ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΟΣ ΔΡ. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ε.Μ.Π.

ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΑΙΟΛΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΙΣΧΥΟΣ 30MW ΣΤΗ ΘΕΣΗ «ΧΑΛΚΟΔΟΝΙΟ» Δ. ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ VOLTERRA Α.Ε. ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΟΣ ΔΡ. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ε.Μ.Π. ΑΘΗΝΑ ΜΑΙΟΣ 2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 2 2. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ Α/Γ VESTAS V112... 3 3. ΥΠΟΓΕΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ Α/Γ ΜΕ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟ ΖΕΥΞΗΣ Α/Π... 7 3.1 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ... 7 3.2 ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ Μ.Τ. ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ Α/Γ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΖΕΥΞΗΣ... 7 3.3 ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ Μ.Τ. ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ Υ/Σ ΖΕΥΞΗΣ ΤΟΥ Α/Π ΚΑΙ ΤΟΥ Υ/Σ 150/20 KV... 8 3.4 ΚΑΛΩΔΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ... 8 3.5 ΚΑΝΑΛΙΑ ΚΑΛΩΔΙΩΝ... 11 3.6 ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ... 12 4. ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΙΩΣΗΣ Α/Γ... 13 5. ΓΕΙΩΣΗ ΚΤΗΡΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ... 16 6. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΖΕΥΞΗΣ Α/Π... 18 7. ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ... 20 8. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Α/Π... 21 9. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ... 22 9.1. ΚΟΙΝΑ ΕΡΓΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ... 22 9.2 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΩΝ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ Α/Π... 23 10. ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΣ 150/20KV... 24 10.1 ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ... 24 10.2 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Υ/Σ 150/20KV... 25 10.2.1 Πλήρης πύλη Γραμμής Μεταφοράς 150KV... 25 10.2.2 Ζυγοί 150 kv... 25 10.2.3 Πύλη Μ/Σ 20/150 kv... 26 10.2.4 Πύλες Μέσης Τάσης ( 20 kv )... 27 10.2.5 Βοηθητικές παροχές Σ.Ρ. και Ε.Ρ... 27 10.2.6 Κτήριο Ελέγχου... 28 10.2.7 Γειώσεις... 29 10.2.8 Αντικεραυνική προστασία... 30 10.2.9 Δρόμοι... 31 10.3 ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ... 32 10.3.1 Κύρια ηλεκτρικά χαρακτηριστικά του Συστήματος Μεταφοράς (150 kv)... 32 10.3.2 Κύρια ηλεκτρικά χαρακτηριστικά του Δικτύου (20 kv)... 33 10.4 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Υ/Σ 150/20KV... 34 10.5 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΦΑΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ Υ/Σ 150/20KV... 36 10.6 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ Υ/Σ 150/20KV... 38 ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 1

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Αιολικό Πάρκο (Α/Π) στη θέση "ΧΑΛΚΟΔΟΝΙΟ", Δ. ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ της εταιρείας VOLTERRA A.E. αποτελείται από δέκα (10) Ανεμογεννήτριες (Α/Γ) VESTAS V112-3000 kw. Η συνολική ονομαστική ισχύς του Α/Π είναι 30 MW. Η διάταξη του Α/Π φαίνεται στο συνημμένο Τοπογραφικό Διάγραμμα, όπου απεικονίζονται οι θέσεις των Α/Γ καθώς και του Κτηρίου Ελέγχου του Έργου, όπου θα στεγάζεται ο Υποσταθμός Ζεύξης Μ.Τ. Κάθε Α/Γ θα συνδεθεί στο δίκτυο Μέσης Τάσης (ΜΤ) του Α/Π μέσω ενός Μετασχηματιστή (Μ/Σ) 3.450 KVA, 0,65 / 20 kv. Το ηλεκτρικό δίκτυο Μέσης Τάσης του Α/Π θα αποτελείται από τέσσερις (4) ακτινικές υπόγειες γραμμές (βλ. ΗΛΚ-01). Η ισχύς των κλάδων του Α/Π θα εγχέεται σε Υποσταθμό Ζεύξης Μ.Τ., ο οποίος θα βρίσκεται στο Κτήριο Ελέγχου του Α/Π και από εκεί με υπόγειο Δίκτυο Διασύνδεσης Μέσης Τάσης έως το νέο Υ/Σ 150/20KV, ο οποίος θα κατασκευαστεί σε κατάλληλη έκταση κάτω από τη ζώνη όδευσης της Γραμμής Μεταφοράς 150KV ΚΥΤ ΛΑΡΙΣΑΣ ΒΟΛΟΣ ΙΙ. Στο Τοπογραφικό Διάγραμμα ΗΛΚ-02 φαίνεται ενδεικτική χωροθέτηση του νέου Υ/Σ 150/20KV. Το υπόγειο Δίκτυο Διασύνδεσης Μ.Τ. μεταξύ του Υ/Σ Ζεύξης του Αιολικού Σταθμού και του νέου Υ/Σ 150/20KV θα αποτελείται από τέσσερα (4) κυκλώματα (XLPE 4 x (3x300mm 2 Al+25 mm 2 Al) ) και έχει μήκος 15,5 km περίπου. Στο Τοπογραφικό Διάγραμμα ΗΛΚ-02 φαίνεται η όδευση του Δικτύου Διασύνδεσης 20KV. Στο μονογραμμικό διάγραμμα ΗΛΚ-01 φαίνεται η ηλεκτρολογική διάταξη του Α/Π καθώς και η διασύνδεσή του, μέσω υπόγειου Δικτύου Μέσης Τάσης, με το νέο Υ/Σ 150/20KV. Ο νέος Υ/Σ 150/20KV θα περιλαμβάνει (κατ ελάχιστο για τις ανάγκες του υπό εξέταση Έργου): Έναν Μ/Σ Ισχύος ικανότητας 40/50 MVA. Δύο (2) πλήρεις πύλες Γραμμής Μεταφοράς (Γ.Μ.) 150KV. Μία (1) πύλη Υψηλής Τάσης (150KV ) του Μ/Σ Ισχύος. Μία (1) πύλη Μέσης Τάσης (20KV ) τύπου ΤΜ του Μ/Σ Ισχύος. Δύο (2) πύλες Μέσης Τάσης (20KV) τύπου IPPM για τη διασύνδεση του Α/Π. Πυκνωτές αντιστάθμισης αέργου ισχύος, ονομαστικής ισχύος 8-12 MVAr (στα 20KV) σε δύο ή τρεις συστοιχίες των 4 MVAr (εάν απαιτηθούν από τους Όρους Σύνδεσης του ΔΕΣΜΗΕ). Στη συνέχεια απαριθμούνται τα συνοδά σχέδια της παρούσας μελέτης. 1. Στο μονογραμμικό διάγραμμα ΗΛΚ-01 φαίνεται η ηλεκτρολογική διάταξη του Α/Π. 2. Στο ΗΛΚ-02 φαίνεται η όδευση του υπογείου Δικτύου Διασύνδεσης Μέσης Τάσης με το νέο Υ/Σ 150/20KV καθώς και ενδεικτική θέση του Υποσταθμού αυτού. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 2

2. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ Α/Γ VESTAS V112 Κάθε Α/Γ είναι εφοδιασμένη με σύγχρονη πολυπολική ηλεκτρική γεννήτρια με δρομέα μόνιμου μαγνήτη, που λειτουργεί με ονομαστική τάση εξόδου 710 V. Η σύνδεση της γεννήτριας στο δίκτυο γίνεται με μετατροπέα συχνότητας PWM χαμηλών αρμονικών. Η τάση εξόδου του μετατροπέα είναι 650 V. Η ηλεκτρική γεννήτρια καθώς και ο μετατροπέας είναι εγκατεστημένοι στη νασέλλα της Α/Γ. Η Α/Γ έχει ρυθμιζόμενη άεργο ισχύ και μικρό ρεύμα εκκινήσεως. Επίσης διαθέτει αντικεραυνικό σύστημα προστασίας, εγκατεστημένο στα άκρα των πτερυγίων για την προστασία όλης της ανεμογεννήτριας καθώς και όλων των υποσυστημάτων που διαθέτει. Η Α/Γ διαθέτει σύστημα γείωσης το οποίο συνδέει όλα τα μεταλλικά μέρη της με το σύστημα γείωσης του Α/Π. Πίνακας 2.1 : Ηλεκτρική γεννήτρια Α/Γ VESTAS V112-3 MW Τύπος ηλεκτρικής γεννήτριας Σύγχρονη Ονομαστική ισχύς Ονομαστική τάση εξόδου γεννήτριας Ονομαστική τάση εξόδου μετατροπέα Ονομαστικό ρεύμα στα 20 KV για cοsφ=0,85 Ονομαστικό ρεύμα στα 20 KV για cοsφ=1,0 Ονομαστική φαινόμενη ισχύ για cοsφ=0,85 Ονομαστική φαινόμενη ισχύ για cοsφ=1,0 3.300 kw 710 V 650 V 112 Α 95 Α 3.880kVA 3.300 kva Στον Πίνακα 2.1 συνοψίζονται τα βασικά ηλεκτρικά χαρακτηριστικά της Α/Γ VESTAS V112-3 MW. Η επιλογή του κατάλληλου ηλεκτρολογικού εξοπλισμού θα γίνει θεωρώντας συντελεστή ισχύος της Α/Γ ίσο με 0,96. Υποσταθμός ΧΤ/ΜΤ Α/Γ Η Α/Γ VESTAS V112-3 MW λειτουργεί σε ονομαστική τάση 710 V, ενώ η τάση του μετατροπέα είναι 650 V. Για τη σύνδεση της κάθε Α/Γ με το δίκτυο της Μέσης Τάσης (ΜΤ) της ΔΕΗ υπάρχει Μετασχηματιστής 0,65/20 kv, ο οποίος είναι εγκατεστημένος στη νασέλλα της Α/Γ. Τα τυλίγματα του Μ/Σ είναι συνδεδεμένα σε τρίγωνο από τη μεριά της Μέσης Τάσης και σε γειωμένο αστέρα από τη μεριά της Χαμηλής Τάσης (650 V). Επίσης, αντικεραυνική προστασία υπάρχει στη μεριά Μέσης Τάσης του Μ/Σ. Ο Μ/Σ ανύψωσης είναι ξηρού τύπου, χαμηλών απωλειών, αυτοσβενόμενος, ονομαστικής ισχύος 3.450 KVA. Στον Πίνακα 2.2 φαίνονται τα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά του Μ/Σ. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις εργασίες σύνδεσης των ακροκιβωτίων Μ.Τ. του Υ/Σ, ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 3

οι οποίες πρέπει να γίνονται σύμφωνα με αντίστοιχα τεχνικά φυλλάδια των κατασκευαστών, με τους κανόνες της επιστήμης και της τεχνικής και με τους ισχύοντες κανονισμούς και τις τεχνικές οδηγίες του ΤΕΕ. Ο Μ/Σ πρέπει να είναι εφοδιασμένος με ένα μεταγωγέα για την αλλαγή των λήψεων στην πλευρά της Μ.Τ. Ο Μ/Σ θα είναι κατάλληλος για λειτουργία σε υψόμετρο μέχρι 1000 μέτρα και θερμοκρασία περιβάλλοντος από -40 C μέχρι 50 C. Συγκρότημα πινάκων Υ/Σ ΧΤ/ΜΤ Στην πλευρά MT υπάρχει Διακόπτης Ισχύος SF6 σε σειρά με αποζεύκτη, ονομαστικής τάσης 24 KV. Ο Διακόπτης Ισχύος Μ.Τ. πρέπει επίσης να διαθέτει ένα γειωτή από τη μεριά του Δικτύου. Επίσης, πρέπει να διαθέτει πηνίο εργασίας (230V), το οποίο να ενεργοποιείται αυτόματα από τον ελεγκτή της Α/Γ και χειροκίνητα από τη νασσέλα. Το συγκρότημα πινάκων του Υ/Σ ΧΤ/ΜΤ της Α/Γ θα αποτελείται από τα παρακάτω τρία (3) πεδία: Πεδίο εισόδου υπογείου καλωδίου ΜΤ (1 πεδίο). Το πεδίο περιλαμβάνει Διακόπτη Φορτίου τριών θέσεων (κλειστός - ανοιχτός - γείωση από τη μεριά του καλωδίου Μ.Τ.). Πεδίο εξόδου υπογείου καλωδίου ΜΤ (1 πεδίο). Το πεδίο περιλαμβάνει Διακόπτη Φορτίου τριών θέσεων (κλειστός - ανοιχτός - γείωση από τη μεριά του καλωδίου Μ.Τ.). Πεδίο Διακόπτη Ισχύος (1 πεδίο). Το πεδίο αυτό συνδέει την πλευρά ΜΤ του Μ/Σ ανυψώσεως με τους ζυγούς Μ.Τ. του Υ/Σ. Στους πίνακες Μ.Τ. θα προβλέπονται όλες οι απαραίτητες αλληλασφαλίσεις (μανδαλώσεις) μεταξύ των χειριστηρίων και της πόρτας εισόδου στο χώρο των διακοπτών. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 4

Name Unit Description Value S n MVA Nominal three-phase apparent power 3.45 Un1 kv Nominal phase-phase voltage, primary side 20 Un2 kv Nominal phase-phase voltage, secondary side 0.65 Vector group Vector group/connection, e.g. Dyn5 Tap side Tap changer at side: Primary du tp % Tap changer: additional voltage per tap 2.5 n tpmin Tap changer: minimum position -5% n tpmax Tap changer: maximum position 5% n tp0 Tap changer: neutral position 0% u k % Positive sequence short circuit voltage at 3.450KVA 20,0/0,65kV 8 U p kv Impulse withstand voltage B.I.L. (primary side) 125 U d kv Power frequency withstand voltage (primary side) 50 U d kv Power frequency withstand voltage (secondary side) 3 Environment - Environment class E2 Climatic - Climatic class C2 Πίνακας 2.2: Βασικά ηλεκτρικά χαρακτηριστικά του Μ/Σ της ανεμογεννήτριας VESTAS V112 3MW ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 5

Fire - Fire behavior F1 ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 6

3. ΥΠΟΓΕΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ Α/Γ ΜΕ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟ ΖΕΥΞΗΣ Α/Π 3.1 Γενική διάταξη Η κάθε Α/Γ του Α/Π θα συνδέεται ηλεκτρικά με την επόμενή της συγκροτώντας τέσσερις (4) ακτινικές γραμμές Μ.Τ. (στις οποίες θα συνδέονται σειριακά οι Α/Γ). Οι γραμμές θα καταλήγουν στον Υποσταθμό Μέσης Τάσης (Υ/Σ Μ.Τ.) του Έργου (βλ. Ηλεκτρολογικό Διάγραμμα ΗΛΚ-01). Στον Πίνακα 3.1 φαίνεται η κατανομή των Α/Γ στους τέσσερις (4) κλάδους Μ.Τ. του Α/Π. Η αρίθμηση των Α/Γ είναι σύμφωνα με το συνημμένο Τοπογραφικό Διάγραμμα. Πίνακας 3.1: Κατανομή Α/Γ στις υπόγειες γραμμές του Α/Π Κλάδοι Α/Γ Πλήθος Α/Γ Αρίθμηση Α/Γ σύμφωνα με τοπογραφικό διάγραμμα (ΤΠΔ) Διατομή υπόγειου καλωδίου (mm 2 ) Κλάδος 1 3 1 2 3 - Υ/Σ Ζεύξης 300 mm 2 Al Κλάδος 2 2 5 4 - Υ/Σ Ζεύξης 300 mm 2 Al Κλάδος 3 2 7 6 - Υ/Σ Ζεύξης 300 mm 2 Al Κλάδος 4 3 10 9 8 - Υ/Σ Ζεύξης 300 mm 2 Al 3.2 Ηλεκτρική Σύνδεση Μ.Τ. μεταξύ των Α/Γ και του Υποσταθμού ζεύξης Σε κάθε κλάδο ΜΤ θα οδεύουν τρία (3) καλώδια ΜΤ σε τριγωνική διάταξη (trefoil formation). Σημειώνεται ότι, πρέπει να επιδιωχτεί η ελαχιστοποίηση του αριθμού των συνδέσμων ευθείας (μουφών). Δηλ. πρέπει να επιδιωχτεί το καλώδιο Μ.Τ. να είναι συνεχόμενο, όπου αυτό είναι δυνατό. Για κάθε τμήμα καλωδίου Μ.Τ. θα γίνονται οι ακόλουθες δοκιμές / μετρήσεις: Μέτρηση ηλεκτρικής αντίστασης αγωγού σύμφωνα με IEC-60502/2005. Δοκιμή διηλεκτρικής αντοχής με τάση 3U o (VLF) σύμφωνα με IEEE Std 400.2/2004. Δοκιμή αντοχής μανδύα με τάση 3kV για μανδύα PVC και 5kV για μανδύα PE σύμφωνα με IEC-60502/2005. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων θα παραδίδονται εγγράφως από τον Εργολάβο στον εκπρόσωπο του Κυρίου του Έργου σε κάθε τμηματική παραλαβή. Πριν την οριστική παραλαβή του έργου θα παραδοθεί έκθεση από τον Εργολάβο (η οποία θα δοθεί και σε ηλεκτρονική μορφή), η οποία θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 1. Πλήρη αποτύπωση του υπόγειου δικτύου Μέσης Τάσης καθώς και του συστήματος γείωσης σε τοπογραφικό διάγραμμα (όπως αυτά έχουν υλοποιηθεί). Στο διάγραμμα ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 7

αυτό θα αναγράφονται τα μήκη όλων των τμημάτων του δικτύου, καθώς και τα σημεία που έχουν γίνει μούφες (όπου υπάρχουν). 2. Η ηλεκτρική αντίσταση, η επαγωγική αντίδραση και η χωρητικότητα κάθε τμήματος καλωδίου ΜΤ. 3. Όλα τα αποτελέσματα των μετρήσεων καθώς και περιγραφή της διαδικασίας μέτρησης. Μετά την εγκατάσταση στο κανάλι ενός τμήματος καλωδίου Μ.Τ. πρέπει να αναγράφονται με καθαρό τρόπο σε κάθε άκρο του: Η φάση του καλωδίου (L1, L2, L3). Ο κόμβος (Α/Γ) του άλλου άκρου του καλωδίου. Έως ότου γίνει η σύνδεση των ακροκιβωτίων στα άκρα των καλωδίων, αυτά πρέπει να καλύπτονται με κατάλληλα προστατευτικά περιβλήματα (για την προστασία τους από τη σκόνη και την υγρασία). Κάθε τμήμα καλωδίου Μ.Τ. (πριν τον τερματισμό του) θα παραλαμβάνεται προσωρινά - από εκπρόσωπο του Κυρίου του Έργου εγκατεστημένο σε χαντάκι και αφού προηγουμένως έχουν γίνει με επιτυχία όλες οι απαραίτητες μετρήσεις και δοκιμές καθώς και η κάλυψη των άκρων του με τα κατάλληλα προστατευτικά περιβλήματα. 3.3 Δίκτυο Διασύνδεσης Μ.Τ. μεταξύ του Υ/Σ Ζεύξης του Α/Π και του Υ/Σ 150/20 KV Η ισχύς του Α/Π, από τον Υποσταθμό Ζεύξης Μέσης Τάσης του Αιολικού Σταθμού, θα εγχυθεί σε νέο Υ/Σ 150/20KV με εγκατάσταση δύο (2) πυλών Μέσης Τάσης (IPPM). Το υπόγειο Δίκτυο Διασύνδεσης Μ.Τ. μεταξύ του Υ/Σ Ζεύξης του Αιολικού Σταθμού και του νέου Υ/Σ 150/20KV θα αποτελείται από τέσσερα (4) κυκλώματα (XLPE 4 x (3x300mm 2 Al+25 mm 2 Al) ) και έχει μήκος 15,5 km περίπου. Στο Τοπογραφικό Διάγραμμα ΗΛΚ-02 φαίνεται η όδευση του Δικτύου Διασύνδεσης 20KV. 3.4 Καλώδια Επικοινωνιών Η μετάδοση των πληροφοριών των διαφόρων παραμέτρων των Α/Γ, καθώς επίσης στοιχείων για την ταχύτητα και την διεύθυνση του ανέμου από τους μετεωρολογικούς ιστούς από και προς το Κέντρο Ελέγχου του Αιολικού Πάρκου, θα γίνεται μέσω του υπογείου δικτύου επικοινωνιών του Α/Π το οποίο θα αποτελείται από καλώδια οπτικών ινών. Για κάθε ομάδα Α/Γ θα χρησιμοποιηθεί ένα καλώδιο δώδεκα (12) οπτικών ινών 9/125, κατάλληλου για εμφύσηση και εγκατάσταση εντός σωλήνα προστασίας σε εξωτερικό χώρο, κατασκευασμένο κατά IEC/EN 60794, EN 50173. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 8

Καλώδιο οπτικών ινών χαλαρής δομής (loose tube): Οι ίνες, οι οποίες φέρουν την προστατευτική επικάλυψη primary coating με διάμετρο 255μm τοποθετούνται μέσα σε σωλήνα από πολυεστέρα PBT. Ο σωλήνας αυτός παρουσιάζει μεγάλη αντίσταση στη διαπερατότητα από υγρασία και μηχανικές καταπονήσεις. Οι ίνες τοποθετούνται τελείως χαλαρά μέσα στο σωλήνα ο οποίος έχει πολύ μεγαλύτερη διάμετρο (2 3 mm) και το μήκος τους αν τεντωθούν είναι μεγαλύτερο από το μήκος του σωλήνα που τις περιέχει. Με αυτό τον τρόπο, αν το καλώδιο υποστεί έντονες μηχανικές καταπονήσεις κατά τη φάση της εγκατάστασης και ιδιαίτερα εφελκυσμό, οι ίνες δεν θα καταπονηθούν. Οι σωλήνες, για την αποφυγή της εισόδου υγρασίας που μπορεί να διαβρώσει την ίνα θα είναι γεμισμένοι με παχύρευστο υλικό πετρελαϊκής βάσης ή με διογκούμενα υλικά μέσω των οποίου υφίσταται και προστασία έναντι ακραίων θερμοκρασιών. Ο μέγιστος αριθμός οπτικών ινών ανά σωλήνα θα είναι δώδεκα οι οποίες για να είναι αναγνωρίσιμες θα χρωματίζονται σύμφωνα με χρωματικό κώδικα. Ειδικότερα το καλώδιο οπτικής ίνας θα είναι κατασκευασμένο ως εξής: 1. Οπτική ίνα 2. Σωλήνα χαλαρής δομής (loose tube) γεμισμένος με πληρωτικό μέσο 3. Κεντρικό διηλεκτρικό στοιχείο μηχανικής ενίσχυσης 4. Προστασία έναντι της υγρασίας από στεγνό διογκούμενο υλικό 5. Περιφερειακά διηλεκτρικά στοιχεία μηχανικής ενίσχυσης, 6. Ταινία αλουμινίου με αμφίπλευρη επίστρωση PE 7. Μανδύας πολυαιθυλενίου. Τα βασικά χαρακτηριστικά των οπτικών ινών που θα χρησιμοποιηθούν στο έργο αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα: Τύπος ίνας Single Mode 9/125 OM2 Πρότυπο ITU- G.652 Διάμετρος πυρήνα Διάμετρος περιβλήματος Απόσβεση στα 1300nm Απόσβεση στα 1550nm 9μm 125μm 0.4dB/km 0.25dB/km Μετά την εγκατάσταση στο κανάλι ενός τμήματος καλωδίου οπτικών ινών πρέπει να αναγράφεται με καθαρό τρόπο σε κάθε άκρο του ο κόμβος (Α/Γ) του άλλου άκρου του καλωδίου. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον τερματισμό του καλωδίου οπτικών ινών, ο οποίος πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό και σύμφωνα με τις οδηγίες του ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 9

κατασκευαστή. Οι σύνδεσμοι τερματισμού που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να εγκριθούν από τον Κύριο του Έργου. Οι σύνδεσμοι τερματισμού της οπτικής ίνας πρέπει να καθαρίζονται επιμελώς πριν την τοποθέτησή τους. Ο καθαρισμός θα γίνεται με χρήση ισοπροπυλικής αλκοόλης και κατάλληλων χαρτομάντηλων (ειδικών για καθαρισμό φακών). Έως ότου γίνει ο τερματισμός των οπτικών ινών, τα καλώδια πρέπει να καλύπτονται με κατάλληλα προστατευτικά περιβλήματα (για την προστασία τους από τη σκόνη και την υγρασία). Κάθε τμήμα καλωδίου οπτικών ινών (πριν τον τερματισμό του) θα παραλαμβάνεται προσωρινά - από εκπρόσωπο του Κυρίου του Έργου εγκατεστημένο σε χαντάκι και αφού προηγουμένως έχουν γίνει με επιτυχία όλες οι απαραίτητες μετρήσεις και δοκιμές καθώς και η κάλυψη των άκρων του με τα κατάλληλα προστατευτικά περιβλήματα. Όλες οι οπτικές ίνες πρέπει να ελέγχονται με τις ακόλουθες μεθόδους: o Με χρήση οπτικού ανακλαστήρα (Optical Time Domain Reflectometer). Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται κυρίως για τον προσδιορισμό του μήκους καθώς και ελαττωματικών σημείων του καλωδίου που προκαλούνται κατά την εγκατάστασή του (ελαττωματικές ενώσεις, ανεπίτρεπτες κάμψεις του καλωδίου κτλ.). o Με χρήση οπτικής πηγής στο ένα άκρο και μετρητή ισχύος στο άλλο άκρο (Optical Loss Test). Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη μέτρηση του συνόλου των απωλειών ενός τμήματος οπτικής ίνας (απώλειες οπτικής ίνας, ενώσεων, συνδέσμων) και εφαρμόζεται μετά τον πλήρη τερματισμό του καλωδίου. Η μέθοδος αυτή είναι πιο ακριβής από τη μέθοδο με χρήση οπτικού ανακλαστήρα και κρίνεται ως απολύτως απαραίτητη για την οριστική παραλαβή κάθε τμήματος καλωδίου οπτικών ινών. Και για τις δύο μεθόδους επισημαίνονται τα ακόλουθα: Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται και κατά τις δύο κατευθύνσεις. Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται για δύο μήκη κύματος (850/1300nm). Πίνακας 3.2: Αναμενόμενες απώλειες δικτύου οπτικών ινών Απώλειες οπτικής ίνας ανά km για πηγή μήκους κύματος 1300nm Απώλειες οπτικής ίνας ανά km για πηγή μήκους κύματος 850nm Απώλειες για κάθε σημείο ένωσης (εάν υπάρχει) Απώλειες για κάθε σημείο τερματισμού 1 db/km 3 db/km 0.1 db 0.4 db Οι μετρούμενες απώλειες κάθε οπτικής ίνας δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις υπολογιζόμενες τιμές όπως προκύπτουν από τον Πίνακα 3.2 και τη σχέση: Ολικές απώλειες = Απώλειες οπτικής ίνας ανά km x Μήκος + Απώλειες ένωσης x Αριθμός ενώσεων + Απώλειες τερματισμού x Αριθμός τερματισμών ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 10

+ Περιθώριο ασφαλείας (3 db) Τα αποτελέσματα των μετρήσεων θα παραδίδονται εγγράφως από τον Εργολάβο στον εκπρόσωπο του Κυρίου του Έργου μετά από κάθε τμηματική παραλαβή. Πριν την οριστική παραλαβή του έργου θα παραδοθεί η έκθεση του Εργολάβου (η οποία θα δοθεί και σε ηλεκτρονική μορφή), η οποία θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Πλήρη αποτύπωση του δικτύου οπτικών ινών σε μονογραμμικό και σε τοπογραφικό διάγραμμα (όπως έχει υλοποιηθεί). Στο διάγραμμα αυτό θα φαίνονται τα μήκη όλων των τμημάτων, οι τερματισμοί καθώς και οι ενώσεις (εάν υπάρχουν). Οι υπολογιζόμενες απώλειες κάθε τμήματος του δικτύου οπτικών ινών. Οι μετρημένες απώλειες κάθε τμήματος του δικτύου οπτικών ινών. Περιγραφή διαδικασίας μετρήσεων.. 3.5 Κανάλια καλωδίων Κανάλια καλωδίων Τα καλώδια ΜΤ για την διασύνδεση των Α/Γ μεταξύ τους, των τερματικών Α/Γ με τον Υ/Σ του Α/Π (εντός του Κτηρίου Ελέγχου) θα οδεύουν σε υπόγεια κανάλια. Τα κανάλια όδευσης των καλωδίων θα ανοιχθούν κατά την φάση των χωματουργικών εργασιών και θα περιέχουν (εκτός από τα καλώδια ΜΤ) τις ακόλουθες κατηγορίες καλωδίων: 1. Καλώδια επικοινωνιών (του συστήματος SCADA) μεταξύ του επεξεργαστή κάθε Α/Γ, μετεωρολογικού ιστού και του Κτηρίου Ελέγχου του Α/Π. 2. Αγωγό γείωσης. Τα κανάλια καλωδίων θα οδεύουν πλησίον των εσωτερικών δρόμων του Α/Π, όπου αυτό είναι εφικτό, αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο την πρόσθετη αλλαγή της επιφάνειας του εδάφους, σε απόσταση περίπου 1-2 μέτρων από την άκρη της εσωτερικής οδοποιίας, όπου βέβαια αυτό είναι εφικτό. Τα καλώδια Μ.Τ. θα εγκατασταθούν σε τριγωνική διάταξη (trefoil formation) μέσα σε χαντάκι. Κατά την τοποθέτηση των διαφόρων καλωδίων θα τηρηθούν όλες οι προβλεπόμενες προδιαγραφές της ΔΕΗ και των άλλων κανονισμών. Κανάλια αγωγού γείωσης Η βάση κάθε καναλιού αγωγού γείωσης θα επιστρωθεί με χώμα χαμηλής ειδικής αντίστασης, σε ύψος 20 εκ. περίπου. Στο μέσο του στρώματος αυτού θα τοποθετηθεί ο αγωγός γείωσης διατομής 150mm 2. Η τελική στρώση του καναλιού καλωδίων θα γίνει με 3Α πάχους 40 εκ. περίπου μέχρι την επιφάνεια του εδάφους. Το βάθος των καναλιών θα είναι 60 εκ. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 11

3.6 Αντικεραυνική Προστασία Οι Α/Γ προστατεύονται από την πτώση κεραυνών με ειδικά αντικεραυνικά συστήματα, τα οποία είναι ενσωματωμένα στα άκρα των πτερυγίων (blade tips). Τα συνημμένα τεχνικά φυλλάδια των Α/Γ περιγράφουν λεπτομερέστερα το σύστημα αντικεραυνικής της προστασίας. Όσον αφορά το ηλεκτρικό δίκτυο ΜΤ του Α/Π, θα εγκατασταθούν απαγωγείς υπερτάσεων 10 ka, προδιαγραφών ΔΕΗ: Στον πίνακα αναχώρησης των καλωδίων ΜΤ από το συγκρότημα ζυγών του Υποσταθμού Ζεύξης του Α/Π προς τις Α/Γ. Στον πίνακα αναχώρησης των καλωδίων ΜΤ από το συγκρότημα ζυγών του Υποσταθμού του Α/Π προς το νέο Υ/Σ 150/20KV. Στον Υ/Σ ΧΤ/ΜΤ της πιο απομακρυσμένης ηλεκτρικά Α/Γ (από το ζυγό Μ.Τ. του Α/Π) κάθε γραμμής σύνδεσης Α/Γ. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 12

4. ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΙΩΣΗΣ Α/Γ Αποτελεσματικό μήκος αγωγών Συστήματος Γείωσης Κατά την περίπτωση όπου μία από τις Α/Γ του Α/Π υποστεί κεραυνικό πλήγμα, η ανύψωση του δυναμικού του εδάφους καθώς και οι αναπτυσσόμενες βηματικές τάσεις και τάσεις επαφής θα επηρεαστούν από το τμήμα εκείνο της γείωσης που βρίσκεται σε «κοντινή» απόσταση από το σημείο του πλήγματος, δηλαδή σε απόσταση μικρότερη ή ίση από το αποτελεσματικό μήκος «effective length», το οποίο σύμφωνα με το πιο πρόσφατο διεθνές πρότυπο για αντικεραυνική προστασία Α/Γ δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι μεγαλύτερο από 60m. Το σύστημα γείωσης της Α/Γ που έχει επιλεγεί καταλαμβάνει έκταση ακτίνας 60m, οπότε μπορεί να θεωρηθεί ότι όλο επηρεάζει την ανύψωση δυναμικού κατά την πτώση κεραυνού. Σύστημα Γείωσης Α/Γ Η επιλογή του συστήματος γείωσης κάθε Α/Γ έγινε με στόχο: Την ελαχιστοποίηση της αντίστασης γείωσης κάθε Α/Γ και κατά συνέπεια όλου του Α/Π. Την ικανοποίηση των κριτηρίων για την ασφάλεια έναντι βηματικών τάσεων και τάσεων επαφής. Την ελαχιστοποίηση του κόστους αγοράς υλικών. Την ευκολία εγκατάστασης του συστήματος γείωσης. Το Σύστημα Γείωσης κάθε Α/Γ θα αποτελείται από τα εξής: Θεμελιακή γείωση Α/Γ, η οποία αποτελείται από: o o Εσωτερικό δακτύλιο γείωσης διαμέτρου 4,5 m περίπου και σε βάθος 1 m. Ο δακτύλιος θα αποτελείται από ταινία γείωσης γαλβανισμένου χάλυβα διαστάσεων 40x4mm. Ενδιάμεσο δακτύλιο γείωσης διαμέτρου 6 m περίπου και σε βάθος 1,5 m. Ο δακτύλιος θα αποτελείται από ταινία γείωσης γαλβανισμένου χάλυβα διαστάσεων 40x4mm. o Εξωτερικό δακτύλιο γείωσης διαμέτρου 15 m περίπου σε βάθος 2,5 m. Ο δακτύλιος θα αποτελείται από ταινία γείωσης γαλβανισμένου χάλυβα διαστάσεων 40x4mm και θα εγκατασταθεί πλησίον της εξωτερικής περιμέτρου της βάσης θεμελίωσης της Α/Γ (περίπου 0.5m εσωτερικά αυτής). Περιμετρικό δακτύλιο γείωσης διαμέτρου 17 m περίπου σε βάθος 2,5 m. Ο δακτύλιος θα αποτελείται από ταινία γείωσης επικασσιτερωμένου χαλκού 150mm 2 και θα εγκατασταθεί πλησίον της εξωτερικής περιμέτρου της βάσης θεμελίωσης της Α/Γ (περίπου 0,5m εξωτερικά αυτής). Έξι κατακόρυφα ηλεκτρόδια (ράβδοι γείωσης) διαμέτρου 19 mm (τουλάχιστον) και μήκους 1,5m. Οι ράβδοι γείωσης θα είναι επιχαλκωμένοι ηλεκτρολυτικά με χαλύβδινη ψυχή. Το πάχος της επιχάλκωσης θα είναι τουλάχιστον 250μm. Σε περίπτωση που ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 13

χρησιμοποιηθούν σύνδεσμοι μεταξύ τμημάτων της ράβδου γείωσης, η σύνδεση μεταξύ των τμημάτων θα είναι αγώγιμη σε όλο το μήκος της και δεν θα είναι χαλαρή ή μη αποτελεσματική μετά την οδήγηση της ράβδου στο έδαφος. Στον περιμετρικό δακτύλιο θα εγκατασταθούν τα έξι (6) κατακόρυφα ηλεκτρόδια. Τα ηλεκτρόδια θα εγκατασταθούν σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους (σε κορυφές κανονικού εξαγώνου που έχει το κέντρο του στον άξονα της Α/Γ). Τα ηλεκτρόδια που βρίσκονται αντιδιαμετρικά θα διασυνδεθούν μεταξύ τους με ταινία γείωσης γαλβανισμένου χάλυβα διαστάσεων 40x4mm (εντός σκυροδέματος) και με αγωγό γείωσης επικασσιτερωμένου χαλκού (εκτός σκυροδέματος), ώστε να αποφευχθούν επικίνδυνες τάσεις επαφής. Η ένωση των διαφορετικών υλικών (δηλ. χαλκού και χάλυβα) θα γίνεται εντός του σκυροδέματος με τη μέθοδο cadweld (αλουμινοθερμική συγκόλληση). Το σημείο της συγκόλλησης θα καλυφθεί με κατάλληλη αντιδιαβρωτική ταινία. Το τμήμα του αγωγού επικασσιτερωμένου χαλκού διατομής 150mm 2 που βρίσκεται εντός του σκυροδέματος θα οδεύει διαμέσου εύκαμπτου πλαστικού σωλήνα ή θα καλύπτεται με αντιδιαβρωτική ταινία. Εκτός του σκυροδέματος, ο αγωγός επικασσιτερωμένου χαλκού θα συνδέεται με τις ράβδους γείωσης και το υπόλοιπο σύστημα περιμετρικής γείωσης της Α/Γ. Ο μεταλλικός οπλισμός του σκυροδέματος της βάσης θεμελίωσης της Α/Γ θα συνδεθεί σε αρκετά σημεία μέσω κατάλληλων συνδέσμων - με τη θεμελιακή γείωση. Απολήξεις της χαλύβδινης ταινίας γείωσης θα προβλεφθούν εξωτερικά της βάσης θεμελίωσης και κοντά στο κέντρο της τουλάχιστον σε δύο (2) σημεία, ώστε να συνδεθούν εσωτερικά με τον πύργο της Α/Γ. Ορθογώνιο σύστημα γείωσης διαστάσεων 35 m x 25 m περίπου σε βάθος 0.6 m. To ορθογώνιο και ο εσωτερικός «σταυρός» του θα αποτελείται από ταινία γείωσης επικασσιτερωμένου χαλκού 150mm 2 Διασυνδετικό αγωγό γείωσης επικασσιτερωμένου χαλκού διατομής 150mm 2 τουλάχιστον. Ο αγωγός γείωσης θα οδεύει κατά μήκος του καναλιού καλωδίων σε βάθος 0.9m και θα συνδέει μεταξύ τους τα επιμέρους Συστήματα Γείωσης των Α/Γ και του Κέντρου Ελέγχου του Α/Π. Η βάση του καναλιού όδευσης θα επιστρωθεί με χώμα χαμηλής ειδικής αντίστασης, σε ύψος 20 εκ. περίπου. Στο μέσο του στρώματος αυτού θα τοποθετηθεί ο αγωγός γείωσης. Όλες οι ενώσεις μεταξύ των γειωτών πρέπει να γίνουν με χυτή κόλληση με τη μέθοδο cadweld (αλουμινοθερμική συγκόλληση). Το πλεονέκτημα της συγκόλλησης με τη μέθοδο cadweld είναι ότι εξασφαλίζει μηδενική αντίσταση διαβάσεων καθώς και αποφυγή γαλβανικών φαινομένων σε περίπτωση ανομοιογενών υλικών. Η συγκόλληση των γειωτών με τη μέθοδο cadweld είναι προτιμότερη από κάθε άλλη μέθοδο συγκόλλησης. Τα κατακόρυφα ηλεκτρόδια γείωσης καθώς και ο αγωγός γείωσης δεν επιτρέπεται να έρχονται σε επαφή με καλώδια ισχύος και ελέγχου. Επισημαίνεται ότι, η απόσταση των γειωτών από τα καλώδια ισχύος και ελέγχου θα είναι τουλάχιστον 20 cm. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 14

Σημειώνεται ότι, τα Συστήματα Γείωσης των Α/Γ του Α/Π θα διασυνδεθούν μεταξύ τους, καθώς και με το Σύστημα Γείωσης του Κέντρου Ελέγχου. Μετρήσεις της αντίστασης γείωσης θα γίνονται: Μετά την ολοκλήρωση της εγκατάστασης του Συστήματος Γείωσης (θεμελιακή και περιμετρική γείωση) κάθε Α/Γ και πριν τη διασύνδεσή του με το Σύστημα Γείωσης του υπόλοιπου Αιολικού Πάρκου. Μετά τη διασύνδεση του Συστήματος Γείωσης κάθε Α/Γ με το Σύστημα Γείωσης του υπόλοιπου Αιολικού Πάρκου. Τα αποτελέσματα των παραπάνω μετρήσεων θα κοινοποιούνται άμεσα στον Επιβλέποντα Μηχανικό ώστε να ληφθούν πρόσθετα μέτρα ενίσχυσης του Συστήματος Γείωσης, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Στη συνέχεια αναφέρονται ενδεικτικά μερικά από αυτά τα μέτρα: 1. Εγκατάσταση αγωγού γείωσης σε νέα χαντάκια που θα ανοιχτούν για το σκοπό αυτό. 2. Εγκατάσταση πρόσθετων ράβδων γείωσης. 3. Μεταφορά και ρίξιμο επιπλέον χώματος χαμηλής ειδικής αντίστασης για την πλήρωση των σκαμμάτων όπου τοποθετείται η γείωση (π.χ. κοκκινόχωμα το οποίο μπορεί να μεταφερθεί στο χώρο του Α/Π) 4. Τοποθέτηση βελτιωτικού γειώσεως κατά μήκος του διασυνδετικού αγωγού γείωσης. 5. Εγκατάσταση γειωτών τύπου «Ε», κυρίως στα σημεία του εδάφους όπου εμφανίζεται χαμηλή ειδική αντίσταση ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 15

5. ΓΕΙΩΣΗ ΚΤΗΡΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Στο Κτήριο Ελέγχου θα εγκατασταθεί τόσο θεμελιακή όσο και περιμετρική γείωση. Η περιμετρική γείωση του Κτηρίου, στην οποία θα καταλήγουν και οι αγωγοί καθόδου του Συστήματος Αντικεραυνικής Προστασίας, θα συνδεθεί με το υπόλοιπο Σύστημα Γείωσης του Αιολικού Πάρκου. Στη συνέχεια περιγράφονται με λεπτομέρειες τα παραπάνω. Θεμελιακή Περιμετρική Γείωση Κτηρίου Ελέγχου Στο κτήριο Ελέγχου και κατά την κατασκευή των θεμελίων του θα εγκατασταθεί θεμελιακή γείωση. Ως αγωγός της θεμελιακής γείωσης θα χρησιμοποιηθεί ταινία γαλβανισμένου χάλυβα διαστάσεων 40x4mm. Η ταινία της θεμελιακής γείωσης θα αναπτυχθεί, μέσω κατάλληλων στηριγμάτων, στη βάση του περιμετρικού θεμελίου του κτηρίου, περιβαλλόμενη παντού από σκυρόδεμα και κάτω από τον οπλισμό του θεμελίου, σχηματίζοντας έναν κλειστό περιμετρικό βρόγχο. Επίσης, η ταινία γείωσης θα αναπτυχθεί και μέσω εγκαρσίων διασυνδέσεων στον περιμετρικό βρόγχο για τη δημιουργία πεδίων διαστάσεων όχι μεγαλύτερων των 2m x 2m, για την αποφυγή επικίνδυνων τάσεων επαφής. Ο μεταλλικός οπλισμός του σκυροδέματος της βάσης θεμελίωσης του Υποσταθμού θα συνδεθεί σε αρκετά σημεία μέσω κατάλληλων συνδέσμων - με τη θεμελιακή γείωση, ενώ η τελευταία θα συνδεθεί σε αρκετά σημεία με την περιμετρική γείωση του κτηρίου, η οποία περιγράφεται στη συνέχεια. Απολήξεις της θεμελιακής γείωσης, ίδιας διατομής με την ταινία θεμελιακής γείωσης και σε απόσταση 0.3 m από την τελική στάθμη του δαπέδου, θα προβλεφθούν εσωτερικά και εξωτερικά του κτηρίου του Υποσταθμού. Περιμετρικά του κτηρίου ελέγχου και σε απόσταση 4m από τις πλευρές της βάσης θεμελίωσής του, θα εγκατασταθεί αγωγός γείωσης επικασσιτερωμένου χαλκού διατομής 150mm 2. Επίσης, ο αγωγός γείωσης θα αναπτυχθεί και μέσω εγκαρσίων διασυνδέσεων στον περιμετρικό βρόγχο για τη δημιουργία πεδίων διαστάσεων όχι μεγαλύτερων των 2m x 2m, για την αποφυγή επικίνδυνων τάσεων επαφής. Η περιμετρική γείωση θα συνδεθεί σε αρκετά σημεία (τουλάχιστον δύο) με το υπόλοιπο σύστημα γείωσης του Α/Π. Περιμετρικά της ορθογώνιας βάσης θεμελίωσης του κτηρίου και κοντά στα σημεία που καταλήγουν οι αγωγοί καθόδου του Συστήματος Αντικεραυνικής Προστασίας θα εγκατασταθούν κατακόρυφα ηλεκτρόδια. Τα κατακόρυφα ηλεκτρόδια (ράβδοι γείωσης) θα έχουν διάμετρο 19 mm (τουλάχιστον) και μήκους 3m. Οι ράβδοι γείωσης θα είναι επιχαλκωμένοι ηλεκτρολυτικά με χαλύβδινη ψυχή. Το πάχος της επιχάλκωσης θα είναι τουλάχιστον 250μm. Σε περίπτωση που χρησιμοποιηθούν σύνδεσμοι μεταξύ τμημάτων της ράβδου γείωσης, η σύνδεση μεταξύ των τμημάτων θα είναι αγώγιμη σε όλο το μήκος της και δεν θα είναι χαλαρή ή μη αποτελεσματική μετά την οδήγηση της ράβδου στο έδαφος. Κάθε ράβδος γείωσης θα τοποθετηθεί μέσα σε οπή διαμέτρου 100mm. Ο επιπλέον χώρος της οπής (εκτός του ηλεκτροδίου) θα πληρωθεί με βελτιωτικό γειώσεως (δηλ. υλικό καλής αγωγιμότητας, όπως π.χ. μπετονίτης). Το συνολικό βάθος της οπής πρέπει να είναι 15cm μικρότερο από το συνολικό μήκος του ηλεκτροδίου. Σημειώνεται ότι, η οπή λόγω της ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 16

βραχώδους μορφολογίας του εδάφους - πρέπει να ανοιχτεί με τρυπάνι. Σημειώνεται ότι, στα ηλεκτρόδια που βρίσκονται περιμετρικά του κτιρίου του Υποσταθμού θα καταλήγουν οι αγωγοί καθόδου του Συστήματος Αντικεραυνικής Προστασίας του (βλ. Σύστημα Αντικεραυνικής Προστασίας κτηρίου). Όλες οι ενώσεις μεταξύ των γειωτών πρέπει να γίνουν με χυτή κόλληση με τη μέθοδο cadweld (αλουμινοθερμική συγκόλληση). Το πλεονέκτημα της συγκόλλησης με τη μέθοδο cadweld είναι ότι εξασφαλίζει μηδενική αντίσταση διαβάσεων καθώς και αποφυγή γαλβανικών φαινομένων σε περίπτωση ανομοιογενών υλικών. Τα κατακόρυφα ηλεκτρόδια γείωσης καθώς και οι ταινίες γείωσης δεν επιτρέπεται να έρχονται σε επαφή με καλώδια ισχύος και ελέγχου. Επισημαίνεται ότι, η απόσταση των γειωτών από τα καλώδια ισχύος και ελέγχου θα είναι τουλάχιστον 20 cm. Ισοδυναμικές συνδέσεις Εσωτερικά του κτηρίου θα προβλεφθεί πλέγμα λεπτών αγωγών γαλβανισμένου χάλυβα πεδίων διάστασης 50mm x 50mm. Το πλέγμα θα τοποθετηθεί στο δάπεδο επί του οπλισμού του ενώ στους περιμετρικούς τοίχους πριν από το τελικό επίχρισμα. Θα συνδέεται σε αρκετά σημεία με τον οπλισμό των δομικών στοιχείων και μέσω των εσωτερικών απολήξεων με τη θεμελιακή γείωση. Εσωτερικά του κτηρίου του Υποσταθμού θα προβλεφθούν ζυγοί γείωσης εξίσωσης δυναμικού, οι οποίοι θα αποτελούνται από χάλκινες μπάρες ελάχιστης διάστασης 30mm x 5mm και μήκους ανάλογα με τη χρήση τους, τοποθετημένοι σε εσοχές του κτηρίου ή επίτοιχα σε ερμάριο και σε απόσταση 50cm από την τελική στάθμη του δαπέδου, συνδεδεμένοι μέσω των εσωτερικών απολήξεων με τη θεμελιακή γείωση. Οι συνδέσεις των ζυγών γείωσης με το δίκτυο Γείωσης θα γίνονται τουλάχιστον σε δύο σημεία. Ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός, όπως Πίνακες Διανομής (Μέσης Τάσης, Χαμηλής Τάσης), ελέγχου και προστασίας, ηλεκτρονόμοι, Μετασχηματιστής Υπηρεσίας 20/0.4KV κ.α. καθώς και ο βοηθητικός ηλεκτρολογικός εξοπλισμός θα γειωθεί μέσω χάλκινων αγωγών γείωσης (πολύκλωνων ή ταινίας) κατάλληλης διατομής. Ο εξοπλισμός των πινάκων θα γειωθεί μέσω του ζυγού γείωσης που θα φέρει ο κάθε πίνακας. Ο ζυγός γείωσης αυτός θα συνδεθεί με το δίκτυο γείωσης. Ο οπλισμός ή η θωράκιση των καλωδίων ισχύος και ελέγχου θα γειωθούν μέσω εύκαμπτης ταινίας γείωσης. Τα καλώδια ισχύος θα γειώνονται και στις δύο άκρες τους, ενώ τα ακροκιβώτια των καλωδίων μέσω μιας από τις βίδες στήριξής τους. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 17

6. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΖΕΥΞΗΣ Α/Π Τα υπόγεια καλώδια ισχύος ΜΤ της κάθε ομάδας του Α/Π θα καταλήγουν εντός του Κτηρίου Ελέγχου δια μέσου καταλλήλων καναλιών διέλευσης καλωδίων τα οποία θα προβλεφθούν στο δάπεδο του κτιρίου. Τα καλώδια θα εισέρχονται σε κατάλληλους μεταλλοενδεδυμένους πίνακες (METAL ENCLOSED SWITCHGΕAR). Τα πεδία του πίνακα θα περιλαμβάνουν τριπολικές μπάρες χαλκού 630 Α. Συγκεκριμένα θα υπάρχουν δύο (2) συγκροτήματα 3-Φ ζυγών Μ.Τ., τα οποία δεν θα συνδέονται ηλεκτρικά μεταξύ τους. Οι Α/Γ του Α/Π θα κατανέμονται μεταξύ των δύο 3-Φ ζυγών Μέσης Τάσης (βλ. ΗΛΚ 01). Στον Υποσταθμό θα προβλεφθεί πίνακας τροφοδοσίας Μετασχηματιστή Ξηρού Τύπου 20KV/400V, ισχύος 100 KVA, ο οποίος θα χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία των βοηθητικών κυκλωμάτων του Υποσταθμού. Ο πίνακας θα διαθέτει Διακόπτη Φορτίου και ασφάλειες ΜΤ ονομαστικής έντασης 6,3 Α (ενδεικτική τιμή). Από την πλευρά της ΧΤ θα υπάρχει επίσης διακόπτης φορτίου και ασφάλειες ΧΤ για την προστασία των καταναλωτών χαμηλής τάσης καθώς και για την απομόνωση του Μετασχηματιστή. Το συγκρότημα πινάκων ΜΤ του Κέντρου Ελέγχου του Α/Π θα αποτελείται από τα παρακάτω πεδία: Πεδία Αυτόματων Διακόπτων Διασύνδεσης (2 πεδία). Κάθε πεδίο θα περιλαμβάνει έναν Αυτόματο Διακόπτη Ισχύος SF6 24KV, 630Α, 50/125KV, 16KA/1sec με ηλεκτροκίνητο μηχανισμό λειτουργίας, Αποζεύκτη 24KV, 630Α, 50/125KV, 16KA/1sec, Γειωτή ο οποίος θα είναι μηχανικά μανδαλωμένος με τον αποζεύκτη και τρεις (3) Μ/Σ εντάσεως (βλ. ΗΛΚ-01). Ο Α/Δ θα είναι εξοπλισμένος με Η/Ν ο οποίος θα περιλαμβάνει α) Προστασία υπερφόρτισης, β) Προστασία υπερεντάσεως, γ) Προστασία διαρροής ως προς γη, δ) Προστασία πτώσης τάσης, ε) Προστασία υπέρτασης, στ) Προστασία υποσυχνότητας, ζ) Προστασία υπερσυχνότητας, η) Προστασία ομοπολικής συνιστώσας τάσης. Πεδία Μετασχηματιστών Τάσης (2 πεδία). Κάθε πεδίο θα περιλαμβάνει Διακόπτη Φορτίου SF6 24KV, 200Α, 50/125KV, 16KA/1sec, γειωτή, τρεις (3) M/Σ τάσεως και τρεις (3) ασφάλειες 6.3 Α για την προστασία των Μ/Σ τάσεως (βλ. ΗΛΚ-01). Πεδία αντικεραυνικής προστασίας και αναχώρησης καλωδίων Μ.Τ. προς τον Υ/Σ 150/20KV (2 πεδία). Κάθε πεδίο θα περιλαμβάνει Διακόπτη Φορτίου 24KV, 630Α, 50/125KV, 16KA/1sec και τρεις (3) αποχετευτές υπερτάσεων 21KV/10KA. Πεδίο βοηθητικών καταναλώσεων (1 πεδίο). Το πεδίο αυτό θα τροφοδοτεί Μ/Σ Ξηρού Τύπου 100 KVA, 20KV/400 V, χαμηλών απωλειών, για την εξυπηρέτηση των βοηθητικών κυκλωμάτων και καταναλώσεων του Υποσταθμού (τροφοδοσία Η/Ν πεδίων ΜΤ, φωτιστικών, θερμαντικών σωμάτων, κλιματιστικής μονάδας, πρίζες για τις γενικές ανάγκες των τεχνικών κλπ). Το πεδίο θα περιλαμβάνει Διακόπτη Φορτίου SF6 24KV, 200Α, 50/125KV, 16KA/1sec, Γειωτή, τρεις (3) ασφάλειες για την προστασία του Μ/Σ (βλ. ΗΛΚ-01). ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 18

ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Χ.Τ. Εκτός από τους πίνακες ΜΤ, ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός του Υποσταθμού θα περιλαμβάνει: Φορτιστή και μπαταρίες για την τροφοδοσία των Η/Ν των πεδίων Μ.Τ. Οι μπαταρίες θα πρέπει να παρέχουν αυτονομία τουλάχιστον 48 ωρών. Πίνακα Χ.Τ. βοηθητικών λειτουργιών του Υποσταθμού (για την ηλεκτρική τροφοδότηση των εγκαταστάσεων κλιματισμού, θερμαντικών σωμάτων, πυρανιχνευτών, φωτισμού και ρευματοδοτών κλπ). Αυτόματο Σύστημα Πυρανίχνευσης. Το σύστημα πυρανίχνευσης και αναγγελίας φωτιάς θα απαρτίζεται από ανιχνευτές ιονισμού (δύο πάνω από το χώρο των Πινάκων Μ.Τ., ένας πάνω από το Μ/Σ Υπηρεσίας, ένας πάνω από τους Πίνακες Χ.Τ., ένας πάνω από το Η/Ζ και ένας πάνω από τη δεξαμενή καυσίμου), οι οποίοι συνδέονται σε πίνακα πυρανίχνευσης και από εκεί δίδονται εντολές προς τη σειρήνα συναγερμού καθώς και στον τηλεφωνικό επιλογέα για την αναγγελία της φωτιάς. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις εργασίες σύνδεσης των ακροκιβωτίων ΜΤ, οι οποίες πρέπει να γίνονται σύμφωνα με αντίστοιχα τεχνικά φυλλάδια των κατασκευαστών, με τους κανόνες της επιστήμης και της τεχνικής και με τους ισχύοντες κανονισμούς και τις τεχνικές οδηγίες του ΤΕΕ. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 19

7. ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Στο Α/Π θα εγκατασταθεί πλήρες σύστημα ελέγχου, εποπτείας και μετρήσεων (SCADA - Supervisory, control and data aquisition) το οποίο θα περιλαμβάνει κεντρικό ηλεκτρονικό υπολογιστή, εκτυπωτή, modem, interface κλπ., περιφερειακά και περιφερειακές μονάδες με επεξεργαστή (RTU) σε κάθε Α/Γ και κάθε μετεωρολογικό ιστό) και το απαραίτητο εξειδικευμένο λογισμικό για την λειτουργία του συστήματος ελέγχου και μετρήσεων. Το σύστημα SCADA θα αποτελείται από τα εξής 3 επί μέρους τμήματα: Κεντρικό ηλεκτρονικό υπολογιστή (supervisor computer) που θα είναι εγκατεστημένος στο Κέντρο Ελέγχου του Α/Π. Περιφερειακές μονάδες με μικροεπεξεργαστή (RTUs = Remote Terminal Units) ο οποίος θα εγκατασταθεί σε κάθε Α/Γ και σε κάθε μετεωρολογικό ιστό για τον έλεγχο των βασικών λειτουργιών τους καθώς επίσης και για την συλλογή και αποστολή (μετάδοση) των μετρήσεων προς κεντρική μονάδα ηλεκτρονικού υπολογιστή Ειδικό λογισμικό με την βοήθεια του οποίου θα είναι δυνατός ο έλεγχος επί αρκετών λειτουργιών της κάθε Α/Γ όπως π.χ. θέση εντός και θέση εκτός (Start - Stop), reset, προγραμματισμός διαφόρων παραμέτρων λειτουργίας των Α/Γ κλπ. Επιπλέον θα γίνεται σε συνεχή ροή η αποθήκευση και αρχειοθέτηση των τιμών των περισσοτέρων παραμέτρων της κάθε Α/Γ στον σκληρό δίσκο ηλεκτρονικού υπολογιστή και θα καταγράφονται η ταχύτητα και η διεύθυνση του ανέμου από αντίστοιχα όργανα μέτρησης εγκατεστημένα στους μετεωρολογικούς ιστούς του Αιολικού Πάρκου. Η μετάδοση των πληροφοριών των διαφόρων παραμέτρων των Α/Γ, καθώς επίσης στοιχείων για την ταχύτητα και την διεύθυνση του ανέμου από τους μετεωρολογικούς ιστούς του αιολικού πάρκου, θα γίνεται μέσω του υπογείου δικτύου επικοινωνιών του Α/Π το οποίο θα αποτελείται από καλώδια οπτικών ινών. Για κάθε ομάδα Α/Γ θα χρησιμοποιηθεί ένα καλώδιο δώδεκα (12) οπτικών ινών 9/125, κατάλληλου γι απευθείας εγκατάσταση στο έδαφος. Το Α/Π θα έχει τη δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας με το Κέντρο Ελέγχου Ενέργειας. Για το σκοπό αυτό θα εγκατασταθεί κατάλληλο Σύστημα Εποπτικού Ελέγχου, με το οποίο θα αποστέλλονται (σε 24ωρη βάση), ενδείξεις, σημάνσεις και αναλογικά λειτουργικά μεγέθη του Α/Π. Από το Α/Π θα αποστέλλονται οι εξής πληροφορίες: Στιγμιαία αποδιδόμενη / απορροφούμενη ενεργός ισχύς του Α/Π (MW). Στιγμιαία παραγόμενη / απορροφούμενη άεργος ισχύς του Α/Π (MVAr). Τάση στο ζυγό ΜΤ του Α/Π (kv). Συχνότητα στο ζυγό ΜΤ του Α/Π (Hz). Μέγιστη ικανότητα παραγωγής ισχύος (MW) που μπορεί να αποδώσει το Α/Π βάσει των επικρατουσών συνθηκών και της τεχνικής καταστάσεώς του. Κατάσταση Αυτόματου Διακόπτη Διασύνδεσης του Α/Π. Λειτουργία του Η/Ν του Αυτόματου Διακόπτη Διασύνδεσης του Α/Π λόγω υπερφόρτισης, υπερέντασης ή ρεύματος διαρροής ως προς γη. Παραβίαση ορίων Τάσης Συχνότητας. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 20

8. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Α/Π Το προϋπολογιστικό κόστος του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού και εργασιών Μ.Τ. του Α/Π ανέρχεται στα 1.006.000 Ευρώ (βλ. Συνημμένο Πίνακα Προϋπολογισμού Η/Μ Εργασιών). ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 21

9. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ 9.1. ΚΟΙΝΑ ΕΡΓΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ Το Α/Π θα συνδεθεί με τους ζυγούς 20 kv του νέου Υ/Σ 150/20KV μέσω υπόγειου δικτύου Μ.Τ. τεσσάρων (4) κυκλωμάτων (XLPE 4x(3x300mm 2 Al+25mm 2 Al) ), μήκους 15,5 km περίπου. Στο Τοπογραφικό Διάγραμμα ΗΛΚ-02 φαίνεται η όδευση του Δικτύου Διασύνδεσης 20KV. Τα προαναφερθέν Δίκτυο Διασύνδεσης Μέσης Τάσης θα μελετηθεί και θα κατασκευαστεί σύμφωνα με τον ισχύοντα Εθνικό Κανονισμό Εγκατάστασης και Συντήρησης Υπαιθρίων Γραμμών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΚΕΣΥΓΗΕ) και τις τυποποιημένες κατασκευές ΔΕΗ, με τήρηση των οδηγιών και προδιαγραφών ΔΕΗ. Τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή τους θα προέρχονται από δόκιμους προμηθευτές ΔΕΗ και θα τελούν υπό τον έλεγχο και έγκριση της ΔΕΗ. Ο έλεγχος των υλικών από την αρμόδια υπηρεσία της ΔΕΗ πριν από τη χρήση τους και θα βαρύνει την ιδιοκτήτρια εταιρεία. Η εταιρεία θα τηρεί πλήρη στοιχεία για την προμήθεια και διαχείριση των υλικών κατασκευής, καθώς και τα αναγκαία ανά υλικό στοιχεία, που πιστοποιούν τη σύμφωνη με τις προδιαγραφές της ΔΕΗ παραγγελία και παραλαβή του (Αποτελέσματα δοκιμών, Πιστοποιητικά ελέγχου, Τιμολόγια, Δελτία Αποστολής κλπ.) και θα τα διαθέτει σε κάθε ζήτηση αρμοδίων οργάνων της ΔΕΗ. Επίσης θα αναγγέλλει, στις αρμόδιες Υπηρεσίες της ΔΕΗ, έγκαιρα προ της χρήσης των υλικών, κάθε παραγγελία. Συγκεκριμένα η αναγγελία θα περιλαμβάνει: Κωδικό ΔΕΗ, περιγραφή και κωδικό προδιαγραφής του υλικού. Ονοματεπώνυμο Προμηθευτή και Διεύθυνση εργοστασίου ή αποθήκης του. Αριθμό παραγγελίας (σύμβαση προμήθειας), ημερομηνία και ποσότητα παραγγελίας. Το έργο Διασύνδεσης Μέσης Τάσης του Α/Π με το νέο Υ/Σ 150/20KV θα κατασκευαστεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ΔΕΗ. Στο μονογραμμικό διάγραμμα ΗΛΚ-01 φαίνεται η ηλεκτρολογική διάταξη του Α/Π καθώς και η διασύνδεσή του, μέσω υπόγειου Δικτύου Μέσης Τάσης, με το νέο Υ/Σ 150/20KV. Ο νέος Υ/Σ 150/20KV θα περιλαμβάνει (κατ ελάχιστο για τις ανάγκες του υπό εξέταση Έργου): Έναν Μ/Σ Ισχύος ικανότητας 40/50 MVA. Δύο (2) πλήρεις πύλες Γραμμής Μεταφοράς (Γ.Μ.) 150KV. Μία (1) πύλη Υψηλής Τάσης (150KV ) του Μ/Σ Ισχύος. Μία (1) πύλη Μέσης Τάσης (20KV ) τύπου ΤΜ του Μ/Σ Ισχύος. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 22

Δύο (2) πύλες Μέσης Τάσης (20KV) τύπου IPPM για τη διασύνδεση του Α/Π. Πυκνωτές αντιστάθμισης αέργου ισχύος, ονομαστικής ισχύος 8-12 MVAr (στα 20KV) σε δύο ή τρεις συστοιχίες των 4 MVAr (εάν απαιτηθούν από τους Όρους Σύνδεσης του ΔΕΣΜΗΕ). Στη συνέχεια αναλύεται το ολικό κόστος ανέγερσης του νέου Υ/Σ 150/20KV. ΣΤΟΙΧΕΙΑ Υ/Σ 150/20KV Ποσότητα Μοναδιαίο Κόστος ΣΥΝΟΛΑ Ζυγός 150KV 1 80 k 80 k Ένας (1) Μ/Σ Ισχύος ικανότητας 40/50 MVA 1 680 k 680 k Μία (1) πύλη 150KV του Μ/Σ Ισχύος 1 200 k 200 k Μία (1) πύλη 20KV του Μ/Σ Ισχύος 1 200 k 200 k Δύο (2) πλήρεις πύλες Γραμμής Μεταφοράς 2 500 k 1.000 k Δύο (2) πύλες Μέσης Τάσης (20KV) 2 80 k 160 k Πυκνωτές αντιστάθμισης 12MVAr 1 220 k 220 k ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Υ/Σ 150/20KV 2.540 k Οι μοναδιαίες τιμές του παρακάτω Πίνακα είναι σύμφωνα με τα εγκεκριμένα από τη ΡΑΕ μοναδιαία κόστη για τα Έργα Διασύνδεσης. Σημειώνεται επίσης ότι, με βάση τις ισχύουσες τιμές της αγοράς και σύμφωνα με την εμπειρία του μελετητή, ο εν λόγω Υ/Σ μπορεί να κοστίσει έως και 3.300 k. 9.2 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΩΝ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ Α/Π Το προϋπολογιστικό κόστος των Έργων Διασύνδεσης με το Σύστημα 150KV του Α/Π είναι: Κατασκευή υπόγειου Δικτύου Μ.Τ. από τον Υ/Σ Ζεύξης του Α/Π έως τον νέο Υ/Σ 150/20KV συνολικού μήκους 15,5 km αντίστοιχα (4 συνεστραμμένα καλώδια Μ.Τ. XLPE 3x300 mm 2 Al + 25 mm 2 Al) 15,5 km x 220 k /km = 3.410 k (με βάση κόστη αγοράς) Κόστος ανέγερσης του νέου Υ/Σ 150/20KV 2.540 k (με βάση κόστη ΡΑΕ) ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ Α/Π 5.950 k Τα έργα Διασύνδεσης του Α/Π με το Σύστημα 150KV θα κατασκευαστούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ΔΕΗ. Στο συνημμένο Τοπογραφικό Διάγραμμα Έργων Διασύνδεσης με το Σύστημα φαίνεται η θέση του νέου Υ/Σ 150/20KV καθώς και το υπόγειο δίκτυο διασύνδεσης του Α/Π με αυτόν. Συνεπώς, το συνολικό προϋπολογιστικό κόστος των Έργων Διασύνδεσης ανέρχεται στα 5.950. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 23

10. ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΣ 150/20KV 10.1 Σύντομη Περιγραφή Η θέση ανέγερσης του Υ/Σ 150/20KV επιλέχθηκε με τα ακόλουθα, κατά σειρά σπουδαιότητας, κριτήρια: 1. Την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών οχλήσεων. Για το λόγο αυτό η υποψήφια θέση εγκατάστασης του νέου Υποσταθμού 150/20KV επιδιώχθηκε να είναι κάτω από την υφιστάμενη Γραμμή Μεταφοράς 150KV ΚΥΤ ΛΑΡΙΣΑΣ ΒΟΛΟΣ ΙΙ (ώστε να μην απαιτηθεί η κατασκευή τμήματος Γραμμής Μεταφοράς 150KV), όσο το δυνατόν μακρύτερα από οικισμούς και σε έκταση κοντινή στα Αιολικά Πάρκα της εταιρείας. 2. Τη δυνατότητα κατασκευής επαρκούς συστήματος γείωσης. Διευκρινίζεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την κατασκευή ενός Υποσταθμού 150/20KV είναι η ύπαρξη εδάφους το οποίο να εμφανίζει καλή ηλεκτρική αγωγιμότητα (τέτοια είναι τα χωματώδη εδάφη). 3. Την ύπαρξη υφιστάμενων οδών πρόσβασης. 4. Την ελαχιστοποίηση των απαιτούμενων χωματουργικών εργασιών για την ανέγερση του Υ/Σ 150/20KV. 5. Την ελαχιστοποίηση του κόστους κατασκευής και λειτουργίας (ελαχιστοποίηση απωλειών ενέργειας) του Δικτύου Διασύνδεσης του Αιολικού Σταθμού με τον Υ/Σ 150/20KV. 6. Την ευκολία συντήρησης και λειτουργίας του Υ/Σ 150/20KV και των αντίστοιχων Δικτύων Μέσης Τάσης. Ο νέος Υ/Σ 150/20KV, ο οποίος θα κατασκευαστεί για τις ανάγκες διασύνδεσης του Έργου, θα περιλαμβάνει: Έναν Μ/Σ Ισχύος ικανότητας 40/50 MVA. Δύο (2) πλήρεις πύλες Γραμμής Μεταφοράς (Γ.Μ.) 150KV. Μία (1) πύλη Υψηλής Τάσης (150KV ) του Μ/Σ Ισχύος. Μία (1) πύλη Μέσης Τάσης (20KV ) τύπου ΤΜ του Μ/Σ Ισχύος. Δύο (2) πύλες Μέσης Τάσης (20KV) τύπου IPPM για τη διασύνδεση του Α/Π. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 24

Πυκνωτές αντιστάθμισης αέργου ισχύος, ονομαστικής ισχύος 8-12 MVAr (στα 20KV) σε δύο ή τρεις συστοιχίες των 4 MVAr (εάν απαιτηθούν από τους Όρους Σύνδεσης του ΔΕΣΜΗΕ). Τα έργα Διασύνδεσης των Α/Π με το Σύστημα των 150KV θα κατασκευαστουν σύμφωνα με τους όρους του ΔΕΣΜΗΕ και τις προδιαγραφές και τεχνικές οδηγίες της ΔΕΗ. 10.2 Διάρθρωση Υ/Σ 150/20KV 10.2.1 Πλήρης πύλη Γραμμής Μεταφοράς 150KV Περιλαμβάνει: - Έναν τριπολικό (3Ρ) διακόπτη (A/Δ) 170 kv, 1200 Α, 31,5 kα. - Έναν χειροκίνητο 3Ρ αποζεύκτη (Α/Ζ) γραμμής 150 kv με γειωτή, 1200 Α. - Έναν ανά ζυγό 150 kv, ηλεκτροκίνητο 3Ρ αποζεύκτη (Α/Ζ) ζυγών, 1200 A. - Tρείς Μ/Σ εντάσεως 150 kv, 1000-500/1-1-1 Α. - Tρείς επαγωγικούς Μ/Σ τάσεως, 160000/ 3 : 120/ 3-120/ 3-120/ 3 V. - Mία κυματοπαγίδα για σύστημα 150 kv - Έναν πυκνωτή ζεύξεως για σύστημα 150 kv. - Συσκευές και συστήματα επιτήρησης, προστασίας, ελέγχου και μετρήσεων. - Τα απαιτούμενα ικριώματα στήριξης του ως άνω υπαίθριου εξοπλισμού. - Τα απαιτούμενα ικριώματα προσδεσης της Γ.Μ. 150 kv. 10.2.2 Ζυγοί 150 kv Το τμήμα αυτό των Έργων του Υποσταθμού περιλαμβάνει: - Μία διάταξη ζυγών 150 kv με τα απαιτούμενα για την στήριξη τους ικριώματα. - Επίσης θα περιλαμβάνονται τρεις Μ/Σ τάσεως επαγωγικού τύπου με τρία δευτερεύοντα τυλίγματα, σχέσεως 160000/ 3 : 120/ 3-120/ 3-120/ 3 V, με κλάση ακριβείας 0.5, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για μετρήσεις. Οι αγωγοί των ζυγών 150kV μπορεί να είναι σταθεροί φερόμενοι επί κατάλληλων μονωτήρων στηρίξεως ή εύκαμπτοι ανηρτημένοι μέσω μονωτήρων αναρτήσεως ανάλογα με το βασικό σχεδιασμό του Έργου. Στην περίπτωση των εύκαμπτων αγωγών θα χρησιμοποιηθούν πολύκλωνοι γυμνοί αγωγοί χαλκού (Cu) ή αλουμινίου (Al) με χαλύβδινη ενίσχυση. Στην περίπτωση των σταθερών αγωγών θα χρησιμοποιηθούν γυμνοί σωλήνες ηλεκτρολυτικού χαλκού (Cu) ή αλουμινίου (Al) ή ακόμη και ράβδοι ορθογωνικής διατομής ηλεκτρολυτικού χαλκού (Cu) ή αλουμινίου (Al). ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 25

Στην περίπτωση των σταθερών αγωγών θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει πρόβλεψη για αντιμετώπιση των θερμοκρασιακών συστολών ή διαστολών των αγωγών όπως και πρόβλεψη για διατήρηση της ευθυγραμμίας τους και μετά την εγκατάστασής τους. Οι αγωγοί των κυκλωμάτων ισχύος είτε σταθεροί είτε εύκαμπτοι θα πρέπει να πληρούν τους όρους των προδιαγραφών TR-2, SS-17 και SS-139 της ΔΕΗ / ΔΝΕΜ. Η ηλεκτρική και η μηχανική τους επάρκεια στις πιθανές μέγιστες καταπονήσεις είτε σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας είτε σε συνθήκες σφαλμάτων, θα αποδειχθεί με αναλυτική μελέτη που θα υποβληθεί για έλεγχο και έγκριση στη ΔΕΗ. Από την προηγούμενη μελέτη θα πρέπει να προκύπτουν με σαφήνεια και ακρίβεια οι μέγιστες μηχανικές καταπονήσεις που στατικά ή κρουστικά μπορεί να μεταβιβαστούν επί των ικριωμάτων ανάρτησης ή και επί των στοιχείων του εξοπλισμού στα σημεία σύνδεσης των αγωγών. Επίσης, η μηχανική και ηλεκτρική αντοχή των ζυγών και των στοιχείων του εξοπλισμού επί των οποίων θα στηρίζονται ή θα συνδέονται αυτοί (μονωτήρες στήριξης, ακροδέκτες εξοπλισμού) πρέπει να αποδειχτεί με λεπτομερείς μελέτες που θα υποβληθούν για έγκριση στη ΔΕΗ / ΔΝΕΜ. Οι προηγούμενες μελέτες θα αφορούν και τις συνθήκες λειτουργίας και τις συνθήκες σφαλμάτων. Τα αποτελέσματα των προηγούμενων μελετών θα πρέπει να επιβεβαιώνουν το σωστό γεωμετρικό σχεδιασμό της ηλεκτρολογικής διάταξης του Υ/Σ όπως και την επάρκεια από άποψη μηχανικής αντοχής των ακροδεκτών των στοιχείων του εξοπλισμού. Επιπροσθέτως θα αποδεικνύουν την επάρκεια των αποστάσεων ασφαλείας (μεταξύ φάσεων και μεταξύ φάσεως γης) στις πιο δυσμενείς περιβαλλοντικές και ηλεκτρικές συνθήκες (Συνθήκη μεγίστου βέλους). Το ύψος των ζυγών από το έδαφος θα είναι τουλάχιστον 5m. Τα προηγούμενα θα πρέπει να ληφθούν υπ όψη, μαζί βεβαίως με όλα τα άλλα απαραίτητα δεδομένα, για τη σωστή διαστασιολόγηση των ικριωμάτων πρόσδεσης και των σφιγκτήρων σύνδεσης από άποψη αντοχής. 10.2.3 Πύλη Μ/Σ 20/150 kv Περιλαμβάνει : - Έναν Μ/Σ 150/20 kv ισχύος 40/50 MVA. - Έναν 3Ρ διακόπτη 170 kv, 1200 Α, 31,5 ka. - Έναν ανά ζυγό 150 kv, ηλεκτροκίνητο 3Ρ Α/Ζ ζυγών 150 kv, 1200 Α. - Τρεις Μ/Σ έντασης 150 kv, 200 100 /1-1-1 Α. ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 26

- Τρία Αλεξικέραυνα 150 kv για προστασία του Μ/Σ από υπερτάσεις στην πλευρά 150 kv, εφόσον αποδειχθούν απαραίτητα από κατάλληλη μελέτη υπερτάσεων και συνεργασίας μονώσεων που θα πρέπει να εκπονήσει ο Ανάδοχος του Έργου. - Τρία Αλεξικέραυνα 20 kv για προστασία του Μ/Σ από υπερτάσεις. - Τρεις Μ/Σ εγχύσεως παλμού ελέγχου μετρητών διπλού τιμολογίου. - Έναν Μ/Σ εσωτερικής υπηρεσίας 20/0.4 kv, απαραίτητο για την εξασφάλιση βοηθητικής ισχύος για τις λειτουργίες του Υ/Σ, ισχύος τουλάχιστον 150 kva. - Μια αντίσταση γειώσεως ουδετέρου κόμβου του Μ/Σ ισχύος, 12 Ω, 20 kv. - Έναν Α/Ζ 20 kv για άμεση γείωση του ουδετέρου κόμβου του Μ/Σ Ισχύος και έναν Α/Ζ 20 kv για γείωση του ουδετέρου κόμβου μέσω της αντίστασης. - Συσκευές και συστήματα επιτήρησης προστασίας ελέγχου και μετρήσεων. - Τα απαιτούμενα ικριώματα στήριξης του ως άνω υπαίθριου εξοπλισμού. 10.2.4 Πύλες Μέσης Τάσης ( 20 kv ) Θα αναπτυχθούν μέσα σε κλειστούς πίνακες "Metal clad" που θα εγκατασταθούν εντός του κτιρίου του Υποσταθμού. Θα είναι σύμφωνες με την Προδιαγραφή SS-130 της ΔΕΗ/ΔΝΕΜ και διακρίνονται σε: Πύλη εισόδου (1 πύλη) από Μ/Σ 20/150 KV Πύλες αναχωρήσεων Γραμμών Διανομής 20 KV προς τα Α/Π της εταιρείας. Σημειώνεται ότι όλες οι Γραμμές Διανομής από τον Υποσταθμό θα είναι υπόγειες. 10.2.5 Βοηθητικές παροχές Σ.Ρ. και Ε.Ρ Οι βοηθητικές παροχές περιλαμβάνουν: - Συγκρότημα συσσωρευτών 110 V με αντίστοιχο Φορτιστή - Πίνακα Διανομής Σ.Ρ. - Ηλεκτροπαραγωγό Ζεύγος (Η/Ζ) ισχύος τουλάχιστον 30 kva - Πίνακα διανομής Ε.Ρ. με δυνατότητα μεταγωγής τροφοδοσίας από τρεις διαφορετικές πηγές (από τον βοηθητικό ΜΣ υπηρεσίας, από το ΗΖ και μία ελεύθερη ) ΜΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡ. ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ. Ε.Μ.Π. 27