ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / A ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 13 11 2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Μαρίνος Ιωάννου, Σταυρούλα Γκιτάκου, Ιωάννα Βασιλείου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α A1. Το στοιχείο 19Χ έχει παρόμοιες χμικές ιδιόττες με το στοιχείο: α. 1Ψ β. 9Φ γ. 3Ζ δ. 20Ω A2. Το άτομο του 17Cl έχει στ θεμελιώδ κατάστασ: α. 5 λεκτρόνια σθένους β. 6 λεκτρόνια σθένους γ. 7 λεκτρόνια σθένους δ. 8 λεκτρόνια σθένους A3. Ποιο από τα παρακάτω ισχύει στις ομοιοπολικές ενώσεις: α. σχματίζονται κρυσταλλικά πλέγματα β. αναπτύσσονται δυνάμεις λεκτροστατικής φύσς μεταξύ των αντίθετα φορτισμένων ιόντων γ. έχουν υψλά σμεία τήξεως δ. σχματίζονται μόρια, στερεά, υγρά ή αέρια A4. Ο χμικός δεσμός μεταξύ δύο ατόμων 8O είναι: α. διπλός ομοιοπολικός μ πολικός β. τριπλός ομοιοπολικός μ πολικός γ. ομοιοπολικός πολικός δ. ιοντικός A5. Να γράψετε στν κόλλα σας τον αριθμό τς πρώτς στήλς που αντιστοιχεί στο γράμμα τς δεύτερς στήλς: Στήλ Α 1. Αλκαλικές Γαίες 2. Αλκάλια 3. Αλογόνα 4. Ευγενή Αέρια 1 Γ, 2 Β, 3 Α, 4 Στήλ Β Α. VIIA Β. ΙΑ Γ. ΙΙΑ Δ. VIIIA Δ Σελίδα 1 από 6
ΘΕΜΑ Β Β1. Να χαρακτρίσετε στν κόλλα σας κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις ως ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ. Tα χμικά στοιχεία 2He και 18Αr βρίσκονται στν ίδια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα. ΣΩΣΤΗ H λεκτρονιακή στιβάδα L είναι δυνατό να περιέχει 10 λεκτρόνια. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ i Τα στοιχεία του Περιοδικού Πίνακα που βρίσκονται κατά μήκος μιας περιόδου έχουν τον ίδιο αριθμό στιβάδων. ΣΩΣΤΗ iv. Η στιβάδα Ο περιέχει 50 λεκτρόνια, για τα μέχρι σήμερα γνωστά στοιχεία, βάσ του τύπου 2 n2, όπου n ο κύριος κβαντικός αριθμός. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ v. Τα υδατικά διαλύματα των ιοντικών ενώσεων είναι καλοί αγωγοί του λεκτρισμού. ΣΩΣΤΗ ( x 1) Β2. Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός: Στοιχείου Α που βρίσκεται στν 3 περίοδο και στν VA ομάδα του Περιοδικού Πίνακα. Ζ = 15 Στοιχείου Β που βρίσκεται στν 2 περίοδο και στν VIA ομάδα του Περιοδικού Πίνακα. Ζ = 8 i Στοιχείου Γ που βρίσκεται στν 3 περίοδο και στν ομάδα των αλογόνων. Ζ = 17 iv. Στοιχείου Δ που έχει ίδιο αριθμό στιβάδων με το 11Νa και ανήκει στν ομάδα των ευγενών αερίων. Ζ = 18 v. Στοιχείου Ε που βρίσκεται στν 4 περίοδο του περιοδικού Πίνακα και ανήκει στν ομάδα των αλκαλικών γαιών. Ζ = 20 ( x 1) Δίνονται τα στοιχεία 19A, 17B, 15Γ, 35Δ, 11E, 7Ζ. Να γίνει λεκτρονιακή κατανομή των παραπάνω στοιχείων σε στιβάδες. 19Α: Κ(2), L(8), M(8), N(1) 17Β: Κ(2), L(8), M(7) 15Γ: Κ(2), L(8), M(5) 35Δ: K(2), L(8), M(18), N(7) 11Ε: K(2) L(8) M(1) Β3. 7Ζ: Κ(2) L(5) Να βρείτε σε ποια ομάδα και ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν. 19Α: 4 περίοδος, ΙΑ ομάδα 17Β: 3 περίοδος, VIΙΑ ομάδα 15Γ: 3 περίοδος, VΑ ομάδα 35Δ: 4 περίοδος, VIΙΑ ομάδα 11Ε: 3 περίοδος, ΙΑ ομάδα 7Ζ: 2 περίοδος, VΑ ομάδα i Nα χαρακτρίσετε κάθε ένα από τα στοιχεία αυτά ως μέταλλο ή αμέταλλο. 19Α: Μέταλλο 17Β: Αμέταλλο 15Γ: Αμέταλλο 35Δ: Αμέταλλο 11Ε: Μέταλλο 7Ζ: Αμέταλλο iv. Ποια στοιχεία από αυτά έχουν παρόμοιες χμικές ιδιόττες. Παρόμοιες χμικές ιδιόττες έχουν αυτά που ανήκουν στν ίδια ομάδα του περιοδικού πίνακα δλαδή τα Α και Ε, Β και Δ και Γ και Ζ. Σελίδα 2 από 6
Β4. (Μονάδες 3 x 4) Το χμικό στοιχείο Ca βρίσκεται στν τέταρτ περίοδο του Περιοδικού Πίνακα. Το ιόν Ca+2 έχει δομή ευγενούς αερίου. Να προσδιορίσετε: Σε ποια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα ανήκει το στοιχείο Ca. Αφού το ιόν Ca+2 έχει δομή ευγενούς αερίου το στοιχείο Ca έχει δύο λεκτρόνια στν εξωτερική του στιβάδα άρα ανήκει στν ΙΙΑ ομάδα του περιοδικού πίνακα. Τον ατομικό αριθμό του ατόμου του Ca. Η λεκτρονιακή δομή του Ca που βρίσκεται στν 4 περίοδο του περιοδικού πίνακα και στν ΙΙΑ ομάδα είναι Κ(2), L(8), M(8), N(2) και ο ατομικός του αριθμός είναι 20. (Μονάδες 2 + 1) ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνονται τα στοιχεία: 19Κ και 8O 1Η και 9F 3Li και 17Cl 1H και 16S Σε κάθε περίπτωσ: να προσδιορίσετε το είδος του δεσμού που αναπτύσσεται μεταξύ τους, 19Κ: Κ(2), L(8), M(8), N(1) 8Ο: Κ(2) L(6) Σχματίζεται ιοντικός δεσμός 1Η: Κ(1) F: Κ(2) L(7) 9 Σχματίζεται ομοιοπολικός δεσμός 3Li: Κ(2), L(1) Κ(2), L(8), M(7) Σχματίζεται ιοντικός δεσμός 17Cl: 1Η: Κ(1) S: Κ(2), L(8), M(6) 16 Σχματίζεται ομοιοπολικός δεσμός να περιγράψετε τον τρόπο που σχματίζεται, Σχματίζεται ιοντικός δεσμός με αποβολή ενός λεκτρονίου από το 19Κ και πρόσλψ δύο λεκτρονίων από το 8Ο προκειμένου και τα δύο στοιχεία να αποκτήσουν λεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. Σχματίζεται ομοιοπολικός δεσμός με αμοιβαία συνεισφορά ενός λεκτρονίου από το 1Η και το 9F προκειμένου και τα δύο στοιχεία να αποκτήσουν λεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. Σχματίζεται ιοντικός δεσμός με αποβολή ενός λεκτρονίου από το 3Li και πρόσλψ ενός λεκτρονίου από το 17Cl προκειμένου και τα δύο στοιχεία να αποκτήσουν λεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. Σχματίζονται δύο ομοιοπολικοί δεσμοί με αμοιβαία συνεισφορά ενός λεκτρονίου από καθένα από τα 1Η και το 16S προκειμένου και τα δύο στοιχεία να αποκτήσουν λεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. Σελίδα 3 από 6
i να γράψετε το χμικό τύπο τς ένωσς. K2O HF LiCl H2S (Μονάδες 4 + 8 + 4) iv. Γ2. Ποιες πλροφορίες μας δίνει ο χμικός τύπος τς ένωσς που προκύπτει στις περιπτώσεις δεσμού μεταξύ 19Κ και 8O και 1Η και 9F. Ο μοριακός τύπος μίας ιοντικής ένωσς μας δείχνει από ποια είδ ατόμων αποτελείται ένωσ και τν αναλογία των ιόντων στο κρυσταλλικό πλέγμα τς. Ο μοριακός τύπος μίας μοριακής ένωσς μας δείχνει από ποια είδ ατόμων αποτελείται ένωσ και τον ακριβή αριθμό ατόμων απο κάθε είδος στο μόριο τς. (Μονάδες 2 x 2) Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός: του δεύτερου αλκαλίου Το δεύτερο αλκάλιο ανήκει στν 3 περίοδο του περιοδικού πίνακα και στν ΙΑ ομάδα, έχει λεκτρονιακή δομή K(2) L(8) M(1) και ατομικό αριθμό 11. τς πρώτς αλκαλικής γαίας Η πρώτ αλκαλική γαία ανήκει στν 2 περίοδο του περιοδικού πίνακα και στν ΙΙΑ ομάδα, έχει λεκτρονιακή δομή K(2) L(2) και ατομικό αριθμό 4. i του δεύτερου αλογόνου Το δεύτερο αλογόνο ανήκει στν 3 περίοδο του περιοδικού πίνακα και στν VIΙΑ ομάδα, έχει λεκτρονιακή δομή K(2) L(8) M(7) και ατομικό αριθμό 17. iv. του πρώτου ευγενούς αερίου Το πρώτο ευγενές αέριο ανήκει στν 1 περίοδο του περιοδικού πίνακα και στν VIIΙΑ ομάδα, έχει λεκτρονιακή δομή K(2) και ατομικό αριθμό 2. v. του τρίτου ευγενούς αερίου Το τρίτο ευγενές αέριο ανήκει στν 3 περίοδο του περιοδικού πίνακα και στν VIIΙΑ ομάδα, έχει λεκτρονιακή δομή K(2) L(8) M(8) και ατομικό αριθμό 18. ( x 1) ΘΕΜΑ Δ Δ1. Το στοιχείο Α έχει στον πυρήνα του τρία νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια και ο μαζικός του αριθμός είναι 37. Να βρεθεί ο ατομικός του αριθμός και να γίνει λεκτρονιακή δομή του σε στιβάδες. p + n = 37 (1) n = p + 3 (2) Από τις σχέσεις 1 και 2 βρίσκουμε ότι p = 17 και n = 20. Άρα ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Α είναι 17 και λεκτρονιακή δομή του σε στιβάδες K(2) L(8) M(7). (Μονάδες 4) Σελίδα 4 από 6
Το στοιχείο Β έχει δύο λεκτρόνια στν εξωτερική του στιβάδα και βρίσκεται στν 3 περίοδο του Περιοδικού Πίνακα. Να βρεθεί ο ατομικός του αριθμός και να γίνει λεκτρονιακή δομή του σε στιβάδες. Αφού το στοιχείο Β έχει δύο λεκτρόνια στν εξωτερική του στιβάδα και βρίσκεται στν 3 περίοδο του Περιοδικού Πίνακα έχει λεκτρονιακή δομή K(2) L(8) M(2) και ατομικό αριθμό 12. (Μονάδες 2) i Να βρεθούν οι ατομικοί αριθμοί των στοιχείων που βρίσκονται στν ίδια ομάδα με το Β αλλά στν προγούμεν και τν επόμεν περίοδο. Τα στοιχεία που βρίσκονται στν ίδια ομάδα με το Β αλλά στν προγούμεν και τν επόμεν περίοδο έχουν λεκτρονιακή δομή K(2) L(2) και K(2) L(8) M(8) Ν(2) και ατομικούς αριθμούς 4 και 20 αντίστοιχα. (Μονάδες 2) iv. Nα περιγραφεί ο δεσμός ανάμεσα στα Α και Β και να γραφεί ο χμικός τύπος τς ένωσς. Ποιες πλροφορίες μας δίνει αυτός ο τύπος; Σχματίζεται ιοντικός δεσμός με αποβολή δύο λεκτρονίων από το Β και πρόσλψ ενός λεκτρονίου από το Α προκειμένου και τα δύο στοιχεία να αποκτήσουν λεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. () Δ2. Τα στοιχεία Α, Β και Γ έχουν ατομικούς αριθμούς x, x + 1, x + 2 αντίστοιχα. Αν το Β ανήκει στα ευγενή αέρια, τι είδους δεσμό σχματίζουν: τo Α με το Γ το Α με το Β Ποιοι οι χμικοί τύποι των ενώσεων που προκύπτουν; Διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις: Αν το στοιχείο Β είναι το ευγενές αέριο 2He τότε το στοιχείο Α είναι το υδρογόνο και το στοιχείο Γ το στοιχείο λίθιο. Ο δεσμός που σχματίζεται είναι ιοντικός με αποβολή ενός λεκτρονίου από το 3Li και πρόσλψ ενός λεκτρονίου από το 1Η προκειμένου και τα δύο στοιχεία να αποκτήσουν λεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. Αν το στοιχείο Β είναι οποιοδήποτε άλλο ευγενές αέριο το στοιχείο Α είναι αλογόνο και το στοιχείο Γ αλκάλιο. Ο δεσμός που σχματίζεται είναι πάλι ιοντικός με αποβολή ενός λεκτρονίου από το Γ και πρόσλψ ενός λεκτρονίου από το Α προκειμένου και τα δύο στοιχεία να αποκτήσουν λεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. (Μονάδες 4) Δ3. Να συγκρίνετε τν ατομική ακτίνα στις παρακάτω περιπτώσεις: 11Na, 19K 16S, 17Cl + 11Na, 11Na Οι λεκτρονιακές δομές των στοιχείων ιόντων είναι οι εξής: 11Νa: Κ(2), L(8), M(1) 19Κ: Κ(2), L(8), M(8), N(1) 16S: Κ(2), L(8), M(6) 17Cl: Κ(2), L(8), M(7) + 11Νa : Κ(2), L(8) Σελίδα 5 από 6
11Na, 19K: Μεγαλύτερ ατομική ακτίνα έχει το 19Κ γιατί σε μία ομάδα του περιοδικού πίνακα ατομική ακτίνα αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω. 16S, 17Cl: Μεγαλύτερ ατομική ακτίνα έχει το 16S γιατί σε μία περίοδο του περιοδικού πίνακα ατομική ακτίνα αυξάνεται από δεξιά προς τα αριστερά. + 11Na, 11Na : Μεγαλύτερ ατομική ακτίνα έχει το 11Νa γιατί έχει μια στιβάδα επιπλέον από το 11Na. Nα συγκρίνετε τν λεκτραρντικόττα μεταξύ των ατόμων των στοιχείων: 9F, 17Cl Η λεκτρονιακή δομή του 9F είναι Κ(2), L(7). Η λεκτραρντικόττα σε μία ομάδα του περιοδικού πίνακα αυξάνεται από κάτω προς τα πάνω άρα το πιο λεκτραρντικό στοιχείο είναι το 9F. i Να συγκρίνετε τν λεκτροθετικόττα μεταξύ των ατόμων των στοιχείων: 11Νa, 19K Η λεκτροθετικόττα σε μία ομάδα του περιοδικού πίνακα αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω άρα το πιο λεκτροθετικό στοιχείο είναι το 19Κ. (Μονάδες 3 x 2) Δ4. Τα ιόντα Χ3+ και Ψ2- έχουν τον ίδιο αριθμό λεκτρονίων με το ευγενές αέριο Ne που έχει ατομικό αριθμό ίσο με 10. Να βρεθεί θέσ τους στον Περιοδικό Πίνακα και να τοποθετθούν κατά αυξανόμεν ατομική ακτίνα. Αφού τα ιόντα Χ3+ και Ψ2- έχουν τον ίδιο αριθμό λεκτρονίων με το ευγενές αέριο Ne που έχει ατομικό αριθμό ίσο με 10 οι λεκτρονιακές των στοιχείων Χ και Ψ είναι Κ(2), L(8), M(3) και Κ(2), L(6), αντίστοιχα. Το στοιχείο Χ ανήκει στν 3 περίοδο και στν ΙΙΑ ομάδα του περιοδικού πίνακα ενώ το στοιχείο Ψ στν 2 περίοδο και στν VIA ομάδα του περιοδικού πίνακα. Η ατομική ακτίνα του Χ είναι μεγαλύτερ από του Ψ γιατί βρίσκεται σε περίοδο μεγαλύτερς τάξς και πιο αριστερά από το στοιχείο Ψ. (Μονάδες 2) ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! Σελίδα 6 από 6