1 Financial Crisis and Sustainability of Healthcare Systems Nikos Vettas Professor, Athens University of Economics and Business General Director of IOBE (vettas@iobe.gr, www.iobe.gr, http://www.aueb.gr/users/vettas) The Future of Healthcare in Greece Athens, May 17, 216
thousand GDP per capita 35 3 25 2 15 1 5 Εuro area (12 countries) Greece Source : AMECO 2
Key Macroeconomic and Financial Figures Key Macroeconomic Figures 29 213 214 215 216 216* GDP -3.1-3.2.7 -.2 -.3-1. Unemployment 9.5 27.5 26.5 24.9 24.7 25.2 General Government Balance 1-15.6-12.4-3.6-7.2-3.1-3. Current Account Balance -14.4-2.2-3. -.2.6.2 Harmonised Inflation 1.3 -.9-1.4-1.1 -.3 -.2 Gross Fixed Capital Formation -13.7-9.4-2.8.7 -.9-4. 1 Including State aid to the banking sector on the deficit * IOBE projections Sources: Eurostat/European Economic Forecast, spring 216, European Commission 3
Real effective exchange rate Real Effective Exchange Rate (CPI), 25=1 Real Effective Exchange Rate (ULC), 25=1 11 11 15 15 1 1 95 95 9 9 85 85 8 8 Greece Portugal Greece Portugal Source: Eurostat Real Effective Exchange Rate (deflator: CPI - against 37 trading partners) Real Effective Exchange Rate (deflator: unit labor costs in total economy - against 37 trading partners) 4
Investments Gross Fixed Capital Formation (% of GDP) 3 25 2 15 1 5 Euro area (12 countries) Greece Source: AMECO 5
Foreign Direct Investment (% of GDP) 6% FDI as a % of GDP 5% 4% 3% 2% 1% % 2-28 29-215 Germany 3.% 1.7% Ireland 21.% 27.9% Greece 1.1%.6% Spain 4.2% 2.1% Portugal 3.7% 4.3% -1% Germany Ireland Greece Spain Portugal Source: Eurostat 6
billion Trade balance (Goods and Services) 1 8 6 4 2-2 -24,3-19,5-12,9-6,6-4,5-4,9-2,9-2,6-2, -4-31,8 Balance Imports of goods and services Exports of goods and services Sources: ELSTAT/European Economic Forecast, spring 216, European Commission 7
Harmonized Inflation 6% 5% 4% 3% 2% 1% % -1% -2% ΕA-19 Greece Sources: Eurostat/European Economic Forecast, spring 216, European Commission 8
Budget Balance (% of GDP) -2-4 -6-8 -1-12 -14-16 ΕA-19 Greece Source: European Economic Forecast spring 216, European Commission 9
Budget Primary Balance (% of GDP) 4 2-2 -4-6 -8-1 -12 Greece ΕA-19 Source: European Economic Forecast, spring 216, European Commission 1
Pensions Payments (% of GDP) 17 15 13 11 9 7 5 Greece EA-18 Sources: Social Budget 29, Ministry of Labour & Social Security, 21/Eurostat 11
Public spending on Health (% of GDP) 8 7 6 5 4 3 2 EA-19 Greece 12
Public Spending categories (% of GDP) 8 7 6 5 4 3 2 1 Defence Health Education Source: Eurostat 13
% population Poverty and social exclusion 4 35 3 25 2 15 1 5 Greece ΕA-18 Source : Eurostat 14
Direct Taxation (% of GDP) 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Direct Taxation - Total Profits-Income Real Estate Property Past Years * Projection ** Forecast Source: State Budget, 25-216, Ministry of Finance 15
Public Revenue - Expenditure Primary Balance (% of GDP) 7 6 5 4 3 2 1 4 2-2 -4-6 -8-1 -12 Gen. Government Expenditure (l.h.s.) Gen. Government Revenue (l.h.s.) Primary Balance (r.h.s.) 16
Health expenditure, 213 (%GDP) 18 16 14 12 1 8 6 4 2 (1) Estimations (2) Data 212 Source: OECD, Health Data 215,SHA, 17
-7,2-4,3-4 -3,3-1,6-1,6-2,3 -,4 -,8 -,3 -,2 -,1,5,3,5,5,6,9 1,5 1 1 1,3,8 1,3 1,7 2,2 1,7 1,7 2 2,3 3,5 3,4 3,2 3,6 3,2 3,4 3,3 2,8 5,4 5,3 5,4 6,7 8,4 11,3 Average per capita health expenditure, 25-213 15 1 5-5 -1 25-29 29-213 Source: OECD, Health Statistics 215 18
Health Expenditure, Public Health Expenditure (in mil. ) mil. 25. 2. 23.177 22.269 19.599 15. 1. 16.98 15.582 13.188 17.16 11.48 15.777 1.21 14.712 8.776 5. Current health expenditure Current public health expenditure Source: System Health Accounts, ELSTAT data processing: ΙΟΒΕ 19
Per capita net public pharmaceutical expenditure in Greece, EU-22 and EZ-17 ( ) 5 456 45 44 4 337 35 3 323 323 295 3 311 284 286 265 25 276 26 257 2 216 15 183 1 5-29 21 211 212 213 214 Greece EU (22) EZ (17) Sources: System of Health Accounts (SHA), EOPYY, State Budget: Executive Summary, OECD Health Data, Eurostat, data processing: IOBE 2
Breakdown of NHS hospitals expenditures,212-214(mil. ) 25 2.5 2.38 2 2 1.786 2. 15 1 55 163 62 368 185 44 154 61 331 1.618 215 36 134 62 316 1.5 1. 5 74 615 531 5 212 213 214 Medicines Medical Supplies Orthopedical materials Chemical Reactors Services Outsourcing/ other expenses Total - Source: Ministry of Health 21
Monthly average household spending per category of health expenditure, 28-214 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 1,1% 1,5% 1,5% 1,5% 1,4% 1,5% 2,3% 2,9% 2,6% 2,3% 3,3% 2,3% 1,7% 1,5% 1,7% 9,7% 9,3% 9,2% 8,5% 8,7% 7,8% 21,2% 2,1% 29,8% 29,4% 15,2% 17,5% 18,% 17,3% 26,7% 2,% 23,3% 23,3% 19,3% 19,2% 22,1% 22,1% 14,3% 18,8% 27,4% 27,4% 11,7% 1,8% 16,1% 27,9% 15,% 29,3% 32,4% 33,3% % 28 29 21 211 212 213 214 Pharmaceutical products Hospital services Dental services Medical services Paramedical services Therapeutic appliances and equipment Source: ELSTAT, data processing: IOBE During the economic crisis period there was a shift of household expenditure mainly to pharmaceutical and hospital care. 22
Added Value of Pharmaceutical Sector mil. (21) % 1. 4,6% 5,% 9 8 7 6 85 4,% 746 3,4% 672 2,8% 3,4% 3,8% 3,2% 624 616 3,% 2,9% 3,1% 4,5% 4,% 3,5% 3,% 5 4 55 519 57 474 533 2,5% 2,% 3 1,5% 2 1,% 1,5% 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214,% Value added mil. (21=1) Share of pharmaceutical sector in total manufacturing Source: Eurostat, data processing: IOBE 23
Προκλήσεις για τομέα υγείας Δημογραφικές εξελίξεις και γήρανση του πληθυσμού αυξάνουν τη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας και φάρμακα Αύξηση του αριθμού ασθενών με σοβαρές και χρόνιες παθήσεις (καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνος, προβλήματα ψυχικής υγείας, σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια αναπνευστικά νοσήματα και μυοσκελετικές παθήσεις). Εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία και βιοτεχνολογία με την ανακάλυψη νέων θεραπειών αποτελούν σημαντικές προκλήσεις καθώς οι νέες θεραπείες είναι ακριβότερες. Προσπάθεια από τις κυβερνήσεις για εξορθολογισμό και μείωση δαπανών υγείας-φαρμάκου και έγκριση νέων θεραπειώνφαρμάκων με βάση την αποτελεσματικότητα κόστους-οφέλους. 24
Προτάσεις πολιτικής Παραγωγή νέου φαρμάκου (νέα μόρια ή επανατοποθέτηση και επαναστόχευση φαρμάκων) Εγχώρια παραγωγή γενόσημων φαρμάκων Επέκταση της παραγωγικής δραστηριότητας φυτικά και θεραπευτικά φάρμακα και καλλυντικά προϊόντα (αιθέρια έλαια, φυτά). Διασύνδεση ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων με τη φαρμακευτική βιομηχανία και τον τομέα υγείας Νομοθετικό πλαίσιο που να ενθαρρύνει και προωθεί την ανάπτυξη κλινικών μελετών Ανάπτυξη της εξωνοσοκομειακής φροντίδας για ηλικιωμένους και χρόνια πάσχοντες Διαμόρφωση σταθερού περιβάλλοντος χωρίς ξαφνικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο