Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Κξήηεο ρνιή Σερλνινγηθψλ Δθαξκνγψλ Σκήκα Δθαξκνζκέλεο Πιεξνθνξηθήο θαη Πνιπκέζσλ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Τοσριζηικός Οδηγός ηης πόλης ηοσ Ρεθύμνοσ ζε Joomla Καιαϊηδάθε Μαξία (ΑΜ 1549) E-mail: mariak85@hotmail.com Ηξάθιεην 5/5/2015 Δπόπηεο Καζεγεηήο: Γξ. Μαληθάβαο Υαξάιακπνο
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Ευχαριστίες Καηαξράο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ νηθνγέλεηα κνπ γηα ηελ εζηθή θαη νηθνλνκηθή ζηήξημε φια ηα ρξφληα ησλ ζπνπδψλ κνπ θαη θαηά ηελ δηάξθεηα εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο απηήο. Δπίζεο ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο ζεξκέο κνπ επραξηζηίεο ζηνλ θ. Υαξάιακπν Μαληθάβα, επηβιέπνληα απηήο ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο γηα ηελ θαζνξηζηηθή θαζνδήγεζε θαη ηηο εχζηνρεο ζπκβνπιέο ηνπ πνπ νδήγεζαλ ζην πέξαο ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο. Σέινο επραξηζηψ φινπο ηνπο θαζεγεηέο ηνπ ηκήκαηνο Δθαξκνζκέλεο Πιεξνθνξηθήο θαη Πνιπκέζσλ ηνπ ΑΣΔΙ Κξήηεο γηα ηηο γλψζεηο πνπ κνπ πξνζέθεξαλ φια ηα ρξφληα ησλ ζπνπδψλ κνπ. Ηξάθιεην, Ινχληνο 2014 Καιατηδάθε Μαξία - 2 -
Καιατηδάθε Μαξία Abstract The purpose of this thesis is to create a website that will present a tour guide of the city of Rethymnon with the use of a modern program Joomla, a content management system (CMS). This guide contains information that will have a guest who wants to visit the city of Rethymnon such as attractions, entertainment, accommodation, travel and beaches. This guide is aimed at users of internet, looking for easy and quick information about the city of Rethymnon and many other information and services to help visitors during the search to save time and money and be informed correctly and adequately for trip to that city. The creation of this website is intended to facilitate the evaluation and possible better inform them. Construction of Tourist Guide of Rethymnon city has done in such a way as to allow dynamic updating of pages. She used the version of Joomla! 3.3.6 because of better functionality and better usability in comparison with the other versions circulating. - 3 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla ύλουε θνπφο ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο απηήο είλαη ε δεκηνπξγία κηαο ηζηνζειίδαο πνπ ζα παξνπζηάδεη έλα ηνπξηζηηθφ νδεγφ ηεο πφιεο ηνπ Ρεζχκλνπ κε ηελ ρξήζε ηνπ πξνγξάκκαηνο Joomla ελφο ζχγρξνλνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ (CMS). Ο νδεγφο απηφο πεξηέρεη πιεξνθνξίεο πνπ ζα ρξεηαζηεί έλαο επηζθέπηεο πνπ ζέιεη λα επηζθεθηεί ηελ πφιε ηνπ Ρεζχκλνπ φπσο είλαη ηα αμηνζέαηα, ε δηαζθέδαζε, ε δηακνλή, ε κεηαθίλεζε θαη νη παξαιίεο. Ο νδεγφο απηφο απεπζχλεηαη ζε ρξήζηεο ηνπ internet πνπ αλαδεηνχλ εχθνιεο θαη γξήγνξεο πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηελ πφιε ηνπ Ρεζχκλνπ θαζψο θαη πνιιέο άιιεο πιεξνθνξίεο θαη ππεξεζίεο πνπ βνεζνχλ ηνλ επηζθέπηε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλαδήηεζεο ηνπ λα θεξδίζεη ρξφλν θαη ρξήκα θαη λα πιεξνθνξεζεί ζσζηά θαη επαξθψο γηα ην ηαμίδη ηνπ ζηελ ζπγθεθξηκέλε πφιε. Η δεκηνπξγία ηεο ζπγθεθξηκέλεο ηζηνζειίδαο έρεη ζαλ ζηφρν ηελ δηεπθφιπλζε ησλ επηζθεπηψλ ηεο θαη φζν ην δπλαηφλ ηελ θαιχηεξε πιεξνθφξεζε ηνπο. Η θαηαζθεπή ηνπ ηνπξηζηηθνχ νδεγνχ ηεο πφιεο ηνπ Ρεζχκλνπ έρεη γίλεη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη δπλαηή ε δπλακηθή ελεκέξσζε ησλ ζειίδσλ ηνπ. Έρεη ρξεζηκνπνηεζεί ε έθδνζε ηεο Joomla! 3.3.6 ιφγσ ηεο θαιχηεξεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ηεο θαη ηεο θαιχηεξεο επρξεζηίαο πνπ παξέρεη ζε ζχγθξηζε κε ηηο ππφινηπεο εθδφζεηο πνπ θπθινθνξνχλ. - 4 -
Καιατηδάθε Μαξία Πίλαθαο Πεξηερνκέλωλ Abstract... 3 ύνουη... 4 1 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Διζαγφγή... 10 1.1 Γεληθά... 10 1.2 Πεξίιεςε... 10 1.3 θνπόο θαη ζηόρνη εξγαζίαο... 10 1.4 ρεδηάγξακκα Αλαθνξάο... 11 2 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Βαζικές Έννοιες... 12 2.1 Ιζηνζειίδα-Ιζηόηνπνο... 12 2.2 PHP... 12 2.3 MySQL... 12 2.4 HTML... 12 2.5 CSS... 13 2.6 XML... 14 2.7 ηαηηθέο Ιζηνζειίδεο... 14 2.8 Γπλακηθέο Ιζηνζειίδεο... 14 2.9 Διεύζεξν Λνγηζκηθό... 15 2.9.1 Άδειες ελεύθεροσ λογιζμικού... 15 2.10 ύζηεκα Γηαρείξεζεο Πεξηερνκέλνπ... 15 2.10.1 Πλεονεκηήμαηα τρήζης σζηημάηων Διατείριζης Περιετομένοσ... 16 3 ΚΔΦΑΛΑΙΟ... 17 Η Αρτιηεκηονική ενός CMS ανοιτηού κώδικα Joomla!... 17 3.1 Πεξηγξαθή ηνπ Joomla!... 17 3.2 Ιζηνξηθή αλαδξνκή... 17 3.3 Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ Joomla... 18 3.4 Αξρηηεθηνληθή 3 επηπέδσλ... 19 3.5 Δγθαηάζηαζε ζπζηαηηθώλ αξρηηεθηνληθήο... 20 3.5.1 Προδιαγραθές εγκαηάζηαζης και εργαλεία ποσ απαιηούνηαι... 20 3.6 Δγθαηάζηαζε ηνπ ινγηζκηθνύ XAMPP... 21 3.7 Δγθαηάζηαζε ηνπ Joomla... 32 3.7.1 Επιλογή γλώζζας (Language Choice)... 33 3.7.2 Ρύθμιζη ηης βάζης δεδομένων (Database Configuration)... 34 3.7.3 Επιζκόπηζη... 36 3.7.4 Σέλος (Finish)... 37 4 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Περιβάλλον Joomla 3.3... 39 4.1 Front-End (Δκθάληζε Ιζηνζειίδαο)... 39 4.2 Back End- (Πεξηνρή Γηαρείξηζεο)... 40 4.3 Γξακκή Μελνύ... 41 4.4 Από ηη απνηειείηαη ε Joomla... 42 4.4.1 Περιετόμενο (Content)... 42 4.4.2 Μενού (Menu)... 45 4.4.3 Χρήζηες (Users)... 47 4.4.4 Components... 47 4.4.5 Επεκηάζεις (Extensions)... 49 4.4.6 Πρόησπα... 54-5 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 4.5 Ρπζκίζεηο Γιώζζαο... 57 5 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Δθαρμογή: Τλοποίηζη ηοσριζηικού οδηγού ηης πόλης ηοσ Ρεθύμνοσ ζε Joomla... 60 5.1 Γεληθέο Ρπζκίζεηο ζην Joomla (Global Configuration)... 60 5.1.1 Ιζηόηοπος... 60 5.1.2 ύζηημα... 64 Ρσθμίζεις σζηήμαηος (System Settings)... 64 5.1.3 Διακομιζηής (Server)... 65 5.1.4 Δικαιώμαηα (Permissions)... 66 5.1.5 Φίληρα κειμένοσ (Text Filters)... 67 5.2 Γηαρείξηζε θαηεγνξηώλ... 68 5.3 Γηαρείξηζε άξζξσλ... 70 6 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Αζθάλεια ζηο Joomla πριν και μεηά ηην εγκαηάζηαζη... 71 6.1 Σν όλνκα ηνπ Γηαρεηξηζηή... 71 6.2 Υσξίο Joomla Generator tab... 72 6.3 Πξνζηαζία θαθέισλ θαη αξρείσλ... 72 6.3.1 Προζηαζία αρτείοσ configuration.php... 73 6.4 Βάζε δεδνκέλσλ MySQL... 73 6.5 Φηιηθά URLs πξνο ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο... 73 6.6 Δλεξγνπνίεζε ηνπ ftp layer... 74 6.6.1 Πως ενεργοποιούμε ηο ftp layer... 74 6.7 Αληίγξαθα αζθαιείαο... 75 6.7.1 Back up Joomla με ηο Akeeba Back up... 76 6.8 Γηακόξθσζε ζειίδαο εθηόο ιεηηνπξγίαο... 79 6.9 HTTPs & SSL... 80 7 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Πλοήγηζη Γικησακού Σόποσ ζε επίπεδο Γιατειριζηή... 82 8 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Γικησακού Σόποσ ζε επίπεδο Απλού Υρήζηη... 98 9 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Βιβλιογραθία... 116 9.1 Ξέλε Βηβιηνγξαθία... 116 9.2 Διιεληθή Βηβιηνγξαθία... 116 9.3 Γηαδίθηπν... 116-6 -
Καιατηδάθε Μαξία Πίλαθαο Δηθόλωλ Δικόνα 1 Παξάδεηγκα θώδηθα HTML... 13 Δικόνα 2 Λνγόηππν Joomla... 17 Δικόνα 3 Αξρηηεθηνληθή 3 επηπέδσλ PHP... 19 Δικόνα 4 Λνγόηππν XAMPP... 21 Δικόνα 5 Αξρηθό παξάζπξν εγθαηάζηαζεο ηνπ XAMPP... 22 Δικόνα 6 Δπηινγή ζηνηρείσλ εγθαηάζηαζεο... 22 Δικόνα 7 Δπηινγή θαθέινπ εγθαηάζηαζεο... 23 Δικόνα 8 Οινθιήξσζε δηαδηθαζίαο εγθαηάζηαζεο... 23 Δικόνα 9 Πίλαθαο δηαρείξηζεο XAMPP... 24 Δικόνα 10 Πίλαθαο δηαρείξηζεο XAMPP... 25 Δικόνα 11 Δπηινγή γιώζζαο... 25 Δικόνα 12 Αξρηθή εηθόλα XAMPP... 26 Δικόνα 13 Καηάζηαζε ιεηηνπξγηώλ ηνπ XAMPP... 27 Δικόνα 14 Αζθάιεηα ηνπ XAMPP... 28 Δικόνα 15 Γεκηνπξγία θσδηθώλ αζθαιείαο... 29 Δικόνα 16 Γεκηνπξγία θσδηθώλ αζθαιείαο... 30 Δικόνα 17 Δίζνδνο ζην phpmyadmin... 31 Δικόνα 18 Αξρηθή ζειίδα phpmyadmin... 31 Δικόνα 19 Γεκηνπξγία βάζεο δεδνκέλσλ... 32 Δικόνα 20 Δηζαγσγή θαθέινπ Joomla ζην root ηνπ εμππεξεηεηή... 33 Δικόνα 21 Βαζηθέο ξπζκίζεηο ηζηόηνπνπ... 34 Δικόνα 22 Ρύζκηζε ηεο βάζεο δεδνκέλσλ... 35 Δικόνα 23 Δπηζθόπεζε... 36 Δικόνα 24 Δμέιημε εγθαηάζηαζεο... 37 Δικόνα 25 Οινθιήξσζε Δγθαηάζηαζεο... 38 Δικόνα 26 Front-End πεξηβάιινλ... 39 Δικόνα 27 Δίζνδνο ζην Back-End ηνπ Joomla... 40 Δικόνα 28 Πεξηνρή δηαρείξηζεο... 41 Δικόνα 29 Γξακκή Μελνύ... 41 Δικόνα 30 Δηζαγσγηθό άξζξν... 42 Δικόνα 31 Γηαρείξηζε άξζξσλ... 43 Δικόνα 32 Γηαρείξηζε Καηεγνξηώλ... 44 Δικόνα 33 Γηαρείξηζε κέζσλ ελεκέξσζεο... 45 Δικόνα 34 Παξάδεηγκα απινύ κελνύ... 46 Δικόνα 35 Σα κελνύ ζηελ πεξηνρή δηαρείξηζεο... 46 Δικόνα 36 Σν κελνύ users ζην Back-End... 47 Δικόνα 37 Σν κελνύ components ζην Back-End... 48 Δικόνα 38 Σν Newsfeed component ζην Front-End... 49 Δικόνα 39 Σν κελνύ extensions ζην Back-End... 50 Δικόνα 40 Ο θαηάινγνο επεθηάζεσλ ηεο Joomla... 51 Δικόνα 41 Σα modules ζηελ Πεξηνρή Δκθάληζεο... 52 Δικόνα 42 Γηαρείξηζε Δλζεκάησλ (modules) ζην Back-end.... 53 Δικόνα 43 Παξάδεηγκα plugins... 53 Δικόνα 44 Πεξηνρή Γηαρείξηζεο Πξνζζέησλ (plugins)... 54 Δικόνα 45 Παξάδεηγκα ζέζεσλ πνπ είλαη ηα modules... 55 Δικόνα 46 Παξάδεηγκα 1 template... 55 Δικόνα 47 Παξάδεηγκα 2 template... 56 Δικόνα 48 Γηαρείξηζε Πξνηύπσλ (Template Manager)... 56 Δικόνα 49 Upload Package File... 57 Δικόνα 50 Δπηηπρήο εγθαηάζηαζε ηεο Διιεληθήο γιώζζαο... 58 Δικόνα 51 Δπηινγή ειιεληθώλ σο θύξηαο γιώζζαο... 59 Δικόνα 52 Διιεληθή γιώζζα ζηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο... 59-7 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Δικόνα 53 Ρπζκίζεηο Ιζηνηόπνπ... 61 Δικόνα 54 Ρπζκίζεηο Γεδνκέλσλ Πεξηγξαθήο... 62 Δικόνα 55 Ρπζκίζεηο SEO... 63 Δικόνα 56 Ρπζκίζεηο Cookies... 63 Δικόνα 57 Ρπζκίζεηο ζπζηήκαηνο... 64 Δικόνα 58 Ρπζκίζεηο Απνζθαικάησζεο... 64 Δικόνα 59 Ρπζκίζεηο Πξνζσξηλήο Απνζήθεπζεο... 64 Δικόνα 60 Ρπζκίζεηο πλεδξίαο... 65 Δικόνα 61 Ρπζκίζεηο Γηαθνκηζηή... 66 Δικόνα 62 Ρύζκηζεηο Γηθαησκάησλ... 67 Δικόνα 63 Ρπζκίζεηο Φίιηξσλ Κεηκέλνπ... 67 Δικόνα 64 Γεκηνπξγία θαηεγνξηώλ... 69 Δικόνα 65 Γεκηνπξγία ππνθαηεγνξηώλ... 69 Δικόνα 66 Πξνζζήθε λένπ άξζξνπ... 70 Δικόνα 67 Δλεκέξσζε ηειεπηαίαο έθδνζεο Joomla... 71 Δικόνα 68 Δλεκέξσζε επεθηάζεσλ... 71 Δικόνα 69 Γηακόξθσζε ξπζκίζεσλ γηα δηαρεηξηζηή... 72 Δικόνα 70 Ρπζκίζεηο SEO... 74 Δικόνα 71 Δλεξγνπνίεζε FTP layer... 75 Δικόνα 72 Δμαγσγή πηλάθσλ από ηε βάζε δεδνκέλσλ καο... 76 Δικόνα 73 Δθαξκνγή Akeeba... 77 Δικόνα 74 Απνδνρή όξσλ ρξήζεο Akeeba... 77 Δικόνα 75 Πίλαθαο Γηαρείξηζεο Akeeba Back up... 78 Δικόνα 76 Γηαδηθαζία δεκηνπξγίαο Back up... 78 Δικόνα 77 Γηαδηθαζία Backup... 79 Δικόνα 78 Γηαρείξηζε Backup... 79 Δικόνα 79 Offline θαηάζηαζε ιεηηνπξγίαο... 80 Δικόνα 80 Πίλαθαο Διέγρνπ ηνπ Joomla ηζηόηνπνπ... 82 Δικόνα 81 ύλδεζκνη πζηήκαηνο... 83 Δικόνα 82 ύλδεζκνη Υξεζηώλ... 83 Δικόνα 83 ύλδεζκνη Μελνύ... 84 Δικόνα 84 ύλδεζκνη Πεξηερνκέλνπ... 84 Δικόνα 85 Καηεγνξίεο Ιζηόηνπνπ... 85 Δικόνα 86 Δθαξκνγέο Ιζηόηνπνπ... 86 Δικόνα 87 Δπεθηάζεηο Ιζηόηνπνπ... 86 Δικόνα 88 Γηαρείξηζε Δπεθηάζεσλ... 87 Δικόνα 89 Γηαρείξηζε Δλζεκάησλ... 88 Δικόνα 90 Ρπζκίζεηο ηνπ Breadcrumbs ζην back-end... 88 Δικόνα 91 Breadcrumbs όπσο θαίλεηαη ζην front-end... 89 Δικόνα 92 Ρπζκίζεηο ηνπ Main Menu ζην back-end... 89 Δικόνα 93 Main Menu όπσο θαίλεηαη ζην front-end... 89 Δικόνα 94 Ρπζκίζεηο ηνπ Photo Gallery ζην back-end... 90 Δικόνα 95 Photo Gallery όπσο θαίλεηαη ζην front-end... 91 Δικόνα 96 Ρπζκίζεηο ηνπ Social Media ζην back-end... 92 Δικόνα 97 Social Media όπσο θαίλεηαη ζην front-end... 92 Δικόνα 98 Ρπζκίζεηο ηνπ ελζέκαηνο γηα ηνλ θαηξό ζην back-end... 93 Δικόνα 99 Έλζεκα γηα ηνλ θαηξό όπσο θαίλεηαη ζην front-end... 93 Δικόνα 100 Ρπζκίζεηο ηνπ ελζέκαηνο Ρεθεμνιώηικο Καρναβάλι ζην back-end... 94 Δικόνα 101 Ρπζκίζεηο ηνπ ελζέκαηνο Υρήζιμα Σηλέθφνα ζην back-end... 94 Δικόνα 102 Ρπζκίζεηο ηνπ ελζέκαηνο Web Camera Rethymno ζην back-end... 95 Δικόνα 103 Σα παξαπάλσ ελζέκαηα όπσο θαίλεηαη ζην front-end... 95 Δικόνα 104 Γηαρείξηζε Πξνηύπσλ... 96 Δικόνα 105 Γηαρείξηζε Γισζζώλ... 96 Δικόνα 106 Βνήζεηα... 97 Δικόνα 107 Αξρηθή ζειίδα ηζηόηνπνπ... 98-8 -
Καιατηδάθε Μαξία Δικόνα 108 Σόπνο Πνιηηηζκόο Μπζνινγία... 100 Δικόνα 109 Σόπνο Παξάδνζε Κξεηηθή Φνξεζηά... 101 Δικόνα 110 Σόπνο Φύζε Γεσγξαθία & Κιίκα... 102 Δικόνα 111 Σνπξηζκόο Αμηνζέαηα Αξραηνινγηθνί Υώξνη Ιδαίνλ Άληξνλ... 103 Δηθόλα 112 Σνπξηζκόο Μεηαθηλήζεηο - Μεηαθνξέο Σαμί ΚΣΔΛ... 104 Δικόνα 113 Σνπξηζκόο Γηακνλή... 105 Δικόνα 114 Σνπξηζκόο Δζηίαζε - Γηαζθέδαζε... 106 Δικόνα 115 Κξεηηθή Γηαηξνθή Ιζηνξηθά ηνηρεία... 107 Δικόνα 116 Κξεηηθή Γηαηξνθή Κξεηηθή Γηαηξνθή & Τγεία... 108 Δικόνα 117 Κξεηηθή Γηαηξνθή πληαγέο Κξεηηθήο Γηαηξνθήο... 109 Δικόνα 118 Σνπηθά Πξντόληα... 110 Δικόνα 119 Παλεπηζηήκην Ρεζύκλνπ... 111 Δικόνα 120 Έλζεκα Social Media... 112 Δικόνα 121 Έλζεκα Ο Καηξόο ζην Ρέζπκλν... 112 Δικόνα 122 Έλζεκα Rethymno Photo Gallery... 113 Δικόνα 123 Rethymno Photo Gallery... 113 Δικόνα 124 Έλζεκα Ρεζεκληώηηθν Καξλαβάιη... 114 Δικόνα 125 Έλζεκα Υξήζηκα Σειέθσλα... 114 Δικόνα 126 Έλζεκα Web Camera Rethymno... 114 Δικόνα 127 Άξζξν Κεληξηθνύ Παξαζύξνπ... 115-9 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 1 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Δηζαγφγή 1.1 Γεληθά Καζψο ην internet εηζρσξεί θαζεκεξηλά ζηε δσή καο φιν θαη πεξηζζφηεξν, ηφζν απμάλνληαη θαη νη εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ παγθφζκην ηζηφ. Οη εθαξκνγέο παγθφζκηνπ ηζηνχ πξνζθέξνπλ νινέλα θαη πεξηζζφηεξεο, κε πςειφ βαζκφ πνιππινθφηεηαο, ππεξεζίεο ζε ζρέζε κε ηνπο πξψηνπο ηζφηνπνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ απιά θαη κφλν γηα ηελ πξνβνιή πιεξνθνξηψλ. Η δεκηνπξγία ηζηνζειίδσλ θαη ε θηινμελία ηνπο ζην δηαδίθηπν απνηειεί ζήκεξα έλα άκεζν θαη εχθνιν ηξφπν επηθνηλσλίαο, ελεκέξσζεο, πξνβνιήο θαη πξνψζεζεο ηνπ έξγνπ αηφκσλ θαη νξγαληζκψλ. Η νξζή δεκηνπξγία θαη ε ελεκέξσζε ηνπο απνηεινχλ ην θιεηδί γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζθνπψλ θαη ζηφρσλ πνπ θαινχληαη λα επηηειέζνπλ. 1.2 Περίιευε Ο βαζηθφο ζθνπφο ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο είλαη ε κειέηε, ε αλάπηπμε θαη ε ζρεδίαζε ελφο δηαδηθηπαθνχ ηφπνπ, πνπ αθνξά ηνλ ηνπξηζηηθφ νδεγφ ηεο πφιεο ηνπ Ρεζχκλνπ. Η θαηαζθεπή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηνπξηζηηθνχ νδεγνχ έρεη γίλεη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη δπλαηή ε ελεκέξσζε ησλ ζειίδσλ ηνπ. ην ζεσξεηηθφ κέξνο ηεο εξγαζίαο κειεηήζεθαλ ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ γεληθφηεξα. Έγηλε αλαθνξά ζε νξηζκνχο, ζην ηξφπν ιεηηνπξγίαο, ζηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ζηα πιενλεθηήκαηα ηνπο. ην πξαθηηθφ κέξνο, γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο ηζηνζειίδαο ρξεζηκνπνηήζεθε ην αλνηρηνχ θψδηθα ύζηεκα Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ (Content Management System CMS) Joomla, ην νπνίν είλαη γξακκέλν ζε γιψζζα PHP θαη ηα δεδνκέλα απνζεθεχνληαη ζε βάζε δεδνκέλσλ MySQL θαη εθηειείηαη κε νπνηνλδήπνηε application server. Δπηπιένλ αλαθέξζεθαλ θαη ηα εξγαιεία πνπ ρξεηάδνληαη ψζηε λα γίλεη ε εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla, ζην νπνίν βαζίδεηαη ε εγθαηάζηαζε ηεο εθαξκνγήο. Έηζη ν δηαδηθηπαθφο ηφπνο πνπ δεκηνπξγήζεθε, κε θεληξηθφ ζέκα ηνλ ηνπξηζκφ ηεο πφιεο ηνπ Ρεζχκλνπ, δίλεη ηελ δπλαηφηεηα ζε έλα ρξήζηε, λα ζπιιέμεη πιεξνθνξίεο ηφζν γεληθέο φζν θαη πην ζπγθεθξηκέλεο γηα ηελ πφιε ηνπ Ρεζχκλνπ. Κάζε επηζθέπηεο θάλνληαο πεξηήγεζε ζηνλ ηζηφηνπν πνπ δεκηνπξγήζακε, ζα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα αληιήζεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πφιε ηνπ Ρεζχκλνπ (πνιηηηζκφο, ηξφπνη κεηαθίλεζεο ζηελ πφιε, ηειέθσλα πξψηεο αλάγθεο) αιιά θαη ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίεο φπσο γηα ηα αμηνζέαηα, δηαζθέδαζε, κεηαθίλεζε, δηακνλή, παξαιίεο. Έηζη εξρφκελνο ζηελ πφιε ηνπ Ρεζχκλνπ ν επηζθέπηεο λα κπνξεί λα απνιαχζεη ην ηαμίδη ηνπ, κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ νδεγνχ καο, ζηνπο δεκνθηιέζηεξνπο πξννξηζκνχο ηεο πφιεο. 1.3 θοπός θαη ζηότοη εργαζίας θνπφο ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο είλαη λα παξνπζηάζεη πσο έλαο κέζνο ρξήζηεο ρσξίο ηδηαίηεξεο γλψζεηο θάπνηαο πξνγξακκαηηζηηθήο γιψζζαο, κπνξεί λα αλαπηχμεη ην ζρεδηαζκφθαηαζθεπή κηαο ηζηνζειίδαο κε ηελ ρξήζε απιψλ εξγαιείσλ. Δπίζεο ζθνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα παξνπζηάζεη κε ηελ θαηαζθεπή κηαο εχρξεζηεο θαη ιεηηνπξγηθήο ηζηνζειίδαο ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηελ πφιε ηνπ Ρεζχκλνπ, φπσο πιεξνθνξίεο γηα ηα αμηνζέαηα, ηηο παξαιίεο, ηελ δηαζθέδαζε, ηελ δηακνλή θαζψο θαη ηηο κεηαθηλήζεηο. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ν θάζε επηζθέπηεο ηεο πφιεο ηνπ Ρεζχκλνπ λα κπνξεί λα πεξηεγεζεί εχθνια θαη γξήγνξα κέζα ζηελ ηζηνζειίδα καο θαη λα ζπιιέμεη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο πνπ ζα ρξεηαζηεί πξηλ επηζθεθηεί ηελ - 10 -
Καιατηδάθε Μαξία πφιε ηνπ Ρεζχκλνπ. 1.4 τεδηάγρακκα Αλαθοράς Αξηζκόο θεθαιαίνπ Σίηινο ύληνκε πεξηγξαθή 1 Δηζαγσγή 2 Βαζηθέο Έλλνηεο Πεξίιεςε ησλ θεθαιαίσλ ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο, θαζψο θαη παξνπζίαζε ηνπ ζθνπνχ θαη ησλ ζηφρσλ ηεο εξγαζίαο θαη ζρεδηάγξακκα αλαθνξάο. χληνκε αλάιπζε εηζαγσγηθψλ ελλνηψλ φπσο ηη είλαη ηζηνζειίδα, PHP, MySQL, HTML,CSS, ειεχζεξν ινγηζκηθφ θ.α. 3 Η Αξρηηεθηνληθή ελφο CMS αλνηρηνχ θψδηθα-joomla! Πεξηγξαθή ηνπ Joomla, ηζηνξηθή αλαδξνκή, ραξαθηεξηζηηθά, εξγαιεία πνπ απαηηνχληαη θαη δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο. 4 Πεξηβάιινλ Joomla 3.3 Πεξηγξαθή φισλ ησλ ζπζηαηηθψλ ηνπ πεξηβάιινληνο δηαρείξηζεο Joomla. 5 6 Δθαξκνγή: Τινπνίεζε ηνπξηζηηθνχ νδεγνχ ηεο πφιεο ηνπ Ρεζχκλνπ ζε Joomla Αζθάιεηα ζηε Joomla πξηλ θαη κεηά ηελ εγθαηάζηαζε Παξνπζίαζε ηεο δηαδηθαζίαο πινπνίεζεο ηεο εθαξκνγήο ηνπ ηνπξηζηηθνχ νδεγνχ. Απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο γηα λα δηαηεξεζεί ε αζθάιεηα ζε κηα ηζηνζειίδα θαηαζθεπαζκέλε ζε πεξηβάιινλ joomla. 7 Πινήγεζε δηθηπαθνχ ηφπνπ ζε επίπεδν δηαρεηξηζηή Αλαιπηηθή πεξηγξαθή ζηελ πινήγεζε ηνπ Γηαρεηξηζηή ζην back-end ηνπ Joomla ηζηφηνπνπ. 8 Πινήγεζε δηθηπαθνχ ηφπνπ ζε επίπεδν απινχ ρξήζηε Αλαιπηηθή πεξηγξαθή ζηελ πινήγεζε ηνπ Απινχ Υξήζηε ζην front-end ηνπ Joomla ηζηφηνπνπ πνπ δεκηνπξγήζακε. 9 Βηβιηνγξαθία Αλαθνξά ζηε βηβιηνγξαθία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε. - 11 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 2 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Βαζηθές Έλλοηες 2.1 Ιζηοζειίδα-Ιζηόηοπος Η ηζηνζειίδα (αγγιηθά: web page) είλαη έλα είδνο εγγξάθνπ ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ (www) πνπ πεξηιακβάλεη πιεξνθνξίεο κε ηε κνξθή θεηκέλνπ, ππεξθεηκέλνπ, εηθφλαο, video θαη ήρνπ. Μηα ηζηνζειίδα είλαη πξνζβάζηκε απφ έλα θπινκεηξεηή (web browser) θαη νη πιεξνθνξίεο ηεο είλαη ζπλήζσο γξακκέλεο ζε HTML ή XHTML. Πνιιέο ηζηνζειίδεο καδί ζπλζέηνπλ έλα ηζηφηνπν. Μηα ηζηνζειίδα κπνξεί λα πεξηέρεη έλα ζχλνιν πιεξνθνξηψλ φπσο θείκελα, γξαθηθά, θσηνγξαθίεο, video, ήρνπο, ρξψκαηα ή αθφκα θαη δηάθνξα αξρεία. Οη επηζθέπηεο ηηο ηζηνζειίδαο ιέγνληαη web clients (πειάηεο ηζηνχ). Ο ηζηόηνπνο (ελαιιαθηηθέο νλνκαζίεο ηζηνρψξνο ή δηθηπαθφο ηφπνο, αγγι. Web site ή internet site), είλαη ην ζχλνιν ησλ ηζηνζειίδσλ, πνπ είλαη ζπλδεδεκέλεο, κε ππεξζπλδέζεηο (hyperlinks) θαη πεξηγξάθνπλ κηα δξαζηεξηφηεηα. Οη ζειίδεο ελφο ηζηνηφπνπ εκθαλίδνληαη θάησ απφ ην ίδην φλνκα ρψξνπ (domain) π.ρ. Microsoft.com. Οη ηζηνζειίδεο αιιεινζπλδένληαη θαη κπνξεί ν ρξήζηεο λα κεηαβεί απφ ηε κία ζηελ άιιε θάλνληαο «θιηθ», επηιέγνληαο δειαδή ζπλδέζκνπο πνπ ππάξρνπλ ζην θείκελν ή ζηηο θσηνγξαθίεο ηεο ηζηνζειίδαο. Οη ζχλδεζκνη πξνο άιιεο ζειίδεο εκθαλίδνληαη ζπλήζσο ππνγξακκηζκέλνη θαη κε κπιε ρξψκα γηα λα είλαη γξήγνξα μεθάζαξν ζηνλ επηζθέπηε φηη πξφθεηηαη γηα ζχλδεζκν πξνο άιιε ηζηνζειίδα, ρσξίο φκσο πάληα λα είλαη απηφ απαξαίηεην. Έλαο ηζηφηνπνο κπνξεί λα είλαη επαγγεικαηηθφο, πξνζσπηθφο ή λα αλήθεη ζε έλα νξγαληζκφ ή κηα νκάδα. Σν ζχλνιν ησλ ηζηνηφπσλ πνπ ππάξρνπλ απαξηίδνπλ ζηελ νπζία ηνλ παγθφζκην ηζηφ (www). 2.2 PHP Η PHP είλαη κηα γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ πνπ ζρεδηάζηεθε γηα ηε δεκηνπξγία δπλακηθψλ ηζηνζειίδσλ ζην δηαδίθηπν θαη είλαη επηζήκσο γλσζηή σο Hypertext preprocessor. Δίλαη κηα serverside scripting (εθηειείηαη ζην δηαθνκηζηή) γιψζζα πνπ γξάθεηαη ζπλήζσο πιαηζησκέλε απφ HTML, γηα κνξθνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ. Αληίζεηα απφ κηα ζπλεζηζκέλε HTML ζειίδα, ε ζειίδα PHP δε ζηέιλεηαη άκεζα ζε έλα πειάηε (client), αλη απηνχ πξψηα αλαιχεηαη θαη κεηά απνζηέιιεηαη ην παξαγφκελν απνηέιεζκα. Σα ζηνηρεία HTML ζηνλ πεγαίν θψδηθα κέλνπλ σο έρνπλ, αιιά ν PHP θψδηθαο εξκελεχεηαη θαη εθηειείηαη. Ο θψδηθαο PHP κπνξεί λα ζέζεη εξσηήκαηα ζε βάζεηο δεδνκέλσλ, λα δεκηνπξγήζεη εηθφλεο, λα δηαβάζεη θαη λα γξάςεη αξρεία, λα ζπλδεζεί κε απνκαθξπζκέλνπο ππνινγηζηέο, θ.α.. Γεληθψο νη δπλαηφηεηεο πνπ καο δίλεη είλαη απεξηφξηζηεο. 2.3 MySQL Η MySQL είλαη βάζε δεδνκέλσλ κέζα ζηελ νπνία κπνξνχκε λα θαηαρσξνχκε, λα επεμεξγαδφκαζηε, λα αλαδεηνχκε θαη λα ηαμηλνκνχκε δεδνκέλα. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ιεηηνπξγίαο απφ πνιιαπινχο ρξήζηεο κε αζθάιεηα αθνχ κφλν νη θαηαρσξεκέλνη ρξήζηεο κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα ηεο. Υξεζηκνπνηεί ηε γιψζζα SQL πνπ είλαη ε πην δηαδεδνκέλε γιψζζα γηα ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ. 2.4 HTML HTML ή αιιηψο Hypertext Markup Language. Αο πνχκε πξψηα ηη δελ είλαη HTML. Η HTML δελ είλαη γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ αθνχ δελ έρεη ζηνηρεία πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα ραξαθηεξηζηεί έηζη. - 12 -
Καιατηδάθε Μαξία Γελ κπνξεί λα παίξλεη απνθάζεηο δελ κπνξεί λα θάλεη πξάμεηο θαη αλαζέζεηο, δελ κπνξεί λα παξεθθιίλεη ηε ξνή ηεο θαη άιια πνιιά πξάγκαηα ηα νπνία δελ ηα θάλεη επεηδή δελ είλαη ζρεδηαζκέλε γηα θάηη ηέηνην. Σειηθά ηη είλαη HTML; Η HTML είλαη κηα πεξηγξαθηθή γιψζζα πνπ θάζε έθδνζε ηεο νξίδεηαη απφ έλα Document Type Definition (DTD) ηνπ Standard Generalized Markup Language (SGML). Η HTML καο βνεζάεη λα πεξηγξάθνπκε, κε ηα δηάθνξα δεδνκέλα tags (εηηθέηεο) πνπ πεξηιακβάλεη, ην πψο ζέινπκε λα εκθαλίδεηαη ην θείκελν καο κέζα ζην World Wide Web θαη ηα νπνία ν web browser ηνπ επηζθέπηε αλαιακβάλεη λα ηα κεηαηξέςεη ζηελ επηζπκεηή κνξθή. Κάζε HTML αξρείν απνηειείηαη απφ έλα ζηνηρείν <html> ην νπνίν ρσξίδεηαη ζε δχν κέξε ην <head> θαη ην <body>. Παξαθάησ αθνινπζεί παξάδεηγκα θψδηθα HTML. Απηφο είλαη θαη ν ζθειεηφο θάζε HTML αξρείνπ. Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ HTML κπνξνχκε λα έρνπκε πιεθηξνινγψληαο ηελ παξαθάησ δηεχζπλζε: http://www.w3schools.com/html/default.asp <html> <head> </head> <body> </body> </html> Δηθόλα 1 Παξάδεηγκα θψδηθα HTML 2.5 CSS Σα αξρηθά CSS πξνέξρνληαη απφ ην Cascading Style Sheets. Σα CSS καο επηηξέπνπλ λα δηαρσξίζνπκε ην πεξηερφκελν ηεο ηζηνζειίδαο απφ ην ζρεδηαζηηθφ θνκκάηη. Απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ αθνχ ηα ζηνηρεία ζρεδίαζεο ηεο ηζηνζειίδαο ζα είλαη ζε έλα μερσξηζηφ αξρείν ην νπνίν ζα ηξνθνδνηεί ηηο ππφινηπεο ζειίδεο. Έηζη αλ ρξεηαζηεί λα θάλνπκε θάπνηα αιιαγή, φπσο ην λα αιιάμνπκε ην θφλην ησλ ζειίδσλ, ην κφλν πνπ έρνπκε λα θάλνπκε είλαη λα επέκβνπκε ζην αξρείν CSS θαη απηφκαηα νη αιιαγέο ζα επεξεάζνπλ φια ηα αξρεία ηα νπνία ζπλδένληαη κε απηφ. Η HTML ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δνκήζεη ην πεξηερφκελν, ελψ ηα CSS γηα λα ην κνξθνπνηήζνπλ. Αο δνχκε γηα παξάδεηγκα ηελ εηηθέηα πνπ δειψλεη ηηο επηθεθαιίδεο επηπέδνπ έλα. ηελ HTML ζα γξάςνπκε <h1>δπηθεθαιίδα</h1> ελψ ε κνξθνπνίεζε ηεο ζα έξζεη απφ ην CSS: h1 {color:red} θαη πνπ ζεκαίλεη φηη ην ρξψκα ηεο επηθεθαιίδαο ζα είλαη θφθθηλν. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα πνχκε φηη ηα CSS δελ ρξεζηκνπνηνχληαη κφλν ζηηο ηζηνζειίδεο αιιά θαη ζην Microsoft Office Word βξίζθνπκε ηα Styles, κε ηε δηαθνξά φηη απηά ηα Styles κπνξνχλ λα κνξθνπνηνχλ κφλν θείκελν. Μεξηθά απφ ηα πιενλεθηήκαηα ησλ CSS είλαη : Γηαρσξηζκφο ηνπ πεξηερνκέλνπ απφ ηελ ζρεδίαζε Δπηηξέπεη κνξθνπνηήζεηο πνπ ήηαλ αδχλαηεο κε ηελ HTML Διαρηζηνπνίεζε ηνπ ρξφλνπ γηα ηηο αιιαγέο ζηε ζρεδίαζε αθνχ φια ηα ζηνηρεία πεξηέρνληαη ζε έλα αξρείν Πεξηζζφηεξνο θαζαξφο θψδηθαο HTML Πξνζβαζηκφηεηα απφ φινπο ηνπο web browsers Έρεη πηζηνπνηεζεί απφ ηνλ W3C, ην κεγαιχηεξν νξγαληζκφ Web Standards Παξέρεη απμεκέλε ηαρχηεηα εκθάληζεο ηεο ηζηνζειίδαο Μηθξφηεξν κέγεζνο αξρείσλ Καιχηεξε ζέζε ζηηο κεραλέο αλαδήηεζεο ιφγσ θαζαξφηεξνπ θψδηθα Οκνηφκνξθε εκθάληζε φισλ ησλ ηζηνζειίδσλ πνπ ζπλδένληαη κε ην CSS αξρείν αθνχ ηα ζηνηρεία δελ αιιάδνπλ Αθφκα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο γηα ηα CSS κπνξνχκε λα έρνπκε πιεθηξνινγψληαο ηελ παξαθάησ δηεχζπλζε: http://www.w3schools.com/html/default.asp - 13 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 2.6 XML Η XML είλαη κηα γιψζζα γηα ηελ δφκεζε δεδνκέλσλ. Με ηελ έλλνηα δνκεκέλα δεδνκέλα ελλννχκε κηα ζπιινγή ζηνηρείσλ δεδνκέλσλ φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ηα ινγηζηηθά θχιια, νη θαηάινγνη δηεπζχλζεσλ, νη παξάκεηξνη δηακφξθσζεο, νη νηθνλνκηθέο ζπλαιιαγέο θαη ηα ηερληθά ζρέδηα.η XML είλαη έλα ζχλνιν θαλφλσλ (ή δηαθνξεηηθά έλα παθέην θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ ή ζπκβάζεσλ) γηα ην ζρεδηαζκφ κνξθψλ θεηκέλνπ νη νπνίεο δηεπθνιχλνπλ ηε δφκεζε ησλ δεδνκέλσλ καο. Η XML δελ είλαη γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ, δελ ρξεηάδεηαη, επνκέλσο, λα είκαζηε πξνγξακκαηηζηέο γηα λα ηελ ρξεζηκνπνηήζνπκε θαη εχθνια λα ηελ κάζνπκε. Η XML δηεπθνιχλεη ηνλ ππνινγηζηή λα παξάγεη δεδνκέλα, λα δηαβάδεη δεδνκέλα θαη λα εμαζθαιίδεη ηε ζαθήλεηα ηεο δνκήο ησλ δεδνκέλσλ. Η XML απνθεχγεη ηηο ζπλήζεηο παγίδεο ηνπ ζρεδηαζκνχ γισζζψλ: είλαη επεθηάζηκε, αλεμάξηεηε ζπζηήκαηνο πιηθνχ θαη κπνξεί λα ππνζηεξίμεη δηεζλείο θαη ηνπηθέο πξνζαξκνγέο. Η XML είλαη πιήξσο ζπκβαηή κε Unicode. Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ XML κπνξνχκε λα έρνπκε πιεθηξνινγψληαο ηελ παξαθάησ δηεχζπλζε: http://www.w3c.gr/office/docs/xml10points.el.html 2.7 ηαηηθές Ιζηοζειίδες Οη ζηαηηθέο ηζηνζειίδεο είλαη νη ηζηνζειίδεο πνπ δεκηνπξγνχληαη ηνπηθά ζηνλ ππνινγηζηή καο ζπγγξάθνληαο θψδηθα HTML ή ρξεζηκνπνηψληαο θάπνην πξφγξακκα WYSIWYG (What you see is what you get), φπσο είλαη ην Adobe Dreamweaver. Οη ζηαηηθέο ηζηνζειίδεο είλαη πνιχ εχθνιεο ζηελ θαηαζθεπή ηνπο, αιιά πνιχ δχζθνιεο ζηελ αλαλέσζε ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη επεηδή φηαλ ζέινπκε λα πξνζζέζνπκε ή λα αιιάμνπκε ην πεξηερφκελν ηνπο, πξέπεη λα αλνίμνπκε ην θαηάιιειν πξφγξακκα, λα θάλνπκε ηηο αιιαγέο πνπ ζέινπκε, λα απνζεθεχζνπκε θαη ζηε ζπλέρεηα λα αλεβάζνπκε ζην web server ηηο λέεο ζειίδεο κε ηηο αιιαγέο. Όια απηά πξνυπνζέηνπλ γλψζεηο πεξηζζφηεξεο απφ ην κέζν ρξήζηε θαη θπζηθά πεξηζζφηεξν ρξφλν. Γηα παξάδεηγκα εάλ ζέινπκε λα αιιάμνπκε ην φλνκα ελφο ζηνηρείνπ κελνχ ζε φιεο ηηο ζειίδεο (ππνζεηηθά 50), ζα πξέπεη λα αλνίμνπκε θαη ηηο 50 ζειίδεο, λα αιιάμνπκε ην φλνκα, λα ηηο απνζεθεχζνπκε θαη ζηε ζπλέρεηα λα ηηο αλεβάζνπκε ζην web server. Απηφο ν ηξφπνο δεκηνπξγίαο ηζηνζειίδσλ είλαη πιένλ παξσρεκέλνο, αιιά ππάξρνπλ αθφκα πνιινί ζρεδηαζηέο πνπ δεκηνπξγνχλ ηζηφηνπνπο κε απηή ηε κέζνδν. 2.8 Γσλακηθές Ιζηοζειίδες ε αληίζεζε κε ηηο ζηαηηθέο, νη δπλακηθέο ηζηνζειίδεο δε δεκηνπξγνχληαη ζηνλ ππνινγηζηή καο αιιά απεπζείαο ζην web server. Γίλνληαο ηηο θαηάιιειεο εληνιέο νη ηζηνζειίδεο κπνξνχλ λα αιιάμνπλ, δηαγξαθνχλ ή λα πξνζηεζνχλ λέεο. Μηα δπλακηθή ηζηνζειίδα ραξαθηεξίδεηαη απφ δπλακηθφ (ζ.ζ., κεηαβιεηφ) πεξηερφκελν, ην νπνίν ηξνπνπνηείηαη απφ θάπνην ζχζηεκα δηαρείξηζεο. Σν ζχζηεκα δηαρείξηζεο ελφο δπλακηθνχ website είλαη απηφ πνπ ξπζκίδεη ηε ζσζηή ιεηηνπξγία, αλαβάζκηζε, εκθάληζε, δεκηνπξγία λέσλ ζειίδσλ θαη πεξηνρψλ. Η δηαρείξηζε ελφο δπλακηθνχ website δελ απαηηεί εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ή εηδηθά πξνγξάκκαηα επεμεξγαζίαο θεηκέλσλ, γξαθηθψλ θ.ν.θ. Μέζσ ελφο θπιινκεηξεηή ηζηνζειίδσλ (browser), κπνξείηε λα ζπληάμεηε έλα θείκελν θαη λα ελεκεξψζεηε άκεζα ηελ ηζηνζειίδα ζαο. Η θαηαζθεπή δπλακηθψλ ηζηνζειίδσλ ελδείθλπηαη ζηελ πεξίπησζε δηαδηθηπαθψλ ηφπσλ κε ζρεηηθά κεγάιν πεξηερφκελν. πλήζσο, ζπζηήλνληαη φηαλ ππάξρεη αλάγθε ζπρλήο ελεκέξσζεο-αλαλέσζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ δηαδηθηπαθνχ ηφπνπ. Η θαηαζθεπή δπλακηθψλ ηζηνζειίδσλ είλαη πξνθαλψο πην πνιχπινθε απφ ηηο απιέο, ζηαηηθέο ηζηνζειίδεο, θαη ν βαζκφο δπζθνιίαο ηνπο εμαξηάηαη απφ ηηο - 14 -
Καιατηδάθε Μαξία ιεηηνπξγίεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ππνζηεξίδεη. Μηα δπλακηθή ηζηνζειίδα δελ έλα απιφ ειεθηξνληθφ έγγξαθν, αιιά κηα νινθιεξσκέλε εθαξκνγή. πλεπψο, ην θφζηνο θαηαζθεπήο κηαο δπλακηθήο ηζηνζειίδαο είλαη πςειφηεξν απφ ην θφζηνο θαηαζθεπήο κηαο ζηαηηθήο ηζηνζειίδαο. Σν ίδην θαη ν ρξφλνο παξάδνζεο. Οη δπλακηθέο ηζηνζειίδεο, κπνξεί ζηελ εκθάληζε, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, λα κελ έρνπλ κεγάιε δηαθνξά απφ ηηο ζηαηηθέο, φκσο νη δπλαηφηεηέο είλαη πνιχ κεγαιχηεξεο. Έηζη, αλ θαη αξρηθά είλαη πην αθξηβά, έρνπλ θαιχηεξε απφδνζε ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ. Σν Joomla! Λνηπφλ είλαη κηα εθαξκνγή πνπ θάλεη απηφ αθξηβψο, ρεηξίδεηαη δειαδή δπλακηθά ην πεξηερφκελν ησλ ηζηνζειίδσλ. 2.9 Διεύζερο Λογηζκηθό Σν ειεχζεξν ινγηζκηθφ φπσο νξίδεηαη απφ ην ίδξπκα Διεχζεξνπ Λνγηζκηθνχ (Free Software Foundation http://www.fsf.org/), είλαη ινγηζκηθφ πνπ κπνξεί λα αληηγξαθεί, κειεηεζεί, λα ηξνπνπνηεζεί θαη λα αλαδηαλεκεζεί ρσξίο πεξηνξηζκφ. Η ειεπζεξία απφ ηέηνηνπο πεξηνξηζκνχο είλαη βαζηθφ ζηνηρείν ζηελ ηδέα ηνπ Διεχζεξνπ Λνγηζκηθνχ, έηζη ψζηε ην αληίζεην ηνπ Διεχζεξνπ Λνγηζκηθνχ λα είλαη ην ηδηφθηεην ινγηζκηθφ, θαη φρη ην ινγηζκηθφ πνπ πσιείηαη γηα θέξδνο, φπσο ην εκπνξηθφ ινγηζκηθφ. Σν ειεχζεξν ινγηζκηθφ νξηζκέλεο θνξέο αλαθέξεηαη θαη σο αλνηρηφ ινγηζκηθφ ή ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα, αιιά νη δχν έλλνηεο δελ είλαη ηαπηφζεκεο. χκθσλα κε ηνλ Richard Stallman δελ είλαη θάζε ινγηζκηθφ ειεχζεξν κφλν θαη κφλν επεηδή είλαη αλνηρηνχ θψδηθα. 2.9.1 Άδειες ελεύθεροσ λογιζμικού Δλ γέλεη ζπκθσλία κε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία πεξί πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο, ε ειεχζεξε αληηγξαθή, δηαλνκή θαη ηξνπνπνίεζε ηνπ ινγηζκηθνχ δελ επηηξέπεηαη. Γηα ην ιφγν απηφ νη εθδφζεηο ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ θάλνπλ ρξήζε εηδηθήο άδεηαο (free software license) ζχκθσλα κε ηελ νπνία παξαρσξείηαη ην δηθαίσκα αληηγξαθήο, ηξνπνπνίεζεο θαη αλαδηαλνκήο ηνπ ινγηζκηθνχ ζηνπο ρξήζηεο. χκθσλα κε ην ίδξπκα Διεχζεξνπ Λνγηζκηθνχ, νη άδεηεο ρξήζεο ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ ηηο εμήο ειεπζεξίεο: Διεπζεξία 0 Διεπζεξία ρξήζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα νπνηνλδήπνηε ζθνπφ Διεπζεξία 1 Διεπζεξία κειέηεο θαη ηξνπνπνίεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο Διεπζεξία 2 Διεπζεξία αληηγξαθήο ηνπ πξνγξάκκαηνο Διεπζεξία 3 Διεπζεξία βειηίσζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη επαλέθδνζεο ηνπ πξνο ην ζπκθέξνλ ηεο θνηλφηεηαο ησλ ρξεζηψλ. Οη ειεπζεξίεο 1 θαη 3 πξνυπνζέηνπλ ηελ πξφζβαζε ησλ ρξεζηψλ ζηνλ πεγαίν θψδηθα ηνπ ινγηζκηθνχ. 2.10 ύζηεκα Γηατείρεζες Περηετοκέλοσ Ο φξνο Content Management System (CMS, ύζηεκα Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ), αλαθέξεηαη ζηηο εθαξκνγέο πνπ επηηξέπνπλ ζηνλ πειάηε λα ρεηξίδεηαη ην δηθηπαθφ ηνπ πεξηερφκελν, φπσο θείκελα, εηθφλεο, πίλαθεο, θηι, κε εχθνιν ηξφπν παξφκνην κε απηφ ηεο ρξήζεο ελφο θεηκελνγξάθνπ. Οη εθαξκνγέο δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ επηηξέπνπλ ηελ αιιαγή ηνπ πεξηερνκέλνπ ρσξίο λα είλαη απαξαίηεηεο εηδηθέο γλψζεηο ζρεηηθέο κε ηε δεκηνπξγία ηζηνζειίδσλ ή γξαθηθψλ. πλήζσο ηα θείκελα γξάθνληαη κέζσ θάπνησλ online WYSIWYG (What You See Is What You Get) editors, εηδηθψλ δειαδή θεηκελνγξάθσλ, παξφκνησλ κε ην MS Word, πνπ επηηξέπνπλ ηελ κνξθνπνίεζε φπνηε ππάξρεη - 15 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla αλάγθε. Σν χζηεκα Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ (ΠΓ) είλαη κηα εθαξκνγή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δεκηνπξγήζεη, λα επεμεξγαζηεί, λα δηαρεηξηζηεί θαη λα δεκνζηεχζεη ηζηνζειίδεο ζην δηαδίθηπν. Σα ΠΓ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα δεκηνπξγεζνχλ ηζηνζειίδεο φπσο : Δηαηξηθέο Πξνζσπηθέο Δθπαηδεπηηθέο Ηιεθηξνληθά θαηαζηήκαηα Δλεκεξσηηθέο Η ιεηηνπξγηθφηεηα ελφο πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ, κπνξεί λα αθνινπζεί ηηο εμήο θαηεγνξίεο: Γεκηνπξγία πεξηερνκέλνπ (content creation) Γηαρείξηζε πεξηερνκέλνπ (content management) Γεκνζίεπζε (publishing) Παξνπζίαζε (presentation) 2.10.1 Πλεονεκηήμαηα τρήζης σζηημάηφν Γιατείριζης Περιετομένοσ Γξήγνξε ελεκέξσζε, δηαρείξηζε θαη αξρεηνζέηεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ Δλεκέξσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ απφ νπνπδήπνηε Σαπηφρξνλε ελεκέξσζε απφ πνιινχο ρξήζηεο θαη δηαθνξεηηθνχο ππνινγηζηέο Γελ απαηηνχληαη ηδηαίηεξεο ηερληθέο γλψζεηο απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο ηνπ Δχθνιε ρξήζε θαη άκεζε γλψζε ηνπ ηειηθνχ απνηειέζκαηνο φπσο γίλεηαη κε ηνπο γλσζηνχο θεηκελνγξάθνπο Γπλαηφηεηα αλαδήηεζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ πνπ θαηαρσξείηαη θαη απηφκαηε δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ Αζθάιεηα θαη πξνζηαζία ηνπ ζρεδηαζκνχ ηνπ site απφ ιαλζαζκέλεο ελέξγεηεο, πνπ ζα κπνξνχζαλ λα δεκηνπξγήζνπλ πξνβιήκαηα ζηελ εκθάληζε ηνπ Γηαρσξηζκφο ηνπ πεξηερνκέλνπ απφ ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινήγεζε (navigation) ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ Αιιαγή ζρεδηαζκνχ ή ηξφπνπ πινήγεζεο ρσξίο λα είλαη απαξαίηεηε ε ελεκέξσζε φισλ ησλ ζειίδσλ απφ ηνλ ίδην ρξήζηε Απηφκαηε δεκηνπξγία ησλ ζπλδέζκσλ κεηαμχ ησλ ζειίδσλ θαη απνθπγή πξνβιεκάησλ αλχπαξθησλ ζειίδσλ (404 errors) Μηθξφηεξνο θφξηνο ζηνλ εμππεξεηεηή (server) θαη ρξήζε ιηγφηεξνπ ρψξνπ, αθνχ δελ ππάξρνπλ πνιιέο επαλαιακβαλφκελεο ζηαηηθέο ζειίδεο, απφ ηε ζηηγκή πνπ ε αλάπηπμε ησλ ζειίδσλ γίλεηαη δπλακηθά Όιν ην πεξηερφκελν θαηαρσξείηαη ζηελ/ζηηο βάζεηο δεδνκέλσλ ηηο νπνίεο κπνξνχκε πην εχθνια θαη γξήγνξα λα ηηο πξνζηαηεχζνπκε ηεξψληαο αληίγξαθα αζθαιείαο. Αζθαιψο ππάξρνπλ θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά θαη πξφζζεηεο ππεξεζίεο, αλάινγα κε ην CMS, πνπ άιινηε ρξεψλνληαη επηπιένλ θαη άιινηε ελζσκαηψλνληαη θαη πξνζθέξνληαη δσξεά πξνο ρξήζε. - 16 -
Καιατηδάθε Μαξία 3 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Η Αρτιηεκηονική ενός CMS ανοιτηού κώδικα Joomla! Δηθόλα 2 Λνγφηππν Joomla 3.1 Περηγραθή ηοσ Joomla! Σν Joomla! είλαη κία δσξεάλ εθαξκνγή, αλνηρηνχ θψδηθα ζχζηεκα δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ, ην νπνίν έρεη ζπληαρζεί ζηελ γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ PHP, γηα ηε δηαρείξηζε θαη ηε δεκνζίεπζε πεξηερνκέλνπ ζηνλ ηζηφ (web) θαη ελδνδηθηχσλ (intranets), ρξεζηκνπνηψληαο κηα MySQL βάζε δεδνκέλσλ. To Joomla πεξηιακβάλεη ραξαθηεξηζηηθά φπσο ε cache ησλ ζειίδσλ γηα ηε βειηίσζε ησλ επηδφζεσλ, web επξεηεξίαζεο (indexing), RSS feeds, εθηππψζηκεο (printable) εθδφζεηο ησλ ζειίδσλ, newsflashes, blogs, forums, δεκνζθνπήζεηο, εκεξνιφγηα, αλαδήηεζε ζηελ ηζηνζειίδα, ηελ αλάινγε γιψζζα αιια θαη ηελ δπλαηφηεηα πνιπγισζζηθψλ ηζηνζειίδσλ. Έρεη ραξαθηεξηζηεί απφ ηνπο δεθάδεο ρηιηάδεο ρξήζηεο ηνπ σο ην θαιχηεξν CMS ζηνλ θφζκν, δηφηη έρεη ηεξάζηηεο δπλαηφηεηεο αιιά θαη ηαπηφρξνλα έρεη έλα εμαηξεηηθά επέιηθην θαη θηιηθφ πεξηβάιινλ εξγαζίαο θαη δηαρείξηζεο. Μφιηο εγθαηαζηαζεί, ν δηαρεηξηζηήο ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηελ backend θνλζφια δηαρείξηζεο θαη λα δεκηνπξγήζεη ηκήκαηα, θαηεγνξίεο, άξζξα κε πεξηερφκελν, δεκνζθνπήζεηο θαη άιια πνιιά! 3.2 Ιζηορηθή αλαδροκή Σν Joomla απνηειεί ζπλέρεηα ηνπ ζπζηήκαηνο MAMBO. Σν MAMBO ήηαλ έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ πνπ απνηεινχζε ηελ νλνκαζία ηεο εηαηξίαο Micro International Pvt Ltd. Η εηαηξία ήηαλ κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα, κε κνλαδηθφ ζθνπφ ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ MAMBO. ηηο 17 Απγνχζηνπ 2005, ε νκάδα ηνπ MAMBO, δηαζπάζηεθε κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία κηαο λέαο νκάδαο αλάπηπμεο πνπ απνηειείην απφ πξνγξακκαηηζηέο θαη ζρεδηαζηέο ηζηνζειίδσλ, πνπ ήηαλ έηνηκνη λα ζπλεηζθέξνπλ ζε ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα κέζα απφ ηελ ηζηνζειίδα OpenSourceMatters. Μέζα απφ δηάθνξα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγήζεθαλ ε νκάδα απνθάζηζε λα αθνινπζήζεη κηα πιήξσο ειεχζεξε δηαλνκή ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο, πνπ νη ζπληειεζηέο ζα ζπλεηζθέξνπλ φπσο - 17 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla νξίδεηαη απφ ηνπο νξηζκνχο αλνηρηνχ θψδηθα, δίρσο λα παξεκβάιιεηαη θακία εηαηξία θαη δίρσο λα μεθεχγεη απφ ηε ινγηθή απηή. Η νκάδα έπεηηα απφ ζπζθέςεηο γηα ην λέν απηφ project πνπ δεκηνπξγήζεθε απνθαζίδεη : ηελ 1 επηεκβξίνπ 2005, ην λέν φλνκα, Joomla, θαη είλαη πηα γεγνλφο. Σν φλνκα ηνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ αξαβηθή ιέμε Jumla, φπνπ έπεηηα απφ αγγιηθή νξζνγξαθία έγηλε Joomla. Η αξαβηθή νλνκαζία ηεο ιέμεο απηήο ζεκαίλεη φινη καδί ή σο ζχλνιν εξκελεία ε νπνία απνηειεί θαη αθξνγσληαίν ιίζν ηνπ αλνηρηνχ ινγηζκηθνχ. Η πξψηε έθδνζε ηνπ Joomla (1.0.0) θπθινθφξεζε ζηηο 16 επηεκβξίνπ 2005. Οπζηαζηηθά απνηεινχζε εκπνξηθή απειεπζέξσζε ηνπ MAMBO 4.5.2.3. Η δεχηεξε έθδνζε ηνπ Joomla πνπ είλαη ε 1.5.0 ιαλζάξεηαη ζηηο 22 Ιαλνπαξίνπ 2008 θαη εηζάγεη πνιιέο αιιαγέο ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο πιαηθφξκαο αιιά θαη λέα ιεηηνπξγηθφηεηα ζε ζρέζε κε ηνλ πξνθάηνρν ηεο. ηηο 4 Απξηιίνπ 2011 θπθινθνξεί ε αλαλεσκέλε έθδνζε Joomla 1.5.23. ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ε έθδνζε 1.6 ζηηο 10 Ιαλνπαξίνπ 2011 θαη ε 1.7 ζηηο 19 Ινπιίνπ 2011. Καη ζρεδφλ κεηά απφ έλα ρξφλν ζηηο 22 Ιαλνπαξίνπ 2012 θπθινθνξεί ε έθδνζε 2.5 ε νπνία είλαη θαη ε πην επξέσο δηαδεδνκέλε. Απφ ηελ πξψηε έθδνζε ηνπ κέρξη θαη ζήκεξα ην Joomla έρεη γίλεη εμαηξεηηθά δεκνθηιέο θαη ζχκθσλα κε ηελ επίζεκε αλαθνξά ηνπ Open Source CMS Market Share Report απφ ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2009 ην Joomla είλαη ην πην δεκνθηιέο web CMS. Έηζη ην Joomla θαηέθηεζε κηα κεγάιε θνηλφηεηα ρξεζηψλ θαη αλαπηχζζεηαη δπλακηθά νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ραξίδνληαο κεγάιε επειημία ζην ηξφπν δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ ζην δηαδίθηπν. Η ηειεπηαία έθδνζε πνπ θπθινθνξεί είλαη ε 3.4.0. 3.3 Υαραθηερηζηηθά ηοσ Joomla To Joomla ζηεξίδεηαη σο επί ην πιείζηνλ ζε δπλακηθφ πεξηερφκελν, γη απηφ θαη θάλεη ρξήζε server side ηερλνινγηψλ θαη βάζεσλ δεδνκέλσλ. Αθνχ ην ίδην απνηειεί ινγηζκηθφ ειεχζεξνπ θψδηθα δελ ζα κπνξνχζε λα βαζίδεηαη ζε ινγηζκηθά επί πιεξσκή. Όια ηα ζπζηαηηθά ηνπ ζηνηρεία βαζίδνληαη ζε αλνηρηφ ινγηζκηθφ ειεχζεξεο δηαλνκήο πνπ εμειίζζνληαη θαη ηα ίδηα απφ άιιεο νκάδεο πνπ ζπκβάινπλ ζε ηερλνινγίεο αλνηρηνχ θψδηθα. πλνπηηθά ινηπφλ κπνξνχκε λα αλαθέξνπκε φηη ην Joomla απαξηίδεηαη απφ ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά : Υξεζηκνπνηεί ηηο θαιχηεξεο ηερλνινγίεο αλνηρηνχ ινγηζκηθνχ φπσο είλαη: 1. MySQL σο βάζε δεδνκέλσλ 2. PHP σο server side script γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο 3. XML γηα ηελ δηαρείξηζε πεξαηηέξσ εξγαιείσλ 4. CSS2 πνπ απνηειεί ηελ ηειεπηαία εμέιημε ησλ CSS 5. RSS δπλαηφηεηα. Πιήξεο δηαρείξηζε ηεο βάζεο θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ ζπζηήκαηνο απφ νπνηνδήπνηε web browser Αλνηρηφο θψδηθαο Μεγάιε θνηλφηεηα ρξεζηψλ ζην www. Joomla.org θαη ζην www.joomla.gr Μεγάιε επειημία ζηε δηαρείξηζε πεξηερνκέλνπ Γηαρεηξηζηήο αξρείσλ γηα κεηαθφξησζε θαη δηαρείξηζε ησλ αξρείσλ Παλεχθνιν ζηε ρξήζε ηνπ θαη απφ αξράξηνπο ρξήζηεο Η/Τ Γπλαηφηεηεο RSS Κάδνο αλαθχθισζεο γηα φια ηα αληηθείκελα Δηδηθφο κεραληζκφο γηα ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο Γηαρείξηζε δηαθεκίζεσλ Πνιπγισζηθθφηεηα Υηιηάδεο πξφζζεηεο εθαξκνγέο θαη εχθνιε εγθαηάζηαζε εθαξκνγψλ θαη πξφζζεησλ Πνιιά επίπεδα ρξεζηψλ κε δηαθνξεηηθά δηθαηψκαηα WYSIWYG επεμεξγαζηήο θεηκέλνπ - 18 -
Καιατηδάθε Μαξία 3.4 Αρτηηεθηοληθή 3 επηπέδφλ Οη ζχγρξνλεο δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο θάλνπλ ρξήζε κηαο αξρηηεθηνληθήο γλσζηήο σο multi-tiered, πνπ ζηα ειιεληθά ζεκαίλεη αξρηηεθηνληθή πνιιώλ επηπέδσλ. Η ζπγθεθξηκέλε αξρηηεθηνληθή έρεη θαηά θάπνην ηξφπν αληηθαηαζηήζεη ηελ παξαδνζηαθή client/server αξρηηεθηνληθή φπνπ ε ζπλνιηθή ιεηηνπξγηθφηεηα κνηξάδεηαη ζε δχν επίπεδα θαη επηπιένλ ζπάεη ζε 3 ή πεξηζζφηεξα επίπεδα. Απφ ηηο πην γλσζηέο θαη επηηπρεκέλεο αξρηηεθηνληθέο ηεο θαηεγνξίαο απηήο είλαη ε Java EE, ε νπνία θάλεη ρξήζε ηεζζάξσλ επηπέδσλ. Οη δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο γξακκέλεο ζε PHP ρξεζηκνπνηνχλ έλα επίπεδν ιηγφηεξν, δειαδή ζπλνιηθά ηξία. Απηφ ζεκαίλεη πσο ηα ζπζηαηηθά πνπ πεξηγξάςακε ζε πξνεγνχκελε παξάγξαθν, κνηξάδνληαη ζε ηξία μερσξηζηά επίπεδα ηα νπνία είλαη ην Database tier, ην Web tier θαη ην Client tier. Database tier: ην επίπεδν απηφ πινπνηεί ηφζν ην κεραληζκφ απνζήθεπζεο ησλ δεδνκέλσλ φζν θαη ην κεραληζκφ ειέγρνπ πξφζβαζεο ζε απηά, θάλνληαο ρξήζε ελφο RDBMS πνπ ζπλήζσο είλαη έλαο MySQL Server. Web tier: ην επίπεδν απηφ πινπνηείηαη ε επηρεηξεζηαθή ινγηθή ηεο εθαξκνγήο αιιά θαη κεγάιν θνκκάηη ηεο παξνπζίαζεο, θάλνληαο ρξήζε ελφο ζπλφινπ αξρείσλ, πνπ κπνξεί λα είλαη αξρεία PHP, HTML, CSS, JavaScript, εηθφλεο, θ.α. Έλαο web server (ζπλήζσο Apache) ζε ζπλεξγαζία κε ηα παθέηα ηεο PHP πνπ βξίζθνληαη εγθαηεζηεκέλα ζην ζπγθεθξηκέλν επίπεδν, αλαιακβάλνπλ λα ηξνθνδνηήζνπλ ηνλ web browser ηνπ ρξήζηε κε HTML, ηε γιψζζα δειαδή πνπ κπνξεί λα εξκελεχζεη. Client tier: ην επίπεδν απηφ βξίζθεηαη ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ ρξήζηε θαη ζπγθεθξηκέλα ζην web browser πνπ ρξεζηκνπνηεί γηα λα αιιειεπηδξάζεη κε ηελ εθαξκνγή. Γη απηφ αθξηβψο ην ιφγν ζην παξαθάησ ζρήκα πνπ αθνινπζεί, βιέπνπκε πσο θνκκάηη ηεο παξνπζίαζεο βξίζθεηαη πινπνηεκέλν ζην επίπεδν απηφ. Σν ηκήκα ηεο παξνπζίαζεο πνπ πινπνηείηαη ζην ην Client tier είλαη ν ίδηνο ν web browser, έλα ινγηζκηθφ δειαδή κέζσ ηνπ νπνίνπ ν ρξήζηεο είλαη ζε ζέζε λα εξκελεχζεη θαη λα πξνβάιεη ηελ HTML πνπ ηνπ απνζηέιιεη ν web server. ην παξαθάησ ζρήκα πεξηγξάθεηαη ε αξρηηεθηνληθή 3 επηπέδσλ ηεο PHP θαη ζπγθεθξηκέλα ν θπζηθφο δηαρσξηζκφο. ηελ πεξίπησζε απηή ηα 3 δηαθνξεηηθά επίπεδα ηεο αξρηηεθηνληθήο βξίζθνληαη εγθαηεζηεκέλα ζε δηαθνξεηηθά κεραλήκαηα. Εικόνα 3 Αρχιτεκτονική 3 επιπέδων PHP ηνλ αληίπνδα ππάξρεη θαη ν ινγηθφο δηαρσξηζκφο, κηα δηάηαμε φπνπ ηα 3 επίπεδα ηεο αξρηηεθηνληθήο κπνξεί λα βξίζθνληαη εγθαηεζηεκέλα ζην ίδην κεράλεκα, ε δηάηαμε δειαδή πνπ θαηά πάζα πηζαλφηεηα ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζπίηη καο. Σα 3 απηά επίπεδα κπνξεί λα βξίζθνληαη - 19 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla εγθαηεζηεκέλα ζην ίδην κεράλεκα, εμαθνινπζψληαο φκσο λα είλαη μερσξηζηά θαη λα έρνπλ δηαθξηηνχο ξφινπο. 3.5 Δγθαηάζηαζε ζσζηαηηθώλ αρτηηεθηοληθής Η εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla πξνυπνζέηεη φηη ηα ζηνηρεία ηεο αξρηηεθηνληθήο πνπ αλαιχζακε ζηελ πξνεγνχκελε ππνελφηεηα, δειαδή ε MySQL, ν Apache θαη ε PHP ζα πξέπεη λα έρνπλ εγθαηαζηαζεί ζηνλ ππνινγηζηή καο. Αλ έζησ έλα απφ ηα ζπζηαηηθά ηεο αξρηηεθηνληθήο απνπζηάδεη δελ κπνξνχκε λα πξνρσξήζνπκε κε ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla θαη άξα ην πξψην βήκα αθνξά ζηελ εγθαηάζηαζε ησλ ηξηψλ απηψλ ζπζηαηηθψλ. Τπάξρεη πνιχ κεγάιε πνηθηιία επηινγψλ φζνλ αθνξά ζηελ εγθαηάζηαζε ηεο ππνδνκήο, πνπ έρνπλ λα θάλνπλ ηφζν κε ηε δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο αιιά θαη ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ηνπ ρξήζηε. Ξεθηλψληαο απφ ην δεχηεξν ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ηνπ ρξήζηε δειαδή, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα εγθαηάζηαζεο ησλ ζπζηαηηθψλ ηεο αξρηηεθηνληθήο ζε φια ηα γλσζηά ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα φπσο Windows, Linux, MacOS θαη ην UNIX. Ίζσο έρεηε ζπλαληήζεη ζην web ηνπο φξνπο LAMP, WAMP θηι. Οη φξνη απηνί πεξηγξάθνπλ ην είδνο ηνπ server ζηνλ νπνίν έρεη εγθαηαζηαζεί ε ελ ιφγσ αξρηηεθηνληθή, πρ ν φξνο LAMP (Linux Apache MySQL PHP) πεξηγξάθεη έλα Linux server, ν φξνο WAMP (Windows Apache MySQL PHP) έλα windows server θνθ. 3.5.1 Προδιαγραθές εγκαηάζηαζης και εργαλεία ποσ απαιηούνηαι Οη πξνδηαγξαθέο εγθαηάζηαζεο είλαη νη παξαθάησ: Web server, Apache version 2.x ή κεηαγελέζηεξε ή Microsoft ISS Php έθδνζε 5.0.4 ή κεηαγελέζηεξε κε ππνζηήξημε γηα MySQL. MySQL database 5.2.4 ή κεηαγελέζηεξε Web browser (internet explorer, Firefox, goggle chrome) Η δεκηνπξγία ελφο ηνπξηζηηθνχ νδεγνχ ρξεζηκνπνηψληαο ην Joomla CMS, πξναπαηηεί θαη ηελ εγθαηάζηαζε κεξηθψλ άιισλ ιεηηνπξγηψλ. Αξρηθά ε εγθαηάζηαζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ νδεγνχ ζα γίλεη ζε ηνπηθφ δίθηπν, νπφηε ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί έλαο ηνπηθφο server πάλσ ζηνλ νπνίν ζα ζηεζεί ε ηζηνζειίδα. ηελ ζπγθεθξηκέλε πηπρηαθή εξγαζία ζα ρξεζηκνπνηεζεί ν Apache HTTP. Δπίζεο ζα πξέπεη λα έρεη εγθαηαζηαζεί ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή πνπ ρξεζηκνπνηνχκε ε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ PHP, γηα ηελ δηακφξθσζε ηεο ηζηνζειίδαο καο. Όζνλ αθνξά ηε δεκηνπξγία ηεο βάζεο δεδνκέλσλ καο, πνπ ζα απνζεθεχνληαη φιεο νη πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηνλ ηνπξηζηηθφ νδεγφ, ζα ρξεζηκνπνηεζεί ε MySQL. Αθφκα ζα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ην εξγαιείν phpmyadmin κε ην νπνίν ζα δηαρεηξηδφκαζηε ηε βάζε δεδνκέλσλ πνπ έρνπκε. Δκείο παξαθάησ παξνπζηάδνπκε ηελ εγθαηάζηαζε ησλ πξναλαθεξζέλησλ εξγαιείσλ ζε πεξηβάιινλ Windows. - 20 -
Καιατηδάθε Μαξία 3.6 Δγθαηάζηαζε ηοσ ιογηζκηθού XAMPP Εικόνα 4 Λογότυπο XAMPP Γηα λα κπνξνχκε λα εγθαηαζηήζνπκε ην Joomla είλαη απαξαίηεην λα έρνπκε έλα server πάλσ ζηνλ νπνίν ζα ηξέμεη ην Joomla. Ο πην εχθνινο ηξφπνο γηα λα εγθαηαζηήζνπκε έλα server ζηνλ ππνινγηζηή καο είλαη κε ηε βνήζεηα ηνπ ΧAMPP. Σν XAMPP είλαη έλα παθέην πξνγξακκάησλ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ, ινγηζκηθνχ αλνηθηνχ θψδηθα θαη αλεμαξηήηνπ πιαηθφξκαο ην νπνίν πεξηέρεη ην εμππεξεηεηή ηζηνζειίδσλ http Apache, ηελ βάζε δεδνκέλσλ MySQL θαη έλα δηεξκελέα γηα θψδηθα γξακκέλν ζε γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ PHP θαη Perl. Δίλαη έλα ρξήζηκν εξγαιείν πνπ καο βνεζά λα κεηαηξέςνπκε ηνλ ππνινγηζηή καο ζε web server. Γηα λα θαηεβάζνπκε ην ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα πεγαίλνπκε ζηελ ηζηνζειίδα https://www.apachefriends.org θαη θαηεβάδνπκε ην αξρείν XAMPP for Windows v5.6.3 (PHP 5.6.3). Σν XAMPP είλαη έλα αξθηηθφιεμν γηα: X (meaning cross-platform) X (δειαδή cross-platform) Apache HTTP Server MySQL PHP Perl Γηα λα εγθαηαζηήζνπκε ην XAMPP παηάκε ην exe αξρείν - 21 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 5 Αρχικό παράθυρο εγκατάστασης του XAMPP Εικόνα 6 Επιλογή στοιχείων εγκατάστασης - 22 -
Καιατηδάθε Μαξία Σν XAMPP ζα εγθαηαζηαζεί ζην θάθειν C:/xampp Εικόνα 7 Επιλογή φακέλου εγκατάστασης Αθνινπζνχκε ηηο νδεγίεο ηνπ πξνγξάκκαηνο παηψληαο next, next θαη install γηα λα ην εγθαηαζηήζνπκε. Εικόνα 8 Ολοκλήρωση διαδικασίας εγκατάστασης - 23 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Όηαλ ηειεηψζεη ε δηαδηθαζία ηεο εγθαηάζηαζεο καο ξσηάεη αλ ζέινπκε λα καο αλνίμεη ηνλ πίλαθα ειέγρνπ. Αθήλνπκε ηζεθαξηζκέλε ηελ επηινγή θαη παηάκε Finish.Ο πίλαθαο ειέγρνπ πνπ ζα καο αλνίμεη είλαη απηφο πνπ θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα Εικόνα 9 Πίνακας διαχείρισης XAMPP ηνλ control panel ηνπ XAMPP κπνξνχκε λα μεθηλήζνπκε ή λα ζηακαηήζνπκε νπνηαδήπνηε ιεηηνπξγία ηνπ ζέινπκε. Δκείο ζα παηήζνπκε Start ζηνλ Apache θαη ζηελ MySQL. - 24 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 10 Πίνακας διαχείρισης XAMPP Έπεηηα αλνίγνπκε έλα θπιινκεηξεηή (web browser) ηεο αξεζθείαο καο (ζηελ πεξίπησζε καο ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην Mozilla Firefox) θαη πιεθηξνινγνχκε ζηε γξακκή δηεπζχλζεσλ http://localhost/ ή αιιηψο http://127.0.0.1/ θαη καο εκθαλίδεη ηελ πξψηε ζειίδα ηνπ XAMPP. Δηθόλα 11 Δπηινγή γιψζζαο - 25 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Αξρηθά ζα πξέπεη λα επηιέμνπκε γιψζζα γηα λα καο αθήζεη λα ζπλερίζνπκε παξαθάησ. Δπηιέγνπκε ηελ αγγιηθή γιψζζα ιφγσ ηνπ φηη ε ειιεληθή γιψζζα δελ είλαη δηαζέζηκε. Εικόνα 12 Αρχική εικόνα XAMPP Γερφκαζηε ζπγραξεηήξηα γηα ηελ επηηπρή εγθαηάζηαζε ηνπ XAMPP ζην ζχζηεκα καο. ηελ αξηζηεξή πιεπξά θαίλνληαη νη ιεηηνπξγίεο πνπ είλαη ελζσκαησκέλεο ζην XAMPP θαη ζηε θεληξηθή νζφλε, ε πεξηγξαθή ηεο ιεηηνπξγίαο πνπ επηιέγεη ν ρξήζηεο. ην πεδίν status ηνπ menu βιέπνπκε λα είλαη νη ππεξεζίεο πνπ καο ελδηαθέξνπλ activated. - 26 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 13 Κατάσταση λειτουργιών του XAMPP Έπεηηα ε θαηεγνξία πνπ καο ελδηαθέξεη πεξηζζφηεξν απφ ην menu ηνπ XAMPP είλαη ε Security φπνπ εθεί ζα ζέζνπκε ηνπο θσδηθνχο γηα ηελ MySQL θαη ην XAMPP directory. - 27 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 14 Ασφάλεια του XAMPP Απφ φηη βιέπνπκε απφ ηελ παξαπάλσ εηθφλα είλαη unsecure. Γη απηφ παηάκε ζηε δηεχζπλζε πνπ καο δίλεη http://localhost/security/xampsecurity.php γηα λα ζέζνπκε ηνπο θσδηθνχο καο. - 28 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 15 Δημιουργία κωδικών ασφαλείας Πξψηα βάδνπκε password γηα ηελ MySQL παηάκε ην θνπκπί password changing θαη ζηε ζπλέρεηα ζπκπιεξψλνπκε ηα πεδία user θαη password ηνπ πεδίνπ XAMPP directory θαη παηάκε ηελ επηινγή Make safe XAMPP directory. - 29 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 16 Δημιουργία κωδικών ασφαλείας Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηε βάζε δεδνκέλσλ απφ ην menu αξηζηεξά ηεο θεληξηθήο ζειίδαο ηνπ XAMPP, πάκε ζην πεδίν Tools θαη ζηελ επηινγή phpmyadmin. Κάλνπκε login κε ην username: root θαη ην password πνπ βάιακε ζην πξνεγνχκελν ζηάδην. - 30 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 17 Είσοδος στο phpmyadmin Η νζφλε πνπ καο εκθαλίδεηαη είλαη ε εμήο: Εικόνα 18 Αρχική σελίδα phpmyadmin Παηάκε ηελ θαξηέια βάζεηο δεδνκέλσλ θαη βιέπνπκε φηη καο εκθαλίδεη ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγία βάζεο δεδνκέλσλ, ζπκπιεξψλνπκε ην φλνκα ηεο βάζεο καο, εκείο ζα ηελ νλνκάζνπκε - 31 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Joomla θαη παηάκε δεκηνπξγία. Εικόνα 19 Δημιουργία βάσης δεδομένων 3.7 Δγθαηάζηαζε ηοσ Joomla Αθνχ παξνπζηάζακε ηηο δηαδηθαζίεο ξχζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ ζα θηινμελήζεη ην Joomla, ζηε ζπλέρεηα απηνχ ηνπ θεθαιαίνπ ζα εζηηάζνπκε αθελφο ζηελ εγθαηάζηαζε θαη αθεηέξνπ ζηηο αξρηθέο ξπζκίζεηο πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα έρνπκε έλα πιήξσο ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ. Σν πξψην βήκα πνπ ρξεηάδεηαη λα θάλνπκε είλαη λα πξνρσξήζνπκε ζηε κεηαθφξησζε ηνπ Joomla. Απφ ηελ επίζεκε ηζηνζειίδα <http://www.joomla.org/>. ην ζεκείν απηφ πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη δεθάδεο αλεμάξηεηνη εξαζηηέρλεο θαη επαγγεικαηίεο πξνγξακκαηηζηέο έρνπλ δεκηνπξγήζεη πξνζαξκνζκέλεο εθδφζεηο ηνπ joomla κε πξνεγθαηεζηεκέλεο γιψζζεο θαη παθέηα ινγηζκηθνχ γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηνπο αξράξηνπο. Σν αξρείν πνπ ζα ρξεηαζηνχκε γηα λα μεθηλήζνπκε είλαη joomla_3.3.6- Stable Full_Package.zip. ηε ζπλέρεηα απνζπκπηέδνπκε ηε δηαλνκή ηνπ joomla εληφο ελφο θαθέινπ κε φλνκα joomla ή φπσο αιιηψο ζέιεη ν θαζέλαο ζην root ηνπ εμππεξεηεηή. Σν root ηνπ εμππεξεηεηή είλαη ν θάθεινο ζηνλ νπνίν βξίζθνληαη ηα αξρεία γηα κηα ζειίδα, ε νπνία ζα απαληά ζην url http://onoma_server/. Αλάινγα κε ην πεξηβάιινλ πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλνο ν εμππεξεηεηήο αιιάδεη θαη ε ηνπνζεζία ηνπ θαθέινπ - 32 -
Καιατηδάθε Μαξία root. ηελ πεξίπησζε καο φπνπ έρνπκε εγθαηαζηήζεη ηνλ εμππεξεηεηή Apache ζε πεξηβάιινλ Windows ζην θάθειν C:\xampp, ν root θαηάινγνο είλαη ν C:\xampp\htdocs. Γηα λα ειέγμνπκε φηη είκαζηε έηνηκνη λα πξνρσξήζνπκε ζην επφκελν βήκα ηεο εγθαηάζηαζεο καο αξθεί λα μεθηλήζνπκε ζην browser καο θαη πιεθηξνινγνχκε http://localhost/joomla. Εικόνα 20 Εισαγωγή φακέλου Joomla στο root του εξυπηρετητή 3.7.1 Δπιλογή γλώζζας (Language Choice) Απφ ηε ζηηγκή πνπ εηζάγνπκε ηε δηεχζπλζε URL ην πξψην βήκα γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla είλαη ε επηινγή ηεο γιψζζαο εγθαηάζηαζεο. Όπσο παξαηεξνχκε ζηελ εηθφλα παξαθάησ ε εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla γίλεηαη ζε πνιπγισζζηθφ πεξηβάιινλ θαη απνηειείηαη απφ 3 βήκαηα ηα νπνία παξνπζηάδνληαη κε ηελ κνξθή ελφο εχρξεζηνπ wizard. Δπηιέγνπκε ηε γιψζζα πξνηίκεζεο καο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla, ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε επηιέγνπκε Greek (Διιεληθά). Σνλίδεηαη φηη ηα αξρεία γισζζψλ πνπ βξίζθνληαη ζην παθέην Joomla έρνπλ ζρέζε κε ηελ δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο κφλν θαη δελ επεξεάδνπλ ην Front-End (Πεξηνρή Δκθάληζεο) θαη Back-End (Πεξηνρή Γηαρείξηζεο) ηνπ ζπζηήκαηνο, ηα νπνία εμ νξηζκνχ είλαη γξακκέλα ζηα αγγιηθά. Παξφιν απηά ππάξρνπλ δηάθνξεο γιψζζεο ζηηο νπνίεο έρεη κεηαθξαζηεί ην Joomla. Όπσο θαίλεηαη θαη ζηελ εηθφλα ζην βήκα απηφ εηζάγνπκε θαη ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ην φλνκα (ηίηιν) ηεο ηζηνζειίδαο (Σνπξηζηηθφο Οδεγφο ηνπ Ρεζχκλνπ), ην νπνίν κπνξεί φκσο θαη λα αιιάμεη ζηε ζπλέρεηα. Σελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε (e-mail) ηνπ δηαρεηξηζηή ηεο ηζηνζειίδαο, ην νπνίν ζα - 33 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla ρξεζηκεχζεη ζηελ κεηέπεηηα επηθνηλσλία κε ηνπο ρξήζηεο (mariak85@hotmail.com), θαζψο θαη δχν πεδία ηα νπνία ζπκπιεξψλνπκε θαη επηβεβαηψλνπκε ηνλ θσδηθφ κε ηνλ νπνίν ζα έρνπκε πξφζβαζε ζηελ ηζηνζειίδα σο ππεξδηαρεηξηζηέο, ζε ζπλδπαζκφ πάληα κε ην εμ νξηζκνχ φλνκα ρξήζηε γηα ηνλ ππεξδηαρεηξηζηή πνπ είλαη admin. Σέινο, παηάκε ην θνπκπί next (βξίζθεηαη πάλσ δεμηά) γηα λα κεηαθεξζνχκε ζην επφκελν βήκα ηεο εγθαηάζηαζεο. Εικόνα 21 Βασικές ρυθμίσεις ιστότοπου 3.7.2 Ρύθμιζη ηης βάζης δεδομένφν (Database Configuration) Σν επφκελν βήκα είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ κηαο θαη αθνξά ηηο ξπζκίζεηο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο φπσο θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 22: - 34 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 22 Ρύθμιση της βάσης δεδομένων ην ζεκείν απηφ εηζάγνπκε ηα ζηνηρεία ηα νπνία έρνπκε θαηαγξάςεη απφ ηελ πξνεγεζείζα δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ζηνλ εμππεξεηεηή MySQL. ην πξψην drop-down box επηιέγνπκε σο είδνο βάζεο δεδνκέλσλ mysql. Σν φλνκα ηνπ δηαθνκηζηή είλαη ην πιήξεο φλνκα ηνπ ζπζηήκαηνο ή κηα δηεχζπλζε IP. Πην ζπγθεθξηκέλα εάλ ε βάζε βξίζθεηαη ζην ίδην κεράλεκα κε απηφ πνπ βξίζθεηαη θαη ν εμππεξεηεηήο Apache ηφηε εηζάγνπκε localhost ή 127.0.0.1. ε πξαγκαηηθά πεξηβάιινληα δελ είλαη ζπάλην, γηα ιφγνπο αζθάιεηαο θαη απφδνζεο, λα ρξεζηκνπνηείηαη μερσξηζηφο εμππεξεηεηήο γηα ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ. ηελ πεξίπησζε απηή εηζάγνπκε ην φλνκα ηνπ κεραλήκαηνο (π.ρ. databaseserver.mydomain.gr) ή ηελ δηεχζπλζε IP πνπ ηνπ έρεη απνδνζεί. ηε ζπλέρεηα εηζάγνπκε ην φλνκα ρξήζηε θαη ηνλ θσδηθφ ρξήζηε πνπ έρνπκε δεκηνπξγήζεη πξνεγνπκέλσο. Γελ πξέπεη λα μερλάκε φηη ν ρξήζηεο απηφο ζα πξέπεη λα έρεη πιήξε δηθαηψκαηα πάλσ ζηε βάζε δεδνκέλσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε γηα ηηο αλάγθεο ηνπ Joomla. Σν ηειεπηαίν πεδίν πνπ ζα πξέπεη λα ζπκπιεξσζεί είλαη απηφ ηνπ νλφκαηνο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ MySQL. Οη πξνρσξεκέλεο ξπζκίζεηο δελ είλαη απαξαίηεην λα ζπκπιεξσζνχλ ζηελ πεξίπησζε φπνπ έρνπκε κηα θαηλνχξηα εγθαηάζηαζε Joomla ζε κηα άδεηα βάζε δεδνκέλσλ. ηελ πεξίπησζε φπνπ είρακε κηα πξνεγνχκελε απνηπρεκέλε ( ή θαη κε) εγθαηάζηαζε ηφηε κπνξνχκε λα επηιέμνπκε ηε ιεηηνπξγία δηαγξαθή ππαξρφλησλ πηλάθσλ αληί ηεο επηινγήο αληίγξαθν. Σέινο κπνξνχκε λα έρνπκε - 35 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla πνιιαπιέο εγθαηαζηάζεηο ηνπ Joomla ζηελ ίδηα βάζε δεδνκέλσλ, αιιάδνληαο απιά ην πξφζεκα ησλ πηλάθσλ ην νπνίν θαηά πξνεπηινγή είλαη "jos_. Αθνχ έρνπκε νινθιεξψζεη ηηο ξπζκίζεηο πξνρσξάκε ζην επφκελν βήκα παηψληαο ην θνπκπί επφκελν. 3.7.3 Δπιζκόπηζη Η επφκελε νζφλε πνπ εκθαλίδεηαη ζην θπιινκεηξεηή, δείρλεη αλ ν δηαθνκηζηήο καο πιεξεί φια ηα απαξαίηεηα θξηηήξηα γηα ηελ επηηπρεκέλε νινθιήξσζε ηεο εγθαηάζηαζεο ηνπ Joomla. Εικόνα 23 Επισκόπηση - 36 -
Καιατηδάθε Μαξία Δάλ ζε νπνηαδήπνηε απφ απηά ηα θξηηήξηα πνπ εκθαλίδνληαη ζηνλ Έιεγρν Πξνεγθαηάζηαζεο έρεη δίπια ηε ιέμε Όρη, ηφηε πξέπεη λα δηνξζψζνπκε ην πξφβιεκα πξνηνχ πξνρσξήζνπκε κε ηελ εγθαηάζηαζε, θαζψο φια απηά ηα θξηηήξηα απνηεινχλ βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα κηα επηηπρεκέλε εγθαηάζηαζε. Δλδερφκελε απνηπρία εθπιήξσζεο απηψλ ησλ θξηηεξίσλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε πξνβιεκαηηθή ιεηηνπξγία ηεο ηζηνζέζεο ή ηελ εθηέιεζε επηπιένλ δηαδηθαζηψλ κεηά ην ηέινο ηεο εγθαηάζηαζεο. Σν δεχηεξν θνκκάηη ξπζκίζεσλ ζε απηφ ην βήκα πεξηιακβάλεη ζπγθεθξηκέλεο ξπζκίζεηο κέζα ζηνλ θψδηθα PHP. Μνινλφηη απηέο νη ξπζκίζεηο είλαη πξνηηκψκελεο, ε εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla ζα ζπλερηζηεί αθφκα θαη ζε πεξίπησζε κε ηήξεζεο ηνπο, αλ θαη ελδέρεηαη ε ηζηνζέζε καο λα είλαη ιηγφηεξν αζθαιήο εάλ νη ξπζκίζεηο απηέο δελ δηνξζσζνχλ. Η δηφξζσζε ησλ ξπζκίζεσλ κπνξεί λα γίλεη αλά πάζα ζηηγκή. ηελ νζφλε ηνπ θπινκεηξεηή ε πξψηε ζηήιε δείρλεη ηηο πξνηεηλφκελεο ξπζκίζεηο θαη ε δεχηεξε ηηο ππάξρνπζεο ξπζκίζεηο ηνπ δηαθνκηζηή. Εικόνα 24 Εξέλιξη εγκατάστασης 3.7.4 Σέλος (Finish) Απφ ηελ ζηηγκή πνπ θηάλνπκε ζε απηή ηελ νζφλε ζεκαίλεη φηη ε εγθαηάζηαζε καο έρεη νινθιεξσζεί κε επηηπρία θαη είκαζηε πιένλ έηνηκνη λα πξνρσξήζνπκε κε ηε δηαρείξηζε ηεο ηζηνζέζεο καο. ην βήκα απηφ γηα λα νινθιεξψζνπκε ηελ δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο επηβάιιεηαη λα δηαγξάςνπκε ην θάθειν κε φλνκα installation απφ ην θάθειν εγθαηάζηαζεο ηνπ Joomla. Μφιηο γίλεη ε δηαγξαθή είκαζηε έηνηκνη λα επηζθεθηνχκε ηελ ζειίδα δηαρείξηζεο ηνπ ηζηφηνπνπ αιιά θαη ηνλ ίδην. - 37 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Μφιηο ζβήζνπκε ην ζπγθεθξηκέλν θάθειν, κπνξνχκε λα επηιέμνπκε αλάκεζα ζηα πιήθηξα Site (Ιζηνζέζε) ή Admin (Γηαρείξηζε). Σν πξψηα καο κεηαθέξεη ζηελ αξρηθή ζειίδα ηεο ηζηνζέζεο καο Front-End κε δηεχζπλζε http://localhost/joomla/ θαη ην δεχηεξν καο κεηαθέξεη ζηε ζειίδα δηαρείξηζεο (Administration) ηνπ ζπζηήκαηνο ην ιεγφκελν Back-End κε δηεχζπλζε http://localhost/joomla/administrator. Εικόνα 25 Ολοκλήρωση Εγκατάστασης - 38 -
Καιατηδάθε Μαξία 4 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Περηβάιιολ Joomla 3.3 4.1 Front-End (Δκθάληζε Ιζηοζειίδας) Ξεθηλψληαο ζα πεξηγξάςνπκε ηη είλαη ην Front-End (Δκθάληζε ηζηνζειίδαο). ην Front-End νη ρξήζηεο ζα βιέπνπλ ην ηειηθφ απνηέιεζκα, δειαδή ηελ ηζηνζειίδα πνπ ζα δεκηνπξγήζνπκε. Γηα λα ζπλδεζνχκε κε ηελ Front-End, πιεθηξνινγνχκε ζηε γξακκή δηεπζχλζεσλ ηνπ browser καο, ηελ παξαθάησ δηεχζπλζε: http://localhost/joomla. Παξάδεηγκα Front-End βιέπνπκε ζηελ εηθφλα 26. Εικόνα 26 Front-End περιβάλλον Πεξηνρή εκθάληζεο δεδνκέλωλ ηζηνζειίδαο: ζηελ πεξηνρή απηή εκθαλίδνληαη φια ηα ζηνηρεία ηνπ ηζηφηνπνπ καο. Σα ζηνηρεία απηά κπνξεί λα είλαη αξρεία, εηθφλεο, video, θηι. ηε ζπλέρεηα ζα δνχκε πσο είλαη δνκεκέλν απηφ ην πεξηερφκελν θαη πσο κπνξνχκε λα ην δηαρεηξηζηνχκε. - 39 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Login Form: To Joomla καο δίλεη ηελ δπλαηφηεηα λα έρνπκε θάπνηεο πεξηνρέο, νη νπνίεο είλαη κε νξαηέο ζηνπο ρξήζηεο ηεο ηζηνζειίδαο. Γηα λα δνπλ απηέο ηηο πεξηνρέο νη ρξήζηεο ζα πξέπεη λα θάλνπλ login κέζα απφ απηή ηε θφξκα, αθνχ πξψηα ζα έρνπλ δεκηνπξγήζεη έλα ινγαξηαζκφ ρξήζηε. 4.2 Back End- (Περηοτή Γηατείρηζες) To Back End (Πεξηνρή Γηαρείξηζεο) είλαη ε πεξηνρή θαηαζθεπήο θαη δηαρείξηζεο ηεο ηζηνζειίδαο. Έρεη πξφζβαζε ν ηδηνθηήηεο ή ν δηαρεηξηζηήο, ν νπνίνο κπνξεί λα αιιάμεη ηηο ξπζκίζεηο θαη ην πεξηερφκελν ηεο. Γηα λα ζπλδεζνχκε ζηελ πεξηνρή δηαρείξηζεο, πιεθηξνινγνχκε ζηε γξακκή δηεπζχλζεσλ ηνπ browser καο ηελ παξαθάησ δηεχζπλζε http://localhost/joomla/administrator.χο username θαη password βάδνπκε ηνλ φλνκα ρξήζηε θαη ηνλ θσδηθφ δηαρεηξηζηή πνπ είρακε δψζεη πξνεγνπκέλσο. Εικόνα 27 Είσοδος στο Back-End του Joomla Κάλνληαο θιηθ ζην θνπκπί Log in, κπαίλνπκε ζηελ πεξηνρή δηαρείξηζεο (Back End). ηελ πεξηνρή απηή κπνξνχκε λα πξνζζέζνπκε άξζξα, λα επεμεξγαζηνχκε κελνχ, λα πξνζζέζνπκε ρξήζηεο θαη γεληθά λα έρνπκε ηνλ πιήξε έιεγρν θαηαζθεπήο θαη δηαρείξηζεο ηεο ηζηνζειίδαο. - 40 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 28 Περιοχή διαχείρισης 4.3 Γρακκή Μελού ηελ παξαθάησ εηθφλα βιέπνπκε ηε γξακκή κελνχ ηεο αξρηθήο ζειίδαο ηεο Πεξηνρήο Γηαρείξηζεο (Back-End). ηελ πεξηνρή απηή κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε ηα πεξηερφκελα ηεο ηζηνζειίδαο, λα θηηάρλνπκε κελνχ, λα εγθαζηζηνχκε εθαξκνγέο, θ.α. ε απηφ ην ζεκείν ζα θάλνπκε κηα γεληθή πεξηγξαθή ηνπ πεξηβάιινληνο ηεο Πεξηνρήο Γηαρείξηζεο (Back-End). Σα πεξηερφκελα ηεο γξακκήο κελνχ πεξηέρνπλ εληνιέο πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηε δεκηνπξγία θαη δηαρείξηζε ηεο ηζηνζειίδαο. Εικόνα 29 Γραμμή Μενού ην δεμηφ κέξνο ηεο γξακκήο κελνχ βιέπνπκε δχν επηινγέο. Κάλνληαο θιηθ πάλσ ζην ζχλδεζκν Σνπξηζηηθόο Οδ.. αλνίγεη ην πεξηβάιινλ Δκθάληζεο Ιζηνζειίδαο (Front-End) θαη βιέπνπκε ηηο ηπρφλ αιιαγέο πνπ θάλακε. Κάλνληαο θιηθ ζην ζχλδεζκν Ρπζκίζεηο, απνζπλδεφκαζηε απφ ηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο (Back-End) κε αζθάιεηα. - 41 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 4.4 Από ηη αποηειείηαη ε Joomla Αο εμεξεπλήζνπκε ηα βαζηθά θνκκάηηα απφ ηα νπνία απνηειείηαη ε Joomla. 4.4.1 Περιετόμενο (Content) Οη πεξηζζφηεξεο ηζηνζειίδεο ζηεξίδνληαη πάλσ ζην πεξηερφκελν. Με μερλάκε άιισζηε φηη ην internet είλαη κηα πεγή άληιεζεο πιεξνθνξηψλ. Όζν πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο βάινπκε ηφζν επθνιφηεξα ζα κπνξέζνπλ νη επηζθέπηεο καο λα θαηαλνήζνπλ ηη αθξηβψο θάλακε. Σν πεξηερφκελν κπνξεί λα έρεη δηάθνξεο κνξθέο. ηελ πην απιή πεξίπησζε κπνξεί λα είλαη θείκελν. Χζηφζν πεξηερφκελν κπνξεί λα είλαη κηα εηθφλα, κία ζχλδεζε έλα κνπζηθφ θνκκάηη, έλα απφζπαζκα απφ κηα εθαξκνγή φπσο ην Google Maps ή έλαο ζπλδπαζκφο φισλ απηψλ. ην κελνχ πεξηερφκελν βξίζθνληαη φιεο νη εληνιέο πνπ αθνξνχλ ζηε δηαρείξηζε πεξηερνκέλνπ ζην Joomla. Κάζε ζηνηρείν πεξηερνκέλνπ νλνκάδεηαη άξζξν. Σν πεξηερφκελν απνηειείηαη απφ: 1. Άξζξα (Articles) : ηα άξζξα είλαη ην βαζηθφ θνκκάηη θαηαζθεπήο κηαο Joomla ηζηνζειίδαο. ηελ Πεξηνρή Δκθάληζεο κπνξνχκε εχθνια λα μερσξίζνπκε έλα άξζξν, ζαλ έλα θνκκάηη θεηκέλνπ κε θσηνγξαθίεο, πνπ εκθαλίδεηαη ζηελ βαζηθή δνκή ηνπ πεξηερνκέλνπ. Εικόνα 30 Εισαγωγικό άρθρο ηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο ηα άξζξα κπνξνχκε λα ηα δηαρεηξηζηνχκε απφ ηελ Γηαρείξηζε Άξζξσλ πνπ βξίζθεηαη ζην κελνχ πεξηερφκελν. Δδψ κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε λέα άξζξα, λα επεμεξγαζηνχκε ηα ήδε ππάξρνληα, λα επηιέμνπκε πνηα ζα δεκνζηεπηνχλ θαη πνία φρη, θηι. - 42 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 31 Διαχείριση άρθρων 2. Καηεγνξίεο (Categories): Οη θαηεγνξίεο καο βνεζάλε λα νξγαλψζνπκε ηα άξζξα θαη λα ηα δηαρεηξηζηνχκε πην εχθνια. Σηο θαηεγνξίεο κπνξνχκε λα ηηο θαληαζηνχκε ζαλ θαθέινπο πνπ πεξηέρνπλ αξρεία. Γηα παξάδεηγκα κηα θαηεγνξία πξντφληα κπνξεί λα πεξηιακβάλεη άξζξα γηα φια ηα πξντφληα. ηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο κπνξνχκε λα επεμεξγαζηνχκε ηηο θαηεγνξίεο ζηε Γηαρείξηζε Καηεγνξηψλ, πνπ είλαη πξνζβάζηκε απφ ην κελνχ Πεξηερφκελν. Δδψ κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε λέεο θαηεγνξίεο, λα επεμεξγαζηνχκε ηηο ήδε ππάξρνληεο, λα επηιέμνπκε πνηεο ζα δεκνζηεπηνχλ θαη πνηεο φρη, θηι. - 43 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 32 Διαχείριση Κατηγοριών 3. Μέζα Δλεκέξωζεο (Media): Με απιά ιφγηα ηα media είλαη πξάγκαηα πνπ δελ είλαη θείκελν, αιιά κπνξνχκε λα ηα πξνζζέζνπκε ζην πεξηερφκελν καο. Μπνξεί λα είλαη εηθφλεο, video, θαζψο θαη άιια ζηνηρεία πνιπκέζσλ. Σα κέζα ελεκέξσζεο ηα δηαρεηξηδφκαζηε απφ ην κελνχ πεξηερφκελν - > δηαρείξηζε κέζσλ ελεκέξσζεο. Μπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε θαηλνχξηνπο θαθέινπο, λα αλεβάζνπκε θαθέινπο, θηι. - 44 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 33 Διαχείριση μέσων ενημέρωσης 4.4.2 Μενού (Menu) Σα κελνχ βνεζάλε ηνπο επηζθέπηεο ηεο ηζηνζειίδαο λα κπνξνχλ λα πεξηεγεζνχλ θαζψο θαη λα έρνπλ πξφζβαζε ζε φιεο ηεο πεξηνρέο ηεο ηζηνζειίδαο. Με ηα κελνχ ζα ζπλδέζνπκε αληηθείκελα πεξηερνκέλνπ (άξζξα, θαηεγνξίεο, ελφηεηεο) ψζηε νη ρξήζηεο λα έρνπλ πξφζβαζε ζε απηά. Η ζέζε ηνπ κελνχ θαζνξίδεηαη απφ έλα έλζεκα (module) πνπ πξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε. Γηα ηα modules ζα κηιήζνπκε παξαθάησ. Σα κελνχ κπνξεί λα είλαη νξηδφληηα ή θαηαθφξπθα. Μπνξνχκε λα έρνπκε φζα κελνχ ζέινπκε θαη λα ηα ηνπνζεηήζνπκε κέζα ζηελ ηζηνζειίδα φπνπ ζέινπκε. - 45 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 34 Παράδειγμα απλού μενού ην παξαπάλσ παξάδεηγκα ν δηαρεηξηζηήο έρεη δεκηνπξγήζεη δχν κελνχ: 1. About Joomla! Με αξθεηά ζηνηρεία κελνχ φπσο Getting Started, Using Joomla,θα 2. This Site, κε ζηνηρεία φπσο Home, Site Map, Login, θα Γηα ηελ δεκηνπξγία ησλ κελνχ ζα πξέπεη πξψηα λα δεκηνπξγήζνπκε ην κελνχ θαη ζηε ζπλέρεηα λα νξίζνπκε ηα ζηνηρεία ηνπ κελνχ, δειαδή ηνπο ζπλδέζκνπο, πνπ θάλνληαο θιηθ πάλσ ηνπο, λα καο νδεγνχλ ζηηο επηζπκεηέο ζειίδεο. Γηα λα δηαρεηξηζηνχκε ηα κελνχ πάκε Μελνύ -> Γηαρείξηζε Μελνύ. Δδψ κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε κελνχ θαη ζηνηρεία κελνχ πνπ λα κπνξνχλ λα ζπλδένληαη κε νπνηνδήπνηε θνκκάηη ηεο ηζηνζειίδαο ζέινπκε. Όηαλ ην κελνχ είλαη έηνηκν, κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε κηα κνλάδα κελνχ, ψζηε λα εκθαλίδεηαη ην κελνχ ζηελ Πεξηνρή Δκθάληζεο. Εικόνα 35 Σα μενού στην περιοχή διαχείρισης - 46 -
Καιατηδάθε Μαξία 4.4.3 Υρήζηες (Users) Μηα απφ ηηο πην πνιπζπδεηεκέλεο δπλαηφηεηεο ηνπ Joomla είλαη ην λέν Access Control Level (ACL). Σν ACL είλαη κηα ιεηηνπξγία πνπ καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ειέγρνπκε ηελ πξφζβαζε ησλ νκάδσλ ρξεζηψλ θαη ησλ ρξεζηψλ ζηα δηάθνξα ζηνηρεία ηεο ηζηνζειίδαο. Η Joomla καο επηηξέπεη ζηελ ηζηνζειίδα, λα κπνξνχκε λα έρνπκε ηαπηφρξνλα πνιινχο ζπλδεδεκέλνπο ρξήζηεο. Όινη νη ρξήζηεο είλαη ηαμηλνκεκέλνη ζηα γθξνππ ρξεζηψλ, ηα νπνία έρνπλ άδεηα λα κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζε ζπγθεθξηκέλα θνκκάηηα ηεο ηζηνζειίδαο. Απφ πξνεπηινγή ππάξρνπλ αξθεηά γθξνππ ρξεζηψλ φπσο πγγξαθέαο, ζπληάθηεο, εθδφηεο θα. Εικόνα 36 Σο μενού users στο Back-End Γηα παξάδεηγκα νη ρξήζηεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην γθξνππ δηαρεηξηζηήο, κπνξνχλ λα δνπιέςνπλ θαη ζηελ πεξηνρή εκθάληζεο θαη ζηελ πεξηνρή δηαρείξηζεο. Δλψ νη ρξήζηεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην γθξνππ ζπλδεδεκέλνη κπνξνχλ λα εξγάδνληαη κφλν ζηελ πεξηνρή εκθάληζεο. Γηα λα δηαρεηξηζηνχκε ηνπο ρξήζηεο, ηα γθξνππ ρξεζηψλ θαη ηα επίπεδα πξφζβαζεο παηάκε ηελ επηινγή Χξήζηεο (Users) ηνπ κελνχ. 4.4.4 Components ε απηφ ην κελνχ ζα δνχκε θάπνηεο πξφζζεηεο εθαξκνγέο θαη ιεηηνπξγίεο ηνπ Joomla πνπ βνεζάλε ηελ ηζηνζειίδα λα γίλεη πην απνδνηηθή. ε απηή ηελ θαηεγνξία ζα βξίζθνληαη θαη νη εθαξκνγέο ηξίησλ - 47 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla θαηαζθεπαζηψλ πνπ πηζαλψλ λα εγθαηαζηήζνπκε ζην κέιινλ. ηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο βιέπνπκε ηελ γξακκή κελνχ. Σν κελνχ components πεξηέρεη ηηο εληνιέο πνπ βιέπνπκε ζηελ παξαθάησ εηθφλα. Εικόνα 37 Σο μενού components στο Back-End 1. Banners (Γηαθεκίζεηο): κε ηελ εθαξκνγή Banners κπνξνχκε λα δεκηνπξγνχκε δηαθεκίζεηο πνπ ζα εκθαλίδνληαη ζηελ ηζηνζειίδα. Οη δηαθεκίζεηο απηέο κπνξνχλ λα έρνπλ θαη θεξδνζθνπηθφ ραξαθηήξα. Γηα ηελ θαιχηεξε δηαρείξηζε ησλ δηαθεκίζεσλ κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε θαηεγνξίεο, πειάηεο θαη ζηε ζπλέρεηα λα εληάμνπκε δηαθεκίζεηο ζε απηά. 2. Contacts (Δπαθέο): ρξεζηκεχνπλ γηα ηελ επηθνηλσλία ησλ ρξεζηψλ κε ηνπο ππεπζχλνπο ηεο ηζηνζειίδαο, κέζσ κηαο θφξκαο επηθνηλσλίαο. Σν Joomla καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζνπκε πνιιαπιέο θφξκεο επηθνηλσλίαο ρσξηζκέλεο ζε θαηεγνξίεο. Κάζε κηα ηέηνηα θφξκα αληηζηνηρεί θαη ζε κηα επαθή. Η επαθή κπνξεί λα αλήθεη ζε θάπνην ρξήζηε ή λα είλαη αλεμάξηεηε. Μηα επαθή κπνξεί λα ζπλδεζεί κε θάπνην ζηνηρείν κελνχ. Γηα παξάδεηγκα κπνξνχκε λα έρνπκε επαθή θαη θφξκα επηθνηλσλίαο γηα ην ηκήκα πσιήζεσλ, ην ηκήκα ινγηζηεξίνπ, θηι. 3. Messaging (Μελύκαηα): λα κπνξνχκε λα δηαβάδνπκε ηα κελχκαηα πνπ καο ζηέιλνπλ νη ρξήζηεο ηεο ηζηνζειίδαο. 4. Newsfeeds (Ρνέο Δηδήζεωλ): είλαη ε ιεηηνπξγία κε ηελ νπνία κπνξνχκε λα παξαθνινπζνχκε ηα άξζξα, ηα λέα, ηηο εηδήζεηο απφ άιιεο ηζηνζειίδεο πνπ ππνζηεξίδνπλ απηή ηε ιεηηνπξγία θαη λα ηα εκθαλίδνπκε σο ζπλδέζκνπο ζηελ ηζηνζειίδα καο. Με απηφ ηνλ ηξφπν ππάξρεη κηα ζπλερή ελεκέξσζε θαη αλαλέσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο ηζηνζειίδαο καο. Μαο παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζνπκε πνιιαπιέο ξνέο εηδήζεσλ ρσξηζκέλεο ζε θαηεγνξίεο. - 48 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 38 Σο Newsfeed component στο Front-End 5. Redirect (Αλαθαηεύζπλζε URL): καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα αλαθαηεπζχλνπκε ην URL κηαο ηζηνζειίδαο πνπ δελ ππάξρεη πηα ζε κηα άιιε ηζηνζειίδα. Γηα λα ιεηηνπξγήζεη ε εθαξκνγή απηή πξέπεη λα έρνπκε ελεξγνπνηεκέλε ηελ επηινγή Use URL rewriting ζηηο Γεληθέο Ρπζκίζεηο θαη λα έρνπκε κεηνλνκάζεη ην αξρείν htaccess.txt ζε.htaccess. 6. Search (Αλαδήηεζε): Η ιεηηνπξγία απηή καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ελεξγνπνηήζνπκε ηα ζηαηηζηηθά ηεο αλαδήηεζεο, ψζηε λα κπνξνχκε λα ειέγρνπκε κε πνηεο ιέμεηο θιεηδηά αλαδεηνχλ νη ρξήζηεο πιεξνθνξίεο ζηελ ηζηνζειίδα καο. 7. Smart Search (Έμππλε Αλαδήηεζε): επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα αλαδεηήζεη ην πεξηερφκελν ηεο ηζηνζειίδαο κε ιέμεηο θιεηδηά. Η δηαθνξά απφ ηελ απιή αλαδήηεζε είλαη φηη θαηά ηελ πιεθηξνιφγεζε ησλ φξσλ αλαδήηεζεο εκθαλίδνληαη πξνηάζεηο πνπ ζπκθσλνχλ κε ηνπο ραξαθηήξεο πνπ έρνπλ πιεθηξνινγεζεί. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ πην εχθνιε αλαδήηεζε απφ ηνπο ρξήζηεο. 8. Weblinks (Γηθηπαθνί ύλδεζκνη): Πνιιέο θνξέο ζε ηζηνζειίδεο ζπλαληάκε θάπνηεο ζειίδεο ζηηο νπνίεο ππάξρνπλ ζχλδεζκνη πνπ νδεγνχλ ζε άιιεο ηζηνζειίδεο ίδηνπ ή δηαθνξεηηθνχ πεξηερνκέλνπ. Με ηελ επηινγή απηή κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε κηα ηέηνηα ζειίδα κε ζπλδέζκνπο. 4.4.5 Δπεκηάζεις (Extensions) Οη επεθηάζεηο ζην Joomla είλαη έλα απφ ηα βαζηθφηεξα ζηνηρεία πνπ δηαζέηεη. Δίλαη εηδηθά γξακκέλν ινγηζκηθφ πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ Joomla, κε ζθνπφ λα κπνξεί λα θάλεη ηηο ηζηνζειίδεο πην ιεηηνπξγηθέο θαη λα ηηο εκπινπηίδνπκε κε λέεο εθαξκνγέο. Γηα παξάδεηγκα αλ ζέινπκε λα έρνπκε έλα slideshow κε θσηνγξαθίεο, κηα γθαιεξί κε video, ή κηα αλαβαζκηζκέλε θφξκα ζχλδεζεο, ζα πξέπεη λα εγθαηαζηήζνπκε επεθηάζεηο ψζηε λα ηα επηηχρνπκε απηά πνπ ζέινπκε λα πξαγκαηνπνηήζνπκε. - 49 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 39 Σο μενού extensions στο Back-End Απφ πξνεπηινγή ζηε Joomla πεξηιακβάλνληαη αξθεηέο επεθηάζεηο ψζηε λα κπνξνχλ λα θαιχςνπλ ηηο βαζηθέο αλάγθεο. Δάλ ζέινπκε πεξηζζφηεξα ππάξρνπλ εθαηνκκχξηα πξφζζεηα επηπιένλ δηαζέζηκα ζην http://extensions.joomla.org/ θαζψο θαη ζε άιιεο ηζηνζειίδεο απφ ηξίηνπο θαηαζθεπαζηέο θαη ρσξίδνληαη ζε ειεχζεξεο-δσξεάλ δηαλνκέο ή εκπνξηθέο εθαξκνγέο. - 50 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 40 Ο κατάλογος επεκτάσεων της Joomla Τπάξρνπλ νη εμήο βαζηθνί ηχπνη επεθηάζεσλ: modules, plug-ins, templates, languages. Κάζε κηα απφ απηέο ηηο επεθηάζεηο ρεηξίδεηαη ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγίεο. Αο ξίμνπκε κηα καηηά. 1. Module (Δλζέκαηα): είλαη ηα αληηθείκελα κέζα ζηα νπνία κπνξνχκε λα εκθαλίζνπκε πιεξνθνξίεο. Σα modules έρνπλ παξφκνηνπο ξφινπο φπσο ηα components αιιά ζε κηθξφηεξε θιίκαθα. Απηά εθηεινχλ απιά θαζήθνληα θαη παξνπζηάδνπλ ην πεξηερφκελν ζαλ κηθξέο πεξηνρέο ζηελ ηζηνζειίδα. Η ζέζε ηνπο θαζνξίδεηαη ζην αξρείν index.php ηνπ επηιεγκέλνπ πξνηχπνπ (template), ελψ ην ζηπι ηεο εκθάληζεο ηνπο θαζνξίδεηαη απφ ην αξρείν Css ηνπ πξνηχπνπ (template). Κάζε έλζεκα πξέπεη λα έρεη κνλαδηθφ φλνκα ψζηε λα κελ κπεξδεχεηαη κε ηα άιια. - 51 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 41 Σα modules στην Περιοχή Εμφάνισης Παξαδείγκαηα κε modules είλαη ην θνπηί αλαδήηεζεο, ε θφξκα ζχλδεζεο, ην κελνχ, πλεπκαηηθά δηθαηψκαηα, θηι. ε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ηα modules δνπιεχνπλ ζε ζπλεξγαζία κε ηα components ψζηε λα εκθαληζηεί ην πεξηερφκελν ηεο ηζηνζειίδαο. Γηα παξάδεηγκα ζην θαιάζη αγνξψλ ην component ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηαρεηξηζηεί ηα πξντφληα θαη ην module ρξεζηκνπνηείηαη λα δείρλεη ηα ηνπ πξντφληα. Γηα λα δηαρεηξηζηνχκε ηα modules πάκε extensions -> module manager. - 52 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 42 Διαχείριση Ενθεμάτων (modules) στο Back-end. 2. Plug-in Manager (Γηαρείξηζε Πξνζζέηωλ): Σα πξφζζεηα είλαη εθαξκνγέο πνπ είλαη ελζσκαησκέλεο ζην Joomla. Τπάξρνπλ έμη δηαθνξεηηθνί ηχπνη πξφζζεησλ. Μπνξνχκε λα ελεξγνπνηήζνπκε ή λα απελεξγνπνηήζνπκε θάπνηα απφ απηά νπνηαδήπνηε ζηηγκή. Βέβαηα ζέιεη πνιχ πξνζνρή γηα λα κελ ππάξμεη πξφβιεκα ζηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηεο ηζηνζειίδαο. ηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε http://extension.joomla.org ππάξρνπλ δεθάδεο πξφζζεηα πνπ εθηεινχλ εξγαζίεο πνηθίινπ ελδηαθέξνληνο. Σα plug-ins έρνπλ ζρεδηαζηεί λα εκθαλίδνπλ ην πεξηερφκελν αλάκεζα ζηα components θαη ζηα modules. Σα plug-ins κπνξνχλ επίζεο λα εθηειέζνπλ θαζήθνληα θαζψο θνξηψλεηαη ε ηζηνζειίδα. Γηα λα θαηαιάβνπκε πην εχθνια ηη είλαη κπνξνχκε λα ζθεθηνχκε φηη είλαη έλαο πην επέιηθηνο ηξφπνο λα αιιειεπηδξάζνπκε κε ην ζχζηεκα. Εικόνα 43 Παράδειγμα plugins - 53 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Παξαδείγκαηα απφ plug-ins φπσο κπνξνχκε λα δνχκε ζηελ παξαπάλσ εηθφλα είλαη ε ςεθνθνξία θαη ην δηαβάζηε πεξηζζφηεξα. Όια ηα plug-ins βξίζθνληαη ζηα extensions->plug in manager. Εικόνα 44 Περιοχή Διαχείρισης Προσθέτων (plugins) 4.4.6 Πρόησπα Σν template είλαη ε γξαθηθή παξνπζίαζε ηεο ηζηνζειίδαο καο. Καλείο δελ ζέιεη κηα ηζηνζειίδα ε νπνία ζα κνηάδεη κε θάπνηα άιιε θαη πνιχ πεξηζζφηεξν κε θάπνηεο άιιεο. Καζνξίδεη ηα ζρέδηα, ηα ρξψκαηα, ηνπο ηχπνπο, ηα ρξψκαηα θαη άιιεο πηπρέο ηνπ design πνπ θάλνπλ ηελ ηζηνζειίδα καο κνλαδηθή. Γεληθά ηα templates ρσξίδνληαη ζε 3 βαζηθά θνκκάηηα. Σα ζηαηηθά πεδία γξαθηθψλ, φπσο νη εηθφλεο θφληνπ, ε δηαθφζκεζε, ην ινγφηππν θα Η πεξηνρή βαζηθνχ πεξηερνκέλνπ, πνπ παξνπζηάδεη ηα δεδνκέλα πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηα components. Πνιιαπιέο ζέζεηο module, γηα λα εκθαλίδνπλ ην πεξηερφκελν πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηα modules. - 54 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 45 Παράδειγμα θέσεων που είναι τα modules Παξαθάησ βιέπνπκε κεξηθά παξαδείγκαηα κε templates Εικόνα 46 Παράδειγμα 1 template - 55 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 47 Παράδειγμα 2 template ηελ πεξηνρή δηαρείξηζεο κπνξνχκε λα δηαρεηξηζηνχκε ηα templates απφ ην κελνχ Δπεθηάζεηο-> Γηαρείξηζε Πξνηύπσλ. Εικόνα 48 Διαχείριση Προτύπων (Template Manager) Απφ πξνεπηινγή ην Joomla πεξηιακβάλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά templates, αιιά ππάξρνπλ εθαηνκκχξηα δηαζέζηκα θαη δσξεάλ αιιά θαη επί πιεξσκή, νπφηε κπνξνχκε λα δηαιέμνπκε ην θαιχηεξν πνπ καο - 56 -
Καιατηδάθε Μαξία ηαηξηάδεη. 4.5 Ρσζκίζεης Γιώζζας Αξρηθά ην Joomla έρεη σο πξνθαζνξηζκέλε γιψζζα ζε φιν ην πεξηερφκελν ηνπ ηελ αγγιηθή γιψζζα. ηε ζπλέρεηα ζα εγθαηαζηήζνπκε θαη ζα ελεξγνπνηήζνπκε ηελ ειιεληθή γιψζζα, ψζηε ην πεξηβάιινλ εκθάληζεο ηεο ηζηνζειίδαο (Front End), φζν θαη ε πεξηνρή δηαρείξηζεο (Back End) λα εκθαλίδνληαη ζηα ειιεληθά. Έρνπκε ήδε θαηεβάζεη ην αξρείν ηεο ειιεληθήο γιψζζαο ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο. Σν αξρείν απηφ είλαη ζε ζπκπηεζκέλε κνξθή θαη πξέπεη λα παξακείλεη έηζη. ην κελνχ Extensions (βιέπε πξνεγνχκελε εηθφλα) θάλνπκε θιηθ ζηελ εληνιή Extension Manager. ηελ νζφλε πνπ εκθαλίδεηαη θαη ζηελ επηινγή Extension Package File θάλνπκε θιηθ ζην θνπκπί Αλαδήηεζε. Δκθαλίδεηαη ην παξαθάησ παξάζπξν δηαιφγνπ (εηθφλα 49). Εικόνα 49 Upload Package File Δπηιέγνπκε ην αξρείν el-gr_joomla_lang_full_3.3.3v1, ην νπνίν πεξηέρεη ηα Διιεληθά γηα φιεο ηηο πεξηνρέο ηνπ Joomla 3.3.6. ηε ζπλέρεηα θάλνπκε θιηθ ζην θνπκπί Upload & Install. Δκθαλίδεηαη ην κήλπκα Install package was successful πνπ δειψλεη φηη ην αξρείν ηεο γιψζζαο εγθαηαζηάζεθε κε επηηπρία. - 57 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 50 Επιτυχής εγκατάσταση της Ελληνικής γλώσσας ηε ζπλέρεηα πξέπεη λα ελεξγνπνηήζνπκε ηελ ειιεληθή γιψζζα. ην κελνχ Extensions θάλνπκε θιηθ ζηελ εληνιή Language Manager. ηελ νζφλε πνπ εκθαλίδεηαη βιέπνπκε ηηο επηινγέο Installed- Site θαη Installed Administrator. Παξαηεξνχκε φηη είλαη ελεξγή ε επηινγή Installed-Site. Η επηινγή Installed-Site αθνξά ην πεξηβάιινλ Δκθάληζεο Ιζηνζειίδαο (Front-End). Δπίζεο παξαηεξνχκε φηη εκθαλίδνληαη δχν γιψζζεο. ηελ αγγιηθή ππάξρεη ην θίηξηλν αζηέξη δίπια ηεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη απηή ηε ζηηγκή είλαη ε πξνθαζνξηζκέλε γιψζζα. Δπηιέγνπκε ην θνπκπί επηινγήο Greek θαη θάλνπκε θιηθ ζηελ επηινγή Default. - 58 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 51 Επιλογή ελληνικών ως κύριας γλώσσας ηελ νζφλε πνπ εκθαλίδεηαη παξαηεξνχκε φηη ε πξνθαζνξηζκέλε (Default) γιψζζα είλαη ε ειιεληθή (ην θίηξηλν αζηεξάθη άιιαμε ζέζε). ηελ ζπλέρεηα θάλνπκε θιηθ ζηελ επηινγή Installed- Administrator γηα λα αιιάμνπκε ηε γιψζζα ζηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο (Back-End). Οκνίσο φπσο πξνεγνπκέλσο παξαηεξνχκε φηη εκθαλίδνληαη δχν γιψζζεο. ηελ Αγγιηθή ππάξρεη ην θίηξηλν αζηέξη δίπια ηεο. Δπηιέγνπκε ην θνπκπί επηινγήο Greek θαη ζηε ζπλέρεηα θάλνπκε θιηθ ζην θνπκπί Default. ηελ νζφλε πνπ εκθαλίδεηαη βιέπνπκε φηη ε πξνθαζνξηζκέλε γιψζζα (Default ) είλαη ε ειιεληθή. Απφ εδψ θαη ζην εμήο ηα πεξηερφκελα ηφζν ζην πεξηβάιινλ Δκθάληζεο Ιζηνζειίδαο (Front-End), φζν θαη ζηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο (Back-End) ηεο ηζηνζειίδαο ζα ηα βιέπνπκε ζηα ειιεληθά. Εικόνα 52 Ελληνική γλώσσα στην Περιοχή Διαχείρισης - 59 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 5 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Δθαρκογή: Τιοποίεζε ηοσρηζηηθού οδεγού ηες πόιες ηοσ Ρεζύκλοσ ζε Joomla 5.1 Γεληθές Ρσζκίζεης ζηο Joomla (Global Configuration) ηελ θεληξηθή ζειίδα δηαρείξηζεο ηνπ Joomla, επηιέγνληαο ην εηθνλίδην κε ην φλνκα Global Configuration, νδεγνχκαζηε ζηελ θνλζφια δηαρείξηζεο ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ Joomla. Oη αιιαγέο πνπ γίλνληαη ζηελ θνλζφια απηή, ηξνπνπνηνχλ ην αξρείν configuration.php ηνπ Joomla. ηελ νζφλε δηαρείξηζεο ησλ γεληθψλ ξπζκίζεσλ ππάξρνπλ 5 θαξηέιεο. Ιζηόηνπνο: φπνπ ξπζκίδνπκε ηελ εκθάληζε θαη ηε δηαζεζηκφηεηα ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ. ύζηεκα: πνπ εκθαλίδνληαη ξπζκίζεηο γηα ηνλ ηξφπν πνπ ζπλεξγάδεηαη ην joomla κε ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν είλαη εγθαηεζηεκέλν. Γηαθνκηζηήο: φπνπ κπνξνχλ λα ηξνπνπνηεζνχλ θάπνηεο ξπζκίζεηο ζρεηηθά κε ην server. Γηθαηώκαηα: φπνπ δηαρεηξηδφκαζηε ηηο ξπζκίζεηο πξφζβαζεο γηα δηάθνξεο νκάδεο ρξεζηψλ Φίιηξα θεηκέλνπ: φπνπ ξπζκίδνληαη απφ ρξήζηεο επηιεγκέλσλ νκάδσλ ζε φια ηα πεδία θεηκελνγξάθσλ. 5.1.1 Ιζηόηοπος Κάλνληαο θιηθ ζην ζχλδεζκν Ηζηόηνπνο βιέπνπκε ηα πεξηερφκελα ηνπ. Βιέπνπκε φηη πεξηιακβάλεη 4 πεξηνρέο. Ρπζκίζεηο Ιζηνηόπνπ: ην πιαίζην θεηκέλνπ νλνκαζία ηζηνηφπνπ εκθαλίδεηαη ην φλνκα ηεο ηζηνζειίδαο πνπ νξίζακε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθαηάζηαζεο ηνπ Joomla. Δάλ έρνπκε αιιάμεη γλψκε εδψ κπνξνχκε λα αιιάμνπκε ηελ νλνκαζία θαη λα δψζνπκε απηήλ πνπ ζέινπκε ηειηθά. Σν φλνκα απηφ εκθαλίδεηαη ζηε γξακκή ηίηινπ ηνπ browser. - 60 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 53 Ρυθμίσεις Ιστοτόπου Δπηινγή Ηζηόηνπνο εθηόο δηθηύνπ (Site Offline). Δάλ επηιέμνπκε ην θνπκπί επηινγήο ΟΥΙ, ε ηζηνζειίδα πνπ δεκηνπξγνχκε ζα είλαη νξαηή ζηελ πεξηνρή Δκθάληζεο Ιζηνζειίδαο (Front-End). Δάλ επηιέμνπκε ην θνπκπί επηινγήο ΝΑΙ, ε ηζηνζειίδα πνπ δεκηνπξγνχκε δελ ζα είλαη νξαηή ζηελ πεξηνρή Δκθάληζεο Ιζηνζειίδαο (Front-End). Απιά αλη απηήο ζα εκθαληζηεί έλα κήλπκα θαη κία θφξκα ζχλδεζεο. Υξεζηκνπνηνχκε απηή ηελ επηινγή φηαλ ζέινπκε λα εξγαδφκαζηε ζηελ ηζηνζειίδα αιιά απηή λα κελ είλαη νξαηή ζην θνηλφ. Δάλ ζπλδεζνχκε σο δηαρεηξηζηέο κε ηελ θφξκα ζχλδεζεο, ζα κπνξνχκε λα βιέπνπκε ηελ εμέιημε ησλ εξγαζηψλ καο. ηελ επηινγή Μήλπκα εθηόο δηθηύνπ εάλ επηιέμνπκε Απόθξπςε δελ ζα εκθαλίδεηαη θαλέλα κήλπκα ζηελ ηζηνζειίδα πνπ έρεη νξηζηεί εθηφο ζχλδεζεο. Δάλ επηιέμνπκε Χξήζε Πξνζαξκνζκέλνπ Μελύκαηνο ζα εκθαλίδεηαη ην κήλπκα πνπ νξίδνπκε ζηελ επφκελε ξχζκηζε. Δάλ επηιέμνπκε Χξήζε Πξνεπηιεγκέλνπ Μελύκαηνο Γιώζζαο Ηζηνηόπνπ ζα εκθαλίδεηαη ην πξνθαζνξηζκέλν κήλπκα ηεο πξνεπηιεγκέλεο γιψζζαο ηεο ηζηνζειίδαο. Δκείο αθήλνπκε επηιεγκέλε ηελ κεζαία επηινγή. ηελ επηινγή Πξνεπηιεγκέλνο Κεηκελνγξάθνο (Default Editor) επηιέγνπκε ηνλ θεηκελνγξάθν κε ηνλ νπνίν ζα γξάθνπκε ηα άξζξα. Οη επηινγέο είλαη TinyMCE (θεηκελνγξάθνο κε φιεο ηηο γλσζηέο ιεηηνπξγίεο θαη θνπκπηά πνπ γλσξίδνπκε απφ ην Microsoft Word), CodeMirror (θεηκελνγξάθνο γηα ηε ζπγγξαθή θψδηθα κε ρξψκαηα φπσο θαη νη πεξηζζφηεξνη θεηκελνγξάθνη ηνπ είδνπο), None (θεηκελνγξάθνο απιφο γηα ηε ζπγγξαθή θψδηθα). Δκείο γηα ηελ ηζηνζειίδα καο κεηαθνξηψλνπκε ηνλ JCE, ν νπνίνο έρεη πνιχ παξαπάλσ δπλαηφηεηεο θαη είλαη πην εμειηγκέλνο. - 61 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Ρπζκίζεηο Γεδνκέλωλ Πεξηγξαθήο (Metadata Settings) Εικόνα 54 Ρυθμίσεις Δεδομένων Περιγραφής ην πιαίζην θεηκέλνπ Πεξηγξαθή Ηζηνηόπνπ εηζάγνπκε έλα πεξηγξαθηθφ θείκελν γηα ηελ ηζηνζειίδα. Σν θείκελν απηφ ζα βνεζήζεη ηελ θαηάηαμε ηεο ηζηνζειίδαο ζηηο κεραλέο αλαδήηεζεο θαη είλαη νξαηφ κφλν απφ απηέο. Σν θείκελν απηφ ζα πξέπεη λα πεξηέρεη κηα ζχληνκε θαη πεξηεθηηθή πεξηγξαθή (ζπλήζσο φρη πάλσ απφ 20 ιέμεηο) ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ. Πξφθεηηαη γηα ηελ πεξηγξαθή πνπ εκθαλίδεηαη θάησ απφ ηνλ ηίηιν ησλ ζειίδσλ, ζηε ιίζηα απνηειεζκάησλ πνπ επηζηξέθεη κηα κεραλή αλαδήηεζεο. Δπεηδή νη πην πνιιέο κεραλέο αλαδήηεζεο εκθαλίδνπλ ζε απηφ ην ζεκείν ην αξρηθφ ηκήκα απηήο ηεο πεξηγξαθήο αθνινπζνχκελν απφ ηηο πξψηεο θξάζεηο ηνπ θπξίσο ζψκαηνο ηεο ζειίδαο, γη απηφ ην ιφγν πξέπεη λα δίλνπκε ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε ζχληαμε ηνπ αξρηθνχ θνκκαηηνχ. ην πιαίζην θεηκέλνπ Λέμεηο-Κιεηδηά Ηζηόηνπνπ, εηζάγνπκε ιέμεηο-θιεηδηά γηα ηελ ηζηνζειίδα. Πξφθεηηαη γηα ιέμεηο θιεηδηά θαη ζπλψλπκα ηνπο, πνπ πεξηγξάθνπλ ην δηθηπαθφ καο ηφπν. Μέζσ ησλ ιέμεσλ απηψλ γίλεηαη ε θαηάηαμε ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ ζηηο κεραλέο αλαδήηεζεο. Οη ιέμεηο θιεηδηά είλαη νξαηέο κφλν απφ ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο θαη πξέπεη λα πεξηέρνληαη θαη κέζα ζηελ ηζηνζειίδα, δηαθνξεηηθά δελ πξφθεηηαη λα έρνπλ θακία επίδξαζε ζηελ θαηάηαμε ησλ ζειίδσλ ηνπ. Ρπζκίζεηο SEO (SEO Settings) Με ηνλ φξν SEO (Search Engine Optimization) αλαθεξφκαζηε ζηηο κεζφδνπο κέζσ ησλ νπνίσλ ε ηζηνζειίδα κπνξεί λα επηηχρεη πςειά πνζνζηά θαηάηαμεο, ζηε ιίζηα απνηειεζκάησλ ησλ κεραλψλ αλαδήηεζεο. Απηφ έρεη σο θπζηθφ επαθφινπζν ηελ αχμεζε ηεο επηζθεςηκφηεηάο ηεο. ηελ πεξηνρή απηή θάλνπκε ξπζκίζεηο γηα ηα URL πνπ εκθαλίδνληαη ζηε γξακκή δηεχζπλζεο ηνπ web browser, - 62 -
Καιατηδάθε Μαξία ψζηε λα είλαη θαιχηεξεο φζν αθνξά ηελ θαηάηαμε ζηηο κεραλέο αλαδήηεζεο. Εικόνα 55 Ρυθμίσεις SEO Ρπζκίζεηο Cookies (Cookies Settings) Εικόνα 56 Ρυθμίσεις Cookies Η επηινγή Ηζηνρώξνο Αξρείνπ Σαπηνπνίεζεο ιχλεη πνιιά δεηήκαηα ζρεηηθά κε ηε ζπκβαηφηεηα ηνπ Joomla κε εθαξκνγέο άιισλ θαηαζθεπαζηψλ (forums,galleries, θα). Δάλ ζέινπκε λα θαιχςνπκε ην domain name θαη φια ηα subdomain ηνπ κε έλα cookie, ηφηε ζην πιαίζην θεηκέλνπ γξάθνπκε π.ρ.. mydomain.gr. βάδνληαο ηειεία κπξνζηά απφ ην domain name νξίδνπκε ην cookie λα βιέπεη φια ηα subdomains φπσο forum.mydomain.gr. ε ιεηηνπξγία απηή είλαη ρξήζηκε ζε πεξίπησζε πνπ ζέινπκε νη ρξήζηεο λα κελ ρξεηάδεηαη λα θάλνπλ login ζε θάζε πεξηνρή, αιιά ρξεζηκνπνηψληαο ην cookie λα ζπλδένληαη απηφκαηα. ην πιαίζην θεηκέλνπ Γηαδξνκή Αξρείνπ Σαπηνπνίεζεο νξίδεηαη ε δηαδξνκή ηνπ cookie. - 63 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 5.1.2 ύζηημα Ρσθμίζεις σζηήμαηος (System Settings) Εικόνα 57 Ρυθμίσεις συστήματος ην πιαίζην θεηκέλνπ Γηαδξνκή πξνο Φάθειν Καηαγξαθήο βιέπνπκε ην θάθειν, κέζα ζηνλ νπνίν ην Joomla ηεξεί ηηο θαηαρσξήζεηο εκεξνινγίνπ γηα ηα ζπκβάληα ζηε Πεξηνρή Γηαρείξηζεο (Back-End). Πξνηείλεηαη λα κελ ηνλ αιιάμνπκε. Απφ ηελ αλαδηπινχκελε ιίζηα Γηαθνκηζηήο Βνήζεηαο, νξίδεη ν δηαρεηξηζηήο απφ πνηα ηζηνζειίδα ζα ιακβάλεη βνήζεηα. Η κφλε δηαζέζηκε γιψζζα είλαη ε αγγιηθή. Ρπζκίζεηο Απνζθαικάηωζεο (Debug Settings) Εικόνα 58 Ρυθμίσεις Αποσφαλμάτωσης Σηο επηινγέο απηήο ηεο πεξηνρήο ηηο αθήλνπκε φπσο ηηο νξίδεη ην ζχζηεκα. Οη επηινγέο απηέο έρνπλ ζρέζε κε ηελ απνζθαικάησζε ηεο εθαξκνγήο. Δλεξγνπνηεκέλν εκθαλίδεη πιεξνθνξίεο θαη ζθάικαηα, εάλ ππάξρνπλ ζην θάησ κέξνο ηεο θάζε ζειίδαο θαη ζηελ ηζηνζειίδα αιιά θαη ζηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο. Γε ζπληζηάηε ε ρξήζε ηνπ ζε ηζηνζειίδα πνπ είλαη ζε ιεηηνπξγία. Ρπζκίζεηο Πξνζωξηλήο Απνζήθεπζεο Εικόνα 59 Ρυθμίσεις Προσωρινής Αποθήκευσης - 64 -
Καιατηδάθε Μαξία Σηο επηινγέο ηεο πεξηνρήο απηήο ηηο αθήλνπκε φπσο ηηο νξίδεη ην ζχζηεκα. Οη επηινγέο απηέο έρνπλ ζρέζε κε ηε δηαρείξηζε ηεο πξνζσξηλήο κλήκεο. Γε ζπλίζηαηαη ζε ηζηνζειίδεο κε κεγάιν φγθν πεξηερνκέλνπ. Ρπζκίζεηο πλεδξίαο Εικόνα 60 Ρυθμίσεις υνεδρίας ηελ θαηεγνξία απηή εηζάγνπκε ην ρξφλν ζε ιεπηά πνπ δίλεηαη ζην ρξήζηε κέρξη ηελ αδξαλνπνίεζε ηνπ. Γειαδή φηαλ παξέιζεη απηφο ν ρξφλνο ν ρξήζηεο ζα απνζπλδεζεί απηφκαηα. Η βάζε δεδνκέλσλ είλαη απηή ε νπνία ειέγρεη ηελ παξαπάλσ αδξαλνπνίεζε. 5.1.3 Γιακομιζηής (Server) Κάλνληαο θιηθ ζην ζχλδεζκν Γηαθνκηζηήο (Server), βιέπνπκε ηα πεξηερφκελα ηνπ. Ρπζκίζεηο δηαθνκηζηή. ην πιαίζην θεηκέλνπ Γηαδξνκή πξνο ηνλ Φάθειν Αξρείσλ Πξνζσξηλήο Απνζήθεπζεο, βάδνπκε ζπλήζσο ηνλ θάθειν ζηνλ νπνίν απνζεθεχνληαη ηα αξρεία πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο (ζπλήζσο δελ ηνλ αιιάδνπκε). ηελ επηινγή πνπ αθνινπζεί ξπζκίδνπκε ηελ ζπκπίεζε ησλ ζειίδσλ. Η επηινγή απηή ηζρχεη θαη φηαλ ην ππνζηεξίδεη ν web server ηεο ηζηνζειίδαο, θαζψο θαη ν web browser ηνπ ρξήζηε. Σνπηθέο ξπζκίζεηο. Απφ ηελ αλαδηπινχκελε ιίζηα Ώξα Εώλεο Γηαθνκηζηή, επηιέγνπκε δψλε γηα ηελ ηνπηθή ψξα. Ρπζκίζεηο FTP (FTP Settings). Οη ξπζκίζεηο FTP (File Transfer Protocol) ηνπ Joνmla ιχλνπλ πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηα δηθαηψκαηα αξρείσλ θαη θαθέισλ ζε web server κε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα Linux. Όηαλ ηα αξρεία ηνπ Joomla κεηαθέξνληαη κέζσ FTP έρνπλ σο ηδηνθηήηε ην ρξήζηε ηνπ FTP ινγαξηαζκνχ. Δάλ εγθαηαζηήζνπκε κηα επέθηαζε (template, module, θηι) έρνληαο απελεξγνπνηεκέλεο ηηο ξπζκίζεηο FTP, ηα αξρεία θαη νη θάθεινη απηνί ζα έρνπλ σο ηδηνθηήηε ην ρξήζηε ηνπ Apache. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο δελ ζα κπνξνχκε λα επέκβνπκε ζηα αξρεία απηά. Έρνληαο ελεξγνπνηεκέλεο ηηο ξπζκίζεηο ηνπ FTP ηα αξρεία πνπ εγθαζίζηαληαη έρνπλ σο ηδηνθηήηε ην ρξήζηε ηνπ FTP. Αθνχ ελεξγνπνηήζνπκε ηηο ξπζκίζεηο επηιέγνληαο ην θνπκπί επηινγήο ΝΑΙ εηζάγνπκε ηα ζηνηρεία πνπ καο έρνπλ δνζεί απφ ηνλ πάξνρν θηινμελίαο ηεο ηζηνζειίδαο. Ρύζκηζε Βάζεο Γεδνκέλωλ (Database Settings). Δδψ βιέπνπκε ηα ζηνηρεία ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Καιφ είλαη λα κελ πεηξάμνπκε απηέο ηηο ξπζκίζεηο πξνο απνθπγή απψιεηαο δεδνκέλσλ. Ρπζκίζεηο Ηιεθηξνληθνύ Σαρπδξνκείνπ (Mail Settings). Απφ ηελ αλαδηπινχκελε ιίζηα mailerνξίδνπκε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα ζηέιλεηαη ε ειεθηξνληθή αιιεινγξαθία απφ ηελ ηζηνζειίδα. Οη επηινγέο πνπ έρνπκε είλαη Απνζηνιή αιιεινγξαθίαο κέζσ ζπλαξηήζεσλ ηεο PHP. Απνζηνιή αιιεινγξαθίαο κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο Sendmail. - 65 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Απνζηνιή αιιεινγξαθίαο απφ έλα άιιν ινγαξηαζκφ, φπσο yahoo, Google, ινγαξηαζκφ ηνπ domain θα. ην πιαίζην θεηκέλνπ Φόξκα Ζιεθηξνληθνύ Σαρπδξνκείνπ εηζάγνπκε ην email πνπ ζα θαίλεηαη σο απνζηνιέαο. ην πιαίζην θεηκέλνπ from name εηζάγνπκε ην φλνκα πνπ ζα θαίλεηαη σο απνζηνιέαο ζην κήλπκα πνπ ζα ζηείινπκε θαη ζην πιαίζην θεηκέλνπ Sendmail Path είλαη ε δηαδξνκή πνπ βξίζθεηαη ε εθαξκνγή Sendmail. Γηα ηηο παξαθάησ επηινγέο ζα πξέπεη λα γλσξίδνπκε ηα ζηνηρεία απηά ψζηε λα ηα εηζάγνπκε. Σα ζηνηρεία απηά κπνξνχκε λα ηα κάζνπκε απφ ηνλ πάξνρν θηινμελίαο ηεο ηζηνζειίδαο. Εικόνα 61 Ρυθμίσεις Διακομιστή 5.1.4 Γικαιώμαηα (Permissions) Η θαξηέια δηθαηψκαηα δηαζέηεη φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο ζρεηηθά κε ην δηθαίσκα ησλ ρξεζηψλ ζηελ ηζηνζειίδα. Οη ξπζκίζεηο απηέο είλαη θαζνιηθέο θαη αθνξνχλ νιφθιεξε ηελ ηζηνζειίδα. Σηο ξπζκίζεηο απηέο ζα ηηο ζπλαληήζνπκε θαη ζηα επηκέξνπο ζηνηρεία. - 66 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 62 Ρύθμισεις Δικαιωμάτων 5.1.5 Φίληρα κειμένοσ (Text Filters) Απηέο νη ξπζκίζεηο θηιηξαξίζκαηνο θεηκέλνπ, εθαξκφδνληαη ζε φια ηα πιαίζηα θεηκέλνπ, ηνπ επεμεξγαζηή θεηκέλνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη ρξήζηεο γηα λα ππνβάινπλ πεξηερφκελν ζηελ ηζηνζειίδα, αλάινγα κε ηελ νκάδα πνπ αλήθνπλ. Οη πξνεπηιεγκέλεο ξπζκίζεηο παξέρνπλ θαιή πξνζηαζία ησλ εηηθεηψλ θαη ηδηνηήησλ ηεο HTML πνπ ζπλήζσο ζπλδένληαη κε ηηο θαθφβνπιεο επηζέζεηο. Εικόνα 63 Ρυθμίσεις Υίλτρων Κειμένου - 67 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 5.2 Γηατείρηζε θαηεγορηώλ Ιεξαξρηθά ε θαηεγνξία (category) είλαη ε πςειφηεξε βαζκίδα ηεξάξρεζεο ζηελ Joomla. Πξηλ μεθηλήζνπκε λα θάλνπκε θαηεγνξίεο, θάλνπκε κηα πξνεξγαζία ψζηε λα είκαζηε θαιχηεξα νξγαλσκέλνη πξηλ μεθηλήζνπκε λα ηηο δεκηνπξγνχκε. Ο πίλαθαο πινήγεζεο ηεο ηζηνζειίδαο καο ζα είλαη: Αξρηθή Σφπνο o o o Πνιηηηζκφο Ιζηνξία Μπζνινγία Ίρλε Πνιηηηζκνχ Παξάδνζε Θξεζθεπηηθέο Γηνξηέο Αγξνηηθέο Γηνξηέο Κξεηηθή Φνξεζηά Μνπζηθή & Υνξνί Λατθή Σέρλε Φχζε Γεσγξαθία & Κιίκα Υισξίδα Παλίδα πήιαηα Φαξάγγηα Σνπξηζκφο o o Αμηνζέαηα Αξραηνινγηθνί Υψξνη Δθθιεζίεο & Μνλαζηήξηα Μνπζεία Η Φνξηέηζα Πεξηνρέο Φπζηθνχ Κάιινπο Παξαιίεο Μεηαθηλήζεηο Μεηαθνξέο Σαμί - ΚΣΔΛ Δλνηθηάζεηο Απηνθηλήησλ o Γηακνλή o Δζηίαζε - Γηαζθέδαζε Κξεηηθή Γηαηξνθή o Ιζηνξηθά ηνηρεία o Κξεηηθή Γηαηξνθή & Τγεία o πληαγέο Κξεηηθήο Γηαηξνθήο Σνπηθά Πξντφληα Παλεπηζηήκην Ρεζχκλνπ Γηα λα πξνζζέζνπκε κηα λέα θαηεγνξία αξθεί λα κπνχκε ζηε ζειίδα δηαρείξηζεο θαη ζηε ζπλέρεηα λα παηήζνπκε απφ ηε ιίζηα εηθνληδίσλ ην Γηαρείξηζε Καηεγνξηψλ (Category Manager). Βιέπνπκε λα ππάξρνπλ ήδε δεκηνπξγεκέλεο θαηεγνξίεο άξζξσλ. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη θαηά ηελ εγθαηάζηαζε ηεο Joomla παηήζακε ηελ επηινγή εηζαγσγή ελδεηθηηθνχ πεξηερνκέλνπ. Μπνξνχκε φκσο λα ηηο δηαγξάςνπκε γηα λα κελ κπεξδεπφκαζηε. ηε ζπλέρεηα ζηε ζειίδα πνπ καο εκθαλίδεηαη παηάκε ην εηθνλίδην λέν. Γεκηνπξγνχκε κηα πξνο κία ηηο θαηεγνξίεο πνπ έρνπκε ζρεδηάζεη. - 68 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 64 Δημιουργία κατηγοριών Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δεκηνπξγίαο ησλ θαηεγνξηψλ πάκε λα δεκηνπξγήζνπκε θαη ηηο ππνθαηεγνξίεο. Δδψ εθηφο ηνπ ηίηινπ πνπ ζπκπιεξψλνπκε, ρξεζηκνπνηνχκε θαη ην πεδίν Γνληθή Καηεγνξία φπνπ επηιέγνπκε ζε πνηα θαηεγνξία αλήθεη ε ππνθαηεγνξία πνπ δεκηνπξγνχκε. Εικόνα 65 Δημιουργία υποκατηγοριών - 69 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla 5.3 Γηατείρηζε άρζρφλ Σα άξζξα είλαη ην θαηψηεξν επίπεδν νξγάλσζεο θαη ηεξάξρεζεο ηεο πιεξνθνξίαο ζηε Joomla. Όπσο αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο, ηα άξζξα απνηεινχληαη απφ κία ή πεξηζζφηεξεο ζειίδεο. Γηα λα πξνζζέζνπκε έλα λέν άξζξν αξθεί λα κπνχκε ζηε ζειίδα δηαρείξηζεο θαη ζηε ζπλέρεηα λα παηήζνπκε απφ ηε ιίζηα εηθνληδίσλ ην Γηαρείξηζε Άξζξσλ (Article Manager). ηε ζπλέρεηα ζηε ζειίδα πνπ καο εκθαλίδεηαη παηάκε Νέν. Δλαιιαθηηθά κπνξνχζακε λα παηήζνπκε θαηεπζείαλ ζην εηθνλίδην Πξνζζήθε Νένπ άξζξνπ θαη λα εκθαληζηεί ε παξαθάησ εηθφλα. Εικόνα 66 Προσθήκη νέου άρθρου - 70 -
Καιατηδάθε Μαξία 6 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Αζθάιεηα ζηο Joomla πρηλ θαη κεηά ηελ εγθαηάζηαζε 6.1 Σο όλοκα ηοσ Γηατεηρηζηή Δίλαη πάληα θαιφ λα εγθαζηζηνχκε ηελ ηειεπηαία έθδνζε ηνπ Joomla ζην ζχζηεκά καο ή λα αλαβαζκίδνπκε ηελ ήδε ππάξρνπζα γηα λα έρνπκε έηζη πάληα απμεκέλε ηελ πξνζηαζία ζην ζχζηεκά καο. Δπίζεο πξνηείλεηαη λα ειέγρνπκε ηαθηηθά γηα ηηο ηειεπηαίεο εθδφζεηο ηνπ Joomla θαη ησλ plugins πνπ ρξεζηκνπνηνχκε θαη λα πξνρσξάκε ζε εγθαηάζηαζε απηψλ φηαλ είλαη δηαζέζηκεο. Εικόνα 67 Ενημέρωση τελευταίας έκδοσης Joomla Εικόνα 68 Ενημέρωση επεκτάσεων Αιιαγή ηνπ νλφκαηνο ρξήζηε γηα ην ινγαξηαζκφ ηνπ δηαρεηξηζηή. Η αιιαγή ηνπ νλφκαηνο ρξήζηε (username) γηα ην ινγαξηαζκφ ηνπ δηαρεηξηζηή απφ ην αξρηθφ admin ζε θάηη άιιν απμάλεη ηελ - 71 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla πξνζηαζία ζηνλ ηζηφηνπν καο. Δπίζεο πξνηείλεηαη ε δεκηνπξγία δεχηεξνπ ινγαξηαζκνχ δηαρεηξηζηή θαη ε δηαγξαθή ηνπ αξρηθνχ, πξνζηαηεχνληαο έηζη απφ απεηιέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην αξρηθφ id ηνπ ινγαξηαζκνχ ζηε βάζε MySQL. Εικόνα 69 Διαμόρφωση ρυθμίσεων για διαχειριστή 6.2 Υφρίς Joomla Generator tab Πνιιέο θνξέο δελ ζέινπκε θαθφβνπινη επηζθέπηεο λα βιέπνπλ ην generation tag πνπ ππάξρεη ζην index.php ηνπ joomla θαη δείρλεη ην cms πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ην δηθηπαθφ καο ηφπν. <meta name generator content = Joomla! - Open Source Content Management />. Η εχθνιε ιχζε πνπ πξνηείλεηαη, είλαη λα αθαηξείηαη απηφ ην θνκκάηη θψδηθα απφ ηα αξρεία ηνπ core ηνπ Joomla. Η ζσζηή ιχζε είλαη λα θάλνπκε ηελ παξαθάησ κηθξή ηξνπνπνίεζε, ζην αξρείν php ζην template καο, ηνπνζεηψληαο ζην ηέινο ηνπ πξψηνπ php tag ην παξαθάησ θνκκάηη θψδηθα: $this->setgenerator(null); ΠΡΙΝ: <meta name generator content = Joomla! - Open Source Content Management />. ΜΔΣΑ: <meta name generator content = />. 6.3 Προζηαζία θαθέιφλ θαη αρτείφλ Γηα θαιχηεξε πξνζηαζία ηνπ ηζηφηνπνπ είλαη αλαγθαία ε αιιαγή ησλ δηθαησκάησλ ζε αξρεία θαη θαθέινπο πνπ ρξεζηκνπνηεί ην Joomla site καο. Οη θάθεινη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα εγγξαθή ή θαη αλάγλσζε αξρείσλ, πξέπεη λα έρνπλ ηα αληίζηνηρα δηθαηψκαηα. 755 γηα εγγξαθή θαη αλάγλσζε θαη 644 γηα αλάγλσζε κφλν. ε αξρεία φπσο ην configuration.php ζην Joomla πνπ πεξηέρεη επαίζζεηα δεδνκέλα γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ site, πξέπεη λα είλαη πξνζηαηεπκέλα (κφλν γηα αλάγλσζε, 444) ή θαη λα κεηαθεξζεί εθηφο ηνπ αξρηθνχ θαθέινπ πνπ πεξηέρεηαη. - 72 -
Καιατηδάθε Μαξία 6.3.1 Προζηαζία αρτείοσ configuration.php Έλαο απφ ηνπο ηξφπνπο βειηίσζεο ηεο αζθάιεηαο ηνπ δηθηπαθνχ καο ηφπνπ είλαη ε πξνζηαζία απφ ηελ απεπζείαο πξφζβαζε ζπγθεθξηκέλσλ αξρείσλ php πνπ βξίζθνληαη ζηνλ θαηάινγν PUBLIC_HTML θαη πεξηέρνπλ εθηειέζηκν θψδηθα ή ζεκαληηθά δεδνκέλα. Τπάξρνπλ δηάθνξνη ηξφπνη γηα λα πεηχρνπκε θάηη ηέηνην. Απινχζηεξνο θαη αζθαιέζηεξνο, ζεσξείηαη λα κελ απνζεθεχνληαη θξίζηκα δεδνκέλα κέζα ζηνλ θαηάινγν public_html θαη απφ ηνλ Apache.org ππάξρεη κηα ζπλερήο ζχζηαζε λα απνθεχγεηαη ε δηαηήξεζε ηέηνησλ αξρείσλ, κε θξίζηκα δεδνκέλα, ζηνλ θαηάινγν public_html. ην θείκελν πνπ αθνινπζεί, πξνζηαηεχνπκε ην αξρείν configuration.php πνπ είλαη ην πην ζεκαληηθφ (γηα ηνλ ηνκέα ηεο αζθάιεηαο) αξρείν γηα έλα Joomla site. Οδεγίεο: 1. Μεηαθηλνχκε ην αξρείν configuration.php ζε έλα αζθαιή θαηάινγν, έμσ απφ ην public_html θαη ην νλνκάδνπκε φπσο εκείο ζέινπκε. ην παξάδεηγκα καο ζα νλνκάζνπκε ην αξρείν joomla.conf. 2. Γεκηνπξγνχκε έλα λέν αξρείν configuration.php πνπ ζα πεξηέρεη ηνλ παξαθάησ θψδηθα <? Php require (dirname (_FILE_). /../joomla.conf );?> 3. ηγνπξεπφκαζηε φηη ην λέν configuration.php δελ είλαη ζε θακία πεξίπησζε εγγξάςηκν (444) θαη δελ ζα αιιάμεη ην πεξηερφκελν ηνπ απφ ην com_config. 4. Δάλ ρξεηαζηεί λα αιιάμνπκε θάπνηα απφ ηηο ξπζκίζεηο, ηηο αιιάδνπκε κε ην ρέξη ζην αξρείν joomla.conf. εκείσζε: Χξεζηκνπνηώληαο ηελ κέζνδν απηή αθόκα θαη αλ γηα θάπνην ιόγν ν web server κεηαδώζεη ηα πεξηερόκελα ησλ αξρείσλ php, ιόγσ θάπνηα ιαλζαζκέλεο ξύζκηζεο, θαλείο δελ ζα κπνξεί λα δεη ηα πεξηερόκελα ηνπ πξαγκαηηθνύ αξρείνπ configuration.php. 6.4 Βάζε δεδοκέλφλ MySQL Καηά ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ Joomla, ζηε ζειίδα «ξπζκίζεηο βάζεο δεδνκέλσλ», πξνηείλεηαη ε αιιαγή ηνπ πξνζέκαηνο ( jos_) γηα ηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, ζε θάηη δηαθνξεηηθφ, απμάλνληαο έηζη ηελ πξνζηαζία γηα ηνλ ηζηφηνπν καο. 6.5 Φηιηθά URLs προς ηης κεταλές αλαδήηεζες Σν Joomla κπνξεί θαη απφ παιαηφηεξεο εθδφζεηο (πρ 1.5.x) λα παξέρεη θηιηθά URLs πξνο ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο. Έλα κε θηιηθφ URL ζα κπνξνχζε λα είλαη ηεο κνξθήο: http://domain.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=187&itemid=226. Δλψ κεηά ηελ εθαξκνγή ησλ παξαθάησ βεκάησλ κεηαηξέπεηαη ζε θηιηθφ: http://domain.gr/ifiliko-url-sejoomla.html. κε απηφ ηνλ ηξφπν λαη κελ θάλνπκε πην θηιηθά ηα URL ζηηο κεραλέο αλαδήηεζεο αιιά επίζεο ππνθξχπηνπκε θαη πην CMS ρξεζηκνπνηνχκε. Σα βήκαηα είλαη ηα εμήο: Δλεξγνπνηνχκε ζηε δηαρείξηζε ηνπ Joomla ΓΔΝΙΚΔ ΡΤΘΜΙΔΙ -> ΙΣΟΣΟΠΟ -> ΡΤΘΜΙΔΙ SEO 1. URL θηιηθφ πξνο ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο->ναι 2. Υξήζε ηνπ mod_rewrite ηνπ Apache->ΝΑΙ 3. Πξνζζήθε επηζεκάησλ ζηα URL->ΝΑΙ Με FTP πάκε ζηα αξρεία ηνπ Joomla θαη ζηνλ θεληξηθφ θάθειν, βξίζθνπκε θαη κεηνλνκάδνπκε ην αξρείν htaccess.txt ζε.htaccess. επίζεο ειέγρνπκε πξηλ ηελ κεηνλνκαζία, - 73 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla αλ ήδε ππάξρεη θάπνην.htaccess κέζα ζην public_html. Αλ είλαη θελφ ην δηαγξάθνπκε, αλ φρη ιακβάλνπκε ππφςε ην πεξηερφκελν θαη ελεξγνχκε αλάινγα ή κεηαθέξνπκε κε copypaste φηη είλαη απαξαίηεην. Εικόνα 70 Ρυθμίσεις SEO ε θάζε άξζξν θάλνπκε ηηο εμήο ξπζκίζεηο (αλ ζεσξήζνπκε φηη ν ηίηινο ηνπ άξζξνπ είλαη ν Φηιηθφ url ζε Joomla ): 1. Σίηινο: Φηιηθφ url ζε Joomla 2. Φεπδψλπκν (Alias): filiko-url-se-joomla Σν ςεπδψλπκν ή Alias φπσο θαίλεηαη πην πάλσ κπαίλεη κε ιαηηληθνχο ραξαθηήξεο ρσξίο θελφ θαη αλη απηνχ (-). Μπνξνχκε βέβαηα λα ρξεζηκνπνηήζνπκε θαη ειιεληθνχο ραξαθηήξεο γηα λα εκθαληζηνχλ ζην URL αιιά δελ είλαη αθφκε ζπκβαηή ε κνξθή παξά ηνπ φηη είλαη νξαηφ ζε έλα browser. Η δηαδηθαζία είλαη δηα ρεηξφο αιιά είλαη ε κφλε πνπ ζα μέξνπκε ηη θάλνπκε. Μπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην plugin: http://forum.joomla.gr/viewtopic.php?f=89&t=11990&st=0&sk=t&sd=a&start=15#p88658 αιιά θαη λα βξνχκε ιχζεηο εθαξκνγψλ ζην http://extensions.joomla.org/extension/site-management/sef φπνπ ηα sh404sef θαη ARTIO JoomSEF έρνπλ θάζε ιφγν λα αηζζάλνληαη θπξίαξρνη ζην ρψξν. 6.6 Δλεργοποίεζε ηοσ ftp layer Καιφ ζα είλαη λα επηιέγνπκε λα θηινμελήζνπκε ην Joomla ζε servers πνπ ιεηηνπξγνχλ κε suphp. Δθηφο απφ ηελ αζθάιεηα ηεο εγθαηάζηαζεο καο, εμαζθαιίδνπκε θαη φηη φια ηα αξρεία θαη νη θάθεινη πνπ δεκηνπξγνχληαη κέζσ ηνπ joomla έρνπλ ηδηνθηήηε (owner), ην ρξήζηε (user) ηνπ ινγαξηαζκνχ θηινμελίαο θαη φρη ηνλ apache (nobody). Αλ φκσο βξεζνχκε ζε server ρσξίο suphp, ζα πξέπεη λα ελεξγνπνηήζνπκε ην ftp layer, ψζηε φιεο νη ελέξγεηεο ηνπ Joomla (εγθαηάζηαζε, δεκηνπξγία θαθέισλ θαη αξρείσλ, αλέβαζκα αξρείσλ) λα γίλεηαη κέζσ ελφο ftp user, θαη λα έρεη απηφλ σο ηδηνθηήηε. 6.6.1 Πφς ενεργοποιούμε ηο ftp layer Πάκε ζηελ θαξηέια Γηαρείξηζε -> Γεληθέο Ρπζκίζεηο, επηιέγνπκε ηελ θαξηέια δηαθνκηζηήο θαη δίλνπκε ηα παξαθάησ ζηνηρεία ζην ηκήκα ξπζκίζεηο ftp: Δλεξγνπνίεζε ftp: ΝΑΙ Γηαθνκηζηήο ftp: 127.0.0.1 Θχξα ftp: 21 Όλνκα ρξήζηε ftp: Σν φλνκα ρξήζηε ftp πνπ ζέινπκε ν joomla λα ρξεζηκνπνηεί φηαλ δεκηνπξγεί ή - 74 -
Καιατηδάθε Μαξία κεηαθνξηψλεη θαθέινπο ή αξρεία (ζπκβνπιή γηα αζθάιεηα: κελ ρξεζηκνπνηείηαη ην βαζηθφ ρξήζηε ηνπ ινγαξηαζκνχ καο, αιιά δεκηνπξγνχκε έλα ftp user εηδηθά γηα ην ζθνπφ απηφ). Κσδηθφο ftp: ν θσδηθφο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ftp user Γηαρεηξηζηήο ftp: Ο θεληξηθφο θάθεινο φπνπ ζα αλεβαίλνπλ ηα αξρεία (αλ ε εγθαηάζηαζε είλαη ζε cpanel θαη είλαη ζην θεληξηθφ θάθειν δίλνπκε /public_html). Εικόνα 71 Ενεργοποίηση FTP layer 6.7 Αληίγραθα αζθαιείας Η δεκηνπξγία αληίγξαθσλ αζθαιείαο (back up) θαη ε ηαθηηθή ελεκέξσζε απηψλ θξίλεηαη απαξαίηεηε. Πξηλ ηελ εγθαηάζηαζε επεθηάζεσλ θξίλεηαη ζσζηφ ε δεκηνπξγία αληίγξαθσλ αζθαιείαο γηα ηελ απνθπγή πξνβιεκάησλ. ε πεξίπησζε θαθφβνπιεο επίζεζεο ή εγθαηάζηαζεο πξνβιεκαηηθήο επέθηαζεο, κπνξνχκε λα επαλαθέξνπκε ην site καο ρξεζηκνπνηψληαο ηα δηαζέζηκα αληίγξαθα αζθαιείαο. Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε back up, πεγαίλνπκε ζην phpmyadmin, βξίζθνπκε ηελ βάζε δεδνκέλσλ καο θαη παηάκε ηελ επηινγή Δμαγσγή. Αθήλνπκε ηηο επηινγέο ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ξπζκίζεηο θαη παηάκε Δθηέιεζε. - 75 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 72 Εξαγωγή πινάκων από τη βάση δεδομένων μας 6.7.1 Back up Joomla με ηο Akeeba Back up Σν Akeeba είλαη κηα επέθηαζε ηνπ Joomla πνπ καο επηηξέπεη λα δεκηνπξγνχκε θαη λα δηαρεηξηδφκαζηε νινθιεξσκέλα backups απφ ηελ Joomla ηζηνζειίδα καο. Παξά ην γεγνλφο φηη ε επέθηαζε απηή έρεη πνιιέο ιεηηνπξγίεο, εκείο παξνπζηάδνπκε παξαθάησ ελ ζπληνκία, πσο ζα ην ρξεζηκνπνηήζνπκε, γηα λα δεκηνπξγήζνπκε έλα κνλαδηθφ αληίγξαθν αζθαιείαο καο θαη λα ην απνζεθεχζνπκε ηνπηθά ζην ζθιεξφ καο δίζθν. Βήκα 1: Πξψηα ζα ρξεηαζηεί λα θαηεβάζνπκε ηελ επέθηαζε απφ ην www.akeebabackup.com θαη ζηε ζπλέρεηα απφ ηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο ηνπ Joomla λα πάκε Δπεθηάζεηο->Γηαρείξηζε Δπεθηάζεσλ θαη λα ην εγθαηαζηήζνπκε. Η δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο είλαη φκνηα κε νπνηαδήπνηε άιιε εγθαηάζηαζε θάπνηαο επέθηαζεο. Κάλνπκε θιηθ ζην θνπκπί Δπηινγήο Φαθέινπ, επηιέγνπκε ην.zip αξρείν πνπ έρνπκε θαηεβάζεη απφ ηελ επίζεκε ηζηνζειίδα Akeeba θαη επηιεγνχκε ην θνπκπί Μεηαθόξησζε θαη Δγθαηάζηαζε. Όηαλ ην ζηνηρείν εγθαηαζηαζεί κε επηηπρία, ζα ρξεηαζηεί λα πάκε ζηε ζειίδα Akeeba, ζηελ Πεξηνρή Γηαρείξηζεο ηνπ Joomla. - 76 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 73 Εφαρμογή Akeeba Βήκα 2: Σελ πξψηε θνξά πνπ ζα αλνίμνπκε απηή ηε ζειίδα, ζα καο δεηεζεί λα ζπκθσλήζνπκε κε ηνπο φξνπο ηνπο ζηνηρείνπ ρξήζεο. Αθνχ ηα δηαβάζνπκε, θάλνπκε θιηθ ζην κεγάιν, πνξηνθαιί θνπκπί Accept the mandatory information and apply preferences. Εικόνα 74 Αποδοχή όρων χρήσης Akeeba Μφιηο ην θάλνπκε απηφ ζα δνχκε ην Akeeba Backup ζηελ θχξηα ζειίδα. Δδψ ζα πξέπεη λα θάλνπκε θιηθ ζην θνπκπί Backup Now. - 77 -
Σνπξηζηηθόο Οδεγόο ηεο πόιεο ηνπ Ρεζύκλνπ ζε Joomla Εικόνα 75 Πίνακας Διαχείρισης Akeeba Back up ε απηή ηε ζειίδα ζα πξέπεη λα πξνζζέζνπκε κηα ζχληνκε πεξηγξαθή θαη λα πξνζζέζνπκε έλα ζρφιην γη απηφ ην back up. Δίλαη πνιχ θαιή πξαθηηθή λα ρξεζηκνπνηνχκε ην πεδίν ζρνιίσλ, ψζηε λα κπνξνχκε αξγφηεξα λα μέξνπκε γηαηί έρνπκε δεκηνπξγήζεη απηφ ην αληίγξαθν αζθαιείαο. Σέινο παηάκε ην θνπκπί Backup Now! γηα λα μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο αληίγξαθσλ αζθαιείαο. Εικόνα 76 Διαδικασία δημιουργίας Back up Μφιηο θάλνπκε θιηθ ζην θνπκπί, ε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο αληίγξαθσλ αζθαιείαο, ζα μεθηλήζεη. Μπνξνχκε λα παξαθνινπζνχκε ηελ πξφνδν δεκηνπξγίαο αληίγξαθσλ αζθαιείαο, ελψ πεξηκέλνπκε γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο. Όηαλ ε επέθηαζε Akeeba νινθιεξσζεί κε ηελ δεκηνπξγία αληίγξαθσλ αζθαιείαο, ε νζφλε ζα αλαλεσζεί θαη ζα καο θέξεη ζε κηα ζειίδα πνπ δείρλεη φηη ε δηαδηθαζία ήηαλ επηηπρήο. Κάλνπκε θιηθ ζην θνπκπί Manage Backups γηα λα ζπλερίζνπκε. - 78 -
Καιατηδάθε Μαξία Εικόνα 77 Διαδικασία Backup Βήκα 3: ηε ζπλέρεηα βιέπνπκε ηελ ιίζηα κε φια ηα backup πνπ έρνπκε δεκηνπξγήζεη. Βξίζθνπκε απηφ πνπ έρνπκε δεκηνπξγήζεη θαη θάλνπκε θιηθ ζην εηθνλίδην ιήςεο ζηε δεμηά πιεπξά ηεο ζειίδαο. Η ιήςε ηνπ αξρείνπ καο ζα μεθηλήζεη ακέζσο. Απηφ ήηαλ. Σψξα έρνπκε έλα νινθιεξσκέλν backup ηεο joomla ηζηνζειίδαο καο ζηνλ ηνπηθφ καο δίζθν. Εικόνα 78 Διαχείριση Backup 6.8 Γηακόρθφζε ζειίδας εθηός ιεηηοσργίας Καηά ηε δηάξθεηα επεμεξγαζίαο ηνπ δηθηπαθνχ καο ηφπνπ, κεξηθέο θνξέο νξίδνπκε φηη βξίζθεηαη ζε θαηάζηαζε εθηφο ιεηηνπξγίαο offline. ηελ πεξίπησζε απηνί νη επηζθέπηεο έρνπλ ζηελ νζφλε ηνπο, ηελ πξνθαζνξηζκέλε απφ επηινγή ηνπ joomla ζειίδα, κε ην ινγφηππν ηνπ joomla, ην κήλπκα πνπ έρνπκε νξίζεη γηα ηελ εθηφο ιεηηνπξγία θαηάζηαζε, θαη κηα θφξκα ζχλδεζεο κε ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο. - 79 -