Βρυξέλλες, 7 Νοεµβρίου 2008 ΑΤΥΠΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΗΓΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΗΣ 7ΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2008 ΣΥΜΦΩΝΗΘΕΙΣΑ ΙΑΤΥΠΩΣΗ 1. Η ενότητα των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το συντονισµό των αντιδράσεων στη χρηµατοπιστωτική κρίση υπήρξε ουσιαστικός παράγοντας της ικανότητας άµεσης και αποτελεσµατικής αντίδρασης. Τώρα που πρέπει να εµβαθύνουµε αυτή τη διαδικασία και να επεξεργαστούµε µακροπρόθεσµες λύσεις για τη µεταρρύθµιση του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, επιβεβαιώνουµε τη θέλησή µας να εργαστούµε µαζί για το σκοπό αυτό. 2. Η ενότητα αυτή πρέπει πρώτα να εκδηλωθεί ως υποστήριξη προς τα κράτη µέλη που αντιµετωπίζουν χρηµατοοικονοµικές δυσκολίες. Αυτός ο µηχανισµός βοήθειας προβλέπεται από τη Συνθήκη και έχει εφαρµοστεί προς όφελος ενός κράτους µέλους κατά τη διάρκεια των τελευταίων ηµερών. Συµφωνήσαµε ότι απαιτείται να ανέλθει στα 25 δισεκατοµµύρια ευρώ (αντί των 12 δισεκατοµµυρίων) το ανώτατο όριο των δανείων που µπορεί να χορηγήσει η Ένωση σε αυτή τη βάση. Τα απαραίτητα µέτρα θα αποφασισθούν µέχρι το επόµενο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, βάσει προτάσεων της Επιτροπής. 1
3. Η διεθνής σύνοδος κορυφής της 15ης Νοεµβρίου πρέπει να αποτελέσει το ιδρυτικό γεγονός της µεταρρύθµισης του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει µείζονα ρόλο σε αυτήν, και δη σε τρία επίπεδα: κοινές αρχές για να οικοδοµηθεί ένα νέο διεθνές χρηµατοπιστωτικό σύστηµα µια µέθοδος εργασίας για να εξασφαλιστεί η λήψη ουσιαστικών και γρήγορων αποφάσεων ένα πλήρες πρόγραµµα µέτρων αντίδρασης, εκ των οποίων κάποια πρέπει να υιοθετηθούν άνευ χρονοτριβής. 4. Οι αρχές αυτές είναι οι ακόλουθες: (ι) Κανένα χρηµατοπιστωτικό ίδρυµα, κανένας τοµέας της αγοράς, κανένα χρηµατοοικονοµικό κέντρο δεν πρέπει να εκφεύγουν των αναλογικών και κατάλληλων ρυθµίσεων ή, τουλάχιστον, της εποπτείας. - Προς το σκοπό αυτόν, όλοι οι χρηµατοπιστωτικοί παράγοντες συστηµικής σηµασίας, όπως τα γραφεία βαθµολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας ή τα µοχλευτικά κεφάλαια θα πρέπει να αποτελούν αντικείµενο κανόνων ή τουλάχιστον επιτήρησης, σε όποιο έδαφος και αν δρουν. Τα µέσα ώστε να υλοποιηθεί πράγµατι η αρχή αυτή θα πρέπει να δηµιουργηθούν από τις εθνικές αρχές και, εάν είναι απαραίτητο, υπό την επίβλεψη των διεθνών χρηµατοπιστωτικών θεσµικών οργάνων. - Θα ληφθεί κάθε µέτρο, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για να προστατευθεί η σταθερότητα του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος από τα µη συνεργάσιµα κέντρα. - Γενικότερα, οι εφαρµοστέοι κανόνες θα πρέπει να διαµορφωθούν έτσι ώστε να δηµιουργούνται κοινά πρότυπα ανάµεσα σε χρηµατοοικονοµικά κέντρα χωρίς να βλάπτεται η διεθνής χρηµατοπιστωτική σταθερότητα. 2
(ii) το νέο διεθνές χρηµατοπιστωτικό σύστηµα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της ευθύνης και της διαφάνειας. - Η διαφάνεια των χρηµατοπιστωτικών λειτουργιών πρέπει να εξασφαλιστεί από ένα πληρέστερο σύστηµα ενηµέρωσης, το οποίο να µην αφήνει πλέον ολόκληρους τοµείς χρηµατοπιστωτικής δραστηριότητας εκτός των λογαριασµών που υποβάλλονται προς επαλήθευση και πιστοποίηση. - Θα πρέπει να αναθεωρηθούν οι µηχανισµοί που ενθαρρύνουν την υπερβολική ανάληψη κινδύνων, ιδίως δε οι µέθοδοι τιτλοποίησης αξιώσεων και ο καθορισµός της πολιτικής αµοιβών. - Οι κανόνες που εφαρµόζονται στα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, είτε την προληπτική εποπτεία είτε τη λογιστική αφορούν, θα πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν συµβάλλουν στο να δηµιουργούνται κερδοσκοπικές φούσκες σε περιόδους οικονοµικής µεγέθυνσης και να επιδεινώνεται η κρίση σε περιπτώσεις οικονοµικής δυσπραγίας. - Οι οργανισµοί καθορισµού προτύπων, ιδίως όσον αφορά ζητήµατα λογιστικής, θα πρέπει να µεταρρυθµιστούν ώστε να καταστεί δυνατός ένας γνήσιος διάλογος µε το σύνολο των ενδιαφεροµένων µερών, ιδίως δε µε τις αρχές προληπτικής εποπτείας. (iii) το νέο διεθνές χρηµατοπιστωτικό σύστηµα πρέπει να επιτρέπει τη µέτρηση των κινδύνων ώστε να προλαµβάνονται οι κρίσεις. - Οι µεγάλοι διεθνείς χρηµατοπιστωτικοί όµιλοι θα πρέπει να εποπτεύονται µε συντονισµένο τρόπο µεταξύ των διάφορων ενδιαφερόµενων εθνικών αρχών, µέσω της δηµιουργίας εποπτικών οµάδων. - Πρέπει να δηµιουργηθεί ένα σύστηµα έγκαιρης προειδοποίησης ώστε να επισηµαίνεται εκ των προτέρων πότε αυξάνουν οι κίνδυνοι ή πότε σχηµατίζονται φούσκες κατά την αποτίµηση των διάφορων οικονοµικών στοιχείων ενεργητικού. - Γενικότερα, η πολυµερής εποπτεία θα πρέπει να µεταρρυθµιστεί ώστε να προλαµβάνει και να απορροφά τις παγκόσµιες ανισορροπίες. 3
(iv) Να ανατεθεί στο ΝΤ κεντρικός ρόλος σε µια αποτελεσµατικότερη χρηµατοπιστωτική αρχιτεκτονική - Η αποστολή της πρόληψης των χρηµατοοικονοµικών κρίσεων θα ανατεθεί στο ΝΤ, το οποίο διαθέτει την απαραίτητη νοµιµοποίηση και οικουµενικότητα για να αποτελεί, όλο και περισσότερο, τον άξονα ενός ανακαινισµένου διεθνούς συστήµατος. Προς το σκοπό αυτόν, ο ρόλος του θα συναρθρωθεί καλύτερα µε εκείνον του Φόρουµ Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας. - Τα εργαλεία παρέµβασης του ΝΤ θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν ώστε να του επιτρέπουν να παρεµβαίνει προληπτικά, τα δε µέσα του να αυξηθούν ώστε να του επιτρέπουν να συντρέχει αποτελεσµατικά χώρες που πλήττονται από την κρίση. 5. Σύµφωνα µε τις αρχές αυτές, ήδη από τις 15 Νοεµβρίου θα µπορούσαν να υιοθετηθούν πέντε συγκεκριµένες κατευθυντήριες γραµµές: - τα γραφεία βαθµολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας να υπαχθούν σε καταγραφή, επιτήρηση καθώς και κανόνες διακυβέρνησης - να θεσπιστεί η αρχή µιας σύγκλισης των λογιστικών προτύπων και να αναθεωρηθεί η εφαρµογή του κανόνα της εύλογης αξίας στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα ώστε να βελτιωθεί η συνοχή του µε τους κανόνες προληπτικής εποπτείας - να αποφασιστεί ότι κανένας τοµέας της αγοράς, κανένα έδαφος, κανένα χρηµατοπιστωτικό ίδρυµα δεν θα εκφεύγουν των αναλογικών και κατάλληλων ρυθµίσεων ή, τουλάχιστον, της εποπτείας - να καθιερωθεί κώδικας συµπεριφοράς ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική ανάληψη κινδύνων στο χρηµατοπιστωτικό κλάδο, περιλαµβανοµένου και του τοµέα των συστηµάτων αµοιβών. Οι επόπτες θα πρέπει να λαµβάνουν υπόψη τούς κώδικες αυτούς για να αξιολογούν το προφίλ κινδύνου των χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων 4
- να ανατεθεί στο ΝΤ η κύρια ευθύνη, από κοινού µε το Φόρουµ για τη Χρηµατοοικονοµική Σταθερότητα (ΦΧΣ), να υποδεικνύει τα µέτρα που απαιτούνται για να αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη και η σταθερότητα. Πρέπει να δοθούν στο ΝΤ οι απαραίτητοι πόροι και τα κατάλληλα εργαλεία για να υποστηρίζει τις χώρες που αντιµετωπίζουν δυσκολίες και για να διαδραµατίζει πλήρως το ρόλο του στην άσκηση µακροοικονοµικής εποπτείας. 6. Η σύνοδος κορυφής της Ουάσιγκτον πρέπει να αποτελέσει την ευκαιρία για να ενσωµατωθεί αυτή η µεταρρύθµιση του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος στο ευρύτερο σύνολο των προκλήσεων του 21ου αιώνα, τις οποίες είµαστε αποφασισµένοι να αντιµετωπίσουµε: την επισιτιστική ασφάλεια, την καταπολέµηση της φτώχειας και της αλλαγής του κλίµατος, και την προώθηση του ελευθέρου εµπορίου µέσω της ταχείας ολοκλήρωσης του γύρου της Ντόχα. 7. Θέλουµε η σύνοδος κορυφής της Ουάσιγκτον να είναι σε θέση να ορίσει µια µέθοδο εργασίας που να επιτρέπει να σηµειωθούν τακτικά και γοργά βήµατα προόδου προς τη µεταρρύθµιση του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος. Μια περίοδος 100 ηµερών από τις 15 Νοεµβρίου και µετά θα πρέπει να αξιοποιηθεί για να ετοιµασθούν τα µέτρα εφαρµογής των αρχών που υπενθυµίζονται ανωτέρω. Κατά τη λήξη της περιόδου αυτής, θα προτείνουµε τη σύγκληση νέας συνόδου κορυφής µε τρία σηµεία στην ηµερήσια διάταξή της: - µια έκθεση για την εφαρµογή των πρώτων µέτρων που θα έχουν αποφασισθεί στις 15 Νοεµβρίου - ένα σύνολο νέων αποφάσεων που θα ληφθούν σύµφωνα µε τις αρχές της 15ης Νοεµβρίου για να βελτιωθεί η ρύθµιση του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος - ένα σύνολο προτάσεων για τη διεθνή οικονοµική αρχιτεκτονική προκειµένου να µπορούν να αντιµετωπισθούν οι σηµερινές και οι µελλοντικές µακροοικονοµικές προκλήσεις. Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του εκεµβρίου θα είναι η ευκαιρία για να ληφθούν τα απαραίτητα µέτρα στο τέλος αυτού του πρώτου σταδίου µιας µεταρρύθµισης που η Ευρώπη υποστηρίζει και εύχεται ολόψυχα. 5
8. Η ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει επίσης να µεταφραστεί σε αποτελεσµατική συνεργασία όσον αφορά τις απαντήσεις οικονοµικής πολιτικής που υιοθετεί το κάθε κράτος για να αντιµετωπίσει τη σηµερινή κατάσταση. Η εργασία που πραγµατοποιήθηκε κατά τις τελευταίες εβδοµάδες για να καθορίσουµε από κοινού ένα σύνολο αρχών και να καταρτίσουµε κατάλογο πιθανών λύσεων στο χρηµατο-πιστωτικό τοµέα µπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τη βελτίωση του οικονοµικού συντονισµού. Ζητάµε από το Συµβούλιο ΕCOFIN και την Επιτροπή να παρουσιάσουν στο επόµενο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο µια ευρωπαϊκή στρατηγική καταρτισµένη µε βάση τη στρατηγική της Λισσαβώνας και το σύµφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης, η οποία να περιέχει αρχές δράσης και συγκεκριµένα µέτρα για να αντιµετωπισθεί η οικονοµική επιβράδυνση και να διαφυλαχθεί η οικονοµική µεγέθυνση και η απασχόληση. 6