αρχικών πωλήσεων, β) Προυπολογισμός Παραγωγής γ) Προυπολογισμός Υλικών, δ) Προυπολογισμος αγορας υλικων παραγωγής ε) Προυπολογισμος άμεσων εργατικών,

3.4 Παράδειγμα Σχεδιασμού Προϋπολογισμού Οι προυπολογισμοι διακρινονται σε πολλά ειδη. Υπάρχουν: α)προυπολογισμος αρχικών πωλήσεων, β) Προυπολογισμός Παραγωγής γ) Προυπολογισμός Υλικών, δ) Προυπολογισμος αγορας υλικων παραγωγής ε) Προυπολογισμος άμεσων εργατικών, στ) Προυπολογισμος Γενικών εξοδων, ζ) Προυπολογισμος Πωλησεων η) Προυπολογισμος Διοικησης Θ) Προυπολογισμος Τμηματων Ι) Τελικος Προυπολογισμος Κ) Προυπολογισμος Μετρητων. Η αναλυση τους θα διενεργεθεί με βάση το παρακατω παραδειγμα. Η εταιρεία Άλφα παράγει δυο προϊόντα το Βήτα και το Δέλτα. Το προϊόν Βήτα παράγεται στο τμήμα 1 και το προϊόν Δέλτα στο τμήμα 2.Δίνονται οι παρακάτω πληροφορίες : 3.1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΝΑ ΥΛΙΚΩΝ ΥΛΙΚΟ Γ 7,20 ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΥΛΙΚΟ Ω 16 ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑ 12 ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ 3.2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ Β Δ ΥΛΙΚΟ Γ 10 ΜΟΝΑΔΕΣ 8 ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΛΙΚΟ Ω 5 ΜΟΝΑΔΕΣ 9 ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑ 10 ΜΟΝΑΔΕΣ 17 ΜΟΝΑΔΕΣ Ο Ισολογισμός του προηγούμενου έτους είναι ο έξης ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ

Αξία κτήσης Απ/σεις Αν. αξία Οικόπεδα 170,000 ΜετοχικόΚεφάλαιο 1,200,000 Κτίρια 1,292,000 255,000 1,037,000 Αποθεματικά 369,000 Αποθέματα 288.276 Πιστωτές 80,000 Απαιτήσεις 189,000 Δάνεια 324,276 Μετρητά 289,000 Δίνονται επίσης τα στοιχεία που αφορούν τα προϊόντα Β Δ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ 8,500 1,600 ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ 400 560 ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ 1,870 90 ΑΡΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ 150 85 Γ Ω ΑΡΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ 8,500 8,000 ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ 10,200 1,700 Προϋπολογιστικά Πάγια Κόστη Τμημα 1 Τμήμα 2 Αποσβεσεις 100,000 80,000 Επιτηρήσεις 100,000 40,000 Ηλεκτρικό Ρεύμα 40,000 2,000 Συντηρήσεις 45,600 3,196 Προβλεπομενα Διοικητικα Εξοδα Τμήμα Αναλώσιμα 4,000 Μισθοί :

Πωλητών 74,000 Διοικητικών 28,000 Έξοδα πωλήσεων 60,000 Προμήθειες 22,000 Διαφήμιση 80,000 Αλλά έξοδα 8,000 Σύνολο 276,000 Προϋπολογιστικά Έσοδα Τρίμηνο 1 Τρίμηνο 2 Τρίμηνο 3 Τρίμηνο 4 Έσοδα από 1,000,000 1,200,000 1,120,000 985,000 Πωλήσεις Πληρωμές: Υλικών 400,000 480,000 440,000 574,984 Μισθών 400,000 440,000 480,000 646,184 Άλλα Έξοδα 120,000 100,000 72,016 13,642 Ζητούνται να ετοιμαστούν α) Ο Προϋπολογισμός αρχικών πωλήσεων, β) Προυπολογισμός Παραγωγής γ) Προυπολογισμός Υλικών, δ) Προυπολογισμος αγορας υλικων παραγωγής ε) Προυπολογισμος άμεσων εργατικών, στ) Προυπολογισμος Γενικών εξοδων, ζ) Προυπολογισμος Πωλησεων η) Προυπολογισμος Διοικησης Θ) Προυπολογισμος Τμηματων Ι) Τελικος Προυπολογισμος Κ) Προυπολογισμος Μετρητων. Α) Ο ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Ο προϋπολογισμός πωλήσεων δείχνει τις ποσότητες του κάθε προϊόντος που η κάθε εταιρεία επιθυμεί να πουλήσει και την προσδοκώμενη τιμή. Δείχνει τις προβλέψεις των εσόδων από τις πώλησεις και επίσης δείχνει τα βασικά στοιχεία για την διαμόρφωση του προϋπολογισμού για τα κόστη παράγωγης, για τις πώλησεις, την διανομή και τα έξοδα διαφήμισης. Ο προϋπολογισμός πωλήσεων είναι ο βασικός κορμός για να αντλήσουν πληροφορίες οι άλλοι προϋπολογισμοί διότι όλα τα έξοδα εξαρτώνται από τις ποσότητες πωλήσεων. Εάν οι πώλησης δεν είναι ακριβείς όλοι οι άλλοι προϋπολογισμοί θα είναι ανακριβείς. Υποθέτουμε ότι η εταιρεία έχει ολοκληρώσει μια ερευνα αγοράς και τα ετήσια έσοδα είναι τα έξης : Πρόγραμμα 1 Προϋπολογισμός Πωλήσεων Προιόν Ποσότητα Τιμή Συνολικά Εσοδα Γ 8,500 400 3,400,000 Δ 1,600 560 896,000 Σύνολο 4,296,000 Το πρόγραμμα 1 αντιπροσωπεύει τον συνολικό προϋπολογισμό πωλησεων. Στην πράξη όμως οι συνολικοί προυπολογισμοι πωλήσεων θα πρέπει να υποστηρίζονται από αναλυτικούς πίνακες οι οποίοι θα αναλύουν τις περιοχές υπευθυνότητας, όπως περιοχές πωλήσεων και μηνιαίες αναφορές. Πρέπει να τονιστεί ότι με τον αναλυτικό μηνιαίο προϋπολογισμό πωλήσεων το συνολικό πόσο των 4,296,000 θα αναλυθεί και ανά περιοχή για κάθε μήνα. Η λεπτομερής ανάλυση προϋποθέτει το παρακάτω πινάκα.

Γ Δ Περιοχες ΣΥΝΟΛΟ Β.Ελλαδα 3,000 500 3,500 Κεντρική Ελλάδα 2,500 600 3,100 Αττική 1,000 200 1,200 Πελοπόννησος 2,000 300 2,300 Νησιά 500 150 650 Αναλυτικός Μηνιαίος Πίνακας Προϋπολογισμού Πωλήσεων ΜΗΝΕΣ Β. ΕΛΛΑΔΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΛ/ΣΟΣ ΝΗΣΙΑ Σ ΥΝ/ΛΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΟΚΤΩΜΒΡΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΣΥΝΟΛΟ Γ Δ Β)ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Όταν ο προϋπολογισμός πωλήσεων έχει ήδη πραγματοποιηθεί το επόμενο βήμα είναι η ετοιμασία του προϋπολογισμού παραγωγής. Ο προϋπολογισμός αυτός είναι

εκφρασμένος σε ποσότητες και είναι υπευθυνότητα του δ/ντη παράγωγης. Ο αντικειμενικός σκοπός είναι να πιστοποιήσει ότι η παραγωγή είναι ικανοποιητική για να εκπληρώσει τις πωλησεις και τα προβλεπόμενα αποθέματα. Ο προϋπολογισμός παράγωγης είναι ο ακόλουθος Πρόγραμμα 2- Ετήσιος Προϋπολογισμός Παραγωγής Ποσότητες που θα πωληθούν 8,500 1,600 Σχεδιασμένο αποθεματικό 1,870 90 Συνολικές ποσότητες για 10,370 1,690 πωλησεις και αποθεματικό Αποκλίσεις από απόθεμα 170 85 Ποσοτητες που θα παραχθουν 10,200 1,605 Γ) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΛΙΚΩΝ Οι προϊστάμενοι των τμημάτων 1 και 2 θα προετοιμάσουν τις προβλέψεις για τα υλικά τα οποία απαιτούνται για να ικανοποιήσουν την παραγωγή των προϊόντων. Ο προϋπολογισμός υλικών παράγωγης θα είναι όπως παρακάτω: Πρόγραμμα 3 Προϋπολογισμός Υλικών Παράγωγης Ποσότητες/τιμή/σύνολο ΥΛΙΚΟ Γ 102,000*7,20=734,000 Ποσότητες/τιμή/σύνολο 12840*7,20=92,448 1 ΥΛΙΚΟ Δ 51,000*16,00=816,000 14445*16,00=231120 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 1,550,000 323,568 Δ) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Ο Προϋπολογισμός αγοράς υλικών παράγωγης είναι υπευθυνότητα του δ/ντη προμηθειών ο όποιος είναι υπεύθυνος για τις ακριβείς ποσότητες που θα πρέπει να αγοραστούν έτσι ώστε να ικανοποιήσουν την παραγωγή των προϊόντων. Ο σκοπός είναι να αγοραστούν τα υλικά σε χρονικό σημείο ώστε να επιτευχτεί η μικρότερη τιμή αγοράς. Επί πρόσθετα θα πρέπει να ληφθει υπόψη και τα σχεδιαζόμενα αποθέματα υλικών. Ο ετήσιος προϋπολογισμός κοστους υλικών είναι ο έξης: Πρόγραμμα 4- Προϋπολογισμός Αγοράς Υλικών Υλικο Γ Υλικο Ω Ποσότητες ικανές να 114840 65445 ικανοποιήσουν την παραγωγή Τελικό Απόθεμα 10200 1700 Σύνολο 125040 67145 Αποκλίσεις Αποθεμάτων 8500 8000 Συνολικές Ποσότητες που θα πρέπει να αγοραστούν 116540 59145 Σχεδιαζόμενη τιμή Αγοράς 7,20 16 Συνολικές Αγορές 839088 946320 Ε) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΜΕΣΩΝ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ Ο προϋπολογισμός αμέσων εργατικών είναι υπευθυνότητα του δ/ντη προσωπικού και των προϊσταμένων των τμημάτων 1 και 2. Θα πρέπει να ετοιμαστούν οι εργατοώρες οι οποίες απαιτούνται για την ικανοποιήσει την παραγωγή. Η τιμές ανά εργατοώρα θα πρέπει να είναι συμφωνες είτε με την συλλογική σύμβαση εργασίας είτε με τις κατά τόπους συμφωνίες μεταξύ εργοδοτών και εργατών. Ο Προϋπολογισμός αμέσων εργατικών θα είναι: Πρόγραμμα 5- Προϋπολογισμός αμέσων εργατικών

Προϋπολογισμός Παράγωγης 10,200 1,605 Ώρες /μονάδα 10 15 Συνολικές Προϋπολογιζόμενες ώρες 102,000 24,075 126,075 Προϋπολογιζόμενες δαπάνες 12 12 ωρομισθίου Συνολικές δαπάνες μισθών 1,224,000 288,900 1,512,900 Στ) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ Ο προϋπολογισμός των γενικών εξόδων του εργοστάσιου είναι υπευθυνότητα των προϊσταμένων των τμημάτων. Το συνολικό πόσο των γενικών εξόδων θα εξαρτηθεί από την συμπεριφορά του κόστους των εξόδων αυτών με το αναμενόμενο επίπεδο παράγωγης. Τα γενικά έξοδα θα πρέπει να προϋπολογίζονται και να αναλύονται με βάση των έλεγχο τους η μη για τον σκοπό του κόστους. Ο προϋπολογισμός των γενικών εξόδων είναι όπως παρακάτω: Πρόγραμμα 6 Ετήσιος προϋπολογισμός γενικών εξόδων Τμημα 1 Τμημα 2 Τμημα 3 Τμημα 4 Ελεγχόμενα Γεν. Έξοδα Έμμεσα Υλικά 1,20 0,80 122400 19260 Έμμεση Εργασία 1,20 1,20 122400 28980 Ηλ.Ρευμα 0,60 0,40 61200 9630 Συντήρηση 0,20 0,40 20400 9630 Σύνολο 326400 67410 Μη Ελεγχόμενα Γεν. Έξοδα Αποσβέσεις 100000 80000 Επιτήρηση 100000 40000 Ηλ.Ρευμα 40000 2000 Συντήρηση 45600 3196 Σύνολο Σύνολο Γεν.Εξοδων 285600 612000 125196 192606 Προϋπολογισμένα κατά τμήμα 6,00 8,00 Γενικά Έξοδα Ζ) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Ο προϋπολογισμός πωλήσεων προετοιμάζεται από τον υπεύθυνο πωλήσεων της εταιρείας για τις πωλήσεις και τον υπεύθυνο διανομής για τα έξοδα της διανομής ο προϋπολογισμός πωλήσεων είναι όπως παρακάτω: Πρόγραμμα 7- Προϋπολογισμός Πωλήσεων και Διανομής Εξοδα Πωλήσεων Μισθοί 74,000 Έξοδα πωλήσεων 60,000 Έξοδα Αυτοκίνητου 22,000 Διαφήμιση 80,000 Σύνολο 236,000 Η) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΞΟΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Πολλοί ερευνητές τοποθετούν μαζί τον προϋπολογισμό πωλήσεων με τον προϋπολογισμό εξόδων διοίκησης. Ο προϋπολογισμός εξόδων διοίκησης ετοιμάζεται από τον Δ/ντη της εταιρείας και φαίνεται όπως παρακάτω: Εξοδα Διοκήσεως Αναλώσιμα 4000 Μισθοί 28000 Διάφορα 8000 Συνολο 40000 Θ) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Οι προϋπολογισμοί τμημάτων συνήθως διαιρούνται σε δώδεκα και οι οποίοι χρησιμοποιούνται για το έλεγχο του κόστους της άμεσης εργασίας, των γενικών εξόδων του κόστους των υλικών. Οι μηνιαιοι προϋπολογισμοί συνήθως συγκρίνονται από τους δ/ντες για να εξετάσουν τα πόσα που δαπανήθηκαν και να

ελέγχουν εάν ικανοποιούν τους στόχους του γενικού προϋπολογισμού. Ο προϋπολογισμός των τμημάτων είναι ως παρακάτω: Τμήμα 1- Ετήσιος προϋπολογισμός τμήματος Άμεση Εργασία (πρ.1) Προϋπολογισμός 102000*12 1,224,000 Άμεσα Υλικά ( Προγ.3) 102000 Γ *7,20 734400 51000 Δ * 16 Ελεγχόμενα Γεν.Εξοδα(προγ.6) Έμμεσα Υλικά Έμμεση Εργασία Ηλεκ.Ρευμα Συντήρηση Μη Ελεγχόμενα Γεν. Έξοδα (Προγ.6) Αποσβεσεις Επιτήρηση 816000 122400 122400 61200 20400 100000 100000 40000 45600 1550400 326400 285600 Ηλεκ.Ρευμα 3386400 Συντήρηση Ι) ΤΕΛΙΚΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Όταν οι επιμέρους προϋπολογισμοί είναι έτοιμοι τότε παρουσιάζεται και ο προϋπολογισμός αποτελεσμάτων χρήσης όπως και ο τελικός προϋπολογισμός ΠΡΟΥΠ/ΣΜΟΣ ΑΠΟΤ/ΤΩΝ ΡΗΣΗΣ

Πωλησεις (προγ.1) 4296000 Αρχικό Απόθεμα 189200 ( από αρχικό Ισολογισμό) Αγορές(Προγ.4) 1785408 Τελικό απόθεμα Υλικών (προγ. 4) Κόστος υλικών που καταναλωθήκαν Άμεση Εργασία (Προγ. 5) Γεν.Εξοδα (Προγ. 6) Συνολικό κόστος Αρχικό απόθεμα από προϊόντα (Από αρχικό ισολογισμό) Τελικό απόθεμα προϊόντων Κόστος πωλήσεων Κέρδος Έξοδα πωλήσεων ( Προγ. 7) Έξοδα Διοίκησης (Προγ. 8) Προϋπολογισθέντα έσοδα 1974608 100640 1873968 1512900 804606 4191474 99076 665984 3624566 671434 236000 40000 395434 Άμεσα Υλικά ΜΟΝΑΔΕΣ (Ευρώ) ΜΟΝΑΔΕΣ (Ευρώ) Γ Ω Άμεση Εργασία Γεν.Εξοδα Τμήμα 1 Τμήμα 2 10 5 10 10 ------------- 72,00 80,00 120,00 60,00 -------------- 332,00 8 9 15 --------- 15 57,60 144,00 180,00 ------------- 120,00 501,60 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Προϋπολογισμένος Ισολογισμός ΠΑΘΗΤΙΚΟ

Αξία Κτήσης Απος/σεις Αν.Αξια Οικόπεδα 170,000 Μετ/κό Κεφάλαιο 1,200,000 Κτίρια 1,292,000 435,000 857,000 Απόθ/κό 369,476 Αποθέματα 766,624 Αποτ.ρησης 395,434 Απαιτήσεις 280,000 Πιστωτές 307,884 Μετρητά 199,170 Κ) ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΕΤΡΗΤΩΝ Ο προϋπολογισμός μετρητών είναι απαραίτητος για τις επιχειρήσεις διότι θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι αρκετά μετρητά είναι διαθέσιμα όλες τις ώρες με σκοπό την κάλυψη της λειτουργίας της επιχείρησης. Επίσης ο προϋπολογισμός μετρητών βασίζεται σε αβεβαιότητα θα πρέπει να υποβάλλει ένα πιο σταθερό υπολογισμό έτσι ώστε να μη βρεθεί η εταιρεία σε αδιέξοδο. Προϋπολογισμός Μετρητών Τρίμηνο Τρίμηνο Τρίμηνο 3 Τρίμηνο Σύνολο 1 2 4 Αρχικός Ισολογισμός 34000 114000 294000 421984 34000 Εξόφληση Απαιτήσεων 1000000 1200000 1120000 985000 4305000 1034000 1314000 1414000 1406984 4339000 Πληρωμές Αγορά Υλικών Πληρωμή Μισθών Άλλα Κόστη και έξοδα Τελικός Ισολογισμός 400000 400000 120000 920000 114000 480000 440000 100000 1020000 294000 440000 480000 72016 992016 421984 547984 646188 13642 1207814 199170 1867984 1966188 305658 4139830 199170 Ο υπεύθυνος για τον προϋπολογισμό θα πρέπει να λάβει υπόψη όλους του επιμέρους προϋπολογισμούς για να τις εισηγηθεί στο συμβούλιο. Εάν όμως γίνει μια ανάλυση αριθμοδεικτών και δείξει ότι ορισμένοι αριθμοδείκτες δεν πληρούν τους στόχους της εταιρείας θα πρέπει να αναλυθούν τα επιμέρους πόσα έτσι ώστε να

βελτιωθούν για να έχουμε θετικά αποτελέσματα και να υποβληθεί ο τελικός προϋπολογισμός προς εφαρμογή.