Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) ρ. Β. Μπαμπαλός ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών Η νομισματική πολιτική στην περιοχή του ενιαίου νομίσματος διευθύνεται και εφαρμόζεται από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ). Το ΕΣΚΤ αποτελείται από την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών. Το ΕΣΚΤ διοικείται από το ιοικητικό Συμβούλιο και την Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ.
Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών Σύμφωνα με την συνθήκη της Ε.Ε. το ΕΣΚΤ έχει τα ακόλουθα 4 καθήκοντα: Την χάραξη και εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής για την Κοινότητα Την διενέργεια πράξεων συναλλάγματος Την κατοχή και διαχείριση των επίσημων συναλλαγματικών διαθεσίμων των κρατώνμελών της ζώνης του ευρώ. Την προώθηση της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών.
Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών Το άρθρο 105(1) της Συνθήκης καθιέρωσε θέ ως πρωταρχικό στόχο του ΕΣΚΤ την διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Επίσης τα κράτη-μέλη και η Κοινότητα θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις κατευθυντήριες αρχές της σταθερότητας των τιμών, των υγιών δημοσίων οικονομικών και των ασφαλών νομισματικών συνθηκών και του βιώσιμου ισοζυγίου πληρωμών.
Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών Πηγή:ΤτΕ
Ευρωσύστημα Πηγή:ΤτΕ
Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών & Bundesbank Τ ά έθ ΕΣΚΤ έ ύ λ Τα παραπάνω έθεσαν στο ΕΣΚΤ ένα σύνολο στόχων ομοίων με εκείνους της Bundesbank. Η Bundesbank ήταν υποχρεωμένη από το νόμο να προασπίζει το νόμισμα καθώς και να στηρίζει τη γενική οικονομική πολιτική της Ομόσπονδης Γερμανικής Κυβέρνησης. Πρώτος στόχος της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ είναι η διαμόρφωση του ρυθμού πληθωρισμού κάτω αλλά και σχετικά κοντά στο 2% σε μεσοχρόνιο διάστημα.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- ιοίκηση Η ΕΚΤ ιδρύθηκε στις 1/6/1998 με τη συνθήκη του Άμστερνταμ και εδρεύει στην Φραγκφούρτη ρ (Γερμανία) Η ΕΚΤ διοικείται από μια Εκτελεστική Επιτροπή. Η επιτροπή απαρτίζεται από 6 μέλη, πρόεδρο αντιπρόεδρο και άλλα 4 μέλη που προτείνονται από τα κράτη μέλη μετά από σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η διάρκεια της θητείας για τα μέλη τα οποία είναι αναγνωρισμένου κύρους με επαγγελματική εμπειρία σε νομισματικά και τραπεζικά θέματα α είναι 8 ετών εώ και είναι μη ανανεώσιμη.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- ιοίκηση Το ιοικητικό Συμβούλιο απαρτίζεται από την Εκτελεστική Επιτροπή και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών. Οι διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών θα πρέπει να διορίζονται για τουλάχιστον 5 έτη. εν επιτρέπεται η απομάκρυνσή τους από τις κυβερνήσεις των κρατών ενώ σε περίπτωση οικειοθελούς αποχώρησης λόγω σοβαρού λόγου απαιτείται να εκδοθεί ανακοίνωση από τους ίδιους ή από το Συμβούλιο της ΕΚΤ.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- ιοίκηση Τα μέλη του Σ με δικαίωμα ψήφου ανέρχονται σε 21. Έξι μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου διαθέτουν μόνιμο δικαίωμα ψήφου ενώ 15 ψήφοι αντιστοιχούν στους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών. Όταν υπάρχουν περισσότερα από 15-κράτη μέλη στο Σ και επομένως περισσότερα από 21 μέλη στο σύνολο τα δικαιώματα ψήφου κατανέμονται στους διοικητές εκ περιτροπής. Όλα τα μέλη έχουν το δικαίωμα να συμμετάσχουν και να εκφέρουν τη γνώμη τους.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- ιοίκηση Η ψήφιση όλων των θεμάτων εκτός αυτών που σχετίζονται με το κεφάλαιο της τράπεζας επιτυγχάνεται με απλή πλειοψηφία. Όταν εμπλέκεται το κεφάλαιο της τράπεζας η δύναμη της ψήφου είναι ανάλογη με τα ποσοστά συμμετοχής των κρατών-μελών στο κεφάλαιο και η Εκτελεστική Επιτροπή δεν έχει δικαίωμα ψήφου.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- ιοίκηση Τα ποσοστά συμμετοχής στο κεφάλαιο προσδιορίζονται στη βάση της ίσης στάθμισης: Με το μέγεθος του πληθυσμού των κρατών μελών και Με το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές και σε σταθμισμένους μέσους για τα πέντε προηγούμενα έτη Τα ποσοστά συμμετοχής πρέπει να επανεξετάζονται και εφόσον απαιτείται να αναθεωρούνται κάθε 5 έτη Το συνολικό κεφάλαιο της ΕΚΤ ανέρχεται σε 10.76 δις περίπου.
Συμμετοχή των χωρών εντός της ζώνης του ευρώ στο κεφάλαιο της ΕΚΤ Πηγή:ΕΚΤ
Συμμετοχή των χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ στο κεφάλαιο της ΕΚΤ Πηγή:ΕΚΤ
Αρμοδιότητες ΕΚΤ Η ΕΚΤ είναι υπεύθυνη: για την έκδοση του νομίσματος τις πράξεις ανοικτής αγοράς τον καθορισμό του δείκτη τήρησης ελάχιστων αποθεματικών και άλλες πλευρές του νομισματικού μ ελέγχου Η ΕΚΤ παρέχει ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα με την προϋπόθεση της ύπαρξης επαρκών εγγυήσεων (Καταστατικό, άρθρο 18).
Ανεξαρτησία ΕΚΤ Η ΕΚΤ πρέπει να είναι ανεξάρτητη από όλες τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών και με ισχυρή καταστατική δέσμευση στο στόχο του χαμηλού πληθωρισμού. Το ΕΣΚΤ δεν επιτρέπεται να δανείσει στα κράτη- μέλη παρά μόνο μέσω απόκτησης των χρεογράφων τους στην δευτερογενή αγορά. Το παραπάνω ήταν μεταξύ των κεντρικών θεμάτων της συνθήκης του Μάαστριχτ. Η συνθήκη ήητου Μάαστριχτ ρχ απαγόρευσε τα υπερβάλλοντα δημόσια ελλείμματα και την διάσωση των υπερχρεωμένων κρατών-μελών από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ή οργανισμούς.
Έλεγχος της ΕΚΤ Η ΕΚΤ υπόκειται σε ελέγχους και είναι στην δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ένα μέλος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπεται να παρακολουθούν τις συνεδριάσεις του Σ της ΕΚΤ αλλά χωρίς δικαίωμα ψήφου. Η ΕΚΤ οφείλει να υποβάλει ετήσια αναφορά για τις δραστηριότητες της στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ο πρόεδρος ρ και τα άλλα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής περνούν από ακροάσεις σε σχετικές επιτροπές του Κοινοβουλίου κατόπιν αιτήματος κάθε πλευράς.
Ευρωπαικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) Πρόκειται για ένα όργανο ειδικού σκοπού με έδρα το Λουξεμβούργο Στόχος του είναι η διασφάλιση της χρηματοικονομικής σταθερότητας στην Ευρώπη με την παροχή οικονομικής βοήθειας προς τα κράτη της ευρωζώνης τα οποία αντιμετωπίζουν οικονομική δυσκολία Ημερομηνία ίδρυσης:7 Ιουνίου 2010 To EFSF είχε,, αρχικά,, την μέγιστη πιστοληπτική διαβάθμιση. Στις 16 Ιανουαρίου 2012 η Standard & Poor s υποβάθμισε την πιστοληπτική του ικανότητα.
Ευρωπαικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) O EFSF δημιιουργήθηκε αρχικά ως ένας προσωρινός μηχανισμός διάσωσης χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήμα χρηματοδότησης. Τον Οκτώβριο του 2010 αποφασίστηκε η δημιουργία ενός μόνιμου μου μηχανισμού διάσωσης, του Ευρωπαικού Μηχανισμού Σταθερότητας ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 8 Οκτωβρίου 2012.
Ευρωπαικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) Από τον Οκτώβριο του 2012, ο Ευρωπαικός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) θα είναι το κύριο μέσο για τη χρηματοδότηση η η των νέων προγραμμάτων. Παράλληλα με τον EΜΣ, το EFSF θα συνεχίσει με τα εν εξελίξει χρηματοδοτικά προγράμματα για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Η χρηματοδοτική βοήθεια για την ανακεφαλαιοποίηση του ισπανικού τραπεζικού τομέα θα πρέπει να μεταφερθεί από το EFSF στον EΜΣ.
Πηγές Ξένη Booth, L., Cleary, W.S., (2010), Introduction to Corporate Finance, Wiley Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ-ΠΙΣΤΗ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Α, Εκδόσεις Κριτική Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ-ΠΙΣΤΗ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Β, Εκδόσεις Κριτική Mishkin, F., (2004), The Economics of Money, Banking & Financial Markets, 7th Edition, The Addison-Wesley series in economics Ελληνική Κιόχος, Π., Παπανικολάου, Γ., (2011), ΧΡΗΜΑ-ΠΙΣΤΗ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Εκδόσεις Ελένη Κιόχου Κουρέτας, Γ., Τσούμας, Χ.,(2008), ιαλέξεις στο Μάθημα Αγορές Χρήματος και Αξιόγραφα Σταθερού Εισοδήματος, Τµήµα Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σπύρου, Σ., (2003), Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου,Εκδόσεις Γ. Μπένου ιαδίκτυο www.ecb.europa.eu www.bankofgreece.gr www.hba.gr