ανησυχία για το τι θα έφερνε το αύριο. Φόβος, πανικός, ακόµα και υστερία. Και έγινε πολύς λόγος για την επόµενη µέρα, παγκοσµίως. Πώς µπορούµε να ρυθµίσουµε το χρηµατοοικονοµικό τοµέα; Για τα αίτια της µεγάλης αποτυχίας του 2008, ποιος πληρώνει το µάρµαρο; Τι θα γίνει µε τους οίκους αξιολόγησης; Πώς µπορούµε να δηµιουργήσουµε βιώσιµη ανάπτυξη; Μοιραζόµαστε µια κοινή πρόκληση. Εµείς, η ανθρωπότητα, όλοι µας, έχουµε απελευθερώσει, ή έχουµε δηµιουργήσει, τεράστιες, εκπληκτικές δυνατότητες και ικανότητες: χρηµατοοικονοµικά, ενέργεια, πυρηνική ενέργεια, βιοτεχνολογία και νανοτεχνολογία, επικοινωνίες, πληροφορική, εκπληκτική

4 καινοτοµία, έρευνα και ανθρώπινη γνώση. Όµως, οι θεσµοί µας και εµείς, φαίνεται δεν είµαστε έτοιµοι να χρησιµοποιήσουµε τις τεράστιες δυνατότητές µας µε σώφρονα τρόπο, ή να ασχοληθούµε µε αυτό τον ταχύτατο παγκόσµιο µετασχηµατισµό. Για τους αρχαίους Έλληνες, το πρόβληµα αυτό θα ήταν «ύβρις». Πέραν όµως της θεωρίας, και στην πράξη αυτό σηµαίνει ότι, µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι πολίτες µας θέλουν να αποκαταστήσουµε την εµπιστοσύνη στις ζωές τους. Θέλουν µια αίσθηση ασφάλειας, πραγµατική διαφάνεια, ένα σαφές κοινό σχέδιο, που θα εγγυάται σε όλους ουσιαστική συµµετοχή. Μια άξια δουλειά, µια καλή εκπαίδευση, µια αξιοπρεπή σύνταξη και µια αξιοσέβαστη φωνή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, καθώς ασχολούµαστε µε αυτή την τεράστια, πολύπλοκη, παγκοσµιοποιηµένη κοινωνία. Πρόκειται για µια εθνική, περιφερειακή και παγκόσµια πρόκληση διακυβέρνησης για όλους µας. Έχουµε συνδέσει τις τύχες µας τόσο στενά που, για παράδειγµα, όταν το Ecofin, δηλαδή το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Υπουργών Οικονοµικών, µε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσισαν πέρυσι να απελευθερώσουν ένα πακέτο στήριξης 750 δις, το έκαναν στις 2 το πρωί της Κυριακής, προκειµένου να στείλουν ένα θετικό µήνυµα στις αγορές στην Ιαπωνία τη ευτέρα, ακριβώς τη στιγµή που θα άνοιγαν δηλαδή. Αυτό είναι µόνο ένα παράδειγµα της πολυπλοκότητας την οποία αντιµετωπίζουµε. Και κάνει το έργο µας ακόµα πιο δύσκολο στην Ευρώπη, που δεν είναι κατάλληλα εξοπλισµένη, για να µπορέσει να αντιµετωπίσει αντίστοιχες καταστάσεις, παρότι είδαµε να γίνονται εκπληκτικά βήµατα, αν και ίσως πολύ πιο βραδέως απ ό,τι αντιδρούν οι αγορές, πάντως είδαµε τη δηµιουργία νέων θεσµών, που έχουν βοηθήσει τη στήριξη της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ευρωζώνης, µέσα στη δύσκολη αυτή κατάσταση - και εκτιµούµε ιδιαίτερα τα βήµατα αυτά. Είµαστε όλοι µαζί επιβάτες στο ίδιο πλοίο. Υπάρχει όµως και µια νοµισµατική ένωση, χωρίς συντονισµένη δηµοσιονοµική και οικονοµική πολιτική και αυτό προσπαθούµε να διορθώσουµε αυτή τη στιγµή. Είµαστε µαζί σε αυτό το πλοίο. Πολύ συχνά, διαβάζω τον ECONOMIST, που κάνει αυτό το σχόλιο σε ό,τι αφορά την Ευρώπη. Και πολλοί τίτλοι ανέφεραν την περασµένη εβδοµάδα: «Πώς µπορεί να ναυαγήσει η Ευρωζώνη», «Ώρα λήψης αποφάσεων», «Πώς ο δογµατισµός αυξάνει το κόστος της κρίσης στην Ευρωζώνη». Όπως εµείς, η Ευρώπη, αποκαλύπτουµε έλλειψη εµπιστοσύνης στους θεσµούς µας, κατά βάθος και οι θεσµοί µας, µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αντιµετωπίζουν έλλειµµα εµπιστοσύνης σε παγκόσµια κλίµακα.

5 Τρίτο σηµείο: πού βρισκόµαστε σήµερα και τι έχουµε κάνει για να φτάσουµε ως εδώ. Επιτρέψτε µου να επανέλθω στην Ανεξάρτητη Στατιστική Αρχή. Πριν από λίγες µέρες, η Ελληνική Στατιστική Αρχή ανακοίνωσε ότι το πρώτο τρίµηνο του 2011, το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 0,8%, σε τριµηνιαία βάση. Σε ετήσια βάση, η οικονοµία συρρικνώθηκε - 4,8% το πρώτο τρίµηνο του 2011, σε σύγκριση µε το - 7,4% του προηγούµενου τριµήνου. Την Παρασκευή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε ότι η Ελλάδα θα επανέλθει σε θετικούς ρυθµούς ανάπτυξης το 2012. Οι εξαγωγές αυξάνονται ταχύτατα: έχουµε 35% µέση αύξηση στις εξαγωγές µηνιαίως, κατά τη διάρκεια του τέταρτου τριµήνου του 2010 και του πρώτου τριµήνου του 2011. Η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται. Το έλλειµµα τρεχουσών συναλλαγών µειώθηκε από 14% το 2009, στο 11,8% το 2010. Ο τουρισµός και η ναυτιλία, οι δύο θεµέλιοι λίθοι της ελληνικής οικονοµίας, έχουν σηµειώσει πολύ σταθερή άνοδο φέτος. Παρά τον υψηλότερο πληθωρισµό σε άλλες κοινοτικές χώρες και τις υψηλότερες τιµές πετρελαίου, βλέπουµε τον πληθωρισµό στην Ελλάδα να µειώνεται. Αργά αλλά σταθερά. Και όπως λέει µία ελληνική διαφήµιση: «Τυχαίο; ε νοµίζω». Αυτά είναι ενθαρρυντικές ενδείξεις ότι η χώρα αρχίζει να βγαίνει από την ύφεση. Είναι µια πολύ σηµαντική σπίθα φωτός. Και το λέµε, γιατί έχουµε καταβάλει κολοσσιαία προσπάθεια τους περασµένους µήνες και ολόκληρο το χρόνο. Ας αναφερθούµε εν τάχει σε κάποιους από τους στόχους που πετύχαµε: Τη µεγαλύτερη ετήσια µείωση ελλείµµατος, που έχει γίνει ποτέ από µια οικονοµία της Ευρωζώνης. Το έλλειµµα µειώθηκε κατά 5% του ΑΕΠ το 2010. Το πρωτογενές έλλειµµα µειώθηκε κατά 7,2% το 2010, δηλαδή από 9,8% στο 2,6%. Οι πρωτογενείς δαπάνες µειώθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ από 47,6% το 2009, σε 44% το 2010. Τα συνολικά έσοδα αυξήθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ από 37,3% το 2009, σε 39,1% το 2010, που είναι η δεύτερη µεγαλύτερη αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε ό,τι αφορά τις περικοπές δαπανών, είχαµε µείωση των συµβάσεων ορισµένου χρόνου στο ηµόσιο κατά 38%, δηλαδή 29.500 άτοµα το 2010. Σηµαντική µείωση της απασχόλησης στο δηµόσιο τοµέα, µε καθαρή µείωση 82.400 ατόµων το 2010 ή 10% συνολικώς.

6 Μείωση στα ελλείµµατα των κρατικών εταιρειών κατά 20% το 2010, επιπρόσθετη µείωση 35% το πρώτο τρίµηνο του 2011. Στην εκπαίδευση, 1.976 σχολεία συγχωνεύτηκαν, ήτοι καθαρή µείωση 2.000 θέσεων εκπαιδευτικών. Και παρ όλα αυτά, ελπίζουµε ότι θα παράσχουµε καλύτερη εκπαίδευση στα σχολεία που συγχωνεύτηκαν. Κοινωνικές δαπάνες: µε τη µεταρρύθµιση του ασφαλιστικού, είχαµε συνολική µείωση 3,4 δις ευρώ, 1,5% δηλαδή του ΑΕΠ, σε συντάξεις, ιατρικά και φαρµακευτικά επιδόµατα το 2010. Βέβαια, παρ' όλη αυτή τη δηµοσιονοµική πειθαρχία και λιτότητα, είναι σηµαντικό η οικονοµία µας να σταθεροποιηθεί. Οι περικοπές από µόνες τους δεν είναι αρκετές. Στόχος µας είναι να αλλάξουµε άρδην τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργούν το κράτος και η οικονοµία στην Ελλάδα. Έχουµε εφαρµόσει, λοιπόν, παρά τις αντιρρήσεις των συντηρητικών δυνάµεων που αντιδρούν σε κάθε αλλαγή, ένα ευρύ πρόγραµµα διαρθρωτικών αλλαγών. Επιτρέψτε µου να σας παρουσιάσω κάποιες απ αυτές, που έλαβαν χώρα πέρυσι: Μεταρρύθµιση του ασφαλιστικού συστήµατος, ώστε να είναι βιώσιµο για την επόµενη γενιά, που ολοκληρώθηκε πριν από το χρονοδιάγραµµα. Σύµφωνα µε τις αναλογιστικές µελέτες, µε τα µέτρα αυτά µειώνεται το αναλογιστικό έλλειµµα µέχρι το 2060 κατά 10% του ΑΕΠ. Σύσταση Ανεξάρτητης Στατιστικής Αρχής, ο Πρόεδρος και η πλειοψηφία του ιοικητικού Συµβουλίου ορίζονται από τα 4/5 του Κοινοβουλίου, καθώς και πλήρης επικύρωση των στοιχείων από την EUROSTAT. Ενίσχυση της δηµοσιονοµικής διαχείρισης. ηµιουργία ενός µεσοπρόθεσµου δηµοσιονοµικού πλαισίου, µε γραφείο στο Κοινοβούλιο, για έλεγχο των δαπανών. Ελεγκτικοί µηχανισµοί και δεσµευτικά πλαφόν δαπανών σε Υπουργεία. Φορολογική µεταρρύθµιση, µε νέα συστήµατα διαχείρισης των δεδοµένων. Εναλλακτικά συστήµατα επίλυσης φορολογικών διαφορών. Συντοµότερες δικαστικές διαδικασίες υποθέσεων φοροδιαφυγής. Καταπολέµηση της φοροδιαφυγής. Επιβολή προστίµων 3,4 δις ευρώ το 2010, το οποίο συνιστά 182% αύξηση, σε σύγκριση µε το 2009. Εξαπλασιασµός των επιθεωρήσεων και ελέγχων για τους αυτοαπασχολούµενους. Επιβολή κυρώσεων για µη δηλωθέντα περιουσιακά στοιχεία. Και έτσι, 555 σκάφη αναψυχής κατασχέθηκαν και επιβλήθηκαν 10 εκατοµµύρια ευρώ σε πρόστιµα για περιουσιακά στοιχεία σε εταιρείες offshore, το 2010. Προετοιµασία τριετούς σχεδίου καταπολέµησης της φοροδιαφυγής. Μεταρρύθµιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι ήµοι µειώθηκαν σε 325 από 1.034. Μειώθηκε ο αριθµός των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης στους 4.000

7 από 6.000. Μείωση των αιρετών αξιωµατούχων από 30.795 σε 16.657. Καταργήθηκαν 30.000 θέσεις εργασίας, µε µείωση 50% των συµβασιούχων. Τοµέας υγείας: µέση δαπάνη, µειωµένη κατά 30% το πρώτο τρίµηνο του 2011, παρά την αύξηση σε ασθενείς. έκα νοσοκοµεία συγχωνεύτηκαν το 2010, µε περισσότερες συγχωνεύσεις το 2011. On-line δηµοσίευση όλων των κυβερνητικών δαπανών, για να υπάρξει διαφάνεια. Απλούστευση των διαδικασιών ίδρυσης των νέων εταιρειών. Μια εταιρεία µπορεί πλέον να στηθεί σε µία ηµέρα, αντί για 19 ηµέρες που χρειάζονταν πριν. ιαδικασίες «fast-track» για επενδύσεις µεγάλης κλίµακας. Κατάργηση του περιορισµού του καµποτάζ, ώστε να ενισχυθεί ο τουρισµός της κρουαζιέρας, ένα από τα µεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία της Ελλάδας. Απελευθέρωση των οδικών µεταφορών. Οι άδειες πλέον εκδίδονται ελεύθερα και το κόστος τους βαίνει µειούµενο προς το µηδέν, µεταξύ Ιανουαρίου 2011 και Ιουνίου 2012. Άνοιγµα των κλειστών επαγγελµάτων. Ο νέος νόµος θα ισχύσει από την 1η Ιουλίου 2011 και καλύπτει πάνω από 150 επαγγέλµατα. Με το νέο αυτό νόµο, όλοι οι περιορισµοί αίρονται αυτόµατα. Προεδρικό ιάταγµα απαιτείται µόνο, προκειµένου να διατηρηθούν κάποιοι περιορισµοί και µόνο αν µπορούν να αποδειχθούν οι σχετικοί λόγοι δηµοσίου συµφέροντος. Αναδιάρθρωση των εθνικών σιδηροδρόµων και των αστικών συγκοινωνιών, µε 150 εκατοµµύρια ευρώ το 2010 και 400 εκατοµµύρια ευρώ προβλεπόµενη εξοικονόµηση το 2011. Εισαγωγή ενός αξιοκρατικού συστήµατος προσλήψεων για το δηµόσιο τοµέα, όπου επιβάλουµε παρακολούθηση βάσει επιδόσεων, µε πολύ πιο αυστηρές κυρώσεις στους δηµοσίους υπαλλήλους οι οποίοι καταχρώνται τη θέση τους. Έχουµε επιτύχει να φέρουµε όλες αυτές τις µεταρρυθµίσεις σε αξιοσηµείωτα σύντοµο χρονικό διάστηµα, κάτω από πραγµατικά απίστευτες περιστάσεις, οικονοµικές και πολιτικές. Όταν οι πολίτες µού λένε ότι είναι ανυπόµονοι και θέλουν η αλλαγή να έρθει το γρηγορότερο, τους ζητώ να σκεφτούν πού ήµασταν πριν από 10 χρόνια, ή 5 ή ακόµα και πριν από ένα χρόνο. Καµία άλλη ελληνική κυβέρνηση δεν µπόρεσε να προωθήσει τόσο πολλές µεταρρυθµίσεις, τόσο γρήγορα και, σίγουρα, όχι µε τέτοια έντονη και πολύπλοκη παγκόσµια κρίση που διερχόµαστε. Αλλά µην παρερµηνεύσετε τα λεγόµενά µου, διότι εξακολουθούµε να έχουµε πολύ δρόµο µπροστά µας. Υπάρχει όµως και πεδίο και λόγος, για να είµαστε αισιόδοξοι. Αυτά τα

8 πράγµατα δεν έχουν απλώς συµβεί τυχαία και ερήµην µας, διότι κάθε Έλληνας έχει παίξει το ρόλο του, κάνοντας τεράστιες θυσίες τον τελευταίο χρόνο. Και ξέρω ότι δεν είναι εύκολο, όµως, είναι αταλάντευτη η αποφασιστικότητά µας και θα επιµείνουµε. Η άµεση προτεραιότητά µας είναι να διασφαλίσουµε ότι η Ελλάδα θα µπορέσει να έχει πρωτογενές πλεόνασµα και θα κάνω ό,τι είναι δυνατόν για να συµβεί αυτό. Είναι και µια σαφής ένδειξη ότι είµαστε στο σωστό δρόµο, για να µπορέσουµε να ασχοληθούµε µε το χρέος µας. Έχουµε εισάγει µια τελείως διαφορετική πολιτική, κάνοντας µια τοµή σε σχέση µε τις παλιές πρακτικές, αλλάζοντας τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί το κράτος, κοιτάζοντας τους πολίτες µας κατάµατα, βλέποντας τους εαυτούς µας - στα πολιτικά κόµµατα - σε έναν καθρέφτη, αναγνωρίζοντας τα λάθη του παρελθόντος και αναλαµβάνοντας τις ευθύνες µας. Τους τελευταίους 19 µήνες, φέραµε ένα νέο πολιτικό διάλογο, στη βάση της διαφάνειας και της εντιµότητας, ακόµα κι αν αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να πούµε στους ανθρώπους αυτό που δεν θέλουν να ακούνε. Η εποχή που κρύβαµε τις άβολες αλήθειες κάτω από το χαλί έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Στόχος µας είναι να εγγυηθούµε ότι η Ελλάδα πλέον δεν θα εξαρτάται από τους πιστωτές της, ακόµα κι αν είναι σύµµαχοι, εταίροι και φίλοι, για να σταθεί στα πόδια της. Το επόµενο ερώτηµα: πού πρέπει να πάµε, προκειµένου να έχουµε βιώσιµη ανάπτυξη. Κύρια προτεραιότητα παραµένει η µείωση του ελλείµµατος, µέσω του περιορισµού της σπάταλης και της προώθησης της αειφόρου και βιώσιµης ανάπτυξης. Γι αυτό και έχουµε καταρτίσει ένα φιλόδοξο µεσοπρόθεσµο δηµοσιονοµικό πρόγραµµα προσαρµογής 2012-2015, που περιλαµβάνει εκτεταµένες ιδιωτικοποιήσεις, οικονοµίες κλίµακας και µηδενισµό της σπατάλης στο δηµόσιο τοµέα, καθώς και αναδιάρθρωση του παραγωγικού µας µοντέλου. Θα αναλάβουµε οποιαδήποτε επιπρόσθετα µέτρα, που είναι απαραίτητα για να διασφαλίσουµε ότι θα πληρούµε τους πρωταρχικούς δηµοσιονοµικούς στόχους που θέσαµε το 2011. Τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα. Κατ αρχάς, ένα στιβαρό τετραετές πρόγραµµα, το πρόγραµµά µας, το οποίο θα εγγυάται ότι κινούµαστε στη γραµµή της εφαρµογής όλων των πολιτικών και όλων των απαραίτητων µεγάλων αλλαγών στην κοινωνία µας. Αυτό ονοµάζεται τεχνικώς «µεσοπρόθεσµο σχέδιο», αλλά δεν είναι τίποτα λιγότερο από µια µικρή επανάσταση. Μια επανάσταση αναδιάρθρωσης των θεσµών µας, της κοινωνίας µας και της οικονοµίας µας. Μια επανάσταση, που περνάει από τα προγράµµατα λιτότητας στις διαρθρωτικές αλλαγές, στα

9 προγράµµατα για την καταπολέµηση της ανεργίας, στη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης και, σίγουρα, της ποιοτικής και πράσινης ανάπτυξης. Στο πακέτο αυτό, επίσης, χρειαζόµαστε µια σαφή δέσµευση για την απαραίτητη υποστήριξη του προγράµµατος αυτού από τους θεσµικούς µας εταίρους. Και τέλος, πρέπει να κάνουµε καλή διαχείριση του χρέους µας. Συγκεκριµένα: οριστικοποιούµε τη µεσοπρόθεσµη δηµοσιονοµική στρατηγική µας, για την περίοδο 2012-2015. Είναι η πρώτη φορά που κάνει κάτι τέτοιο η Ελλάδα, γεγονός που θα µειώσει το έλλειµµά µας κάτω από το 3% το 2014 και περίπου στο 1% του ΑΕΠ το 2015. Αυτό θα µας επιτρέψει να δηµιουργήσουµε πρωτογενές πλεόνασµα πάνω από 5% από το 2014 και µετά, θα µειώσει το χρέος σε ποσοστό του ΑΕΠ, οπότε θα το κάνει βιώσιµο. Η µεσοπρόθεσµη δηµοσιονοµική µας στρατηγική θα είναι πλήρως ποσοτικοποιηµένη και όλα τα απαραίτητα µέτρα θα γίνουν πολύ συγκεκριµένα. Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες, το σχέδιο περιλαµβάνει µείωση της απασχόλησης στο δηµόσιο τοµέα κατά 150.000 άτοµα την περίοδο αυτή, ή 20% συνολική µείωση, που θα επιτευχθεί κατά κύριο λόγο µε τη µη αντικατάσταση όλων όσοι συνταξιοδοτούνται, αλλά επίσης και µε εθελούσιες εξόδους από το δηµόσιο τοµέα, όπου είναι απαραίτητο. Ένα νέο ενιαίο µισθολόγιο στο δηµόσιο τοµέα, που θα ευθυγραµµίζεται περισσότερο µε τον ιδιωτικό τοµέα, πολύ πιο δίκαιο και που, επίσης, θα ανταµείβει την παραγωγικότητα, συγκρατώντας και το µισθολογικό κόστος. Συγχώνευση ή κλείσιµο διαφόρων κρατικών εταιρειών, που πλέον δεν εξυπηρετούν το στόχο τους. Ευθυγράµµιση, έλεγχος µε τα γενικά εισοδήµατα και στόχευση των κοινωνικών επιδοµάτων για τους πιο ευάλωτους. Καταβάλλεται µια συνεχής προσπάθεια µεταρρύθµισης της ηµόσιας ιοίκησης. Από την πλευρά των εσόδων: επαναξιολόγηση των φοροαπαλλαγών, προκειµένου να τηρηθούν αυστηρά µόνο αυτά που είναι κοινωνικά απαραίτητα ή µπορούν να αιτιολογηθούν για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, σε τοµείς όπου διαθέτουµε συγκριτικό πλεονέκτηµα. Το κάναµε αυτό για την τουριστική βιοµηχανία, για παράδειγµα. Κατά µέτωπο επίθεση στη φοροδιαφυγή, που είναι εµπόδιο στην ανάπτυξη και ένας από τους κύριους λόγους κοινωνικής ανισότητας, αφού καλλιεργεί στους πολίτες µια έντονη αίσθηση έλλειψης εντιµότητας και δικαιοσύνης. Σίγουρα, θέλουµε χαµηλότερη κλίµακα φορολόγησης, αλλά αυτό θα γίνει και αφ ης στιγµής υπάρξει αυξηµένη διαφάνεια και ουσιαστική καταπολέµηση της φοροδιαφυγής.

10 Ταυτόχρονα, θα ανακοινώσουµε και θα προωθήσουµε τα επόµενα βήµατα στο φιλόδοξο σχέδιο ιδιωτικοποίησης και στρατηγικής διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων. Στοχεύουµε σε αύξηση των εσόδων κατά 50 δις ευρώ, που µπορεί να µειώσει κατά 20 ποσοστιαίες µονάδες το δηµόσιο χρέος. Παράλληλα, θα χρησιµοποιήσουµε τις ιδιωτικοποιήσεις για να ενισχύσουµε και πάλι κρίσιµους τοµείς της οικονοµίας και την ανάπτυξη. Θα ανακοινώσουµε τη µείωση ή και εξάλειψη του µεριδίου του κράτους σε εταιρείες, οι οποίες είναι εισηγµένες στο Χρηµατιστήριο - τηλεπικοινωνίες, λιµάνια, διαχείριση νερού, ηλεκτρισµού, καθώς και τυχερά παιχνίδια - ώστε εγκαίρως να γίνουν συναλλαγές σε φάση ωριµότητας, καταδεικνύοντας την κατεύθυνση που θα ακολουθούµε. Σε ό,τι αφορά την αναδιάρθρωση του χρέους. Ξέρω ότι πολλοί αναλυτές το συζητούν και πολλοί ήδη το έχουν προεξοφλήσει. Όµως, η Ελληνική Κυβέρνηση, οι ευρωπαϊκοί θεσµοί και άλλες χώρες της Ευρωζώνης, όλοι συνεχίζουµε να πιστεύουµε ότι το κόστος θα ήταν πολύ µεγαλύτερο από τα εν δυνάµει οφέλη, για τους πολίτες µας, για την οικονοµία µας, για το ελληνικό και ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστηµα, για τα Ασφαλιστικά Ταµεία, για όλη την Ευρωζώνη. Συνεχίζουµε, λοιπόν, να κάνουµε αυτό που πρέπει: θα δηµιουργήσουµε ένα πρωτογενές πλεόνασµα, ώστε να αναπτυχθεί και πάλι η οικονοµία µας, µέσω διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων. Και θα χρησιµοποιήσουµε τα περιουσιακά µας στοιχεία, για να µειώσουµε το χρέος. Κάθε άλλη συζήτηση είναι απλώς παραπλανητική και εµείς αρνούµαστε να ακολουθήσουµε. Οι µακροπρόθεσµες πολιτικές µας είναι σχεδιασµένες για να θέσουν τα θεµέλια για µια πολύ πιο δυναµική, βιώσιµη και ανταγωνιστική οικονοµία, για µια οικονοµία βασισµένη στην καινοτοµία, την πράσινη ανάπτυξη και σε υψηλής ποιότητας προϊόντα και υπηρεσίες. Τέλος, πώς θα το πετύχουµε. Κατ αρχήν, κανείς δεν θα πρέπει να αµφισβητεί την αφοσίωση και την αποφασιστικότητά µας. Μην ερµηνεύετε τις δυσκολίες ως δειλία. Μπορεί να χρειαστούµε χρόνο για διαβουλεύσεις, µπορεί ίσως να χρειαστεί ακόµα και να κάνουµε κάποιες αλλαγές σε ορισµένες από τις αρχικές µας υποθέσεις, µπορεί να χρειαζόµαστε περαιτέρω βοήθεια για να ενισχύσουµε τη ηµόσια ιοίκηση που, ποτέ στο παρελθόν, δεν έχει επιτελέσει έργο µε τέτοια ταχύτητα, τόση καινοτοµία και τόσο διαφορετική προσέγγιση και στάση. Αυτό, επ ουδενί αλλάζει την πρόθεση και την απόφασή µας για µεγάλες αλλαγές στη χώρα. Ναι, αλλάζουµε τα πάντα και το κάνουµε κατά τη διάρκεια µιας περιόδου πολύ µεγάλης διεθνούς αναταραχής. Η παγκόσµια χρηµατοοικονοµική αγορά συνεχίζει να είναι πάρα πολύ ασταθής. Φανταστείτε µόνο πώς θα ήσασταν στη χώρα σας, εάν καθώς κάνετε αυτή

11 τη µικρή επανάσταση, οι αναλυτές ανά τον κόσµο, οι ειδικοί, ή και πάρα πολλοί που πρόσφατα φαίνεται να έχουν γίνει ειδικοί στα θέµατα της Ελλάδας, παριστάνουν τους προφήτες και προβλέπουν την ηµέρα της κρίσης στην επόµενη γωνία. εν είναι βέβαια η πλέον υποστηρικτική ατµόσφαιρα για αλλαγή, για επενδύσεις, εµπιστοσύνη και ελπίδα. Από τα διεθνή Μέσα δεν ζητάµε τίποτε άλλο, παρά σεβασµό γι αυτό που κάνουµε. εν θέλουµε ούτε επευφηµίες, αλλά ούτε και συκοφαντίες. Γιατί, ναι, ξαναλέω, αλλάζουµε τα πάντα. Κατ αρχήν, διότι ήρθαµε στην εξουσία µε µία εντολή: την αλλαγή. εύτερον, γιατί το οφείλουµε στους εαυτούς µας. Ξέρουµε βαθιά µέσα µας, ακόµα κι αν δεν βλέπουµε προς το παρόν πολύ φως στην άκρη του τούνελ, ότι ο λαός µας και η γη µας έχουν τεράστιες δυνατότητες. Η παράδοσή µας, µάς δίδαξε, από την αρχαιότητα, τι σηµαίνει το ταξίδι στην Ιθάκη. Ξέρουµε ότι υπάρχουν πάρα πολλοί κίνδυνοι στην πορεία, Κύκλωπες και σειρήνες, αλλά ξέρουµε ότι θα αποκοµίσουµε πολλά και θα γίνουµε καλύτεροι µέσα από αυτό το επίπονο ταξίδι. ηµιουργούµε µια πολύ πιο υγιή σχέση µεταξύ δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα. Αλλάζουµε το εκπαιδευτικό µας σύστηµα, το σύστηµα προνοίας, το σύστηµα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης, για να είναι πιο αποτελεσµατικό και για να δώσουµε προοπτικές στη νεότερη γενιά. Μακροπρόθεσµα, οι πολιτικές µας είναι σχεδιασµένες, ώστε να θέσουν τα θεµέλια για µια δυναµική οικονοµία. Τώρα, πώς το επιτυγχάνουµε αυτό - και είναι το τελευταίο σηµείο. Πέρα από τη δέσµευση, την αποφασιστικότητα και την πολιτική µας βούληση, έχουµε και τις συµπράξεις µας, τις συµµαχίες µας και εντός Ελλάδας. Πρωταρχική αναγκαιότητα είναι αυτή µιας νέας εθνικής συνεννόησης εντός της χώρας µας. Γιατί η εµπειρία των τελευταίων ετών, οι σκληρές αλήθειες για την κατάστασή µας, δεν επιτρέπουν εξωραϊσµούς, ούτε και µαγικές συνταγές. Απαιτούν σοβαρότητα, υπευθυνότητα, επιµονή και αφοσίωση από όλους µας. Και αυτό πρέπει να εκφραστεί από όλους, την κοινωνία, τους επιχειρηµατίες, τους κοινωνικούς εταίρους, µέχρι βέβαια και τις πολιτικές ηγεσίες των κοµµάτων. Είναι εθνική αναγκαιότητα να αλλάξουµε την Ελλάδα και να δώσουµε το δείγµα της βούλησής µας παντού, ώστε και οι πάντες να το κατανοούν. Οι εµπειρίες µας και η προσωπική µου εµπειρία, κατά το πρόσφατο έτος, έχει ενισχύσει την πεποίθησή µου, ότι είναι αναγκαία µια βαθύτερη συνεργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνώς.

12 Αντιµετωπίζουµε µια κοινή πρόκληση: να ενισχύσουµε την εµπιστοσύνη µεταξύ µας, να ενισχύσουµε την εµπιστοσύνη σε αυτό που έχουµε ήδη πετύχει. Και είναι πολλά αυτά που έχουµε πετύχει, είτε αφορούν στο ευρώ, είτε στις δηµοκρατίες µας, είτε στην κοινωνική συνοχή, είτε στην ειρήνη στην ήπειρό µας. Πολύ απλά, πρόκληση είναι να αναπτύξουµε περισσότερες συµµαχίες, µεγαλύτερη κατανόηση των αντίστοιχων ή κοινών προβληµάτων µας και πιο βαθιά συνεργασία. Στις δηµοκρατίες µας, στις οικονοµίες µας και µεταξύ των λαών µας, χρειαζόµαστε αυτή τη συνεργασία. Το αντίθετο, η ξενοφοβική ρητορική, η εύκολη αναζήτηση του αποδιοποµπαίου τράγου, η εθνικιστική εντροπία, όλα αυτά είναι συνταγές καταστροφής για την Ευρώπη. Αυτή είναι µια πρόκληση, την οποία πρέπει και πιστεύω ότι µπορούµε να χειριστούµε και να ξεπεράσουµε όλοι µαζί. Επιτρέψτε µου να προσθέσω κάτι ακόµα, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα: το διεθνή της ρόλο, που την καθιστά µοναδική στην Ευρώπη και αποδεικνύει έτι περαιτέρω την ανάγκη µας για στενή συνεργασία, αλλά και το εκπληκτικό δυναµικό µας, που πιστεύω ότι, εµείς, στην Ευρώπη, δεν έχουµε συνειδητοποιήσει ακόµα, ούτε καν κατανοήσει. Ναι, έχουµε υποτιµήσει, ως Ευρωπαίοι, τις δυνατότητές µας. Τον τελευταίο χρόνο, αυτά που ακούµε ως επί το πλείστον, αναφορικά µε την Ελλάδα, αφορούν στην τροµερή χρηµατοοικονοµική κρίση. Παρά τα προβλήµατά µας, όµως, η Ελλάδα είναι και παραµένει ένα σηµείο σηµαντικής σταθερότητας στην περιοχή, ένα κράτος-προπύργιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που φέρνει τις αξίες του και τη σταθερότητα σε µια δύσκολη και διαρκώς µεταλλασσόµενη περιοχή. Είµαστε η χώρα - κλειδί στις ευρωπαϊκές προοπτικές για την ένταξη των Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια αξιών. Και αυτό είναι σηµαντικό για τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή. Οι τράπεζες έχουν, για παράδειγµα, επενδύσει πάρα πολύ στα Βαλκάνια και προσφέρουν ανάπτυξη και απασχόληση. Είµαστε χώρα - κλειδί σε σχέση µε την Τουρκία και τη λύση στο Κυπριακό πρόβληµα. Η σχέση µας µε την Τουρκία συνοψίζει τις δυνατότητες, καθώς και τις δυσκολίες, σε σχέση µε την Τουρκία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ελλάδα γειτονεύει µε τη µεγαλύτερη πόλη της Ευρώπης στον κόσµο, τη µεγαλύτερη πόλη σε πληθυσµό, αλλά και οικονοµικώς σηµαντική, την πολύ δυναµική Κωνσταντινούπολη. Ο τουρισµός και το εµπόριο µεταξύ των χωρών µας πραγµατικά ανθούν, αλλά αυτό είναι µόνο ένα πολύ µικρό δείγµα των δυνατοτήτων µας.

13 Γινόµαστε πλέον ένας κόµβος για την Κίνα και τις εξαγωγές της στην ευρωπαϊκή αγορά. Το κύριο λιµάνι µας, ο Πειραιάς, έχει επιλεγεί γι αυτό το σκοπό και εµείς, η ναυτιλιακή βιοµηχανία και οι Λιµενικές Αρχές, δουλεύουµε συστηµατικά για την επίτευξη αυτού του στόχου. Είµαστε ένας πολύ έντιµος µεσολαβητής στη Μέση Ανατολή και µε τους γείτονές µας, αφού οι σχέσεις µας µε το Ισραήλ έχουν βελτιωθεί, ενώ διατηρούµε τις ισχυρές παραδοσιακές σχέσεις και τη φιλία που έχουµε µε τον αραβικό κόσµο και τους Παλαιστινίους. Έχουµε αποφασίσει να βοηθήσουµε την ειρήνευση στην περιοχή. Είµαστε µέλη της οµάδας επαφής για τη Λιβύη και αναλαµβάνουµε πρωτοβουλίες για να βρεθεί µια ειρηνική λύση στη σύγκρουση, που ξέρουµε ότι δεν έχει, δεν µπορεί να έχει αποκλειστικά στρατιωτική λύση. Η Ελλάδα γίνεται πλέον κόµβος για ενεργειακά δίκτυα. Ήδη, από τη Ρωσία, από το Αζερµπαϊτζάν, µέσω της Τουρκίας και, εν δυνάµει, από το Ισραήλ προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Είµαστε επίσης σε προχωρηµένο στάδιο για την παροχή σηµαντικών επενδύσεων στην αιολική, ηλιακή και γεωθερµική ανανεώσιµη ενέργεια. Γινόµαστε γρήγορα πρωτοπόροι και σε αυτό το πεδίο. Συνέχεια, όλοι αντιµετωπίζουµε τις εντυπωσιακές αλλαγές που λαµβάνουν χώρα στον αραβικό κόσµο. Ναι, γνωρίζαµε ότι η ηµοκρατία, και το ξέραµε και στην Ελλάδα, δεν ήταν δυτική πατέντα ή αποκλειστικότητα. Μάλιστα, δεν πρέπει να ξεχνάµε - κι εµείς οι Έλληνες δεν λησµονούµε - την κληρονοµιά των Αράβων και µουσουλµάνων λογίων, κατά την ακµή του αραβικού πολιτισµού, από τον 8ο έως το 10ο αιώνα, όταν υπήρχαν µαζικές µεταφράσεις των ελληνικών έργων, από τα ελληνικά στα αραβικά, µέσω µουσουλµάνων λογίων. Αν δεν υπήρχαν αυτές οι µεταφράσεις, δεν θα είχαµε το ιαφωτισµό, όπως τον γνωρίσαµε στη ύση. Ο κόσµος πιθανότατα δεν θα γνώριζε τίποτα για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισµό, από τη φιλοσοφία µέχρι την ιατρική. Πάρα πολλά από τα έργα της αρχαίας ελληνικής γραµµατείας δεν υπάρχουν στην πρωτότυπη ελληνική γλώσσα, υπάρχουν µόνο στην αραβική µετάφραση. Τα λέω όλα αυτά, απλώς για να υπενθυµίσω όλες τις βαθιές ιστορικές και πολιτισµικές σχέσεις και δεσµούς που υπάρχουν στην περιοχή. Και πώς η απελευθέρωση του αραβικού λαού θα σηµατοδοτήσει αφύπνιση του παρελθόντος, αλλά και µια έρευνα για τη σύγχρονη ταυτότητα, όπου η ηµοκρατία είναι δική τους, δεν είναι µονοπώλιο της ύσης. Η σχέση του αραβικού και του µουσουλµανικού κόσµου µε τον Ελληνισµό ταυτίστηκε µε τον κολοφώνα του αραβικού πολιτισµού. Και η άνοδος του

14 αραβικού πολιτισµού στις µέρες µας, αναπόφευκτα, θα επανέλθει και θα ταυτιστεί και πάλι µε την έννοια της ηµοκρατίας, µέσα από τη σχέση της µε την Αθήνα, το λίκνο της ηµοκρατίας. Και αυτό, δεν είναι µόνο συµβολισµός. Θα ήθελα να παραθέσω ένα απόσπασµα ενός άρθρου του Jeffrey Sacks, που δηµοσιεύτηκε πρόσφατα. Λέει: «Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα θα πρέπει να περάσει από πολύ σκληρές οικονοµικές προσαρµογές για πάρα πολλά χρόνια και ενδεχοµένως η εθνική βούληση να παραπαίει, υπάρχουν όµως αρκετά χαρτιά που έχει η χώρα, καλά κρυµµένα στο µανίκι της. Καταρχάς, τα χρέη της Ελλάδας µπορούν να τύχουν καλύτερης διαχείρισης και πολύ πιο εύκολα απ ό,τι φαίνεται, γιατί η κρυφή οικονοµία της Ελλάδας και της ελίτ, είναι πολύ περισσότερη απ ό,τι φαίνεται. Τα χρήµατα ήταν εξαφανισµένα χάρη στη µαύρη οικονοµία για πάρα πολλά χρόνια, σε κρυφούς τραπεζικούς λογαριασµούς. Αν αυτός ο πλούτος µπορεί τώρα να αντληθεί µέσα από έντιµη δουλειά από τις φορολογικές Αρχές, ο προϋπολογισµός θα γίνει πολύ καλύτερος από όσο φαίνεται σήµερα. εύτερο σηµείο και πιο σηµαντικό, είναι ο ενισχυόµενος ρόλος της Ελλάδας στην ευρύτερη παγκόσµια οικονοµία. Η προσέγγιση της Ελλάδας µε την Τουρκία δεν είναι µόνο διπλωµατική, αλλά και οικονοµική, όλο και περισσότερο. Το διµερές εµπόριο αυξάνεται, όπως και τα περιφερειακά έργα υποδοµών. Η Ελλάδα έχει επίσης συνδεθεί µε την Βουλγαρία, τη Βόρεια Αφρική και άλλους γείτονες. Με την αυξανόµενη ζήτηση από τη Μέση Ανατολή, η οικονοµική ανάκαµψη θα δώσει πολύ ευχάριστες εκπλήξεις». Αντιµετωπίζουµε πολλές προκλήσεις. Αναµφίβολα, µία από αυτές αφορά στη ηµοκρατία. Όλοι µας πρέπει να επαναπροσδιορίσουµε τη ηµοκρατία σήµερα, στον καιρό των κοινωνικών µέσων δικτύωσης, και να ορίσουµε το νόηµά της σε αυτή την παγκοσµιοποιηµένη οικονοµία. Αυτό είναι και σηµαντικό για τη σχέση της Ευρώπης µε τους γείτονές της στον αραβικό και µουσουλµανικό κόσµο. Ίσως αυτοί δεν µοιάζουν και τόσο εντυπωσιακοί στόχοι, σε σύγκριση µε τη χρηµατοοικονοµική πρόκληση που αντιµετωπίζουµε στην Ελλάδα, αλλά πιστεύω ότι εµείς µπορούµε και θα πετύχουµε. Πρώτον, γιατί το οφείλουµε στους εαυτούς µας, αλλά και γιατί γνωρίζουµε καλά ότι διαθέτουµε δυνατότητες και µπορούµε να τα καταφέρουµε. Ευχαριστώ πολύ.