Περιεχόµενα. Κεφάλαιο 1: Καλό ξεκίνηµα Κεφάλαιο 2: Εργασία στα Windows Vista Κεφάλαιο 3: Το ιαδίκτυο και τα Windows Vista...

Περιεχόµενα Κεφάλαιο 1: Καλό ξεκίνηµα... 4 Καλωσορίσατε!...4 Η επιφάνεια εργασίας των ελληνικών Windows Vista...7 Γνωριµία µε το ποντίκι...10 Το παράθυρο και τα περιεχόµενά του...15 Και πάλι το ποντίκι...26 Γνωριµία µε το πληκτρολόγιο...29 Κεφάλαιο 2: Εργασία στα Windows Vista... 38 Άνοιγµα προγραµµάτων...38 Τα πλαίσια διαλόγου...48 Άµεση ηλεκτρονική Βοήθεια...56 Πού αλλού οδηγεί το κουµπί Έναρξη;...57 Ιδιότητες γραµµής εργασιών και µενού "Έναρξη"...63 ιάφορες χρήσιµες εργασίες στα Windows Vista...63 Σβήσιµο του υπολογιστή...68 Κεφάλαιο 3: Το ιαδίκτυο και τα Windows Vista... 70 Το ιαδίκτυο...70 Υπηρεσίες του ιαδικτύου...71 ιευθύνσεις στο ιαδίκτυο...72 Σύνδεση στο ιαδίκτυο...72 Περιπλάνηση σε ιστοσελίδες...73 Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο...74 3

Κεφάλαιο 1 Καλό ξεκίνηµα Μόλις παραλάβατε τον καινούργιο υπολογιστή σας. Βρίσκεται επάνω στο γραφείο σας, µε όλα του τα εξαρτήµατα συνδεδεµένα, και είναι έτοιµος να υπακούσει στις επιθυµίες σας. Ο υπολογιστής σας λειτουργεί µε βάση τα "ελληνικά" Windows Vista, τα οποία είναι ένα βασικό πρόγραµµα (λειτουργικό σύστηµα) που χρησιµοποιεί διάφορες εικόνες και συµβολισµούς για να επικοινωνεί µαζί σας. Στο εισαγωγικό αυτό βιβλίο θα προσπαθήσουµε να σας περιγράψουµε τις βασικές γνώσεις που απαιτούνται για να χρησιµοποιήσετε τα Windows Vista. Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες, θα βρείτε αρκετές στην πλούσια, ενσωµατωµένη ηλεκτρονική βοήθεια των Windows Vista. Άλλες πηγές είναι τα ειδικά περιοδικά του κλάδου και η εξειδικευµένη βιβλιογραφία. Από τις εκδόσεις ΚΛΕΙ ΑΡΙΘΜΟΣ κυκλοφορούν µερικές σειρές βιβλίων στις οποίες, ανάλογα µε το επίπεδο των γνώσεών σας και τις ανάγκες σας, µπορείτε να βρείτε οποιοδήποτε βιβλίο σάς ενδιαφέρει. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζονται οι σειρές αυτές, µαζί µε µια περιγραφή του είδους των βιβλίων που περιλαµβάνει η κάθε µία. Αναλυτικότερη περιγραφή µπορείτε να βρείτε στον κατάλογο που υπάρχει στο τέλος του βιβλίου. Καλωσορίσατε! Καλωσορίσατε στο µαγικό κόσµο των προσωπικών υπολογιστών! Είναι ένας κόσµος διαφορετικός, ένας κόσµος µε πολλά πρόσωπα. Ένας κόσµος όπου καθένας µπορεί να βρει αυτό που τον ενδιαφέρει! 4

Καλό ξεκίνηµα Πίνακας 1. Σειρές βιβλίων όπου µπορείτε να ανατρέξετε για περισσότερα στοιχεία. Σειρά Περιγραφή Εκδότης Εύκολα Οδηγοί της Microsoft Βήµα Βήµα Με µια µατιά Εντυπωσιακά σε εµφάνιση και περιεχόµενο, εξολοκλήρου έγχρωµα βιβλία, στα οποία θα βρείτε τις βασικές πληροφορίες που χρειάζεστε για να δουλέψετε. Βιβλία που αποτελούν την απόλυτη και πληρέστερη αναφορά για κάθε πρόγραµµα, από την ίδια τη Microsoft Press. Για τους απαιτητικούς χρήστες, που θέλουν πραγµατικά να εξαντλήσουν τις δυνατότητες που τους παρέχει ένα πρόγραµµα. Σειρά βιβλίων που συνοδεύονται από δισκέτες ή CD-ROM, τα οποία χρησιµοποιείτε στα µαθήµατα πρακτικής εξάσκησης που περιέχονται σε κάθε βιβλίο. Βήµα προς βήµα οδηγίες για το κάθε τι που µπορείτε να κάνετε µε το συγκεκριµένο πρόγραµµα. Η γρήγορη, εποπτική µέθοδος που σας επιτρέπει να στρώσετε στη δουλειά τον προσωπικό σας υπολογιστή µέσα σε ελάχιστο χρόνο. Χάρη στις σαφείς και απόλυτα κατανοητές, βήµα προς βήµα οδηγίες του βιβλίου, οι οποίες συνοδεύονται από πληθώρα εικόνων, θα καταφέρετε να µάθετε όλα όσα χρειάζεστε για να εκµεταλλευθείτε στο έπακρο την ισχύ του υπολογιστή σας και τα προγράµµατα που χρησιµοποιείτε. IDG Κλειδάριθµος Microsoft Press Κλειδάριθµος Microsoft Press Κλειδάριθµος Microsoft Press Κλειδάριθµος Windows Vista, λειτουργικό σύστηµα, και βοηθητικά προγράµµατα Το βασικό λειτουργικό πρόγραµµα (ή λειτουργικό σύστηµα) που είναι εγκατεστηµένο στον υπολογιστή σας ονοµάζεται Windows Vista από τις αγγλικές λέξεις window (παράθυρο) και vista (θέα) που σηµαίνει κάτι σαν "παράθυρα µε θέα". Τα Windows Vista είναι ένα λειτουργικό σύστηµα που ενεργοποιείται αυτόµατα µε την εκκίνηση του υπολογιστή σας, και χρησιµοποιεί διασύνδεση γραφικών (δηλαδή επικοινωνεί µε το χρήστη µε διάφορα σύµβολα και εικόνες) για να διευκολύνει την εργασία του µε τον υπολογιστή. Επίσης, αξιοποιεί σε µεγάλο βαθµό και το ποντίκι ως συσκευή για την εισαγωγή δεδοµένων στον υπολογιστή και την επιλογή διαταγών στα προγράµµατά του. 5

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Τα βασικά βοηθητικά προγράµµατα Αφού λοιπόν το µηχάνηµά σας χρησιµοποιεί ως λειτουργικό σύστηµα τα Windows Vista, διαθέτει και µια σειρά χρήσιµα βοηθητικά προγράµµατα για τις πιο συνηθισµένες εργασίες που κάνουν οι χρήστες των υπολογιστών. Τέτοια βοηθητικά προγράµµατα είναι: Το βοήθηµα WordPad για τη σύνταξη και την επεξεργασία κειµένων Το βοήθηµα Ζωγραφική για απλή σχεδίαση Το βοήθηµα Εξερεύνηση των Windows για να βρίσκετε το δρόµο σας µέσα στον υπολογιστή Εργαλεία που θα σας φανούν χρήσιµα καθώς θα γνωρίζετε καλύτερα τις δυνατότητες του υπολογιστή σας ιάφορα παιχνίδια: τα Chess Titans, Mahjong Titans, το Ναρκαλιευτής, Κούπες, Πασιέντζα, Κυψέλες, Πασιέντζα Αράχνη, Purble Place, και Inkball. Περισσότερα για τα Windows Vista και τη λειτουργία τους, αλλά και για τα βοηθητικά τους προγράµµατα και την εφαρµογή τους, θα πούµε στη συνέχεια. Ας ξεκινήσουµε! Ας υποθέσουµε λοιπόν ότι ο υπολογιστής σας βρίσκεται δίπλα ή και επάνω στο γραφείο σας, έτοιµος µε όλα τα εξαρτήµατά του συνδεδεµένα, και ότι ανυποµονείτε να "κάνετε κάτι" µαζί του. Τι θα χρειαστείτε για τα πρώτα σας βήµατα Εκτός από τον υπολογιστή, για να παρακολουθήσετε τα παραδείγµατα και τις οδηγίες που δίνουµε σε αυτό το βιβλίο καλό είναι να έχετε πρόχειρες τρεις κοινές δισκέτες 3,5 ιντσών, HD (υψηλής πυκνότητας) 1,44 MB. Αν γνωρίζετε τι σηµαίνουν αυτά τα "µυστηριώδη", έχει καλώς. Αν δεν γνωρίζετε, ζητήστε τες µε αυτά ακριβώς τα στοιχεία από τον προµηθευτή του υπολογιστή σας ή από το κατάστηµα από το οποίο προµηθεύεστε αναλώσιµα. Αν θέλετε να µάθετε κάτι περισσότερο περί δισκετών, στο βιβλίο αυτό υπάρχει η σχετική ενότητα. Πατήστε λοιπόν το διακόπτη του υπολογιστή για να του δώσετε ρεύµα! 6

Καλό ξεκίνηµα Η επιφάνεια εργασίας των ελληνικών Windows Vista Πατήστε το διακόπτη ON/OFF (πολλές φορές έχει τα γράµµατα Ι/Ο ή την επιγραφή POWER) του υπολογιστή σας, δώστε ρεύµα (αν χρειάζεται) και στην οθόνη του συστήµατός σας, και... Το θηρίο µουγκρίζει και σφυρίζει! Ξαφνικά, η κεντρική µονάδα του υπολογιστή σας αρχίζει να γρυλίζει και να σφυρίζει, λαµπάκια αναβοσβήνουν στην µπροστινή του όψη, και... γίνεται φως! Στην οθόνη αρχίζουν να εµφανίζονται διάφορα ακαταλαβίστικα, πίνακες µε αριθµούς, οδηγίες διάφορες που εξαφανίζονται πριν προλάβετε καλά-καλά να τις διαβάσετε, και µετά τα πάντα ηρεµούν. Από την κεντρική µονάδα ακούγεται µονάχα ο ελαφρός βόµβος της µονάδας τροφοδοσίας, και στην οθόνη του υπολογιστή... Τα Windows Vista σάς καλωσορίζουν Όταν ξεκινάτε τον υπολογιστή σας, εµφανίζεται η οθόνη του Κέντρου Υποδοχής, από την οποία µπορείτε να εµφανίσετε πληροφορίες για θέµατα σχετικά µε τα Windows Vista και τον υπολογιστή σας και να εκτελέσετε διάφορες χρήσιµες εργασίες, όπως να προσθέσετε χρήστες, να µεταφέρετε αρχεία και ρυθµίσεις, να συνδεθείτε στο ιαδίκτυο για να βρείτε διάφορες πληροφορίες και καλούδια, και διάφορα άλλα τα οποία θα γνωρίσετε σιγά-σιγά (Εικόνα 1). Προς το παρόν, πατήστε στο κόκκινο κουµπί Κλείσιµο της οθόνης αυτής (είναι το κουµπί µε το Χ στην επάνω δεξιά γωνία της). Το Κέντρο Υποδοχής θα κλείσει και θα εµφανιστεί η επιφάνεια εργασίας των Windows Vista, που βλέπετε στην Εικόνα 2. Στην επιφάνεια εργασίας θα κάνετε τα πάντα µε τον υπολογιστή σας. Πέρα από το µεγάλο κενό χώρο στο κέντρο της οθόνης, υπάρχουν και κάποια εργαλεία ή χειριστήρια που σας βοηθούν να υλοποιείτε τις επιθυµίες σας µε τα Windows Vista. Γι' αυτό και θα πρέπει να εξοικειωθείτε µε τα περιεχόµενά της, τον τρόπο χειρισµού τους, και τις δυνατότητες που σας παρέχουν. Το µοναδικό εικονίδιο που υπάρχει εξαρχής στην επιφάνεια εργασίας είναι ο Κάδος Ανακύκλωσης, που οδηγεί στον τόπο "προσωρινής παραµονής" κάθε λογής "σκουπιδιών" που διαγράφετε από τον υπολογιστή σας, για την περίπτωση που θα µετανιώσετε και θα τα ξαναχρειαστείτε. Στην οθόνη του υπολογιστή µπορεί, επίσης, να υπάρχουν και άλλα εικονίδια, ανάλογα µε τα προγράµµατα που έχετε εγκαταστήσει. 7

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Εικόνα 1. Το Κέντρο Υποδοχής των Windows Vista Εικόνα 2. Η επιφάνεια εργασίας των Windows Vista Το κουµπί Έναρξη Στην κάτω αριστερή γωνία της οθόνης, βρίσκεται το κουµπί Έναρξη. Από εδώ ξεκινούν τα πάντα, από εδώ µπορείτε να φτάσετε σε κάθε γωνία του υπολογιστή σας και 8

Καλό ξεκίνηµα των περιφερειακών του συσκευών, από εδώ µπορείτε να κάνετε οποιονδήποτε χειρισµό είναι δυνατός µε τον υπολογιστή σας. Η γραµµή εργασιών και η περιοχή ενδείξεων (συστήµατος) Στο κάτω µέρος της οθόνης υπάρχει µια γκρίζα λωρίδα. η περιοχή αυτή ονοµάζεται γραµµή εργασιών (taskbar) και είναι ιδιαίτερα χρήσιµη στην εργασία µε τα Windows Vista. Η γραµµή εργασιών µπορεί επίσης να µεγαλώνει ή και να µετακινείται. Περισσότερα σχετικά µε τη γραµµή εργασιών θα βρείτε στο Κεφάλαιο 2, όπου κάνουµε α- ναφορά στις ιδιότητές της. Στην κάτω δεξιά γωνία της οθόνης υπάρχει µια "διαφορετική" περιοχή της γραµµής εργασιών. αυτή είναι η περιοχή ενδείξεων (ή περιοχή συστήµατος). Στην περιοχή αυτή, εµφανίζονται κάθε λογής χρήσιµες ενδείξεις, άλλες µόνιµα και άλλες παροδικά. Στο αριστερό µέρος της γραµµής εργασιών, δεξιά από το κουµπί Έναρξη, εµφανίζονται αρχικά τέσσερα (ή και περισσότερα) εικονίδια προγραµµάτων. Στην πραγµατικότητα, αυτά τα τέσσερα εικονίδια αποτελούν µια γραµµή εργαλείων (toolbar), δηλαδή ένα ειδικό σύνολο κουµπιών που σας επιτρέπουν την εκτέλεση εργασιών µε ένα απλό πάτηµα µε το ποντίκι. Αυτή η γραµµή εργαλείων ονοµάζεται γραµµή εργαλείων Γρήγορη εκκίνηση. Οι γραµµές εργαλείων είναι ένα πολύ συνηθισµένο χαρακτηριστικό όλων των σύγχρονων προγραµµάτων των υπολογιστών, και µια από τις σηµαντικότερες ιδιότητές τους είναι ότι συνήθως µπορείτε να τις προσαρµόζετε ώστε να περιέχουν εκείνα ακριβώς τα κουµπιά που σας βολεύουν στη δουλειά σας. Ενδείξεις στην περιοχή συστήµατος Μερικές από τις πιο συνηθισµένες ενδείξεις που θα βρείτε στην περιοχή συστήµατος είναι οι εξής: Ένδειξη Σηµασία Ένδειξη γλώσσας. Αλλάζει µε το συνδυασµό πλήκτρων αλλαγής γλώσσας (αριστερό Alt + Shift ή Ctrl + Shift) ή όταν πατάτε σε αυτή µε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Ένδειξη ώρας. Ένταση ήχου (αφορά την κάρτα ήχου στον υπολογιστή σας). Εικονίδιο χειρισµού της Πλευρικής εργαλειοθήκης (Sidebar). 9

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Ένδειξη Σηµασία Ένδειξη λειτουργίας εκτυπωτή. Ένδειξη λειτουργίας µόντεµ ή ενεργού σύνδεσης σε δίκτυο. Η Πλευρική εργαλειοθήκη Όπως βλέπετε στην Εικόνα 2, ολόκληρη τη δεξιά πλευρά της επιφάνειας εργασίας καταλαµβάνει µια σειρά µεγαλούτσικα και χαριτωµένα εικονίδια, µε πρώτο-πρώτο στην κορυφή ένα όµορφο ρολόι. Αυτή είναι η περίφηµη Πλευρική εργαλειοθήκη (Sidebar), µια από τις καινοτοµίες των Windows Vista. Πρόκειται για µια περιοχή όπου είναι βολικά συγκεντρωµένα σε µία θέση διάφορα µικροεργαλεία ή µικροεφαρµογές (gadgets), δηλαδή µικρές εφαρµογές που κάνουν χρήσιµα πράγµατα, όπως το ρολόι που σας δείχνει την ώρα, ένα ηµερολόγιο, και άλλα. Η Πλευρική εργαλειοθήκη είναι πλήρως προσαρµόσιµη µπορείτε να προσθέσετε και να αφαιρέσετε µικροεργαλεία, καθώς και να ρυθµίσετε πολλά από αυτά. Θα πούµε κάποια πράγµατα παραπάνω στο Κεφάλαιο 2. Γνωριµία µε το ποντίκι Το ποντίκι (Εικόνα 3) είναι µια διαδεδοµένη συσκευή εισαγωγής δεδοµένων και α- νταλλαγής πληροφοριών µε τον υπολογιστή. Υπάρχουν ποντίκια σε πολλές µορφές, χρώµατα, και σχήµατα, µε τουλάχιστον δύο πλήκτρα (µη ρωτάτε µέχρι πόσα...) καθώς και µε τροχό για ευκολότερη κύλιση σελίδων. Τα ποντίκια συνδέονται µε την κεντρική µονάδα του υπολογιστή µέσω ενός καλωδίου ή ασύρµατα. Εικόνα 3. Το ηλεκτρονικό ποντίκι, απαραίτητο εργαλείο για την εργασία µε τα Windows Vista. Οι χειρισµοί µε το ποντίκι έχουν πολύ µεγάλη χρησιµότητα σε περιβάλλοντα γραφικών όπως είναι τα Windows, γι αυτό και θα περιγράψουµε αναλυτικά τις δυνατότητές τους στις αντίστοιχες ενότητες. 10

Καλό ξεκίνηµα Ο δείκτης Το κέντρο του χειρισµού του ποντικιού βασίζεται σε ένα σύµβολο (δείκτης του ποντικιού) που έχει σχήµα ανάλογο µε την εργασία που εκτελείται (Πίνακας 2) και κινείται στην οθόνη ανάλογα µε την κίνηση του ποντικιού. Αφού οδηγήσετε το δείκτη στο σηµείο της οθόνης που θέλετε, πατάτε το αριστερό ή το δεξιό πλήκτρο ή τα διπλοπατάτε (δηλαδή πατάτε γρήγορα και διαδοχικά δύο φορές στο ίδιο σηµείο). Καµιά φορά, το πάτηµα µπορεί να συνδυάζεται µε ταυτόχρονο πάτηµα κάποιου πλήκτρου ολίσθησης (shift key) στο πληκτρολόγιο. Υπάρχουν επίσης και άλλες τεχνικές, όπως το σύρσιµο (dragging) και η µεταφορά και απόθεση (drag and drop). Περισσότερα για τις τεχνικές αυτές σε επόµενες ενότητες. Πίνακας 2. Οι πιο συνηθισµένες µορφές του δείκτη του ποντικιού είκτης Σηµασία Βασικός δείκτης κατάδειξης είκτες αλλαγής διαστάσεων είκτης µετακίνησης είκτης αναµονής είκτης αναζήτησης βοήθειας είκτης επιλογής ή εισαγωγής κειµένου είκτης "τηλεµεταφοράς" Μετακίνηση και πάτηµα Ο βασικός χειρισµός µε το ποντίκι είναι το πάτηµα (ή κλικ). Θα πρέπει πρώτα να σύρετε το ποντίκι κινώντας το στην κοιλιά του επάνω στο "ποντικοδρόµιό" (mousepad) του ή στο γραφείο σας, και να οδηγήσετε το δείκτη του στο σηµείο της επιφάνειας εργασίας του υπολογιστή όπου θέλετε να κάνετε κάτι. Στη συνέχεια, πρέπει να πατήσετε και να αφήσετε γρήγορα ελεύθερο το πλήκτρο του ποντικιού. Καθώς µετακινείτε το ποντίκι επάνω στο γραφείο σας, πολύ συχνά φτάνετε στην άκρη και δεν έχετε άλλο χώρο ώστε, µετακινώντας το σώµα του ποντικιού, να µετακινήσετε το δείκτη εκεί που θέλετε στην επιφάνεια εργασίας. εν υπάρχει κανένας λόγος ανη- 11

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista συχίας: αρκεί να σηκώσετε το ποντίκι στον αέρα (οπότε η κίνηση του δείκτη στην οθόνη του υπολογιστή σταµατάει) και να το ακουµπήσετε πιο µέσα στο (πραγµατικό) σας γραφείο, όπου θα έχετε πια αρκετό χώρο για να µετακινήσετε το σώµα του ποντικιού και, µαζί του, το δείκτη στην οθόνη. Αριστερό πλήκτρο δεξιό πλήκτρο Για τη δουλειά µε το ποντίκι στα Windows Vista ισχύουν δύο παραδοχές. Η πρώτη είναι ότι το ποντίκι έχει δύο πλήκτρα Η δεύτερη παραδοχή είναι ότι το κύριο ή πρωτεύον (δηλαδή το πιο σηµαντικό) πλήκτρο είναι το αριστερό, ενώ το δευτερεύον πλήκτρο είναι το δεξιό. Η δεύτερη παραδοχή βασίζεται στο γεγονός ότι ο κόσµος µας είναι, στην πλειοψηφία του, κόσµος δεξιόχειρων χρηστών. Αν, πάντως, ανήκετε στη µειοψηφία των αριστερόχειρων χρηστών, µπορείτε να µετατρέψετε το ποντίκι σας σε "αριστερόχειρο", µε κύριο πλήκτρο το δεξιό του και δευτερεύον το αριστερό. Η αλλαγή αυτή γίνεται από τον Πίνακα Ελέγχου. Αν θέλετε να µάθετε για τον Πίνακα Ελέγχου, δείτε το Κεφάλαιο 2. Προσοχή: Ακόµη και αν κάνετε το ποντίκι σας "αριστερόχειρο", πρέπει να θυ- µάστε ότι η οδηγία πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού παντού σηµαίνει, ουσιαστικά, πατήστε το κύριο πλήκτρο του ποντικιού και, εποµένως, στα αριστερόχειρα ποντίκια πρέπει να πατήσετε το δεξιό πλήκτρο του ποντικιού. Αντίστοιχα, η οδηγία πατήστε µε το δεξιό πλήκτρο σηµαίνει για τα "αριστερόχειρα" ποντίκια ότι πρέπει να πατήσετε το αριστερό πλήκτρο τους. Σηµείωση: Το πιο πιθανό είναι το ποντίκι σας να διαθέτει και ένα µικρό τροχό ανάµεσα στα δύο βασικά πλήκτρα του. Απλώς να ξέρετε ότι περιστρέφοντάς τον µπορείτε να κυλάτε τα περιεχόµενα των παραθύρων αντί να πατάτε στις ράβδους κύλισης. Αξίζει τώρα να κάνετε µερικές δοκιµές για το πάτηµα και τη χρήση του ποντικιού. Οδηγίες στην οθόνη Οδηγήστε το δείκτη του ποντικιού επάνω στην ένδειξη ώρας, στην περιοχή συστήµατος στην κάτω δεξιά γωνία της οθόνης, και αφήστε τον ακίνητο για µερικά δευτερόλεπτα. Θα εµφανιστεί ένα µικρό ορθογώνιο πλαίσιο µε την τρέχουσα ηµεροµηνία. Πρόκειται για µια χρήσιµη βοήθεια, που προσφέρεται για πολλά εργαλεία ή χειριστήρια των Windows Vista. Αν δεν γνωρίζετε τι ακριβώς κάνει κάποιο εργαλείο ή χειρι- 12

Καλό ξεκίνηµα στήριο, δοκιµάστε να δείξετε σε αυτό µε το δείκτη του ποντικιού και αφήστε το ποντίκι ακίνητο επάνω στο χειριστήριο για µερικά δευτερόλεπτα. είναι πολύ πιθανό να εµφανιστεί κάποιο µικρό πλαίσιο µε µια διευκρινιστική επιγραφή (λέγεται συµβουλή οθόνης ScreenTip). Πάτηµα στην ένδειξη αγγλικών-ελληνικών Στη συνέχεια, δείξτε στην ένδειξη της γλώσσας και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Θα εµφανιστεί ένα πλαίσιο µε τις διαθέσιµες γλώσσες εργασίας στον υπολογιστή. Η γλώσσα που είναι ενεργοποιηµένη επισηµαίνεται µε ένα σηµάδι ελέγχου ("τσεκάρισµα") στα αριστερά της. είξτε µε το δείκτη του ποντικιού στην επιλογή γλώσσας που δεν είναι ενεργός και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Το πλαίσιο µε τις επιλογές γλώσσας κλείνει. Η ένδειξη γλώσσας στην περιοχή συστή- µατος αλλάζει σύµφωνα µε την επιλογή που µόλις κάνατε. Αν θέλετε να επιστρέψετε στην προηγούµενη γλώσσα, επαναλάβετε ξανά τα προηγούµενα βήµατα. Ξαναδείξτε τώρα στην ένδειξη γλώσσας και πατήστε το δεξιό πλήκτρο του ποντικιού. Θα εµφανιστεί ένα πλαίσιο λέγεται αναδυόµενο µενού (pop-up menu) ή µενού συντόµευσης (shortcut menu) µε επιλογές οι οποίες σας επιτρέπουν να κάνετε διάφορες ρυθµίσεις σε σχέση µε τη γλώσσα που θα χρησι- µοποιείται στον υπολογιστή σας και διάφορα άλλα συναφή θέµατα. Ανάλογη είναι η λειτουργία αριστερού και δεξιού πλήκτρου του ποντικιού σε ολόκληρη σχεδόν την έκταση των Windows Vista και των προγραµµάτων που έχουν σχεδιαστεί ειδικά γι' αυτά. Με το αριστερό πλήκτρο γίνονται συνήθως ενεργητικές επιλογές, εκτελούνται διαταγές, κ.ο.κ., µε κάπως γενικότερη εµβέλεια, ενώ µε το δεξιό πλήκτρο του ποντικιού εµφανίζεται ένα µενού µε συγκεκριµένες διαταγές, επιλογές, ή δυνατότητες, που αφορούν το στοιχείο στο οποίο δείχνει ο δείκτης του. εξιό πάτηµα στην επιφάνεια εργασίας οκιµάστε ένα ακόµη χαρακτηριστικό παράδειγµα χρήσης του δεξιού πλήκτρου στην επιφάνεια εργασίας. είξτε σε µια κενή περιοχή της και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. ε θα συµβεί τίποτε. Πατήστε τώρα το δεξιό πλήκτρο του ποντικιού. Θα εµφανιστεί ένα µενού µε πολλές χρήσιµες επιλογές που αφορούν εργασίες επάνω στην επιφάνεια εργα- 13

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista σίας των Windows Vista (π.χ. τακτοποίηση εικονιδίων, δηµιουργία νέων αρχείων, και προσαρµογή διαφόρων χαρακτηριστικών της οθόνης σας). Πάτηµα στο κουµπί Έναρξη Το κουµπί που θα πατήσετε χιλιάδες φορές καθώς δουλεύετε στα Windows Vista είναι το κουµπί Έναρξη, στην κάτω αριστερή γωνία της οθόνης σας. αυτό το στρογγυλό κουµπί µε το πολύχρωµο παράθυρο. οκιµάστε το! Οδηγήστε το δείκτη του ποντικιού επάνω στο κουµπί Έναρξη και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Το µενού Έναρξη ανοίγει (Εικόνα 4). Οι επιλογές στην αριστερή πλευρά του σας οδηγούν σε όλα τα διαθέσιµα προγράµµατα που είναι εγκατεστηµένα στον υπολογιστή σας. Για παράδειγµα, πατώντας στην επιλογή Όλα τα προγράµµατα ανοίγετε ένα υπο- µενού µε τα διαθέσιµα προγράµµατα, όπου µπορείτε να βρείτε τα αγαπηµένα σας παιχνίδια (επιλογή Παιχνίδια). Στο δεξιό τµήµα του, υπάρχουν επιλογές για κάποια στοιχεία που χρησιµοποιούνται συχνά. Για παράδειγµα, πατώντας στην επιλογή Πίνακας Ελέγχου, ανοίγετε το παράθυρο του Πίνακα Ελέγχου µε διάφορες δυνατότητες ρυθµίσεων του υπολογιστή σας. Επιλογή αντικειµένου Μια πολύ χρήσιµη τεχνική είναι η επιλογή αντικειµένων. Για να εφαρµόσετε κάποια διαταγή σε ένα ή περισσότερα αντικείµενα, πρέπει πρώτα να τα επιλέξετε. Για να επιλέξετε ένα αντικείµενο, πρώτα δείχνετε σε αυτό και στη συνέχεια πατάτε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Τα επιλεγµένα αντικείµενα διακρίνονται από το ότι περιβάλλονται από ένα πλαίσιο επισήµανσης µε διαφορετικό χρώµα. Επιλογή εικονιδίου Εικόνα 4. Το µενού Έναρξη οδηγεί στο υποµενού Παιχνίδια, το οποίο περιέχει όλα τα παιχνίδια που διαθέτουν τα Windows Vista. Στην επιφάνεια εργασίας, δείξτε στο εικονίδιο Κάδος Ανακύκλωσης και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού σας. Το εικονίδιο επιλέγεται (περιβάλλεται από ένα πλαίσιο επισήµανσης). 14

Καλό ξεκίνηµα Πατήστε σε κάποια άλλη, κενή περιοχή της επιφάνειας εργασίας. Το εικονίδιο αποεπιλέγεται (το πλαίσιο επισήµανσης χάνεται και επιστρέφουν τα πραγµατικά του χρώµατα). Μπορείτε επίσης να επιλέξετε πολλά αντικείµενα ταυτόχρονα. Περισσότερες πληροφορίες γι' αυτό το θέµα θα βρείτε στην ενότητα "Η πολλαπλή επιλογή". Το διπλοπάτηµα Μια ειδική κατηγορία πατήµατος µε το ποντίκι είναι το διπλοπάτηµα. Το διπλοπάτηµα δεν είναι τίποτα περισσότερο από δύο διαδοχικά πατήµατα, που γίνονται το ένα µετά το άλλο και αρκετά γρήγορα. Σηµείωση: Αν τα διαδοχικά πατήµατα δε γίνουν "αρκετά γρήγορα", ο υπολογιστής θα τα θεωρήσει µεµονωµένα απλά πατήµατα. Μπορεί να χρειαστεί να ε- ξασκηθείτε λίγο µέχρι να βρείτε τον κατάλληλο ρυθµό των δύο διαδοχικών πατηµάτων που ο υπολογιστής σας αντιλαµβάνεται ως διπλοπάτηµα. ιπλοπάτηµα σε εικονίδιο Ένας καλός τρόπος για να συνηθίσετε στην ταχύτητα του διπλοπατήµατος είναι εξασκώντας την, π.χ., στα εικονίδια της επιφάνειας εργασίας. Έτσι, αν δείξετε στο εικονίδιο Κάδος Ανακύκλωσης και διπλοπατήσετε "σωστά", το εικονίδιο θα ανοίξει και θα παρουσιάσει σε ένα παράθυρο τα "σωθικά" του υπολογιστή σας διαφορετικά α- πλώς θα παραµείνει επιλεγµένο. Το παράθυρο και τα περιεχόµενά του Τα παράθυρα (στα αγγλικά, windows) είναι µια από τις σηµαντικότερες κατηγορίες αντικειµένων που θα συναντήσετε στα Windows Vista. Υπάρχουν παράθυρα πολλών κατηγοριών και χρήσεων, αλλά στα περισσότερα θα συναντήσετε τα ίδια βασικά στοιχεία. Γι' αυτό πρέπει να είστε εξοικειωµένοι µε τη "γεωγραφία" των παραθύρων και τη χρήση των διαφόρων χειριστηρίων τους. Το κέρδος από αυτή τη γνώση είναι πολλαπλό, αφού σε όλα τα προγράµµατα των Windows Vista τα παράθυρα λειτουργούν παρόµοια και ο χειρισµός τους γίνεται µε τον ίδιο τρόπο. Πατήστε στο µενού Έναρξη και µετά πατήστε στην επιλογή Υπολογιστής. Θα ανοίξει το παράθυρο της Εικόνας 5. Παρατηρούµε ότι κάθε παράθυρο έχει ορθογώνιο σχήµα και οι πλευρές του ονοµάζονται όρια. Μπορείτε να αλλάξετε τις διαστάσεις του παραθύρου µετακινώντας τα όριά του µε τη βοήθεια του ποντικιού. 15

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Εικόνα 5. Το παράθυρο Υπολογιστής Αλλάξτε τις διαστάσεις του παραθύρου Οδηγήστε το δείκτη επάνω στη δεξιά πλευρά (δεξιό όριο) του παραθύρου, µέχρι αυτός να αλλάξει σχήµα και να πάρει τη µορφή του δείκτη αλλαγής διαστάσεων (Πίνακας 2 στη σελίδα 11). Πατήστε και κρατήστε πατηµένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Κρατώντας πάντοτε πατηµένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού, σύρετε το ποντίκι σας προς τα αριστερά. Ο δείκτης αλλαγής διαστάσεων θα µετακινηθεί προς τα αριστερά, συµπαρασύροντας µαζί του και το όριο του παραθύρου. Αφού µετακινήσετε αρκετά το ποντίκι, αφήστε ελεύθερο το αριστερό πλήκτρο του. Η κίνηση του δείκτη του ποντικιού θα σταµατήσει και, µαζί της, θα σταµατήσει και το όριο του παραθύρου στη νέα του θέση (Εικόνα 6). Ο δείκτης αλλαγής διαστάσεων των παραθύρων έχει διαφορετική µορφή, ανάλογα µε τη διεύθυνση στην οποία θα γίνει η µεταβολή. Όταν, µάλιστα, τοποθετηθεί σε µια από τις γωνίες του παραθύρου, ο δείκτης γίνεται διαγώνιος και η µεταβολή των διαστάσεων γίνεται σε δύο διαστάσεις: και οριζόντια και κατακόρυφα. Γραµµή τίτλου και γραµµή διεύθυνσης Στην επάνω πλευρά κάποιων παραθύρων υπάρχει η γραµµή τίτλου. Ανάλογα µε το είδος του παραθύρου, στη γραµµή αυτή εµφανίζεται το όνοµα της εφαρµογής και το όνοµα του αρχείου που είναι ανοιχτό στην εφαρµογή. Στην Εικόνα 5, στη γραµµή τίτλου του παραθύρου Υπολογιστής δεν εµφανίζεται τίποτα επειδή πρόκειται για πα- 16

Καλό ξεκίνηµα ράθυρο φακέλου, και τα Windows Vista αφήνουν κενή τη γραµµή τίτλου των φακέλων. Το όνοµα του παραθύρου όµως εµφανίζεται στη γραµµή διεύθυνσης, ακριβώς κάτω από την κενή γραµµή τίτλου. Γραµµή τίτλου Γραµµή διεύθυνσης είκτης αλλαγής διαστάσεων εξιό όριο Εικόνα 6. Μετακίνηση του δεξιού ορίου του παραθύρου Στη δεξιά άκρη της γραµµής τίτλου βρίσκονται τα τρία κουµπιά χειρισµού του παραθύρου. Τα κουµπιά αυτά είναι, από αριστερά προς τα δεξιά, το κουµπί Ελαχιστοποίησης (Minimize), το κουµπί Μεγιστοποίησης (Maximize) ή κουµπί Επαναφοράς κάτω (Restore Down), ανάλογα µε την περίπτωση, και το κουµπί Κλεισίµατος (Εικόνα 7). Στα κουµπιά αυτά πατάτε µε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού για να τα χειριστείτε. κουµπί Ελαχιστοποίησης κουµπί Μεγιστοποίησης/Επαναφοράς κάτω κουµπί Κλεισίµατος Εικόνα 7. Τα κουµπιά χειρισµού των παραθύρων οκιµάστε τα κουµπιά χειρισµού των παραθύρων Οδηγήστε το δείκτη του ποντικιού επάνω στο κουµπί Ελαχιστοποίησης του παραθύρου Υπολογιστής και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του. 17

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Το παράθυρο ελαχιστοποιείται και µετατρέπεται σε ορθογώνιο κουµπί της γραµµής εργασιών (Εικόνα 8). Εικόνα 8. Το παράθυρο Υπολογιστής ως κουµπί της γραµµής εργασιών Στη γραµµή εργασιών, πατήστε µε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού στο κουµπί Υπολογιστής. Στην οθόνη σας θα εµφανιστεί ξανά το παράθυρο Υπολογιστής, στην ίδια θέση και µε τις ίδιες διαστάσεις που είχε όταν το ελαχιστοποιήσατε. Οδηγήστε τώρα το δείκτη του ποντικιού στο κουµπί Μεγιστοποίησης (το µεσαίο από τα τρία κουµπιά) και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Το παράθυρο µεγιστοποιείται και γεµίζει ολόκληρη την οθόνη του υπολογιστή σας. Το µεσαίο κουµπί µετατρέπεται από κουµπί Μεγιστοποίησης σε κουµπί Επαναφοράς κάτω (Εικόνα 9). Πατήστε στο κουµπί Επαναφοράς κάτω. Στην οθόνη σας θα εµφανιστεί ξανά το παράθυρο Υπολογιστής, στην ίδια θέση και µε τις ίδιες διαστάσεις που είχε πριν το µεγιστοποιήσετε. Πατήστε µε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού στο κουµπί Κλεισίµατος (το τελευταίο δεξιά κουµπί στη γραµµή τίτλου). Το παράθυρο Υπολογιστής κλείνει. ιπλοπατήστε στο εικονίδιο Υπολογιστής. Το παράθυρο θα ξανανοίξει, στην ίδια θέση και µε τις ίδιες διαστάσεις που είχε πριν το κλείσετε. Πατήστε πάλι στο κουµπί Ελαχιστοποίησης. Μετά, πατήστε µε το δεξιό πλήκτρο του ποντικιού στο κουµπί Υπολογιστής της γραµµής εργασιών. Θα εµφανιστεί ένα µενού µε τις διαταγές Επαναφορά, Μεγιστοποίηση, και Κλείσι- µο. Όποια από αυτές και να επιλέξετε, το παράθυρο θα αντιδράσει σαν να είχατε πατήσει στο αντίστοιχο κουµπί. Στο µενού υπάρχουν και οι διαταγές Μετακίνηση, Μέγεθος, και Ελαχιστοποίηση, οι οποίες είναι αµυδρές όταν ένα παράθυρο είναι ελαχι- 18

Καλό ξεκίνηµα στοποιηµένο σε κουµπί της γραµµής εργασιών αλλά εµφανίζονται αν πατήσετε µε το δεξιό πλήκτρο του ποντικιού στη γραµµή τίτλου του. Εικόνα 9. Το µεγιστοποιηµένο παράθυρο Υπολογιστής. Παρατηρήστε το τροποποιηµένο κουµπί Επαναφοράς κάτω. Η γραµµή µενού Κάτω από τη γραµµή τίτλου των παραθύρων βρίσκεται συνήθως η γραµµή µενού. Στη γραµµή µενού υπάρχουν τα ονόµατα των µενού τα οποία ανοίγουν για να εµφανίσουν διαταγές χειρισµού του περιεχοµένου των παραθύρων. Αν προσέξατε, προηγουµένως είπαµε "συνήθως". Αυτό επειδή τα Windows Vista δεν εµφανίζουν εξ ορισµού τη γραµµή µενού στα παράθυρα των φακέλων. Στο παράθυρο Υπολογιστής στις προηγούµενες εικόνες δεν υπάρχει γραµµή µενού. Αντί γι' αυτό, κάτω από τη γραµµή διεύθυνσης βλέπετε µια γραµµή εργαλείων µε συνήθεις ενέργειες που µπορείτε να εκτελέσετε (Οργάνωση, Προβολές, κλπ.). Μπορείτε όµως να εµφανίσετε τη γραµµή µενού πατώντας το πλήκτρο Alt. Ανάµεσα στην άδεια γραµµή τίτλου και τη γραµµή διεύθυνσης εµφανίζεται η κρυµµένη γραµµή µε τα µενού Αρχείο, Επεξεργασία, Προβολή, Εργαλεία, και Βοήθεια. Οδηγήστε το δείκτη του ποντικιού επάνω σε οποιοδήποτε από αυτά τα µενού και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του. Θα εµφανιστεί το "κρυµµένο" µενού, που προσφέρει µια σειρά διαταγές και επιλογές. 19

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Για να διαλέξετε κάποια από τις διαταγές του µενού ή να ενεργοποιήσετε κάποια από τις επιλογές του, δείξτε σε αυτή µε το δείκτη του ποντικιού και πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Προτιµάτε τη γραµµή µενού κρυµµένη; Απλώς πατήστε πάλι το πλήκτρο Alt. Όπως θα παρατηρήσετε, κάθε φορά που το πατάτε η γραµµή µενού εµφανίζεται και κρύβεται εναλλάξ. Κάθε λογής µενού Στα Windows Vista, τα µενού αποτελούν τον κύριο τρόπο εργασίας µε προγράµµατα. Όλες οι δυνατότητες των προγραµµάτων είναι διαθέσιµες στο χρήστη µέσω κάποιων µενού. Η γενική χρήση των µενού σε όλα τα προγράµµατα των Windows Vista είναι παρόµοια: άνοιγµα του µενού, επιλογή της ενέργειας, και πάτηµα του ποντικιού για ενεργοποίηση. Όποιος χρησιµοποιήσει µία φορά στη ζωή του τα µενού σε οποιοδήποτε πρόγραµµα των Windows Vista, γνωρίζει πώς να τα χρησιµοποιεί σε όλα τα προγράµµατα των Windows. Η δυνατότητα αυτή διευκολύνει αφάνταστα τη γνωριµία µε νέα προγράµµατα και την εκµάθησή τους, αφού ο βασικός τρόπος εργασίας είναι κοινός. Πολύ βοηθάει, επίσης, η χρήση παρόµοιων µενού. Για τη διευκόλυνση των χρηστών των προγραµµάτων τους, η συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών κατασκευής λογισµικού (δηλαδή προγραµµάτων και εφαρµογών) για τα Windows Vista τοποθετούν τις διαταγές που είναι κοινές σε όλα τα προγράµµατα σε ίδια µενού. Έτσι, σε όλα τα προγράµµατα για Windows Vista (οι ελάχιστες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα) θα βρείτε ένα µενού Αρχείο (ή File), όπου βρίσκονται όλες οι διαταγές και δυνατότητες γενικότερης διαχείρισης (π.χ. ονοµασία και αποθήκευση αρχείων, εκτύπωση περιεχο- µένων, κ.ο.κ.), ένα µενού Επεξεργασία (ή Edit) όπου βρίσκονται διάφορες βασικές (ή, ανάλογα µε το πρόγραµµα, και λιγότερο βασικές) διαταγές επεξεργασίας (αντιγραφή, επικόλληση, διαγραφή, κ.ο.κ.), και ένα µενού Βοήθεια (ή Help) όπου µπορείτε να αναζητάτε πληροφορίες για το πρόγραµµα και τη χρήση του. Πολύ συχνά υπάρχει επίσης το µενού Προβολή (ή View), που περιέχει διαταγές και επιλογές διαφορετικής παρουσίασης των περιεχοµένων του παραθύρου στην οθόνη, και το µενού Μορφή (ή Format) που περιέχει διαταγές και επιλογές για τη βελτίωση της εικόνας των περιεχοµένων του παραθύρου (π.χ. την παρουσίαση κειµένου ή αριθ- µών µε έντονα γράµµατα). Εκτός από τη γραµµή µενού (ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα των προγραµ- µάτων για τα Windows Vista), τα διάφορα προγράµµατα που κυκλοφορούν στην αγορά έχουν διάφορους τρόπους για να εµφανίζουν κάθε λογής µενού µε διαταγές. Έτσι, 20

Καλό ξεκίνηµα εκτός από τα πτυσσόµενα µενού (pull-down menus), όπως ονοµάζονται τα µενού που ξεκινούν από τη γραµµή µενού, θα συναντήσετε τα εξής (Εικόνα 10): Τα αναδυόµενα µενού ή µενού συντόµευσης: Πρόκειται για µενού που εµφανίζονται "αναδύονται") από το "πουθενά" συνήθως, όταν πατάτε κάπου µε το δεξιό πλήκτρο του ποντικιού. Τα µενού αυτά είναι διαφορετικά, ανάλογα µε το πού βρίσκεται ο δείκτης του ποντικιού, και περιέχουν συνήθως τις διαταγές που είναι οι πιο χρήσιµες στο συγκεκριµένο σηµείο. Τα πλευρικά πτυσσόµενα µενού ή υποµενού: Πρόκειται για µενού που ξεπηδούν µέσα από επιλογές οι οποίες έχουν µια "σφήνα" (το µαύρο τριγωνάκι) στα πτυσσόµενα µενού. Για παράδειγµα, ένα πλευρικό πτυσσόµενο µενού ξεπηδάει από την επιλογή Πρόσφατα στοιχεία του µενού Έναρξη. Γραµµή µενού Πτυσσόµενο µενού Υποµενού Αναδυόµενο µενού Εικόνα 10. Μενού πτυσσόµενα, συντόµευσης, υποµενού Σηµάδια στα µενού Αν ανοίξετε το µενού Προβολή στο παράθυρο Υπολογιστής, θα παρατηρήσετε ότι οι διάφορες καταχωρίσεις είναι οµαδοποιηµένες µε τη βοήθεια οριζόντιων διαχωριστικών γραµµών. Αυτός είναι ένας από τους συµβολισµούς που χρησιµοποιούνται για τις καταχωρίσεις των µενού, και χρησιµεύει για να σας βοηθήσει να βρίσκετε συναφείς διαταγές και επιλογές. 21

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Αν παρατηρήσετε προσεκτικά το µενού Προβολή στην Εικόνα 11, θα παρατηρήσετε και άλλα σύµβολα και σηµάδια στις καταχωρίσεις του. Πρόκειται για συµβολισµούς που σας δίνουν µια πρώτη ιδέα σχετικά µε το είδος των διαταγών. Ο Πίνακας 3 παρουσιάζει τα σύµβολα αυτά και τη σηµασία τους. Η γραµµή κατάστασης Πολύ συχνά, µια ιδιαίτερα χρήσιµη περιοχή των παραθύρων στα Windows Vista είναι η γραµµή στο κάτω µέρος τους (Εικόνα 11). Στη γραµµή αυτή, που ονοµάζεται γραµµή κατάστασης, εµφανίζονται πληροφορίες σχετικά µε τα περιεχόµενα του παραθύρου, τις τρέχουσες εργασίες, κ.ά. Αν η γραµµή κατάστασης δεν είναι ορατή, ανοίξτε το µενού Προβολή και πατήστε στη διαταγή Γραµµή κατάστασης ώστε να εµφανιστεί δίπλα της ένα σηµάδι ελέγχου, όπως βλέπετε στην Εικόνα 11. Πίνακας 3. Σηµάδια στις καταχωρίσεις των µενού Σύµβολο Σηµασία Κουκκίδα. Έχει ενεργοποιηθεί µία από πολλές ισότιµες επιλογές. Στην Εικόνα 11 έχει ενεργοποιηθεί ο τρόπος προβολής Πλακίδια από τους επτά διαθέσιµους τρόπους προβολής. Οι υπόλοιποι τρόποι είναι οι Πολύ µεγάλα εικονίδια, Μεγάλα εικονίδια, Μεσαία εικονίδια, Μικρά εικονίδια, Λίστα, Λεπτοµέρειες. Σφήνα (µαύρο τριγωνάκι). Ανοίγει ένα πλευρικό υποµενού. Στην Εικόνα 11, η διαταγή Ταξινόµηση κατά ανοίγει ένα πτυσσόµενο πλευρικό υποµενού µε ειδικότερες επιλογές για τον τρόπο ταξινόµησης των εικονιδίων. Σηµάδι ελέγχου. Έχει ενεργοποιηθεί µια προαιρετική επιλογή. Στην Εικόνα 11 έχει ενεργοποιηθεί η προβολή της γραµµής κατάστασης. Για την απενεργοποίηση µιας ενεργοποιηµένης επιλογής αρκεί να την ξαναεπιλέξετε (δηλαδή, λειτουργεί σαν διακόπτης "ανοιχτό-κλειστό"). Αποσιωπητικά. Η διαταγή αυτή ανοίγει ένα πλαίσιο διαλόγου για να κάνετε ειδικότερες ρυθµίσεις και επιλογές. Για παράδειγµα, η διαταγή Επιλογές φακέλων του µενού Εργαλεία ανοίγει ένα παράθυρο µε τρεις καρτέλες όπου µπορείτε να διαλέξετε διάφορες επιλογές οι οποίες έχουν σχέση µε θέµατα απεικόνισης των περιεχοµένων του παραθύρου. Υπογράµµιση. Το υπογραµµισµένο γράµµα σάς επιτρέπει να ενεργοποιήσετε µια διαταγή µε το πληκτρολόγιο. απλώς πατήστε το πλήκτρο µε το υπογραµµισµένο γράµµα. Για παράδειγµα, στην Εικόνα 11 αρκεί να πατήσετε το πλήκτρο Α για να ανοίξετε το µενού Αρχείο. 22

Καλό ξεκίνηµα Η γραµµή εργαλείων Η γραµµή εργαλείων (Εικόνα 11) είναι µία ακόµα χρήσιµη οπτική βοήθεια για όποιον εργάζεται στο περιβάλλον των Windows Vista. Αντί να πρέπει να θυµάστε σε ποια µενού βρίσκονται οι διαταγές που χρησιµοποιείτε πιο συχνά, αρκεί να κοιτάξετε στη γραµµή εργαλείων όπου υπάρχουν κουµπιά µε χαρακτηριστική εικόνα στην πρόσοψή τους και άλλες φορές, όπως στην Εικόνα 11, µε µια περιγραφή. Το πάτηµα σε καθένα από αυτά τα κουµπιά ισοδυναµεί µε αναζήτηση στα µενού και υποµενού και, στη συνέχεια, επιλογή της διαταγής που αντιπροσωπεύει το κουµπί. Συµβουλή: Αν τα κουµπιά δεν έχουν περιγραφή, όπως στην αριστερή πλευρά της Εικόνας 10, για να θυµηθείτε ποια διαταγή αντιπροσωπεύει κάθε κουµπί, αφήστε το δείκτη του ποντικιού επάνω του για µερικά δευτερόλεπτα. Θα εµφανιστεί ένα µικρό πλαίσιο (συµβουλή οθόνης) µε την ονοµασία τού κουµπιού που είναι και η διαταγή η οποία θα εκτελεστεί όταν πατήσετε σε αυτό. Οι γραµµές εργαλείων µε τα κουµπιά επιλογής διαταγών είναι ένα από τα ισχυρότερα όπλα στο οπλοστάσιο του χρήστη των Windows Vista και των προγραµµάτων για Windows Vista. Σε ισχυρά προγράµµατα µε πολλές δυνατότητες, δεν είναι καθόλου απίθανο να υπάρχουν δύο, τρεις, ή και περισσότερες γραµµές εργαλείων, µε κουµπιά οµαδοποιηµένα κατά συγκεκριµένες εργασίες. Τέτοια προγράµµατα, µάλιστα, σας προσφέρουν συχνά και τη δυνατότητα να ορίζετε δικές σας διαταγές και να φτιάχνετε τα δικά σας κουµπιά για να τις επιλέγετε. Συµβουλή: Οι γραµµές εργαλείων µειώνουν τον ελεύθερο χώρο των παραθύρων. Αν δε σας είναι απαραίτητες και θέλετε να κερδίσετε χώρο στο παράθυρο, µπορείτε εύκολα να απενεργοποιήσετε την εµφάνισή τους στην οθόνη. Για το σκοπό αυτόν, αρκεί να διαλέξετε την αντίστοιχη επιλογή στο υποµενού Γραµµές εργαλείων (ή Toolbars), που συνήθως βρίσκεται στο µενού Προβολή (ή View). Πολύ συχνά, στις γραµµές εργαλείων θα συναντήσετε και διάφορους πτυσσόµενους καταλόγους επιλογών. Για να ανοίξετε τον πτυσσόµενο κατάλογο πρέπει να πατήσετε στο κουµπί του καταλόγου αυτό µε το βέλος που δείχνει προς τα κάτω. Μετά µπορείτε να διαλέξετε όποια επιλογή θέλετε. 23

Το µικρό βιβλίο των ελληνικών Windows Vista Γραµµή εργαλείων Γραµµή κατάστασης Εικόνα 11. Το µενού Προβολή στο παράθυρο Υπολογιστής Οι ράβδοι κύλισης Η επιφάνεια της οθόνης σας είναι περιορισµένη και, µια και δεν υπάρχει περιορισµός στο πλήθος των περιεχοµένων των παραθύρων, είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν περιπτώσεις όπου δε θα χωρούν να εµφανιστούν στην οθόνη όλα τα περιεχόµενα ενός παραθύρου. Υπάρχει, φυσικά, και µια άλλη περίπτωση: για να κάνετε χώρο στην οθόνη (για παράδειγµα, προκειµένου να έχετε ανοιχτά πολλά παράθυρα ή για να µη σκεπάζει ένα παράθυρο κάτι χρήσιµο που βρίσκεται από κάτω του) µπορεί να µικρύνετε ένα παράθυρο τόσο πολύ που και πάλι να µην έχει αρκετό χώρο για να εµφανίσει όλα τα περιεχό- µενά του (Εικόνα 12). Στα δεξιά του παραθύρου Υπολογιστής εµφανίζονται οι ράβδοι κύλισης. Οι ράβδοι κύλισης (Εικόνα 13 και Εικόνα 14) εµφανίζονται κάθε φορά που ο διαθέσιµος χώρος του παραθύρου δεν επαρκεί για την εµφάνιση όλων των περιεχοµένων του (και µπορεί να εµφανιστούν και στην κάτω πλευρά ενός παραθύρου). Ο χειρισµός των ράβδων κύλισης είναι πολύ απλός. για να τον καταλάβετε εύκολα, φανταστείτε ότι ολόκληρη η ράβδος κύλισης αντιπροσωπεύει ένα πολύ µεγάλο παράθυρο όπου όλα τα περιεχόµενά του θα είναι ορατά, και ότι το πλαίσιο κύλισης δείχνει το µέρος του "πολύ µεγάλου" παραθύρου που "χωράει" στην οθόνη. Μετακινώντας το πλαίσιο κύλισης επάνω-κάτω ή αριστερά-δεξιά, ανάλογα µε το αν η ράβδος κύλισης είναι κατακόρυφη ή οριζόντια, µετακινείτε και το ορατό µέρος των περιεχοµένων του 24

Καλό ξεκίνηµα παραθύρου. (Για να µετακινήσετε το πλαίσιο κύλισης, πατήστε σε αυτό µε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού και µετακινήστε το ποντίκι κρατώντας πατηµένο το πλήκτρο του σε όλη τη διάρκεια της µετακίνησης.) οκιµάστε το είναι ο καλύτερος τρόπος για να το καταλάβετε. Εικόνα 12. Στο παράθυρο Υπολογιστής δεν είναι ορατά όλα τα περιεχόµενά του. Βέλη κύλισης Πλαίσιο κύλισης Εικόνα 13. Οριζόντια ράβδος κύλισης µε βέλη κύλισης και πλαίσιο κύλισης Αλλά και τα υπόλοιπα χειριστήρια των ράβδων κύλισης θα σας φανούν πολύ χρήσιµα: Με κάθε πάτηµα στα βέλη κύλισης, τα περιεχόµενα µετακινούνται κατά µία µονάδα προς την κατεύθυνση του βέλους µε άλλα λόγια, πατώντας στα βέλη της κατακόρυφης ράβδου κύλισης σε ένα παράθυρο που περιέχει κείµενο, µετακινείτε τα περιεχόµενα κατά µία γραµµή προς την αντίστοιχη κατεύθυνση. Με κάθε πάτηµα στον κενό χώρο µέσα στη ράβδο κύλισης πριν ή µετά το πλαίσιο κύλισης, τα περιεχόµενα µετακινούνται µία σελίδα προς την κατεύθυνση του βέλους δηλαδή, στο προηγούµενο παράδειγµα του παραθύρου µε το κείµενο, τα περιεχόµενα θα µετακινηθούν κατά µία σελίδα οθόνης. 25