20η Εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών παράκτιων και άλλων φυσικών περιοχών «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015» ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

20η Εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών παράκτιων και άλλων φυσικών περιοχών «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015» ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Περιεχόμενα Εικόνες... 2 Πίνακες... 2 1. Εισαγωγή... 3 1.1 Γενικά...3 1.2 Στόχος 2015: η πλαστική σακούλα μιας χρήσης...4 1.2.2 Προσπάθειες αντιμετώπισης σε θεσμικό επίπεδο...5 2. Η εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015» σε αριθμούς... 6 3. Αποτελέσματα Φύλλων Καταγραφής Απορριμμάτων και Παρατήρησης Φυσικών Περιοχών... 12 4.Κεντρικοί Καθαρισμοί 14 4. Επικοινωνιακή Καμπάνια... 22 4.1 Καταχωρήσεις στον Τύπο... 23 4.2 Τηλεοπτικό Σποτ... 24 4.3 Ραδιοφωνικό Σποτ... 24 4.3 Ενημερωτικές Κάρτες... 25 4.4 Banner... 26 5. Δημοσιοποίηση... 28 6. Φωτογραφικό υλικό 30 1

Εικόνες Εικόνα 1. Ποσοστιαία συμμετοχή των φορέων που συμμετείχαν στην εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015» με βάση τις αιτήσεις συμμετοχής που εστάλησαν μέχρι τις 30 Ιουνίου 2015.Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. Εικόνα 2. Ποσοστιαία (%) συμμετοχή των φορέων που έλαβαν μέρος στην εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ» κατά το διάστημα 2006-2015..... 8 Εικόνα 3. Κατανομή ανά Νομό του αριθμού των εθελοντών που συμμετείχαν στους εθελοντικούς καθαρισμούς που διοργανώθηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015»..... 9 Εικόνα 4. Κατανομή ανά Νομό του αριθμού των φυσικών περιοχών που καθαρίστηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015»..... 10 Εικόνα 5. Κατανομή ανά Περιφέρεια του αριθμού των εθελοντών που συμμετείχαν στους εθελοντικούς καθαρισμούς και των φυσικών περιοχών που καθαρίστηκαν κατά την εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015»..... 11 Εικόνα 6. Ποσοστιαία (%) κατανομή των κυρίαρχων υλικών απορριμμάτων στις ελληνικές ακτές σύμφωνα με τις καταγραφές του 2014....12 Εικόνα 7. Ποσοστιαία (%) κατανομή των κυρίαρχων τύπων απορριμμάτων στις ελληνικές ακτές σύμφωνα με τις καταγραφές του 2014. Οι τύποι απορριμμάτων με ποσοστό λιγότερο από 4 % εντάχθηκαν στην κατηγορία «Άλλο» 13 Εικόνα 8. Οι τρεις εκδοχές καταχώρησης σε έντυπα.23 Εικόνα 9. Τηλεοπτικό σποτ..24 Εικόνα 10. Ραδιοφωνικό σποτ 24 Εικόνα 11. Ενημερωτικές κάρτες.26 Εικόνα 12. Banners.27 Πίνακες Πίνακας 1.Παρουσίαση αριθμού εθελοντών, συμμετοχών και φυσικών περιοχών για τα τελευταία 10 έτη πραγματοποίησης της εκστρατείας εθελοντικών καθαρισμών «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ» 7 Πίνακας 2. Συνεντεύξεις.... 28 Πίνακας 3. Έντυπες Δημοσιεύσεις.... 28 Πίνακας 4. Ηλεκτρονικές Δημοσιεύσεις.... 29 2

1. Εισαγωγή 1.1 Γενικά Η πιο ιστορική εκστρατεία καθαρισμών της χώρας συμπλήρωσε φέτος 20 χρόνια σταθερής υλοποίησης. Στη διάρκεια της πολυετούς αυτής πορείας, μαζί με την εκστρατεία ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ, έχουν μεγαλώσει ολόκληρες γενιές εθελοντών κι έχουν «γαλουχηθεί» με τις αξίες της ενεργούς συμμετοχής και της προστασίας του φυσικού μας πλούτου. Η αδιαμφισβήτητη και υπερπολύτιμη αυτή διαπίστωση «όπλισε» και φέτος το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS με την αποφασιστικότητα να συνεχίσει τη διαχρονική αυτή προσπάθεια, σε πείσμα της δυσοίωνης κατάστασης που επικρατεί στη χώρα και της συνεπακόλουθης υποτίμησης των συνεχώς κλιμακούμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Άλλωστε, η υλοποίηση της εκστρατείας επιβάλλεται εμμέσως από τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι όχι μόνο δίνουν κάθε χρόνο, κατά χιλιάδες το «παρών», αλλά και επικοινωνούν σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς με την οργάνωση, εκφράζοντας το ενδιαφέρον τους για τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία. Με βάση τα παραπάνω, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS υλοποίησε και φέτος για 20η χρονιά την πανελλαδική εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών ακτών και άλλων φυσικών περιοχών «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ» η οποία διήρκησε από 1η Μαΐου έως 30 Ιουνίου 2015, με συμμετοχή μαθητών και εκπαιδευτικών, Δήμων, περιβαλλοντικών και κοινωνικών φορέων, ξενοδοχείων, εργαζομένων επιχειρήσεων και εθελοντών κάθε ηλικίας. Ανάμεσα στους υποστηρικτές της φετινής προσπάθειας περιλαμβάνονται φορείς που μας τιμούν εδώ και χρόνια με την εμπιστοσύνη τους και των οποίων η ουσιαστική αρωγή δίνει πνοή και βιωσιμότητα στην εκστρατεία μας, αλλά και νέοι φίλοι που πίστεψαν στην αξία και τους στόχους της. Πιο συγκεκριμένα, η εκστρατεία για το 2015 τέλεσε υπό την αιγίδα του Μεσογειακού Προγράμματος Δράσης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP/ MAP) και υλοποιήθηκε με την επιστημονική υποστήριξη του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών (Ε.ΘΑ.ΓΕ.Φ.Ω.). Χορηγοί ήταν η Αθηναϊκή Ζυθοποιία Α.Ε., Χορηγοί Επικοινωνίας η ΕΡΤ και η Εφημερίδα των Συντακτών, υποστηρικτές SANITAS, η Bold Ogilvy & Mather και η ideal image και Υποστηρικτής Ταχυδρομικών Υπηρεσιών τα ΕΛΤΑ. Ήδη από την ίδρυσή του, το 1990, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, μια οργάνωση με μεγάλη και πολύχρονη εμπειρία σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος, οργάνωσης εθελοντικών προγραμμάτων και εκστρατειών ενημέρωσης, διοργανώνει μεταξύ άλλων δράσεών του- εθελοντικούς καθαρισμούς ακτών και φυσικών περιοχών. Με την πάροδο των ετών, οι εθελοντικοί καθαρισμοί εντάχθηκαν στη πρωτοβουλία Clean Up the Med που διοργανώνεται σε μεσογειακό επίπεδο με πρωτοβουλία της Ιταλικής περιβαλλοντικής οργάνωσης Legambiente και η οποία φέτος πραγματοποιήθηκε το διάστημα 24-26 Μαΐου. Εδώ και χρόνια 3

η εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ» έχει «αυτονομηθεί» και χαράσσει τη δική της πορεία, με πανελλαδικό πλέον χαρακτήρα και διάρκεια όλο το μήνα Μάιο, ενώ τις δύο τελευταίες χρονιές επεκτάθηκε χρονικά και όλο το μήνα Ιούνιο. 1.2 Στόχος 2015: η πλαστική σακούλα μιας χρήσης Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η εκστρατεία ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ενέκυψε πάνω στο διεθνώς εγνωσμένο πρόβλημα της ευρείας χρήσης της πλαστικής σακούλας μεταφοράς και συσκευασίας μιας χρήσης, η οποία ενοχοποιείται για σωρεία επιβλαβών επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον. Ιδιαίτερα φέτος, η επικέντρωση στο συγκεκριμένο πρόβλημα είχε επίκαιρα προστιθέμενη αξία, καθώς λίγες μόλις μέρες πριν την έναρξη της εκστρατείας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε νέα ευρωπαϊκή οδηγία, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη της Ε.Ε. επιτάσσονται να μειώσουν δραστικά την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη -«πολύ λεπτή»- πλαστική σακούλα μιας χρήσης είτε λαμβάνοντας μέτρα ώστε η μέση ετήσια κατανάλωση να μην υπερβαίνει τις 90 πλαστικές σακούλες ανά πολίτη έως τα τέλη του 2019 και τις 40 έως τα τέλη του 2025, είτε διασφαλίζοντας ότι, από τα τέλη του 2018, αυτές οι σακούλες δεν θα δίδονται στους καταναλωτές δωρεάν. 1.2.1 Το πρόβλημα To μικρό βάρος, σε συνδυασμό με την υψηλή αντοχή, ήταν οι ιδιότητες που έκαναν τις πλαστικές σακούλες ιδιαίτερα δημοφιλείς και τις κατέστησαν από τη δεκαετία του 70 ένα από τα χαρακτηριστικότερα σύμβολα της καταναλωτικής κοινωνίας μας. Εκτιμάται ότι το 2010 στην Ευρώπη χρησιμοποιήθηκαν 98.6 δις πλαστικές σακούλες μεταφοράς, εκ των οποίων το 89 % ήταν μιας χρήσης (Bio Intelligence Service, 2011). Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, στην Ελλάδα καταναλώνονται 269 σακούλες ανά άτομο/έτος. Η αλόγιστη κατανάλωση/ χρήση της πλαστικής σακούλας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής στερεών αποβλήτων και τη μη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων. Οι πλαστικές σακούλες αποτελούν απειλή για τους θαλάσσιους οργανισμούς, καθώς αυτοί είτε παγιδεύονται σ αυτές είτε τις καταναλώνουν. Η παγίδευση μπορεί να τραυματίσει τους οργανισμούς, να βλάψει την ικανότητα κίνησής τους (επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο λ.χ. τη δυνατότητά τους να βρουν τροφή ή να αποφύγουν τους θηρευτές τους), ακόμα και να τα οδηγήσει στο θάνατο λόγω ασιτίας, ασφυξίας ή πνιγμού. Θαλάσσιες χελώνες, πουλιά και θαλάσσια θηλαστικά μπορεί να καταπιούν πλαστικές σακούλες επειδή μοιάζουν με την τροφή τους, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ικανότητα τροφοληψίας, αναπνοής και κολύμβησης. Τουλάχιστον 1.000.000 πουλιά και 100.000 θαλάσσια θηλαστικά πεθαίνουν κάθε χρόνο από πλαστικά και άλλα σκουπίδια που καταλήγουν στο περιβάλλον (UNEP, 2006). Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες, τα θαλάσσια απορρίμματα επηρεάζουν 663 είδη παγκοσμίως (GEF, 2012). Επιπλέον, το πλαστικό δε 4

διασπάται ποτέ πλήρως αλλά κατακερματίζεται σε μικροσκοπικά σωματίδια (διαμέτρου 0,3-5 mm περίπου), τα οποία ξεβράζονται στις ακτές, επιπλέουν στη θάλασσα και εναποτίθενται στα ιζήματα του βυθού (ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές). Η κατανάλωση του μικροπλαστικού δημιουργεί στα ζώα αίσθημα κορεσμού με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να πεθαίνουν από ασιτία. Τέλος, η επιφάνεια των μικροπλαστικών προσελκύει έμμονους οργανικούς ρύπους (POPs), για παράδειγμα πολυχλωριωμένα διφαινύλια PCBs και φυτοφάρμακα όπως το DDT, από το θαλάσσιο περιβάλλον. 1.2.2 Προσπάθειες αντιμετώπισης σε θεσμικό επίπεδο Σε παγκόσμια κλίμακα, πληθαίνουν οι φωνές για τον πακτωλό πλαστικού που βρίσκεται στους ωκεανούς, ενώ πρόσφατα το Ευρωκοινοβούλιο έβαλε φρένο στις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς μιας χρήσης στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας αναθεώρησης της Οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας. Βάσει του περιεχομένου της έκθεσης που υπερψηφίστηκε, τα Κράτη- Μέλη θα πρέπει να λάβουν μέτρα (π.χ. επιβολή φόρων, εισφορών, περιορισμών ή απαγορεύσεων) προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης της κατανάλωσης τουλάχιστον κατά 50% μέχρι το 2017 και κατά 80 % μέχρι το 2019 (σε σχέση με τα επίπεδα του 2010). 5

2. Η εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015» σε αριθμούς0f1 Στην εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015» δήλωσαν συμμετοχή 350 φορείς: 166 Σχολεία, 55 Σύλλογοι, 45 Δήμοι, 20 Επιχειρήσεις (εκ των οποίων 13 Ξενοδοχεία), 12 Λιμενικές Αρχές, 7 ΜΚΟ, 1 Πρωτοβουλία/ Κίνηση Πολιτών και 44 «Άλλοι» φορείς, μεταξύ των οποίων και 2 ατομικές συμμετοχές (Εικ. 1). Πρόκειται για το ιστορικά δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό συμμετοχών, και κατ επέκταση απήχησης, μετά την περσινή εκστρατεία που συγκέντρωσε τη συμμετοχή 351 φορέων. Εικόνα 1. Ποσοστιαία συμμετοχή των φορέων που συμμετείχαν στην εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015». Συνολικά, συμμετείχαν περισσότεροι από 15.300 εθελοντές που πραγματοποίησαν καθαρισμούς σε 238 φυσικές περιοχές (ακτών, βυθού, ποταμών, δασών κ.λπ.). Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστοιχα μεγάλος αριθμός φυσικών περιοχών είχε να σημειωθεί από το 2009. 1 Τα δεδομένα προκύπτουν από την επεξεργασία όσων συμμετοχών εστάλησαν έως τις 30/6/2015 6

Πίνακας 1. Παρουσίαση αριθμού εθελοντών, συμμετοχών, φυσικών περιοχών και Νομών για την τελευταία 10ετία υλοποίησης της εκστρατείας «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ». Στοιχεία Εθελοντές Συμμετοχές Φυσικές Περιοχές Νομοί 2006 10.938 224 163 37 2007 15.748 219 218 35 2008 13.717 170 199 31 2009 17.848 256 279 36 2010 16.495 297 216 34 2011 21.028 285 236 37 2012 17.238 269 190 38 2013 15.483 284 202 37 2014 16.509 351 222 38 2015 15.355 350 238 41 Όπως προκύπτει από την επεξεργασία του παραπάνω πίνακα, στη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας, στην εκστρατεία ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ έχουν συμμετάσχει πάνω από 160.350 εθελοντές, έχουν υλοποιηθεί καθαρισμοί σε 41 παράκτιους και χερσαίους νομούς της Ελλάδας, ενώ κατά μέσο όρο κάθε χρόνο συμμετέχουν 270 φορείς και 215 φυσικές περιοχές αποτελούν πεδίο καθαρισμών. 7

Όπως συμβαίνει σταθερά και διαχρονικά τα τελευταία χρόνια, η «μερίδα του λέοντος» σε συμμετοχές ανήκει στα σχολεία, αναδεικνύοντας τους μαθητές όλων των ηλικιών ως τους πλέον αφοσιωμένους υποστηρικτές της εκστρατείας. Τα εύσημα, βέβαια, ανήκουν και στους εκπαιδευτικούς των συμμετεχόντων σχολείων, που εμπνέουν με οικολογικές ευαισθησίες τα παιδιά, υποστηρίζουν και συντονίζουν την προσπάθειά τους. Εικόνα 2. Ποσοστιαία (%) συμμετοχή των φορέων που έλαβαν μέρος στην εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ» κατά το διάστημα 2006-2015. 8

Με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, πρώτος -σε συνολικό αριθμό εθελοντών- Νομός αναδείχθηκε ο Νομός Αττικής (1.769 εθελοντές) και ακολουθεί ο Νομός Χαλκιδικής (1.587 εθελοντές) (Εικ. 3). Ο Νομός Αττικής επικρατεί και ως προς τις φυσικές περιοχές (22 περιοχές), ενώ τη δεύτερη θέση καταλαμβάνει ο Νομός Κυκλάδων μαζί με το Νομό Δωδεκανήσου (18 περιοχές) (Εικ. 4). Στις επόμενες σελίδες παρουσιάζεται ο αριθμός των εθελοντών που συμμετείχαν στους εθελοντικούς καθαρισμούς, καθώς ο αριθμός των φυσικών περιοχών που καθαρίστηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, τόσο ανά Νομό (Εικ. 3&4) όσο και ανά Περιφέρεια (Εικ. 5 α&β). Εικόνα 3. Κατανομή ανά Νομό του αριθμού των εθελοντών που συμμετείχαν στους εθελοντικούς καθαρισμούς που διοργανώθηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015». 9

Εικόνα 4. Κατανομή ανά Νομό του αριθμού των φυσικών περιοχών που καθαρίστηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015». 10

(α) (β) Εικόνα 5. Κατανομή ανά Περιφέρεια του αριθμού (α) των εθελοντών που συμμετείχαν στους εθελοντικούς καθαρισμούς και (β) των φυσικών περιοχών που καθαρίστηκαν κατά την εκστρατεία «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015». 11

3. Αποτελέσματα Φύλλων Καταγραφής Απορριμμάτων και Παρατήρησης Φυσικών Περιοχών Κατά το διάστημα 2006-2014, οι εθελοντές κατέγραψαν συνολικά 467.215 απορρίμματα1f2. Όσον αφορά το υλικό (Εικ. 6), η πλειονότητα των παράκτιων απορριμμάτων που καταγράφηκαν από τους εθελοντές το 2014 ήταν ήταν πλαστικά (48 %). Ομοίως με άλλες χρονιές, στη συνέχεια συναντάμε τα χάρτινα (14 %), τα μεταλλικά (9 %) και τα γυάλινα (9 %) απορρίμματα. Τα χάρτινα απορρίμματα παρουσιάζουν αυξημένες τάσεις σε σχέση με τη διεθνή βιβλιογραφία, δείχνοντας ότι κατά την περίοδο των καταγραφών υπάρχει «πρόσφατη» ρύπανση, συμπέρασμα που προκύπτει από το μικρό χρόνο παραμονής/ χαμηλή ανθεκτικότητα του χαρτιού στο θαλάσσιο περιβάλλον. Εικόνα 6. Ποσοστιαία (%) κατανομή των κυρίαρχων υλικών απορριμμάτων στις ελληνικές ακτές σύμφωνα με τις καταγραφές του 2014. Από την κατάταξη των απορριμμάτων σύμφωνα με την αρχική τους χρήση (Εικ. 7), παρατηρείται ότι τα πολυπληθέστερα απορρίμματα είναι τα αποτσίγαρα, που κατατάσσονται κι αυτά στην κατηγορία του πλαστικού2f3 και καταλαμβάνουν το 13 % των απορριμμάτων που καταγράφηκαν. Την επόμενη 2 2006 & 2007: 110.400, 2009: 30.375, 2010: 89.776, 2011: 85.829, 2012: 27.074, 2013: 74.324, 2014: 49.437. 3 Τα φίλτρα των τσιγάρων κατασκευάζονται από οξική κυτταρίνη (cellulose acetate), ένα είδος πλαστικού. 12

θέση καταλαμβάνουν τα πλαστικά καπάκια (νερού, αναψυκτικών και ποτών) και ακολουθούν τα κομμάτια χαρτιού και τα καλαμάκια (5 %). Εικόνα 7. Ποσοστιαία (%) κατανομή των κυρίαρχων τύπων απορριμμάτων στις ελληνικές ακτές σύμφωνα με τις καταγραφές του 2014. Οι τύποι απορριμμάτων με ποσοστό λιγότερο από 4 % εντάχθηκαν στην κατηγορία «Άλλο». Ένα σκαλί πιο κάτω (4 %) βρίσκονται τα κομμάτια ξύλου, τα πλαστικά μπουκάλια, οι πλαστικές σακούλες και τα- μικρότερα των 50 εκ.- πλαστικά κομμάτια (11 %), των οποίων η αρχική προέλευση δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί με ακρίβεια. 13

4. Κεντρικοί καθαρισμοί To Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, με αφορμή την 20ετή πορεία της εκστρατείας, αλλά κυρίως, θέλοντας να ενδυναμώσει το μήνυμα της έμπρακτης προσπάθειας στη διαφύλαξη του φυσικού μας κεφαλαίου, διοργάνωσε είτε μόνο του, είτε σε συνεργασία με άλλους φορείς, 7 κεντρικούς καθαρισμούς με ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία και συμμετοχή δεκάδων εθελοντών κάθε ηλικίας. Η πλειονότητα αυτών είχε ως βασικό «πρωταγωνιστή» και σύμμαχο τα παιδιά, με κύριο έρεισμα της επιλογής αυτής, την πάγια και διαχρονική πρωτιά των σχολείων σε συμμετοχές, στο πλαίσιο της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ. Πιο συγκεκριμένα το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS διοργάνωσε τους παρακάτω καθαρισμούς: 14

1. Τετάρτη 29 Απριλίου/ κεντρική παραλία της Αρτέμιδος 250 περίπου μαθητές από το 1 ο Δημοτικό Σχολείο Αρτέμιδος και από νηπιαγωγεία της περιοχής έδωσαν το «εναρκτήριο λάκτισμα» της φετινής εκστρατείας, συμμετέχοντας με ζήλο και ενθουσιασμό στον καθαρισμό της παραλίας της Αρτέμιδος. Χωρισμένα σε ηλικιακές ομάδες και υπό τη συνεχή επίβλεψη των εκπαιδευτικών και των μελών του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, τα παιδιά συμμετείχαν ενεργά στην αποκομιδή και καταγραφή απορριμμάτων, ενώ παράλληλα ενημερώθηκαν με τον πλέον διασκεδαστικό τρόπο για τη σημασία της προστασίας των φυσικών πόρων, μέσα από ευφάνταστα περιβαλλοντικά παιχνίδια. Η υλοποίηση του συγκεκριμένου καθαρισμού έγινε με την αμέριστη βοήθεια της Υπεύθυνης Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής. 15

2. Κυριακή 10 Μαΐου/παραλία Σχινιά, εντός της προστατευόμενης περιοχής του Εθνικού Πάρκου Σχινιά- Μαραθώνα Η πολύπαθη παραλία του Σχινιά, που λόγω της τεράστιας οικολογικής της σημασίας, αποτελεί εδώ και χρόνια πεδίο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και δράσης για το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, φιλοξένησε το δεύτερο κεντρικό καθαρισμό του. Αν και οι καιρικές συνθήκες δεν ήταν με το μέρος τους, οι δεκάδες εθελοντές και τα μέλη του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS δεν πτοήθηκαν και απάλλαξαν την ακτή από σημαντικό ρυπαντικό φορτίο, κυρίως αποτελούμενο από πλαστικά μπουκάλια, καπάκια, καλαμάκια, πλαστικές συσκευασίες φαγητού, κομμάτια μικροπλαστικού και βέβαια αναρίθμητες πλαστικές σακούλες μίας χρήσης, πολλές από τις οποίες ήταν βαθιά θαμμένες μέσα στην άμμο. 16

3. Τετάρτη 20 Μαΐου/ Παραλία Βαρέα Μεγαρέων Ένας ακόμα μαθητικός καθαρισμός, «φόρος τιμής» στους πιο πιστούς μας υποστηρικτές, υλοποιήθηκε στην παραλία Βαρέα Μεγάρων, με τη συμμετοχή μαθητών της Δυτικής Αττικής. Ειδικότερα, στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία συνολικά 92 μαθητές από το 9ο Δημοτικό Σχολείο Μεγάρων, το 5ο Δημοτικό Σχολείο Ελευσίνας και το 4ο Δημοτικό Σχολείο Ασπροπύργου ένωσαν τις δυνάμεις τους συγκεντρώνοντας και καταγράφοντας απορρίμματα, ενώ παράλληλα ενημερώθηκαν για την αξία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων μέσα από επιμορφωτικά παιχνίδια και ανέπτυξαν τη δημιουργικότητά τους φτιάχνοντας θεματικά σχετικές χειροτεχνίες και ζωγραφιές. Η παραπάνω δράση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής. 17

4. Τετάρτη 3 Ιουνίου/ Κοίτη Πηνειού Ποταμού Λάρισα Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5/6) και σε συνδυασμό με την υλοποίηση του προγράμματος ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ στη Λάρισα, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS διοργάνωσε καθαρισμό στην κοίτη του Πηνειού ποταμού, στον οποίο συμμετείχαν 250 περίπου μαθητές από το 3ο, 4ο, 31ο και 37ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας. Η δράση, που περιελάμβανε καθαρισμό, περιβαλλοντικά παιχνίδια και εργαστήρια, υλοποιήθηκε με την υποστήριξη της ΔΕΥΑ Λάρισας ενώ συμμετείχαν, επίσης, τοπικές ομάδες, σωματεία και συλλογικότητες της Θεσσαλικής πρωτεύουσας, όπως η ομάδα του Συλλόγου των Φίλων του Πηνειού, το σωματείο για τον πολιτισμό και το περιβάλλον ΔΡΥΑΣ, το εικαστικό Εργαστήρι «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΠΟΡΤΑ» και ο ΦΟΔΣΑ Περιφερειακή Ενότητας Λάρισας. 18

5. Παρασκευή 5 Ιουνίου/ Α Πλαζ Αλίμου - Παραλία Στολίδι Ανήμερα την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS είπε το δικό του, έμπρακτο «χρόνια πολλά» διοργανώνοντας έναν ακόμα μαθητικό καθαρισμό σε μια από τις πλέον πολυσύχναστες παραλίες του παραλιακού μετώπου. Ο άστατος καιρός δε φάνηκε ικανός να πτοήσει τη δυναμικότητα των περίπου 250 μαθητών, οι οποίοι συνέχισαν να μαζεύουν απορρίμματα από τη ακτή, ακόμα κι όταν ξεκίνησε η βροχή. Η δράση, στην οποία συμμετείχαν το 1ο, 3ο, 5ο και 6ο Δημοτικό Σχολείο Αλίμου, πλαισιώθηκε από περιβαλλοντικά παιχνίδια μέσα από τα οποία τα παιδιά ενημερώθηκαν με διασκεδαστικές μεθόδους για την αξία της προστασίας των παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Ο συγκεκριμένος καθαρισμός υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το Δήμο Αλίμου και τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πρωτοβάθμιας Δ Αθήνας. 19

6. Κυριακή 7 Ιουνίου/ Β Πλαζ Αλίμου Παραλία Μπικίνι Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος ολοκληρώθηκε το πρωί της Κυριακής 7/6, με την υλοποίηση ενός ακόμα καθαρισμού, πάντα στο πλαίσιο της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015 και με τη συνεργασία του Δήμου Αλίμου. Στη Β πλαζ Αλίμου συγκεντρώθηκαν δεκάδες εθελοντές, οι οποίοι «σάρωσαν» την ακτή από μικρά και μεγάλα απορρίμματα και με την προσπάθειά τους έδωσαν το παράδειγμα της υπεύθυνης και ενεργούς συμμετοχής στην προσπάθεια διαφύλαξης των ακτών μας. 20

Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους 2 κεντρικούς καθαρισμούς του Αλίμου, και συγκεκριμένα το Σάββατο 6/6, παρεμβλήθηκε εξωστρεφής δράση σε κεντρικό supermarket της περιοχής, με στόχο την ενημέρωση των καταναλωτών για τις επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον της αλόγιστης χρήσης πλαστικής σακούλας και κατ επέκταση τον περιορισμό της, που αποτέλεσε και κεντρικό θεματικό άξονα της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015. Παράλληλα, μέλη του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS διένειμαν πάνινες τσάντες στους προσερχόμενους στο κατάστημα καταναλωτές, προτείνοντας άμεσα και έμπρακτα μια φιλική προς το περιβάλλον εναλλακτική που μπορεί και πρέπει να αντικαταστήσει τη χρήση της πλαστικής σακούλας. 7. Πέμπτη 25 Ιουνίου/ Παραλία Ελαία, Δήμου Τριφυλλίας Σε μια παραλία με ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον, λόγω της ωοτοκίας στην περιοχή της χελώνας caretta caretta, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS ένωσε τις δυνάμεις του με το Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας «ΑΡΧΕΛΩΝ» και πραγματοποίησαν καθαρισμό με τη συμμετοχή 50 περίπου εθελοντών και προστιθέμενη αξία την προστασία του υπό εξαφάνιση είδους. 21

4. Επικοινωνιακή Καμπάνια Με δεδομένο ότι το πρόβλημα της πλαστικής σακούλας στο θαλάσσιο περιβάλλον αποτέλεσε και φέτος τον κεντρικό θεματικό πυρήνα της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ, η επικοινωνιακή καμπάνια επικαιροποιήθηκε αλλά παρέμεινε ίδιος ο βασικός «κορμός» της. Έτσι, χρησιμοποιήθηκε κατά κύριο λόγο το περσινό υλικό που έφερε τη δημιουργική «σφραγίδα» της διαφημιστικής εταιρείας Bold Ogilvy & Mather και στηρίχθηκε στο πρόβλημα της πλαστικής σακούλας, συνδέοντας με ιδιαίτερα ευφάνταστο και πρωτότυπο τρόπο την παγιωμένη πρακτική της αλόγιστης χρήσης της με τις επιπτώσεις της παρουσίας της στο θαλάσσιο περιβάλλον. Το παραχθέν επικοινωνιακό πακέτο αποτελείτο από τρεις εκδοχές ενημερωτικού υλικού, καταχώρησης σε έντυπα, ένα τηλεοπτικό και ένα ραδιοφωνικό σποτ. 22

4.1 Καταχωρήσεις στον Τύπο Εικόνα 8. Οι τρεις εκδοχές καταχώρησης σε έντυπα. 23

4.2 Τηλεοπτικό Σποτ Το τηλεοπτικό σποτ προβλήθηκε ως κοινωνικό μήνυμα από δέκα σταθμούς (δημόσιους και ιδιωτικούς) πανελλαδικής εμβέλειας, από έναν τοπικής εμβέλειας (κεντρική Ελλάδα) και από ένα συνδρομητικό κανάλι το διάστημα από 10 η Μαΐου έως 20 Ιουνίου 2015. Επίσης «ανέβηκε» σε διάφορα portals ποικίλης ύλης. 4.3 Ραδιοφωνικό Σποτ Εικόνα 9. Link στο Τηλεοπτικό σποτ «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015». Το ραδιοφωνικό σποτ από ραδιοφωνικούς σταθμούς σε όλη τη χώρα ως κοινωνικό μήνυμα, το διάστημα από 10η Μαΐου έως 20 Ιουνίου 2015. Εικόνα 10. Link στο Ραδιοφωνικό σποτ «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2014». 24

4.3 Ενημερωτικές Κάρτες (i) 25

Εικόνα 11. (i)οι δύο διαφορετικές εκδοχές της Α όψης και (ii)β όψη της ενημερωτικής κάρτας «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015». (ii) 4.4 Banner Εικόνα 6i και 6ii. Κάθετη (i) και Οριζόντια (ii)εκδοχή του ενημερωτικού banner «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2015». 26

(i) (ii) 27

5. Δημοσιοποίηση Πίνακας 2. Συνεντεύξεις. Α/Α Σταθμός - Κανάλι Ημερομηνία 1 Λυχνάρι Fm- Ρόδος 23/4/2015 2 Αθήνα 9.84 28/4/2015 3 ΒΗΜΑ FM 28/4/2015 4 Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 4/5/2015 5 Άρωμα Ελλάδας 16/5/2015 6 Μένουμε Ελλάδα 5/6/2015 7 Ραδιόφωνο Νέου Ηρακλείου 6/6/2015 Πίνακας 3. Έντυπες Δημοσιεύσεις. Α/Α Έντυπο Ημερομηνία 1 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 24/4/2015 2 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 27/4/2015 3 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 28/4/2015 4 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8/5/2015 5 ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ 20/5/2015 6 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 20/5/2015 7 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 23/5/2015 8 PRESS 29/5/2015 9 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2/6/2015 10 ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ 4/6/2015 11 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 4/6/2015 12 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 5/6/2015 13 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 5/6/2015 14 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 9/6/2015 15 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 12/6/2015 16 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 12/6/2015 17 ΤΥΠΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 16/6/2015 18 ΝΕΤ FAX 4/9/2015 19 ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 5/9/2015 20 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ 5/9/2015 21 BUSINESS TODAY 7/9/2015 28

Πίνακας 4. Ηλεκτρονικές Δημοσιεύσεις3F4. Α/Α Πηγή Ημερομηνία 1 NEWSNOW.GR 24/4/2015 2 INEWSFR.COM 24/4/2015 3 ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣΙΝ 23/4/2015 4 IN2LIFE 24/4/2015 5 REAL.GR 24/4/2015 6 ΖΟΥΓΚΛΑ 23/4/2015 7 KOOLNEWS 23/4/2015 8 AdiEXODOS.GR 24/4/2015 9 AXORTAGOS.GR 26/4/2015 10 ECONEWS 24/4/2015 11 GONEVROKOPI 24/4/2015 12 ECONEWS.GR 26/4/2015 13 EKATOOFLORINAS.BLOGSPOT 27/4/2015 14 ORA0WORDPRESS 6/5/2015 15 ANATAKTI.BLOGSPOT 6/5/2015 16 NAVIPATRA.BLOGSPOT 8/5/2015 17 ASTROSPARALIO.BLOGSPOT 7/5/2015 18 LEFT.GR 7/5/2015 19 NEWS247 7/5/2015 20 NOOZ 7/5/2015 21 ELLINIKIAKTOPLOIA.GR 18/5/2015 22 IN.GR 18/5/2015 23 IOANNINA24 18/5/2015 24 ENERGEIA.GR 18/5/2015 25 TNEWSLOOK.GR 20/5/2015 26 SYROS TODAY.GR 19/5/2015 27 ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ 20/5/2015 28 CITYPORTAL 20/5/2015 29 ECONEWS 20/5/2015 30 TERRASOS.BLOGSPOT 20/5/2015 31 E-TYPOS 26/5/2015 4 Οι ηλεκτρονικές δημοσιεύσεις που αναγράφονται είναι ενδεικτικές. 29

32 TANEA24.GR 26/5/2015 33 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 26/5/2015 34 INEWSTODAY 27/5/2015 35 PALO.GR 27/5/2015 36 KEFALONITIKA NEA.GR 2/6/2015 37 SAMOSTIMES 3/6/2015 38 EDOSTONOTO 3/6/2015 39 SAMIAKONVIMA 3/6/2015 40 EBEX.GR 9/6/2015 41 NAXIOS.BLOGSPOT 15/6/2015 42 KITHIRAIKA NEA 18/6/2015 43 CYCLADESVOICE 17/6/2015 44 NAXOS365.BLOGSPOT 17/6/2015 45 O ANEMOMYLOS.BLOGSPOT 16/6/2015 6. Φωτογραφικό υλικό 30

31

32

33

34