Π.2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ.Ε. ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Π.2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ.Ε. ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ...1 Π.2.1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ...2 Π.2.2. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ...4 Π.2.3. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΜΗΣΗΣ (ΠΕΠ )...10 Π.2.3.1 - ΠΕΠ Κάλυψης Μελλοντικών Οικιστικών Αναγκών... 10 Π.2.3.2 - ΠΕΠ Γεωλογικής Καταλληλότητας... 11 Π.2.3.3 - ΠΕΠ Τεχνικών Υποδοµών... 14 Π.2.3.4 - ΠΕΠ ικτύου Natura 2000... 16 Π.2.3.5 - ΠΕΠ ασικών και χορτολιβαδικών γαιών... 19 Π.2.4. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΙ ΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ...21 Π.2.4.1 - ΠΕΠ ευρύτερης περιοχής Πηνειού ποταµού και λοιπών ρεµάτων... 21 Π.2.4.2 - ΠΕΠ Περιοχής Καταφυγίων Άγριας Ζωής (Κ218 & Κ220)... 26 Π.2.4.3 - ΠΕΠ Αναδασωτέων Εκτάσεων... 27 Π.2.4.4 - ΠΕΠ Αρχαιολογικών Χώρων και Μνηµείων... 28 Π.2.5. ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ...41 Π.2.5.1 - Ζώνη πρότυπης τουριστικής ανάπτυξης... 41 Π.2.5.2 - Ζώνη προστασίας αποδοτικής γεωργικής γης... 43 Π.2.5.3 - Ζώνη τόνωσης γεωργικής παραγωγής - διασύνδεσης µε τη ζωική παραγωγή... 45 Π.2.5.4 - Ζώνη κτηνοτροφικής ανάπτυξης... 46 Π.2.5.5 - Ζώνη βιοτεχνίας, µεταποίησης και χοντρεµπορίου... 50 Π.2.6. ΠΕΡΙΟΧΕΣ Ι ΙΑΙΤΕΡΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ (Π.Ι.Χ.)...52 Π.2.7. ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΚΑΙ ΙΚΤΥΑ...53 Σελ. 1/59
Π.2.1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Αντικείµενο του παρόντος κεφαλαίου είναι η παρουσίαση των προτάσεων για τη χωρική ρύθµιση και οργάνωση των χρήσεων γης καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος στη ηµοτική Ενότητα Καλαµπάκας. Οι προτάσεις εναρµονίζονται µε το προτεινόµενο στο προηγούµενο κεφάλαιο µοντέλο χωρικής οργάνωσης και ουσιαστικά αποτελούν το µέσο για την εφαρµογή και την εξειδίκευσή του στο χώρο. Το επίπεδο αναφοράς των προτάσεων είναι η διοικητική περιφέρεια του τ. Καποδιστριακού ήµου (νυν.ε.) Καλαµπάκας, συνολικής έκτασης 276,36 Km 2. Σύµφωνα µε τις εξουσιοδοτήσεις του Νόµου 2508/1997 (ΦΕΚ 124 Α /1997) «Βιώσιµη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισµών της χώρας και άλλες διατάξεις» και της Υπουργικής Απόφασης 9572/1845/6-7.4.2000 (ΦΕΚ 209 /2000) «Τεχνικές προδιαγραφές µελετών ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ και αµοιβές µηχανικών για την εκπόνηση µελετών», οι προτάσεις οργάνωσης χρήσεων γης και προστασίας περιβάλλοντος περιλαµβάνουν τον καθορισµό βασικά των εξής ειδών περιοχών: - Περιοχές οικιστικής ανάπτυξης - Περιοχές Ελέγχου και Περιορισµού όµησης (ΠΕΠ ) - Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ) - Ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων Στις περιοχές αυτές προσδιορίζονται γενικές χρήσεις γης και κανονιστικές ρυθµίσεις για τους όρους και περιορισµούς δόµησης. O καθορισµός των παραπάνω περιοχών στηρίζεται στις εξής γενικές αρχές: Στη σταδιακή ανάδειξη και οργάνωση στο µη αστικό χώρο των «ανοικτών πόλεων», στην ανάδειξη της συνοχής και στην ανασυγκρότηση του αστικού και εξωαστικού χώρου. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η ενίσχυση επιλεγµένων οικιστικών κέντρων για τη διαµόρφωση βιώσιµων οικιστικών ενοτήτων, ικανών να προωθήσουν την τόνωση των επιµέρους γενικευµένων αναπτυξιακών ζωνών που προτάθηκαν στην προηγούµενη ενότητα, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκεται η χωροθέτηση πολλαπλών και συµβατών χρήσεων στην κατεύθυνση της ενδυνάµωσης της αυτοδυναµίας των οικισµών και της ορθολογικής διάρθρωσης της παραγωγικής βάσης τους. Στην αξιολόγηση και συνεκτίµηση παραµέτρων που συνέτειναν στη διαµόρφωση της υφιστάµενης κατάστασης (γεωµορφολογία, φυσικά και πολιτιστικά στοιχεία, τεχνικές Σελ. 2/59
υποδοµές, υπάρχουσες συγκεντρώσεις εγκαταστάσεων παραγωγικών δραστηριοτήτων, κ.λπ.), οι οποίες αναλύθηκαν διεξοδικά στο Α Στάδιο της µελέτης. Στον υπολογισµό των οικιστικών και χωρικών αναγκών της περιοχής µελέτης µε βάση τα εκτιµηθέντα προγραµµατικά µεγέθη και τα ισχύοντα πολεοδοµικά σταθερότυπα. Στην εξειδίκευση και ενσωµάτωση περιορισµών που τίθενται από το θεσµικό πλαίσιο που διέπει συγκεκριµένες περιοχές στη.ε. µε κοινά χαρακτηριστικά (προστατευταίες ζώνες αρχαιολογικών χώρων, περιοχές ικτύου Natura 2000, αναδασωτέες εκτάσεις, ρέµατα και παραρεµάτιες περιοχές, αποδοτικές γεωργικές γαίες και βοσκότοποι). Στην εφαρµογή των δεσµεύσεων και περιορισµών που ισχύουν για τη χωροθέτηση νέων ζωνών παραγωγικών δραστηριοτήτων και για την οικιστική ανάπτυξη (όπως αποστάσεις από όρια οικισµών, κοιµητήρια, οδικό δίκτυο, γραµµές υψηλής τάσης της ΕΗ, κ.λπ.). Οι βασικοί στόχοι της οργάνωσης χρήσεων γης και προστασίας του περιβάλλοντος στη.ε. Καλαµπάκας είναι οι εξής: Η λειτουργικότητα της χωρικής συσχέτισης παραγωγικών ζωνών και περιοχών οικιστικής ανάπτυξης µε βάση το παραγωγικό πρότυπο της.ε. Καλαµπάκας, τις αναπτυξιακές τάσεις και προοπτικές του και τις ανάγκες καθηµερινής µετακίνησης εργασίας κατοικίας, Η ισόρροπη και αλληλοστηριζόµενη ανάπτυξη αστικού, περιαστικού και αγροτικού χώρου, H προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της.ε. και η βιώσιµη και αειφορική χρήση των φυσικών πόρων, Η διατήρηση και ανάδειξη των στοιχείων της πολιτιστικής, αρχιτεκτονικής και ιστορικής κληρονοµιάς, Η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων στους οικισµούς της.ε.. Σελ. 3/59
Π.2.2. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται διεξοδικά οι προτάσεις οικιστικής ανάπτυξης µε χρονικό ορίζοντα το 2031, συναρτήσει των αναγκών σε γη για κατοικία και άλλων οικιστικών παραµέτρων, όπως πυκνότητες κατοίκισης και απαιτούµενες τεχνικές και κοινωνικές υποδοµές (βλ. πίνακες Π.2.2.1 & 2). Οι προτάσεις για την κάλυψη των οικιστικών αναγκών συσχετίζονται µε τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά του ευρύτερου χώρου της.ε. Καλαµπάκας και εναρµονίζονται µε τους ρόλους των οικισµών που προσδιορίστηκαν στο µοντέλο χωρικής και οικιστικής οργάνωσης (βλ. κεφάλαιο Π.1). Έτσι, όπως διαπιστώθηκε στο Α Στάδιο της µελέτης, η οικιστική ανάπτυξη της.ε. συγκεντρώνεται σε 15 µικρούς και µεγάλους / µεσαίους οικισµούς οι οποίοι απλώνονται σε όλο το χώρο της διοικητικής περιφέρειας του τ. ήµου και στα τέσσερα σηµεία του ορίζοντα, µε µεγαλύτερη συγκέντρωση στο κεντρικό τµήµα. Οι οικισµοί δύνανται να οµαδοποιηθούν σε τέσσερις ευρείες οµάδες (ΠΟΑ1 ΠΟΑ4) σύµφωνα µε την παρακάτω προσέγγιση τυπολογίας, που ενσωµατώνει δηµογραφικά και αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά υφιστάµενης πολεοδοµικής οργάνωσης καθώς και στόχους / προτεραιότητες της επιδιωκόµενης µορφής και έντασης της οικιστικής ανάπτυξης, ως εξής: Α/Α ΟΙΚΙΣΜΟΣ Μέγεθος ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Εξέλιξη 1 Καλαµπάκα Μεγάλος Αύξουσα 2 Καστράκι Μεγάλος Στάσιµη ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ /. ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ υναµικός εγκεκριµένο ρυµοτοµικό σχέδιο υναµικός εγκεκριµένο ρυµοτοµικό σχέδιο ΣΤΟΧΟΣ / ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Τόνωση / ΠΟΑ1 Τόνωση / ΠΟΑ1 3 ιάβα Μεσαίος Στάσιµη υναµικός Τόνωση / ΠΟΑ1 4 Σαρακίνα 5 Αύρα 6 Αγία Παρασκευή Μικρο- µεσαίος Μικρο- µεσαίος Μικρός Φθίνουσα Φθίνουσα Στάσιµη Εξειδίκευση στον α γενή καλή ρυµοτοµία Εξειδίκευση στον α γενή χωρίς ΡΣ Μικρή ειδίκευση στον α γενή χωρίς ΡΣ 7 Βιτουµάς Μικρός Στάσιµη - // - 8 Νέα Ζωή Μικρός Φθίνουσα - // - 9 Κρύα Βρύση Μικρός Φθίνουσα - // - 10 Τριφύλλια Μικρός Στάσιµη - // - 11 Μεγάλη Κερασέα Μικρός Φθίνουσα - // - 12 Μουργκάνη Μικρός Στάσιµη - // - Τόνωση (ανάσχεση φθίνουσας πορείας) / ΠΟΑ 2 Τόνωση (ανάσχεση φθίνουσας πορείας) / ΠΟΑ 2 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Σελ. 4/59
Α/Α ΟΙΚΙΣΜΟΣ Μέγεθος ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Εξέλιξη 13 Ορθοβούνι Μικρός Στάσιµη ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ /. ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Μικρή ειδίκευση στον α γενή χωρίς ΡΣ 14 Βλαχάβα Μικρός Φθίνουσα - // - ΣΤΟΧΟΣ / ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 Συγκράτηση συντήρηση / ΠΟΑ3 εν Παραθεριστικός οικισµός Οργάνωση (σε συνδυασµό µε 15 Κοροµηλιά Μικρός απογράφεται χωρίς ΡΣ νέο ΠΕΡΠΟ Β κατ. / ΠΟΑ4 ΠΟΑ1: Περιοχή Οικιστικής Ανάπτυξης 1 ης αναπτυξιακής / παρεµβατικής προτεραιότητας ΠΟΑ2: Περιοχή Οικιστικής Ανάπτυξης 2 ης αναπτυξιακής / παρεµβατικής προτεραιότητας ΠΟΑ3: Περιοχή Οικιστικής Ανάπτυξης 3 ης αναπτυξιακής / παρεµβατικής προτεραιότητας ΠΟΑ4: Περιοχή Οικιστικής Ανάπτυξης 4 ης αναπτυξιακής / παρεµβατικής προτεραιότητας Σηµειώνεται ότι για την ταξινόµηση στο πεδίο της εξέλιξης (στάσιµη / φθίνουσα) έγινε η παραδοχή ότι εάν η µείωση πληθυσµού τη δεκαετία 2001-2011 είναι µικρότερη ή ίση του 10% η πληθυσµιακή εξέλιξη του οικισµού χαρακτηρίζεται στάσιµη, ενώ όταν η µείωση είναι >10% χαρακτηρίζεται φθίνουσα. Οι οικισµοί (ΠΟΑ1) στους οποίους επιδιώκεται τόνωση και δίνεται πρωτεύουσα (1 η ) αναπτυξιακή / παρεµβατική προτεραιότητα είναι οι µεγαλύτεροι σε πληθυσµιακό µέγεθος οικισµοί της.ε. και στους οποίους εντοπίζεται µία σηµαντική αναπτυξιακή δυναµική, στις κλίµακες των εξεταζόµενων µεγεθών. Οι οικισµοί (ΠΟΑ2) στους οποίους επίσης επιδιώκεται τόνωση αλλά µε δευτερεύουσα (2 η ) αναπτυξιακή / παρεµβατική προτεραιότητα είναι αυτοί που, κατά το πρότυπο χωρικής οργάνωσης, αναλαµβάνουν το ρόλο στήριξης των προτεινόµενων γενικευµένων αναπτυξιακών ζωνών, προκειµένου, σε αλληλεπίδραση µε τους οικισµούς µέσης προτεραιότητας (ΠΟΑ3 / στόχος «συγκράτησης - συντήρησης»), να καταστεί πρακτικά εφαρµόσιµη η έννοια της «ανοικτής πόλης» 1. Ο οικισµός της Κοροµηλιάς απαιτεί ιδιαίτερη µεταχείριση λόγω του ότι είναι ο µόνος παραθεριστικός οικισµός της.ε., ο οποίος δεν απογράφεται και στερείται εγκεκριµένου σχεδίου, ενώ έχει απότοµο γεωµορφολογικό ανάγλυφο (κλίσεις) και είναι ο πλέον δυσπρόσιτος οικισµός. Για το λόγο αυτό κατατάσσεται στους ΠΟΑ4 στους οποίους δίνεται έµφαση στην οργάνωση και ανασυγκρότηση του οικιστικού χώρου ώστε να επιτευχθούν ικανοποιητικές οικιστικές συνθήκες για παραθερισµό. Σε αυτό το πλαίσιο, παρακείµενα στον οικισµό, προτείνεται ΠΕΡΠΟ Β Κατοικίας, της οποίας η εξ αρχής πολεοδοµική οργάνωση όπως ορίζει ο Ν.2508/1997, θα εξασφαλίσει ικανοποιητικές οικιστικές συνθήκες στη γειτονική Κοροµηλιά. Στο πλαίσιο αυτό, η προτεινόµενη ΠΕΡΠΟ Β κατοικίας εντάσσεται στην ΠΟΑ4 / στόχος οργάνωσης. 1 Κατά το άρθρο 5 του Ν. 2508/97 (ΦΕΚ 124 Α') «Βιώσιµη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισµών της χώρας και άλλες διατάξεις», ως ανοικτή πόλη νοείται σύνολο γειτονικών οικισµών του µη αστικού χώρου, καθένας από τους οποίους έχει πληθυσµό µέχρι 2000 κατοίκους σύµφωνα µε την εκάστοτε τελευταία απογραφή. Σελ. 5/59
Επισηµαίνεται επίσης ότι, οριζόντια, και κατά το πρότυπο χωρικής οργάνωσης, επιδιώκεται σε όλους τους οικισµούς διαφοροποίηση της παραγωγικής τους βάσης και οικονοµίας προκειµένου να ωφεληθούν από την αναπτυξιακή δυναµική των µεγαλύτερων οικιστικών συγκεντρώσεων στη.ε. Εξάλλου, εξετάζοντας τις συνθήκες κατοίκησης συναρτήσει των µέσων πραγµατοποιηµένων πυκνοτήτων (brutt) εντός των θεσµικά καθορισµένων ορίων των οικιστικών υποδοχέων, προκύπτουν γενικά πολύ χαµηλές πυκνότητες σε όλους τους οικισµούς της.ε. Οι µεγαλύτερες πυκνότητες παρατηρούνται στην Καλαµπάκα, η οποία είναι και η πολυπληθέστερη, µε διαφορά, οικιστική συγκέντρωση της.ε. και ακολουθούν οι οικισµοί Καστρακίου και ιάβας µε τιµές σχεδόν υπερδιπλάσιες των αντίστοιχων στους υπόλοιπους οικισµούς (βλ. πίνακα Π.2.2.1). Οι συγκριτικά υψηλές πυκνότητες στους οικισµούς Βιτουµά και Αύρας, δεν οφείλονται στο µεγάλο πληθυσµό τους αλλά στη µικρή, συγκριτικά µε τις άλλες οικιστικές περιοχές οριοθετηµένη έκταση. Πίνακας Π.2.2.1: Μέσες πραγµατοποιηµένες πυκνότητες συναρτήσει του µόνιµου πληθυσµού (ΕΛΣΤΑΤ, 2011) Οικισµός Μόνιµος Θεσµοθετηµένη Πραγµατοποιηµένη µέση πυκνότητα πληθυσµός 2011 Έκταση (Ha) (brutt) (1) (2) (3) = (1) / (2) Καλαµπάκα 8.330 225,84 37 Καστράκι 1.117 75,22 15 Αγία Παρασκευή 114 13,94 8 Βιτουµάς 175 15,2 12 Σαρακίνα 373 46,52 8 ιάβα 728 50,35 14 Αύρα 339 28,63 12 Νέα Ζωή 91 22,97 4 Κρύα Βρύση 172 47,64 4 Τριφύλλια 72 13,74 5 Μεγάλη Κερασέα 111 23,24 5 Μουργκάνη 74 17,66 4 Ορθοβούνι 115 27,53 4 Βλαχάβα 189 24,04 8 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Επεξεργασίας Οµάδας Μελέτης Σηµειώνεται επίσης ότι στη.ε. Καλαµπάκας όλοι οι οικισµοί διαθέτουν σχέδιο πόλης βάσει εγκεκριµένου ΓΠΣ ή είναι οριοθετηµένοι βάσει του Π.. της 24 Απρ./3 Μαίου 1985 (ΦΕΚ 181 ') για τις προϋποθέσεις και τον τρόπο καθορισµού ορίων οικισµών µε µέχρι 2.000 κατοίκους, µε εξαίρεση την Κοροµηλιά η οποία διαθέτει σχέδιο διανοµής. Τα θεσµικά καθορισµένα όρια, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι πολύ εκτενή µε αποτέλεσµα να παρατηρούνται στους οικισµούς συνεκτικά τµήµατα, κυρίως στις κεντρικές περιοχές τους, και Σελ. 6/59
µεγάλο απόθεµα αδόµητων εκτάσεων στην περίµετρο τους. Επίσης, η σχετιζόµενη µε την οικιστική ανάπτυξη προσφορά και ζήτηση αφορά κυρίως στην Α κατοικία, ενώ δεν διαπιστώθηκε στο Α Στάδιο ιδιαίτερα έντονη έξαρση της εκτός σχεδίου δόµησης. Ο υπολογισµός της χωρητικότητας των οικιστικών υποδοχέων και των αναγκαίων επεκτάσεων έγινε βάσει της Απόφασης 10788/2004 περί Πολεοδοµικών Σταθεροτύπων / standards (ΦΕΚ 285 /2004) και παρουσιάζεται στον πίνακα Π.2.2.2. Ειδικότερα, έγιναν οι εξής παραδοχές: Οι υπολογισµοί έγιναν µε βάση την πρόβλεψη πληθυσµού και επίσηµα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το µόνιµο πληθυσµό των οικισµών Η θεωρητική πυκνότητα υπολογίζεται σύµφωνα µε τον τύπο d = [σ/(k +u * σ)]*10 4, όπου - Η τιµή του δείκτη k σταθερότυπο κατοικίας - είναι ίση µε το άθροισµα του δείκτη k (ωφέλιµη επιφάνεια για Α κατοικία ανά µόνιµο κάτοικο µε επιθυµητή τιµή τα 45 τ.µ.), προσαυξηµένου κατά 5-15 τ.µ. κτιριακής επιφάνειας που απαιτείται ανά εποχιακό κάτοικο αναλόγως της έντασης της τουριστικής ανάπτυξης στον εξεταζόµενο οικισµό. - Η τιµή του δείκτη u σταθερότυπο τεχνικής και κοινωνικής υποδοµής - είναι ίση µε το άθροισµα του δείκτη u (αναγκαία γη για κοινωνικές και τεχνικές υποδοµές στους οικισµούς, για το µόνιµο πληθυσµό, που προκύπτει από τις αποδεκτές επιφάνειες χρήσεων γης ανά κάτοικο) προσαυξηµένου κατά περίπτωση για την κάλυψη των αναγκών του τουρισµού / εποχιακού πληθυσµού. Η τιµή του u κυµαίνεται από 25-45 τ.µ./κάτοικο επιφάνειας γης περίπου, αναλόγως της έντασης της τουριστικής ανάπτυξης στον εξεταζόµενο οικισµό. Για την τεχνική υποδοµή συνυπολογίστηκε το ποσοστό της επιφάνειας που καταλαµβάνεται από το οδικό δίκτυο, που λαµβάνεται ως 20% της συνολικής έκτασης των οικισµών Καλαµπάκας και Καστρακίου (λήφθηκε προσαυξηµένη λόγω της αυξηµένης τουριστικής κίνησης στις περιοχές αυτές) και 7% στους υπόλοιπους οικισµούς 2. - Ο µέσος συντελεστής δόµησης (σ) κάθε οικισµού υπολογίστηκε µε βάση το ισχύον θεσµικό πλαίσιο δόµησης ανά οικισµό και κατά προσέγγιση στη βάση των υφιστάµενων οικιστικών παραµέτρων (αδόµητα ή αραιοδοµηµένα τµήµατα, αρτιότητες, κ.ά.). - η χωρητικότητα υπολογίζεται από τον τύπο c = e*d*λ*λ, όπου c είναι η χωρητικότητα του οικισµού εκφρασµένη σε αριθµό κατοίκων 2 Βάσει των πολεοδοµικών σταθεροτύπων (ΦΕΚ 285 /2004), η έκταση που καταλαµβάνεται από το οδικό δίκτυο εκτιµάται στο 7% για οικισµούς <2.000 κατοίκων και στο 15% για οικισµούς µεταξύ 2.000-30.000 κατοίκων Σελ. 7/59
e είναι η θεσµοθετηµένη εντός σχεδίου ή ορίου έκταση του οικισµού (αφαιρουµένου του αναλογούντος οδικού δικτύου) d είναι η θεωρητική πυκνότητα του οικισµού που υπολογίζεται όπως περιγράφθηκε παραπάνω, λ είναι ο συντελεστής κορεσµού, που βάσει των πολεοδοµικών σταθεροτύπων (ΦΕΚ 285 /2004) λαµβάνεται λ ίσος µε 0,50 για οικισµούς 3 ου επιπέδου και 0,40 για οικισµούς κατώτερου επιπέδου, και λ είναι ο συντελεστής καταλληλότητας, που αντανακλά την «οικοδοµησιµότητα» των εντός σχεδίου εκτάσεων, όπως αυτή συναρτάται µε υπάρχοντες φυσικούς ή άλλους περιορισµούς όπως αδόµητες ζώνες ρεµάτων, γεωµορφολογικό ανάγλυφο και κλίσεις εδάφους, µη δοµήσιµοι θύλακες εντός οικισµών (π.χ. σιδηροδροµικές εγκαταστάσεις στην Καλαµπάκα, δασικές εκτάσεις και χώροι πρασίνου στις λοφώδεις εξάρσεις «ραγασιές» και «Οβριάδες» στο Καστράκι κ.λπ.). Στη βάση των άνω παραδοχών και σύµφωνα µε την εκτίµηση της πληθυσµιακής εξέλιξης για το έτος στόχο 2031 (βλ. κεφάλαιο Π.1), έγινε υπολογισµός της χωρητικότητας των οικισµών στον πίνακα Π.2.2.2. Όπως προκύπτει από τους υπολογισµούς, το απόθεµα γης σε όλους τους οικισµούς, µε την εξαίρεση της Καλαµπάκας, υπερεπαρκεί για την κάλυψη των οικιστικών αναγκών µέχρι το έτος στόχο. Επίσης, σχετικά πεπερασµένη χωρητικότητα συγκριτικά µε τον πληθυσµό πρόβλεψης και την αναπτυξιακή φυσιογνωµία και δυναµική τους, εντοπίζεται στους οικισµούς Καστρακίου και ιάβας. Σελ. 8/59
Πίνακας Π.2.2.2: Υπολογισµός χωρητικότητας των θεσµοθετηµένων οικιστικών υποδοχέων για τον προγραµµατικό πληθυσµό 2031 Οικισµός Πληθυσµός 2031 e: Έκταση οικισµού e': Έκταση οικισµού (χωρίς οδικό δίκτυο) κάτοικοι Ha Ha σ: µέσος Σ.. k: σταθερότυπο κατοικίας (µον. πληθ.) τ.µ. / κάτοικο u: σταθερότυπο κοινωνικής/τεχ νικής υποδοµής (µον. πληθ.) τ.µ. / κάτοικο k': σταθερότυπο ωφέλιµης επιφάνειας κατοικίας (µον.+ εποχ. πληθ.) τ.µ. / κάτοικο u': σταθερότυπο κοινωνικής/ τεχνικής υποδοµής (µον.+ εποχ. πληθ.) τ.µ. / κάτοικο d: Θεωρητική Πυκνότητα (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)=(4)*10000/( 7)+(8)*(4) λ: συντελεστής κορεσµού λ': συντελεστής καταλληλότητας Αναγκαίες επεκτάσεις κάτοικοι / Ha κάτοικοι κάτοικοι Ha (10) (11) (12)=(3)*(9) * (10)*(11) c: χωρητικότητα Αποµένουσα χωρητικότητα (13)=(12)- (1) (14) Οικισµοί µε εγκεκριµένο ΓΠΣ / Πολεοδοµική Μελέτη Καλαµπάκα 9.570 225,84 180,67 0,98 45 17 60 45 93,96 0,50 0,92 7.809-1.761 23,44 Καστράκι 1.438 75,22 60,18 0,92 45 17 60 45 90,45 0,40 0,80 1.742 304 - Οριοθετηµένοι οικισµοί Αγ. Παρασκευή 119 13,94 12,96 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 0,95 483 364 - Βυτουµάς 179 15,2 14,14 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 0,95 527 348 - Σαρακίνα 468 46,52 43,26 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 1,00 1.698 1.230 - ιάβα 955 50,35 46,83 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 0,80 1.470 515 - Αύρα 404 28,63 26,63 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 1,00 1.045 641 - Νέα Ζωή 113 22,97 21,36 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 1,00 838 725 - Κρύα Βρύση 203 47,64 44,31 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 0,90 1.565 1.362 - Τριφύλλια 94 13,74 12,78 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 1,00 501 407 - Μεγ. Κερασιά 137 23,24 21,61 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 0,85 721 584 - Μουργκάνη 95 17,66 16,42 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 1,00 645 550 - Ορθοβούνι 148 27,53 25,60 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 0,85 854 706 - Βλαχάβα 226 24,04 22,36 0,65 45 14 50 25 98,11 0,40 0,85 746 520 - Προτεινόµενοι υποδοχείς Β κατοικίας Κοροµηλιά - ΠΕΡΠΟ Β κατ. - 7,44 6,92 0,4 32 25 95,24 0,40 0,95 250 - - Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Επεξεργασίας Οµάδας Μελέτης Σελ. 9/59
Π.2.3. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΜΗΣΗΣ (ΠΕΠ ) Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν εκτός σχεδίου πόλης και ορίων οικισµών περιοχές στις οποίες, λόγω χωρο-αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών κριτηρίων ή για λόγους ασφαλείας και γεωλογικής καταλληλότητας, επιβάλλονται ειδικότεροι όροι δόµησης ή/και απαγορεύεται η δόµηση. Οι περιορισµοί αυτοί ισχύουν επιπλέον αυτών που καθορίζονται στις προτεινόµενες ΠΕΠ και στις ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων που περιγράφονται στις ενότητες Π.2.4 και Π.2.5 αντίστοιχα. Οι προτεινόµενες ΠΕΠ στη.ε. Καλαµπάκας απεικονίζονται στο χάρτη Π.2 και αφορούν: 1. περιοχές διαφύλαξης της δόµησης ώστε να καλυφθούν µελλοντικές οικιστικές ανάγκες, 2. περιοχές µε ειδικούς όρους γεωλογικής καταλληλότητας, 3. περιοχές στις οποίες από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο προβλέπεται έλεγχος ή/και απαγόρευση της δόµησης εντός στενών λωρίδων γης (ορισµένες εκ των οποίων λόγω κλίµακας δεν µπορούν να απεικονιστούν στο χάρτη Π.2), 4. περιοχές ενταγµένες στο δίκτυο Natura 2000 οι οποίες προστατεύονται σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και στις οποίες απαιτείται η εκπόνηση και θεσµοθέτηση ιαχειριστικών Σχεδίων για την προστασία τους, 5. περιοχές που περιλαµβάνουν γαίες µε δασικού χαρακτήρα και χορτολιβαδικές εκτάσεις. Π.2.3.1 - ΠΕΠ Κάλυψης Μελλοντικών Οικιστικών Αναγκών Σύµφωνα µε την παρ. 4 του άρθρου 4 του Ν. 2508/1997 «µε το ΓΠΣ καθορίζονται περιοχές γύρω από πόλεις ή οικισµούς για τις οποίες απαιτείται έλεγχος και περιορισµός της οικιστικής εξάπλωσης». Στο πλαίσιο αυτό, προτείνονται δύο µικρής σχετικά έκτασης Περιοχές Ελέγχου και Περιορισµού όµησης (ΠΕΠ ) στα δυτικά του οικισµού Καστρακίου (έκτασης 125 στρ. περίπου 3,) και στα βορειοανατολικά του οικισµού ιάβας (έκτασης 62,5 στρ. περίπου), προκειµένου να χρησιµοποιηθούν ως «τράπεζα γης» για ενδεχόµενη µελλοντική κάλυψη οικιστικών αναγκών. Οι ΠΕΠ αυτές προτείνονται στους συγκεκριµένους οικισµούς διότι, παρατηρείται σχετικά χαµηλή αναλογία εναποµένουσας χωρητικότητας µε βάση το προγραµµατικό πληθυσµό τους το έτος στόχο 2031 (βλ. και Πίνακα Π.2.2.2), στη ιάβα παρατηρούνται πτωχά υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά τµηµάτων της εντός ορίου περιοχής, 3 Οι εκτάσεις των ΠΕΠ «Τράπεζας γης» εκτιµήθηκαν µε πολεοδοµικό κριτήριο τη θεωρητική πυκνότητα βλ. Πίνακα Π.2.2.2 - και την, εξ αυτής προκύπτουσα δυνατότητα εγκατάστασης οικιστών, σε σχέση µε τον προγραµµατικό πληθυσµό των οικισµών στους οποίους προτείνονται οι ΠΕΠ. Σελ. 10/59
στο Καστράκι η εν λόγω έκταση είναι η µόνη που προσφέρεται για πιθανή οικιστική εξάπλωση λόγω χωρο-αναπτυξιακών περιορισµών (αδόµητη ζώνη Μετεώρων και ζώνες προστασίας Β.2 και Β.3), εφόσον στο µέλλον κριθεί απαραίτητη επέκταση του ορίου του οικισµού. Μάλιστα, η προτεινόµενη ΠΕΠ βρίσκεται σε άµεση εγγύτητα µε τη ζώνη προστασίας Β.2 των Μετεώρων και συµβάλλει στην ενίσχυση του ισχύοντος καθεστώτος προστασίας, καθώς σε αυτήν προβλέπονται όροι και περιορισµοί δόµησης που συνάδουν µε ήπια µορφολογία και ρυθµολογία της οικιστικής ανάπτυξης. Στους υπόλοιπους οικισµούς, όπως διαπιστώθηκε στην ενότητα Π.2.2, το απόθεµα γης εντός εγκεκριµένων ορίων κρίνεται άφθονο για την κάλυψη µελλοντικών οικιστικών αναγκών, και εποµένως δεν θεωρείται αναγκαίος ο καθορισµός σχετικής ΠΕΠ. Στις παραπάνω δύο ΠΕΠ προτείνεται να επιτραπούν µόνον οι εξής χρήσεις του άρθρου 1 του Π.. της 23-2/6-03-87 «Κατηγορίες και περιεχόµενο χρήσεων γης» (ΦΕΚ 166 Α ): Κατοικία, Ξενώνες µικρού δυναµικού (µέχρι 20 κλίνες), Θρησκευτικοί χώροι, Κτήρια κοινωνικής πρόνοιας (υγειονοµικά κέντρα, παιδικοί σταθµοί, οίκοι ευγηρίας κ.λπ.), Αθλητικές εγκαταστάσεις, Ελεύθεροι κοινόχρηστοι χώροι (πλατείες, πάρκα, άλση, οδοί, παιδικές χαρές κ.λπ.), µε τους ισχύοντες όρους της εκτός σχεδίου δόµησης κατά το Π.. της 24/31-05-1985 «Τροποποίηση των όρων και περιορισµών δόµησης των γηπέδων των κειµένων εκτός των ρυµοτοµικών σχεδίων των πόλεων και εκτός των ορίων των νοµίµως υφισταµένων προ του έτους 1923 οικισµών» (ΦΕΚ 270 ) όπως ισχύει, µε όριο κατάτµησης τα 10 στρέµµατα και κατάργηση των παρεκκλίσεων. εν θίγονται νοµίµως υφιστάµενα κτήρια και τυχόν νοµίµως εκδοθείσες οικοδοµικές άδειες πριν τη θεσµοθέτηση του παρόντος ΓΠΣ, που εκτελούνται ως έχουν. Οι άνω περιοχές συµβολίζονται στον Χάρτη Π.2 µε το σύµβολο ΤΓ (Τράπεζα Γης). Π.2.3.2 - ΠΕΠ Γεωλογικής Καταλληλότητας Η συγκεκριµένη ΠΕΠ, που αποτυπώνεται στο χάρτη Π.2, προέκυψε από την «Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Α Στάδιο» (2013) και αντιστοιχεί σε περιοχές κατ αρχήν κατάλληλες υπό προϋποθέσεις για δόµηση (ΚΠ6, ΚΠ7 και ΚΠ8), περιοχές ειδικών χρήσεων (ΕΧ) και περιοχές κατ αρχήν ακατάλληλες για δόµηση (ΑΚ), οι οποίες αποτυπώθηκαν στο Χάρτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Γ2 του προαναφερθέντος Α Σταδίου. Σελ. 11/59
Τα γεωλογικά χαρακτηριστικά και οι όροι και περιορισµοί στη δόµηση στις περιοχές αυτές, αφορούν σε: Περιοχές κατ αρχήν κατάλληλες υπό προϋποθέσεις για δόµηση (ΚΠ6) Περιλαµβάνει την περιοχή της «Αδόµητης Ζώνης Α Μετεώρων» η οποία καλύπτεται από τους σχηµατισµούς της Κατώτερης σειράς Μετεώρων και της Ανώτερης σειράς. Οι γεωλογικοί σχηµατισµοί σε αυτή την περιοχή παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν από τον υπόλοιπο σχηµατισµό. Συγκεκριµένα επειδή αποτελούν το πιο εκτεθειµένο τµήµα του σχηµατισµού προς τον κάµπο έχουν υποστεί πολύ έντονες διεργασίες αποσάθρωσης και διάβρωσης (από τον άνεµο και το νερό) µε συνέπεια να αποκτήσουν ένα τόσο ιδιαίτερο γεωµορφολογικό ανάγλυφο. Αυτή η χαρακτηριστική µορφή που εµφανίζουν οδήγησε στην εγκατάσταση των Ιερών Μονών και τους έχει προσδώσει έντονο γεωλογικό και τουριστικό ενδιαφέρον. Από την άλλη πλευρά όµως, αυτές οι γεωδοµές είναι εκτεθειµένες σε συνεχή διάβρωση και αποσάθρωση που όταν προσβάλλουν ζώνες διάρρηξης είναι δυνατό να οδηγήσουν σε φαινόµενα καταπτώσεων βραχωδών τεµαχών, γεγονός ιδιαίτερα επικίνδυνο δεδοµένης της θέσης τους (ακριβώς πάνω από τους οικισµούς της Καλαµπάκας και του Καστρακίου) αλλά και της ύπαρξης πολυάριθµων επισκεπτών στην περιοχή αυτή. Για αυτόν τον λόγο για την προστασία των οικισµών Καλαµπάκας και Καστρακίου προτείνεται η εκπόνηση ειδικής γεωλογικής έρευνας εντοπισµού θέσεων επικίνδυνων για αποκολλήσεις βραχωδών τεµαχών, σε όλη την έκταση της Αδόµητης Ζώνης Α, για την διασφάλιση των Ιερών Μονών και των επισκεπτών τους καθώς και του δοµηµένου χώρου των οικισµών που βρίσκονται στους πρόποδες των Μετεώρων. Περιοχές κατ αρχήν κατάλληλες υπό προϋποθέσεις για δόµηση (ΚΠ7) Περιλαµβάνει την περιοχή όπου έχει εκδηλωθεί κατολίσθηση κατά το πρόσφατο παρελθόν δυτικά από το Ορθοβούνι και την περιοχή ανάντη του οικισµού της Αγίας Παρασκευής όπου έχουν σηµειωθεί πτώσεις βραχωδών τεµαχών. Στην περίπτωση που στα επόµενα στάδια της Πολεοδοµικής µελέτης προταθούν περιοχές επέκτασης των οικισµών εντός των επικίνδυνων ζωνών, θα απαιτηθεί η εκπόνηση γεωλογικής-γεωτεχνικής έρευνας η οποία θα προτείνει τα κατάλληλα τεχνικά έργα (αποστραγγιστικά έργα, έργα αντιστήριξης ανάντη και κατάντη της έκτασης αυτής, εξυγίανση του εδάφους, βάθος θεµελίωσης, κ.λπ.) τα οποία θα διασφαλίσουν τη θεµελίωση των οικοδοµηµάτων. Περιοχές κατ αρχήν κατάλληλες υπό προϋποθέσεις για δόµηση (ΚΠ8) Περιλαµβάνει την περιοχή όπου παρατηρείται υψηλή στάθµη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα (1,5-5µ.), στα ανατολικά της ιάβας. Στην περιοχή αυτή, εκτός από τις προϋποθέσεις Σελ. 12/59
που αναφέρονται για τον γεωλογικό σχηµατισµό (κατηγορία ΚΠ5, βλ. παρακάτω) θα πρέπει να ελέγχεται η στάθµη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα πριν από την έναρξη των εργασιών και να λαµβάνονται όλα τα αναγκαία µέτρα αποστράγγισης και προστασίας των θεµελιώσεων. Περιοχές ειδικής χρήσης (ΕΧ) Περιλαµβάνονται οι περιοχές σε µία ζώνη 250µ. γύρω από τα υφιστάµενα κοιµητήρια, για τις οποίες, σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία (Κ.Υ.Α. Υπουργών ΠΕΧΩ Ε και Υγείας Πρόνοιας 26882/5769/30.9.98/ΦΕΚ. 898/23.10.98), απαιτείται η εκπόνηση ειδικών υδρογεωτεχνικών µελετών και µελετών γεωλογικής καταλληλότητας, σε περίπτωση επέκτασης της πολεοδόµησης προς αυτά. Περιοχές κατ αρχήν ακατάλληλες για δόµηση (ΑΚ) Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται οι ζώνες της κοίτης των µη οριοθετηµένων ρεµάτων. Πριν την πολεοδόµηση µιας περιοχής απαιτείται η εκπόνηση υδραυλικής µελέτης οριοθέτησης των υπαρχόντων ή γειτνιαζόντων σε αυτήν ρεµάτων και γενικότερα να ληφθούν τα απαιτούµενα µέτρα για την αντιπληµµυρική προστασία των προς πολεοδόµηση περιοχών. Το εύρος της ζώνης ακαταλληλότητας στις κοίτες των ρεµάτων θα προκύψει µετά την οριοθέτηση των ρεµάτων. Όσον αφορά τον Πηνειό ποταµό η ενεργός κοίτη του οριοθετείται από την παρουσία των υλικών κοίτης. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι κοίτες των ρεµάτων πρέπει να είναι ελεύθερες από δόµηση για την απρόσκοπτη παροχέτευση των απορροών τους. «Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Α Στάδιο» (2013), Ενότητες 10.1 & 2, σελ. 57-60 Οι άνω περιοχές συµβολίζονται στον Χάρτη Π.2 µε τα σύµβολα ΚΠ6, ΚΠ7, ΚΠ8, ΕΧ και ΑΚ αντιστοίχως (σηµειώνεται επίσης ότι οι περιοχές ΑΚ εντάσσονται και στην ΠΕΠ Πηνειού ποταµού και λοιπών ρεµάτων, βλ. παρακάτω ενότητα Π.2.4). Οι επιτρεπόµενες χρήσεις γης στις ΠΕΠ Γεωλογικής Καταλληλότητας προσδιορίζονται στις ενότητες του οικείου κεφαλαίου στις οποίες περιγράφονται οι Περιοχές Οικιστικής Ανάπτυξης, οι Περιοχές Ειδικής Προστασίας και οι Ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως αποτυπώθηκαν στο Χάρτη Π.2. Σηµειώνεται τέλος ότι η περιοχή επέκτασης της Καλαµπάκας και οι περιοχές που χαρακτηρίζονται ως ΠΕΠ Κάλυψης Μελλοντικών Οικιστικών Αναγκών στο Καστράκι και στη ιάβα εµπίπτουν στην περιοχή κατ αρχήν κατάλληλη υπό προϋποθέσεις για δόµηση (ΚΠ5), που περιλαµβάνει περιοχές που καλύπτονται από αλλουβιακές αποθέσεις, πλευρικά κορήµατα και κώνους κορηµάτων. Οι σχηµατισµοί που ανήκουν στην κατηγορία αυτή είναι εδαφικοί µε πτωχά µηχανικά χαρακτηριστικά. Τα φυσικά και µηχανικά χαρακτηριστικά τους ποικίλουν ανάλογα µε την επί µέρους λιθολογική σύσταση και κοκκοµετρία, ενώ η συµπεριφορά τους ελέγχεται εκτός των ανωτέρω και από το πάχος των αποθέσεων και την κλίση του εδάφους (ιδιαίτερα στις Σελ. 13/59
δυναµικές φορτίσεις). Οι προϋποθέσεις για την καταλληλότητα των περιοχών της κατηγορίας αυτής είναι: Οι τεταρτογενείς αποθέσεις να έχουν ικανό πάχος για θεµελιώσεις (>3 µέτρα), αλλιώς θα πρέπει να αφαιρούνται ώστε οι κατασκευές να θεµελιώνονται στον υποκείµενο υγιή σχηµατισµό. Σε περίπτωση που οι κατασκευές θεµελιωθούν απευθείας επί των σχηµατισµών αυτών, θα πρέπει να εξετασθεί ο βαθµός συνεκτικότητας και διογκωσιµότητάς τους, ώστε να αποφευχθούν φαινόµενα καθιζήσεων ή διόγκωσης εδαφών. Κατά την πολεοδόµηση των άνω περιοχών θα απαιτηθεί η εκπόνηση γεωλογικήςγεωτεχνικής έρευνας, υποστηρικτικής της Πολεοδοµικής Μελέτης όπως προβλέπεται από τις ισχύουσες προδιαγραφές και διαδικασίες, η οποία θα προτείνει τα κατάλληλα τεχνικά έργα που θα διασφαλίσουν τη θεµελίωση των κατασκευών. Το ίδιο ισχύει και για την πολεοδόµηση οικισµών στους οποίους τµήµατα της εντός ορίου περιοχής βρίσκονται στις άνω περιγραφείσες περιοχές ( ιάβα, και µικρές εκτάσεις στο Ορθοβούνι και Αγ. Παρασκευή). Π.2.3.3 - ΠΕΠ Τεχνικών Υποδοµών Οι ΠΕΠ αυτές αφορούν στενές λωρίδες γης που προσδιορίζονται βάσει των απαραίτητων αποστάσεων που θα πρέπει να τηρούνται εκατέρωθεν των γραµµών µεταφοράς (ΓΜ) ηλεκτρικής ενέργειας του δικτύου της ΕΗ και των οδικών αξόνων. Παρατίθεται παρακάτω αναλυτική περιγραφή των ελάχιστων, απαραίτητων για λόγους ασφαλείας, τηρουµένων αποστάσεων. Λόγω της κλίµακας χωροταξικής θεώρησης στο χάρτη Π.2 (1:25.000) δεν είναι δυνατόν το σύνολο της εν λόγω ΠΕΠ να χαρτογραφηθεί και απεικονιστεί µε ευκρίνεια. Επιτρεπόµενες χρήσεις και όροι δόµησης κατά µήκος των ΓΜ της ΕΗ Από τη.ε. Καλαµπάκας διέρχονται ΓΜ ηλεκτρικού ρεύµατος υπερυψηλής (σε µικρά σχετικά τµήµατα των Τοπικών Κοινοτήτων Αύρας και Βλαχάβας στα ανατολικά) και υψηλής τάσης. Στην ευρύτερη περιοχή διέλευσης των ΓΜ της ΕΗ ισχύουν οι κάτωθι περιορισµοί στις χρήσεις και στους όρους δόµησης. Όσον αφορά στους περιορισµούς χρήσεων γης, βάσει του Κανονισµού Μεταλλευτικών και Λατοµικών Εργασιών (ΦΕΚ 931 Β /31-12-1984): 1) απαγορεύεται η χρήση εκρηκτικών σε απόσταση µικρότερη των 150µ. από το αξονικό κατακόρυφο επίπεδο της ΓΜ, καθώς και η εκτέλεση οποιασδήποτε µεταλλευτικής ή λατοµικής εργασίας σε απόσταση µικρότερη των 70µ. από το κέντρο της βάσεως των πύργων της ΓΜ και 2) οι θέσεις εδράσεως των πύργων γεώτρησης θα πρέπει να επιλέγεται έτσι ώστε κάθε σηµείο να απέχει το λιγότερο 25µ. από την προβολή στο έδαφος των αγωγών της ΓΜ. Σελ. 14/59
Απαγορεύεται η λειτουργία πρατηρίων διανοµής υγραερίων κ.λπ. σε απόσταση µικρότερη από 50µ. από τον άξονα των ΓΜ (Π.. 595/1984 «Περί όρων και προϋποθέσεων εγκατάστασης και λειτουργίας πρατηρίων διανοµής υγραερίων κ.λπ.», ΦΕΚ 218 Α /31-12-1984). Επίσης, πρέπει να εξασφαλίζεται η ελεύθερη προσπέλαση ολόκληρο το 24ωρο προς τις ΓΜ 150 ΚV και 400 ΚV (διέλευση προσωπικού και οχηµάτων ΕΗ) κατά τις εργασίες επιθεωρήσεως, συντηρήσεως, επισκευών κλπ. Κατά την διέλευση γερανοφόρων οχηµάτων κάτω από τους αγωγούς ΓΜ, αυτά πρέπει να έχουν σε οριζόντια θέση τον ιστό τους για να αποφεύγεται έτσι επικίνδυνη προσέγγιση µε τους αγωγούς. Τα οχήµατα και µηχανήµατα που εδράζονται ή κινούνται µέσα στους διαδρόµους δουλείας διελεύσεως των ΓΜ θα πρέπει να µην υπερβαίνουν σε ύψος τα αντίστοιχα επιτρεπόµενα ύψη οικοδοµήσεως που δίνονται από τη ΕΗ (µετά από αίτηση των ενδιαφεροµένων). Στα τετράγωνα εδράσεως των πύργων των ΓΜ, που είναι ιδιοκτησία της ΕΗ δεν θα πρέπει να σηµειώνεται παραβίαση του χώρου. Πριν από την έναρξη οποιονδήποτε σχετικών εργασιών οι ενδιαφερόµενοι πρέπει να ειδοποιούν την αρµόδια υπηρεσία ΕΗ ώστε να καθοριστούν επί τόπου τα όρια των τετραγώνων εδράσεως. Όσον αφορά στους όρους και περιορισµούς δόµησης, στις περιοχές εντός της ζώνης 20µ. εκατέρωθεν των αξόνων της ΓΜ 150 ΚV (συνολικό πλάτος διαδρόµου δουλείας 40µ.) και 25µ. και εκατέρωθεν του άξονα των ΓΜ 400 ΚV (συνολικό πλάτος διαδρόµου δουλείας 50µ.) απαγορεύεται κάθε δόµηση κτισµάτων ή εγκαταστάσεων. Επίσης, στην ευρύτερη περιοχή διέλευσης των ΓΜ της ΕΗ επιβάλλονται περιορισµοί για λόγους ασφαλείας όσον αφορά στο ύψος των οικοδοµών που βρίσκονται εντός του διαδρόµου δουλείας, ενώ τα µέγιστα επιτρεπόµενα ύψη καθορίζονται από τη ΕΗ µετά από αίτηση των ενδιαφεροµένων (σχετικά ισχύουν οι αρ. 161/24.11.81, 118/10.12.85 και 62/9.7.87 Εγκύκλιοι του ΥΠΕΧΩ Ε). Τέλος, σηµειώνεται ότι δεν υφίστανται στην ισχύουσα νοµοθεσία κανονιστικές ρυθµίσεις αναφορικά µε τις επιτρεπόµενες ελάχιστες αποστάσεις των ΓΜ της ΕΗ από τα όρια οικισµών. Περιορισµοί δόµησης κατά µήκος των οδικών αξόνων Το οδικό δίκτυο της.ε. Καλαµπάκας περιλαµβάνει: την Ε.Ο. Ιωαννίνων Τρικάλων που κατατάσσεται στο δευτερεύον εθνικό δίκτυο, τον προγραµµατιζόµενο αυτοκινητόδροµο Ε65, τους οδικούς άξονες που συνδέουν τους οικισµούς και κατατάσσονται στο πρωτεύον και δευτερεύον επαρχιακό οδικό δίκτυο, και το υπόλοιπο οδικό δίκτυο που χαρακτηρίζεται ως δηµοτικό / κοινοτικό (βλ. χάρτη Π.2). Σύµφωνα µε τον Κώδικα Βασικής Πολεοδοµικής Νοµοθεσίας (ΦΕΚ 580 /1999, άρθρο 186) τίθενται οι παρακάτω περιορισµοί δόµησης: Εκτός εγκεκριµένου Σχεδίου Πόλης Η γραµµή δόµησης στο δευτερεύον εθνικό δίκτυο ορίζεται στα 25µ. από τον άξονα της οδού και όχι λιγότερο από τα 10µ. από το όριο αυτής. Το όριο εθνικής οδού που δεν είναι Σελ. 15/59
καθορισµένο µε απαλλοτρίωση λαµβάνεται σε απόσταση 5µ. από το σηµείο συνάντησης του εξωτερικού άκρου της τάφρου ή του πρανούς του εκχώµατος ή επιχώµατος µε το φυσικό έδαφος. Σηµειώνεται ότι έχει καθοριστεί ζώνη απαλλοτρίωσης στο υπό κατασκευή τµήµα του Ε65, η οποία αποτυπώθηκε στο χάρτη Π.2. Η γραµµή δόµησης στο πρωτεύον επαρχιακό και δευτερεύον οδικό δίκτυο ορίζεται στα 20µ. και 6µ. αντίστοιχα από τον άξονα της οδού. Η γραµµή δόµησης στο δηµοτικό και κοινοτικό οδικό δίκτυο διαµορφώνεται στα 6µ. από το όριο της οδού. Εντός ορίων οριοθετηµένων οικισµών κάτω των 2.000 κατοίκων Η γραµµή δόµησης στο δευτερεύον εθνικό οδικό δίκτυο ορίζεται στα 25µ. από τον άξονα της οδού και όχι λιγότερο των 10µ. από το όριο της οδού. Στο πρωτεύον και δευτερεύον επαρχιακό δίκτυο και δηµοτικό ή κοινοτικό οδικό δίκτυο, εάν υπάρχει διαµορφωµένη οικοδοµική γραµµή σε ικανό µήκος διατηρείται αυτή, διαφορετικά η γραµµή δόµησης διαµορφώνεται στα 3µ. από το όριο της οδού. Στο όριο των ιδιοκτησιών µε την οδό είναι δυνατή η τοποθέτηση περιφράγµατος σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 257 του Κώδικα της Βασικής Πολεοδοµικής Νοµοθεσίας. Οι αποστάσεις που ορίζονται παραπάνω δεν εφαρµόζονται για τις προσθήκες καθ' ύψος σε νόµιµα υφιστάµενα κτίρια. Π.2.3.4 - ΠΕΠ ικτύου Natura 2000 Οι περιοχές του δικτύου Natura 2000 καλύπτουν το µεγαλύτερο µέρος της έκτασης της.ε. Καλαµπάκας πλην εκτάσεων στα βορειοδυτικά (Τ.Κ. Ορθοβουνίου και Μεγάλης Κερασιάς) και στα νότια (Τ.Κ. Σαρακήνας) και αφορούν στις κάτωθι: GR1440005 Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα Εντός της.ε. Καλαµπάκας αναπτύσσεται τµήµα της περιοχής µε κωδικό GR1440005, η οποία εντάσσεται στην κατηγορία των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της Ορνιθοπανίδας του ικτύου Natura 2000. Πρόκειται για την περιοχή «Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα» µε έκταση 182,72 km 2 (συνολική έκταση 720,47 km 2 ). Η περιοχή αυτή εκτείνεται στο µεγαλύτερο τµήµα της.ε. Καλαµπάκας µε ποσοστό 73,1% και ένα µικρό τµήµα του ανήκει στους Καλλικρατικούς ήµους Ελασσόνας (1,6%), Τρικκαίων (20,4%) και Φαρκαδόνας (4,9%) της Περιφέρειας Θεσσαλίας που συνορεύουν ανατολικά µε τον ήµο Καλαµπάκας. Πρόκειται για περιοχή που περιλαµβάνει τα Αντιχάσια όρη, τα παραποτάµια δάση, τους ποταµούς Ίων, Πηνειό και Σελ. 16/59
Νεοχωρίτη καθώς και το βόρειο τµήµα του Κερκέτιου όρους. Η περιοχή καλύπτεται από δασώδεις λόφους µε δάση φυλλοβόλων πλατύφυλλων, που εναλλάσσονται µε εκτατικές καλλιέργειες, λιβάδια, θαµνώνες στα χαµηλότερα υψόµετρα, καλλιέργειες και παραποτάµιες συστάδες στις κοιλάδες των ποταµών. Στις σηµαντικότερες απειλές περιλαµβάνονται οι αποψιλωτικές υλοτοµίες, η ακατάλληλη διαχείριση δασών, η εγκατάλειψη παραδοσιακών αγροτικών πρακτικών και χρήσεων γης, η επέκταση εντατικοποίηση ετήσιων καλλιεργειών, η οικιστική ανάπτυξη, οι ανανεώσιµες µορφές ενέργειας, η υπερβόσκηση, οι αναδασµοί, η κατασκευή δρόµων. Σύµφωνα µε το κείµενο του Α1 Σταδίου της Μελέτης Αξιολόγησης, Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης της Περιφέρειας Θεσσαλίας το οποίο αναρτήθηκε διαδικτυακά για διαβούλευση στις 4-02-2013 στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας έχει εκπονηθεί Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) για τον Πηνειό και τα Μετέρωρα αλλά δεν βρίσκονται σε προχωρηµένο στάδιο στη διαδικασία έγκρισης. Με την ολοκλήρωση των ΕΠΜ θα καθοριστούν ζώνες απόλυτης προστασίας και περιφερειακές ζώνες όπου θα επιτρέπονται ήπιες χρήσεις και παρεµβάσεις. GR1440006 Κορυφές Όρους Κόζιακα Στην ευρύτερη περιοχή της Καλαµπάκας εντοπίζεται άλλη µία έκταση που ανήκει στην Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) µε κωδικό GR1440006 του ικτύου Natura 2000. Πρόκειται για την περιοχή «Κορυφές Όρους Κόζιακα» µε έκταση 26,38 km 2 (συνολική έκταση 197,26 km 2 ). Ένα µικρό τµήµα του εκτείνεται νοτιοδυτικά της.ε. Καλαµπάκας µε ποσοστό 33%, ενώ το µεγαλύτερο µέρος του ανήκει στους γειτονικούς ήµους Πύλης µε ποσοστό 30,8% και Τρικκαίων µε ποσοστό 36,2%. Πυκνή βλάστηση καλύπτει τις πλαγιές του Κερκέτιου όρους, µε φρύγανα, ξηρά ασβεστολιθικά λιβάδια, ξηρά πυριτικά λιβάδια, δάση Quercus frainett, αυτόχθονα δάση κωνοφόρων, λιθώνες, φτάνοντας σχεδόν µέχρι τις ψηλότερες κορυφές. Αποτελεί σηµαντική περιοχή για την αναπαραγωγή αρπακτικών πουλιών µε µεγαλύτερο ενδιαφέρον να παρουσιάζει το Falc biarmicus. GR1440003 Αντιχάσια Όρη Μετέωρα Στο δίκτυο Natura 2000 ανήκει και η περιοχή Αντιχάσια Όρη Μετέωρα που έχει χαρακτηρισθεί ως Ειδική Ζώνη ιατήρησης, µε κωδικό GR1440003 και µε έκταση να ανέρχεται σε 146,30 km 2 (συνολική έκταση 606,25 km 2 ). Η περιοχή αυτή καλύπτει σχεδόν όλο το ανατολικό τµήµα του ήµου Καλαµπάκας µε ποσοστό περίπου 83%, ενώ ένα µικρό ποσοστό της περίπου 17% εκτείνεται βόρεια του ήµου Τρικκαίων. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη εναλλαγή δασωµένων εκτάσεων µε µεγάλες ανοικτές περιοχές, οµαλό ανάγλυφο αλλά και βραχώδεις εξάρσεις που σχηµατίζονται από τους ποταµούς Ληθαίο και Μουργκά. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή αυτή είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία, το κυνήγι, ο Σελ. 17/59
τουρισµός και η αναψυχή. Τα παρόχθια δάση απειλούνται, τα δέντρα των γηραιών δασών του Platanus rientalis υλοτοµούνται και γενικά οι οικότοποι της περιοχής κινδυνεύουν να χάσουν την αρχική τους δοµή. Οι γύπες και οι αετοί απειλούνται από την έλλειψη τροφής και ο πληθυσµός του Nephrn pecnpters φθίνει. GR1440002 Κερκέτιο Όρος (Κόζιακας) Άλλη µία περιοχή Ειδικής Ζώνης ιατήρησης αναπτύσσεται στην.ε. Καλαµπάκας, το Κερκέτιο Όρος (Κόζιακας) µε κωδικό τόπου GR1440002 µε την έκταση της να ανέρχεται σε 63,50 km 2 (συνολική έκταση 504,31 km 2 ). Η περιοχή αυτή εκτείνεται στους ήµους Καλαµπάκας, Πύλης και Τρικκαίων, και καταλαµβάνει το 42,3% της έκτασης του ήµου Καλαµπάκας, το 42,6% του ήµου Πύλης και το 15,1% του ήµου Τρικκαίων. Το Κερκέτιο όρος αποτελεί περιοχή µε καλά διατηρηµένους φυσικούς οικοτόπους µε σηµαντικότερους τα δάση ελάτης και βελανιδιάς καθώς και τους βραχώδεις οικοτόπους που αποτελούν ενδιαιτήµατα ενδηµικών ή απειλούµενων και σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην περιοχή περιλαµβάνουν κυνήγι, γεωργία, βόσκηση και οικοδόµηση, οι οποίες θα πρέπει να ρυθµιστούν µέσα από την έγκριση Σχεδίων ιαχείρισης των περιοχών Natura, ώστε να µην αποτελούν απειλή για τους πληθυσµούς των ζωικών ειδών. Στις ΠΕΠ περιοχών ενταγµένων στο δίκτυο Natura 2000 ισχύουν οι όροι και περιορισµοί που ορίζει η κείµενη νοµοθεσία. Ειδικότερα: Επιτρεπόµενες χρήσεις γης και περιορισµοί δόµησης ρυθµίσεις προστασίας περιβάλλοντος Στις ΠΕΠ περιοχών ενταγµένων στο δίκτυο Natura 2000 επιτρέπεται η άσκηση γεωργοκτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, η διενέργεια αρχαιολογικών ανασκαφών καθώς και η συντήρηση των πολιτιστικών µνηµείων όπως προβλέπει ο Ν.3028/2002. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση για έργα και δραστηριότητες εντός των ΠΕΠ διενεργείται µε βάση το Άρθρο 10 του Ν.4014/2011 (απαιτείται Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων 4 ) και το Ν.3937/2011, καθώς και τις σχετικές πρόνοιες των ειδικότερων προεδρικών διαταγµάτων και υπουργικών αποφάσεων προστασίας. Στις ΠΕΠ ικτύου Natura 2000 το ελάχιστο όριο αρτιότητας και κατάτµησης των γηπέδων ορίζεται σε 10.000 τ.µ., για τις περιοχές που βρίσκονται εκτός εγκεκριµένων σχεδίων πόλεως ή εκτός ορίων οικισµών νοµίµως, προϋφιστάµενων του 1923 ή εκτός 4 Υ.Α. 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β`/13.1.2012): Κατάταξη δηµοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύµφωνα µε το άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.9.11 (ΦΕΚ 209/Α/2011) και Υ.Α. οικ. 166476/2013 (ΦΕΚ 595/Β`/14.3.2013): Tροποποίηση της υπ αριθ. 1958/13.1.2012 (ΦΕΚ 21/Β) απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιµατικής Αλλαγής «Κατάταξη δηµοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύµφωνα µε το άρθρο 1 4 του Ν. 4014/21.9.11 (ΦΕΚ 209/Α)», όπως τροποποιήθηκε από την υπ αριθµ. 20741/8.5.2012, (ΦΕΚ 1565/Β) όµοιά της Σελ. 18/59
ορίων οικισµών µε πληθυσµό µέχρι 2.000 κατοίκους. Κατ εξαίρεση, θεωρούνται άρτια και οικοδοµήσιµα κατά παρέκκλιση, γήπεδα έκτασης τουλάχιστον 4.000 τ.µ., τα οποία, κατά τη δηµοσίευση του Ν.3937/2011, θεωρούνται άρτια και οικοδοµήσιµα, σύµφωνα µε τις οικείες πολεοδοµικές διατάξεις. Για την προστασία των προαναφερόµενων Ζωνών Ειδικής Προστασίας (GR1440005 και GR1440006) και των Ειδικών Ζωνών ιατήρησης (GR1440002 και GR1440003) προτείνεται να εκπονηθούν Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και Σχέδια ιαχείρισης ειδών ορνιθοπανίδας και να θεσµοθετηθούν µε προεδρικά διατάγµατα που θα καθορίσουν ειδικότερες χρήσεις γης, όρους και περιορισµούς δόµησης. Έχει ιδιαίτερη σηµασία η διακριτή αναφορά µέτρων που σχετίζονται µε την κάθε προστατευόµενη περιοχή. Επίσης, προτείνεται η σύσταση Φορέα ιαχείρισης που θα έχει την ευθύνη εφαρµογής των θεσµοθετηµένων Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και των Σχεδίων ιαχείρισης. Έως ότου εκπονηθούν τα παραπάνω σχέδια, η εκτός σχεδίου δόµηση ρυθµίζεται σύµφωνα µε το Π.. της 24/31.5.1985 (ΦΕΚ 270 ') µε απαραίτητη προϋπόθεση την έκδοση πράξης χαρακτηρισµού των εκτάσεων από την αρµόδια ασική Υπηρεσία. Κρίνεται απαραίτητο να ληφθούν µέτρα αντιστάθµισης για τα µεγάλα γραµµκά έργα υποδοµής όπως είναι η υλοποίηση του αυτοκινητόδροµου Ε65 και της περιφερειακής οδού Καλαµπάκας που εµπίπτουν εντός της ΠΕΠ GR1440005 Αντιχάσια Όρη-Μετέωρα. Ειδικότερα για τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) ισχύουν οι όροι και περιορισµοί της ΚΥΑ Η.Π.37338/1807/Ε.103/1-9-2010 (ΦΕΚ1495/Β /6-9-2010) όπως τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µε την ΚΥΑ Η.Π.8353/276/Ε103/17-02-2012 (ΦΕΚ415/Β /23-2-2012). Απαγορεύονται: Η εγκατάσταση ιδιαιτέρως οχλουσών και επικίνδυνων βιοµηχανικών εγκαταστάσεων που εµπίπτουν στις διατάξεις της Οδηγίας 96/82/ΕΚ όπως ορίζει το άρθρο 9 του Ν.3937/2011. Η εγκατάσταση βιοµηχανικών εγκαταστάσεων υψηλής όχλησης, όπως αυτές ορίζονται στο Παράρτηµα της ΚΥΑ των Υπουργών Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων 13727/724/2003 (ΦΕΚ 1087/Β /05-08-2003). Η όχληση και λαθραία θήρα των µεταναστευτικών και διαχειµαζοµένων πουλιών. Π.2.3.5 - ΠΕΠ ασικών και χορτολιβαδικών γαιών Η ΠΕΠ αφορά σε µία εκτεταµένη περιοχή της.ε. Καλαµπάκας, δεδοµένης της µεγάλης δασοκάλυψης της περιοχής µελέτης, και συγκεντρώνεται κυρίως στο βόρειο και νοτιοδυτικό τµήµα της.ε. Αφορά σε γαίες δασικού χαρακτήρα που καλύπτονται από δάση πλατύφυλλων Σελ. 19/59
(µε είδη ρυός, Οξυάς κ.ά.) και κωνοφόρων ειδών (Ελάτη, Μ. Πεύκη), φρυγανική βλάστηση και χορτολιβαδικές εκτάσεις. Στην ΠΕΠ επιτρέπεται η άσκηση της γεωργικής και κτηνοτροφικής δραστηριότητας αλλά απαγορεύεται η εκχέρσωση δασικών εκτάσεων (όπως ορίζονται από τη δασική νοµοθεσία) για την άσκηση των προαναφερθέντων δραστηριοτήτων. Η δόµηση ρυθµίζεται σύµφωνα µε το Π.. της 24/31.5.1985 (ΦΕΚ 270 ') για την εκτός σχεδίου δόµηση, σε συνδυασµό µε τα προβλεπόµενα στην ΠΕΠ ικτύου Natura 2000, και µε απαραίτητη προϋπόθεση την έκδοση πράξης χαρακτηρισµού από την αρµόδια ασική Υπηρεσία. εδοµένου ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις διατηρούν το (δασικό) χαρακτήρα τους σύµφωνα µε την ισχύουσα δασική νοµοθεσία 5, θεωρείται εξαιρετικά επείγον να καταρτιστεί δασικό κτηµατολόγιο από την αρµόδια Υπηρεσία, προκειµένου να προστατευτούν τα δάση ως οικοσυστήµατα και να αποφευχθούν προβλήµατα υποβάθµισης τους από πυρκαγιές, καταπατήσεις εκτάσεων και ανεξέλεγκτη βόσκηση. Ιδιαίτερα σηµαντικός είναι ο σαφής χαρακτηρισµός του δασικού ή χορτολιβαδικού χαρακτήρα. Στις δασικές εκτάσεις, µετά το χαρακτηρισµό τους και την κατάρτιση δασικού κτηµατολογίου ώστε να οριοθετηθούν µε ακρίβεια και να καθοριστεί το καθεστώς προστασίας τους, προτείνεται ενδεικτικώς να επιτρέπονται 6 : Η διάνοιξη µόνο των απολύτως αναγκαίων δασικών δρόµων και η συντήρηση των υφιστάµενων µε σκοπό την καλύτερη προστασία των δασικών οικοσυστηµάτων. Υποδοµές/έργα διαχείρισης και προστασίας του εδάφους, της δασικής παραγωγής και των οικοσυστηµάτων και έργα υπαίθριας δασικής αναψυχής (ελαφρές µη µόνιµες κατασκευές π.χ. υπαίθρια καθιστικά, κιόσκια σε σηµεία θέας-ανάπαυλας, παρατηρητήρια άγριας ζωής, µικρά ξύλινα περίπτερα ιστορικής και περιβαλλοντικής ενηµέρωσης έως 20 τ.µ.). Έργα/δίκτυα/εγκαταστάσεις υποδοµών, εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας (ηλεκτρισµού, τηλεπικοινωνιών, φυσικού αερίου, ανανεώσιµων πηγών ενέργειας κλπ.) λαµβάνοντας υπόψη τα µέτρα προστασίας που ορίζει η κείµενη εθνική και κοινοτική νοµοθεσία. Η βόσκηση µε την προϋπόθεση εκπόνησης διαχειριστικών µελετών βόσκησης που λαµβάνει υπόψη τη βοσκοϊκανότητα του οικοσυστήµατος, τη βοσκοφόρτωσή του και τη δυνατότητα αναβάθµισής του για την εξυπηρέτηση της χρήσης της βοσκής. 5 Ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας», Ν. 3208/2003 «Προστασία των δασικών οικοσυστηµάτων, κατάρτιση δασολογίου, ρύθµιση εµπραγµάτων δικαιωµάτων επί δασών και δασικών εν γένει εκτάσεων κ.ά. διατάξεις», Ν. 3889/2010 «Χρηµατοδότηση Περιβαλλοντικών Παρεµβάσεων, Πράσινο Ταµείο, Κύρωση ασικών Χαρτών κ.ά. διατάξεις» 6 Σηµειώνεται ότι βρίσκεται σε διαβούλευση σχέδιο νόµου του ΥΠΕΚΑ για τα µέτρα προστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης δασικών οικοσυστηµάτων. Σελ. 20/59
Π.2.4. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΙ ΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Οι Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ) περιλαµβάνουν εκτάσεις µε ιδιαίτερα αξιόλογη και ευαίσθητη οικολογική, αισθητική και πολιτισµική αξία. Σύµφωνα µε την παρ. 4 του άρθρου 4 του Ν. 2508/1997, «µε το ΓΠΣ καθορίζονται Περιοχές Ειδικής Προστασίας (Π.Ε.Π.) που δεν προορίζονται για πολεοδόµηση, συνεχόµενες ή µη προς τις πολεοδοµηµένες ή τις προς πολεοδόµηση περιοχές, όπως είναι ιδίως χώροι αρχαιολογικού, αρχιτεκτονικού, ιστορικού ή λαογραφικού ενδιαφέροντος, παραθαλάσσιες ή παραποτάµιες ζώνες, βιότοποι και τόποι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, δάση και δασικές εκτάσεις.... Για τις περιοχές της παρούσας παραγράφου µπορεί µε το ΓΠΣ να ορίζονται οι επιτρεπόµενες χρήσεις γης, το όριο εµβαδού, κάτω από το οποίο δεν επιτρέπεται η κατάτµηση των ιδιοκτησιών, και να επιβάλλονται και άλλα µέτρα ειδικής προστασίας». Στη.Ε. Καλαµπάκας, προτείνεται να περιληφθούν ως ΠΕΠ οι εξής προστατευόµενες ή προστατευταίες περιοχές που αναγνωρίστηκαν στο Α Στάδιο της µελέτης ως αξιόλογα φυσικά και πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής και χρήζουν προστασίας ή/και ανάδειξης (βλ. χάρτη Π.2): 1. ΠΕΠ του Πηνειού ποταµού και των λοιπών ρεµάτων 2. ΠΕΠ Καταφυγίων Άγριας Ζωής Κ218 Καναλάκι και Κ220 Αρκουδόρεµα - Πλαστήρας 3. ΠΕΠ αναδασωτέων εκτάσεων 4. ΠΕΠ αρχαιολογικών χώρων και µνηµείων Για κάθε µία επιλέγονται εκείνες οι χρήσεις που είναι συµβατές µε την ιδιαιτερότητα και την αξία του τόπου και προτείνονται οι κατάλληλες παρεµβάσεις και ρυθµίσεις για τη διαχείρισή τους. Οι τιθέµενοι περιορισµοί ισχύουν επιπλέον αυτών που καθορίζονται στις προτεινόµενες ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων (ενότητα Π.2.5) και στις ΠΕΠ (ενότητα Π.2.3). Π.2.4.1 - ΠΕΠ ευρύτερης περιοχής Πηνειού ποταµού και λοιπών ρεµάτων Όπως διαπιστώθηκε στο Α Στάδιο της µελέτης, ο Πηνειός ποταµός αποτελεί ζωτικό πόρο για την αποτελεσµατική άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας και την κάλυψη υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών στη.ε. Καλαµπάκας και στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλικής πεδιάδας. Ο ποταµός Πηνειός, σχηµατίζεται από τη συµβολή του Μαλακασιώτικου ρέµατος και του ρέµατος Μουργκάνι και τροφοδοτείται από τους ποταµούς Ίων, Κλεινοβίτικος, Ληθαίος και τα ρέµατα Μπάτσα και Τρανός Λάκκος. Οι βασικοί κλάδοι ρεµάτων στη.ε. Καλαµπάκας είναι: το ρέµα Καστρακίου, ρέµα Αγίας Τριάδος, Καβρόλακκος, το ρέµα της ιάβας και το ρέµα Βιτουµίτης. Σελ. 21/59
Ο ποταµός Πηνειός διέρχεται από τις Τοπικές Κοινότητες (Τ.Κ.) Καστρακίου, ιάβας και Σαρακίνας καθώς και από τη ηµοτική Κοινότητα (.Κ.) Καλαµπάκας. Στο νότιο τµήµα της.ε. Καλαµπάκας και συγκεκριµένα στο τµήµα γέφυρα ιάβας Σαρακίινας εµφανίζονται πληµµυρικά φαινόµενα σε περιόδους παρατεταµένης και έντονης βροχόπτωσης. Για την αντιµετώπιση των πληµµυρικών φαινοµένων των καλλιεργήσιµων εκτάσεων και των οικισµών ιάβας και Σαρακίνας έχουν κατασκευαστεί αναχώµατα, ενώ κατασκευάζονται προσωρινά αναχώµατα για αρδευτικούς λόγους κατά την άνοιξη, οπότε συγκρατούνται τα νερά τους θερινούς µήνες, και καταστρέφονται το φθινόπωρο. Η λεκάνη του Πηνειού, όπως καθορίστηκε µε την ΚΥΑ Η.Π. 24838/1400/Ε103 - ΦΕΚ 1132 Β /19-06-2008, ανήκει στην ευπρόσβλητη από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης περιοχή του Θεσσαλικού πεδίου, περιλαµβάνοντας τις /Τ.Κ. Καλαµπάκας, Βλαχάβας, Αύρας, ιάβας, Καστρακίου, Κρύας Βρύσης, Μεγάλης Κερασιάς, Ορθοβουνίου και Σαρακίνας. Επειδή ο ποταµός Πηνειός είναι διαπεριφερειακός ποταµός και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει αφορούν στο σύνολο σχεδόν της Θεσσαλίας και όχι µόνο την εξεταζόµενη.ε., είναι άτοπο στο πλαίσιο της παρούσας µελέτης να γίνουν προτάσεις όσον αφορά τη διαχείριση των υδάτων του. Ο ποταµός Πηνειός και το παραποτάµιο σύστηµά του, και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει, θα πρέπει να εξεταστούν συνολικά και όχι αποσπασµατικά στο περιορισµένο όριο εφαρµογής του συγκεκριµένου ΓΠΣ. Στο πλαίσιο της παρούσας µελέτης προτείνεται ο καθορισµός ΠΕΠ για την προστασία του παρόχθιου οικοσυστήµατος, την προστασία της κοίτης των ποταµών από δόµηση για την απρόσκοπτη παροχέτευση των απορροών τους (βλ. ΠΕΠ Γεωλογικής Καταλληλότητας) και την αποφυγή πληµµυρικών φαινοµένων στην περιοχή. Ειδικότερα, το φυσικό τοπίο της ΠΕΠ µε τα πλατανόδαση, σε συνδυασµό µε τον παρακείµενο αρχαιολογικό χώρο «Βράχος Σαρακίνας (Πέτρα) και νότια του βράχου» καθώς και το µνηµείο «Γέφυρα της Σαλαµπριάς» (βλ. παρακάτω Π.2.4.4), προσφέρεται για την προώθηση της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης µέσω δικτύου πολιτιστικών φυσιολατρικών µονοπατιών. Στο παραπάνω πλαίσιο για την ΠΕΠ Πηνειού ποταµού και λοιπών ρεµάτων προτείνονται τα εξής: 1. Οριοθέτηση ζώνη προστασίας του Πηνειού συµπεριλαµβανοµένων των σηµαντικότερων παραποτάµων του και των κύριων ρεµάτων (Κλεινοβίτικος ποταµός, Μαλακασιώτικο ρέµα, Ίων ποταµός, Ληθαίος ποταµός και Βιτουµίτης ποταµός) εντός της υδρολογικής λεκάνης του. Προτείνεται να εκπονηθεί «Ειδική ιαχειριστική Μελέτη Περιβαλλοντικής Προστασίας και Χωροταξικής Οργάνωσης του Πηνειού Ποταµού και του Παραποτάµιου Συστήµατός του» που θα εξετάσει τα γεωλογικά, αναπτυξιακά, περιβαλλοντικά και υδρογραφικά χαρακτηριστικά του ποταµού και θα προτείνει την οριοθέτησή του. Στο Σελ. 22/59