ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.1 ΧΥΤΕΥΣΗ Χύτευση καλείται η έκχυση λειωμένου μετάλλου σε τύπους (καλούπια) καταλλήλου σχήματος. Η χύτευση αν και εμφανίστηκε στους προϊστορικούς χρόνους αποτελεί και σήμερα μια από τις σπουδαιότερες μεθόδους κατασκευής μεταλλικών αντικειμένων. Με τον όρο χύτευση εννοούμε, την κατασκευή του καλουπιού, την παρασκευή του λειωμένου μετάλλου ή κράματος και την έκχυση του στο καλούπι. Στη χύτευση χρησιμοποιούμε δύο τύπους καλουπιών: α. Προσωρινά καλούπια μιας χρήσης. β. Μόνιμα καλούπια. Αναλυτικότερα οι δύο τύποι αυτοί χύτευσης έχουν ως έξης: 2.2 Τύποι καλουπιών α. Προσωρινά καλούπια. Η μέθοδος χύτευσης σε καλούπια μιας χρήσης είναι η σημαντικότερη και η πιο διαδεδομένη, κυρίως για λόγους απλότητας κατασκευής, κόστους, εύκολης προσαρμογής σε διάφορα είδη μετάλλων και σχημάτων, και μειωμένης μηχανουργικής υποδομής χυτηρίου. Σαν υλικό κατασκευής του καλουπιού χρησιμοποιούνται διάφοροι τύποι άμμου. Η άμμος του χυτηρίου πρέπει να έχει τις έξης κυρίως ιδιότητες: ; 1. Να είναι συμπαγής ώστε να αντέχει τις πιέσεις που δημιουργούνται κατά την έκχυση του μετάλλου. 2. Να είναι άτικτος στις θερμοκρασίες χύτευσης. 3. Να είναι διαπερατή από αέρια πού δημιουργούνται κατά την χύτευση. Η άμμος του χυτηρίου πρέπει να περιέχει περίπου 2-6% άργιλο πού δρα σαν συνδετικό, και υγρασία 8%. Ειδικά στην χύτευση χυτοσιδήρου χρησιμοποιείται και σκόνη άνθρακος 8% για την βελτίωση της εξωτερικής επιφανείας του χυτού. Η άμμος περιέχεται σε πλαίσια ορθογωνικού σχήματος μέσα στα όποια σχηματίζεται το καλούπι. Τα πλαίσια δείχνονται στο σχήμα 1.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 15 Σχήμα 1 Για την κατασκευή του καλουπιού χρησιμοποιείται το πρότυπο, που είναι ένα κατάλληλα διαμορφωμένο αντικείμενο, κατασκευασμένο από ξύλο ή αλουμίνιο, εάν ο αριθμός τεμαχίων πού θα χυτευθούν είναι μεγάλος. Το πρότυπο σε γενικές γραμμές μοιάζει με το προς κατασκευή αντικείμενο, έχει όμως μεγαλύτερες διαστάσεις για να είναι δυνατή ή μετέπειτα μηχανουργική κατεργασία του. Επίσης, στρογγυλεύονται οι γωνίες του, για να διευκολύνεται ή ροή του μετάλλου, και να αποφεύγονται οι ορθές και οξείες γωνίες πού δυσκολεύουν την αποτύπωση του προτύπου στην άμμο. Στο κατωτέρω παράδειγμα, το σχήμα 2α δείχνει την τελική μορφή του αντικειμένου, και το σχήμα 2β την μορφή του προτύπου. α β Σχήμα 2 Η κατασκευή του καλουπιού γενικά απαιτεί μεγάλη τέχνη και εμπειρία. Κατά την κατασκευή του καλουπιού το πρότυπο πιέζεται με το χέρι ή με μηχανή στην επιφάνεια της άμμου και αποτυπώνεται το σχήμα του. Ιδιαίτερα απλή είναι ή αποτύπωση αντικειμένων με επίπεδο συμμετρίας. Τότε το πρότυπο αποτυπώνεται κατά το ήμισυ στην άμμο δύο πλαισίων πού στην συνέχεια τοποθετούνται το
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 16 ένα πάνω στο άλλο, όπως στα σχήματα 3α, 3β. Σχήμα 3 Για την είσοδο και έξοδο του μετάλλου προβλέπονται στόμια τα όποια χρησιμεύουν επίσης και σαν δεξαμενές μετάλλου για την συμπλήρωση των κενών πού δημιουργούνται κατά την βαθμιαία ψύξη του μετάλλου. Το πλήθος των στομίων γενικά εξαρτάται από το μέγεθος του χυτού. Σε περιπτώσεις χυτεύσεως κοίλων αντικειμένων χρησιμοποιούνται εσωτερικά ένθετα (καρδιές) κατασκευασμένες από ψημένη άμμο με μεγάλη περιεκτικότητα αργίλου. Για την κατασκευή, π.χ. του αντικειμένου α στο σχήμα 4, χρησιμοποιείται η καρδιά β. Το καλούπι κατά την χύτευση έχει διαμορφωθεί όπως στο σχήμα γ. Για την χύτευση πολύπλοκων αντικειμένων χρησιμοποιούνται καλούπια με τρία πλαίσια και με διαιρούμενα πρότυπα. Σχήμα 4 Για να διευκολυνθεί η ροή του μετάλλου στο καλούπι χρησιμοποιείται επίσης και η διάταξη του σχήματος 5 με την οποίαν επιτυγχάνεται αύξηση της υδροστατικής πιέσεως του μετάλλου. Εάν το αντικείμενο είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο είναι δυνατή επίσης η χρήση προτύπων από κερί τα όποια θερμαινόμενα λειώνουν αφήνοντας στην άμμο την μορφή του αντικειμένου. Στην περίπτωση αύτη χρησιμοποιούνται ειδικοί τύποι άμμου με συνδετικό υλικό τον γύψο για υλικά με χαμηλό σημείο τήξεως ή πυριτικό αιθύλιο, φωσφορικό οξύ κ.ά. για χυτοσίδηρο ή χάλυβα. Η ποιότητα επιφανείας και η ακρίβεια των διαστάσεων είναι γενικά πολύ καλή, με ανοχές της τάξεως των 0.1 mm. Το κόστος χύτευσης με πρότυπα από κερί είναι πολύ υψηλό και χρησιμοποιείται μόνον εάν είναι αδύνατος άλλος τρόπος χύτευσης, για αντικείμενα μικρών διαστάσεων.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 17 Σχήμα 5 Σε περιπτώσεις χύτευσης αντικειμένων εκ περιστροφής συμμετρικών χρησιμοποιείται η λεγόμενη φυγοκεντρική χύτευση. Με τη μέθοδο αυτή το καλούπι τοποθετείται πάνω σε μια περιστρεφόμενη πλάκα με αποτέλεσμα η ροή του μετάλλου από το κέντρο προς τα άκρα να βοηθείται από τη φυγόκεντρο δύναμη η όποια συνήθως φθάνει 50-100 φορές τη δύναμη της βαρύτητας (Σχήμα 6). Τα αποτελέσματα της φυγοκεντρικής χύτευσης είναι η καλή ποιότητα επιφάνειας και κρυσταλλικής δομής του χυτού, η αποφυγή ελαττωμάτων χύτευσης και η καλή ακρίβεια διαστάσεων με ανοχή 1 mm περίπου. Στο σχήμα δίδεται η κρυσταλλική δομή του χυτού στην περίπτωση πού υπάρχει ψύξη από τη μια ή από τις δύο πλευρές του χυτού (Σχήμα 6α, 6β). Ιδιαίτερα επιτυχής είναι η φυγοκεντρική χύτευση σωλήνων για την όποια χρησιμοποιείται η διάταξη του σχήματος 7. Η χύτευση στην άμμο γενικά παρουσιάζει μια σειρά προβλημάτων : Σχήμα 6(α,β)
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 18 Σχήμα 7 α. Πάχος τοιχωμάτων. Το πάχος των τοιχωμάτων του χυτού πρέπει να είναι μεγαλύτερο, των παρακάτω τιμών: Χυτοσίδηρος Σίδηρος Χάλυβας Κράματα χαλκού Αλουμίνιο 4mm 3mm 6mm 3mm 4mm β. Ελαττώματα καλουπιού Κατά τη χύτευση ή κατά την κατασκευή του καλουπιού παρατηρούνται αποκολήσεις άμμου, ιδίως στις γωνίες του χυτού. Στην περίπτωση αυτή παρατηρούνται ελαττώματα και στο σημείο από όπου έφυγε ή άμμος και στο σημείο πού έπεσε. γ. Φυσαλίδες. Κατά τη χύτευση δημιουργούνται αέρια τα όποια πρέπει με κατάλληλο σχεδιασμό του προτύπου, να έχουν δυνατότητα διαφυγής αλλιώς παραμένουν στη μάζα του χυτού δημιουργώντας εξωτερικές ή και εσωτερικές ανωμαλίες. δ. Σπηλαιώσεις ψύξεως Κατά τη φάση της ψύξεως του χυτού, λόγω της συστολής του μετάλλου είναι δυνατό να παρουσιαστούν κενά ή ρωγμές στο εσωτερικό του χυτού, ιδίως σε σημεία όπου είναι συγκεντρωμένη μεγάλη μάζα υλικού, όπως δείχνει το σχήμα 8. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην ψύξη του υλικού πού διευθύνεται από τα τοιχώματα του χυτού προς το εσωτερικό του. Έτσι το μέταλλο στερεοποιείται πρώτα στα σημεία πού έχει λεπτή διατομή με αποτέλεσμα την αποκοπή της ροής του υγρού μετάλλου στα σημεία όπου είναι συγκεντρωμένη μεγάλη μάζα υλικού.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 19 Ρωγμή Σχήμα 8 Το φαινόμενο της σπηλαιώσεως είναι το σοβαρότερο μειονέκτημα της χύτευσης στην άμμο, και αποφεύγεται κυρίως με τους έξης τρόπους: 1. Καλός σχεδιασμός του προτύπου, ιδίως στα σημεία πού υπάρχουν συνδέσεις διατομών διαφορετικού πάχους (Σχήμα 9). Σχήμα 9 2. Καλή τοποθέτηση των στομίων εισροής και εκροής του μετάλλου. 3. Καλή ρύθμιση της ταχύτητας παροχής μετάλλου. 4. Χρησιμοποίηση καρδιών στα σημεία συνδέσεως διατομών διαφορετικού πάχους για τον περιορισμό των διαφορών αυτών. 5. Χρησιμοποίηση ψύξεως στα σημεία συνδέσεως διατομών διαφορετικού πάχους ή θερμικής μονώσεως στις διατομές μικρών διαστάσεων Σχήμα 10
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 20 Η εμφάνιση σπηλαιώσεων στο χυτό είναι το σοβαρότερο μειονέκτημα της χύτευσης στην άμμο, γιατί δημιουργεί μείωση τής μηχανικής αντοχής λόγω συγκεντρώσεως τάσεων. Σε ιδιαίτερα κρίσιμα κομμάτια για τον έλεγχο ποιότητος χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ, υπέρηχοι ή μαγνητικές μέθοδοι (Μέθοδοι μη καταστροφικών ελέγχων ΜΚΕ) 1. ε. Ελαττώματα επιφανείας. Στην κατηγορία αυτή προβλημάτων της χύτευσης στην άμμο ανήκουν κυρίως οι ραφές του χυτού, πού παρουσιάζονται στις επιφάνειες ενώσεως των τμημάτων του καλουπιού, και οι επιφανειακές ανωμαλίες λόγω προσκολήσεως άμμου. Τα ελαττώματα επιφανείας συνήθως εξομαλύνονται με τη χρήση σμυριδοτροχού πριν τη μηχανουργική κατεργασία του κομματιού στις εργαλειομηχανές. Για τις επιφανειακές κατεργασίες των χυτών πρέπει να προβλέπονται αρκετά μεγάλες ανοχές διαστάσεων. Αναλόγως του μετάλλου και των διαστάσεων του κομματιού έχουμε: Πίνακας 5. Ανοχές χυτών Υλικό Μέγεθος Ανοχή Χυτοσίδηρος έως 300 mm 2 mm 300-600 mm 3 mm 600-1500 mm 6 mm 1500-2500 mm 10 mm Χάλυβας έως 500 mm 6 mm 500-1000 mm 8 mm 1000-1250 mm 10 mm 1250-1750 mm 12.5 mm 1750-2500 mm 15.0 mm Κράματα χαλκού έως 250 mm 1.5 mm και αλουμινίου 250-700 mm 3.0 mm 700-1000 mm 4.0 mm 1000-1250 mm 6.0 mm H χύτευση σε προσωρινά καλούπια από άμμο χρησιμοποιείται για όλα τα μέταλλα. Ιδίως για το χάλυβα είναι η μοναδική επιτρεπτή μέθοδος χύτευσης. Το κόστος χύτευσης είναι σχετικά χαμηλό και επιτρέπει την οικονομική κατασκευή και μικρού αριθμού κομματιών. Το χαμηλό κόστος χύτευσης εν μέρει εξουδετερώνεται από το αυξημένο κόστος μηχανουργικής κατεργασίας.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 21 β. Μόνιμα καλούπια Χυτοπρεσσαριστά αντικείμενα. Η χύτευση σε μόνιμα καλούπια από χάλυβα χρησιμοποιείται για μέταλλα με χαμηλό σημείο τήξεως όπως π.χ. ο χαλκός, το αλουμίνιο, το μαγνήσιο κ.ά. και σπάνια για το χυτοσίδηρο. Λόγω της υψηλής αντοχής του καλουπιού είναι δυνατή ή χύτευση υπό πίεση, πού μπορεί να προέρχεται είτε από την υδροστατική πίεση του ίδιου του μετάλλου, είτε από πεπιεσμένο αέρα, είτε από κάποιο έμβολο. Η συνηθέστερη μέθοδος παραγωγής χυτοπρεσσαριστών αντικειμένων χρησιμοποιεί την πίεση εμβόλου. Η χρησιμοποιούμενη διάταξη παρουσιάζεται στο σχήμα 11: Το μέταλλο σε ρευστή κατάσταση κάτω από την πίεση του εμβόλου, καταλαμβάνει τον κενό χώρο του καλουπιού, ο όποιος ψύχεται εξωτερικά. Στην περίπτωση πολύπλοκων αντικειμένων προβλέπονται και εσωτερικά ένθετα. Η όλη διαδικασία του κλεισίματος του καλουπιού, της τοποθέτησης των ένθετων, της έκχυσης του μετάλλου, το χρονικό διάστημα της στερεοποίησης, της αφαίρεσης των ένθετων, του ανοίγματος του καλουπιού και της εξαγωγής του αντικειμένου, αποτελεί τον παραγωγικό κύκλο τής μηχανής και πραγματοποιείται αυτόματα. Σχήμα 11 Σε μικρά αντικείμενα με απλό σχήμα είναι δυνατή η εκτέλεση έως και 1000 κύκλων την ώρα. Η παραγωγή αντικειμένων είναι δυνατόν να είναι πολλαπλάσια του αριθμού αυτού, γιατί σε περιπτώσεις μικρών αντικειμένων είναι δυνατή η χρησιμοποίηση πολλαπλού καλουπιού με ταυτόχρονη παραγωγή πολλών κομματιών. Τα βασικά πλεονεκτήματα της μεθόδου χύτευσης κάτω από πίεση, εκτός της μεγάλης παραγωγικότητας, είναι η πολύ καλή εξωτερική επιφάνεια του χυτού, η σχεδόν πλήρης εξάλειψης των συνηθισμένων ελαττωμάτων χύτευσης, σπηλαιώσεις, φυσαλίδες κλπ., η καλύτερη κρυσταλλική δομή του χυτού και η μεγαλύτερη ακρίβεια διαστάσεων.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 22 Η ακρίβεια αυτή των διαστάσεων και η καλή εξωτερική επιφάνεια του χυτού επιτρέπει τον περιορισμό των μηχανουργικών κατεργασιών στο ελάχιστο με σημαντική μείωση του ανά τεμάχιο κόστους παραγωγής. Η ακρίβεια διαστάσεων των χυτοπρεσσαριστών αντικειμένων φθάνει το 1% των διαστάσεων του αντικειμένου. Βασικά μειονεκτήματα της χύτευσης κάτω από πίεση είναι το μεγάλο κόστος των μηχανημάτων υποδομής του χυτηρίου, το μεγάλο κόστος των καλουπιών και ο περιορισμένος αριθμός μετάλλων και κραμάτων πού είναι δυνατό να χυτευθοϋν με την μέθοδο αυτή. Επίσης υπάρχουν σαφείς περιορισμοί στο μέγεθος του χυτού, που στην περίπτωση του αλουμινίου είναι της τάξης των 10Κg, ανάλογα με το μέγεθος της χυτόπρεσσας. Γενικά ή χρησιμοποίηση χύτευσης κάτω από πίεση εφαρμόζεται για τις περιπτώσεις παραγωγής 1000 και άνω αντικειμένων. Για μικρότερες ποσότητες η χύτευση στην άμμο είναι συνήθως οικονομικότερη. Το καθοριστικό στοιχείο στην περίπτωση αυτή είναι το κόστος σχεδιασμού και κατασκευής του καλουπιού, πού συνήθως είναι πολύπλοκο λόγω των εξωλκέων και των καρδιών πού χρησιμοποιούνται. Το καλούπι πρέπει επίσης να είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό καθόσον, δυνάμεις της τάξεως των 1000t είναι συνήθεις στη χύτευση κάτω από πίεση, η αντοχή δε αυτή πρέπει να διατηρείται στις υψηλές θερμοκρασίες της χύτευσης. Λόγω των υψηλών αυτών θερμοκρασιών η χύτευση χυτοσιδήρου κάτω από πίεση παρουσιάζει αυξημένες δυσκολίες και η χύτευση χάλυβα είναι προς το παρόν αδύνατη σε βιομηχανική κλίμακα. 2.3 Ειδικές μέθοδοι χύτευσης Εκτός από τις μεθόδους χύτευσης που εξετάσαμε, χρησιμοποιούνται σήμερα και άλλες μέθοδοι για ειδικότερες χρήσεις που εξασφαλίζουν κυρίως μεγαλύτερη ακρίβεια διαστάσεων και ποιότητα επιφανείας σε αντικείμενα με πολύπλοκη διαμόρφωση. Θα εξετασθούν δύο σημαντικές ειδικές μέθοδοι χύτευσης. α. Χύτευση σε γύψινα καλούπια. β. Χύτευση σε επενδεδυμένα καλούπια. Και οι. δύο αυτές μέθοδοι χρησιμοποιούν προσωρινά καλούπια τα οποία καταστρέφονται μετά την χύτευση. 2.3.1 Χύτευση σε γύψινα καλούπια Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται για την χύτευση μη σιδηρούχων μετάλλων μέσου ή χαμηλού σημείου τήξης, όπως τα κράματα του αλουμινίου, του χαλκού, κ.λ.π. Για τον σχηματισμό του καλουπιού συνήθως χρησιμοποιούνται πρότυπα από κράματα χαλκού. Τα πρότυπα αυτά πιέζονται, στην επιφάνεια μείγματος ρευστού γύψου και τάλκη και αφού το μείγμα αποκτήσει κάποια σκληρότητα απομακρύνονται αφήνοντας στην επιφάνεια του το κατάλληλο αποτύπωμα. Στην συνέχεια το καλούπι, στεγνώνει, τελείως σε φούρνο υψηλής θερμοκρασίας. Ο γύψος χρησιμοποιείται επίσης για την διαμόρφωση και των καρδιών. Σε ειδικές περιπτώσεις πολύπλοκων αντικειμένων είναι, δυνατόν να δημιουργηθούν στο εσωτερικό του καλουπιού κοιλότητες με την χρήση κεριού ή εύτηκτων μετάλλων τα οποία στην συνεχεία απομακρύνονται, με την θέρμανση του καλουπιού σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από το όριο τήξης των
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 23 υλικών αυτών. Βασικά πλεονεκτήματα της χύτευσης σε γύψινα καλούπια είναι, η εξαιρετική ποιότητα της επιφάνειας των χυτών, η μεγάλη ακρίβεια διαστάσεων και η αποφυγή των εσωτερικών τάσεων και σπηλαιώσεων στα σημεία αλλαγών του πάχους του μετάλλου. Η ιδιότητα αυτή των χυτών οφείλεται στην θερμομονωτική ικανότητα του γύψου που επιτρέπει την αργή απόψυξη του υγρού μετάλλου στο καλούπι. Η μέθοδος επίσης παρουσιάζει καλή παραγωγικότητα και προσαρμόζεται εύκολα σε μικρούς αριθμούς και σε μεγάλους της τάξης των χιλιάδων ημερησίως. Το μέγεθος των χυτών αντικειμένων δεν είναι σοβαρό πρόβλημα και είναι δυνατή η χύτευση κομματιών βάρους έως και 1000 Κg. Το κόστος παραγωγής είναι ελαφρά μεγαλύτερο από το κόστος της χύτευσης στην άμμο. Ιδιαίτερα πρέπει να τονισθεί η ικανότητα της μεθόδου στη παραγωγή ιδιαίτερα λείων επιφανειών με ελάχιστη ή μηδενική ανάγκη μηχανουργικής επεξεργασίας. Η ακρίβεια διαστάσεων είναι επίσης πολύ ικανοποιητική με ανοχές έως και 0.1 mm. 2.3.2 Χύτευση σε επενδεδυμένα καλούπια Η μέθοδος της χύτευσης σε επενδεδυμένα καλούπια είναι πολύ παλιά και ανάγεται, και αυτή όπως και η χύτευση στην άμμο στους προϊστορικούς χρόνους. Η βασική αρχή της μεθόδου αυτής είναι. η δημιουργία γύρω από ένα κέρινο πρότυπο του αντικειμένου που θέλουμε να παράγουμε μιας επένδυσης από το ρευστό υλικό του καλουπιού η οποία στη συνέχεια στερεοποιείται περιβάλλοντας το πρότυπο. Μετά την στερεοποίηση του καλουπιού το κέρινο πρότυπο λειώνει με θέρμανση και απομακρύνεται. αφήνοντας την αντίστοιχη εσωτερική κοιλότητα για την χύτευση του μετάλλου. Βασικό πρόβλημα για την βιομηχανική εφαρμογή της μεθόδου αυτής υπήρξε η δυσκολία παραγωγής κέρινων προτύπων σε μεγάλους αριθμούς. Το πρόβλημα αυτό λύθηκε κατά την δεκαετία του 1930 με την χρήση καλουπιών από ελαστικό και κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με την χρήση χαλύβδινων. Στα καλούπια αυτά είναι, δυνατόν να γίνει η ταυτόχρονη διαμόρφωση πολλών κέρινων προτύπων με μεγάλη ακρίβεια διαστάσεων και εξαιρετική ποιότητα επιφάνειας. Για την αύξηση της παραγωγικότητας της μεθόδου παραγωγής των προτύπων, το κερί αντικαθίσταται, από πλαστικό που χυτεύεται με μεγάλη ευκολία σε μεγάλους αριθμούς σε χυτόπρεσσες πλαστικών. Μετά την κατασκευή των κέρινων ή πλαστικών προτύπων, κατάλληλος αριθμός αυτών συνδέεται, μεταξύ τους, ανάλογα με κέρινο ή πλαστικό στέλεχος για τον σχηματισμό του συγκροτήματος χυτών που θα χυτευθούν ταυτόχρονα. Το συγκρότημα αυτό στη συνέχεια καλύπτεται από το υλικό του καλουπιού που ανάλογα με το μέταλλο που θα χυτευθεί είναι κατάλληλες ποιότητες γύψου για μη σιδηρούχα κράματα ή μείγμα αιθυλικού πυριτίου, πυριτικού νατρίου και φωσφορικού οξέως για κράματα χάλυβα. Μετά την στερεοποίηση του καλουπιού, το κερί ή το πλαστικό απομακρύνεται με θέρμανση και επαναχρησιμοποιείται, το δε καλούπι ψήνεται σε φούρνο για να αποκτήσει την αντοχή κεραμικού. Μετά την χύτευση και την στερεοποίηση του μετάλλου το καλούπι πρέπει να καταστραφεί για να αφαιρεθεί το χυτό γιατί το καλούπι περιβάλλει ή "επενδύει" τελείως το αντικείμενο. Η μέθοδος της χύτευσης σε επενδεδυμένα καλούπια προσφέρεται ιδιαίτερα για την παραγωγή πολύπλοκων αντικειμένων μικρών διαστάσεων, παρουσιάζει όμως το μεγαλύτερο κόστος από όλες τις
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 24 άλλες μεθόδους της χύτευσης γιατί εκτός από το καλούπι καταστρέφεται και το πρότυπο. Ο αριθμός των παραγομένων αντικειμένων δεν επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το κόστος παραγωγής, για τον λόγο δε αυτό η μέθοδος προσφέρεται και για την παραγωγή μικρού αριθμού αντικειμένων. Βασικός παράγων για την χρήση της μεθόδου αυτής είναι η πολυπλοκότητα του αντικειμένου και το κόστος της μηχανουργικής επεξεργασίας του προϊόντος. Η μέθοδος χύτευσης σε επενδεδυμένα καλούπια δίδει προϊόντα με ακρίβεια της τάξης 0.002 των διαστάσεων του αντικειμένου. Η ακρίβεια αυτή σε συνδυασμό με την πολύ καλή ποιότητα επιφάνειας των προϊόντων σε πολλές περιπτώσεις υπερκαλύπτει τις απαιτήσεις ανοχών του προϊόντος με αποτέλεσμα την πλήρη αποφυγή κατεργασιών κοπής. 1. Ως ΜΚΕ θεωρείται η εξέταση ενός αντικειμένου με τεχνολογίες οι οποίες δεν επηρεάζουν τη μελλοντική χρησιμότητα του. Οι κυριότερες ΜΚΕ είναι: α)των υπερήχων, β) της βιομηχανικής ακτινογραφίας, γ) των διεισδυτικών υγρών, δ) των δινορευμάτων, ε) της ακουστικής εκπομπής, στ) της θερμογραφίας, η) των
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι 25 μαγνητικών σωματιδίων.