Ο Συγγραφέας. Είναι ένα ασήμαντο μυθιστόρημα όπως και η ζωή. Γιατί μη θεωρήσετε σημαντικό, τίποτα σ αυτή τη ζωή. Η ζωή παίζει περίεργα παιχνίδια και δεν ενδιαφέρεται καθόλου αν τα κίνητρά σας είναι καλά και πηγάζουν μέσα από τα αλτρουιστικά σας συναισθήματα. Δυστυχώς για τίποτα δεν ενδιαφέρεται η ζωή. Είναι μια σελίδα λευκή που μέσα της καταγράφονται τα γεγονότα κάθε ανθρώπου. Σαν μια ληξιαρχική πράξη δηλαδή που αρχίζει με την γέννηση και τελειώνει με τον θάνατο κάθε ανθρώπου. Άψυχη, αδικαιολόγητη και ταυτόχρονα κρύα σαν ταφόπετρα Τα ονόματα και οι τιτλέζες του τύπου είναι φανταστικά κατασκευάσματα. Επιλέχθηκαν έτσι στην τύχη. Κάθε τι που υπάρχει μεσ το βιβλίο είναι φανταστικό. Ότι κι αν διαβάσετε μην σας επηρεάσει γιατί είναι ένα μεγάλο παραμύθι! Απλά απολαύστε το Στέλιος Μπαμπάτσης Υ. Γ. Με το δικαίωμα που μου δίνει η ιδιότητα του μυθιστοριογράφου, αιτούμαι το ευεργέτημα της κατανόησης, επικαλούμενος το «Πάτερ ημών»!...
«Βλέπεις αυτά τα καλογέρια. Ε! αυτά θα έρθει καιρός που θα γεμίσουν το Άγιον Όρος με μοναχούς!». Γέροντας ΙΩΣΗΦ ο ησυχαστής. Οι τρεις μαθητές του γέροντα Ιωσήφ, ήταν : Ο Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός, ο Γέροντας Εφραίμ προηγούμενος της Μονής Φιλοθέου και ο Γέροντας Χαράλαμπος προηγούμενος της Μονής Διονυσίου»
Η ΣΚΕΥΩΡΙΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1
2
Πολλές φορές ο Γέροντας ΙΩΣΗΦ ο Βατοπαιδινός, ως απάντηση σε ανάλογες ερωτήσεις έλεγε: «Συμβαίνει, άλλοτε η αγάπη των συνανθρώπων μας να μας ελαφρώνουν το βάρος, ώστε να μας γίνονται ελάχιστα αισθητοί οι πειρασμοί, κι άλλοτε η σκληρότητα και η αποστροφή των ανθρώπων να κάνουν τον σταυρό μας ασήκωτο». 3
4
Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ Πρόλογος Αξίζει έπαινος εις τον πανοσιολογώτατον Γέροντα Ιωσήφ μοναχόν τον Βατοπαιδινό, ο οποίος εγαλούχησε και επήνδρωσε ως Γέρων την συνοδίαν της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Αφού έζησε επί πολλά χρόνια με τον μακαριστό Γέροντα Ιωσήφ τον ησυχαστήν θηλάζοντας από αυτόν την μοναχική ησυχαστική πολιτεία, προσέφερε εις τα τέκνα του και αυτός παραδοσιακόν φρόνημα και πνευματικόν Βίωμα. Επιμελείθηκε των πονημάτων του : «Βίου» και των «Διδαχών» και ερμήνευσε την «Δεκάφωνον Πνευματοκίνητον Σάλπιγκα» εις βρώσιν και πόσιν. Ως φιλοπάτωρ με όλον τον κόπον του ορθοτομούσε τα κατά Θεόν αυτού τέκνα του και τους πολυπληθείς ανθρώπους, οι οποίοι εζητούσαν την παρ αυτού δόσιν, την πνευματικήν ελεημοσύνη προς τους πεινώντας και διψώντας την θείαν δικαιοσύνην. Η τιμή και η αγάπη του σεβαστού Γέροντος και της γερο ιωσηφιτικής συνοδίας της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου προς τον κατά πνεύμα πρόγονον αυτών αναβαίνει εις δόξαν του αγίου Θεού, δι ό και η ευλογία του Οσίου Γέροντος θα είναι ο δίκαιος αντίμισθος. Και η έμπρακτος μίμησις του είναι το επιτρέπον μνημόσυνον και η άριστη απόδοσις προς Αυτόν της υιικής των οφελής Ως κύρια παρακαταθήκη της διδασκαλίας του Γέροντός του, Ιωσήφ ησυχαστού, ο Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός είχε προσφέρει προς τον σύγχρονο κόσμο, μοναχούς και λαϊκούς τα εξής λόγια: «Μπορούμε να θεωρήσουμε την καλλιέργεια της νοεράς προσευχής. Η άσκηση της μονολόγιστης ευχής οδηγεί στην βίωση της χάριτος, σε αίσθημη εν Θεώ» και τότε ο άνθρωπος εισέρχεται σε ένα ανώτερο επίπεδο του είναι!». 5
Οι πειρασμοί. Ονομάστηκαν πειρασμοί γιατί γεννούν σε όσους πειράζονται και είναι, ως προς την φύση τους, όλα τα θλιβερά γεγονότα στην ζωή, από τον πιο μικρό πόνο ως τον μεγαλύτερο από όλους, τον θάνατο. Με ένα όνομα λέγονται και «σταυρός». Όπως ο σταυρός παιδεύει και θανατώνει τον άνθρωπο, έτσι και τα θλιβερά τον καταβάλουν και τον καταστρέφουν. Οι θλίψεις δεν άρχισαν με την δημιουργία του ανθρώπου, αλλά είναι παράσιτα και συμπτώματα μεταπτωτικά 6
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΠΑΡΑΝΟΙΑ Ζούμε σε καιρούς που προσπαθούν να κάνουν παρανοϊκή και την δικαιοσύνη. Είναι γνωστό ότι για λόγους επικοινωνιακούς και πολιτικούς δημιουργήθηκε περιρρέουσα ατμόσφαιρα ότι δήθεν η περιοχή από την διώρυγα του Ξέρξη μέχρι και τα σύνορα του Αγίου Όρους, είναι αρχαιολογικός χώρος (όχι απλώς αρχαιολογικός χώρος) αλλά αρχαιολογικός χώρος και μνημείο που δεν μεταβιβάζεται. Στην περιοχή αυτή που ξεπερνάει κατά πολύ τα 15.000 στρέμματα υπάρχει όλη η πόλις της Ουρανούπολης, με διάσπαρτα κτίσματα και ένα πλήθος από ξενοδοχεία, που δυστυχώς συνεχώς το Υπουργείο Γεωργίας μοίραζε στρέμματα από το 1935 που τα πήρε από το Βατοπαίδι μέχρι πρόσφατα. Ξαφνικά όταν το ακίνητο αυτό δόθηκε με τις ανταλλαγές από το Υπουργείο Γεωργίας στο Βατοπαίδι έγινε το αγρόκτημα ΑΚΡΟΠΟΛΗ που δεν μεταβιβάζεται και κυνηγούν αθώους ανθρώπους, υπηρεσιακούς παράγοντες και υπουργούς να τους καταδικάσουν για κακούργημα σε ανύπαρκτο αδίκημα. Συγκεκριμένα: Η περιοχή δεν είναι καν αρχαιολογικός χώρος όπως αποδεικνύεται από έγγραφο του Εφόρου Αρχαιοτήτων που στάλθηκε σε ανύποπτο χρόνο προς το μελετητικό γραφείο που ρωτούσε προκειμένου να καταρτίσει το πολεοδομικό σχέδιο του Δήμου. Το έγγραφο της υπηρεσίας έχει ημερομηνία 29 Ιουνίου 2005 και ενώ στο έγγραφο αυτό αναγράφονται στην Ουρανούπολη μόνο τρεις αρχαιολογικοί χώροι κηρυγμένοι σύμφωνα με τις διαδικασίες που απαιτεί ο αρχαιολογικός Νόμος, μετά την κατάρτιση του Συμβολαίου μεταξύ Μονής και Δημοσίου περιοχή πάνω από 15.000 στρέμματα. Χαρακτηρίστηκε αυθαίρετα από διάφορους κύκλους αρχαιολογικός χώρος που δεν μεταβιβάζεται, οι υπηρεσίες απάντησαν ότι πριν καταρτιστεί συμβόλαιο δεν υπάρχει καμιά διάταξη νόμου που να επιβάλλει να υπάρξει τέτοια βεβαίωση, μέχρι την στιγμή αυτή που η ροή των γεγονότων τρέχει κυνηγάνε αθώους και το σημαντικότερο είναι ότι ήδη ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος στην από 17-3-2010 απόφασή του εγκρίνει το Β2 στάδιο της μελέτης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Δήμου Σταγείρων Ακάνθου στην οποία ουδόλως προστατεύεται η περιοχή σαν αρχαιολογικός χώρος και η μοναδική αναφορά που γίνεται είναι να καταργηθεί η προτεινόμενη περιοχή ανάπτυξης δραστηριοτήτων τουρισμού και αναψυχής ανατολικά του δημοτικού διαμερίσματος Ουρανούπολης» Το Τμήμα Νομικών Συμβάσεων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ στην από 25-10-1994 εγκύκλιό του προς τους αποδέκτες πολεοδομικών εγκυκλίων ξεκαθαρίζει ότι «ο χαρακτηρισμός από το Υπουργείο Πολιτισμού ευρύτερων περιοχών ως αρχαιολογικών χώρων ουδεμία δέσμευση συνεπάγεται των δικαιωμάτων κυριότητος επί των ακινήτων, ούτε και των δικαιωμάτων ελευθέρας διαθέσεως αυτών Όπως έχει ήδη ερμηνευθεί μετά την ισχύ του νόμου 1337/83 ως αρχαιολογικοί χώροι νοούνται οι περιφραγμένοι και απαλλοτριωμένοι από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ενώ ήδη ο Εισαγγελέας έχει θέσει στο Αρχείο την υπόθεση από τις 8-4-2008!... 7
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Για την έρευνά μου αυτή, χρειάστηκε κυρίως να μελετήσω πάρα πολλά δημοσιεύματα, να μελετήσω πάρα πολλά βιβλία, να μελετήσω την ιστορία. Να επισκεφτώ τους τόπους του δράματος, τόσο στο Άγιον Όρος και ειδικότερα στη Μονή Βατοπαιδίου, όσο και στην περιοχή του Πόρτο Λάγος, εκεί για να διαπιστώσω ποιος ήταν εκείνος ο λαός ο οποίος ξεσηκώθηκε και ποιοι ήταν εκείνοι οι φορείς οι οποίοι παρουσίαζαν τους μοναχούς businessman μέσα από τα διάφορα κανάλια, ποιοι ήταν οι λόγοι που γινόταν αυτό. Να συνομιλήσω με τους ίδιους τους ψαράδες, να επισκεφτώ τον Άγιο Νικόλαο, τα ιχθυοτροφεία, τη λίμνη με τα γνωστά όριά της όπως λέει το νομοθετικό διάταγμα του 1924. να αφιερώσω χιλιάδες ώρες στη μελέτη, στα ταξίδια, να φτάσω μέχρι και εκείνο το Κολωνάκι, όπου βρίσκονταν διάφοροι δημοσιογράφοι που είχαν ασχοληθεί με το θέμα, για να μπορέσω να ακούσω στα διάφορα πηγαδάκια εάν εκείνα τα οποία έλεγαν μπροστά στο γυαλί τα έλεγαν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις τις οποίες είχαν. Και βέβαια, μετά από αυτή τη μελέτη, μετά από όλη αυτή την έρευνα, έμεινα έκπληκτος. Έφτασα στην Ουρανούπολη και ετοιμαζόμουν να περάσω στο Άγιον Όρος στο λιμανάκι της Δάφνης. Ήταν άνοιξη, ο καιρός θαυμάσιος, το καραβάκι, απλό ξύλινο, τελείως απέριττο, τα πρόσωπα των συνταξιδιωτών τελείως γαλήνια. Δεν ξέρω αν οφειλόταν στην δική μου ψυχική προετοιμασία αλλά γαλήνεψα κι εγώ. Στην αποβάθρα ήταν λίγοι μοναχοί, ήταν σιωπηλοί, γιατί όμως μου φαίνονταν τόσο φιλικοί; Ένας απ αυτούς ξεχώριζε πιο πολύ, ήταν τελείως αδύνατος με μια υπερφυσική πραότητα. Έβγαινε από τα μάτια του μια υπερκόσμια ενέργεια και ζεστασιά. Το χρώμα του προσώπου του ήταν κίτρινο, ασκητικό, σαν να ζούσε μαζί μας, αλλά προερχόταν από άλλο κόσμο. Εμφανίστηκε ένας επίσκοπος. Οι μοναχοί έσπευσαν να φιλήσουν το χέρι του. Μου έκανε βέβαια εντύπωση η ειλικρίνεια και η προθυμία με την οποία ο μοναχός έσκυψε βαθιά να φιλήσει το χέρι του. Μ αυτή του την ενέργεια ένιωθες όταν τον έβλεπες ότι κάτι εσωτερικό εισέπραττε, κάτι που έχει σχέση μ ένα μυστικό που περνούσε από μια ανώτερη σε μια κατώτερη ταξιαρχία. Έμαθα μετά ότι ο μοναχός αυτός λεγόταν Παΐσιος. Θα ήταν γύρω στα 45 του χρόνια. Μου είπαν ότι ήταν Διονυσιάτης. Γινόταν η αποβίβαση και όλοι στέκονταν με προσοχή, ήσυχα, χωρίς σπρωξίματα. Έδωσαν προτεραιότητα αποβίβασης στον Επίσκοπο και στους συνοδούς του. Οι λαϊκοί περίμεναν να περάσουν πρώτα οι μοναχοί και οι μοναχοί με μία σχεδόν συντονισμένη υποχωρητικότητα έδωσαν προτεραιότητα επιβίβασης στον πατέρα Παΐσιο. Εκείνος έσκυψε στενοχωρημένος γι αυτό, με μία όμως ελαφριά υπόκλιση, πέρασε, ενώ οι λαϊκοί βοήθησαν τους μοναχούς να φορτώσουν τα όχι λίγα πράγματα που βρίσκονταν στην αποβάθρα, πολλά απ αυτά χωρίς να τα συνοδεύει κανείς. Έφταναν στους αρσανάδες των Μονών με μόνη σύντροφο την φυσική γι αυτούς βεβαιότητα ότι θα φτάσουν στον προορισμό τους, χωρίς να τα προστατεύει κανείς συγκεκριμένα. Εκεί στους μόλους των Μοναστηριών τα περίμεναν άλλοι μοναχοί, που εξυπηρετώντας ο ένας τον άλλο τα φόρτωναν ακόμη και σε ζώα για να φτάσουν τελικά να εξυπηρετήσουν είτε τις Μονές είτε τα Κελλιά των μοναχών που ζούσαν ερημικότερα. Καθώς το καραβάκι γλιστρούσε στην γαλήνια γαλάζια θάλασσα και διέσχιζε τα πεντακάθαρα νερά της, η εμφάνιση των πρώτων ερειπίων μιας μεγάλης Σκήτης πληκτρολογούσε άπειρα συναισθήματα στην ψυχή και η φαντασία κάλπαζε κτίζοντας τις έρημες πτέρυγες, αναστηλώνοντας την όμορφη εκκλησία και συμπληρώνοντας την εικόνα με παραστάσεις σαν αυτές που πρωτύτερα είχα δει στην αποβάθρα. Άραγε το άρωμα που γέμιζε όλες μου τις αισθήσεις προερχόταν από τα άνθη της άνοιξης; Μήπως ήταν το θυμίαμα που καιγόταν πάνω ή έβγαινε από τις υπερκόσμιες εκείνες ψυχές. Ξέρω κάτι πουλιά μαύρα, πουλιά της εξορίας θυμήθηκα τους στίχους- ζουν σε χώρα μακριά Όσα πουλιά κι αν μου χαρίσετε εγώ θα φύγω πάλι, γιατί αγαπώ κάτι πουλιά μαύρα πουλιά, πουλιά της εξορίας. Την εποχή εκείνη πολλές Μονές που πριν λίγο ήταν σχεδόν ακατοίκητες έμαθα ότι είχαν επανδρωθεί, οι μοναχοί ζούσαν κοινοβιακά. Στην ατμόσφαιρα της Ελλάδος ακόμα και στα Πανεπιστήμια ακούγονταν με θαυμασμό διηγήσεις για μοναχούς που άφηναν τα πτυχία τους ή την επιτυχημένη σταδιοδρομία τους, τους συγγενείς τους, τους φίλους τους, τον γάμο ή τις παρέες τους και τους συναντούσε κανείς στο κοινόβιο, να διακονούν στο μαγειρείο, στο αρχονταρίκι, στην τράπεζα, στην βιβλιοθήκη, στους κήπους μόνο θαυμασμό μπορούσες να 8
νιώσεις για την θυσία των νέων αυτών ανθρώπων. Και καθώς πρόβαλε μπροστά στα εκπληκτικά μάτια του κόσμου η υπερκόσμια ζωή τους, το παράδειγμά της φάνταζε ηρωισμός, για πρώτη φορά αντιλήφθηκα ότι τα Μοναστήρια φιλοξενούν τον αφρό της κοινωνίας σαν κρυμμένο θησαυρό μέσα στα μαύρα λιτά ράσα. Επισκεπτόμουν από τότε σχεδόν κάθε δύο χρόνια το Άγιον Όρος είτε μόνος, είτε με παρέες φίλων, είδα πολλά, έζησα πολλά, άκουσα περισσότερα και θέλω να τα μεταφέρω σ αυτές εδώ τις σειρές. Η κοινωνία επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους. Ένας απ αυτούς είναι και η συγγραφή. Πάντοτε μου άρεσε να γράφω, ως ερευνητής όμως ή δημοσιογράφος δεν έτυχε, δεν υπήρξα ποτέ Ήταν μέσα Φθινοπώρου του 2008. Ήδη από το 2007 περίεργα δημοσιεύματα κτυπούσαν την Αθωνική Πολιτεία. Επίκεντρο η Μονή Βατοπαιδίου. Είχα συναντήσει στην Μονή Κουτλουσμουσίου και στην Νέα Σκήτη μερικούς μοναχούς της συνοδείας του Γέροντα Ιωσήφ. Άκουσα για την μετάβασή τους στο Βατοπαίδι το 1987, για την κοινοβιοποίηση της Μονής το 1990. ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 80 Το 1990 υπήρχε στο Άγιον Όρος ένα κλίμα προσπάθειας όλες οι ιδιόρρυθμες Μονές να γίνουνε κοινόβιες. Την προσπάθεια αυτή την είχε αναλάβει ο Γέροντας Θεόκλητος ο Διονυσιάτης που τότε ήτανε τακτικά Άγιος Πρώτος μαζί με άλλες πνευματικές προσωπικότητες του Αγίου Όρους. Επίεσαν τους βατοπαιδινούς μοναχούς και γέροντες που ήτανε τότε, μέσα στο πλαίσιο της προσπάθειας να γίνουνε οι Μονές κοινόβια και να αποκτήσουν πνευματικότητα και να έλθουνε στην παλιά ιστορική τους θέση, να δεχθούν μια νέα Αδελφότητα, όποια Αδελφότητα ήθελαν οι ίδιοι. Έγιναν σημαντικές προσπάθειες. Έγινε και μια προσπάθεια από την Μονή της Μεγίστης Λαύρας να επανδρωθεί η Μονή, η οποία απέτυχε, και εν τέλει οι Γέροντες κάλεσαν την Αδελφότητα του Γέροντος Ιωσήφ από την Νέα Σκήτη. Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΙΩΣΗΦ Ο ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ Ο Γέροντας Ιωσήφ, ο μετέπειτα βατοπαιδινός, είχε ξεκινήσει από την Μικρά Αγία Άννα ως ασκητής του Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστή. Μαζί με τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή σαν πνευματικούς αδελφούς του είχε τον Γέροντα Χαράλαμπο, τον μετέπειτα ηγούμενο της Μονής Διονυσίου, τον Γέροντα Εφραίμ, μετέπειτα ηγούμενο της Μονής Φιλοθέου και τώρα στην Αριζόνα, ο οποίος εκτός από την Μονή Φιλοθέου έχει επανδρώσει τις μονές Καρακάλλου, Ξηροποτάμου, Κωνσταμονίτου. Αν και ήταναπό τους πρώτους υποτακτικούς του Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστού τελευταίος ανέλαβε την Μονή Βατοπαιδίου για να την επανδρώσει και να την επαναφέρει στην πνευματική της θέση. Η αδελφότητα του Γ. Ιωσήφ ήταν 18 άτομα στην Νέα Σκήτη, που βρισκόταν εκεί από το 1984. Ζούσαν τελείως ασκητικά όπως είχαν παραλάβει το πρόγραμμα από τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή και δεν είχαν καμία γνώση ή και διάθεση να έρθουν στη Μονή Βατοπαιδίου. Στην Μονή Βατοπαιδίου ήρθαν με την προτροπή Αγίων Γερόντων όπως του Γ. Παΐσίου, του Γ. Πορφυρίου, του Γ. Εφραίμ του Κατουνακιώτη και με την σύμφωνη γνώμη της Ιεράς Κοινότητας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου αφού τους κάλεσαν οι γέροντες της Μονής Βατοπαιδίου. Πρώτος ηγούμενος στο Βατοπαίδι έγινε ο Γέροντας Εφραίμ επειδή ο Γ. Ιωσήφ δεν ήθελε μεγάλος πλέον στην ηλικία να αλλάξει τον τρόπο της ζωής του, να γίνει ιερέας προκειμένου να είναι αυτός ηγούμενος, αν και πραγματικός γέροντας όλης της Αδελφότητος μέχρι την κοίμησή του ήταν ο Γέροντας Ιωσήφ. Είχα, την τύχη να γνωρίσω τον Γέροντα Ιωσήφ, λίγους μήνες μετά την εγκατάστασή τους στη Νέα Σκήτη το 1984. Εκεί γνώρισα για πρώτη φορά και την συνοδεία του. Όλοι τους δούλευαν σκληρά για να φτιάξουν μια νέα πτέρυγα με κελιά που θα φιλοξενούσε μοναχούς και επισκέπτες. Ο Γέροντας Ιωσήφ, άφησε κάποια στιγμή το κοπίδι και το σφυρί και αφού σκούπισε τον ιδρώτα από το ρυτιδωμένο του μέτωπο, έκανε νόημα σε όλους να πλησιάσουν. 9
Ήταν η ώρα που έπρεπε για λίγο να ξεκουραστούν. Οι νεότεροι πλησίασαν το γέροντα και κάθισαν κοντά του. Οι υπόλοιποι λίγο μακρύτερα. Η ταπεινότητα λειτουργούσε σαν ένα είδος ανάγκης στους κανόνες του ασκητισμού. Η ερμηνεία «Δογματικό λάθος», δεν υπήρχε στο Άγιον Όρος. Η συλλογικότητα όμως είναι κανόνας αρετής και πάντα απαράβατος. Ο γέροντας Ιωσήφ, είχε καθίσει οκλαδόν στη στεγνή χλόη και οι μοναχοί τον μιμήθηκαν. Εγώ κάθισα λίγο πιο πέρα παρακολουθώντας. Ήμουν φιλοξενούμενος του γέροντα Ιωσήφ. Δεν μιλούσα και προσπαθούσα όσο το δυνατόν να περνώ απαρατήρητος. Τον κοιτούσαν αμίλητοι οι μοναχοί. Ήταν η ώρα που μιλούσε για λίγο με ένα διαφορετικό ύφος! Λίγες λέξεις μα πολύ σοφές Ο ηλικιωμένος ησυχαστής τους αντάμειψε και πάλι καθώς τους είδε να κρέμονται από τα χείλια του. Εκείνη τη στιγμή, καθώς είδα τους υπόλοιπους μοναχούς να σιωπούν και να κοιτούν τον γέροντα συλλογισμένα, πήρα το θάρρος και ρώτησα: «Γέροντα σε όλες τις εικόνες του Κυρίου εδώ, τα πόδια του είναι σβησμένα! Γιατί;» Ο Γέροντας Ιωσήφ, μιλούσε πιο πολύ με τα μάτια παρά με το στόμα. Τα δάκρυά του έγραψαν περισσότερα βιβλία από όσα διάβασαν τα μάτια του. Οι αναστεναγμοί της ψυχής του και της προσευχής του γέμισαν τις βιβλιοθήκες της ζωής τόσων ανθρώπων. Η παρουσία του στήριξε το Άγιον Όρος, την εκκλησία, την οικουμενική στα στείρα και άκαρπα χρόνια μας. Κούνησε συλλογισμένα το κεφάλι και κοιτώντας με το θλιμμένο του βλέμμα, μου απάντησε: «Αν προσέξεις καλά, σε όλες σχεδόν τις εικόνες των Αγίων τα χέρια τους είναι λιωμένα». Πήρε μια βαθιά ανάσα για να δώσει περισσότερη δύναμη στη φωνή του και συνέχισε: «Στο πρόσωπο φιλούσε με αγάπη, στα χέρια από σεβασμό, στα πόδια φιλούμε μόνο...με συντριβή. Τον Ιησού Χριστό μόνο στα πόδια αντέχουμε να τον ασπαστούμε». Κι έτρεχαν τα δάκρυα από τα μάτια του! Έπειτα σηκώθηκε και με πλησίασε με το αργό αλλά σταθερό του βήμα. Με χτύπησε απαλά στην πλάτη με πατρική αγάπη και πρόσθεσε: «Εδώ ακούς τα άρρητα και βλέπεις τα αθέατα. Κάθε ασκητήριο είναι ένα βαθύ πηγάδι. Ο ασκητής έχει τη δυνατότητα να ακούει να βλέπει και να σκέπτεται καθαρά και απερίσπαστα». Μου χαμογέλασε με εκείνο το ειλικρινές χαμόγελο του και τελείωσε λέγοντας: «Εδώ δεν έχει χώρους για αναψυχή! Εδώ είναι χώρος της ψυχής». Ύστερα γύρισε στη συνοδεία του και τους είπε: «Κάτω από την αγάπη του Θεού τα πάντα λυγίζουν! Δίπλα της όλα λειώνουν». Στη συνέχεια κοιτώντας προς την κορυφή του Άθωνα μονολόγησε: «Εδώ προκαλούμε τον Θεό πνευματικά και μεταμορφώνει τη φύση. Όσο η λογική αυτού του κόσμου συστέλλεται μέσα μας, τόσο ζωντανότερος και αληθινότερος προκύπτει ο Θεός στη ψυχή μας και στο περιβάλλον της ζωής μας!». Έτσι γνώρισα τον Γέροντα Ιωσήφ και τη συνοδεία του που ήταν όλοι νέοι μοναχοί, το 1984! Τον επισπεύτηκα άλλη μια φορά κι εκεί είχα την τύχη να πλησιάσω και να μιλήσω μαζί του για αρκετή ώρα τον μοναχό Εφραίμ που είχε κάνει σπουδές στο πανεπιστήμιο των Αθηνών στο τμήμα της Θεολογίας 10
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Με αυτές τις σκέψεις στο μυαλό μου ξεκίνησα με το καράβι της γραμμής από την στο Ουρανούπολη λιμάνι της Δάφνης. Είχα επισκεφτεί τρεις φορές στο παρελθόν το Βατοπαίδι και μου έκανε εντύπωση η αλματώδη εξέλιξη των έργων που επιτελούσε ο γέροντας Εφραίμ και οι πατέρες της ιεράς μονής. Εκείνη την ώρα που κάθισα στον πάγκο του καραβιού χτύπησε το κινητό μου: Ήταν ένας φίλος. Του είπα πως ταξιδεύω για το Βατοπαίδι και έκλεισα το τηλέφωνο. «Κι εγώ πάω στο Βατοπαίδι», είπε ο διπλανός μου επιβάτης. Τον κοίταξα και χαμογέλασα. Μου ανταπέδωσε απλόχερα το χαμόγελο. «Έρχεσαι τακτικά στο Άγιον Όρος;» με ρώτησε. Κούνησα καταφατικά το κεφάλι μου. «Είμαι συγγραφέας», του είπα. «Κάνω έρευνα και γράφω βιβλία». Έριξε για λίγα δευτερόλεπτα το βλέμμα του πάνω μου σαν μηχάνημα τελωνείου. Ύστερα είπε: «Σίγουρα σ ενδιαφέρουν τα γεγονότα από πρώτο χέρι». «Έχω πάει τρεις φορές και γνωρίζω μερικούς πατέρες», του αποκρίθηκα. «Κι εγώ έχω επισκεφτεί δύο φορές το Βατοπαίδι πριν λίγα χρόνια». Άπλωσε το χέρι του και πρόσθεσε: «Με λένε Γιάννη, είμαι δημοσιογράφος. Έρχομαι από την Αθήνα!». «Κι εγώ είμαι ο Στέλιος», του αποκρίθηκα και του έσφιξα το χέρι. Έκανε έναν μορφασμό και είπε: «Μη νομίσεις πως έρχομαι να κάνω ρεπορτάζ. Θέλω απλά να δω πως έχουν τα πράγματα να ρωτήσω κάποιους πατέρες και να ενημερωθώ καλύτερα γιατί με πληγώνουν αυτά που ακούω στα πηγαδάκια που γίνονται μεταξύ μας στο Χίλτον και σε άλλα ξενοδοχεία της πλατείας Συντάγματος». Κοιτώντας λυπημένα στο κενό συνέχισε: «Εγώ είμαι τίμιος άνθρωπος γι αυτό και δεν είμαι πρώτη μούρη στον φακό. Αν το δούμε ταπεινά, είμαι λίγο πιο πάνω απ αυτούς τους νέους που ασχολούνται με τα διανυκτερεύοντα βενζινάδικα και φαρμακεία στον έντυπο τύπο. Δεν μου αρέσουν οι αεριτζήδες που πάνε να ξεγελάσουν τον κοσμάκη!». Γέλασα. «Έχεις ένα χάρισμα όμως να κάνεις εύκολα φίλους», αποκρίθηκα. Εκείνος κούνησε το κεφάλι. Έπειτα αναρωτήθηκε: «Λες να είναι ο γέροντας μεσ το μοναστήρι;» Του ένευσα καταφατικά. «Είναι μέσα, ρώτησα έναν πατέρα πριν ξεκινήσω γιατί κι εγώ θα ήθελα να τον δω. Να τον ακούσω!» «Τι γνωρίζεις για το Βατοπαίδι;» με ρώτησε ο Γιάννης. Του είπα τις προηγούμενες σκέψεις μου πριν αρχίσουμε την γνωριμία μας και συνέχισα: «Το 1990, έκανα μια πρώτη επίσκεψη στο Βατοπαίδι. Μόλις είχε έρθει η συνοδεία του Γέροντα Ιωσήφ. Το μοναστήρι ήταν ένα ερείπιο. Κι όλη η δύναμη των Βατοπαιδινών πατέρων αριθμούσε τους 45 με 50 μοναχούς. Τα κτίρια ήταν σε άσχημη κατάσταση και κάποιος έπρεπε ν αναλάβει να τα αναστηλώσει.» ΒΑΤΟΠΑΙΔΙ 1990 Το 1990 που έγινε Κοινόβιο η Μονή υπήρχανε πάρα πολλά προβλήματα, τα μνημεία ήταν όλα σε ερειπιώδη κατάσταση διότι από το 1940 που ξεκίνησε ο πόλεμος δεν υπήρχε καμία δυνατότητα να προσεχθεί ουσιαστικά το μοναστήρι, όχι μόνο στο θέμα των μνημείων, αλλά και στο θέμα των κειμηλίων. Ευτυχώς όμως τουλάχιστον τα κειμήλια βρισκότανε διαφυλαγμένα σ' οποιαδήποτε κατάσταση κι αν ήτανε στο κτήριο του Σκευοφυλακείου στο κτήριο της Βιβλιοθήκης. Κάποια απ' αυτά που ήταν πολύ σημαντικά αλλά δεν γνώριζαν οι παλιοί γέροντες την αξία τους βρισκόντανε σε χώρους πολύ επικίνδυνους και φθείρονταν συνεχώς. Η νέα Αδελφότητα αμέσως συνεργάστηκε με επιστήμονες, πολιτικούς μηχανικούς, αρχιτέκτονες, μηχανολόγους, ιστορικούς της τέχνης όσον αφορά το θέμα της αναστήλωσης των μνημείων αλλά και με συντηρητές και με αρχαιολόγους και με ανθρώπους που ξέρανε τα χειρόγραφα, που ξέρανε τα παλαίτυπα και απ' τα έγγραφα για το θέμα της βιβλιοθήκης. Συνεργασία είχαν επίσης με τις Υπηρεσίες, με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, με την 10η Ε.Β.Α. καθώς και με το Κε.Δ.Α.Κ. που στεγαζόταν τότε στη Θεσσαλονίκη. Το έργο ήταν εκπληκτικό γι' αυτό η Μονή ενώ όταν ήρθαν οι πατέρες είχε περίπου 3000 προσκυνητές, το 2000 είχε ήδη 11
φτάσει τους 25 000 προσκυνητές. Η Μονή παλαιά ήταν πράγματι μια μεγάλη Πολιτεία, τα μετόχια της ήταν πάρα πολλά, οι οικονομικές δυνατότητες ήτανε μεγάλες. Στον τομέα αυτό οι νέοι μοναχοί διαπίστωσαν ότι τα ταμεία της μονής ήταν σχεδόν άδεια και η περιουσία της ή χαμένη, ή καταπατημένη ή αναξιοποίητη ενώ τα ποσά που χρειαζόντανε να επιτελεσθεί όλο αυτό το έργο δεν υπήρχανε και έπρεπε να βρεθούν για να μπορέσει να συντηρηθεί, να αναστηλωθεί και να επανέλθει στην ιστορική θέση της η Μονή. Σήκωσε μαλακά το χέρι του σαν να ήθελε να μ αγγίξει κι εγώ σταμάτησα. Ύστερα ο Γιάννης μου είπε: «Αυτά δεν τα αναφέρουν καθόλου οι συνάδελφοι μου στα πηγαδάκια τους. Μιλούν για άλλα φανταστικά πράγματα που σε πιάνει σύγκρυο. Γι αυτό Στέλιο βρίσκομαι εδώ. Θέλω να γνωρίσω την αλήθεια για να μην πέσω στην πλάνη τους και εκτεθώ ανεπανόρθωτα σαν δημοσιογράφος». Μόρφασα λυπημένα. «Τότε άκουσε πως έχει όλη η ιστορία της Νέας Αδελφότητας γιατί εγώ τα έχω μάθει από άλλους γέροντες των μοναστηριών του Αγίου Όρους και δεν επιδέχονται τα λόγια τους καμιά κριτική ως προς την αντικειμενικότητα των γεγονότων!». «Σε ακούω», ψιθύρισε ο Γιάννης. 1991 ΛΙΜΝΗ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑ Παράλληλα με τις μελέτες, το 1991 οι νομικοί σύμβουλοι της Μονής άρχισαν να επικοινωνούν γραπτώς με τα Υπουργεία και να ζητούν από τους Υπουργούς να δοθεί η διαχείριση της Λίμνης Βιστωνίδας στη Μονή καθότι η κυριότητα της ανήκε και η Μονή είναι η φυσική δικαιούχος κατά κυριότητα στην περιοχή. Η προσπάθεια ήτανε να αναγνωρίσει νομοθετικά το Κράτος ότι ανήκει η Λίμνη στη Μονή, να της δοθεί η διαχείριση, για να γίνει το μετόχι που δεν απέδιδε τίποτα. Το όραμα ήταν να βοηθηθούν οι κάτοικοι, να φτιαχτεί η Μονή και η Αθωνιάδα Ακαδημία. Επίσης, ένα άλλο όραμα ήταν να επανέλθει η Μονή στην ιστορική της θέση και να έχει τη δυνατότητα να βοηθάει τον λαό ή την εκπαίδευση όπως έκανε στην ιστορία. Μέχρι το 1995 δεν είχε επέλθει καμία ουσιαστική λύση όταν το Ελληνικό Δημόσιο προέβαλε δική του κυριότητα σε μία νησίδα, την νησίδα Αντά Μπουρού, που είναι κεντρικό σημείο αναφοράς των ιχθυοτροφείων στην περιοχή που βρίσκονται οι νησίδες του Αγίου Νικολάου και της Παντάνασσας. Από το 1995 μέχρι το 1998 χωρίς να ασχολείται ουσιαστικά κανένας μοναχός, οι Υπηρεσίες από μόνες τους διαρκώς έστελναν έγγραφα στην Μονή ζητώντας τους τίτλους της Μονής προκειμένου να αποστείλουν όπως έλεγαν τα συμπεράσματά τους όπως ο νόμος λέει στο Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Δημοσίων Κτημάτων που είναι το μοναδικό αρμόδιο όργανο να γνωμοδοτεί πριν πάει κανείς σε δικαστήριο σύμφωνα με τον Νόμο και το όργανο αυτό λειτουργεί παραπάνω από 70 χρόνια, από το 1939 προκειμένου ό,τι γνωμοδότηση κι αν έβγαζε να γίνει ή να μην γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό για να έχει ισχύ η Γνωμοδότηση σύμφωνα με τον Νόμο. Είδα τον Γιάννη να καμπουριάζει ξαφνικά και σταμάτησα. Λες και ξαφνικά ένιωσε όλο το βάρος της ζωής να πέφτει στους ώμους του. Έσφιξε τα δόντια του κι έκανε έναν αδιόρατο μορφασμό. «Συνέχισε μου», είπε. «Είσαι καλά;» τον ρώτησα. «Ναι», ψιθύρισε. «Μόνο που νιώθω κάποιες τύψεις. Θα σου εξηγήσω αργότερα». Έπειτα μου έπιασε τον καρπό του χεριού μου και πρόσθεσε με μια φωνή απρόσμενα γλυκιά: «Για να μην το ξεχάσω θα σου το πω: Εδώ και καιρό ετοιμάζουν μια παγίδα κάτω στην Αθήνα, πολυπρόσωπη και πολύπλοκη. Είναι σχεδόν έτοιμη. Περιμένουν το σύνθημα για γενικό ξεσηκωμό. Τα δολώματα είναι ελκύσημα και χαρισματικά. Ούτε οι Φαρισαίοι δεν θα μπορούσαν να σχεδιάσουν τέτοιου είδους παγίδα». Τον κοίταξα απλά στα μάτια. Δεν είπα τίποτα. Έκανα να ξεκινήσω όμως με σταμάτησε! «Κοίτα να δεις Στέλιο. Η κυβέρνηση αυτή, είναι φορτωμένη με τις μυλόπετρες που κληρονόμησε απ την προηγούμενη κυβέρνηση και κάθε μέρα βουλιάζει. Όποιες κι αν είναι οι καλές προθέσεις της αυτήν την στιγμή βρίσκεται σε αφρισμένα κύματα. Από αυτούς εξαρτάται τώρα πότε θα της δώσουν την χαριστική βολή. Το Βατοπαίδι το έχουν σαν εφαλτήριο για να ρίξουν την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας!». «Κι αυτό γιατί;» τον ρώτησα. 12
Ο Γιάννης ανασήκωσε τους ώμους του και χαμογέλασε. Οι κατασκευάστριες εταιρείες ελέγχονται από αυτούς κι ο Καραμανλής δεν ήταν επιλεκτικός σε κανέναν. Αυτό τους πείσμωσε!». «Αυτός είναι ο λόγος;» ρώτησα. «Όχι βέβαια. Αυτός ήταν ένας από τους βασικούς. Ο άλλος ήταν, ο αγωγός του φυσικού αερίου με την Ρωσία. Κάποιους, αυτό τους πείραξε». Ανταλλάξαμε ένα βλέμμα γεμάτο υπονοούμενα κι έπειτα ένα σφιγμένο χαμόγελο πλανήθηκε στα χείλια του Γιάννη. Περίμενε να συνεχίσω. 1998-1999 ΠΡΩΤΗ ΔΙΚΑΙΩΣΗ Το 1998 μετά από τριετή έρευνα βγήκε η πρώτη Γνωμοδότηση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Δημοσίων Κτημάτων όπου δικαιώθηκε η Μονή και την αποδέκτηκε στη συνέχεια ο Υπουργός κ. Δρυς το 1999, με αυτόν η Μονή δεν είχε απολύτως καμία σχέση. Ο λόγος που την αποδέχτηκε είναι γιατί όλες οι Υπηρεσίες από τις τοπικές μέχρι τους Γενικούς Διευθυντές, Γενικούς Γραμματείς και όλους όσοι συμμετείχαν στο Υπουργείο Οικονομικών γνωμοδότησαν ότι η νησίδα Αντά Μπουρού ανήκει στην Μονή Βατοπαιδίου, δεν μπορεί να προβάλει δικαιώματα το Δημόσιο, κι ανεγνώρισαν από τους παλαιούς τίτλους τα χρυσόβουλλα μέχρι το ΝΔ του 1924 και ένα συμβιβασμό σημαντικότατο που είχε λάβει τότε χώρα που η Μονή έδινε 38 000 στρέμματα για τους πρόσφυγες προκειμένου να παραμείνει η λίμνη Βιστωνίδα κατά κυριότητα στην Μονή σύμφωνα με τους παλαιούς τίτλους. Η Γνωμοδότηση βγήκε το 1998 από το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Δημοσίων Κτημάτων και έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό στις αρχές του 1999. Η Μονή και πάλι δεν θέλησε να προχωρήσει σε δικαστικούς αγώνες και προσπάθησε για ακόμη μία φορά να ζητήσει τη διαχείριση της Λίμνης μετά την Γνωμοδότηση για την νησίδα Αντά Μπουρού που την δικαίωνε ότι με βάση όχι μόνο τα χρυσόβουλλα αλλά και το ΝΔ του 1924 της ανήκε και μες το σκεπτικό της Γνωμοδότησης της ανήκε και η Λίμνη και οι παραλίμνιες εκτάσεις που είναι οι μέγιστες συνήθεις αναβάσεις της Λίμνης σύμφωνα μάλιστα με τον νόμο η όχθη της, η παλαιά όχθη της λίμνης, δηλαδή εκεί που κάποτε ήταν λίμνη και στη συνέχεια έγινε στεριά. όλα αυτά τα έλη είναι το σύστημα που συνοδεύει την Λίμνη και τα όρια της λίμνης. Σταμάτησα και ρώτησα τον Γιάννη. «Σε κούρασα;». Ο Γιάννης μου χάρισε ένα αφοπλιστικό χαμόγελο. «Κάθε άλλο», μου είπε. «Χαρά μου είναι να σε ακούω. Μαθαίνω πράγματα που αγνοούσα παντελώς. Αυτά δεν τα λένε εκεί κάτω.., ξέρεις!». Ένευσα καταφατικά. «Αν λένε αυτά τα πράγματα που είναι η αλήθεια θα τους κοπεί η σούπα. Βλάκες δεν είναι ούτε ηλίθιοι, γνωρίζουν πούθε φυσάει ο άνεμος και γέρνουν προς τα εκεί σαν καλαμιές σε μολυσμένο βάλτο!». Ο ηλικιωμένος άντρας που καθόταν απέναντι κι άκουγε την συζήτησή μας έλυσε τη σιωπή του. «Συγνώμη που επεμβαίνω, αλλά εγώ δεν πιστεύω τίποτα από αυτά τα παραμύθια που μας σερβίρουν κάποιοι από τις εφημερίδες και την τηλεόραση. Νομίζω ό,τι στοχεύουν αλλού». «Πάτε στο Βατοπαίδι;»τον ρώτησα. «Όχι, πάω για προσκύνημα στην Ιβήρων. Έχω επισκεφτεί όμως το Βατοπαίδι πριν ένα χρόνο και είδα πως γίνεται εκεί ένα πολύ σπουδαίο έργο. Απορώ πως αυτοί οι άνθρωποι που συκοφαντούν τον γέροντα και τους πατέρες της μονής μπορούν και κοιμούντε τα βράδια. Απορώ!». «Κύριε, δεν είστε ο μοναδικός», αποκρίθηκε ο Γιάννης. Έπειτα κοίταξε εμένα. «Συνέχισε» μου είπε. Έχουμε χρόνο μέχρι να φτάσουμε στη μονή. Έκανα μια γκριμάτσα που έμοιαζε με μισό χαμόγελο και πρόσθεσα: 1999 ΞΑΝΑ ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΕΙ Η ΜΟΝΗ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ Τέλος του 1999 κάνει αίτημα η Μονή ξανά στο Υπουργείο Γεωργίας προκειμένου να δοθεί η διαχείριση της Λίμνης καθότι έχει την κυριότητα. Η υπόθεση έπρεπε να πάει στο ΝΣΚ. Το 13
ΝΣΚ γνωμοδότησε ότι θα μπορούσε η διαχείριση της λίμνης να επιστρέψει στη Μονή Βατοπαιδίου με νόμο. Η Μονή παρόλο που διαφωνούσε με το σκεπτικό της Γνωμοδότησης έκανε πάλι αίτημα - προσπάθεια στο Κράτος να υπάρξει λύση και διευθέτηση νομοθετική και η μεν Μονή πίστευε και σύμφωνα με την πρώτη Γνωμοδότηση που είχε στα χέρια της ότι της ανήκει η Λίμνη κατά κυριότητα το Κράτος μπορεί να μην το πίστευε αυτό, θα μπορούσε όμως να προέλθει μια συμφωνία για να μην χρειαστεί ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με ιερότητα όπως είναι η Μονή να έρθει σε δίκη κατά του Δημοσίου. Αυτό ήταν το αίτημα της Μονής. Παρόλο που η μονή είχε προτείνει να βρεθεί αυτή η συμβιβαστική λύση και ο καθένας, είτε το Κράτος είτε η Μονή να έχουν μεν τις απόψεις τους, να βρεθεί όμως μια ενδιάμεση λύση. Οι ψαράδες ήδη από το 2000 είχαν επισκεφθεί την Μονή, είδαν το έργο το οποίο είχε επιτελεστεί και τους άρεσε και έτσι ήθελαν να συνεργαστούν με την Μονή γνωρίζοντας μάλιστα ότι η Λίμνη και η περιοχή της πάντοτε ανήκε στην Μονή όπως άκουγαν από τους πατεράδες τους. Ακόμη και το παλαιό κτήριο το οποίο υπάρχει στον Συνεταιρισμό είναι κτισμένο με την αγιορείτικη τεχνοτροπία και διηγούνται ότι οι μοναχοί συνεργάζονταν με τους ψαράδες στην περιοχή. Το Δημόσιο είχε αποδεχθεί με την υπογραφή του Υπουργού Ανωμερίτη την Γνωμοδότηση 111/2000 της ολομέλειας του ΝΣΚ όπου θα έπρεπε να δοθεί η διαχείριση στην Μονή δια νόμου, ο υπουργός ο κ. Δρυς εκείνος ο οποίος είχε υπογράψει την πρώτη Γνωμοδότηση, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών γιατί έτσι όλες οι Υπηρεσίες είχαν γνωμοδοτήσει. Στην προκειμένη περίπτωση, σαν Υπουργός Γεωργίας και ενώ ήταν υποχρεωμένος να εφαρμόσει την Γνωμοδότηση της ολομέλειας του ΝΣΚ το 2000 γιατί την είχε κάνει αποδεκτή ο προηγούμενος Υπουργός και άρα έπρεπε να εφαρμοστεί, μετά από αρνητική εισήγηση των Υπηρεσιών, άκουσε τις Υπηρεσίες και δεν εφάρμοσε ποτέ την Γνωμοδότηση αυτή, δηλαδή δεν προχώρησε στην εισήγηση και στη διαδικασία έκδοσης Νόμου ενώ το ζητούσαν και οι ψαράδες και η Μονή. Στο διάστημα αυτό, κι ενώ καθυστερούσε η διαδικασία αυτή στο τέλος του 2001, σχεδόν 2 χρόνια καθυστέρηση, η Μονή με συμβουλές από τους Νομικούς της συμβούλους αποφάσισε να προχωρήσει στην διεκδίκηση των παραλιμνίων εκτάσεων με βάση το ΓΣΔΚ όπως είχε κάνει το Ελληνικό Δημόσιο το1995, ενώ παράλληλα θα προσπαθούσε ακόμη να λυθεί τελικώς το θέμα της Λίμνης με κάποια νομοθετική ρύθμιση. Η προσπάθεια να εφαρμοστεί η Γνωμοδότηση της Ολομέλειας του ΝΣΚ όπως είχε γίνει αποδεκτή από τον Ανωμερίτη δεν απέδωσε. Το Κράτος τελικά με τον κ. Δρυ ως Υπουργό δεν την αποδέχτηκε. Ο ηλικιωμένος κύριος με κοίταξε για μια στιγμή επίμονα! «Δεν συμφωνείται;» τον ρώτησα. Μου ένευσε καταφατικά. Κάτι μου θύμιζε το πρόσωπό του. «Κάθε άλλο» μου αποκρίθηκε: «Είμαι υψηλόβαθμος δικαστικός, πρώην Αρεοπαγίτης. Τώρα όμως έχω μπει στη σύνταξη. Το όνομά μου είναι Βασίλης Κ.! Έχω μελετήσει την υπόθεση Βατοπαιδίου και γνωρίζω όλη σχεδόν την σκευωρία που παίχτηκε και κάποιοι για λόγους προσωπικούς συνεχίζουν να την υποδαυλίζουν. Συγχωρέστε με που δεν σας συστήθηκα προηγουμένως αλλά είχα τις επιφυλάξεις μου». Χαμογέλασε μ ένα γαλήνιο χαμόγελο και πρόσθεσε: «Έτσι είμαστε εμείς οι δικαστές, κρατάμε πάντα μια απόσταση γιατί τα χρόνια μας πάνω στην έδρα των δικαστηρίων μας ακονίζουν το μυαλό και μας δημιουργούν μ ένα είδος επίγνωσης πολύ διαφορετικό απ τους συνηθισμένους πολίτες. Περιττό να σας πω πως κάθε πολίτης που πηγαίνει να στραβώσει, αφήνεται απογυμνωμένος από κάθε αναστολή, από κάθε δισταγμό, φτάνοντας μέχρι τα κατάβαθα της ψυχής του. Εκεί διαλύεται και αναδημιουργείται κομμάτι κομμάτι το είναι του!». Ο Γιάννης δεν έδειξε έκπληξη. «Σας γνωρίζω κ. Βασίλη γιατί κάλυψα αρκετές δίκες όταν εσείς ήσασταν στην έδρα. Δεν ήθελα όμως να φανώ αδιάκριτος», είπε σοβαρός. Εγώ έδειξα την αληθινή έκπληξή μου. «Μου φαίνεται απίστευτο», ψιθύρισα. «Κάτι μου θύμιζε το πρόσωπό σας αλλά τώρα αισθάνομαι θαυμασμό και μια γλυκιά ανακούφιση». Του χαμογέλασα αχνά και πρόσθεσα: «Θα μας ήταν ευχάριστο και ευεργετικό για όλους αν μας ακολουθούσατε κύριε Βασίλη!». Εκείνος έπαιξε για λίγο με τα κλειδιά του και τέλος είπε: «Αν έχει καραβάκι αύριο απ την Ιβήρων για το Βατοπαίδι θα έρθω». 14
Είδα τον Γιάννη να χαμογελά. Χαμογέλασα κι εγώ. Ύστερα για να αισθανθεί ο κ. Βασίλης καλύτερα, συνέχισα την αφήγησή μου: ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Γ.Σ.Δ.Κ. ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΜΟΝΗΣ ΓΙΑ 25 000 στρ. Εν τέλει προχώρησε η διαδικασία από το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Δημοσίων Κτημάτων και μετά από διάστημα περίπου ενός έτους το 2002 το Γνωμοδοτικό ξαναγνωμοδότησε ότι οι παραλίμνιες εκτάσεις ανήκουνε στην μονή. Κάποιες εκτάσεις από τις παραλίμνιες είχανε μοιραστεί σε ιδιώτες, ήτανε πολύ μικρό ποσοστό σε σχέση με το σύνολο που ήταν περίπου 25 000 στρέμματα. Η Μονή με συμβουλές από τους Νομικούς Συμβούλους προχώρησε να ζητήσει να μην θιχτούν τα δικαιώματα των καλόπιστων ιδιωτών, που ούτως ή άλλως δεν ήθελε ποτέ να τους ενοχλήσει, να γίνει μικρή ανταλλαγή σύμφωνα με τον Νόμο μόνο για τις εκτάσεις εκείνες οι οποίες είχανε μοιραστεί στους ιδιώτες. Το αίτημα έγινε προς τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας το 2002 περίπου και ο Νομάρχης της Ξάνθης ο οποίος ειδοποιήθηκε, άρχισε να παρεμβαίνει στις τοπικές Υπηρεσίες της Ξάνθης και το αποτέλεσμα ενώ ήτανε θετικό για την Μονή κατόρθωσε να το βγάλει ουδέτερο. Δηλαδή η Επιτροπή Απαλλοτριώσεων Νομού Ξάνθης, όπου είχε αποταθεί η Μονή, μέσω των κεντρικών, γνωμοδότησε ότι δεν μπορεί να γνωμοδοτήσει γιατί το θέμα είναι μείζον. Ταυτόχρονα η Μονή υπέβαλε στο Γ.Σ.Δ.Κ. μετά την αποτυχία του συμβιβασμού για το θέμα της διαχείρισης της Λίμνης με Νομοθετική Ρύθμιση το 2002 αίτημα αναγνώρισης των δικαιωμάτων της και την Λίμνη εκδόθηκε και άλλη Γνωμοδότηση με την οποία δικαιώθηκε η Μονή περί το τέλος του 2002, ο Υπουργός όμως καθυστέρησε να την αποδεχθεί και την αποδέχτηκε περίπου στα μέσα του 2003. «Άρα λοιπόν αφού υπάρχει απόφαση του υπουργού ύστερα από την Γνωμοδότηση του Συμβουλίου Δημοσίων Κτημάτων προς τι όλος αυτός ο θόρυβος;» αναρωτήθηκε ο ανώτερος δικαστικός του Αρείου Πάγου που είχε μπει στην συζήτησή μας. Ο Γιάννης χαμογέλασε. «Στο σινάφι μας σκέπτονται αντίθετα», παρατήρησε. Ειδικά οι πρωτοκλασάτοι! «Υπάρχουν πολλοί που σκέπτονται έτσι;» τον ρώτησα. Κούνησε θλιμμένα το κεφάλι του. «Ναι, έτσι νομίζω.» Έμεινε για λίγο σκεφτικός και πρόσθεσε: «Η δημοκρατία είναι μια μορφή κυβερνήσεως από εκατοντάδες χρόνια. Τρικλίζει όμως ακόμη συνεχώς, απ τις τρικλοποδιές που συνεχώς δέχεται από επίδοξους σκευωρούς! Όσο για το «γιατί», είναι ακόμα ένα αίνιγμα που παραμένει άλυτο». Βύθισε το βλέμμα του στο δικό μου και πρόσθεσε:» Η αφήγησή σου είναι γλαφυρή και εμπεριστατωμένη. Περιμένω την συνέχεια». ΑΓΩΓΗ 2003 ΝΟΜΑΡΧΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ - ΦΟΡΕΙΣ Ο Νομάρχης της Ξάνθης είχε ήδη αρχίσει να προσεγγίζει τον επίσκοπο της περιοχής και ενώ ο επίσκοπος είχε καλή διάθεση για την Μονή και για τα χρυσόβουλλα πίστευε ότι είναι τίτλοι και το είχε πει σε ομιλία δική του στην Μονή του, έπεισε ο Νομάρχης ότι πρέπει να ξεσηκωθεί και αυτός και όλοι μαζί οι τοπικοί παράγοντες παρόλο που οι ψαράδες ήταν φιλικώς διακείμενοι προς την μονή να μην επιτρέψουν στη Μονή να εφαρμοστούν οι τίτλοι και οι γνωμοδοτήσεις του ΓΣΔΚ και έτσι αναγκάστηκε η Μονή να κάνει αγωγή προς το Ελληνικό Δημόσιο για να εφαρμοστούν επιτέλους οι τίτλοι της στις αρχές του 2003. Από τα τέλη Αυγούστου του 2003 το παρασκήνιο ήταν πάρα πολύ έντονο, ο Επίσκοπος μάζεψε κάποιους δημάρχους και κάποιους λεγόμενους φορείς μαζί με τον Νομάρχη και κάποιους βουλευτές για να αποτελέσουν επιτροπή αγώνα εναντίον της Μονής. Ξεκίνησαν λοιπόν με δημοσιεύματα εναντίον της Μονής και με απόφαση να κατέβουνε στους Υπουργούς προκειμένου να τους πιέσουν για να ανακαλέσουν τις Γνωμοδοτήσεις του ΓΣΔΚ. Πράγματι, είδανε τον κ. Δρυ και τον κ. Φωτιάδη τον Οκτώβριο του 2003. Ο κ. Δρυς παρέμενε στην άποψή του ότι η νησίδα ανήκει στην Μονή Βατοπαιδίου, ο κ. Φωτιάδης είπε ότι ήρθατε εδώ με πολιτικό τρόπο για να πιέσετε για θέματα τα οποία είναι νομικά. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι αν έχετε νομικές απόψεις κι όχι πολιτικές σαν κι 15
αυτές που τώρα ήρθατε να μου πείτε, να κάνω αναπομπή χρησιμοποιώντας τα επιχειρήματά σας. Πράγματι, ανέλαβε ο κ. Ξυνίδης και εντός ενός μηνός μάζεψε τις απόψεις του Ελευθεριάδη, του Νομικού Συμβούλου του Κράτους το 1922 πριν τον συμβιβασμό του 1924 και που είχαν συνταχθεί πριν η νομολογία αποδείξει ότι οι απόψεις του Ελευθεριάδη στις γνωμοδοτήσεις του δεν ισχύουν πια, τις χρησιμοποίησε τις απόψεις αυτές και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ενός μηνός τις έστειλε με φαξ στον κ. Υπουργό προκειμένου να γίνει η αναπομπή την οποία διέταξε ο Υπουργός αμέσως ώστε το Γ.Σ.Δ.Κ. να λάβει υπόψη αυτές τις απόψεις και να γνωμοδοτήσει ξανά επί της υποθέσεως. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Ελευθεριάδης σε βιβλίο του «ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΓΑΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ» είχε αναθεωρήσει πλήρως όλες τις απόψεις αυτές τις οποίες χρησιμοποίησε στην Γνωμοδότηση του 1922 και τις οποίες χρησιμοποίησε ο κ. Ξυνίδης μη γνωρίζοντας ότι δεν υφίστανται πλέον. «Ο Γολγοθάς για την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, δυστυχώς συνεχίζονταν», παρατήρησε ο Γιάννης. Τον κοίταξα ανέκφραστα. Ο ηλικιωμένος δικαστής που καθόταν απέναντι έδειχνε σκεφτικός. «Κανένας δεν μένει ανεπηρέαστος απ την εμπειρία της δύναμης. Μερικοί γίνονται σκληροί, μερικοί διαφθείρονται απ την κολακεία και την αυταρέσκεια. Άλλοι, γίνονται σοφοί επειδή καταλαβαίνουν τις συνέπειες των ενεργειών τους. Γενικά όσοι δέχονται το ευεργέτημα της δύναμης επηρεάζονται απ αυτήν!» αποκρίθηκε ο ηλικιωμένος άντρας. Του ένευσα καταφατικά. Έχεις δίκιο», του είπα. «Ο Γιάννης όμως που είναι δημοσιογράφος τα αντιλαμβάνεται πιο εύκολα και γρήγορα». Εκείνος έβγαλε απ το σακίδιό του ένα μπουκάλι με νερό και ήπιε δυο γουλιές. «Ναι, έτσι είναι». Άπλωσε τα χέρια του σαν σημάδι της φοβερής απόγνωσης και πρόσθεσε: «Νομίζω όμως πως το κακό άρχισε και σιγά σιγά θα δυναμώσει!» «Κι άλλο;» τον ρώτησα. Μου χαμογέλασε θλιμμένα. «Μερικοί άνθρωποι των Μήντια, παρατηρώ, έχουν διασαλέψει την ελληνική κοινωνία. Μπαίνουν στα σπίτια των Ελλήνων και προσπαθούν απεγνωσμένα να διαλύσουν το τίμιο και το ηθικό του καθενός. Εκμαυλίζουν την ηθική υπόσταση του μέσου Έλληνα πολίτη!». Έμεινε για λίγο σιωπηλός κι ύστερα πρόσθεσε: «Κανονικά, ο μόνος τρόπος να αποφύγεις να καταπίνεις όλες αυτές τις ανοησίες που σου σερβίρουν σήμερα, στηριγμένες δήθεν πάνω σε λογικά επιχειρήματα, είναι να διαβάζεις τα σφάλματα του παρελθόντος που στηρίζονταν κι αυτά σε ακλόνητα επιχειρήματα». ΔΙΚΗ 2003 Επειδή η δίκη από την αγωγή που είχε καταθέσει η μονή τον Ιανουάριο του 2003, μετά από αναβολή θα γινόταν τον Νοέμβριο του 2003, βιαζόντουσαν να γίνει αναπομπή των Γνωμοδοτήσεων του Γ.Σ.Δ.Κ. γιατί είναι όχι μόνο εξώδικη ομολογία οι Γνωμοδοτήσεις αυτές, αλλά όπως το ίδιο το Δημόσιο στην Δίκη του 2003 δέχτηκε ότι είναι δεσμευτικές και εάν γνωμοδοτούσε ξανά το ΓΣΔΚ υπέρ της Μονής θα ήταν και τελεσίδικες σε σημείο που να μην χρειάζεται να βγει απόφαση από το Δικαστήριο εάν γνωμοδοτούσε υπέρ της Μονής το Γνωμοδοτικό μετά την αναπομπή. Γι' αυτό είχε ζητήσει ο εκπρόσωπος του Δημοσίου να δοθεί αναβολή στην έκδοση απόφασης του δικαστηρίου, παρόλο που είχε συζητηθεί η υπόθεση το 2003 ώστε να υπάρξει χρόνος εκδόσεως καινούρια Γνωμοδότησης. Υπήρχαν δύο δρόμοι. Ο ένας δρόμος ήταν να εκδοθεί απόφαση από το Δικαστήριο και ο άλλος να βγει Γνωμοδότηση από το ΓΣΔΚ. Τι είχε συμβεί όμως στο δικαστήριο το 2003; Ο Νομάρχης μαζί με τον Μητροπολίτη είχανε στείλει ανθρώπους δικούς τους οι οποίοι αν και δεν είχαν καμία σχέση με την λίμνη διότι με την λίμνη ασχολούνταν μόνο οι ψαράδες οι οποίοι ήταν φιλικώς διακείμενοι προς την Μονή και θέλανε να συνεργαστούν με την Μονή. Είχαν στείλει εγκαθέτους πολιτικούς οι οποίοι ωρύονταν χωρίς να έχουν οποιοδήποτε λόγο και έστειλαν τα ΜΜΕ για να δημιουργήσουν αρνητικό κλίμα και να πιέσουν τους δικαστές, ιδίως τους δικαστές τους δύο από την Ξάνθη, δηλαδή απ' την πόλη τους, γιατί το δικαστήριο γινόταν στην Κομοτηνή. Το παράδοξο είναι ότι αφού το δικαστήριο έγινε κι αφού υπήρχε αναμονή Γνωμοδότησης είτε του Γ.Σ.Δ.Κ. είτε εκδόσεως αποφάσεως από το Δικαστήριο, άρχισαν οι φορείς να πιέζουν το Δικαστήριο και την πρόεδρο του Δικαστηρίου με φωνές και τηλεφωνήματα να εκδώσει σύντομα απόφαση σύμφωνα με μια εισήγηση της εισηγήτριας της Ξανθιώτισσας, της κ. Σακάλογλου, που γνωρίζανε και την εισήγησή της από τον Φεβρουάριο του 2004. Δηλαδή 16
λίγους μήνες μετά και πριν εκδώσει το Δικαστήριο οποιαδήποτε απόφαση. Στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής υπάρχει ένα ολόκληρο παρασκήνιο το οποίο το ομολόγησαν οι ίδιοι οι φορείς. Ο δημοσιογράφος κ. Παπαδόπουλος, που ήταν ο δημοσιογράφος των φορέων έχει πει ξεκάθαρα ότι γνώριζαν την εισήγηση, ότι γνώριζαν την διάσκεψη και ήξεραν ποιο θα είναι το αποτέλεσμα της δίκης και ενώ δεν υπήρχε απόφαση, βάφτισαν την εισήγηση της εισηγήτριας σε απόφαση για να μπορέσουν να δημιουργήσουν ποινικό αδίκημα. Διότι αδίκημα στο βαθμό που δεν υπήρχε απόφαση δεν μπορούσε να υπάρχει. Η Μονή ποτέ δεν ήθελε εμπλοκές δικαστηρίων υπέβαλλε αίτημα συμβιβασμού και προσπαθούσε να υπάρχει συμβιβασμός. Το Ν.Σ.Κ. δέχτηκε να ματαιωθεί η δίκη και δεν δέχτηκε να σταματήσουν οι δίκες αλλά είπε ότι έχει το δικαίωμα το Δημόσιο να την επαναφέρει όποτε θέλει. Η βασική αιτία που εμπλεκότανε μέσα Ξυνίδης, Πεταλωτής, Νομάρχης και Δεσπότης είναι η εξής: οι μεν πολιτικοί διότι όπως φάνηκε και αργότερα ήθελαν να εκτοπίσουν άλλους πολιτικούς και να μαζέψουν ψήφους από τον λαό περνώντας στα ΜΜΕ ότι είναι προστάτες του λαού, όμως λαός που θιγόταν δεν υπήρχε, ήταν τελείως επικοινωνιακό το θέμα, ο δε μητροπολίτης είχε την αίσθηση ότι κινδυνεύει από την αίγλη της μονής να φανεί δεύτερος κι αυτό βέβαια ήταν μια λάθος δική του αίσθηση, διότι ο επίσκοπος για τους μοναχούς πάντοτε είναι πρώτος. Αλλά όμως όταν μαζεύτηκαν κάποιοι και τον έπεισαν ότι πρέπει να παρέμβει, παρενέβη λάθος και έπληξε μ' αυτό τον τρόπο την Εκκλησία και το Άγιον Όρος. Δεν βιάζονταν. Γιατί ήρωες δεν ήταν ώστε να εκβιάσουν μια κατάσταση και να την φέρουν στα μέτρα τους. Πρώτα προετοίμαζαν σύμφωνα με τα προσόντα που είχαν και τα όπλα που διέθεταν κι ύστερα χτυπούσαν πισώπλατα. Πάντα έτσι γίνεται. Γιατί αυτοί που χτυπάν εκ προμελέτης, κρύβουν μέσα τους ένα τεράστιο ρεμάλι Έχετε δει πως χτυπάνε τα ρεμάλια; Επειδή είναι θρασύδειλες ψυχές, δεν δίνουν στον αμυνόμενο την πολυτέλεια του χρόνου να αντιδράσει! Χτυπάν από πίσω συνεχώς!... Από τον Φλεβάρη του 2004 διέρρεαν συνεχώς οι φορείς προκειμένου να πιέσουν την Πρόεδρο του Δικαστηρίου να εκδώσει σύντομα απόφαση, πίεζαν λοιπόν διότι γνώριζαν ότι υπήρχε η εισήγηση της εισηγήτριας. Σ' αυτές τις περιπτώσεις όμως με τόσο μεγάλο αντικείμενο είναι φυσιολογικό όχι μόνο 7 ή 8 μήνες αλλά και 10 μήνες κάνει πολλάκις να εκδοθεί μια απόφαση προκειμένου να ερευνηθεί σε βάθος η πραγματικότητα. Ακόμη και στις τηλεοράσεις και σε διάφορα ΜΜΕ οι φορείς προεξοφλούσαν ότι η Μονή έχει χάσει την δίκη πριν ακόμα γίνει η διάσκεψη των δικαστών γνωρίζοντας ότι οι δύο ξανθιώτες δικαστές ήτανε με το μέρος τους, οι οποίοι έλεγαν στους ανθρώπους που είχαν ανακοινώσει τα εσωτερικά της δικής ότι εμείς τώρα θα εκτεθούμε έτσι που εσείς τα λέτε αυτά στα ΜΜΕ και θα καταλάβουν όλοι ότι κάναμε κάτι που δεν έπρεπε να κάνουμε, διότι ο νόμος δεν επιτρέπει να βγάζουνε τα εσώψυχα του δικαστηρίου στον αέρα και οι άλλοι να τα λένε στα ΜΜΕ. Έλεγαν ότι τώρα έτσι που τα κάνατε εμείς θα εκτεθούμε. 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΑΤΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ 2003 Ματαιώθηκε η συζήτηση αφού το αίτημα της Μονής ήταν νόμιμο η Γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό. Η μονή στη συνέχεια, όπως ανέφερε στο αίτημά της, πρότεινε ξανά συμβιβαστική λύση. Για να κατανοήσει όμως κανείς το αίτημα της Μονής που έγινε προς το τέλος του 2004 προς τον Υπουργό τον κ. Δούκα, μετά τον κ. Τσιτουρίδη και τον κ. Μπασιάκο πρέπει να γυρίσει πίσω να δει τι είχε συμβεί με το συμβιβασμό από το 1922 όταν η Μονή είχε κάνει αγωγή στο Δημόσιο με τη έκδοση Ν.Δ το 1924. Αυτό θέλει μια πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση που θα πούμε πιο κάτω. Η ανάλυση υπάρχει μέσα στην εισήγηση του κ. Κονιδάρη και έχει τα εξής σημεία: ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1920 Απελευθερώθηκε η Θράκη και η Μονή απευθύνθηκε στην διασυμμαχική Κυβέρνηση και ζήτησε τα δίκαιά της, την λίμνη, τα ιχθυοτροφεία με τα γνωστά όριά τους που είναι οι παραλίμνιες εκτάσεις. Δεν αποδέχτηκε η διασυμμαχική Κυβέρνηση, η μονή διαμαρτυρήθηκε και κατέθεσε επιστολή, ότι διεκδικώντας τα δίκαια κυριότητάς της, θα συμμετέχει ταυτόχρονα σε μια δημοπρασία που έκανε η διασυμμαχική Κυβέρνηση για να μην χάσει την διαχείριση της λίμνης και θα ήταν εκεί προκειμένου να διεκδικήσει τα δικαιώματά της, πράγμα που αποδέχτηκε η διασυμμαχική κυβέρνηση, πράγματι η Μονή πήρε την διαχείριση της Λίμνης με σύμβαση που έγινε με την διασυμμαχική Κυβέρνηση. Ταυτόχρονα κατατέθηκε αγωγή κατά του Δημοσίου το 1922. ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΝΟΜΟΜΑΘΩΝ ΑΓΩΓΗ 1922 Η Μονή μετά από όλα αυτά απευθύνθηκε στους καθηγητές Πανεπιστημίου στην Αθήνα, στο Ράλλη, το Στρέϊτ, το Δίγκα, το Σαρίπολο, τα ιερά τέρατα της Νομικής Επιστήμης, για να βεβαιωθεί ότι έχει δίκαιο με βάση τους τίτλους τους οποίους έχει στα χέρια της για τη λίμνη τα χρυσόβουλλα, τα φιρμάνια και τα πατριαρχικά σιγίλλια. Και βεβαίως γνωμοδότησαν όλοι ότι η Μονή έχει δίκαιο, ότι η λίμνη της ανήκει. Γι αυτό, η Μονή το 1922, έχοντας αυτές τις γνωμοδοτήσεις, κατέθεσε αγωγή, περιμένοντας ότι θα δικαιωθεί. ΑΙΤΗΜΑ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ 1923 Όμως, το 1922 έγινε η Μικρασιατική καταστροφή και το 1923 η Μονή με αίτημά της ζήτησε να γίνει συμβιβασμός. Δεν είναι λοιπόν παράξενο για τη Μονή, ακόμα και όταν υπήρχε εθνική συμφορά να τρέχει με αγωγές σε δικαστήρια και να ζητά συμβιβασμούς με το ελληνικό δημόσιο, διότι θεωρεί ότι Δημόσιο και Μονή δεν διαφέρουνε στους σκοπούς και στους στόχους, εξυπηρετούν τους ίδιους εθνικούς σκοπούς. Ειδικότερα στην περίπτωση αυτή, επειδή έγινε η Μικρασιατική καταστροφή, γι αυτό και για να μην χτυπηθούν οι τίτλοι, τα χρυσόβουλλα και τα πατριαρχικά σιγίλλια, γενικά τίτλοι που ίσχυαν για άλλα μετόχια του Οικουμενικού Πατριαρχείου και όλων των πατριαρχείων, δεν προχώρησε στο θέμα της αγωγής, αλλά παρ όλο που την κατέθεσε ζήτησε συμβιβασμό. Στο συμβιβασμό έλεγε η Μονή «Να δοθούν 38000 στρέμματα στο Δημόσιο για τους πρόσφυγες, προκειμένου να αναγνωρίσεις τους τίτλους και να πάψει κάθε δικαστική διαφορά». Το αποδέχτηκε αυτό το Δημόσιο και το Υπουργείο Εξωτερικών τότε. Ο κος Παπαναστασίου υπουργός, μαζί με τον Υπουργό Γεωργίας τον κο Μπακάλπαση στείλανε επιστολή στη Μονή και είπαν ότι συμφωνούν και προέβησαν μετά από σύμφωνη γνώμη της Μονής στην έκδοση νομοθετικού διατάγματος που περιλάμβανε αυτή τη συμφωνία. Όμως, οι ιστορικοί λένει ότι, ενώ εκδόθηκε νομοθετικό διάταγμα το 1924 που κύρωνε την συμφωνία, εξαπάτησαν οι υπάλληλοι και ο υπουργός τότε της εποχής εκείνης, τους Αγιορείτες Βατοπαιδινούς μοναχούς, πήραν τα μετόχια, τα 38000 στρέμματα για τους πρόσφυγες, αλλά δεν ήθελαν να υπογράψουν τη σύμβαση για να δώσουνε τη λίμνη. Και δεν θα 18
υπέγραφαν ποτέ, κι εδώ ακριβώς φαίνεται ο τρόπος της αναξιοπιστίας του Δημοσίου, όπου δεν ήθελε να υπογράψει τη σύμβαση σε εφαρμογή Νομοθετικού Διατάγματος. Και αν δεν ιδρυόταν το Συμβούλιο της Επικρατείας το 1929, η Μονή θα έπρεπε και πάλι να προσφύγει στα πολιτικά δικαστήρια για να διεκδικήσει 38000 στρέμματα και μία λίμνη.». Καθώς μιλούσα είδα τον Γιάννη που έμεινε σιωπηλός κοιτάζοντας στο κενό. Σταμάτησα. Όταν μίλησε στο τέλος, είχε ζαρώσει το μέτωπό του κι ήταν συλλογισμένος. «Η σκέψη μου είναι κάπως πολύπλοκη και αρκετά μπερδεμένη για κάποιους, βασίζεται όμως στην αλήθεια. Τρέφω πολύ λίγη πίστη στην ευθύτητα των ανθρώπων. Ξέρω πως κάθε άνθρωπος έχει μια ορισμένη τιμή και πως δε θα πεθάνει έντιμος, παρά αν δεν προσπαθήσει να τον αγοράσει κανένας! Όσο για το Ελληνικό Δημόσιο όλοι πιστεύουμε πως οι σχέσεις της μονής μαζί του ήταν σταθερές και εγκάρδιες. Κανείς μας δεν πίστευε πως ήταν τρομακτικά επικίνδυνες!». Του χαμογέλασα. «Κι όμως είναι. Όταν είναι να πάρει, γίνεται αθεράπευτα ανθρώπινο και ρεαλιστικό. Όταν όμως είναι να δώσει, θυμίζει δύστροπη γριά αρκούδα». Ο ηλικιωμένος δικαστής που είχα απέναντι κούνησε το κεφάλι του. «Τέλος πάντων», είπε. «Συνεχίστε την εξιστόρηση των γεγονότων». ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟ Σ.τ.Ε. 1929 Η Μονή όμως προτίμησε, αφού ιδρύθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας, να προσφύγει σ αυτό. Προσπάθειες πενταετίας να συμμορφωθεί το Δημόσιο προς το Ν.Δ. του 1924 δεν απέδωσαν και ενώ το Νομοθετικό Διάταγμα αυτό ισχύει μέχρι σήμερα, το Δημόσιο την μια το αποδέχεται, την άλλη το απορρίπτει και εκμεταλλεύεται έτσι σε βάθος χρόνου ξένη περιουσία. Είναι ίσως από όσα συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας είπε ότι πράγματι ο Υπουργός πρέπει να υπογράψει, αλλά, όπως λέει ο κος Κονιδάρης (εδώ Κονιδάρης), ερμήνευσε ψευδώς το νομοθετικό διάταγμα του 1924 και ενώ είναι σαφής στο Ν.Δ. η συμφωνία που είχε γίνει, να παύσουν οι δικαστικές διαφορές και να αναγνωριστούν οι τίτλοι της Μονής και να δοθεί κατα κυριότητα η λίμνη στη Μονή, αφού το Δημόσιο δεν είχε ποτέ κυριότητα σε αυτήν, το Συμβούλιο της Επικρατείας έδωσε τη δυνατότητα στον Υπουργό με απλές σκέψεις και ψευδή ερμηνεία να δημιουργήσει καινούργιους όρους αντιθέτως στο νομοθετικό διάταγμα του 1924. Το Συμβούλιο της Επικρατείας χωρίς να είναι αρμόδιο είπε ότι η λίμνη είναι λιμνοθάλασσα (Μονή Βλατάδων) και δεν είναι δεκτική αστικής κυριότητος, πράγμα βέβαια το οποίο στην πραγματικότητα δεν ισχύει, διότι όλες οι πραγματογνωμοσύνες δείχνουν ότι πρόκειται περί λίμνης, αλλά και λιμνοθάλασσα και λίμνη να είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς ισχύει το καθεστώς που ίσχυε όταν αποκτήθηκε (Δωρής). Σε κάθε περίπτωση έπρεπε, αν ήταν τίμια η διαδικασία, να πει το Δημόσιο ότι δεν μπορεί να δοθεί η λίμνη, και ας πάει στα δικαστήρια η Μονή να βρει το δίκιο της, αλλά έπρεπε να ρυθμιστεί αποζημίωση για τα 38000 στρέμματα τα οποία έδωσε η Μονή για το συμβιβασμό; Αυτά εξαφανίστηκαν, τα πήρε από την Μονή το Δημόσιο και ούτε αναφέρονται. Απλώς το Δημόσιο δέχεται ότι δεν είναι δεκτική κυριότητος η λίμνη. Τέλος. Φτιάχνει τους όρους παρανόμως ο Υπουργός, πιέζει και εκβιάζει τη Μονή να υπογράψει σε πέντε ημέρες, παίρνει ποσοστά το Ελληνικό Δημόσιο από την Λίμνη, δίνει την κατοχή και τη διαχείρηση της Μονής στη λίμνη. Η Μονή παραμένει ήσυχη ότι έχει πάρει την κατοχή, έχει και το νομοθετικό διάταγμα του 1924, έχει και την κυριότητα.» Σταμάτησα κι έμεινα για λίγο να τους κοιτάω. Ο Γιάννης, ο δημοσιογράφος, προσπάθησε να μου χαμογελάσει αλλά φάνηκε περισσότερο σαν μορφασμός αγωνίας. Έπειτα είπε: «Οι μοναχοί του Βατοπαιδίου, είναι οπλισμένοι πάντα με μια τίμια καρδιά και τα δικά τους πιστεύω για την αλήθεια. Είναι αρκετά όπλα για οποιοδήποτε μοναχό που έχει την ευλογία του Χριστού και ζει στο περιβόλι της Παναγίας». Ένευσα καταφατικά και συνέχισα: ΣΥΜΒΑΣΗ 1930 Υπογράφτηκε η σύμβαση το 1930, πάντως με εκβιασμό, όπως αναφέρουν οι ιστορικοί και όπως προκύπτει από τα έγγραφα. Έλα όμως που από το 1930 που υπογράφηκε η σύμβαση μέχρι το 1935 πέρασε μόνο μια πενταετία, και το Ελληνικό Δημόσιο κατάργησε μονομερώς τη 19