γ. υ = χ 0 ωσυνωt δ. υ = -χ 0 ωσυνωt. Μονάδες 5

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ): ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Η εξίσωση της αποµάκρυνσης σε έναν απλό αρµονικό ταλαντωτή, πλάτους χ 0 και κυκλικής συχνότητας ω, δίνεται από τη σχέση: χ = χ 0 ηµωt. Η εξίσωση της ταχύτητας δίνεται από τη σχέση: α. υ = χ 0 ωηµωt β. υ = -χ 0 ωηµωt γ. υ = χ 0 ωσυνωt δ. υ = -χ 0 ωσυνωt. 2. Το πλάτος ταλάντωσης ενός απλού αρµονικού ταλαντωτή διπλασιάζεται. Τότε: α. η ολική ενέργεια διπλασιάζεται β. η περίοδος παραµένει σταθερή γ. η σταθερά επαναφοράς διπλασιάζεται δ. η µέγιστη ταχύτητα τετραπλασιάζεται. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ 3. Σε κύκλωµα εναλλασσόµενου ρεύµατος RLC σε σειρά, η κυκλική συχνότητα ω της πηγής σταθερού πλάτους αυξάνεται συνεχώς, ξεκινώντας από µια πολύ µικρή τιµή. Το πλάτος της έντασης του ρεύµατος Ι 0 στο κύκλωµα: α. αυξάνεται συνεχώς β. ελαττώνεται συνεχώς γ. αρχικά αυξάνεται και στη συνέχεια ελαττώνεται δ. παραµένει σταθερό. 4. Σε κύκλωµα εναλλασσόµενου ρεύµατος έντασης Ι=Ι 0 ηµωt, που περιλαµβάνει και πυκνωτή, η διαφορά φάσης µεταξύ της τάσης στα άκρα του πυκνωτή και της έντασης του ρεύµατος είναι: α. π π, β. -, γ. - π, δ. 0 4 2 5. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράµµατα της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε γράµµα τον αριθµό της Στήλης Β, αντιστοιχώντας σωστά τα µεγέθη της στήλης Α µε τις αριθµητικές τιµές και τις µονάδες της στήλης Β. Κύκλωµα εναλλασσόµενου ρεύµατος τροφοδοτείται µε τάση της µορφής V=100ηµ(50πt +π/3) και διαρρέεται από ρεύµα της µορφής Ι=Ι 0 ηµ50πt. Στήλη Α α. ιαφορά φάσης µεταξύ της τάσης και της έντασης στο κύκλωµα Στήλη B 1. 100 Volt β. Πλάτος τάσης 2. 50π rad/s γ. Κυκλική συχνότητα 3. π/3 δ. Ενεργός τάση 4. 50 Ηz ε. Συχνότητα 5. 50 2 Volt 6. 25 Hz ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 2ο 1. Στο άκρο ιδανικού ελατηρίου µε φυσικό µήκος l 0 και σταθερά ελατηρίου k είναι συνδεδεµένο σώµα µάζας m, όπως δείχνει το σχήµα. α. Ποια από τις καµπύλες Ι και ΙΙ του παρακάτω διαγράµµατος αντιστοιχεί στη δυναµική ενέργεια του ελατηρίου και ποια στην κινητική ενέργεια του σώµατος; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 7 β. Να σχεδιάσετε τη γραφική παράσταση της ολικής ενέργειας, αφού µεταφέρετε το παραπάνω διάγραµµα στο τετράδιό σας. 2. Οι κυκλικοί δακτύλιοι Α και Β του σχήµατος θεωρούνται ακλόνητοι στο χώρο και τα επίπεδά τους είναι παράλληλα. ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Ο δακτύλιος Α είναι ανοικτός ενώ ο δακτύλιος Β είναι κλειστός. Ένας ραβδόµορφος µαγνήτης πλησιάζει τους δακτύλιους, έτσι ώστε ο άξονάς του να παραµένει κάθετος στα επίπεδα των δακτυλίων. Α. Επαγωγική τάση αναπτύσσεται: α. στον Α β. στον Β γ. και στους δύο. Μονάδες 2 Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας Μονάδες 4 Β. Επαγωγικό ρεύµα διαρρέει: α. τον Α β. τον Β γ. και τους δύο Μονάδες 2 Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ 3ο Το σχήµα δείχνει ένα κύκλωµα που περιλαµβάνει µία ποτενσιοµετρική διάταξη µε δροµέα δ, πηγή της οποίας η ηλεκτρεγερτική δύναµη είναι Ε 1 =5V, αµελητέας εσωτερικής αντίστασης, γαλβανόµετρο G, δεύτερη πηγή µε ηλεκτρεγερτική δύναµη Ε 2 και εσωτερική αντίσταση r = 1Ω, τους διακόπτες 1 και 2 και δύο παράλληλους και οριζόντιους αγωγούς Zx 1 και Ηx 2, των οποίων το µήκος είναι τέτοιο ώστε να επιτρέπει στον αγωγό ΚΛ να αποκτήσει ορική (οριακή) ταχύτητα. Πάνω στους αγωγούς Zx 1 και Ηx 2 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ µπορεί να ολισθαίνει χωρίς τριβές ο ευθύγραµµος αγωγός ΚΛ µήκους =0,5m και αντίστασης R= 0,25Ω. Οι αγωγοί αυτοί βρίσκονται µέσα σε οµογενές µαγνητικό πεδίο, έντασης Β = 1Τ, κάθετο στο επίπεδο των αγωγών και µε τον προσανατολισµό που φαίνεται στο σχήµα. Αρχικά ο διακόπτης 1 είναι κλειστός, ο διακόπτης 2 ανοικτός και η ένδειξη του γαλβανοµέτρου είναι µηδέν, όταν ο δροµέας δ βρίσκεται στο µέσο της απόστασης ΑΓ. Α. Να υπολογίσετε την τιµή της ηλεκτρεγερτικής δύναµης Ε 2. Mονάδες 5 Β. Στη συνέχεια ανοίγουµε το διακόπτη 1 και ταυτόχρονα κλείνουµε τον διακόπτη 2. Να υπολογίσετε : Β1. Την ορική (οριακή) ταχύτητα που θα αποκτήσει ο αγωγός ΚΛ. Μονάδες 10 Β2. Την τάση στα άκρα του αγωγού ΚΛ, όταν αυτός κινείται µε ταχύτητα ίση µε το µισό της ορικής (οριακής) του ταχύτητας. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ 4ο Κύκλωµα αποτελείται από αντιστάτη, αντίστασης R =40Ω, µεταβλητό πυκνωτή, πηνίο µε συντελεστή αυτεπαγωγής L=0,16Η και αµπερόµετρο, αµελητέας εσωτερικής ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ αντίστασης, συνδεδεµένα σε σειρά. Το κύκλωµα τροφοδοτείται από εναλλασσόµενη τάση, σταθερού πλάτους, της µορφής V=160 2 ηµ625t. A. Αν για ορισµένη τιµή της χωρητικότητας C η διαφορά φάσης µεταξύ τάσης στα άκρα του κυκλώµατος και έντασης είναι µηδέν και η µέση ισχύς που καταναλώνεται στον αντιστάτη είναι P R = 160W: Α1. Να υπολογίσετε την ενεργό τιµή της έντασης του ρεύµατος. Α2. Να υπολογίσετε την ωµική αντίσταση του πηνίου. Α3. Να υπολογίσετε τα πλάτη των τάσεων στα άκρα των στοιχείων του κυκλώµατος και να κατασκευάσετε το ανυσµατικό διάγραµµα των τάσεων. Β. Αν µεταβάλουµε την τιµή της χωρητικότητας του πυκνωτή, διαπιστώνουµε ότι το αµπερόµετρο δείχνει την ίδια ένδειξη για δύο τιµές της χωρητικότητας C 1 και C 2. Να αποδείξετε ότι ισχύει η σχέση: 1 1 + = 2ω 2 L, C1 C2 όπου ω η κυκλική συχνότητα της πηγής. Μονάδες 10 Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόµενους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε µόνο τα προκαταρκτικά (ηµεροµηνία, κατεύθυνση, εξεταζόµενο µάθηµα). Τα θέµατα δε θα τα αντιγράψετε στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων µόλις σας παραδοθούν. Καµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 7ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν µετά το πέρας της εξέτασης 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα. 4. Κάθε λύση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή. 5. Αν κατά την ανάπτυξη των θεµάτων χρησιµοποιήσετε σχήµατα, αυτά µπορούν να γίνουν και µε µολύβι. 6. ιάρκεια εξέτασης : Τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης : Μία (1) ώρα µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! ΤΕΛΟΣ 7ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ): ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Η ιδιοσυχνότητα ενός συστήµατος που εκτελεί εξαναγκασµένη ταλάντωση χωρίς τριβή είναι 20 Hz. Το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται µέγιστο όταν η συχνότητα του διεγέρτη είναι: α. 10 Hz β. 20 Hz γ. 30 Hz δ. 40 Hz. 2. Ηλεκτρικό κύκλωµα LC, αµελητέας ωµικής αντίστασης, εκτελεί ηλεκτρική ταλάντωση µε περίοδο Τ. Αν τετραπλασιάσουµε τη χωρητικότητα του πυκνωτή χωρίς να µεταβάλουµε το συντελεστή αυτεπαγωγής του πηνίου, τότε η περίοδος της ηλεκτρικής ταλάντωσης θα είναι: α. Τ/2 β. Τ γ. 2Τ δ. 4Τ. 3. Το µήκος κύµατος δύο κυµάτων που συµβάλλουν και δηµιουργούν στάσιµο κύµα είναι λ. Η απόσταση µεταξύ δύο διαδοχικών δεσµών του στάσιµου κύµατος θα είναι: α. λ β. λ/2 γ. 2λ δ. λ/4. 4. Υλικό σηµείο εκτελεί απλή αρµονική ταλάντωση υπό την επίδραση συνισταµένης δύναµης F. Αν x είναι η ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ αποµάκρυνση του σηµείου από τη θέση ισορροπίας του και D θετική σταθερά, τότε για τη δύναµη ισχύει: α. F = D β. F = D x γ. F = D x δ. F = 0 5. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη λέξη που συµπληρώνει σωστά καθεµία από τις παρακάτω προτάσεις. α. Κατά τη διάδοση ενός κύµατος µεταφέρεται ενέργεια και ορµή από µια περιοχή του υλικού µέσου σε άλλη, αλλά δεν µεταφέρεται... β. ιαµήκη ονοµάζονται τα κύµατα στα οποία τα σηµεία του ελαστικού µέσου ταλαντώνονται... στη διεύθυνση διάδοσης του κύµατος. γ. Η αιτία δηµιουργίας του ηλεκτροµαγνητικού κύµατος είναι η... κίνηση ηλεκτρικών φορτίων. δ. Το αλγεβρικό άθροισµα των... που δρουν σ' ένα στερεό που περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονα, είναι ίσο µε την αλγεβρική τιµή του ρυθµού µεταβολής της στροφορµής του. ε. Μη αδρανειακό είναι ένα σύστηµα αναφοράς που... σε σχέση µε ένα αδρανειακό σύστηµα. ΘΕΜΑ 2ο 1. Ακτίνα µονοχρωµατικού φωτός που διαδίδεται στο οπτικό µέσο Α µε δείκτη διάθλασης n Α προσπίπτει µε γωνία µικρότερη της κρίσιµης στη διαχωριστική επιφάνεια µε άλλο διαφανές οπτικό µέσο Β µε δείκτη διάθλασης n Β, όπου n Β < n Α. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Α. Να µεταφέρετε το σχήµα στο τετράδιό σας και να σχεδιάσετε τη διαθλώµενη ακτίνα. Μονάδες 2 Β. Ποια από τις δύο γωνίες είναι µεγαλύτερη; α. η γωνία προσπτώσεως, β. η γωνία διαθλάσεως. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 2. ίσκος παιδικής χαράς περιστρέφεται περί κατακόρυφο άξονα κάθετο στο επίπεδό του διερχόµενο από το κέντρο του δίσκου Ο. Στο δίσκο δεν ασκείται καµία εξωτερική δύναµη. Ένα παιδί µετακινείται από σηµείο Α της περιφέρειας του δίσκου στο σηµείο Β πλησιέστερα στο κέντρο του. Τότε ο δίσκος θα περιστρέφεται: Μονάδες 2 α. πιο αργά β. πιο γρήγορα. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2 3. Σφαίρα µάζας m κινούµενη µε ταχύτητα µέτρου υ 1 συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά µε ακίνητη σφαίρα ίσης µάζας. Να βρείτε τις σχέσεις που δίνουν τις ταχύτητες των δύο σφαιρών, µετά την κρούση, µε εφαρµογή των αρχών που διέπουν την ελαστική κρούση. Μονάδες 8 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 3ο Το σηµείο Ο οµογενούς ελαστικής χορδής, τη χρονική στιγµή t = 0, αρχίζει να εκτελεί απλή αρµονική ταλάντωση µε εξίσωση y = 0,05ηµ8πt (SI) κάθετα στη διεύθυνση της χορδής. Το κύµα που παράγεται διαδίδεται κατά τη θετική φορά του άξονα x x, κατά µήκος της χορδής, που διέρχεται από το σηµείο Ο µε ταχύτητα µέτρου 20m/s. α. Να βρεθεί ο χρόνος που χρειάζεται ένα υλικό σηµείο του ελαστικού µέσου για να εκτελέσει µια πλήρη ταλάντωση. Mονάδες 6 β. Να βρεθεί το µήκος κύµατος του αρµονικού κύµατος. γ. Να γραφεί η εξίσωση του ίδιου κύµατος. δ. Να βρεθεί το µέτρο της µέγιστης ταχύτητας µε την οποία ταλαντώνεται ένα σηµείο της χορδής. ΘΕΜΑ 4ο Μονάδες 7 ύο ίδιες, λεπτές, ισοπαχείς και οµογενείς ράβδοι ΟΑ και ΟΒ, που έχουν µάζα Μ = 4 Κg και µήκος L = 1,5 m η καθεµία, συγκολλούνται στο ένα άκρο τους Ο, ώστε να σχηµατίζουν ορθή γωνία. Το σύστηµα των δύο ράβδων µπορεί να περιστρέφεται περί οριζόντιο άξονα, κάθετο στο επίπεδο ΑΟΒ, που διέρχεται από την κορυφή Ο της ορθής γωνίας. Το σύστηµα αρχικά συγκρατείται στη θέση όπου η ράβδος ΟΑ είναι ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ οριζόντια (όπως στο σχήµα). Η ροπή αδράνειας της κάθε ράβδου ως 1 προς το κέντρο µάζας της είναι I cm = ML 2. 12 A. Να υπολογίσετε τη ροπή αδράνειας της κάθε ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται από το Ο. Β. Από την αρχική του θέση το σύστηµα των δύο ράβδων αφήνεται ελεύθερο να περιστραφεί περί τον άξονα περιστροφής στο σηµείο Ο, χωρίς τριβές. Να υπολογίσετε το µέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης του συστήµατος των δύο ράβδων τη στιγµή της εκκίνησης. Γ. Τη χρονική στιγµή κατά την οποία οι ράβδοι σχηµατίζουν ίσες γωνίες µε την κατακόρυφο Οx, να υπολογίσετε: α. Το µέτρο της γωνιακής ταχύτητας του συστήµατος των δύο ράβδων. Μονάδες 7 β. Το µέτρο της στροφορµής της κάθε ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται από το σηµείο Ο. ίνονται: g = 10ms -2, ηµ45 ο = συν45 ο = 2 = 0,7. 2 Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόµενους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε µόνο τα προκαταρκτικά (ηµεροµηνία, κατεύθυνση, εξεταζόµενο µάθηµα). Τα θέµατα δε θα τα αντιγράψετε στο τετράδιο. ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ 2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων µόλις σας παραδοθούν. Καµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν µετά το πέρας της εξέτασης 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα. 4. Κάθε λύση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή. 5. Αν κατά την ανάπτυξη των θεµάτων χρησιµοποιήσετε σχήµατα, αυτά µπορούν να γίνουν και µε µολύβι. 6. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μιάµιση (1 1/2) ώρα µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 1ο ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Αν η εξίσωση ενός αρµονικού κύµατος είναι y = 10ηµ(6πt - 2πx) στο S.I., τότε η ταχύτητα διάδοσης του κύµατος είναι ίση µε: α. 10m/s β. 6m/s γ. 2m/s δ. 3m/s. 2. ύο όµοιες πηγές κυµάτων Α και Β στην επιφάνεια µιας ήρεµης λίµνης βρίσκονται σε φάση και παράγουν υδάτινα αρµονικά κύµατα. Η καθεµιά παράγει κύµα (πρακτικά) αµείωτου πλάτους 10cm και µήκους κύµατος 2m. Ένα σηµείο Γ στην επιφάνεια της λίµνης απέχει από την πηγή Α απόσταση 6m και από την πηγή Β απόσταση 2m. Το πλάτος της ταλάντωσης του σηµείου Γ είναι : α. 0cm β. 10cm γ. 20cm δ. 40cm. 3. Μια ακτίνα φωτός προσπίπτει στην επίπεδη διαχωριστική επιφάνεια δύο µέσων. Όταν η διαθλώµενη ακτίνα κινείται παράλληλα προς τη διαχωριστική επιφάνεια, τότε η γωνία πρόσπτωσης ονοµάζεται : α. µέγιστη γωνία β. ελάχιστη γωνία γ. µηδενική γωνία δ. κρίσιµη γωνία. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ 4. Ο ωροδείκτης ενός ρολογιού έχει περίοδο σε ώρες (h): α. 1h β. 12h γ. 24h δ. 48h 5. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα της πρότασης και δίπλα τη λέξη που τη συµπληρώνει σωστά. α. Στη σύνθεση δύο αρµονικών ταλαντώσεων της ίδιας διεύθυνσης, που γίνονται γύρω από το ίδιο σηµείο µε το ίδιο πλάτος και λίγο διαφορετικές συχνότητες, ο χρόνος ανάµεσα σε δύο διαδοχικές µεγιστοποιήσεις του πλάτους ονοµάζεται... του διακροτήµατος. β. Η ταυτόχρονη διάδοση δύο ή περισσοτέρων κυµάτων στην ίδια περιοχή ενός ελαστικού µέσου ονοµάζεται... γ. Όταν ένα σώµα µετακινείται στο χώρο και ταυτόχρονα αλλάζει ο προσανατολισµός του, λέµε ότι κάνει... κίνηση. δ. Ένας παρατηρητής ακούει ήχο µε συχνότητα... από τη συχνότητα µιας πηγής, όταν η µεταξύ τους απόσταση ελαττώνεται. ε. Τα σηµεία που πάλλονται µε µέγιστο πλάτος ταλάντωσης σε ένα στάσιµο κύµα ονοµάζονται... ΘΕΜΑ 2ο 1. Σε αρµονικό ηλεκτροµαγνητικό κύµα που διαδίδεται στο κενό το ηλεκτρικό πεδίο περιγράφεται στο S.I από την εξίσωση Ε=30ηµ2π(6 10 10 t - 2 10 2 x). Να εξετάσετε αν το µαγνητικό πεδίο του παραπάνω ηλεκτροµαγνητικού κύµατος περιγράφεται στο S.I από την εξίσωση Β=10-7 ηµ2π(6 10 10 t - 2 10 2 x). ίνεται: ταχύτητα του φωτός στο κενό c 0 = 3 10 8 m/s. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ 2. Καλλιτέχνης του πατινάζ περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του, χωρίς τριβές. Στην αρχή ο καλλιτέχνης έχει τα χέρια απλωµένα και στη συνέχεια τα συµπτύσσει. Ο καλλιτέχνης περιστρέφεται πιο γρήγορα, όταν έχει τα χέρια: α. απλωµένα β. συνεπτυγµένα. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2 Μονάδες 4 3. Σφαίρα A που κινείται σε λείο οριζόντιο επίπεδο συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά µε άλλη όµοια αλλά ακίνητη σφαίρα Β που βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο. Να αποδείξετε ότι η κινητική ενέργεια του συσσωµατώµατος µετά την κρούση είναι ίση µε το µισό της κινητικής ενέργειας της σφαίρας Α, πριν από την κρούση. Μονάδες 7 4. Σώµα µάζας m εκτελεί γραµµική απλή αρµονική ταλάντωση. Η αποµάκρυνση x του σώµατος από τη θέση ισορροπίας δίνεται από τη σχέση x=αηµωt, όπου Α το πλάτος της ταλάντωσης και ω η γωνιακή συχνότητα. Να αποδείξετε ότι η συνολική δύναµη, που δέχεται το σώµα σε τυχαία θέση της τροχιάς του, δίνεται από τη σχέση F= - mω 2 x. ΘΕΜΑ 3ο Το ηλεκτρικό κύκλωµα του σχήµατος αποτελείται από πυκνωτή µε χωρητικότητα 2 10-5 F, ένα ιδανικό πηνίο µε συντελεστή αυτεπαγωγής 0,05H και διακόπτη όπως φαίνονται στο παρακάτω σχήµα. Αρχικά ο διακόπτης είναι ανοικτός και ο πυκνωτής είναι φορτισµένος µε ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ηλεκτρικό φορτίο 5 10-7 αµελητέα αντίσταση. C. Οι αγωγοί σύνδεσης έχουν ++ + + - - - - C L Τη χρονική στιγµή t=0 κλείνουµε το διακόπτη. Να υπολογίσετε: 1. την περίοδο της ηλεκτρικής ταλάντωσης 2. το πλάτος της έντασης του ρεύµατος Μονάδες 7 Μονάδες 8 3. την ένταση του ρεύµατος τη στιγµή που το φορτίο του πυκνωτή C είναι 3 10-7 C. ίνεται: π = 3,14. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ 4ο Οµογενής άκαµπτη ράβδος ΑΖ έχει µήκος L = 4m, µάζα M = 3kg και ισορροπεί σε οριζόντια θέση, όπως φαίνεται στο σχήµα. Στο άκρο της Α υπάρχει ακλόνητη άρθρωση γύρω από την οποία η ράβδος µπορεί να περιστρέφεται, χωρίς τριβές, ενώ στο άλλο άκρο της Ζ υπάρχει στερεωµένο σφαιρίδιο µάζας m 1 = 0,6kg και αµελητέων διαστάσεων. Ένα αβαρές τεντωµένο νήµα Γ συνδέει το σηµείο Γ της ράβδου µε σφαιρίδιο µάζας m 2 = 1kg, το οποίο είναι στερεωµένο στο ελεύθερο άκρο ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k = 100 N/m. Το ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ άλλο άκρο του ελατηρίου είναι ακλόνητο. Η απόσταση ΑΓ είναι ίση µε 2,8m. Όλη η διάταξη βρίσκεται στο ίδιο κατακόρυφο επίπεδο, στο οποίο γίνονται και όλες οι κινήσεις. k m 2 Α Γ Ζ m 1 Α. Να υπολογίσετε: Α.1 τη ροπή αδράνειας του συστήµατος ράβδου σφαιριδίου m 1 ως προς τον οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το σηµείο Α και είναι κάθετος στο επίπεδο της διάταξης Α.2 το µέτρο της τάσης του νήµατος Γ. Β. Αν κόψουµε το νήµα Γ, το σφαιρίδιο m 2 εκτελεί αµείωτη αρµονική ταλάντωση, ενώ η ράβδος µαζί µε το σώµα m 1, υπό την επίδραση της βαρύτητας, περιστρέφoνται χωρίς τριβές γύρω από το σηµείο Α. Να υπολογίσετε: Β.1 το χρόνο που χρειάζεται το σφαιρίδιο m 2 από τη στιγµή που κόβεται το νήµα µέχρι τη στιγµή που θα φθάσει στην ψηλότερη θέση του για πρώτη φορά ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Β.2 το µέτρο της γραµµικής ταχύτητας του σηµείου Ζ, τη στιγµή που η ράβδος περνάει από την κατακόρυφη θέση. Μονάδες 7 ίνονται: g = 10ms -2, ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς το κέντρο µάζας της: I CM = π = 3,14. 1 2 ML 12, Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόµενους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε µόνο τα προκαταρκτικά (ηµεροµηνία, κατεύθυνση, εξεταζόµενο µάθηµα). Τα θέµατα δε θα τα αντιγράψετε στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων µόλις σας παραδοθούν. Καµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν µετά το πέρας της εξέτασης 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα. 4. Κάθε λύση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή. 5. Αν κατά την ανάπτυξη των θεµάτων χρησιµοποιήσετε σχήµατα, αυτά µπορούν να γίνουν µε µπλε ή µαύρο στυλό. 6. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μετά την 10.30 πρωινή. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 1ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Παρατηρητής πλησιάζει µε σταθερή ταχύτητα U A ακίνητη ηχητική πηγή και αντιλαµβάνεται ήχο συχνότητας f A. Αν η ταχύτητα του ήχου στον αέρα είναι U, τότε η συχνότητα f S του ήχου που εκπέµπει η πηγή είναι ίση µε: U α. f U + U U + U A A γ. f U A A U β. f U U U U A A δ. f U A A. 2. Η εξίσωση που δίνει την ένταση του ρεύµατος σε ιδανικό κύκλωµα ηλεκτρικών ταλαντώσεων LC είναι i = -0,5ηµ10 4 t στο S.I. Η µέγιστη τιµή του φορτίου του πυκνωτή του κυκλώµατος είναι ίση µε: α. 0,5 C β. 0,5 10 4 C γ. 10 4 C δ. 5 10-5 C. 3. To βάθος µιας πισίνας φαίνεται από παρατηρητή εκτός της πισίνας µικρότερο από το πραγµατικό, λόγω του φαινοµένου της: ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ α. ανάκλασης β. διάθλασης γ. διάχυσης δ. ολικής εσωτερικής ανάκλασης. 4. Σε µια εξαναγκασµένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι µεγαλύτερη της ιδιοσυχνότητας του ταλαντωτή. Αν αυξάνουµε συνεχώς τη συχνότητα του διεγέρτη, το πλάτος της εξαναγκασµένης ταλάντωσης θα: α. µένει σταθερό β. αυξάνεται συνεχώς γ. µειώνεται συνεχώς δ. αυξάνεται αρχικά και µετά θα µειώνεται. 5. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα της πρότασης και δίπλα τη λέξη που τη συµπληρώνει σωστά. α. Η κρούση στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων που συγκρούονται είναι παράλληλες ονοµάζεται... β. Εάν η συνολική εξωτερική ροπή σε ένα σύστηµα σωµάτων είναι µηδέν, τότε η µεταβολή της ολικής στροφορµής του συστήµατος είναι... γ. Το φαινόµενο στο οποίο παράλληλες φωτεινές ακτίνες µετά την ανάκλασή τους σε κάποια επιφάνεια δεν είναι πια παράλληλες, ονοµάζεται... δ. Η απόσταση στην οποία διαδίδεται ένα κύµα σε χρόνο µιας... ονοµάζεται µήκος κύµατος. ε. Αιτία δηµιουργίας ενός ηλεκτροµαγνητικού κύµατος είναι η... κίνηση ηλεκτρικών φορτίων. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 2ο 1. Να εξηγήσετε γιατί η χρονική διάρκεια της περιστροφής της γης γύρω από τον εαυτό της παραµένει σταθερή, δηλαδή 24 ώρες. 2. Γυρίζουµε το κουµπί επιλογής των σταθµών ενός ραδιοφώνου από τη συχνότητα 91,6 MHz στη συχνότητα 105,8 ΜΗz. Η χωρητικότητα του πυκνωτή του κυκλώµατος LC επιλογής σταθµών του ραδιοφώνου: α. αυξάνεται β. µειώνεται γ. παραµένει σταθερή. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2 3. Στερεό σώµα περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονα µε γωνιακή ταχύτητα ω. Αν η ροπή αδράνειας του σώµατος ως προς τον άξονα περιστροφής του είναι Ι, να αποδείξετε ότι η κινητική ενέργεια του σώµατος λόγω της στροφικής του κίνησης δίνεται από τη σχέση 1 2 Κ = Ιω. 2 Μονάδες 7 4. Να εξετάσετε αν η παρακάτω εξίσωση Ε = 75ηµ2π( 12 10 10 t - 4 10 4 x ) περιγράφει το ηλεκτρικό πεδίο ενός αρµονικού ηλεκτροµαγνητικού κύµατος που διαδίδεται στο κενό. Όλα τα µεγέθη εκφράζονται στο S.I. ( ταχύτητα του φωτός στο κενό c = 3 10 8 m/s ). ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 3ο Εγκάρσιο αρµονικό κύµα πλάτους 0,08m και µήκους κύµατος 2m διαδίδεται κατά τη θετική φορά σε οριζόντια ελαστική χορδή που εκτείνεται κατά τη διεύθυνση του άξονα x x. Θεωρούµε ότι το σηµείο της χορδής στη θέση x = 0 τη χρονική στιγµή t = 0 έχει µηδενική αποµάκρυνση από τη θέση ισορροπίας του και θετική ταχύτητα. Η ταχύτητα διάδοσης του κύµατος είναι 100 m/s. α. Να υπολογίσετε τη συχνότητα µε την οποία ταλαντώνονται τα σηµεία της χορδής. β. Να γράψετε την εξίσωση του κύµατος στο S.I. γ. Να υπολογίσετε την ενέργεια της ταλάντωσης στοιχειώδους τµήµατος της χορδής µάζας 0,002 kg. (Να θεωρήσετε το στοιχειώδες τµήµα της χορδής ως υλικό σηµείο). Μονάδες 7 δ. Έστω ότι στην παραπάνω χορδή διαδίδεται ταυτόχρονα άλλο ένα κύµα πανοµοιότυπο µε το προηγούµενο, αλλά αντίθετης φοράς, και δηµιουργείται στάσιµο κύµα µε κοιλία στη θέση x = 0. Να υπολογίσετε στο θετικό ηµιάξονα τη θέση του 11 ου δεσµού του στάσιµου κύµατος από τη θέση x = 0. Μονάδες 7 ίνεται: π 2 =10. ΘΕΜΑ 4ο Σώµα µάζας m 1 = 0,1 kg που είναι προσδεµένο στο άκρο τεντωµένου νήµατος αφήνεται ελεύθερο από ύψος h, όπως φαίνεται στο σχήµα. Όταν το νήµα βρίσκεται στην κατακόρυφη θέση, το σώµα έχει ταχύτητα µέτρου U 1 = 2 m/sec ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ και συγκρούεται µετωπικά και ελαστικά µε ακίνητο σώµα µάζας m 2, όπου m 2 = m 1. Το σώµα µάζας m 2, µετά την σύγκρουση, κινείται σε λείο οριζόντιο επίπεδο και συγκρούεται µετωπικά και πλαστικά µε σώµα µάζας m 3 = 0,7 kg. Το σώµα µάζας m 3 είναι προσδεµένο στο ένα άκρο οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k = 20 N/m, το άλλο άκρο του οποίου είναι ακλόνητα στερεωµένο. Τη στιγµή της σύγκρουσης, το ελατήριο έχει το φυσικό του µήκος και ο άξονάς του συµπίπτει µε τη διεύθυνση της κίνησης του σώµατος µάζας m 2. Να θεωρήσετε αµελητέα τη χρονική διάρκεια των κρούσεων και τη µάζα του νήµατος. h m 1 m 1 m 2 m 3 Να υπολογίσετε: α. το ύψος h από το οποίο αφέθηκε ελεύθερο το σώµα µάζας m 1. β. το µέτρο της ταχύτητας του σώµατος µάζας m 2, µε την οποία προσκρούει στο σώµα µάζας m 3. γ. το πλάτος της ταλάντωσης που εκτελεί το συσσωµάτωµα που προέκυψε από την πλαστική κρούση. Μονάδες 7 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ δ. το µέτρο της ορµής του συσσωµατώµατος µετά από χρόνο π t = s από τη χρονική στιγµή που αυτό άρχισε να 15 κινείται. Μονάδες 8 ίνονται: g = 10 ms -2 π, συν = 0,5. 3 Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόµενους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε µόνο τα προκαταρκτικά (ηµεροµηνία, κατεύθυνση, εξεταζόµενο µάθηµα). Τα θέµατα δε θα τα αντιγράψετε στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων µόλις σας παραδοθούν. Καµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν µετά το πέρας της εξέτασης 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα. 4. Κάθε λύση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή. 5. Αν κατά την ανάπτυξη των θεµάτων χρησιµοποιήσετε σχήµατα, αυτά µπορούν να γίνουν µε µπλε ή µαύρο στυλό. 6. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μετά τη 10:00 πρωινή. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 1ο ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σε ιδανικό κύκλωµα ηλεκτρικών ταλαντώσεων LC στη διάρκεια µιας περιόδου η ενέργεια του ηλεκτρικού πεδίου του πυκνωτή γίνεται ίση µε την ενέργεια του µαγνητικού πεδίου του πηνίου: α. µία φορά. β. δύο φορές. γ. τέσσερις φορές. δ. έξι φορές. 2. Τα ηλεκτροµαγνητικά κύµατα: α. είναι διαµήκη. β. υπακούουν στην αρχή της επαλληλίας. γ. διαδίδονται σε όλα τα µέσα µε την ίδια ταχύτητα. δ. δηµιουργούνται από σταθερό µαγνητικό και ηλεκτρικό πεδίο. 3. Σε µια εξαναγκασµένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι µικρότερη από την ιδιοσυχνότητα του ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ταλαντωτή. Αυξάνουµε συνεχώς τη συχνότητα του διεγέρτη. Το πλάτος της εξαναγκασµένης ταλάντωσης θα: α. αυξάνεται συνεχώς. β. µειώνεται συνεχώς. γ. µένει σταθερό. δ. αυξάνεται αρχικά και µετά θα µειώνεται. 4. Σώµα συµµετέχει ταυτόχρονα σε δύο απλές αρµονικές ταλαντώσεις που περιγράφονται από τις σχέσεις x 1 =Αηµω 1 t και x 2 =Aηµω 2 t, των οποίων οι συχνότητες ω 1 και ω 2 διαφέρουν λίγο µεταξύ τους. Η συνισταµένη ταλάντωση έχει: α. συχνότητα 2(ω1 ω2). β. συχνότητα ω 1 +ω 2. γ. πλάτος που µεταβάλλεται µεταξύ των τιµών µηδέν και 2Α. δ. πλάτος που µεταβάλλεται µεταξύ των τιµών µηδέν και Α. Στην παρακάτω ερώτηση 5 να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράµµα τη λέξη Σωστό για τη σωστή πρόταση και τη λέξη Λάθος για τη λανθασµένη. 5. α. Η ροπή αδράνειας εκφράζει την αδράνεια στη µεταφορική κίνηση. β. Σε µια εξαναγκασµένη ταλάντωση το πλάτος παραµένει σταθερό µε το χρόνο. γ. Με τα στάσιµα κύµατα µεταφέρεται ενέργεια από το ένα σηµείο του µέσου σε άλλο σηµείο του ιδίου µέσου. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ δ. Έκκεντρη ονοµάζεται η κρούση στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων που συγκρούονται είναι παράλληλες. ε. Το αποτέλεσµα της συµβολής δύο όµοιων κυµάτων στην επιφάνεια υγρού είναι ότι όλα τα σηµεία της επιφάνειας είτε παραµένουν διαρκώς ακίνητα είτε ταλαντώνονται µε µέγιστο πλάτος. ΘΕΜΑ 2ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Μια µικρή σφαίρα µάζας m 1 συγκρούεται µετωπικά και ελαστικά µε ακίνητη µικρή σφαίρα µάζας m 2. Μετά την κρούση οι σφαίρες κινούνται µε αντίθετες ταχύτητες m ίσων µέτρων. Ο λόγος των µαζών 1 των δύο σφαιρών m είναι: α. 1 β. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 1 3 γ. 1 2 2 Μονάδες 2 Μονάδες 4 2. Μονοχρωµατική ακτινοβολία που διαδίδεται στο γυαλί προσπίπτει στη διαχωριστική επιφάνεια του γυαλιού µε τον αέρα, µε γωνία πρόσπτωσης θ α τέτοια ώστε ηµθ α = 2 3. Ο δείκτης διάθλασης του γυαλιού είναι n α = 2. Η ακτινοβολία θα: α. διαθλαστεί και θα εξέλθει στον αέρα. β. κινηθεί παράλληλα προς τη διαχωριστική επιφάνεια. γ. ανακλαστεί ολικά από τη διαχωριστική επιφάνεια. Μονάδες 2 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Γ ΤΑΞΗ Μονάδες 4 3. Ένας παρατηρητής κινείται µε σταθερή ταχύτητα υ Α προς ακίνητη σηµειακή ηχητική πηγή. Οι συχνότητες που αντιλαµβάνεται ο παρατηρητής, πριν και αφού διέλθει από την ηχητική πηγή, διαφέρουν µεταξύ τους κατά fs, όπου fs η συχνότητα του ήχου που εκπέµπει η 10 ηχητική πηγή. Αν υ η ταχύτητα διάδοσης του ήχου στον υ αέρα, ο λόγος A είναι ίσος µε: υ 1 α. 10 β. 10 1 γ. 20 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2 4. ύο σώµατα Σ 1 και Σ 2 µε ίσες µάζες ισορροπούν κρεµασµένα από κατακόρυφα ιδανικά ελατήρια µε σταθερές k 1 και k 2 k αντίστοιχα, που συνδέονται µε τη σχέση k 1 = 2. 2 Αποµακρύνουµε τα σώµατα Σ 1 και Σ 2 από τη θέση ισορροπίας τους κατακόρυφα προς τα κάτω κατά x και 2x αντίστοιχα και τα αφήνουµε ελεύθερα την ίδια χρονική στιγµή, οπότε εκτελούν απλή αρµονική ταλάντωση. Τα σώµατα διέρχονται για πρώτη φορά από τη θέση ισορροπίας τους: α. ταυτόχρονα. β. σε διαφορετικές χρονικές στιγµές µε πρώτο το Σ 1. γ. σε διαφορετικές χρονικές στιγµές µε πρώτο το Σ 2. Μονάδες 2 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 3ο Ένα τεντωµένο οριζόντιο σχοινί ΟΑ µήκους L εκτείνεται κατά τη διεύθυνση του άξονα x. Το άκρο του Α είναι στερεωµένο ακλόνητα στη θέση x=l, ενώ το άκρο Ο που βρίσκεται στη θέση x=0 είναι ελεύθερο, έτσι ώστε µε κατάλληλη διαδικασία να δηµιουργείται στάσιµο κύµα µε 5 συνολικά κοιλίες. Στη θέση x=0 εµφανίζεται κοιλία και το σηµείο του µέσου στη θέση αυτή εκτελεί απλή αρµονική ταλάντωση. Τη χρονική στιγµή t=0 το σηµείο x=0 βρίσκεται στη θέση µηδενικής αποµάκρυνσης κινούµενο κατά τη θετική φορά. Η απόσταση των ακραίων θέσεων της ταλάντωσης αυτού του σηµείου του µέσου είναι 0,1 m. Το συγκεκριµένο σηµείο διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του 10 φορές κάθε δευτερόλεπτο και απέχει κατά τον άξονα x απόσταση 0,1 m από τον πλησιέστερο δεσµό. α. Να υπολογίσετε την περίοδο του κύµατος. β. Να υπολογίσετε το µήκος L. γ. Να γράψετε την εξίσωση του στάσιµου κύµατος. δ. Να υπολογίσετε το µέτρο της ταχύτητας της ταλάντωσης του σηµείου του µέσου x=0 κατά τη χρονική στιγµή που η αποµάκρυνσή του από τη θέση ισορροπίας έχει τιµή y = +0,03 m. Μονάδες 7 ίνεται π = 3,14. ΘΕΜΑ 4ο Συµπαγής και οµογενής σφαίρα µάζας m=10 kg και ακτίνας R=0,1 m κυλίεται ευθύγραµµα χωρίς ολίσθηση ανερχόµενη κατά µήκος κεκλιµένου επιπέδου γωνίας φ µε ηµφ=0,56. Τη χρονική στιγµή t=0 το κέντρο µάζας της σφαίρας έχει ταχύτητα µε µέτρο υ 0 =8m/s. Να υπολογίσετε για τη σφαίρα: α. το µέτρο της γωνιακής ταχύτητας περιστροφής της τη χρονική στιγµή t=0. ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ β. το µέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου µάζας της. γ. το µέτρο του ρυθµού µεταβολής της στροφορµής κατά τη διάρκεια της κίνησής της. δ. το µέτρο της ταχύτητας του κέντρου µάζας της καθώς ανεβαίνει, τη στιγµή που έχει διαγράψει 30 περιστροφές. π Μονάδες 7 ίνονται: η ροπή αδράνειας της σφαίρας περί άξονα 2 2 διερχόµενο από το κέντρο της: Ι= mr και η 5 επιτάχυνση της βαρύτητας: g = 10m/s 2. Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζοµένους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε µόνο τα προκαταρκτικά (ηµεροµηνία, κατεύθυνση, εξεταζόµενο µάθηµα). Να µην αντιγράψετε τα θέµατα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων, αµέσως µόλις σας παραδοθούν. Καµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν µετά το πέρας της εξέτασης. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα. 4. Κάθε λύση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή. 5. Αν κατά την ανάπτυξη των θεµάτων χρησιµοποιήσετε σχήµατα, αυτά µπορούν να γίνουν και µε µολύβι. 6. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: µετά τη 10:30 πρωινή. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 1ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σώµα εκτελεί ταυτόχρονα δύο αρµονικές ταλαντώσεις ίδιου πλάτους και διεύθυνσης. Οι συχνότητες f 1 και f 2 (f 1 > f 2 ) των δύο ταλαντώσεων διαφέρουν λίγο µεταξύ τους, µε αποτέλεσµα να παρουσιάζεται διακρότηµα. Αν η συχνότητα f 2 προσεγγίσει τη συχνότητα f 1, χωρίς να την ξεπεράσει, ο χρόνος που µεσολαβεί ανάµεσα σε δύο διαδοχικούς µηδενισµούς του πλάτους θα: α. αυξηθεί. β. µειωθεί. γ. παραµείνει ο ίδιος. δ. αυξηθεί ή θα µειωθεί ανάλογα µε την τιµή της f 2. 2. Το πλάτος της ταλάντωσης κάθε σηµείου ελαστικού µέσου στο οποίο σχηµατίζεται στάσιµο κύµα: α. είναι το ίδιο για όλα τα σηµεία του µέσου. β. εξαρτάται από τη θέση του σηµείου. γ. εξαρτάται από τη θέση και τη χρονική στιγµή. δ. εξαρτάται από τη χρονική στιγµή. 3. Σε µια φθίνουσα ταλάντωση της οποίας το πλάτος µειώνεται εκθετικά µε το χρόνο: ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ α. το µέτρο της δύναµης που προκαλεί την απόσβεση είναι ανάλογο της αποµάκρυνσης. β. ο λόγος δύο διαδοχικών πλατών προς την ίδια κατεύθυνση δεν διατηρείται σταθερός. γ. η περίοδος διατηρείται σταθερή για ορισµένη τιµή της σταθεράς απόσβεσης. δ. το µέτρο της δύναµης που προκαλεί την απόσβεση είναι σταθερό. 4. Το παρατηρούµενο «σπάσιµο» µιας ράβδου της οποίας ένα τµήµα είναι βυθισµένο στο νερό οφείλεται στο φαινόµενο της: α. ανάκλασης. β. διάχυσης. γ. διάθλασης. δ. ολικής ανάκλασης. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Στην παρακάτω ερώτηση 5 να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράµµα τη λέξη Σωστό για τη σωστή πρόταση και τη λέξη Λάθος για τη λανθασµένη. 5. α. Η αύξηση της αντίστασης σε κύκλωµα µε φθίνουσα ηλεκτρική ταλάντωση συνεπάγεται και τη µείωση της περιόδου της. β. Κατά την επιταχυνόµενη κίνηση ηλεκτρικών φορτίων εκπέµπονται ηλεκτροµαγνητικά κύµατα. γ. Η ροπή ζεύγους δυνάµεων είναι ίδια ως προς οποιοδήποτε σηµείο του επιπέδου που ορίζουν. δ. Τα ραδιοκύµατα εκπέµπονται από ραδιενεργούς πυρήνες. ε. Το φαινόµενο Doppler ισχύει και στην περίπτωση των ηλεκτροµαγνητικών κυµάτων.

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 2ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σε ιδανικό κύκλωµα ηλεκτρικών ταλαντώσεων LC, τη στιγµή που το φορτίο του πυκνωτή είναι το µισό του Q µέγιστου φορτίου του ( q = ), η ενέργεια U B του 2 µαγνητικού πεδίου του πηνίου είναι το: α. 25% β. 50% γ. 75% της ολικής ενέργειας Ε του κυκλώµατος. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Μονάδες 2 Μονάδες 4 2. Σώµα µάζας m είναι κρεµασµένο από ελατήριο σταθεράς k και εκτελεί εξαναγκασµένη ταλάντωση πλάτους Α 1 και συχνότητας f 1. Παρατηρούµε ότι, αν η συχνότητα του διεγέρτη αυξηθεί και γίνει f 2, το πλάτος της εξαναγκασµένης ταλάντωσης είναι πάλι Α 1. Για να γίνει το πλάτος της εξαναγκασµένης ταλάντωσης µεγαλύτερο του Α 1, πρέπει η συχνότητα f του διεγέρτη να είναι: α. f > f 2. β. f < f 1. γ. f 1 < f < f 2. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2 Μονάδες 4 3. Σφαίρα Α µάζας m A συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά µε δεύτερη ακίνητη σφαίρα Β µάζας m B. Το ποσοστό της µηχανικής ενέργειας που έχει µεταφερθεί από την Α στη Β µετά την κρούση γίνεται µέγιστο όταν: α. m A = m Β β. m A < m Β γ. m A > m Β Μονάδες 2

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Μονάδες 4 4. Ένα οµογενές σώµα µε κανονικό γεωµετρικό σχήµα κυλίεται, χωρίς να ολισθαίνει. Η κινητική ενέργεια του σώµατος λόγω της µεταφορικής κίνησης είναι ίση µε την κινητική του ενέργεια λόγω της στροφικής κίνησης γύρω από τον άξονα που περνά από το κέντρο µάζας του. Το γεωµετρικό σχήµα του σώµατος είναι: α. σφαίρα. β. λεπτός δακτύλιος. γ. κύλινδρος. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΘΕΜΑ 3ο Μονάδες 2 ύο σύγχρονες πηγές κυµάτων Π 1 και Π 2 βρίσκονται στα σηµεία Α και Β αντίστοιχα της ελεύθερης επιφάνειας νερού και προκαλούν όµοια εγκάρσια κύµατα που διαδίδονται µε ταχύτητα u = 0,5 m/s. Ένα σηµείο Κ της επιφάνειας του νερού βρίσκεται πάνω στο ευθύγραµµο τµήµα ΑΒ και απέχει από τα Α και Β αποστάσεις (ΑΚ) = r 1 και (ΒΚ) = r 2 µε r 1 > r 2. Tο σηµείο Κ είναι το πλησιέστερο προς το µέσο Μ του ΑΒ που ταλαντώνεται µε µέγιστο πλάτος. Η αποµάκρυνση του σηµείου Κ από τη θέση ισορροπίας λόγω της συµβολής των κυµάτων περιγράφεται σε συνάρτηση µε το χρόνο t από την 5π εξίσωση y K = 0,2ηµ (t 2) (σε µονάδες S.I.). Να υπολογίσετε: 3 α. την περίοδο, το µήκος κύµατος και το πλάτος των κυµάτων που συµβάλλουν. β. την απόσταση ΑΒ των δύο πηγών. γ. τις αποστάσεις r 1 και r 2 του σηµείου Κ από τα σηµεία Α και Β. Μονάδες 7

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ δ. τον αριθµό των σηµείων του ευθύγραµµου τµήµατος ΑΒ που λόγω της συµβολής έχουν πλάτος ίσο µε το πλάτος της ταλάντωσης του σηµείου Κ. ΘΕΜΑ 4ο Η οµογενής τροχαλία του σχήµατος ακτίνας R = 0,2 m και µάζας Μ = 3 kg µπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από σταθερό οριζόντιο άξονα που περνάει από το κέντρο της Ο και είναι O R κάθετος στο επίπεδό της. Σώµα Σ 1 µάζας m 1 = 1 kg είναι δεµένο στο ελεύθερο άκρο αβαρούς νήµατος το οποίο είναι τυλιγµένο στην περιφέρεια της τροχαλίας. Αρχικά το σύστηµα είναι ακίνητο. Κάτω από το σώµα m 1 Σ 1 και σε απόσταση h βρίσκεται σώµα Σ 2 h µάζας m 2 = 3 kg το οποίο ισορροπεί m 2 στερεωµένο στη µια άκρη κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k = 200 N/m η άλλη άκρη του οποίου είναι στερεωµένη στο έδαφος. Αφήνουµε ελεύθερο το σύστηµα τροχαλίας σώµατος Σ 1 να κινηθεί. Μετά από χρόνο t = 1s το σώµα Σ 1 συγκρούεται µετωπικά και πλαστικά µε το σώµα Σ 2, ενώ το νήµα κόβεται. Το συσσωµάτωµα εκτελεί αµείωτη απλή αρµονική ταλάντωση στην κατακόρυφη διεύθυνση. Να υπολογίσετε: α. το µέτρο της επιτάχυνσης µε την οποία κινείται το σώµα Σ 1 µέχρι την κρούση. β. την κινητική ενέργεια της τροχαλίας µετά την κρούση. ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ γ. το πλάτος της ταλάντωσης που εκτελεί το συσσωµάτωµα.

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ δ. το µέτρο του ρυθµού µεταβολής της ορµής του συσσωµατώµατος, τη στιγµή που απέχει από τη θέση ισορροπίας της ταλάντωσης απόσταση x = 0,1 m. Μονάδες 7 Να θεωρήσετε ότι το νήµα δεν ολισθαίνει στο αυλάκι της τροχαλίας. ίνονται: η ροπή αδράνειας της τροχαλίας ως προς τον 1 άξονα περιστροφής της: Ι= MR2 και η επιτάχυνση της 2 βαρύτητας: g = 10 m/s 2. Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζοµένους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε µόνο τα προκαταρκτικά (ηµεροµηνία, κατεύθυνση, εξεταζόµενο µάθηµα). Να µην αντιγράψετε τα θέµατα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων, αµέσως µόλις σας παραδοθούν. Καµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν µετά το πέρας της εξέτασης. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα. 4. Κάθε λύση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή. 5. Αν κατά την ανάπτυξη των θεµάτων χρησιµοποιήσετε σχήµατα, αυτά µπορούν να γίνουν και µε µολύβι. 6. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10:00. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΘΕΜΑ 1ο ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Η αρχή της επαλληλίας των κυμάτων: α. παραβιάζεται μόνον όταν τα κύματα είναι τόσο ισχυρά, ώστε οι δυνάμεις που ασκούνται στα σωματίδια του μέσου, δεν είναι ανάλογες των απομακρύνσεων. β. δεν παραβιάζεται ποτέ. γ. ισχύει μόνον όταν τα κύματα που συμβάλλουν, προέρχονται από πηγές που βρίσκονται σε φάση. δ. δεν ισχύει, όταν συμβάλλουν περισσότερα από δύο κύματα. 2. Μια κρούση λέγεται πλάγια όταν: α. δεν ικανοποιεί την αρχή διατήρησης της ορμής. β. δεν ικανοποιεί την αρχή διατήρησης της ενέργειας. γ. οι ταχύτητες των κέντρων μάζας των σωμάτων πριν από την κρούση έχουν τυχαία διεύθυνση. δ. οι ταχύτητες των κέντρων μάζας των σωμάτων πριν από την κρούση είναι παράλληλες. 3. Η μετάδοση ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων στις οπτικές ίνες στηρίζεται στο φαινόμενο:

α. της συμβολής. β. της διάθλασης. γ. της περίθλασης. δ. της ολικής ανάκλασης. ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ 4. Αν στον αρμονικό ταλαντωτή εκτός από την ελαστική δύναμη επαναφοράς ενεργεί και δύναμη αντίστασης F = - bυ, με b = σταθερό, το πλάτος της ταλάντωσης μεταβάλλεται με το χρόνο σύμφωνα με την εξίσωση (για Λ > 0). α. Α = Α 0 bt. β. A = A 0 e Λt. γ. A = A 0 e - Λt. δ. A =. Λt A 0 Στην παρακάτω ερώτηση 5 να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα τη λέξη Σωστό για τη σωστή πρόταση και τη λέξη Λάθος για τη λανθασμένη. 5. α. Στην περίπτωση των ηλεκτρικών ταλαντώσεων κύριος λόγος απόσβεσης είναι η ωμική αντίσταση του κυκλώματος. β. Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση ο ρυθμός μείωσης του πλάτους μειώνεται, όταν αυξάνεται η σταθερά απόσβεσης b. γ. Κατά το συντονισμό η ενέργεια μεταφέρεται στο σύστημα κατά το βέλτιστο τρόπο, γι αυτό και το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο. δ. Ένας αθλητής καταδύσεων, καθώς περιστρέφεται στον αέρα, συμπτύσσει τα άκρα του. Με την τεχνική ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ αυτή αυξάνεται η γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του. ε. Σε κάθε κρούση ισχύει η αρχή διατήρησης της ενέργειας. ΘΕΜΑ 2ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. ίνονται τα πιο κάτω ζεύγη εξισώσεων όπου Ε η ένταση ηλεκτρικού πεδίου και Β η ένταση μαγνητικού πεδίου: α. Ε = 75 ημ 2π (12 10 10 t 4 10 4 x) Β = 25 10-8 ημ 2π (12 10 10 t 4 10 4 x) β. Ε = 300 ημ 2π (6 10 10 t 2 10 2 x) Β = 100 10-8 ημ 2π (6 10 10 t 2 10 2 x) γ. Ε = 150 ημ 2π (9 10 10 t 3 10 2 x) Β = 50 10-8 ημ 2π (9 10 10 t + 3 10 2 x) (SI) (SI) (SI) Ποιο από τα παραπάνω ζεύγη περιγράφει ηλεκτρομαγνητικό κύμα που διαδίδεται στο κενό; Μονάδες 3 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ίνεται η ταχύτητα του φωτός στο κενό c = 3 10 8 m/s. 2. ύο ίδιοι οριζόντιοι κυκλικοί δίσκοι (α) και (β) μπορούν να B ολισθαίνουν πάνω σε οριζόντιο (β) F ορθογώνιο τραπέζι Γ ΕΖ χωρίς τριβές, όπως στο σχήμα. Αρχικά οι δύο δίσκοι είναι ακίνητοι και (α) A F τα κέντρα τους απέχουν ίδια απόσταση από την πλευρά ΕΖ. Γ Ίδιες σταθερές δυνάμεις F με διεύθυνση παράλληλη E Z ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ προς τις πλευρές Ε και ΓΖ ασκούνται σ αυτούς. Στο δίσκο (α) η δύναμη ασκείται πάντα στο σημείο Α του δίσκου. Στο δίσκο (β) η δύναμη ασκείται πάντα στο σημείο Β του δίσκου. Αν ο δίσκος (α) χρειάζεται χρόνο t α για να φτάσει στην απέναντι πλευρά ΕΖ, ενώ ο δίσκος (β) χρόνο t β, τότε: α. t α > t β β. t α = t β γ. t α < t β Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 4 3. Σώμα μάζας Μ έχει προσδεθεί στο κάτω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς Κ του οποίου το άνω άκρο είναι στερεωμένο σε ακλόνητο σημείο. Απομακρύνουμε το σώμα κατακόρυφα προς τα κάτω κατά απόσταση α από τη θέση ισορροπίας και το αφήνουμε ελεύθερο να κάνει ταλάντωση. Επαναλαμβάνουμε το πείραμα και με ένα άλλο ελατήριο σταθεράς Κ = 4Κ. Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των δυναμικών ενεργειών των δύο ταλαντώσεων σε συνάρτηση με την απομάκρυνση στο ίδιο διάγραμμα. ΘΕΜΑ 3ο Κατά μήκος του άξονα Χ Χ εκτείνεται ελαστική χορδή. Στη χορδή διαδίδεται εγκάρσιο αρμονικό κύμα. Η εγκάρσια απομάκρυνση ενός σημείου Π 1 της χορδής περιγράφεται από την εξίσωση: y 1 = Aημ 30πt (SI) ενώ η εγκάρσια απομάκρυνση ενός σημείου Π 2, που βρίσκεται 6 cm δεξιά του σημείου Π 1, περιγράφεται από την εξίσωση: π y 2 = Aημ 30 πt + (SI) 6

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Η απόσταση μεταξύ των σημείων Π 1 και Π 2 είναι μικρότερη από ένα μήκος κύματος. α. Ποια είναι η φορά διάδοσης του κύματος; β. Ποια είναι η ταχύτητα διάδοσης του κύματος; Μονάδες 3 γ. Αν η ταχύτητα διάδοσης του κύματος είναι ίση με την μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης των σημείων της χορδής, να υπολογίσετε το πλάτος του κύματος. δ. Στο σχήμα που ακολουθεί, απεικονίζεται ένα στιγμιότυπο του κύματος. Γ Β x Ε x Α Ζ Η Εκείνη τη στιγμή σε ποια από τα σημεία Α, Β, Γ,, Ε, Ζ και Η η ταχύτητα ταλάντωσης είναι μηδενική και σε ποια είναι μέγιστη (κατ απόλυτη τιμή); Ποια είναι η φορά της ταχύτητας ταλάντωσης των σημείων Β, και Ζ; Μονάδες 7 ε. Να γράψετε την εξίσωση του κύματος που όταν συμβάλλει με το προηγούμενο, δημιουργεί στάσιμο κύμα. ίνεται π = 3,14. Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΘΕΜΑ 4ο ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Έστω σώμα (Σ) μάζας Μ = 1 kg και κωνικό βλήμα (β) μάζας m= 0,2 kg. Για να σφηνώσουμε με τα χέρια μας ολόκληρο το βλήμα στο σταθερό σώμα (Σ), όπως φαίνεται στο σχήμα, πρέπει να δαπανήσουμε ενέργεια 100 J. Έστω τώρα ότι το σώμα (Σ) που είναι ακίνητο σε λείο οριζόντιο επίπεδο, πυροβολείται με το βλήμα (β). Το βλήμα αυτό κινούμενο οριζόντια με κινητική ενέργεια Κ προσκρούει στο σώμα (Σ) και ακολουθεί πλαστική κρούση. α. Για Κ = 100 J θα μπορούσε το βλήμα να σφηνωθεί ολόκληρο στο σώμα (Σ); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. β Σ Μονάδες 7 β. Ποια είναι η ελάχιστη κινητική ενέργεια Κ που πρέπει να έχει το βλήμα, ώστε να σφηνωθεί ολόκληρο στο σώμα (Σ); Μονάδες 12 m γ. Για ποια τιμή του λόγου το βλήμα με κινητική M ενέργεια Κ = 100 J σφηνώνεται ολόκληρο στο (Σ); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Καμιά άλλη σημείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 7ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν μετά το πέρας της εξέτασης. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Κάθε λύση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Αν κατά την ανάπτυξη των θεμάτων χρησιμοποιήσετε σχήματα, αυτά μπορούν να γίνουν και με μολύβι. 6. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μετά τη 10.30 πρωινή. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 7ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Κατά τη σύνθεση δύο απλών αρμονικών ταλαντώσεων της ίδιας διεύθυνσης που γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο, προκύπτει απλή αρμονική ταλάντωση σταθερού πλάτους, μόνο όταν οι επιμέρους ταλαντώσεις έχουν: α. ίσες συχνότητες. β. παραπλήσιες συχνότητες. γ. διαφορετικές συχνότητες. δ. συχνότητες που η μια είναι ακέραιο πολλαπλάσιο της άλλης. 2. Με την πάροδο του χρόνου και καθώς τα αμορτισέρ ενός αυτοκινήτου παλιώνουν και φθείρονται: α. η τιμή της σταθεράς απόσβεσης b αυξάνεται. β. η τιμή της σταθεράς απόσβεσης b μειώνεται. γ. το πλάτος της ταλάντωσης του αυτοκινήτου, όταν περνά από εξόγκωμα του δρόμου, μειώνεται πιο γρήγορα. δ. η περίοδος των ταλαντώσεων του αυτοκινήτου παρουσιάζει μικρή αύξηση. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ 3. Γυάλινο πρίσμα είναι βυθισμένο εξ ολοκλήρου σε υγρό. Μονοχρωματική ακτινοβολία διαδίδεται, όπως δείχνει το σχήμα. Αν το πρίσμα και το υγρό έχουν δείκτες διάθλασης n 1 και n 2 αντίστοιχα, τότε ισχύει: α. n 1 >n 2. β. n 2 >n 1. γ. n 1 =n 2. δ. n 2 =2n 1. 4. Tροχός ακτίνας R κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει σε οριζόντιο επίπεδο. Αν υ cm η ταχύτητα του τροχού λόγω μεταφορικής κίνησης, τότε η ταχύτητα των σημείων της περιφέρειας του τροχού που απέχουν από το έδαφος απόσταση ίση με R, έχει μέτρο: α. υ cm. β. 2υ cm. γ. 0. δ. 2 υcm. 5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Σε κύκλωμα εξαναγκασμένων ηλεκτρικών ταλαντώσεων μεταβάλλουμε τη χωρητικότητα του πυκνωτή. Τότε μεταβάλλεται και η συχνότητα των ταλαντώσεων του κυκλώματος. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ β. Η ταχύτητα με την οποία διαδίδεται ένα κύμα σε ένα μέσον, εξαρτάται μόνο από τις ιδιότητες του μέσου που διαταράσσεται, και όχι από το πόσο ισχυρή είναι η διαταραχή. γ. Σε στάσιμο κύμα τα σημεία του μέσου που ταλαντώνονται, διέρχονται ταυτόχρονα από τη θέση ισορροπίας τους. δ. Όταν μια σφαίρα μικρής μάζας προσκρούει ελαστικά και κάθετα στην επιφάνεια ενός τοίχου, ανακλάται με ταχύτητα ίδιου μέτρου και αντίθετης φοράς από αυτή που είχε πριν από την κρούση. ε. Τα ραδιοκύματα διαδίδονται στο κενό με ταχύτητα μικρότερη από την ταχύτητα διάδοσης του φωτός. ΘΕΜΑ 2ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. ιαθέτουμε δύο κυκλώματα (L 1 C 1 ) και (L 2 C 2 ) ηλεκτρικών ταλαντώσεων. Τα διαγράμματα (1) και (2) παριστάνουν τα φορτία των πυκνωτών C 1 και C 2 αντίστοιχα, σε συνάρτηση με το χρόνο. Ο λόγος Ι 1 /Ι 2 των μέγιστων τιμών της έντασης του ρεύματος στα δύο κυκλώματα είναι: q Q 0 (2) (1) t α. 2. β. 1 1. γ.. 4 2 Μονάδες 2 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ 2. Στη χορδή μιας κιθάρας δημιουργείται στάσιμο κύμα συχνότητας f 1. To στάσιμο κύμα έχει τέσσερις δεσμούς, δύο στα άκρα της χορδής και δύο μεταξύ αυτών. Στην ίδια χορδή, με άλλη διέγερση, δημιουργείται άλλο στάσιμο κύμα συχνότητας f 2, που έχει εννέα συνολικά δεσμούς, δύο στα άκρα της χορδής και 7 μεταξύ αυτών. Η συχνότητα f 2 είναι ίση με: α. 4 f1. β. 3 8 f1. γ. 3 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 5 f1. 3 Μονάδες 2 Μονάδες 4 3. Yποθέτουμε ότι κλιματολογικές συνθήκες επιβάλλουν την μετανάστευση του πληθυσμού της Γης προς τις πολικές ζώνες. Η κινητική ενέργεια λόγω περιστροφής της Γης γύρω από τον άξονά της: α. θα μείνει σταθερή. β. θα ελαττωθεί. γ. θα αυξηθεί. Μονάδες 2 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 4 4. Σώμα μάζας m, το οποίο έχει κινητική ενέργεια Κ, συγκρούεται πλαστικά με σώμα μάζας 4m. Μετά την κρούση, το συσσωμάτωμα μένει ακίνητο. Η μηχανική ενέργεια που χάθηκε κατά την κρούση, είναι: 5 α. K 4 7. β. Κ. γ. K 4 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ