ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΟΥΔΑΣ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Από τη συντακτική ομάδα μαθητών Γυμνασίου Σούδας Το Γυμνάσιο Σούδας συμμετέχει στο πρόγραμμα Μαθητικός τύπος : έκδοση Ηλεκτρονικού περιοδικού με κεντρικό θέμα : Ελλάδα - Γαλλία, Διαπολιτισμικός διάλογος. Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί σε Δίκτυο σχολείων, (Γυμνάσια του Ν. Χανίων), με ευθύνη των καθηγητών Γαλλικής γλώσσας αλλά και εκπαιδευτικών άλλων ειδικοτήτων φίλων της Γαλλοφωνίας. Στα πλαίσια του Ηλεκτρονικού τύπου, το Γυμνάσιο μας επέλεξε να επεξεργαστεί ένα θέμα που σχετίζεται με τη ζωγραφική τέχνη : Πέρα από το Πραγματικό: Απόηχοι του σουρεαλισμού στην Ελλάδα. Η συντακτική ομάδα αποτελείται από οκτώ γαλλόφωνους μαθητές του σχολείου μας: Κλειώ Φρατζεσκάκη, (Τμήμα Γ.4.), Ελισάβετ Χαιλατζίδου, (Τμήμα Γ.4.), Ζαχαρούλα Λαμπροπούλου (Τμήμα Γ.4.), Αφροδίτη Κολοκούρη (Β1), Κωνσταντίνα Καπάκη (Β1), Χριστιάνα Γαβαλάκη (Β1), Σασλή Μαρίνα (Β2), Παπαδεράκη Ειρήνη (Β2).
Υπεύθυνοι της δράσης είναι η κ. Τσεμπελή Κατερίνα (καθηγήτρια Αισθητικής αγωγής), που ανέλαβε να πραγματοποιήσει το Εικαστικό εργαστήρι και η κ. Κουρουτάκη Αλεξάνδρα (καθηγήτρια Γαλλικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας) που ασχολείται με το θεωρητικό μέρος του προγράμματος, δηλαδή με την Ιστορία και τις βασικές αρχές του σουρεαλισμού. Επίσης έχει την ευθύνη της μετάφρασης στα γαλλικά των κειμένων που θα συντάξει η ομάδα εργασίας του προγράμματος. Στόχος του προγράμματος είναι η μελέτη, ο σχολιασμός και η παρουσίαση έργων σύγχρονων Ελλήνων υπερρεαλιστών ζωγράφων, `Αλκη Γκίνη, Γεώργιου Δέρπαπα, Θεόφιλου Κατσιπάνου. Θα αναζητήσουμε επιρροές, αλληλεπιδράσεις και διαφοροποιήσεις ανάμεσα στον Ελληνικό και Γαλλικό σουρεαλισμό. Η συμμετοχή μας στο Εικαστικό εργαστήρι θα μας δώσει τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε πρακτικά και θεωρητικά αυτή τη συγκεκριμένη μορφή τέχνης. Οι ωφέλειες από τη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα είναι πολλές : αποκτούμε γνώσεις για την τέχνη μέσα από την έρευνα πηγών ενώ καλλιεργείται σιγά-σιγά η αισθητική μας αγωγή καθώς καλούμαστε να κάνουμε τεχνοκριτική. Επίσης η συμμετοχή μας σε ομάδα εργασίας μας επιτρέπει να ανταλλάσουμε ιδέες και απόψεις και να αναπτύσσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Η αφορμή και η πηγή έμπνευσης για την επιλογή του θέματος ήταν η έκθεση που πραγματοποιήθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων (29 Μαΐου-21 Αυγούστου 2009) και που διερεύνησε την επιρροή του Υπερρεαλισμού στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 30 ως τις μέρες μας. Μέσα σε συνθήκες δύσκολες, δημιουργοί απελευθέρωσαν τον αυτοματισμό της έκφρασης, έσπασαν φραγμούς, διέρρηξαν φόρμες και νόρμες της Τέχνης, άγγιξαν το όνειρο και τον εφιάλτη κι άφησαν έντονο το αποτύπωμά τους. Χάρη στους Έλληνες υπερρεαλιστές δημιουργούς, το όνειρο που δεν τιθασεύεται, η έκφραση που δεν χειραγωγείται, ο αυθορμητισμός που δεν υποτάσσεται, ολόκληρο το μανιφέστο του Μπρετόν παίρνει ελληνική θεματογραφία και ελληνική πνοή.
Πιο συγκεκριμένα, στα πλαίσια του προγράμματος, η ομάδα εργασίας της Β` τάξης ασχολήθηκε με την ιστορική αναδρομή στο κίνημα του Σουρεαλισμού και έκανε μια σύντομη αναφορά στο Νίκο Εγγονόπουλο, που κατάφερε να συνδέσει τον υπερρεαλισμό με το ελληνικό παρελθόν. Ο Υπερρεαλισμός ως κίνημα απελευθέρωσης της φαντασίας από τους φραγμούς και τις συμβάσεις της λογικής είναι ένα γνήσιο τέκνο του 20ου αιώνα. Στη Γαλλία γεννήθηκε, αλλά σύντομα βρήκε οπαδούς σε όλο τον κόσμο. Η απήχησή του και η επιρροή του στα ελληνικά εικαστικά πράγματα παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Γιατί ο ελληνικός πολιτισμός ανέκαθεν ήταν ανοικτός. Ασκούσε και δεχόταν επιρροές. Και δεν θα ήταν αυτό που ξέρουμε- δεν θα ήταν οικουμενικός αν δεν ήταν ανοικτός. Το Σουρεαλιστικό Κίνημα στη λογοτεχνία και στις εικαστικές τέχνες ιδρύθηκε από το Γάλλο ποιητή Αντρέ Μπρετόν που συνέταξε και εξέδωσε το Σουρεαλιστικό Μανιφέστο στο Παρίσι το 1924. Ο Σουρεαλισμός γεννήθηκε σε συνέχεια του Νταντά, ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα που αντιμετώπιζε μηδενιστικά όλες τις μορφές της δυτικής κουλτούρας. Όπως το Dada, έτσι και ο Σουρεαλισμός πίστευαν στο βασικό ρόλο που κατέχει το υποσυνείδητο στην καλλιτεχνική δημιουργία. Κυρίαρχος σκοπός των σουρεαλιστών ήταν να αποτινάξουν από την ποίηση και τη ζωγραφική τη λογική σκέψη την οποία θεωρούσαν συνυπεύθυνη για την φρίκη του Α Παγκοσμίου Πολέμου. Ο σουρεαλισμός βασίζεται στην παντοδυναμία του ονείρου και στο ανέμελο παιχνίδι της σκέψης.
Ο Εγγονόπουλος ταύτιζε τον σουρεαλισμό με τη ζωή και τις ασυναρτησίες της αλλά και με τον απόλυτο παραλογισμό του θανάτου, την κοινή ανθρώπινη μοίρα. Μεθοδολογικά, ο σουρεαλισμός του πρόσφερε τη δυνατότητα, μέσα από την διαδικασία του ψυχικού αυτοματισμού, να ανασύρει από το ασυνείδητο θραύσματα του ελληνισμού, εικόνες διάσπαρτες στο ατέρμονο πεδίο του χρόνου. Οι μαθητές της Γ` τάξης μελετούν έργα τέχνης των ζωγράφων Γ. Δέρπαπα, Α. Γκίνη και Θ. Κατσιπάνου. Ακολουθεί μια συνοπτική παρουσίαση των έργων : ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΡΠΑΠΑΣ Προσωπογραφία Οδυσσέα Ελύτη. Έργο χωρίς τίτλο Το έργο του Δέρπαπα κινείται στο χώρο του υπερρεαλισμού, περιέχει ωστόσο έντονα βυζαντινά στοιχεία και πολλούς συμβολισμούς. Ο καλλιτέχνης συνενώνει το ιστορικό παρελθόν με τον 20 ο αιώνα. Η σύλληψη των έργων του παραπέμπει μεθοδολογικά στον αυτοματισμό των σουρεαλλιστών και στη φωνή του ασυνείδητου. Πολλές είναι οι αναφορές του στην ελληνική πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά, αγάλματα, Αγίοι, αρχιτεκτονικά κτίσματα, άγρια λουλούδια της φύσης, προβάλουν συμβολικά μέσα στις συνθέσεις του.
ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΤΣΙΠΑΝΟΣ Νέος ταλαντούχος ζωγράφος που έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με το κολάζ. Το έργο του είναι δυνατό και σύγχρονο, παρουσιάζει φιγούρες και αντικείμενα που μοιάζουν να έχουν κοπεί από περιοδικά, καθώς και ανθρώπινα μέλη ακρωτηριασμένα, σκορπισμένα στο μουσαμά, κόντρα στο νόμο της βαρύτητας και στους κανόνες της προοπτικής. Η σύνθεση του είναι πολύπλοκη, τα πρόσωπα δραματικά. Κυριαρχεί ο μύθος και το συναίσθημα. Οι φιγούρες συχνά θυμίζουν άλλες εποχές, άγνωστο αν είναι προηγούμενες ή μελλοντικές. ΑΛΚΗΣ ΓΚΙΝΗΣ Ένας από τους κύριους εκπρόσωπους του ελληνικού υπερρεαλισμού, εμπεριέχει στο έργο του και στοιχεία συμβολισμού. Ο ελληνικός σουρεαλισμός με το έργο του `Αλκη Γκίνη και τον δυναμισμό των φαντασιώσεών του, εμπλουτίζεται σ ένα μεγάλο βαθμό. Από τα πρώτα του βήματα μέχρι σήμερα, ο ζωγράφος αυτός, υπηρέτησε το φανταστικό με μια διάθεση να κάνει το μυστήριο χειροπιαστό. Ο πίνακας με το απειλητικό πτηνό και το ανήμπορο ανθρώπινο θύμα παραπέμπει στο βίωμα της Δικτατορίας. Στη ζωγραφική του `Αλκη Γκίνη διακρίνονται δύο κυρίως στοιχεία: η έμφαση στην παραδοσιακή λεπτομέρεια και η υπερρεαλιστική «σκηνοθεσία» της όλης εικόνας. Τα βασικά χαρακτηριστικά της είναι η υπαινικτικότατα του αινιγματικού χώρου και η αντίθεση του ρεαλισμού των λεπτομερειών με τον αντιρεαλισμό του συνόλου. Η Συντακτική ομάδα: Κλειώ Φρατζεσκάκη, Ελισάβετ Χαιλατζίδου, Ζαχαρούλα Λαμπροπούλου, Αφροδίτη Κολοκούρη, Κωνσταντίνα Καπάκη, Χριστιάνα Γαβαλάκη, Σασλή Μαρίνα, Παπαδεράκη Ειρήνη.