Βιολογία γεμικής παιδείας 1. Δ 2. ΘΓΜΑ Α 3. Β 4. Β 5. Α Α2. 1, Β2.Γ, 3Α, 4. Δ ΘΓΜΑ Β Β1. «Τα οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από την τάση εξασφαλίζει τροφή από το οικοσύστημα» Β2. Ο μικροοργανισμός αυτός είναι μύκητας. Ξέρουμε ότι οι μύκητες είναι ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί διαθέτουν δηλαδή οργανωμένο πυρήνα καθώς και ριβοσώματα. Επιπλέον μόνο οι μύκητες αποτελούνται από απλούστερες νηματοειδείς μορφές, τις υφές. Η γυναίκα εμφάνισε συμπτώματα οξείας κολπίτιδας, επομένως μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα από ο μύκητας που προκάλεσε την λοίμωξη είναι η Candida albicans (κάντιντα η λευκάζουσα) η οποία ανάλογα με το όργανο που προσβάλλει μπορεί να προκαλέσει πνευμονική καντιντίαση, κοπλίτιδα ή στοματίτιδα. Η Candida albicans ανήκει στους μικροοργανισμούς που μεταδίδονται με την σεξουαλική επαφή. Εκτός από την σεξουαλική επαφή μπορεί να μεταδοθεί και μέσω του αίματος ή των παραγώγων του (π.χ σε περίπτωση μετάγγισης ή χρήσης μολυσμένης σύριγγας), καθώς και από την μολυσμένη μητέρα στο έμβρυο.
Β3. Γ ΚΤΚΛΟ ΠΡΟΟΜΟΙΩΣΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΣΩΝ ΤΓΥΡΟΝΟ Β4. Στην παθητική ανοσία χορηγούνται στον οργανισμό αντισώματα που έχουν παραχθεί σε ένα άλλο άτομο ή ζώο. Σε ένα ενήλικο άτομο παθητική ανοσία μπορεί να επιτευχθεί τεχνητά με την χορήγηση ορού που περιέχει έτοιμα αντισώματα τα οποία έχουν παραχθεί σε ένα άλλο άτομο ή ζώο. Η δράση της παθητικής ανοσίας είναι άμεση αλλά η διάρκειά της παροδική. Τα αντισώματα του ορού συμβάλλουν στην εξουδετέρωση των αντιγόνων μέσω της σύνδεσης τους με αυτά. «Συγκεκριμένα η σύνδεση αντιγόνου- αντισώματος έχει ως αποτέλεσμα την ενεργοποίση του συμπληρώματος με σκοπό την ολοκληρωτική του καταστροφή» σελ. 36 σχολ. βιβλ. ΘΓΜΑ Γ Γ1. Η καλλιέργεια των σιτηρών εμφανίζει μεγαλύτερη απόδοση το δεύτερο έτος λόγω του ότι έχει εφαρμοστεί η τεχνική της αμειψισποράς η οποία αποτελεί έναν οικολογικό τρόπο εμπλουτισμού του εδάφους σε άζωτο. Πιο συγκεκριμένο το πρώτο έτος στο σημείο αυτό που το δεύτερο έτος έχουν καλλιεργηθεί τα σιτηρά είχε καλλιεργηθεί τριφύλλι το οποίο ανήκει στα ψυχανθή φυτά. Τα ψυχανθή διαθέτουν στις ρίζες σε ειδικά εξογκώματα τα φυμάτια συμβιωτικά αζωτοδεσμευτικά βακτήρια. Τα βακτήρια αυτά έχουν την ικανότητα να
πραγματοποιούν βιολογική αζωτοδέσμευση, δηλαδή να δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο και να το μετατρέπουν σε νιτρικά ιόντα τα οποία μπορούν να απορροφηθούν από τα ψυχανθή. Για αυτό το λόγο τα όσπρια είναι πλούσια σε πρωτεΐνες. Η βιολογική αζωτοδέσμευση κατέχει το 90% της συνολικής αζωτοδέσμευσης. Επομένως τα σιτηρά που καλλιεργήσαμε την δεύτερη χρονιά θα χρησιμοποιήσουν τα νιτρικά ιόντα που θα προσλάβουν από το έδαφος προκειμένου να συνθέσουν τις αζωτούχες ενώσεις τους όπως είναι οι πρωτεΐνες και τα νουκλεικά οξέα. Οι υπόλοιποι τρόποι εμπλουτισμού του εδάφους με άζωτο είναι η ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση, η αποικοδόμηση, η νιτροποίηση και η βιολογική αζωτοδέσμευση από τα ελεύθερα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια. Γ2. 1 κατακριμνήσεις 2 εξάτμιση 3 διαπνοή 4 επιφανειακή απορροή Γ3. «Τα φυτά παίζουν καθοριστικό ρόλο... ατμόσφαιρα με την διαπνοή» σελ 89 σχολ. βιβλίου Επομένως, καταλαβαίνουμε από το διάγραμμα ότι το 2008 είχε αυξηθεί η επιφανειακή απορροή στην Πάρνηθα σε σχέση με το 1996 επειδή είχε μειωθεί η βλάστηση λόγω πυρκαγιάς ή αποψίλωσης. ΘΓΜΑ Δ Δ1. i) Οι καταναλωτές τοποθετούνται σε τάξεις ανάλογα τα βήματα που τους χωρίζουν από τους παραγωγούς. Συνεπώς, στους καταναλωτές 1 ης τάξης τοποθετούνται οι οργανισμοί που απέχουν 1 βήμα από τους παραγωγούς και είναι φυτοφάγα ζώα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση τοποθετούνται ο λαγός και οι μέλισσες, αφού καταναλώνουν τριφύλλι και αγριολούλουδα αντίστοιχα. Στους καταναλωτές 2 ης τάξης τοποθετούνται το γεράκι και ο τσαλαπετεινός διότι απέχουν 2 βήματα από τους παραγωγούς και είναι σαρκοφάγα ζώα που τρώνε φυτοφάγα ζώα. Στην προκειμένη περίπτωση το γεράκι καταναλώνει τον λαγό και ο τσαλαπετεινός τις μέλισσες. Τέλος, στους καταναλωτές 3 η ς τάξης τοποθετείται μόνο το γεράκι, γιατί όταν καταναλώνει τσαλαπετεινούς είναι σαρκοφάγο ζώο που τρώει σαρκοφάγα ζώα και απέχει 3 βήματα από τους παραγωγούς.
ii) Το άτομο άνθρακα βρέθηκε στο σώμα των τριφυλλιών μέσω της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης. Οι παραγωγοί δεσμεύουν το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας, το νερό και μέσω της ηλιακής ενέργειας παράγουν γλυκόζη και άλλους υδατάνθρακες. Στη συνέχεια, οι λαγοί του οικοσυστήματος κατανάλωσαν τα τριφύλλια και προσέλαβαν από αυτά την οργανική ύλη και άρα το εν λόγω άτομο άνθρακα. Οι λαγοί βέβαια ενδέχεται να καταναλωθούν από τα γεράκια του οικοσυστήματος και άρα το άτομο του άνθρακα να βρεθεί ως συστατικό της οργανικής ύλης των γερακιών. Οι καταναλωτές του οικοσυστήματος, λαγοί και γεράκια οξειδώνουν την οργανική ύλη με τη διαδικασία της κυτταρικής αναπνοής για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών, αλλά ταυτόχρονα παράγεται και διοξείδιο του άνθρακα και αυτό επανέρχεται στην ατμόσφαιρα. Τέλος, νεκρή οργανική ύλη ζωϊκής προέλευσης (νεκρά σώματα, τρίχες, νύχια, απεκκρίσεις) από τους λαγούς και τα γεράκια περνάει στους αποικοδομητές, οι οποίοι με τη σειρά τους οξειδώνουν την νεκρή οργανική ύλη για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών και ταυτόχρονα παράγεται διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα. iii) Σχολικό βιβλίο σελ. 77 «Η ενέργεια με τη μορφή χημικής ενέργειας... με τα κόπρανα και τα ούρα (απεκκρίσεις), τα οποία αποικοδομούνται.» Απώλειες ενέργειας από το τριφύλλι στο λαγό= Ενέργεια τριφυλλιού x 90%= 80.000KJ x 90%= 72.000KJ iv) Η τροφική αλυσίδα τριφύλλι λαγός γεράκι προσφέρει περισσότερη τροφή στο γεράκι απ όση τροφή προσφέρεται στο γεράκι μέσω της αλυσίδας αγριολούλουδα μέλισσες τσαλαπετεινός γεράκι. Αυτό συμβαίνει διότι στην πρώτη αλυσίδα το γεράκι συμπεριφέρεται ως καταναλωτής 2 ης τάξης και άρα έχει απώλειες ενέργειας 2 τροφικών επιπέδων, ενώ στην δεύτερη αλυσίδα που συμπεριφέρεται ως καταναλωτής 3 η τάξης, έχει απώλειες ενέργειας 3 τροφικών επιπέδων. Σχολικό βιβλίο σελ. 77 «Την ίδια πτωτική τάση (της τάξης του 90%) και συνεπώς μειώνεται και η βιομάζα του.» Άρα οι απώλειες βιομάζας ακολουθούν τις απώλειες ενέργειας. Αρκεί λοιπόν, να υπολογίσουμε τη βιομάζα που δέχεται το γεράκι στην πρώτη αλυσίδα και την αντίστοιχη βιομάζα που δέχεται στη δεύτερη αλυσίδα και να συγκρίνουμε τις τιμές. Για την αλυσίδα: τριφύλλι λαγός γεράκι Βιομάζα λαγών= 2 kg x 150= 300kg Βιομάζα γερακιών= Βιομάζα λαγών x 10%= 300 x 10%= 300:10 kg= 30 kg Για την αλυσίδα: αγριολούλουδα μέλισσες τσαλαπετεινός γεράκι Βιομάζα μελισσών= 0,002 x 150.0000= 300kg Βιομάζα τσαλαπετεινών= βιομάζα μελισσών x 10%= 300 x 10%= 30kg Βιομάζα γερακιών= Βιομάζα τσαλαπετεινών x 10%= 30 x 10%= 3 kg
Συμπεραίνουμε ότι τα γεράκια όταν καταναλώνουν λαγούς λαμβάνουν δεκαπλάσια ποσότητα τροφής από την αντίστοιχη ποσότητα τροφής που λαμβάνουν καταναλώνοντας τσαλαπετεινούς. Δ2. i) πεύκο έντομα πτηνά ii) Το πεύκο τοποθετείται στο 1 ο τροφικό επίπεδο διότι απέχει ένα βήμα από τον ήλιο. Τα έντομα τοποθετούνται στο 2 ο τροφικό επίπεδο διότι απέχουν δύο βήματα από τον ήλιο. Τα πτηνά τοποθετούνται στο 3 ο τροφικό επίπεδο διότι απέχουν τρία βήματα από τον ήλιο. Πτηνά 30 3 ο τροφικό επίπεδο Έντομα 20.000 Πεύκο 1 2 ο τροφικό επίπεδο 1 ο τροφικό επίπεδο Η μορφή της πυραμίδας παραπέμπει στην ύπαρξη παρασιτικών σχέσεων. Πιο συγκεκριμένα, τα έντομα (2 ο τροφικό επίπεδο) παρασιτούν στο πεύκο και γι αυτό ο πληθυσμός τους είναι πολύ μεγαλύτερος από τον πληθυσμό του πεύκου. Τα πτηνά έχουν μικρότερο πληθυσμό από τον πληθυσμό των εντόμων, αλλά μεγαλύτερο από τον πληθυσμό του πεύκου. Η μορφή της πυραμίδας χαρακτηρίζεται ως μικτή.