1. Εισαγωγικά 2 2. Πρόγραμμα για την απόκτηση ή συμπλήρωση της παιδαγωγικής επάρκειας 2

Πρωτοβουλία Άμεσης Διαδραστικής Δημοκρατίας Ελλάδας Τηλ. 2610969715, 6944346420 e-mail: padde@inpatra.gr Greek Initiative for Direct Interactive Democracy Tel. +30-2610969715, 6944346420 e-mail: padde@inpatra.gr Πρόταση της Π.Α.Δ.Δ.Ε. για την παιδαγωγική επάρκεια, την εκπαιδευτική επάρκεια και την εκπαιδευτική ετοιμότητα των εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας εκπαίδευσης Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά 2 2. Πρόγραμμα για την απόκτηση ή συμπλήρωση της παιδαγωγικής επάρκειας 2 2.1. Πρόγραμμα για την απόκτηση της παιδαγωγικής επάρκειας από απόφοιτους εκπαιδευτικούς χωρίς παιδαγωγική κατάρτιση 2 2.1.1. Μαθήματα για την απόκτηση της παιδαγωγικής επάρκειας 2 2.1.2. Οργάνωση προγράμματος για την απόκτηση της παιδαγωγικής επάρκειας 3 2.1.3. Τύπος μαθημάτων και φοίτηση 4 2.1.4. Φορέας υλοποίησης 4 2.2. Πρόγραμμα για τη βελτίωση της παιδαγωγικής επάρκειας σε φοιτητές υποψήφιους εκπαιδευτικούς 4 3. Πρόγραμμα για την απόκτηση της εκπαιδευτικής ετοιμότητας όλων των εκπαιδευτικών που προσλαμβάνονται στην εκπαίδευση 4 3.1. Εισαγωγικά 4 3.2. Κέντρα ασκούμενων εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας εκπαίδευσης 5 3.2.1. Στόχοι των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών 5 3.2.2. Διαδικασία ίδρυσης και στελέχωσης των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών 5 3.2.2.1. Διαδικασία ίδρυσης 5 3.2.2.2. Ο ρόλος του Πανεπιστημιακού τμήματος στην ίδρυση του Κ.Α.Ε. 6 3.2.2.3. Διοικητικό προσωπικό 7 3.2.2.4. Χώρος λειτουργίας των Κ.Α.Ε., ο ρόλος της περιφέρειας και άλλες συνεργασίες 7 3.2.2.5. Ασκούμενοι εκπαιδευτικοί και αποτελεσματική λειτουργία των Κ.Α.Ε. 7 3.3. Διαδικασία απόκτησης ετοιμότητας των ασκούμενων εκπαιδευτικών 7 3.3.1. Στο μάθημα της γλώσσας 8 3.3.2. Στο μάθημα των Μαθηματικών 9 3.4. Πόροι χρηματοδότησης του θεσμού των Κ.Α.Ε 9 3.5. Υποχρεώσεις και δικαιώματα των ασκούμενων εκπαιδευτικών 10 3.5.1. Δικαιώματα 10 3.5.2. Υποχρεώσεις 10 1

Πρόταση της Π.Α.Δ.Δ.Ε. για την παιδαγωγική επάρκεια, την εκπαιδευτική επάρκεια και την εκπαιδευτική ετοιμότητα των εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας εκπαίδευσης Παντελής Γεωργογιάννης Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Πρόεδρος Π.Α.Δ.Δ.Ε. Πρώην Πρόεδρος της Συνόδου Προέδρων Παιδαγωγικών Τμημάτων 1. Εισαγωγικά Το θέμα της εκπαιδευτικής (παιδαγωγικής) επάρκειας και ετοιμότητας των εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας εκπαίδευσης είναι ένα μείζον θέμα τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους μαθητές και την ίδια την εκπαίδευση. Λέγοντας εκπαιδευτική (παιδαγωγική) επάρκεια (ικανότητα) εννοούμε τη θεωρητική κατάρτιση που λαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί κατά τη διάρκεια των σπουδών τους και πιστοποιείται με τη χορήγηση του πτυχίου. Λέγοντας εκπαιδευτική ετοιμότητα εννοούμε την ικανότητα του εκπαιδευτικού να αντιλαμβάνεται άμεσα ερεθίσματα στην εκπαιδευτική διαδικασία και να μετουσιώνει τη θεωρητική του κατάρτιση σε εκπαιδευτική πράξη στη σχολική τάξη, κάτι που δεν πιστοποιείται με το παρεχόμενο πτυχίο στην Α /βάθμια και Β /βάθμια εκπαίδευση 1. Στο σύνολο του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας, διακρίνονται ελλείμματα: 1. στην εκπαιδευτική επάρκεια ως εξής: Ελλείμματα στην εκπαιδευτική επάρκεια των εκπαιδευτικών της Β /βάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι δεν λαμβάνουν παιδαγωγική κατάρτιση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους Ελλείμματα στην εκπαιδευτική επάρκεια των εκπαιδευτικών που λαμβάνουν παιδαγωγική κατάρτιση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, η οποία όμως δεν καλύπτει τις συνεχώς αυξανόμενες και μεταβαλλόμενες ανάγκες της εκπαίδευσης. 2. στην εκπαιδευτική ετοιμότητα ως εξής: Αφού τα πτυχία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που παράγουν εκπαιδευτικούς για την Α /βάθμια και Β /βάθμια εκπαίδευση πιστοποιούν επάρκεια και όχι ετοιμότητα, σημαίνει ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί έχουν παντελή έλλειψη ετοιμότητας. Οι ελάχιστες πρακτικές ασκήσεις που προσφέρουν κάποια Τμήματα, δε συνιστούν εκπαιδευτική ετοιμότητα παρά μόνο μια επιφανειακή εμπειρία 2. 2. Πρόγραμμα για την απόκτηση ή συμπλήρωση της παιδαγωγικής επάρκειας 2.1. Πρόγραμμα για την απόκτηση της παιδαγωγικής επάρκειας από απόφοιτους εκπαιδευτικούς χωρίς παιδαγωγική κατάρτιση 2.1.1. Μαθήματα για την απόκτηση της παιδαγωγικής επάρκειας Η απόκτηση παιδαγωγικής επάρκειας από τους απόφοιτους τμημάτων που προορίζονται για τη Β /βάθμια εκπαίδευση και οι οποίοι στερούνται παιδαγωγικής επάρκειας, προτείνεται να γίνει με το εξής πρόγραμμα θεματικών κύκλων: Παιδαγωγική κατάρτιση o Εισαγωγή στις επιστήμες της αγωγής 1 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για την Εκπαιδευτική Επάρκεια και την Εκπαιδευτική Ετοιμότητατων Εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας Εκπαίδευσης" 2 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για την Εκπαιδευτική Επάρκεια και την Εκπαιδευτική Ετοιμότητατων Εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας Εκπαίδευσης" 2

o Αναλυτικά προγράμματα o Διαπολιτισμική εκπαίδευση o Σχολική συμβουλευτική - οδηγητική Ψυχολογική-Κοινωνιολογική κατάρτιση o Γνωστική ψυχολογία o Εξελικτική ψυχολογία o Κοινωνική ψυχολογία o Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης Διδακτική κατάρτιση 3 (υποχρεωτική επιλογή δύο διδακτικών ανάλογα με την ειδίκευση του καταρτιζόμενου) o Διδακτική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας o Διδακτική της Νέας Ελληνικής ως ξένης γλώσσας o Διδακτική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας o Διδακτική της Ιστορίας o Διδακτική των Θρησκευτικών o Διδακτική της ξένης γλώσσας o Διδακτική των Μαθηματικών o Διδακτική της Γεωμετρίας o Διδακτική της Άλγεβρας o Διδακτική της Βιολογίας o Διδακτική της Γεωγραφίας o Διδακτική της Φυσικής o Διδακτική της Χημείας o Διδακτική της Πληροφορικής 2.1.2. Οργάνωση προγράμματος για την απόκτηση της παιδαγωγικής επάρκειας Από τους κύκλους των μαθημάτων: 1. Τα μαθήματα του θεματικού κύκλου παιδαγωγικής κατάρτισης είναι όλα υποχρεωτικά 2. Από τα μαθήματα του θεματικού κύκλου ψυχολογική-κοινωνιολογική κατάρτιση τρία είναι κατ επιλογήν υποχρεωτικά 3. Από τα μαθήματα του θεματικού κύκλου διδακτικής δύο είναι κατ επιλογήν υποχρεωτικά Συνολικά το πιστοποιητικό παιδαγωγικής επάρκειας θα χορηγείται όταν οι υποψήφιοι έχουν περάσει με επιτυχία όλα τα απαιτούμενα μαθήματα. Α Εξάμηνο Παρακολούθηση 5 μαθημάτων ως εξής: Τα 4 υποχρεωτικά μαθήματα του θεματικού κύκλου παιδαγωγικής κατάρτισης Ένα κατ επιλογήν μάθημα από τον θεματικό κύκλο ψυχολογικής-κοινωνιολογικής κατάρτιση Β Εξάμηνο Παρακολούθηση 5 μαθημάτων ως εξής: Δύο κατ επιλογήν μαθήματα από τον θεματικό κύκλο ψυχολογικής-κοινωνιολογικής κατάρτιση Δύο κατ επιλογήν μαθήματα από το θεματικό κύκλο διδακτικής κατάρτισης 3 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για την Εκπαιδευτική Επάρκεια και την Εκπαιδευτική Ετοιμότητατων Εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας Εκπαίδευσης" 3

2.1.3. Τύπος μαθημάτων και φοίτηση Τα μαθήματα θα πραγματοποιούνται είτε με τη μορφή διαλέξεων είτε με τη μορφή εργαστηρίων. Η φοίτηση είναι υποχρεωτική και για μαθήματα που έχουν ήδη διδαχθεί στο προπτυχιακό τμήμα, να δίνεται απαλλαγή στο αντίστοιχο μάθημα. 2.1.4. Φορέας υλοποίησης Τα προγράμματα παιδαγωγικής κατάρτισης προτείνεται να πραγματοποιούνται στα υπάρχοντα Διδασκαλεία της Α /βάθμιας Εκπαίδευσης και σε Διδασκαλεία που θα ιδρυθούν σε Πανεπιστημιακά Τμήματα Α /βάθμιας και Β /βάθμιας Εκπαίδευσης, όπου δεν υπάρχουν. 2.2. Πρόγραμμα για τη βελτίωση της παιδαγωγικής επάρκειας σε φοιτητές υποψήφιους εκπαιδευτικούς Η βελτίωση της παιδαγωγικής επάρκειας των υπαρχόντων φοιτητών και αυτών που θα εισαχθούν στα τμήματα που παράγουν εκπαιδευτικούς για την Α /βάθμια και τη Β /βάθμια εκπαίδευσης, μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αναμόρφωσης των προγραμμάτων σπουδών των εν λόγω τμημάτων με: o την επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών o την εισαγωγή μαθημάτων διδακτικής κυρίως στα τμήματα της Β /βάθμιας εκπαίδευσης στα οποία υπάρχει σχεδόν παντελής έλλειψη διδακτικών 4. 3. Πρόγραμμα για την απόκτηση της εκπαιδευτικής ετοιμότητας όλων των εκπαιδευτικών που προσλαμβάνονται στην εκπαίδευση 3.1. Εισαγωγικά Ο εκπαιδευτικός που προσλαμβάνεται με τις ισχύουσες διατάξεις ως πρωτοδιόριστος, ωρομίσθιος, αναπληρωτής κ.λπ. σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, δε διαθέτει σε καμία περίπτωση, την απαιτούμενη εκπαιδευτική ετοιμότητα για την άσκηση του εκπαιδευτικού του έργου, αφού τα πτυχία των πανεπιστημιακών τμημάτων Α /βάθμιας και Β /βάθμιας εκπαίδευσης πιστοποιούν μόνο επάρκεια γνώσεων και όχι διδακτικών δεξιοτήτων για την εκπαιδευτική πράξη όπως προαναφέραμε,αλλά ούτε και την αποκτά με τα «πασαλείμματα» των Π.Ε.Κ. 5. Επομένως στο χώρο αυτό της διαδικασίας από την αποφοίτηση μέχρι την ένταξη στο σχολείο πρέπει να γίνουν δραστικές αλλαγές, δηλαδή να καταργηθούν οι ισχύουσες διαδικασίες πρόσληψης εκπαιδευτικών ως διορισμένων δόκιμων, ωρομίσθιων, αναπληρωτών κ.λπ. και να εφαρμοστεί ο θεσμός του ασκούμενου εκπαιδευτικού 6. Για να λειτουργήσει όμως ο θεσμός του ασκούμενου εκπαιδευτικού προαπαιτείται η ίδρυση των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών, τα οποία θα αναλαμβάνουν να προετοιμάσουν για συγκεκριμένο διάστημα τους νεοδιοριζόμενους εκπαιδευτικούς για την άσκηση του εκπαιδευτικού τους έργου 7. Αυτό σημαίνει ότι ο νεοδιοριζόμενος εκπαιδευτικός, που επιτυγχάνει στις εξετάσεις του Α.Σ.Ε.Π., θα προσλαμβάνεται με πλήρεις αποδοχές πρωτοδιόριστου και θα παρουσιάζεται μετά το 4 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για την Εκπαιδευτική Επάρκεια και την Εκπαιδευτική Ετοιμότητατων Εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας Εκπαίδευσης" 5 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για τα Κέντρα Ασκούμενων Εκπαιδευτικών για την Α /βάθμια και Β /βάθμια εκπαίδευση 6 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για τα Κέντρα Ασκούμενων Εκπαιδευτικών για την Α /βάθμια και Β /βάθμια εκπαίδευση 7 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για τα Κέντρα Ασκούμενων Εκπαιδευτικών για την Α /βάθμια και Β /βάθμια εκπαίδευση 4

διορισμό του στο σχολείο που αναλαμβάνει υπηρεσία και στο Κέντρο Ασκούμενων Εκπαιδευτικών της περιοχής του. Είναι αυτονόητο ότι η εφαρμογή του θεσμού του ασκούμενου εκπαιδευτικού θα σημάνει το πέρας του «αλαλούμ» της ανετοιμότητας των εκπαιδευτικών που επικρατεί μέχρι σήμερα και που δε μας οδηγεί πουθενά 8. 3.2. Κέντρα ασκούμενων εκπαιδευτικών Α /βάθμιας και Β /βάθμιας εκπαίδευσης Τα Κέντρα Ασκούμενων Εκπαιδευτικών θα μπορούσαν να ιδρυθούν σε όλες τις πρωτεύουσες των νομών της χώρας, εφόσον ο αριθμός των ασκούμενων εκπαιδευτικών θα ήταν αρκετός να αιτιολογήσει τη λειτουργία ενός τέτοιου κέντρου. Σε περίπτωση που ένας νομός δεν μπορεί να αιτιολογήσει τη λειτουργία του, θα μπορούσαν να συμπράξουν δύο ή περισσότεροι νομοί. Σε πόλεις με μεγάλους πληθυσμούς, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, θα μπορούσαν να ιδρυθούν περισσότερα Κ.Α.Ε. Για την εποπτεία των κέντρων αυτών είναι ανάγκη να δημιουργηθεί ειδικό τμήμα στο Υπουργείο Παιδείας. 3.2.1. Στόχοι των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών Τα Κ.Α.Ε. είναι ένας προτεινόμενος θεσμός με αποκλειστικό περιεχόμενο και στόχο να αποκτήσουν οι εκπαιδευτικοί που πρόκειται να διοριστούν στο δημόσιο σχολείο (Α/βάθμιας ή Β/βάθμιας εκπαίδευσης) την απαιτούμενη ετοιμότητα για να ασκήσουν το εκπαιδευτικό τους έργο. Με άλλα λόγια, ο στόχος των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών είναι ένας και μοναδικός: με το πέρας της φοίτησης των ασκούμενων εκπαιδευτικών να έχει αποκτηθεί η ικανότητα μετουσίωσης της θεωρητικής, της ερευνητικής και της επιστημονικής γνώσης σε πρακτική εφαρμογή. Ο ρόλος των Κ.Α.Ε. αποκτάει ιδιαίτερη σπουδαιότητα για απόφοιτους πανεπιστημιακών τμημάτων που εισχωρούν στη δημόσια εκπαίδευση χρόνια μετά την αποφοίτησή τους από τα Πανεπιστήμια. 3.2.2. Διαδικασία ίδρυσης και στελέχωσης των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών 3.2.2.1. Διαδικασία ίδρυσης Η ίδρυση των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών πρέπει, κατά την άποψή μας, να ακολουθεί την παρακάτω διαδικασία: 1. Το Υπουργείο Παιδείας να απευθύνει πρόσκληση στα πανεπιστημιακά τμήματα που παράγουν εκπαιδευτικούς για την Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση και να τα καλεί να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή τους στην ίδρυση και λειτουργία των Κ.Α.Ε. 2. Τα Κ.Α.Ε. να ιδρύονται σε νομαρχιακό επίπεδο και ανάλογα με τον αριθμό των πρωτοδιόριστων εκπαιδευτικών στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση. 3. Σε περίπτωση που ο πληθυσμός των νομών είναι μικρός, άρα ο αριθμός των πρωτοδιόριστων εκπαιδευτικών δεν είναι επαρκής για τη λειτουργία ενός Κ.Α.Ε., τότε να ιδρύεται διανομαρχιακό Κ.Α.Ε. με τη συμμετοχή δύο ή περισσότερων νομών. 4. Σε περίπτωση που ο πληθυσμός του νομού είναι πολύ μεγάλος, τότε δημιουργούνται Κ.Α.Ε σύμφωνα με τις ανάγκες του νομού. 5. Τα Κ.Α.Ε αφορούν την Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση και καλύπτουν την δωδεκάχρονη ελληνική εκπαίδευση. 6. Συνολικά στον ελλαδικό χώρο υπάρχουν πενήντα ή και περισσότερα πανεπιστημιακά τμήματα που παράγουν εκπαιδευτικούς για την Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση και άρα πρέπει να υπάρχει μία σχετική αντιστοιχία μεταξύ του αριθμού των Κ.Α.Ε. που πρέπει να ιδρυθούν και των Πανεπιστημιακών τμημάτων που θα συμμετάσχουν στην ίδρυσή τους. 8 Η θέση της ΠΑΔΔΕ για τα Κέντρα Ασκούμενων Εκπαιδευτικών για την Α /βάθμια και Β /βάθμια εκπαίδευση 5

7. Σε περίπτωση που τμήμα ή τμήματα δε δεχθούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία, θα μπορεί άλλο τμήμα ή άλλα τμήματα να συμμετάσχουν στην ίδρυση ενός ή περισσότερων Κ.Α.Ε. 8. Κανένα πανεπιστημιακό τμήμα όμως δε θα μπορεί να συμμετάσχει στην ίδρυση Κ.Α.Ε. άλλης περιφέρειας εκτός από την περιφέρεια στην οποία ανήκει το ίδιο το τμήμα. 9. Σε κάθε πανεπιστημιακό τμήμα που θα συμμετέχει στην ίδρυση ενός Κ.Α.Ε θα αυξάνεται αναλογικά κατά έτος ο οικονομικός προϋπολογισμός του. 3.2.2.2. Ο ρόλος του Πανεπιστημιακού τμήματος στην ίδρυση του Κ.Α.Ε. Εφόσον το τμήμα αποδεχθεί τη συμμετοχή του στην ίδρυση Κ.Α.Ε. στα πλαίσια της περιφέρειάς του, θα ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία: 1. Η Γενική Συνέλευση του τμήματος θα εκλέγει από τα μέλη ΔΕΠ της Γενικής Συνέλευσης που θα δηλώνουν υποψηφιότητα τον Πρόεδρο και δύο αντιπροέδρους των Κ.Α.Ε. 2. Συμμετοχή στις εκλογές για την ανάδειξη Προέδρου θα έχουν οι αναπληρωτές καθηγητές και οι καθηγητές της Γενικής Συνέλευσης, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο του γνωστικού τους αντικειμένου. 3. Συμμετοχή στις εκλογές για την ανάδειξη των δύο αντιπροέδρων θα έχουν όλα τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης από τη βαθμίδα του Λέκτορα μέχρι τη βαθμίδα του Καθηγητή, αρκεί τα γνωστικά τους αντικείμενα να εμπίπτουν: του πρώτου αντιπροέδρου στις διδακτικές των θεωρητικών επιστημών, του δεύτερου αντιπροέδρου στις διδακτικές των θετικών επιστημών 4. Ο Πρόεδρος και οι Αντιπρόεδροι των Κ.Α.Ε θα αποτελούν την τριμελή διοικητική και επιστημονική επιτροπή των Κ.Α.Ε. 5. Οι αντιπρόεδροι θα συνεπικουρούν τον Πρόεδρο στο διοικητικό και επιστημονικό έργο. 6. Η τριμελής επιτροπή, Πρόεδρος και δύο αντιπρόεδροι, θα εισηγούνται στη Γενική Συνέλευση του τμήματος από το οποίο προέρχονται, για όλα τα θέματα που αφορούν τη στελέχωση των Κ.Α.Ε σε επιστημονικό δυναμικό. 7. Η Γενική Συνέλευση του τμήματος θα αποφασίζει επί της πρότασης των υποψηφίων της εισηγητικής επιτροπής των Κ.Α.Ε με την ίδια διαδικασία που εκλέγονται τα μέλη ΔΕΠ. 8. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να έχει κάθε υποψήφιος που, σύμφωνα με προηγηθείσα προκήρυξη της θέσης, επιθυμεί να ασκήσει εκπαιδευτικό έργο είναι οι εξής: Διδακτορικό δίπλωμα με ειδίκευση στη διδακτική του γνωστικού αντικειμένου που πρόκειται να διδάξει. Διετή προϋπηρεσία στη διδακτική του γνωστικού αντικειμένου που πρόκειται να διδάξει. Συγγραφικό, επιστημονικό, ερευνητικό έργο στη διδακτική του γνωστικού αντικειμένου που πρόκειται να διδάξει. 9. Η τριμελής επιτροπή και το διδακτικό προσωπικό που ασκεί εκπαιδευτικό έργο στο Κ.Α.Ε αποτελούν τη Γενική Συνέλευση των Κ.Α.Ε. 10. Η τριμελής επιτροπή καταρτίζει πρόγραμμα ανάλογα με τον αριθμό και τις ειδικεύσεις των ασκούμενων εκπαιδευτικών, το οποίο, αφού συζητείται και εγκρίνεται από τη Γενική Συνέλευση του Κ.Α.Ε, κατατίθεται και στο πανεπιστημιακό τμήμα για τελική έγκριση και εφαρμογή. 11. Σε περίπτωση που σε κάποια ή κάποιες ειδικεύσεις δεν συγκροτείται τμήμα, τότε το τμήμα αυτό συγκροτείται σε γειτονικό ή γειτονικά Κ.Α.Ε. 12. Η Γενική συνέλευση του Κ.Α.Ε θα καταρτίζει προϋπολογισμό ανάλογα με τις ανάγκες, τον οποίο θα απευθύνει στο δήμο που ανήκει. 13. Τα οικονομικά που εγκρίνονται από το ΥΠΕΠΘ, και αντιστοιχούν στο Κ.Α.Ε. αλλά κατατίθενται στην Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου όπου υπάγεται το Κ.Α.Ε. θα κοινοποιούνται και στο Κ.Α.Ε. 14. Η Γενική Συνέλευση του Κ.Α.Ε θα διαχειρίζεται τα χρήματα σύμφωνα με τις ανάγκες του και τα τιμολόγια θα κατατίθενται στην οικονομική υπηρεσία της Επιτροπής Ερευνών. 6

3.2.2.3. Διοικητικό προσωπικό Το διοικητικό προσωπικό των Κ.Α.Ε θα απαρτίζεται από τα παρακάτω πρόσωπα: 1. Το Γραμματέα του Κ.Α.Ε με τις αντίστοιχες διοικητικές αρμοδιότητες (ημερήσιες διατάξεις, γενικές συνελεύσεις, αλληλογραφία, πρακτικά). 2. Τον υπεύθυνο για οικονομικά θέματα. 3. Θα είναι δυνατό να αποσπώνται και εκπαιδευτικοί της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης για να ενισχύουν το διοικητικό έργο. 3.2.2.4. Χώρος λειτουργίας των Κ.Α.Ε., ο ρόλος της περιφέρειας και άλλες συνεργασίες 1. Σε κάθε Κ.Α.Ε που ιδρύεται, η αντίστοιχη νομαρχία θα υποχρεούται να διαθέτει τον αντίστοιχο χώρο τόσο για τις διοικητικές υπηρεσίες όσο και για τη διεξαγωγή του εκπαιδευτικού του έργου. 2. Η αλληλογραφία που αφορά τη διαδικασία ίδρυσης και εκλογής του διδακτικού προσωπικού των Κ.Α.Ε, θα προωθείται στο ΥΠΕΠΘ από το τμήμα που επιβλέπει το Κ.Α.Ε. 3. Το κάθε Κ.Α.Ε., για τον αποτελεσματικό προγραμματισμό της κατάρτισης των ασκούμενων εκπαιδευτικών της περιφέρειας, θα συνεργάζεται άμεσα με όλες τις εκπαιδευτικές υπηρεσίες της περιοχής αρμοδιότητάς του, δηλαδή με τους: Διευθυντές Σχολικών Μονάδων (Α/βάθμιας και Β/βάθμιας) προϊσταμένους εκπαίδευσης (Α/βάθμιας και Β/βάθμιας) διευθυντές της εκπαίδευσης (Α/βάθμιας και Β/βάθμιας) σχολικούς συμβούλους (Α/βάθμιας και Β/βάθμιας) 3.2.2.5. Ασκούμενοι εκπαιδευτικοί και αποτελεσματική λειτουργία των Κ.Α.Ε. Για την αποτελεσματική λειτουργία των Κ.Α.Ε. θα πρέπει να καλύπτονται οι παρακάτω προϋποθέσεις: 1. Το Κ.Α.Ε. πρέπει να γνωρίζει τον αριθμό των ασκούμενων εκπαιδευτικών ανά ειδίκευση για το επόμενο σχολικό έτος μέχρι τις 30 Μαΐου του προηγούμενου σχολικού έτους. 2. Για να επιτευχθεί αυτό, μέχρι τις 30 Μαρτίου του προηγούμενου σχολικού έτους πρέπει να γνωρίζει το ΥΠΕΠΘ όλες τις μετακινήσεις των εκπαιδευτικών και άρα όλα τα λειτουργικά κενά των σχολείων της χώρας Α/βάθμιας και Β/βάθμιας. 3.3. Διαδικασία απόκτησης ετοιμότητας των ασκούμενων εκπαιδευτικών Σε προηγούμενη ενότητα τονίσαμε τη σημασία της εκπαιδευτικής επάρκειας και της εκπαιδευτικής ετοιμότητας για να μπορεί ο εκπαιδευτικός να ανταποκριθεί στο εκπαιδευτικό του έργο. Είναι λοιπόν δεδομένο πως ένας εκπαιδευτικός, αν δεν διαθέτει τη γνώση από τη μία πλευρά, η οποία πιστοποιείται με το παρεχόμενο πτυχίο και αφορά την επάρκειά του και από την άλλη δεν αποκτά την αναγκαία ετοιμότητα για την άσκηση εκπαιδευτικού έργου, τότε οι πιθανές ενέργειες για την άρση αυτών των ελλειμμάτων είναι δύο: 1. Όσον αφορά τη βελτίωση της επάρκειας των εκπαιδευτικών, η οποία όπως δείξαμε βρίσκεται μεν σε ικανοποιητικό επίπεδο, έχει όμως πολλά περιθώρια βελτίωσης, ειδικότερα επειδή αυτή παρέχεται από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα που παράγουν εκπαιδευτικούς για την Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση, θα πρέπει να γίνουν συγκεκριμένες παρεμβάσεις στα προγράμματα σπουδών των εν λόγω τμημάτων μέχρι και ριζικές αναμορφώσεις, αν αυτό είναι απαραίτητο. Αφού τα πανεπιστημιακά τμήματα που παράγουν εκπαιδευτικούς είναι τα μόνα αρμόδια να παράσχουν τη θεωρητική, επιστημονική και ερευνητική γνώση, θα μπορούσε κανείς να πει πως με την ταχύτητα που μεταβάλλεται σήμερα η γνώση σε διεθνές επίπεδο, προγράμματα σπουδών μιας ή περισσότερων δεκαετιών δεν μπορούν να παράσχουν την απαιτούμενη για τα σημερινά δεδομένα γνώση και άρα την απαιτούμενη επάρκεια. Αυτό σημαίνει ότι τα πανεπιστημιακά τμήματα θα πρέπει να διαμορφώσουν καταστάσεις που θα προσδίδουν στις λειτουργίες και στις 7

διαδικασίες τους ευκαμψία, έτσι ώστε να μπορούν να παρακολουθούν, να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα και αν είναι δυνατόν να τα ξεπερνούν στους προγραμματισμούς τους, με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί που αποφοιτούν από αυτά να διαθέτουν κατά την αποφοίτησή τους το μέγιστο της απαιτούμενης εκπαιδευτικής επάρκειας. 2. Όσον αφορά την απόκτηση της ετοιμότητας των εκπαιδευτικών, όπως είπαμε παραπάνω, πρέπει να ακολουθηθεί ένας άλλος δρόμος, που δε θα έχει σχέση με την απόκτηση της επάρκειας, όπως θεωρητικά τουλάχιστον είναι τώρα, αλλά θα είναι ανεξάρτητη και θα αποκτάται όχι κατά τη διάρκεια των σπουδών ή αμέσως μετά την αποφοίτηση, αλλά η απόκτηση της ετοιμότητας θα αρχίζει από τη στιγμή της τοποθέτησης του εκπαιδευτικού στην εκπαίδευση, ανεξάρτητα από το χρόνο αποφοίτησής του. Ο δρόμος αυτός είναι η απόκτηση της ετοιμότητας μέσω των Κέντρων Ασκούμενων Εκπαιδευτικών, όπως προαναφέραμε. Μετά από όσα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα, δεν απομένει παρά να αναφερθούμε στη συγκεκριμένη διαδικασία που αφορά την απόκτηση της ετοιμότητας από τους εκπαιδευτικούς της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης, ενδεικτικά στο μάθημα της Γλώσσας και των Μαθηματικών. 3.3.1. Στο μάθημα της γλώσσας Αφού λοιπόν θεωρητικά ο κάθε εκπαιδευτικός που αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο έχει αποκτήσει την εκπαιδευτική του επάρκεια, για να αποκτήσει, κατά την άποψή μας, την αντίστοιχη ετοιμότητα θα πρέπει να ακολουθηθεί η παρακάτω διαδικασία. Σχήμα 1: Διαδικασία απόκτησης ετοιμότητας των ασκούμενων εκπαιδευτικών στο μάθημα της γλώσσας Διδακτική προετοιμασία της Γλώσσας Κέντρο Ασκούμενων Εκπαιδευτικών Διδασκαλία μαθήματος Γλώσσας Α τάξη Γλώσσα Α τάξη Γλώσσα Α τάξη Γλώσσα Α τάξη Γλώσσα Σεμινάριο επί της διδακτικής εμπειρίας Κέντρο Ασκούμενων Εκπαιδευτικών Ετοιμότητα στη διδασκαλία της γλώσσας Άλλες Α τάξεις Όπως φαίνεται στο Σχήμα 1 αναφορικά με το μάθημα της γλώσσας, οι ασκούμενοι εκπαιδευτικοί θα προετοιμάζουν στο Κ.Α.Ε. μαζί με τον επιστημονικό υπεύθυνο του μαθήματος της Γλώσσας την ενότητα που θα διδάξουν, και θα τη διδάσκουν ταυτόχρονα στην πρώτη τάξη του δημοτικού σε διάφορα σχολεία της αρμοδιότητας του Κ.Α.Ε. Στη συνέχεια θα επανέρχονται στο Κ.Α.Ε. και θα συμμετέχουν σε ειδικό σεμινάριο σχετικό με τη διδακτική τους εμπειρία κατά τη διδασκαλία. Παράλληλα όμως θα φέρουν μαζί τους και ειδικό φυλλάδιο, που θα συμπληρώνεται από τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό της τάξης στην οποία διδάσκει ο ασκούμενος και θα καταγράφονται οι παρατηρήσεις του. Με τον τρόπο αυτό το σεμινάριο θα έχει κάθε φορά δύο σημεία αναφοράς: 1. Τις εμπειρίες που αποκόμισαν οι εκπαιδευτικοί από τη διδασκαλία της διδακτικής ενότητας που είχαν προετοιμάσει στο Κ.Α.Ε. Με τον τρόπο αυτό ο επιστημονικός υπεύθυνος θα μπορεί να διαπιστώνει κατά πόσο οι ασκούμενοι εκπαιδευτικοί εφάρμοσαν κατά τη διδακτική διαδικασία όσα είχαν προετοιμάσει. 8

2. Το δεύτερο σημείο αναφοράς θα έχει σχέση με τις απόψεις και τις παρατηρήσεις του υπεύθυνου αλλά και έμπειρου εκπαιδευτικού της τάξης. Με τον τρόπο αυτό θα δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους συμμετέχοντες στο σεμινάριο να συζητούν για τις απόψεις των ήδη μαχόμενων εκπαιδευτικών και μέσα από συζητήσεις και με τον υπεύθυνο του γνωστικού αντικειμένου να ξεχωρίζουν από το σύνολο των εμπειριών των εν ενεργεία εκπαιδευτικών ό,τι πιο χρήσιμο και σύγχρονο περιέχουν και να τα ενσωματώνουν στη δική τους γνώση και ετοιμότητα. 3.3.2. Στο μάθημα των Μαθηματικών Η πορεία που ακολουθήθηκε για τη διδασκαλία της Γλώσσας θα ακολουθηθεί και στα Μαθηματικά, όπως φαίνεται και από το Σχήμα 2, και θα γίνεται υπό την επίβλεψη του επιστημονικού υπεύθυνου του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου. Σχήμα 2: Διαδικασία απόκτησης ετοιμότητας των ασκούμενων εκπαιδευτικών στο μάθημα των μαθηματικών Διδακτική προετοιμασία μαθηματικών Κέντρο Ασκούμενων Εκπαιδευτικών Διδασκαλία μαθήματος μαθηματικών Α τάξη Μαθηματικά Α τάξη Μαθηματικά Α τάξη Μαθηματικά Α τάξη Μαθηματικά Άλλες Α τάξεις Σεμινάριο επί της διδακτικής εμπειρίας Κέντρο Ασκούμενων Εκπαιδευτικών Ετοιμότητα στη διδασκαλία μαθηματικών Όπως στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά, θα ακολουθείται η ίδια διαδικασία με αντίστοιχες αναλογίες σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης. 3.4. Πόροι χρηματοδότησης του θεσμού των Κ.Α.Ε Για τη χρηματοδότηση κάθε δραστηριότητας, όπως και αυτής των Κ.Α.Ε., απαιτούνται συγκεκριμένοι πόροι. Κατά την άποψή μας οι πόροι μπορούν να καλυφθούν ως εξής: 1. Για το λόγο ότι ο θεσμός του ασκούμενου εκπαιδευτικού είναι ο πιο αναγκαίος για τα σύγχρονα δεδομένα ως προς την αναβάθμιση της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης και επειδή ο θεσμός των Π.Ε.Κ. είναι αναχρονιστικός για να καλύψει την ανάγκη προετοιμασίας των εκπαιδευτικών και απόκτησης της εκπαιδευτικής τους ετοιμότητας ώστε να αναλάβουν το εκπαιδευτικό έργο, τα Π.Ε.Κ. πρέπει να καταργηθούν και το κονδύλι αυτό να διοχετευτεί στη λειτουργία των Κ.Α.Ε. 2. Ο θεσμός των ωρομισθίων πρέπει σταδιακά να καταργηθεί και το κονδύλι αυτό να διοχετευτεί στη λειτουργία των Κ.Α.Ε. 3. Ο θεσμός των αναπληρωτών πρέπει σταδιακά να καταργηθεί και το κονδύλι αυτό να διοχετευτεί στη λειτουργία των Κ.Α.Ε. 4. Τα ενοίκια για τα κτήρια των Κ.Α.Ε. να μην επιβαρύνουν το Υπουργείο Παιδείας, αλλά οι νομαρχίες να αναλάβουν την ευθύνη της διάθεσης των κτηριακών εγκαταστάσεων και της λειτουργίας τους. 5. Οι νομαρχίες να αναλάβουν το 20% των λειτουργικών εξόδων των Κ.Α.Ε. (ΟΤΕ, ΔΕΗ, κ.λπ.). 6. Το Υπουργείο Παιδείας να διασφαλίσει ειδικό κονδύλι για την άψογη λειτουργία τους. 9

3.5. Υποχρεώσεις και δικαιώματα των ασκούμενων εκπαιδευτικών Κατά την άποψή μας οι ασκούμενοι εκπαιδευτικοί στα Κ.Α.Ε πρέπει να έχουν τα παρακάτω δικαιώματα και υποχρεώσεις. 3.5.1. Δικαιώματα 1. Θα διορίζονται με πλήρεις αποδοχές πρωτοδιόριστου εκπαιδευτικού. 2. Θα έχουν όλα τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, που έχουν οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί. 3. Θα αμείβονται για όλο το σχολικό έτος συν τις διακοπές, όπως οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί. 4. Με το τέλος της άσκησής τους θα χορηγείται από το Κ.Α.Ε. πιστοποιητικό ολοκλήρωσης της διαδικασίας του ασκούμενου εκπαιδευτικού. 3.5.2. Υποχρεώσεις 1. Η εβδομαδιαία απασχόλησή τους και στα Κ.Α.Ε και στο σχολείο θα ανέρχεται σε 28 ώρες και οι οποίες θα κατανέμονται, κατά την άποψή μας, ως εξής: 10 ώρες εβδομαδιαίως πρακτική άσκηση στα σχολεία, σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα του σχολείου, κατανεμημένες αναλογικά στα γνωστικά αντικείμενα και στη διετία σύμφωνα με το πρόγραμμα των Κ.Α.Ε 10 ώρες εβδομαδιαίως σεμιναριακή διαδικασία στα Κ.Α.Ε, σύμφωνα με το πρόγραμμα των Κ.Α.Ε και ανάλογα με τα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκουν κάθε φορά στο σχολείο. 8 ώρες εβδομαδιαίως θα αναλαμβάνουν εκπαιδευτικό έργο, το οποίο μέχρι τώρα αναλάμβαναν οι αναπληρωτές και ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί. 2. Κατά τη διάρκεια της άσκησής τους θα εκπονούν ένα project που θα το παρουσιάζουν στην ολομέλεια της ομάδας τους στο τέλος του τέταρτου εξαμήνου της άσκησής τους. 10