ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 30 Σεπτεμβρίου 1994 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αρ. Πρωτ. : 1110021/10743/Β0012 ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ & Δ.Π. Δ/ΝΣΗ ΦΟΡ/ΓΙΑΣ ΕΙΣ/ΤΟΣ ΠΟΛ:1222 ΤΜΗΜΑ Β' ΘΕΜΑ : Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 24 του ν.2214/1994, σχετικά με την ονομαστικοποίηση μετοχών ανωνύμων εταιριών. Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 2214/1994. "Αντικειμενικό σύστημα φορολογίας εισοδήματος και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ Α' 75/11.5.1994), με τις οποίες καθιερώνεται η υποχρέωση ορισμένων ημεδαπών ανωνύμων εταιριών να έχουν τις μετοχές τους υποχρεωτικά ονομαστικές στο σύνολό τους. Για την υποχρέωση αυτή σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες με σκοπό την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους. 'Αρθρο 24 Ονομαστικοποίηση μετοχών ανωνύμων εταιριών Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού καθιερώνεται για πρώτη φορά η υποχρέωση ονομαστικοποίησης του συνόλου των μετοχών των ημεδαπών ανώνυμων εταιριών που δραστηριοποιούνται στους τομείς υγείας και εκπαίδευσης, λόγω της ιδιάζουσας σημασίας που έχουν οι εταιρίες αυτές στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, προκειμένου να είναι γνωστοί οι μέτοχοι τους καθώς και των μετοχών γενικά όλων των ανωνύμων εταιριών (Βιομηχανικών, Εμπορικών, κ.λ.π.) οι οποίες από τη διάρθρωση της περιουσίας τους, έχουν επενδεδυμένα τα κεφάλαιά τους κατά ποσοστό 60% και πάνω σε αστικά ακίνητα σε οποιαδήποτε περιοχή της χώρας και ανεξάρτητα από το γεγονός εάν είναι ή μη εισηγημένες στο χρηματιστήριο. Ειδικότερα, όσον αφορά τις επί μέρους διατάξεις του κοινοποιούμενου άρθρου, σας γνωρίζουμε τα εξής: 1.- Με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, ρητά καθιερώνεται η υποχρέωση έκδοσης ονομαστικών μετοχών στο σύνολό τους για τις νεοϊδρυόμενες ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες, οι οποίες ως αντικείμενο εργασιών έχουν την εκμετάλλευση κλινικών, διαγνωστικών κέντρων, κέντρων αποθεραπείας και αποκατάστασης, γηροκομείων, εκπαιδευτηρίων, φροντιστηρίων, ινστιτούτων επαγγελματικής κατάρτισης, επαγγελματικών σχολών και γενικά την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ή εκπαίδευσης οποιασδήποτε μορφής ή βαθμίδας (Πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια κ.λ.π) Με τις διατάξεις αυτές, οι μετοχές των ημεδαπών ανώνυμων εταιριών, που συστήνονται από τη δημοσίευση του νόμου 2214/1994 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από 11.5.1994 και εφεξής, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές στο συνολό τους στις περιπτώσεις που το αντικείμενο των εργασιών τους, εμπίπτει στις κατά τα πιο πάνω ρητά καθοριζόμενες από τις διατάξεις του νόμου ειδικότερες διακρίσεις εκμετάλλευσης, χωρίς περαιτέρω να ορίζεται από αυτές οποιαδήποτε εξαίρεση από την υποχρέωση αυτή. Συνεπώς, κατά την έννοια των διατάξεων αυτών του νόμου, οι μετοχές ημεδαπών ανώνυμων εταιριών που δραστηριοποιούνται στους παραπάνω τομείς της υγείας και παιδείας, θα πρέπει στο εξής να έχουν ονομαστικές μετοχές για το συνολό του μετοχικού τους κεφαλαίου, έστω και αν στο καταστατικό αυτών αναφέρεται άλλος σκοπός, καταργουμένης εφεξής κάθε ειδικότερης νομοθετικής ρύθμισης, που είναι αντίθετη ή μεταβάλλει την υποχρέωση αυτή των ανωνύμων αυτών εταιριών να έχουν ονομαστικές μετοχές. Περαιτέρω, με τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, ορίζεται ότι, η κατά τα πιο πάνω υποχρέωση ονομαστικοποίησης των μετοχών ισχύει και για όλες γενικά τις ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες, εφόσον τα κεφάλαια αυτών, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα κάθε φύσης αποθεματικά που έχουν σχηματίσει, είναι επενδεδυμένα σε αστικά ακίνητα κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και πάνω. Συνεπώς, κατά την έννοια των διατάξεων αυτών του νόμου, ανεξάρτητα του αντικειμένου των εργασιών που ασκούν ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες, οι μετοχές αυτών καθίστανται εφεξής υποχρεωτικά ονομαστικές στο σύνολό τους και στην περίπτωση 1
που τα κεφάλαια αυτών, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα κάθε φύσης αποθεματικά που έχουν σχηματίσει, είναι επενδεδυμένα σε αστικά ακίνητα κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και πάνω. Κατά ρητή διάταξη του νόμου, εξαιρούνται της γενικής αυτής ρύθμισης, να έχουν τις μετοχές αυτών ονομαστικές, οι πιο κάτω ανώνυμες εταιρίες: α) Οι ημεδαπές ξενοδοχειακές ανώνυμες εταιρίες είτε εκμεταλλεύονται το ακίνητο ως ξενοδοχείο για δικό τους λογαριασμό, είτε παραχωρείται αυτό σε τρίτους με μίσθωμα που υπολογίζεται σε ποσοστό επί των ακαθαρίστων εσόδων, είτε το έχουν εισφέρει κατά χρήση το ακίνητο σε άλλη εταιρία οποιαδήποτε μορφής, η οποία έχει αναλάβει την λειτουργία και την εκμετάλλευση του, ως ξενοδοχείου και στην οποία συμμετέχει. β) Οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες που ασχολούνται με την ανέγερση και πώληση οικοδομών, και γ) Οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες οι οποίες κατά την έναρξη της ισχύος των διατάξεων του άρθρου αυτού, τελούν υπό εκαθάριση. 2.- Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις προϋπόθεση της ονομαστικοποίησης των μετοχών των λοιπών ανώνυμων εταιριών, είναι η διαπίστωση του πραγματικού γεγονότος, αν τα κεφάλαια και τα κάθε φύσης αποθεματικά αυτών αθροιστικά λαμβανομένων, έχουν επενδυθεί σε αστικά ακίνητα σε ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και άνω. Επομένως, κατά την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου, εξετάζεται ως οικονομικό μέγεθος η σχέση της αξίας των αστικών ακινήτων κυριότητας ημεδαπών ανώνυμων εταιριών προς το σύνολο των κεφαλαίων και των κάθε φύσης αποθεματικών αυτών. Κατ' ακολουθία, δεν εξετάζεται ο σκοπός τον οποίο εξυπηρετούν τα αστικά ακίνητα ημεδαπών ανώνυμων εταιριών, ήτοι αν αυτά χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της εκμετάλλευσης αυτών αναλόγως της φύσεώς των, ως οικόπεδα, κτίρια, βιομηχανοστάσια, αποθήκες, εργαστήρια κ.λ.π., ούτε και ο τρόπος της εκμετάλλευσης αυτών με οποιοδήποτε μορφή, ως η εκμίσθωση ή η παραχώρηση της εκμετάλλευσης αυτών σε τρίτους γενικά, κ.τ.λ. και επομένως ενδιαφέρει μόνον η διαπίστωση του μεγέθους των επενδεδυμένων κεφαλαίων των σε αστικά ακίνητα. 3.- 'Εννοια αστικού ακινήτου.με τις διατάξεις του κοινοποιούμενου άρθρου δεν καθορίζεται η έννοια του αστικού ακινήτου, σε εφαρμογή των οριζομένων με αυτό. Ο χαρακτηρισμός ενός ακινήτου ως αστικού ή αγροτικού, σύμφωνα με την πάγια νομολογία, εξαρτάται από το σκοπό τον οποίο εξυπηρετεί τούτο σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Συνεπώς, για την εφαρμογή των διατάξεων του κοινοποιούμενου άρθρου αστικό ακίνητο θεωρείται κάθε ακίνητο, το οποίο δεν είναι αγροτικό, έστω και αν είναι εκτός σχεδίου πόλης, κωμόπολης, κοινότητας ή οικισμού. Αγροτικά ακίνητα, νοούνται εκείνα που εκμεταλλεύονται για συλλογή καρπών (Σχετική επί του θέματος αυτού η αρ. 666/1973 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ.) 4.- Αξία αστικού ακινήτου. Τα κεφάλαια της επιχείρησης γενικώς, συνιστούν τις πηγές χρηματοδότησης του ενεργητικού της. Υπό την έννοια αυτή η επένδυση κεφαλαίων ημεδαπών ανώνυμων εταιριών σε αστικά ακίνητα, εκφράζουν το μέγεθος των συνολικών πραγματικών χρηματικών διαθεσίμων που έχουν επενδυθεί σε ορισμένη χρονική στιγμή σ' αυτά. Επομένως, ως αξία κτήσης αστικών ακινήτων, δε λαμβάνεται η πραγματική αξία αυτών που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις περί φορολογίας μεταβιβάσεως ακινήτων, αλλά η τιμή κτήσης ή το κόστος ιδιοκατασκευής τους. Η αξία αυτή προσαυξάνεται με τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων. Σε περίπτωση αναπροσαρμογής που γίνεται σε εφαρμογή ειδικού νόμου, η αναπροσαρμοσμένη αξία θεωρείται ως αξία κτήσης του αστικού ακινήτου. Διευκρινίζεται ότι, οι διενεργηθείσες αποσβέσεις, δεν λαμβάνονται υπόψη, καθόσον, ως τιμή κτήσης, λαμβάνεται η λογιστική αξία των αστικών ακινήτων και όχι η πραγματική. 5.- 'Εννοια του κεφαλαίου και των αποθεματικών. Για τον υπολογισμό της σχέσης μεταξύ της αξίας των αστικών ακινήτων ημεδαπών ανωνύμων εταιριών προς το σύνολο των κεφαλαίων και των κάθε φύσης αποθεματικών που έχουν επενδυθεί σ' αυτά, ως κεφάλαιο λαμβάνεται το καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο. Στην έννοια των αποθεματικών καταλαμβάνονται τα αποθεματικά κερδών που δεικνύουν συσσωρεύσεις, αποταμιεύσεις παρακρατηθέντων κερδών, όσο και τα αποθεματικά κεφαλαίου που συνιστούν συμπληρώσεις του μετοχικού κεφαλαίου (αποθεματικά από την έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο). Συνεπώς, στην έννοια των αποθεματικών ενδεικτικά καταλαμβάνονται: α. Το τακτικό αποθεματικό. 2
β. Τα έκτακτα ή ειδικού σκοπού αποθεματικά γ. Το αποθεματικό που έχει σχηματισθεί από καταβολές των μετόχων κατά την τυχόν υπέρ άρτιο έκδοση των μετοχών. δ. Η μη κεφαλαιοποιηθείσα υπεραξία που έχει προκύψει από την αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων και εμφανίζεται στο λογαριασμό "Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας λοιπών περιουσιακών στοιχείων" (Λογ. 41.07 Ε.Λ.Σ.). ε. Τα αποθεματικά από αφορολόγητες κρατήσεις για νέες εγκαταστάσεις του ν. 3223/1955 και του άρθρου 12 του ν.δ. 2901/1954. στ. Τα αποθεματικά για αφορολόγητες εκπτώσεις του ν.δ. 4002/1959 του α.ν. 147/1967 του ν.δ. 1078/1971, του ν.δ. 1313/1972, του ν.δ. 331/1974, του ν. 289/1976, του ν. 849/1978, του ν. 1116/1981, του ν. 1262/1982 και του ν. 1892/1990. ζ. Τα ειδικού σκοπού αποθεματικά του άρθρου 18 του α.ν. 942/1949 και της παραγράφου 4 του άρθρου 10 του α.ν. 148/1967. η. Τα αποθεματικά από υπεραξία μετοχών που προέρχονται από απόσχιση κλάδου, ή συγχώνευση εταιριών στις οποίες συμμετέχουν ή την αύξηση της αξίας των συμμετοχών τους, ή από τη διανομή μετοχών με βάση τις διατάξεις του άρθρου 1 του α.ν. 148/1967, του ν. 542/1977, του ν. 1249/1982, του ν. 1839/1989 και ν. 2065/1992, κατόπιν κεφαλαιοποιήσεως της υπεραξίας που προέκυψε από την αναπροσαρμογή παγίων περιουσιακών στοιχείων θυγατρικής εταιρίας ή άλλης εταιρίας στην οποία συμμετέχουν. θ. Τα αφορολόγητα αποθεματικά που έχουν σχηματίσει με τις διατάξεις του άρθρου 1 της Ε. 2665/84/22.2.1988 κοινής απόφασης των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (ν. 1839/1989), του άρθρου 22 του ν. 1828/1989 και του άρθρου 11 του ν. 1882/1990. ι. Τα αποθεματικά που προέρχονται από έσοδα απαλλασσόμενα της φορολογίας ή από έσοδα φορολογηθέντα κατ' ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης ή από κέρδη τεχνικών και οικοδομικών επιχειρήσεων που εμφανίζονται στους λογαριασμούς 41. 90, 41. 91 και 41. 92 του Ε.Λ.Σ., αντίστοιχα. Επίσης στα ως άνω αποθεματικά συμπεριλαμβάνονται και τα αδιανέμητα κέρδη της ανώνυμης εταιρίας που εμφανίζονται στο λογαριασμό "Υπόλοιπο κερδών εις νέον". Αντίθετα από το σύνολο του κεφαλαίου και των αποθεματικών δεν αφαιρείται το "Υπόλοιπο ζημίας χρήσης ή παρελθουσών χρήσεων", καθόσον για τον υπολογισμό των επενδεδυμένων κεφαλαίων σε αστικά ακίνητα δεν λαμβάνεται υπόψη η καθαρή θέση της επιχείρησης, αλλά εάν τα κεφάλαια και τα πάσης φύσης αποθεματικά είναι επενδεδυμένα 60% και πάνω σε αστικά ακίνητα. 6.-Αξία Επιχορηγηθέντων αστικών ακινήτων. 'Οπως είχε γίνει δεκτό από τη Διοίκηση κατά την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων των ν. 1116/1981 και 1262/1982 (ΥΠ. ΟΙΚ. Ερμην. Εγκ. 16/1981 και 5/1983), τα ποσά των επιχορηγήσεων που εισπράττουν οι επιχειρήσεις από το Δημόσιο, για τις πραγματοποιούμενες από αυτές επενδύσεις, δε θεωρούνται προσθετικό στοιχείο των ακαθάριστων εσόδων, αλλά αποτελούν μειωτικό στοιχείο του κόστους των πραγματοποιουμένων νέων επενδύσεων. Επομένως, η αξία κτήσης επιχορηγηθέντων παγίων στοιχείων προσδιορίζεται από την αρχική αξία αυτών, μείον την δωρεάν επιχορήγηση του Δημοσίου. Από το λόγο αυτό και οι αποσβέσεις (τακτικές και πρόσθετες) υπολογίζονται επί του υπολοίπου της αξίας αυτών και ως εκ τούτου δεν επιτρέπεται η διενέργεια αποσβέσεων στα ποσά των επιδοτήσεων. Ειδικότερα, κατά την εφαρμογή των διατάξεων του ν.1262/1982, τονίστηκε ότι, επειδή από τις Εγκριτικές Πράξεις του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, που εκδίδοντο για την υπαγωγή επενδύσεων στις διατάξεις του νόμου αυτού, οι επιχειρήσεις υποχρεούντο να εμφανίζουν τις επιχορηγήσεις σε ξεχωριστό λογαριασμό στα λογιστικά τους βιβλία με τη μορφή αφορολόγητου αποθεματικού, με την εγγραφή: Επιχορηγήσεις επενδύσεων ν. 1262 χ Αφορολόγητο αποθεματικό επιχορηγήσεων επενδύσεων ν. 1262 χ Περαιτέρω, με την υποχρεωτική εφαρμογή του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου,το Εθνικό Συμβούλιο Λογιστικής, καθόρισε τη Λογιστική παρακολούθηση των επιχορηγήσεων που εισπράττουν οι επιχειρήσεις με βάση το ν. 1262/1982 και τα ΜΟΠ. Ειδικότερα, σύμφωνα με το 3
λογιστικό αυτό χειρισμό, με τα εισπραττόμενα κάθε φορά ποσά επιχορηγήσεων, με χρέωση των διαθεσίμων κ.τ.λ., πιστώνεται ο λογαριασμός 41. 10 " Επιχορηγήσεις παγίων επενδύσεων". Στο τέλος κάθε χρήσης μεταφέρεται από το λογαριασμό 41.10 με χρέωση αυτού, στον αποτελεσματικό λογαριασμό 81.01 "'Εκτακτα και ανόργανα έσοδα με την ειδικότερη διάκριση 81.01.05 "Αναλογούσες στη χρήση επιχορηγήσεις παγίων επενδύσεων", ποσό ίσο με τις τακτικές και πρόσθετες αποσβέσεις παγίων στοιχείων που διενεργήθηκαν και καταχωρήθηκαν σε χρέωση των λογαριασμών 66 "Αποσβέσεις πάγιων στοιχείων ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος" και 85 "Αποσβέσεις πάγιων στοιχείων μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος" οι οποίες αντιστοιχούν στην αξία των αποσβέσιμων πάγιων στοιχείων που χρηματοδοτήθηκαν με τα ποσά των επιχορηγήσεων, με αντίστοιχη πίστωση των λογαριασμών της Ομάδας 1. δηλαδή των αποσβεσμένων παγίων που αφορούν. Ενόψει των ανωτέρω, κατά την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 1892/1990, με την αριθμ. 1040321/10238/ΠΟΛ.1093/1992 Ερμηνευτική Εγκύκλιο του νόμου αυτού, τονίστηκε ότι, οι επιχειρήσεις που υπάγονται, για τις πραγματοποιούμενες αυτών επενδύσεις, στο καθεστώς των κρατικών επιχορηγήσεων του ν. 1892/1990, μπορούν να χειρίζονται τα ποσά των εισπραττομένων από το Δημόσιο επιχορηγήσεων, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αλλά και περαιτέρω πρέπει να εμφανίζονται αυτές και σε λογαριασμούς τάξεως, όπως προαναφέραμε. Κατόπιν των ανωτέρω, συνάγεται ότι, προκειμένου για αστικά ακίνητα ημεδαπών ανώνυμων εταιριών που υπήχθησαν σε καθεστώς επιχορηγήσεων ν. 1116/1981, 1262/1982, 1682/1987, 1892/1990, ως αξία κτήσης αυτών, για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού, λαμβάνεται αυτή που εκφράζει την ίδια αγοραστική δύναμη που διέθεσαν για την απόκτηση τους οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες, δηλαδή το ποσό που προκύπτει αν από την αρχική αξία κτήσης αυτών, αφαιρεθεί, το ποσό των ληφθεισών επιχορηγήσεων που αναλογούν σ' αυτή την αξία. Στις περιπτώσεις αυτές, ανά έχει γίνει αναπροσαρμογή της αξίας των αστικών ακινήτων με τις διατάξεις διαφόρων νόμων, ως τιμή κτήσης των ακινήτων αυτών θα ληφθεί η αναπροσαρμοσμένη αξία αυτών μετά την αφαίρεση της αναπροσαρμοσμένης αξίας των ληφθεισών επιχορηγήσεων. 7.- Με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του κοινοποιούμενου άρθρου, ορίζεται ότι, οι υφιστάμενες ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες που αναφέρονται στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, που δραστηριοποιούνται στα αντικείμενα εργασιών που προαναφέρθηκαν, των οποίων το μετοχικό τους κεφάλαιο κατά το χρόνο δημοσιεύσεως του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (11.5.1994) καλύπτεται μερικά ή ολικά με ανώνυμες μετοχές, υποχρεούνται μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και κατά συνέπεια μέχρι την 11.11.1994, να μετατρέψουν αυτές σε ονομαστικές. Επομένως μέχρι του χρόνου αυτού θα πρέπει να έχει ληφθεί η σχετική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων για την μετατροπή των μετοχών σε ονομαστικές και να έχει καταχωρηθεί η σχετική τροποποίηση του καταστατικού στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών που τηρείται στην οικεία Νομαρχία. Αν η πιο πάνω προθεσμία παρέλθει άπρακτη, ο Προϊστάμενος της αρμόδιας για τη φορολογία της ανώνυμης εταιρίας Δ.Ο.Υ., εκδίδει πράξη επιβολής κυρώσεων κατά της ανώνυμης εταιρίας, με την οποία επιβάλλει σε βάρος της, ανεξάρτητα αν υπήρχε ή όχι δόλος ή αμέλεια, πρόστιμο που ορίζεται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%), για κάθε μήνα καθυστέρησης πέραν του εξαμήνου, επί της αξίας του συνόλου των μετοχών της κατά το χρόνο της πράξης αυτής που εκδίδεται κατά πρώτο, η οποία (αξία) προσδιορίζεται κατά ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 12 του ν.δ. 118/1973 (ΦΕΚ 202 Α') που αφορά τον προσδιορισμό της αξίας των προς φορολόγηση μετοχών των κληρονομουμένων περιουσιών. Συνεπώς για τον προσδιορισμό της αξίας αυτής, έχουν άμεση εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 12 του ν.δ. 118/1973 "περί κώδικος φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, προικών και κερδών εκ λαχείων", λεπτομέρειες για την εφαρμογή του οποίου έχουν δοθεί με την αριθμ. 53/1973 (σελίς 23 παράγραφος 22) εγκύκλιο του νομοθετήματος αυτού, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου αυτού, την οποία και θα πρέπει να συμβουλεύεσθε σε ανάλογες περιπτώσεις. 8.- Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου αυτού, προβλέπεται ότι, για τις ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες, τα κεφάλαια των οποίων είναι επενδεδυμένα κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και άνω σε αστικά ακίνητα, οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου του 4
ίδιου αυτού άρθρου, που αναφέρονται στις επιβαλλόμενες κυρώσεις σε περίπτωση μη ονομαστικοποίησης των μετόχων, εφαρμόζονται αναλόγως καθώς και των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 13 του ν. 4459/1965, όπως ισχύουν μετά την τροποποίηση τους με το άρθρο 51 του ν. 542/1977 για τις οποίες αναφέρουμε αμέσως πιο κάτω. Επομένως, και επί αυτών των περιπτώσεων συντρέχει λόγος επιβολής του κατά τα πιο πάνω οριζόμενου προστίμου, εφόσον αυτές μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου καυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δεν προβούν σε ονομαστικοποίηση του συνόλου των μετοχών τους. Τονίζεται ότι κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου αυτού, ως κρίσιμος χρόνος προκειμένου να διαπιστωθεί ότι η αξία των αστικών ακινήτων της ανώνυμης εταιρίας είναι μεγαλύτερη του 60% του κεφαλαίου και των πάσης φύσης αποθεματικών, λαμβάνεται η ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (11/5/1994). Διευκρινίζεται όμως ότι εάν μέσα στο διάστημα αυτό των έξι μηνών από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, που υπάρχει υποχρέωση για μετατροπή των ανωνύμων μετοχών σε ονομαστικές, η ανώνυμη εταιρία προβεί σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της με καταβολή μετρητών ή εισφορά σε είδος, η οποία θα έχει ως συνέπεια την μεταβολή της σχέσης που απαιτεί ο νόμος για την ονομαστικοποίηση των μετοχών, ήτοι αξία αστικών ακινήτων μικρότερη του 60% κεφαλαίου και αποθεματικών, τότε η ανώνυμη εταιρία δεν υποχρεούται να προβεί σε μετατροπή των ανωνύμων μετοχών σε ονομαστικές, με την προϋπόθεση όμως ότι η διαδικασία της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι την λήξη του εξαμήνου από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή μέχρι 11.11.1994. Σημειώνεται ότι όπως αναφέρουμε και πιο πάνω για τις ημεδαπές αυτές ανώνυμες εταιρίες που τα κεφάλαια τους είναι επενδεδυμένα σε αστικά ακίνητα κατά ποσοστό 60% και πάνω εφαρμόζονται ανάλογα, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου αυτού, και οι διατάξεις των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 13 του ν. 4459/1965 (ΦΕΚ 35Α'), όπως αυτές ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με τις διατάξεις του άρθρου 51 του ν. 542/1977 (ΦΕΚ 41 Α'), που εφαρμόζονται σήμερα για την ονομαστικοποίηση μετοχών ανώνυμων κτηματικών εταιριών. Συνεπώς, κατά ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 4 του άρθρου 13 του ν. 4459/1965, σε περίπτωση που πρόκειται να μεταβιβαστούν ήδη υπάρχουσες ονομαστικές μετοχές ανώνυμης εταιρίας, μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου αυτού (11.5.1994), για την οποία συντρέχει η κατά τα πιο πάνω οριζόμενη προυπόθεση (επενδεδυμένα κεφάλαια κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και άνω σε αστικά ακίνητα), οι συμβαλλόμενοι υποχρεούνται να καταβάλουν φόρο μεταβιβάσεως με συντελεστή 5% που θα υπολογισθεί στην αξία που έχουν οι μετοχές κατά το χρόνο που μεταβιβάζονται. Η αξία αυτή, προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν.δ. 118/1973. Τονίζεται ότι, κατά την ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 13 του ν. 4459/1965, ο φόρος που οφείλεται στην περίπτωση αυτή καταβάλλεται εφάπαξ με δήλωση των συμβαλλομένων που επιδίδεται εις διπλούν στον προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. για τη φορολογία εισοδήματος της ανώνυμης εταιρίας της οποίας οι μετοχές θα μεταβιβασθούν, πριν από τη σύνταξη του μεταβιβαστικού συμβολαίου. Διευκρινίζεται ότι για τη μεταβίβαση των ονομαστικών αυτών μετοχών χρειάζεται η σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου. Λεπτομέρειες για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών του ν. 4459/1965 παρασχέθηκαν με την αριθμ. 27/1977 εγκύκλιο, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 51 του ν. 542/1977 (σελ. 85-87) την οποία και θα πρέπει να συμβουλεύεσθε κατά την εφαρμογή του κοινοποιούμενου άρθρου. Διευκρινίζεται περαιτέρω ότι, κατά ρητή διάταξη της παρ. 3 του άρθρου αυτού, δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 13 του ν. 4459/1965 εξαιρετικά, για τις ανώνυμες εταιρίες που είναι εισηγμένες ή εισάγονται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Συνεπώς, εξαιρούνται της επιβολής φόρου μεταβίβασης 5% οι πράξεις μεταβίβασης ονομαστικών μετοχών ημεδαπών ανώνυμων εταιριών που υπάγονται στις διατάξεις αυτού του άρθρου εφόσον οι μετοχές τους είναι εισηγμένες ή έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της εισαγωγής τους στο χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. 9.- Επίσης, με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι στην περίπτωση που η αξία των αστικών ακινήτων ημεδαπής ανώνυμης εταιρίας υπερβεί σε κάποια διαχειριστική 5
περίοδο το εξήντα τοις εκατό (60%) του κεφαλαίου της στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα κάθε φύσης αποθεματικά, η ανώνυμη εταιρία υποχρεούται να προβεί στην ονομαστικοποίηση των μετοχών της μέσα σε έξι (6) μήνες από τέλος αυτής της διαχειριστικής περιόδου. Επομένως, εφόσον μεταβιβάζονται περαιτέρω μετοχές ανώνυμης εταιρίας, μετά το χρόνο αυτό της ονομαστικοποιήσεώς των, έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 13 του ν. 4459/1965. Τονίζεται ότι, υποχρέωση καταβολής του φόρου 5% υπάρχει, μετά τη λήξη της προθεσμίας (11 Νοεμβρίου 1994) ονομαστικοποίησης των μετοχών και όταν η ανώνυμη εταιρία, για οποιοδήποτε λόγο, δεν προβεί σε ονομαστικοποίηση των μετοχών της. Αρκεί το γεγονός ότι, κατά το χρόνο που γίνεται η μεταβίβαση, συντρέχει στο πρόσωπο της ανώνυμης εταιρίας η υποχρέωση να έχει τις μετοχές της ονομαστικές. 10.- Για την επιβολή του προστίμου, κατά την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού και γενικά της διαδικασίας βεβαίωσης και είσπραξης αυτού, εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 16 του ν.δ. 3843/1958.] Αθήνα 30 Σεπτεμβρίου 1994 Ακριβές αντίγραφο Η Προϊσταμένη της Γραμματείας Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ 6