ΚΛΙΜΑ ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005
Κλίµα Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η γνώση του κλίµατος που επικρατεί σε κάθε περιοχή, για τη ζωή του ανθρώπου και τις καλλιέργειες. Εξίσου όµως µεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και από γεωµορφολογικής πλευράς. Το κλίµα πολύ καθοριστικός παράγοντας για τη αποσάθρωση των πετρωµάτων και τη δηµιουργία αναγλύφου. Καιρός είναι η κατάσταση της ατµόσφαιρας πάνω από µια περιοχή που αναφέρεται σε ορισµένη στιγµή ή περίοδο και χαρακτηρίζεται από τις τιµές των διαφόρων µετεωρολογικών στοιχείων. Κλίµα είναι ο µέσος καιρός, η µέση καιρική κατάσταση, που βγαίνει από τις µέσες τιµές των µετεωρολογικών ή κλιµατολογικών στοιχείων που εξάγονται από µακροχρόνιες παρατηρήσεις, τουλάχιστον τριάντα ετών. Τα διάφορα κλιµατικά στοιχεία είναι η θερµοκρασία του αέρα, τα ατµοσφαιρικά κατακρηµνίσµατα (βροχή, χιόνι κ.λ.π.), ο άνεµος, η υγρασία του αέρα, η νέφωση, η ηλιοφάνεια, κ.λ.π. Η διαµόρφωση του κλίµατος µιας περιοχής καθορίζεται από το γεωγραφικό πλάτος του τόπου, την απόκλιση του ήλιου, την κατανοµή ξηρών και θαλασσών, το γήινο ανάγλυφο, τη φύση και την κατάσταση του εδάφους, τα θαλάσσια ρεύµατα, τις διάφορες ατµοσφαιρικές διαταράξεις και από την γενική κυκλοφορία της ατµόσφαιρας. Από τους παράγοντες αυτούς ο σπουδαιότερος είναι το γεωγραφικό πλάτος του τόπου, γιατί αυτό σε συνδυασµό µε την απόκλιση του ήλιου, ρυθµίζει το ποσό της ηλιακής ενέργειας που δέχεται ο τόπος. Το ποσό αυτό ρυθµίζει τη θερµοκρασία του εδάφους και του αέρα και αποτελεί το σπουδαιότερο κλιµατικό στοιχείο. Οι θερµοκρασιακές διαφορές που παρατηρούνται στις περιοχές είναι το σπουδαιότερο αίτιο της δηµιουργίας των ανέµων.
ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών Η κατανοµή των ξηρών και θαλασσών έχει µεγάλη επίδραση στη διαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών εξαιτίας της διαφορετικής συµπεριφοράς των δύο αυτών στοιχείων. Η θερµοκρασία στις θάλασσες παρουσιάζει πιο οµοιόµορφη κατανοµή εξαιτίας της συνεχούς κίνησης των νερών και της µεγαλύτερης θερµοχωρητικότητας απ ότι στις ξηρές, που το ανάγλυφο και η φύση του εδάφους δηµιουργεί µεγάλες αντιθέσεις µεταξύ των διαφόρων τόπων. Το ποσό των υδρατµών πάνω από τις θαλάσσιες περιοχές είναι πολύ µεγαλύτερο από ότι πάνω από τις ξηρές και µάλιστα από το εσωτερικό των ηπείρων, µε αποτέλεσµα οι βροχές να είναι αφθονότερες. Οι άνεµοι πάνω από τις θάλασσες είναι ισχυρότεροι και σταθερότεροι, γιατί δεν συναντούν µεγάλη τριβή. Το γήινο ανάγλυφο ασκεί µεγάλη επίδραση στις κλιµατικές συνθήκες π.χ. η θερµοκρασία, η απόλυτη υγρασία και η ατµοσφαιρική πίεση ελαττώνονται µε το ύψος. Το ανάγλυφο τροποποιεί τη ροή των ανέµων και επιδρά στη διανοµή της βροχής. Τα θαλάσσια ρεύµατα επιδρούν τόσο στην κατανοµή των θερµοκρασιών των θαλασσών, όσο και στις κλιµατικές συνθήκες της ξηράς.
Θαλάσσια ρεύµατα και η επίδραση τους στο παγκόσµιο κλίµα O όρος θαλάσσια ρεύµατα χρησιµοποιείται για την περιγραφή κινήσεων των υδάτινων µαζών που προκαλούνται από διάφορα αίτια: Ο άνεµος ο οποίος παρασύρει επιφανειακές µάζες νερού. Η παλίρροια, είναι δυνατόν να προκαλέσει πολύ ισχυρά ρεύµατα (Μάγχη, στενά Ευρίπου) Οι διαφορές της υδροστατικής πίεσης, λόγω των διαφορετικών τιµών πυκνότητας, προκαλείται µετακίνηση της πυκνότερης µάζας προς την περιοχή της αραιότερης, π.χ. ανάµεσα στις τροπικές περιοχές και τους πόλους. Η περιστροφή της γης, λόγω της περιστροφικής κίνησης της γης αναπτύσσονται δυνάµεις Coriolis που επηρεάζουν την πορεία και εξέλιξη των θαλάσσιων ρευµάτων. Τα ρεύµατα παίζουν σηµαντικό ρόλο στη µεταφορά οξυγόνου, θρεπτικών αλάτων και διαφόρων άλλων ουσιωδών συστατικών του θαλασσινού νερού και στη διασπορά των οργανισµών, ιδιαίτερα εκείνων µε µικρή κινητική ικανότητα.
Οι κλιµατικές αλλαγές του παρελθόντος οφείλονται κυρίως σε αλλαγές στην κίνηση των θαλασσίων ρευµάτων