Gens VIII (Lewin) Μοριακή Βιολογία του Γονιδίου (Watson et al.)

Gens VIII (Lewin) Κεφάλαιο 5 (εκτός 14) Κεφάλαιο 6 (1-15, 18-19) Κεφάλαιο 7 (1-5, 8-10, 14) Κεφάλαιο 9 (1-4, 6-15, 17, 20-22) Κεφάλαιο 24 (19, 21) Κεφάλαιο 10 (1-20) Κεφάλαιο 11 (3-5) Μοριακή Βιολογία του Γονιδίου (Watson et al.) Κεφάλαιο 15 Κεφάλαιο 14 Κεφάλαιο 12 Κεφάλαιο 16

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μήκος Μάζα Όγκος 1 m 1 mm = 10-3 m 1 μm = 10-6 m 1 nm = 10-9 m 1 o A = 10-10 m 1 g 1 mg = 10-3 g 1 μg (γ) = 10-6 g 1 ng = 10-9 g 1 pg = 10-12 g 1 L 1 ml = 10-3 L 1 μl (λ) = 10-6 L 1 nl = 10-9 L 1 pl = 10-12 L 1 pm = 10-12 m 1 Da = 1,66 x 10-24 g 1fL = 10-15 L 1 kda = 10 3 Da Δεσμός C-C = 1.5 o A, Πάχος DNA = 20 o A, Μήκος περιστροφής DNA = 34 o A Ριβόσωμα ~ 20nm, Μιτοχόνδριο/Βακτήριο ~ 1-2 μm/3 fl, Πυρήνας ~ 10 μm, Ζωικό κύτταρο ~ 10-30 μm, Νευρώνας ~ έως 1 m, DNA ανθρώπου = ~1 m = ~0.3 pg, 1 bp ~ 660 Da, 1 αμινοξύ ~ 110 Da

Ισχυροί Χημικοί δεσμοί Ομοιοπολικός δεσμός Ετεροπολικός δεσμός

Ασθενείς Χημικοί δεσμοί Δεσμός Η Δεσμός Van der Waals Υδρόφοβες αλληλεπιδράσεις

Ισχύς χημικών δεσμών Δεσμοί Μήκος ( o Α) Ισχύς στο νερό (kcal/mole) Ομοιοπολικός ~1.5 ~90 Ετεροπολικός ή Ιοντικός ~2.5 ~3 Δεσμός υδρογόνου Δεσμός Van der Waals ~3 ~1 ~3.5 ~0.1

Ασθενείς δεσμοί μεταξύ μακρομορίων

Νουκλεοτίδια

Ορολογία Βάσεις Νουκλεοσί δια Νουκλεοτίδια Αδενίνη (Α) Αδενοσίνη (δεοξυ) Μονοφωσφορική Αδενοσίνη (damp) Γουανίνη (G) Γουανοσίνη (δεοξυ) Μονοφωσφορική Γουανοσίνη (dgmp) Κυτοσίνη (C) Κυτιδίνη (δεοξυ) Μονοφωσφορική Κυτιδίνη (dcmp) Θυμίνη (T) Θυμιδίνη (δεοξυ) Μονοφωσφορική Θυμιδίνη (dtmp) Ουρακίλη (U) Ουριδίνη (δεοξυ) Μονοφωσφορική ουριδίνη (dump)

Ποια μακρομόρια βρίσκονται σε μεγαλύτερη αφθονία στο κύτταρο?

Βακτήρια Πρωτεΐνες: ~60%, RNA: ~20%, mrna: ~ 2-1%, DNA: ~ 1,5%

Γιατί τα κύτταρα έχουν διαφορετική μορφή και λειτουργίες?

Διαφορετικοί τύποι κυττάρων

[κυτταρικές δομές, κατάλυση, ρύθμιση, ανοσοαπόκριση, μεταφορά, κίνηση] κυτταρικός τύπος Εικόνα 5.2 Αντιγραφή (Διαιώνιση/ Εξέλιξη της πληροφορίας) rrna (Μετάφραση) trna (Μετάφραση) srna (κατάλυση-ρύθμιση) mrna (Μεταφορά της πληροφορίας) Πρωτεΐνη (Εκτέλεση της πληροφορίας)

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 5: Το αγγελιοφόρο RNA Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Από πόσες περιοχές αποτελείται ένα mrna? Σε τι διαφέρουν τα προκαρυωτικά Από τα ευκαρυωτικά mrna?

mrna Κωδική περιοχή Διακιστρονική περιοχή 1-40 bp

Ευκαρυωτικό mrna

Μέσος αριθμός εσωνίων ανά γονίδιο Εικόνα13-2

Εικόνα 2.15, 16 Τα εξόνια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες συνήθως είναι μικρά. Το μήκος των ιντρονίων μπορεί να κυμαίνεται από πολύ μικρό έως πολύ μεγάλο.

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 3.21 Τα γονίδια (ιντρόνια και εξόνια) καταλαμβάνουν ~25% του ανθρώπινου γονιδιώματος, αλλά οι κωδικές αλληλουχίες (εξόνια) είναι μόνο ένα ελάχιστο κλάσμα (~1%) αυτού του ποσοστού.

Λειτουργίες των 5 UTR 3 UTR Ρυθμιστικοί μεταφραστικοί παράγοντες Πρωτεΐνες και mirnas 5 UTR 1.Σταθερότητα του mrna 2.Έναρξη της μετάφρασης 3.Ρύθμιση της μετάφρασης (E) (Επαγωγή ή καταστολή της μετάφρασης) 3 UTR 1. Σταθερότητα του mrna 2. Σχηματισμός Poly(A) ουράς (E) 3. Εντοπισμός του mrna (E) 4. Ρύθμιση της μετάφρασης (E) (Kαταστολή της μετάφρασης)

Εικόνα 5.13 Επισκόπηση: Το mrna μεταγράφεται, μεταφράζεται και αποικοδομείται ταυτόχρονα στα βακτήρια. Μεταγραφή:~40 Nt/sec Μετάφραση:~15 αα/sec 3 2 1 t 1/2 ~ 2 min

Εικόνα 5.17 Επισκόπηση: Η έκφραση του mrna σε ζωικά κύτταρα απαιτεί μεταγραφή, τροποποίηση, επεξεργασία, πυρηνο-κυτταροπλασματική μεταφορά και μετάφραση. CAP ~40 Nt/sec Εσ-1 Εσ-2 Ζυμομύκητες: t1/2~ 1-60 min Ανώτεροι: t1/2 ~ 1-24 h ~2 αα/sec

Μεταφραστική ρύθμιση στα ευκαρυωττικά Α Α Α Α Α Α Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β

Καλύπτρα 3 5 δεσμός 5 5 3- P δεσμός P-P-P γ 3 β α 5 P-P-P

Εικόνα 5.18 Η καλύπτρα ασφαλίζει το 5 άκρο του mrna και μπορεί να μεθυλιωθεί σε αρκετές θέσεις. (Α) CH3 1 7 1 2 2 1 4 2 3 5 5 α β α (πολυκύτταροι) 6 Α Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 (Ανώτεροι: CH3 σε (Α) ανά ~1000 Nt) Ορισμένοι πολυκύτταροι

Λειτουργίες της καλύπτρας Μεταφορά μέσω πυρηνικών πόρων Προστασία του mrna από 5 εξωνουκλεάσες Έναρξη της μετάφρασης (πρόσδεση μεταφραστικών παραγόντων) Απομάκρυνση του 1 ου (5 ) εσωνίου

Δημιουργία του 3 άκρου Εικόνα 5.17 σινιάλο Poly(A) Εσ-2 Εσ-1 Εκτός mrna των ιστονών

Σχηματισμός Poly(A) ουράς σινιάλο Poly(A) Ενδονουκλεάση (CF) 10-30 Nt PABP

10-30 Nt Εικόνα 24.35 Το σύμπλοκο επεξεργασίας του 3 άκρου περιλαμβάνει αρκετές ενζυμικές ενεργότητες. Οι παράγοντες CPSF και CstF αποτελούνται από αρκετές υπομονάδες. Τα άλλα συστατικά είναι μονομερή. Η συνολική μάζα του συμπλόκου ξεπερνάει τα 900 kd. PAP 10-20 Nt Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Λειτουργίες Poly(Α) ουράς (PABs) Μεταφορά μέσω πυρηνικών πόρων Προστασία του mrna από 3 εξωνουκλεάσες Έναρξη της μετάφρασης Ρύθμιση της μετάφρασης

Εικόνα 5.19 Το πολυ(α) + RNA μπορεί να διαχωριστεί από τα άλλα RNA με κλασμάτωση σε στήλη σεφαρόζης-ολιγο(dt). Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 5.20 Η αποικοδόμηση του βακτηριακού mrna είναι μια διαδικασία δύο σταδίων. Οι ενδονουκλεολυτικές διασπάσεις προχωρούν από το 5 προς το 3 άκρο, πίσω από τα ριβοσώματα. Τα κομμάτια που απελευθερώνονται αποικοδομούνται από εξωνουκλεάσες που κινούνται από το 3 προς το 5 άκρο. 5 3 αποικοδόμηση κατά κανόνα 3 5 Eλικάση Αποικοδομόσωμα 3 5 αποικοδόμηση Η PAP των προκαρυωτικών προσθέτει ~10-40 Α στο 3 άκρο σε ορισμένα RNA. Σήμα αποικο-δόμησης από το 3 άκρο. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 5.21 Οι τροποποιήσεις των άκρων του mrna το προστατεύουν από την αποικοδόμηση. Εσωτερικές αλληλουχίες μπορεί να ενεργοποιήσουν τα συστήματα αποικοδόμησης. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Fig. 14-18

Αποικοδόμηση 5 3 στους ζυμομύκητες Η αποαδενυλίωση επιτρέπει την αφαίρεση της καλύπτρας, γεγονός που οδηγεί στην εξωνουκλεολυτική διάσπαση του 5 άκρου. STOP 4E cap 1-2 Nt Αποαδενυλάση (εξωνουκλεάση) Ccr4 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Αποικοδόμηση 3 5 στους ζυμομύκητες Κωδική περιοχή Εικόνα 5.25 Η αποαδενυλίωση μπορεί να προκαλέσει άμεσα την ενδονουκλεολυτική διάσπαση και την εξωνουκλεολυτική αποικοδόμηση από το 3 άκρο. Ειδικές πολυα 3 εξωνουκλεάσες Ειδικές ενδοριβονουκλεάσες Εξώσωμα (~9 εξωνουκλεάσες) Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Ανώριμα πρόδρομα RΝΑ

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Κωδική περιοχή AU rich element Εικόνα 5.22 Ρυθμιστικές πρωτεΐνες: Μια αλληλουχία ARE στην 3 μη μεταφραζόμενη περιοχή προκαλεί την αποικοδόμηση του mrna.

Εικόνα 5.23 Υποδοχέας της τρανσφερίνης του σιδήρου. Μια αλληλουχία IRE στην 3 UTR ελέγχει τη σταθερότητα του mrna. IRE Fe Τρανσφερίνη Υποδοχέας Φεριτίνη

Μεταφορά του mrna Figure 13-2 Μεταφορά mrna

Εικόνα 5.28 Τα RNA μεταφέρονται μέσω μεμβρανών σε μια ποικιλία συστημάτων Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Μεταφορά του mrna στο κυτταρόπλασμα Εικ. 5.29-30 α) Με ειδική μεταφορά σε συγκεκριμένη θέση β) Με γενική αποικοδόμηση εκτός της συγκεκριμένης θέσης γ) Με ελεύθερη διάχυση και παγίδευση σε συγκεκριμένη θέση

Έμβρυο Δροσόφιλας

Τα ευκαρυωτικά γονίδια ρυθμίζονται σε πολλά επίπεδα Chromatin

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α 6-7: Μετάφραση Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 5.12 ριβοσώματα ~20.000 (25%) Πρωτεϊνοσύνθεση: ~90% ATP

Ποια μακρομόρια και οργανίδια συμμετέχουν στη μετάφραση?

Εικόνα 5.1 Οι τρεις τύποι του RNA που είναι απαραίτητοι για τη γονιδιακή έκφραση σε όλα τα συστήματα είναι το mrna (φέρει την κωδική αλληλουχία), το trna (παρέχει το αμινοξύ που αντιστοιχεί σε κάθε κωδικόνιο) και το rrna (ένα μείζον συστατικό του ριβοσώματος που παρέχει το περιβάλλον για την πρωτεϊνοσύνθεση). Μεταφραστικοί παράγοντες Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

20 nm Μονάδες Svedberg Εικόνα 5.8 Το ριβόσωμα αποτελείται από δύο υπομονάδες.

Εικόνα 6.2 Τα ριβοσώματα είναι μεγάλα ριβονουκλεοπρωτεϊνικά σωμάτια που περιέχουν περισσότερο RNA από πρωτεΐνη και αποσυνδέονται σε μεγάλες και μικρές υπομονάδες. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Τι είναι τα πολυσώματα (πολυριβοσώματα) και από τι αποτελούνται

5 3 Εικόνα 5.9 Ένα πολυριβόσωμα αποτελείται από ένα mrna που μεταφράζεται ταυτόχρονα από πολλά ριβοσώματα, τα οποία κινούνται στην κατεύθυνση 5 3. Κάθε ριβόσωμα περιέχει δύο μόρια trna: το ένα φέρει την αρτιγενή πρωτεΐνη και το άλλο φέρει το επόμενο αμινοξύ που πρόκειται να προστεθεί. Προκαριωτικά > 10, Ευκαρυωτικά ~ 8 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 5.10 Η πρωτεϊνοσύνθεση λαμβάνει χώρα στα πολυσώματα. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Alex Rich. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 5.14 Οι μεταγραφικές μονάδες μπορούν να γίνουν ορατές στα βακτήρια. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Oscar Miller. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Ποια είναι η λειτουργία του trna

2 3 Εικόνα 5.3 Ένα trna έχει τη διττή ιδιότητα ενός προσαρμοστή, ο οποίος αναγνωρίζει τόσο το αμινοξύ όσο και το κωδικόνιο. Η 3 αδενοσίνη είναι ομοιοπολικά συνδεδεμένη με ένα αμινοξύ. Το αντικωδικόνιο δημιουργεί ζεύγη βάσεων με το κωδικόνιο στο mrna. Προσαρμοστής: Διαμεσολαβιτικό μόριο μεταξύ ενός αμινοξέος και ενός κωδικονίου Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 5.4 Η διάταξη σε σχήμα τριφυλλιού του trna έχει σταθερές και ημισταθερές βάσεις και μια συντηρημένη ομάδα αλληλεπιδράσεων μεταξύ ζευγών βάσεων. 74-95 Nt D: Διυδροουριδίνη D D T:Ριβοθυμιδίνη Ψ:Ψευδοουριδίνη Επιπλέον ζεύγη: G-U, G-Ψ, A-Ψ Στέλεχος Βρόχος Βραχίονας αντικωδικονίου 3-21 Nt Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 7.7 Και οι τέσσερις βάσεις μπορούν να τροποποιηθούν στο trna. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 3 2

Εικόνα 5.6, 7 Βραχίονας δέκτης Βραχίονας Δέκτης

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 7 Γενετικός κώδικας Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 7.1 Όλες οι τριπλέτες-κωδικόνια έχουν νόημα: 61 αντιστοιχούν σε αμινοξέα και 3 προκαλούν τερματισμό (STOP). α. 61 κωδικόνια + 3 λήξης β. Κοινός εκτός ορισμένων πρωτόζωων και μιτοχονδρίων γ. Συνώνυμα κωδικόνια δ. Εκφυλισμός στην 3 η βάση ε. Σε 2 συνώνυμα κωδικόνια η 3η βάση είναι Pur ή Pyr

ATG-ACA-GAT--//----TAC-AGA-TTA-CAG-ATT-ACA-GGA-TAG

Αλληλουχία mrna Αλληλουχία πρωτεΐνης Ανοιχτό πλαίσιο ανάγνωσης

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 7.2 Το πλήθος των κωδικονίων για κάθε αμινοξύ δεν αντιστοιχεί στη συχνότητα εμφάνισης του αμινοξέος στις πρωτεΐνες.

In vitro μετάφραση mrna + ribosomes Poly-U Poly-Phe Poly-C Poly-Pro Poly-A Poly-Lys

Rib + 3Nt + (trna + συνθετάσες + αα) Rib-3Nt-tRNA~αα Rib + 3Nt + (trna + συνθετάσες + αα) + αα* Rib-3Nt- trna~αα? + AUC AUC + AUC

Πόσα διαφορετικά trna χρειάζονται? Ο αριθμός των trna > του αριθμού των αμινοξέων 20 ομάδες ισοδεκτικών (ομότυπων) trna [trna1-cys, trna2-cys] Τα ομότυπα trna προσδένουν το ίδιο αα και προσδένονται σε συνώνυμα κωδικόνια Ο αριθμός των trna < του αριθμού των κωδικονίων (E. coli:45) Το ίδιο trna (αντικωδικόνιο) προσδένεται σε περισσότερα από ένα συνώνυμα κωδικόνια

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Υπόθεση ταλάντευσης: Η ταλάντευση στο ζευγάρωμα βάσεων επιτρέπει το σχηματισμό ζευγών G-U μεταξύ της τρίτης βάσης του κωδικονίου και της πρώτης βάσης του αντικωδικονίου.

3 5 3 2 1 5 3 1 2 3 Εικόνα 7.5 Το ζευγάρωμα κωδικονίου-αντικωδικονίου περιλαμβάνει ταλάντευση στην τρίτη θέση. I A, U, C Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 7.7 Και οι τέσσερις βάσεις μπορούν να τροποποιηθούν στο trna. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 7.8 Η ινοσίνη μπορεί να σχηματίσει ζεύγη με οποιαδήποτε από τις U, C και A. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

G G G G U U C G G G G U U U U Ελάχιστο=31 trna I G G G C U C U U G G G G U U U U 1 η βάση αντικωδικονίου Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α 6-7: Μετάφραση Προεναρκτήριες Αντιδράσεις (Προ-εναρκτήριες αντιδράσεις)

Εικόνα 6.7 Η πρωτεϊνοσύνθεση διακρίνεται σε τρία στάδια. ~30-35 aa P A Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

2 3 A Εικόνα 5.3 Ένα trna έχει τη διττή ιδιότητα ενός προσαρμοστή, ο οποίος αναγνωρίζει τόσο το αμινοξύ όσο και το κωδικόνιο. Η 3 αδενοσίνη είναι ομοιοπολικά συνδεδεμένη με ένα αμινοξύ. Το αντικωδικόνιο δημιουργεί ζεύγη βάσεων με το κωδικόνιο στο mrna. Αμινοάκυλο trna συνθετάσες 1 συνθετάση/αα/ομάδα ομότυπων trna Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Προ-εναρκτήριεςαντιδράσεις Fig. 14.6 ~ ~ ~ ~ 2 - ή Χρησιμοποιείτε για τον πεπτιδικό δεσμό ~ αα~trna

Προ-εναρκτήριες αντιδράσεις Εικόνα 7.13 Μια αμινοακυλο-trna συνθετάση φορτώνει το trna με ένα αμινοξύ.

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 7.14 Μια αμινοακυλο-trna συνθετάση φέρει τρεις ή τέσσερις περιοχές με διαφορετικές λειτουργίες. Οι πολυμερείς συνθετάσες διαθέτουν και μία επικράτεια ολιγομερισμού.

επιλογέας C N C A N Εικόνα 7.16 H trna συνθετάση τάξης Ι έρχεται σε επαφή με το trna στη μικρή αύλακα του στελέχους-δέκτη και στο αντικωδικόνιο. Κέντρο σύνθεσης Επιλογέας (ομότυπα) (1 δεσμός Η) (1 ή 2 δεσμοί Η)

Εικόνα 6.8 Στα διάφορα στάδια της πρωτεϊνοσύνθεσης, η συχνότητα λάθους είναι < από 10-4. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

? Κινητικός έλεγχος 100 1000? P1 + m1 P1 + m2 P1-m1 (ΔG1= -15 Kcal/mol) P1-m2 (ΔG2 = -10 Kcal/mol) ΔG2-ΔG1 = -10-(-15) = 5 Kcal/mol (~ 1 δεσμός Η) P1-m1 P1-m2 = ~ 10 5

Κινητικός έλεγχος-ii Κινητικός έλεγχος-i Εικόνα 7.18 Η αναγνώριση του σωστού trna από τις συνθετάσες ελέγχεται σε δύο στάδια. Πρώτον, το ένζυμο έχει μεγαλύτερη συγγένεια για τα ομότυπα trna. Δεύτερον, η αμινοακυλίωση ενός λανθασμένου trna γίνεται με πολύ αργό ρυθμό.

Πρόσδεση αα στις συνθετάσες Tyr~tRNA συνθετάση 5 Kcal/mol Phe Tyr Trp Etyr-Tyr Etyr-Phe = ~ 105

EIle ~2 Kcal/mol E Ile + Ile( 3 H)/Val( 14 C) E Ile -Ile (3H) E Ile -Val (14C) = ~ 225 Λάθος = ~ 1/225 E Ile + Ile( 3 H)/Val( 14 C) + trna Ile E Ile -Ile (3H) E Ile -Val (14C) = ~ 60.000 Λάθος = ~ 1/60.000

Ile Val Κινητικός έλεγχος Λάθη =1/225 Εικόνα 7.19 Ο διορθωτικός έλεγχος απαιτεί την πρόσδεση του ομότυπου trna στη συνθετάση που έχει δεσμεύσει λανθασμένο αμινοξύ και γίνεται είτε μέσω μιας αλλαγής στη διαμόρφωση που προκαλεί την υδρόλυση του αμινοακυλο- AMP είτε μέσω της μεταφοράς του αμινοξέος στο trna η οποία ακολουθείται από υδρόλυση. Χημικός διορθωτικός έλεγχος Λάθη=1/6000

Συνθετάση ισολευκίνης Εικόνα 7.21 Η Ile-tRNA συνθετάση έχει δύο ενεργά κέντρα. Τα αμινοξέα που είναι μεγαλύτερα από την Ile δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν, επειδή δε χωρούν στο κέντρο σύνθεσης. Τα αμινοξέα που είναι μικρότερα από την Ile αποβάλλονται, διότι μπορούν να εισέλθουν στη θέση διόρθωσης. αα αα trnaile Ile Ile Ile~tRNAIle trnaval Val+tRNAIle Val Val Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 5.5 Το νόημα του trna καθορίζεται από το αντικωδικόνιό του και όχι από το αμινοξύ του.

ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

Προκαρυωτικά AUG AUG AUG Ευκαρυωτικά

ΕΝΑΡΞΗ Fig. 14.22 Παράγοντες έναρξης IF1, IF2, IF3

Εικόνα 6.11 Η έναρξη απαιτεί υπομονάδες 30S, που φέρουν τον IF-3. ~20% P A μέσω του IF-2-G fmet GTP P Εναρκτήριο -2 A P A

Πως η μικρή ρβοσωματικά υπομονάδα αναγνωρίζει τη σωστή θέση πρόσδεσης στο mrna?

Εικόνα 6.16 Οι θέσεις πρόσδεσης του ριβοσώματος στο mrna μπορούν να απομονωθούν από σύμπλοκα έναρξης. Οι θέσεις πρόσδεσης περιλαμβάνουν μια ανοδική αλληλουχία Shine-Dalgarno και ένα κωδικόνιο έναρξης. 16S RNA 5 35-40 Nt AGGAGGNNN UCCUCCNNN 3 8 Nt IF3? 16S RNA 5 AGGAGGNNN mrna 5 ---AGGAGG-----AUG--------------- UCCUCCNNN 3 P

(fmet-trna f ) Εικόνα 6.12 Το N-φορμυλο-μεθειονυλο-tRNA (fmet-trna f ) έναρξης δημιουργείται με φορμυλίωση του μεθειονυλο-trna, χρησιμοποιώντας ως συμπαράγοντα το φορμυλο-τετραϋδροφολικό οξύ. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

IF-2 Εικόνα 6.14 Το fmet-trna f μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για την έναρξη από τις υπομονάδες 30S, ενώ τα άλλα αμινοακυλo-trna (αα-trna) μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την επιμήκυνση από τα ριβοσώματα 70S. 5 & μη εισαγωγή στη θέση Α 1 2 3 3 2 1 3 G U A -met G U G -val G U U -leu 5 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 6.13 Το fmet-trna f έχει μοναδικά χαρακτηριστικά, τα οποία το διακρίνουν ως το εναρκτήριο trna. GTP GTP P A Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Μετα-μεταφραστικές τροποποιήσεις

Εικόνα 6.17 Η έναρξη πραγματοποιείται ανεξάρτητα σε κάθε κιστρόνιο ενός πολυκιστρονικού mrna. Όταν η διακιστρονική περιοχή είναι μακρύτερη από το εύρος του ριβοσώματος, η αποσύνδεση κατά τον τερματισμό ακολουθείται από ανεξάρτητη επανέναρξη στο επόμενο κιστρόνιο. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εξάρτηση Fig. 14.41 RBS 2

Έναρξη στα ευκαρυωτικά Εικόνα 6.18 NNNPuNNAUGG

Επαναλαμβανόμενες ενάρξεις Fig. 14.28 Παράγοντες ρύθμισης Παράγοντες ρύθμισης

Εναρκτήριο trna P

Fig. 14-26 Έναρξη στα ευκαρυωτικά

α Έναρξη στα ευκαρυωτικά β 5Β- GTP

AUG Εικόνα 6.18 Η μικρή υπομονάδα των ευκαρυωτικών ριβοσωμάτων μεταναστεύει από το 5 άκρο του mrna στη θέση πρόσδεσης του ριβοσώματος, η οποία περιλαμβάνει ένα κωδικόνιο έναρξης AUG. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Έναρξη σε εσωτερικές θέσεις (IRES) Εικόνα 6.24 43S 5 5 1Α 1 3 IRES cap

ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

Επιμήκυνση στα προκαρυωτικά Παράγοντες επιμήκυνσης Tu, Ts, G Tu Tu G

P A fmet 5% των πρωτεϊνών 70.000 μόρια/κύτταρο A Κιρομμυκίνη Εικόνα 6.25 Ο EF-Tu- GTP τοποθετεί το αμινοακυλο-trna στο ριβόσωμα και στη συνέχεια αποδεσμεύεται ως EF- Tu-GDP. Ο EF-Ts απαιτείται για την αντικατάσταση του GDP από το GTP. Η αντίδραση καταναλώνει GTP και απελευθερώνει GDP. Το μόνο αμινοακυλοtrna που δεν μπορεί να αναγνωριστεί από τον EF-Tu-GTP είναι το fmet-trnaf και έτσι αποτρέπεται η ενσωμάτωσή του σε εσωτερικά κωδικόνια AUG ή GUG. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Fig. 1 (πλαίσιο 14-4) Tu-GDP Tu-GTP

Tu-GTP Tu-GDP

Λάθη: 10-1 -10-2 Σωστό Λάθος

ΘέσηTu Εικόνα 7.27 Πρόσδεση του σωστού αα~trna στη μικρή ριβοσωματική υπομονάδα Αλληλεπίδραση trna-mrna με16s rrna Δημιουργία σταθερού συμπλόκου Αλλαγή στην στερεοδιαμόρφωση του ριβοσώματος Yδρόλυση του GTP Απομάκρυνση του Tu-GDP Μεταφορά ολόκληρου του αα~trna στην σωστή θέση. Tu-GTPαα~tRΝΑ Σταθερό σύμπλοκο ασταθές σύμπλοκο

Fig. 14-31 Σταθερό σύμπλοκο ασταθές σύμπλοκο

mrna trna mrna Εικόνα 6.47 Το ζευγάρωμα κωδικονίουαντικωδικονίου προάγει την αλληλεπίδραση του mrna με τις αδενίνες 1.492-1.493 του 16S rrna, ενώ στην περίπτωση της αντιπαράθεσης μη συμπληρωματικών κωδικονίων-αντικωδικονίων το mrna δεν μπορεί να αλληλεπιδράσει με τις αδενίνες αυτές. 3 2 1 3 trna 5 16S rrna (3 η ) (1 η )

Πεπτιδικός δεσμός Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 6.26 Ο σχηματισμός του πεπτιδικού δεσμού γίνεται με την αντίδραση μεταξύ του πολυπεπτιδίου του πεπτιδυλο-trna στη θέση P και του αμινοξέος του αμινοακυλοtrna στη θέση Α. Πεπτίδυλο-μεταφοράση-23S rrna Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 6.27 Η πουρομυκίνη μιμείται το αμινοακυλο-trna, επειδή μοιάζει με ένα αρωματικό αμινοξύ συνδεδεμένο σε μια ένωση σακχάρου-βάσης. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Μετατόπιση του p~trna G GTP pi Εικόνα 6.28 Το βακτηριακό ριβόσωμα έχει τρεις θέσεις πρόσδεσης του trna. E G GDP Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 P A

P A III G GTP pi Εικόνα 6.29 Τα μοντέλα για τη μετατόπιση περιλαμβάνουν δύο στάδια. Κατά το σχηματισμό του πεπτιδικού δεσμού, αρχικά μετατοπίζεται το αμινοάκυλο άκρο του trna από τη θέση Α στη θέση P. Στη συνέχεια, μετατοπίζεται το άκρο του αντικωδικονίου του trna στη θέση P. P A G-GDP P A III G-GDP A P III

Εικόνα 6.30 Η πρόσδεση των παραγόντων EF-Tu και EF-G γίνεται εναλλάξ, καθώς τα ριβοσώματα δέχονται καινούρια αμινοακυλοtrna, σχηματίζουν πεπτιδικούς δεσμούς και μετατοπίζονται. 1 ATP και 2 GTP/πεπτιδικό δεσμό Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 6.31 Η δομή του τριμερούς συμπλόκου αμινοακυλο-trna EF-Tu GTP (αριστερά) μοιάζει με τη δομή του EF-G (δεξιά). Οι δομικά συντηρημένες επικράτειες του EF-Tu και του EF-G επισημαίνονται με κόκκινο και πράσινο, ενώ το trna και η επικράτεια του EF-G, που μοιάζει με αυτό, επισημαίνονται με μοβ. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Poul Nissen.

ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

Εικόνα 6.32 Η μοριακή μίμηση καθιστά δυνατή την πρόσδεση του συμπλόκου EF-Tu trna, του παράγοντα μετατόπισης EF-G και των παραγόντων αποδέσμευσης RF1/2-RF3 στην ίδια ριβοσωμική θέση. RF1: UAA/UAG RF2: UAA/UGA RF3: UAA/UAG/UGA erf1: UAA/UAG/UGA Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Παράγοντες αποδέσμευσης/trna Gly-Gly-Gln Πεπτιδικό αντικωδικόνιο

Εικόνα 6.34 Η πεπτιδυλομεταφορά και ο τερματισμός είναι ανάλογες αντιδράσεις, στις οποίες μία βάση στο κέντρο της πεπτιδυλο-μεταφοράσης πυροδοτεί μία αντίδραση μετεστεροποίησης, προσβάλλοντας ένα δεσμό N-H ή O-H και διευκολύνοντας το άτομο N ή Ο να προσβάλλει το δεσμό στο trna. + RF Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

RF1/RF2 RF3 IF-3 IF-3 G GTP GDP + G Εικόνα 6.35 Ο παράγοντας αποδέσμευσης (RF) τερματίζει την πρωτεϊνοσύνθεση αποδεσμεύοντας την πρωτεϊνική αλυσίδα. Ο παράγοντας ανακύκλωσης του ριβοσώματος (RRF) αποδεσμεύει το τελευταίο trna και ο EF-G αποδεσμεύει τον RRF, προκαλώντας την αποσύνδεση των ριβοσωμικών υπομονάδων. RRF : Απομάκρυνση RF3 G-GTP: Απομάκρυνση RRF υδρόλυση GTP χωρισμός υπομονάδων Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

mrna αιμοσφαιρίνης Ρύθμιση στην έναρξη elf-2

Ρύθμιση μετά την έναρξη (5 UTR) Fe Τρανσφερίνη Υποδοχέας Φεριτίνη

Ρύθμιση μετά την έναρξη (3 UTR) Εικόνα 5.23 IRE Fe Τρανσφερίνη Υποδοχέας Φεριτίνη

Ρύθμιση από mirnas (5 UTR)

Ρύθμιση από mirnas (3 UTR) mrna degradation

A premature translation termination codons (PTC)

Ρύθμιση στην poly(a) ουρά Oocyte Early embryo Kinase CPE cytoplasmic polyadenylation element

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 9: Η μεταγραφή Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

K M Ευκαρυωτικοί οργανισμοί Προκαρυωτικοί οργανισμοί, DNA ιοί και RNA ρετροϊοί Εικόνα 9.1 Η λειτουργία της RNA πολυμεράσης είναι να μεταγράφει μια αλυσίδα δίκλωνου DNA σε RNA. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Σύνθεση mrna στους ιούς Μεταγραφή Μεταγραφή

Ορολογία 5 3 Μεταγραφική μονάδα Πρωτογενές μετάγραφο Κ Μ Εικόνα 9.2 Μια μεταγραφική μονάδα μεταγράφεται σε ένα ενιαίο RNA. Ώριμο RNA (mrna) Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Ποια είναι τα υποστρώματα της RNA Πολυμεράσης?

Εικόνα 9.3 Οι αλυσίδες DNA διαχωρίζονται για να σχηματίσουν μια μεταγραφική θηλιά. Το RNA συντίθεται με το ζευγάρωμα συμπληρωματικών βάσεων με μία από τις αλυσίδες του DNA. Τριφωσφοριβονουκλεοτίδια A, U, G, C Συχνότητα λαθών = 10-6 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

P-P-P Κατεύθυνση μεταγραφής 5 3 γ β α P-P-P 3 Ι Η 2 3 δεόξυ-τριφωσφορική αδενοσύνη 3 5

Κάθε γονίδιο μεταγράφεται από την μία μόνο αλυσίδα DNA 5 Κ Κ Μ 3 3 Μ Μ Κ 5 5 Κ Κ Μ 3 3 Μ Μ Κ 5

Υποκινητές Fig. 12.3 +1 Y +1 Y

Βακτηριακή RNA Πολυμεράση 465 kda 16 bp DNA ~9 bp

RNA Πολυμεράσες Εικόνα 9.9 Η θέση δέκα υπομονάδων της RNA πολυμεράσης έχει χαρτογραφηθεί στην κρυσταλλική δομή. Τα χρώματα των υπομονάδων είναι τα ίδια με αυτά των κρυσταλλικών δομών στις Εικόνες που ακολουθούν. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

RNA Πολ. E. coli RNA Πολ. σακχαρομύκητα

Μεταγραφή στους προκαρυωτικούς οργανισμούς

Εικόνα 9.16 Οι RNA πολυμεράσες των ευβακτηρίων αποτελούνται από τέσσερα είδη υπομονάδων: οι α, β και β έχουν σχετικά σταθερά μεγέθη σε διάφορα είδη βακτηρίων, ενώ η σ ποικίλλει σε μεγαλύτερο βαθμό. Κεντρικό ένζυμο (ΚΕ) ω Συναρμολόγηση Και σταθεροποίηση Του ενζύμου Ολοένζυμο (ΟΕ) = ΚΕ + σ 40 Nt/sec Συχνότητα λαθών = 10-6

Λειτουργίες του Ολοενζύμου και του ΚΕ της RNA πολ. Εικόνα 9.5, 9.6 σ ΟΕ σ -10 +3 ΚΕ ~9 bp

Λειτουργίες ΟΕ και ΚΕ Εικόνα 9.19 σ Ατελής σύνθεση -60 ~9Nt 5

Μοντέλα διακοπτόμενης έναρξης +10 Μοντέλο κάμπιας +10 Μοντέλο πτύχωσης +10

Σ-9.17 Μη ειδική πρόσδεση K Εικόνα 9.17 Οι υπομονάδες β και β δημιουργούν επαφές τόσο με τη μήτρα όσο και με την κωδική αλυσίδα του DNA, κυρίως στην περιοχή της μεταγραφικής θηλιάς και πιο καθοδικά από αυτή. Οι επαφές με το RNA εντοπίζονται κυρίως στη μεταγραφική θηλιά. Συνήθως, καθοδικά δεν υπάρχει RNA και οι επαφές με αυτό γίνονται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις στην κάθοδο, όταν το ένζυμο οπισθοδρομεί. M Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

DNA + Pol DNA + Pol DNA-Pol t 1/2 [DNA-Pol] KB = (Μ [DNA] [Pol] -1 ) k = DNA-Pol / t

ΚΒ= 10 5 t 1/2 =60 min ΚΒ= 10 1 t 1/2 =~1 sec ΚΒ= 10 6-9 t 1/2 > hr ΚΒ=10 6 1 έναρξη/30 min ΚΒ=10 12 1 έναρξη/1 sec (1.800X) Εικόνα 9.22

Υποστάδια της έναρξης Αναγνώριση Συχνότητα ενάρξεων< 1 έναρξη/sec Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 9.22 ~Όλα τα ένζυμα είναι προσδεμένα στο DNA (~1500 OE και 3500 KE) 1/2 θέσεις χαλαρής πρόσδεσης 1/2 θέσεις ειδικής πρόσδεσης

Εικόνα 9.23 Η κινητική σταθερά πρόσδεσης της RNA πολυμεράσης στους υποκινητές είναι γρηγορότερη από την τυχαία διάχυση.

Εικόνα 9.24 Η RNA πολυμεράση προσδένεται πολύ γρήγορα σε τυχαίες αλληλουχίες DNA και θα μπορούσε να βρει έναν υποκινητή με άμεση μετατόπιση από μία προσδεδεμένη αλληλουχία DNA σε άλλη. Αργή 4Χ10 6 Γρήγορη 2.600 bp Y Y 4x10 6 bp/~1500 OE= 2.600 bp 1 OE/2.600 bp Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 9.29 Η μέθοδος της ιχνηλάτησης προσδιορίζει τις θέσεις πρόσδεσης πρωτεϊνών στο DNA βάσει της προστασίας που παρέχουν ενάντια στη δημιουργία εγκοπών. T4 πολυνουκλεοτιδική κινάση ~50 bp ~80 bp Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Υποκινητές προκαρυωτικών γονιδίων A,G,T (μείωση της μεταγραφής) A (αύξηση της μεταγραφής) TTGACA 16-19 bp TATAAT 5-9 bp 82 84 78 65 54 45 80 95 45 60 50 96 90% Pu Αντιπροσωπευτικές αλληλουχίες

12 bp ειδικό σήμα (4 12 = ~17X10 6 ) Σ-9.27 TTGACA---------17--------TATAAT----7---Pu (Ιδανικός υποκινητής) Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 9.19 Η RNA πολυμεράση διέρχεται από αρκετά στάδια πριν τη φάση επιμήκυνσης. Ένα κλειστό δυαδικό σύμπλοκο μετατρέπεται σε μια ανοικτή μορφή και μετά σε ένα τριαδικό σύμπλοκο. Μεταλλάξεις (-35) [αναγνώριση και πρόσδεση] Μεταλλάξεις (-10) [τήξη] Μεταλλάξεις (+1/+30) [χρόνος εκκαθάρισης] Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

K M Θέσεις αναγνώρισης Θέσεις πρόσδεσης

Πρόσδεση RNA πολ. στους υποκινητές Εικόνα 12.7 β β.2.4 (Α+Τ)n -50

Πρόσδεση RNA πολ. στους υποκινητές -35-10

Εικόνα 9.36 2.1 2.2 2.3 2.4 4.1 4.2 +3-9 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 9.37

ΚΕ 2.2 2.1 2.4 4.2 1.2 1.1 2.4 4.2 Εικόνα 9.38 Το Ν-τελικό άκρο του σίγμα εμποδίζει τις επικράτειες πρόσδεσης στο DNA να προσδεθούν σε αυτό. Όταν σχηματίζεται ένα ανοικτό σύμπλοκο, το Ν-τελικό άκρο μετακινείται 20 Ǻ μακριά και οι δύο επικράτειες πρόσδεσης στο DNA απομακρύνονται η μία από την άλλη κατά 15 Ǻ. Πρόσδεση στο ΚΕ μετατόπιση της Ν-τελικής περιοχής κατά 20 Α ο πρόσδεση στο -35 κουτί και ακολούθως στο -10 κουτί αποδιάταξη του DNA εκτόπιση της Ν-τελικής περιοχής και εισαγωγή της περιοχής +1 του DNA στο ενεργό κέντρο του ενζύμου -10-35 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Πρόσδεση του παράγοντα σ στους υποκινητές 2.4 A T T A A 2.3 T Κ 1 2 3 Μεταγραφή 4.2 3 1 2 Μ

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 9.35

Εικόνα 9.31 H μεταγραφή δημιουργεί θετικά υπερελικωμένο DNA μπροστά από την RNA πολυμεράση και αρνητικά υπερελικωμένο DNA πίσω απ αυτήν.

Εικόνα 9.21 Χημικός διορθωτικός έλεγχος Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εγγενής τερματισμός Εικόνα 9.47 5 ---GCAATCCCGAAACAGTTCGGTAGTAGTTAGAGCCGATAACGGTTTCGGGATTTTTTT---3 3 --CGTTAGGGCTTTGTCAAGCCATC ATCAATCTCGGCTATTGCCAAAGCCCTAAAAAAA--5 Βρόχος (6-12 Nt) Φουρκέτα Στέλεχος (7-20 bp) Παύση της RNA Pol ~1sec

Εικόνα 9.46 Οι αλληλουχίες DNA που απαιτούνται για τον τερματισμό εντοπίζονται πριν την αλληλουχία τερματισμού. Ίσως είναι αναγκαίος ο σχηματισμός μιας φουρκέτας στο RNA. Τερματιστής

Εικόνα 9.48 Ένας Rho-εξαρτώμενος τερματιστής έχει αλληλουχία πλούσια σε C και φτωχή σε G, και εντοπίζεται πριν από την ακριβή θέση (ή θέσεις) τερματισμού. Η αλληλουχία παρουσιάζεται με τη μορφή του RNA. Αντιπροσωπεύει το 3 άκρο του RNA. 50-90 Nt Rut Rut

Εικόνα 9.49 Ο παράγοντας Rho «καταδιώκει» την RNA πολυμεράση κατά μήκος του RNA και μπορεί να προκαλέσει τερματισμό όταν προλάβει το στάσιμο ένζυμο σε μια Rho-εξαρτώμενη αλληλουχία τερματισμού. Rut β Κωδικόνιο Λήξης ATP ADP Ο ρ έχει RNA-εξαρτώμενη ενεργότητα ATPάσης και ATP-εξαρτώμενη ενεργότητα ελικάσης. ATP ADP

* * X Εικόνα 9.50: Φαινόμενο πολικότητος.

Ασθενείς τερματιστές Εικόνα 9.54 Ασθενής Τερματικοί

Εικόνα 24.38 Τα οπερόνια rrn στο βακτήριο E. coli περιέχουν γονίδια που κωδικοποιούν τόσο για rrna όσο και για trna. Το ακριβές μήκος των μεταγράφων εξαρτάται από τους υποκινητές (P) και τις αλληλουχίες τερματισμού (t) που χρησιμοποιούνται. Κάθε προϊόν RNA πρέπει να απελευθερωθεί από το μετάγραφο με αποκοπή στα δύο του άκρα. RNAαση ΙΙΙ

Πέψη Σ-24.38 RΝάσης a ΙΙΙ 23S και 16S rrnas Ένδονουκλεάσες Εξοωνουκλεάσες

Τύπος ΙΙ Εικόνα 7.6 α Τύπος Ι CCA RNAάση D β γ CCA 3 δ ε

Ρύθμιση της μεταγραφής στους προκαρυωτικούς οργανισμούς

Εικόνα 10.1 Trans-ρυθμιστικοί παράγοντες (Μεταγραφικοί παράγοντες) [Καταστολείς (-) (αρνητικός έλεγχος)] [Ενεργοποιητές (+) (θετικός έλεγχος) Cis-ρυθμιστικά στοιχεία (σε φυσική σύνδεση με το γονίδιο στόχο). Αλληλουχίες στις οποίες προσδένονται οι μεταγραφικοί παράγοντες Μικρομόρια που προσδένονται στους μεταγραφικούς παράγοντες και επάγουν τη μεταγραφή (επαγωγείς) ή καταστέλουν τη μεταγραφή (συγκαταστολείς) Γονίδιο στόχος Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 10.2 Στον αρνητικό έλεγχο, ένας trans-δραστικός καταστολέας προσδένεται στο cisδραστικό χειριστή και σταματά τη μεταγραφή. Αρνητική ρύθμιση (Καταστολείς) Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 10.3 Στο θετικό έλεγχο, οι trans-δραστικοί παράγοντες πρέπει να προσδεθούν στις cis-δραστικές θέσεις προκειμένου η RNA πολυμεράση να αρχίσει τη μεταγραφή από τον υποκινητή. Θετική ρύθμιση (Ενεργοποιητές) Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Αρνητική ρύθμιση Καταστολέας lac

Απέκκριση Οπερόνιο λακτόζης

Εικόνα 10.4 Το οπερόνιο lac καταλαμβάνει ~6.000 bp DNA. Το γονίδιο laci (αριστερά) έχει το δικό του υποκινητή (P) και τερματιστή. Το άκρο του laci βρίσκεται ακριβώς πριν τον υποκινητή των δομικών γονιδίων. Ο χειριστής (O) καταλαμβάνει τα πρώτα 26 bp της μεταγραφικής μονάδας. Το γονίδιο lacz ξεκινά από τη βάση +39. Μετά από αυτό ακολουθούν τα γονίδια lacυ και laca. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

38 kda (10 μόρια/κύτταρο, ΚΒ=2x10 13 ) X Εικόνα 10.7 Ο καταστολέας διατηρεί το οπερόνιο lac στην ανενεργή κατάσταση μέσω της πρόσδεσής του στο χειριστή. Ο καταστολέας απεικονίζεται ως μια σειρά από συνδεδεμένες επικράτειες, όπως προέκυψαν από την ανάλυση της κρυσταλλικής δομής του. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Χ Εικόνα 10.8 Η προσθήκη του επαγωγέα μετατρέπει τον καταστολέα στην ανενεργή μορφή του, που δεν μπορεί να προσδεθεί στο χειριστή. Αυτό επιτρέπει στην RNA πολυμεράση να αρχίσει τη μεταγραφή.

Εικόνα 10.6 Η προσθήκη επαγωγέα προκαλεί τη γρήγορη επαγωγή του mrna του οπερονίου lac και ακολουθείται από τη σύνθεση των ενζύμων, μετά από μια σύντομη φάση υστέρησης. Η απομάκρυνση του επαγωγέα ακολουθείται από γρήγορη παύση της σύνθεσης.

(Cis-επικρατείς) Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 10.9 Οι μεταλλάξεις του χειριστή είναι ιδιοστατικές, επειδή ο χειριστής καθίσταται ανίκανος να προσδέσει την πρωτεΐνη-καταστολέα. Αυτό επιτρέπει στην RNA πολυμεράση να έχει απεριόριστη πρόσβαση στον υποκινητή. Οι μεταλλάξεις Oc είναι cis-δραστικές, επειδή επηρεάζουν μόνο τα συνεχόμενα συνδεδεμένα δομικά γονίδια.

Χ laci - (Transυποτελείς) ή δεν παράγουν καταστολέα Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Εικόνα 10.10 Οι μεταλλάξεις που απενεργοποιούν το γονίδιο laci προκαλούν την ιδιοστατική έκφραση του οπερονίου, επειδή η μεταλλαγμένη πρωτεΐνη του καταστολέα δεν μπορεί να προσδεθεί στο χειριστή.

Μόνιμη καταστολή (Επαγωγέας) laci S (Trans- Επικρατής) Χ ή δεν παράγουν καταστολέα Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 10.5 Ο καταστολέας και η RNA πολυμεράση προσδένονται σε αλληλοεπικαλυπτόμενες θέσεις, γύρω από το σημείο έναρξης της μεταγραφής του οπερονίου lac. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Συνεχείς και ανεστραμμένες επαναλήψεις +11-7 +28 Εικόνα 10.12 Ο χειριστής lac έχει συμμετρική αλληλουχία. Η αλληλουχία αριθμείται σε σχέση με το σημείο έναρξης της μεταγραφής στο +1. Τα ροζ βέλη αριστερά και δεξιά δείχνουν τις δύο ανεστραμμένες επαναλήψεις. Με πράσινο φόντο εμφανίζονται οι ταυτόσημες θέσεις των δύο ανεστραμμένων επαναλήψεων. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

+5 +17 Κ Μ +1 +23 Εικόνα 10.13 Οι βάσεις που έρχονται σε επαφή με τον καταστολέα μπορεί να ταυτοποιηθούν με ομοιοπολική διασύνδεση ή με πειράματα που δείχνουν αν η χημική μετατροπή τους αποτρέπει την πρόσδεση. Έτσι, αναγνωρίστηκαν θέσεις και στις δύο αλυσίδες του DNA, που εκτείνονται από το +1 έως το +23. Ιδιοστατικές μεταλλάξεις συμβαίνουν σε 8 θέσεις του χειριστή, ανάμεσα στο +5 και στο +17. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 10.14 Ο επαγωγέας προσδένεται στον ελεύθερο καταστολέα, ώστε να διαταράξει μια ισορροπία (αριστερά), ή προσδένεται άμεσα στον καταστολέα που βρίσκεται προσδεδεμένος στο χειριστή (δεξιά); Ταχεία επαγωγή t1/2>15 min t1/2<1 min

Και τα 10 μόρια του καταστολέα είναι προσδεμένα στο DNA Εικόνα 10.23 Ο καταστολέας Lac προσδένεται ισχυρά και με ειδικό τρόπο στο χειριστή του, αλλά απελευθερώνεται από τον επαγωγέα. Όλες οι σταθερές ισορροπίας δίνονται σε M -1. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Βασικά επίπεδα Εικόνα 10.24 Σχεδόν όλη η ποσότητα του καταστολέα ενός κυττάρου βρίσκεται δεσμευμένη στο DNA. 96% Επαγόμενα επίπεδα Κατάληψη του χειριστή 3% Ταχεία καταστολή Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 10.15 Η δομή ενός μονομερούς του καταστολέα Lac αποκαλύπτει αρκετές ανεξάρτητες επικράτειες. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Mitchell Lewis. Κεφαλή Διμερή και τετραμερή ολιγομερισμού Τετραμερή Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Μοτίβο HTH Φερμουάρ λευκίνης

Εικόνα 10.17 Το τετραμερές του καταστολέα αποτελείται από δύο διμερή. 1 Ομοδιμερισμός 2 2 1 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

Εικόνα 10.20 Αν και τα δύο διμερή σε ένα τετραμερές καταστολέα προσδεθούν στο DNA, τότε το DNA ανάμεσα στις δύο θέσεις πρόσδεσης σχηματίζει ένα βρόχο. Ο2-80 Ο3 +400 Ο1 O3

-35 Εικόνα 10.21 Όταν ένας τετραμερής καταστολέας προσδένεται σε δύο χειριστές, η έκταση του DNA ανάμεσά τους εξωθείται στη δημιουργία ενός σφιχτού βρόχου. Η μπλε δομή στο κέντρο του βρόχου του DNA αντιπροσωπεύει την πρωτεΐνη CAP (CRP), άλλη μια ρυθμιστική πρωτεΐνη που προσδένεται στην περιοχή. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Mitchell Lewis. ΤΑΤΑ +17 +1-70 -90