ΠΕΜΠΤΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Transcript

1 ΠΕΜΠΤΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 00 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις - και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Σε ιδανικό κύκλωµα ηλεκτρικών ταλαντώσεων LC στη διάρκεια µιας περιόδου η ενέργεια του ηλεκτρικού πεδίου του πυκνωτή γίνεται ίση µε την ενέργεια του µαγνητικού πεδίου του πηνίου: α. µία φορά. β. δύο φορές. γ. τέσσερις φορές. δ. έξι φορές. Μονάδες. Τα ηλεκτροµαγνητικά κύµατα: α. είναι διαµήκη. β. υπακούουν στην αρχή της επαλληλίας. γ. διαδίδονται σε όλα τα µέσα µε την ίδια ταχύτητα. δ. δηµιουργούνται από σταθερό µαγνητικό και ηλεκτρικό πεδίο. Μονάδες. Σε µια εξαναγκασµένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι µικρότερη από την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή. Αυξάνουµε συνεχώς τη συχνότητα του διεγέρτη. Το πλάτος της εξαναγκασµένης ταλάντωσης θα: α. αυξάνεται συνεχώς. β. µειώνεται συνεχώς. γ. µένει σταθερό. δ. αυξάνεται αρχικά και µετά θα µειώνεται. Μονάδες. Σώµα συµµετέχει ταυτόχρονα σε δύο απλές αρµονικές ταλαντώσεις που περιγράφονται από τις σχέσεις x =Αηµω και x =ηµω, των οποίων οι συχνότητες ω και ω διαφέρουν λίγο µεταξύ τους. Η συνισταµένη ταλάντωση έχει: α. συχνότητα (ω ω ) β. συχνότητα ω + ω. γ. πλάτος που µεταβάλλεται µεταξύ των τιµών µηδέν και Α. δ. πλάτος που µεταβάλλεται µεταξύ των τιµών µηδέν και Α. Μονάδες Στην παρακάτω ερώτηση να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράµµα τη λέξη Σωστό για τη σωστή πρόταση και τη λέξη Λάθος για τη λανθασµένη.. α. Η ροπή αδράνειας εκφράζει την αδράνεια στη µεταφορική κίνηση. β. Σε µια εξαναγκασµένη ταλάντωση το πλάτος παραµένει σταθερό µε το χρόνο. γ. Με τα στάσιµα κύµατα µεταφέρεται ενέργεια από το ένα σηµείο του µέσου σε άλλο σηµείο του ιδίου µέσου. δ. Έκκεντρη ονοµάζεται η κρούση στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων που συγκρούονται είναι παράλληλες. ε. Το αποτέλεσµα της συµβολής δύο όµοιων κυµάτων στην επιφάνεια υγρού είναι ότι όλα τα σηµεία της επιφάνειας είτε παραµένουν διαρκώς ακίνητα είτε ταλαντώνονται µε µέγιστο πλάτος. Μονάδες

2 ΘΕΜΑ ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Μια µικρή σφαίρα µάζας συγκρούεται µετωπικά και ελαστικά µε ακίνητη µικρή σφαίρα µάζας. Μετά την κρούση οι σφαίρες κινούνται µε αντίθετες ταχύτητες ίσων µέτρων. Ο λόγος των µαζών των δύο σφαιρών είναι: α. β. γ. Μονάδες Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες. Μονοχρωµατική ακτινοβολία που διαδίδεται στο γυαλί προσπίπτει στη διαχωριστική επιφάνεια του γυαλιού µε τον αέρα, µε γωνία πρόσπτωσης θ α τέτοια ώστε ηµθ α =. Ο δείκτης διάθλασης του γυαλιού είναι n α =. Η ακτινοβολία θα: α. διαθλαστεί και θα εξέλθει στον αέρα. β. κινηθεί παράλληλα προς τη διαχωριστική επιφάνεια. γ. ανακλαστεί ολικά από τη διαχωριστική επιφάνεια. Μονάδες Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες. Ένας παρατηρητής κινείται µε σταθερή ταχύτητα υ Α προς ακίνητη σηµειακή ηχητική πηγή. Οι συχνότητες που αντιλαµβάνεται ο παρατηρητής, πριν και αφού διέλθει από την ηχητική πηγή, διαφέρουν µεταξύ τους κατά, όπου η συχνότητα του ήχου που εκπέµπει η ηχητική πηγή. Αν υ 0 υ η ταχύτητα διάδοσης του ήχου στον αέρα, ο λόγος Α είναι ίσος µε: υ α. 0 β. γ. 0 0 Μονάδες Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες. ύο σώµατα Σ και Σ µε ίσες µάζες ισορροπούν κρεµασµένα από κατακόρυφα ιδανικά ελατήρια k µε σταθερές k και k αντίστοιχα, που συνδέονται µε τη σχέση k =. Αποµακρύνουµε τα σώµατα Σ και Σ από τη θέση ισορροπίας τους κατακόρυφα προς τα κάτω κατά x και x αντίστοιχα και τα αφήνουµε ελεύθερα την ίδια χρονική στιγµή, οπότε εκτελούν απλή αρµονική ταλάντωση. Τα σώµατα διέρχονται για πρώτη φορά από τη θέση ισορροπίας τους: α. ταυτόχρονα. β. σε διαφορετικές χρονικές στιγµές µε πρώτο το Σ. γ. σε διαφορετικές χρονικές στιγµές µε πρώτο το Σ. Μονάδες Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες ΘΕΜΑ ο Ένα τεντωµένο οριζόντιο σχοινί ΟΑ µήκους L εκτείνεται κατά τη διεύθυνση του άξονα x. Το άκρο του Α είναι στερεωµένο ακλόνητα στη θέση x = L, ενώ το άκρο Ο που βρίσκεται στη θέση x = 0 είναι ελεύθερο, έτσι ώστε µε κατάλληλη διαδικασία να δηµιουργείται στάσιµο κύµα µε συνολικά κοιλίες. Στη θέση x = 0 εµφανίζεται κοιλία και το σηµείο του µέσου στη θέση αυτή εκτελεί απλή

3 αρµονική ταλάντωση. Τη χρονική στιγµή = 0 το σηµείο x = 0 βρίσκεται στη θέση µηδενικής αποµάκρυνσης κινούµενο κατά τη θετική φορά. Η απόσταση των ακραίων θέσεων της ταλάντωσης αυτού του σηµείου του µέσου είναι 0,. Το συγκεκριµένο σηµείο διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του 0 φορές κάθε δευτερόλεπτο και απέχει κατά τον άξονα x απόσταση 0, από τον πλησιέστερο δεσµό. α. Να υπολογίσετε την περίοδο του κύµατος. Μονάδες 6 β. Να υπολογίσετε το µήκος L. Μονάδες 6 γ. Να γράψετε την εξίσωση του στάσιµου κύµατος. Μονάδες 6 δ. Να υπολογίσετε το µέτρο της ταχύτητας της ταλάντωσηςτου σηµείου του µέσου x = 0 κατά τη χρονική στιγµή που η αποµάκρυνσή του από τη θέση ισορροπίας έχει τιµή y = +0,0. ίνεται π =,. Μονάδες ΘΕΜΑ ο Συµπαγής και oµογενής σφαίρα µάζας =0 kg και ακτίνας R=0, κυλίεται ευθύγραµµα χωρίς ολίσθηση ανερχόµενη κατά µήκος κεκλιµένου επιπέδου γωνίας φ µε ηµφ = 0,6. Τη χρονική στιγµή = 0 το κέντρο µάζας της σφαίρας έχει ταχύτητα µε µέτρο υ 0 =8/. Να υπολογίσετε για τη σφαίρα: α. το µέτρο της γωνιακής ταχύτητας περιστροφής της τη χρονική στιγµή =0. Μονάδες 6 β. το µέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου µάζας της. Μονάδες 6 γ. το µέτρο του ρυθµού µεταβολής της στροφορµής κατά τη διάρκεια της κίνησής της. Μονάδες 6 δ. το µέτρο της ταχύτητας του κέντρου µάζας της καθώς ανεβαίνει, τη στιγµή 0 που έχει διαγράψει περιστροφές. Μονάδες π ίνονται: η ροπή αδράνειας της σφαίρας περί άξονα διερχόµενο από το κέντρο της: Ι= R και η επιτάχυνση της βαρύτητας: g = 0/. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Θέμα ο : γ β δ γ Λ Σ Λ Σ Λ Θέμα ο :. β Από τη θεωρία των κρούσεων γνωρίζουμε ότι σε ελαστική μετωπική κρούση δύο σωμάτων που το ένα σώμα είναι ακίνητο, οι ταχύτητες των σωμάτων μετά την κρούση δίνονται από τις σχέσεις: και Οι ταχύτητες των σωμάτων είναι αντίθετες με ίδιο μέτρο δηλαδή Σωστή απάντηση η β

4 . γ Αρχικά υπολογίζουμε την κρίσιμη γωνία n α ημθcri = n B ημ90 Όμως n B = και ημ90 = οπότε ημθ cri = ημθcri = θ cri n α Επειδή ημθ α = θ α 60 Αφού θ α > θ cri η ακτίνα θα υποστεί ολική ανάκλαση. Σωστή απάντηση η γ 60 o 60 o αέρας γυαλί. γ α) Πλησιάζει ο παρατηρητής στην ηχητική πηγή β) Απομακρύνεται ο παρατηρητής από την ηχητική πηγή Όμως 0 0 Σωστή απάντηση η γ 0 0 α 0 0 α. γ Και τα δύο σώματα θα περάσουν από τη θέση ισορροπίας μετά από χρόνο ίσο με T. Η διάρκεια κίνησης δεν εξαρτάται από το πλάτος απομάκρυνσης. Όμως το σώμα που είναι δεμένο στο Κ έχει περίοδο: Τ = π Τ = π K K και αυτό που είναι δεμένο στο Κ = Κ έχει T π Κ Προφανώς Τ > Τ οπότε γρηγορότερα θα περάσει το Σ Σωστή απάντηση η γ. Θέμα ο : Επειδή σε χρόνο = έχουμε 0 περάσματα από τη θέση ισορροπίας, και σε κάθε περίοδο περνά φορές από θέση ισορροπίας, προφανώς έχουμε περιόδους οπότε Τ= T Η απόσταση του ου δεσμού από την πρώτη κοιλιά (x = 0) είναι: x λ x λ 0, κ κ κ κ κ x=0 x

5 λ To μήκος του νήματος είναι: L 9 Οι ακραίες θέσεις της κοιλιάς απέχουν 0, Η απόσταση αυτή ισοδυναμεί με Α δηλαδή 0, = Α Η εξίσωση του στάσιμο είναι πx y = συν y λ y = 0,0 συν πx ημ 0π (SI) L πx π 0,0συν ημ 0, 9 0,9 0,9 0, 0,0 Από διατήρηση ενέργειας ταλάντωσης : Κ + = ax Dy Όμως D = ω οπότε ω y ω 0π Α 0,0 y D () ω 0,0 π Τ 0,π/ y =,6 / Θέμα ο : α) o = ω ο R o 8 ωο ωο R 0, 80rad / β) ΣFy = 0 N By gσυνφ ΣFx = α c Bx T α gημφ - Τ α () Στ = Ι α γων TR R α γων R α γων Όμως α c = α γων R οπότε: Τ = α c () g ημφ () + () : g ημφ = α c α c () T α c T 0 6N Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής είναι: ΔL ΔL R 6 0,,6kg Δ Η γωνιακή επιβράδυνση είναι α γων = α c α γων 0rad/ R 0, Η γωνία στροφής: θ = Ν π = 60rad Όμως θ = ω ο - αγων c 0 ec ec / ω 0 0 c α c φ α c B x Ν / B φ α γων B y Τ ω Προφανώς επιλέγουμε την πρώτη φορά που περνά ανεβαίνοντας με θετική ταχύτητα δηλαδή =

6 Η ταχύτητα = o α c = 8 = / Β Λύση Ενεργειακά: Το μήκος που διανύει όταν διαγράφει Ν = 0 στροφές είναι: 0 X = N π R X 0, 6 π H υψομετρική διαφορά είναι h = x ημφ h 6 0.6,6 Διατήρηση μηχανικής ενέργειας Κ αρχ + αρχ = Κ τελ + τελ o I ωο o R ωο I ω gh Όμως o = ω ο R και = ω R οπότε o o g h 0 0 R ω o o 0g h / g h g h