ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ ΤΟΥ ΒΙΟΝΤΙΖΕΛ FAME ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ Αθηνά Τουµπέλη Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. Βιοµηχανικές Εγκαταστάσεις Θεσσαλονίκης
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Σκοπός της µελέτης Ορισµοί Βιοντίζελ FAME Πετρέλαιο κίνησης Πειραµατικό µέρος Υλικά Μέθοδοι αναλύσεων Σηµασία αναλύσεων Αποτελέσµατα των αναλύσεων CFPP, Λιπαντικότητα, Σταθερότητα στην οξείδωση, Αριθµός κετανίου (βιοντίζελ, πετρέλαιο κίνησης, µίγµατα) Συµπεράσµατα 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 2
Σ Κ Ο Π Ο Σ Αποτύπωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του βιοντίζελ FAME που παράγεται και διατίθεται στην Ελλάδα. Εκτίµηση των επιπτώσεων της προσθήκης του βιοντίζελ FAME στις ιδιότητες του πετρελαίου κίνησης που παράγεται στο ιυλιστήριο Θεσ/νίκης (CFPP, Λιπαντικότητα, Σταθερότητα στην οξείδωση, Αριθµός κετανίου). Παράµετροι: Προέλευση του βιοντίζελ (ά ύλες). Συγκέντρωση του βιοντίζελ στο πετρέλαιο κίνησης. 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 3
Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι Βιοντίζελ FAME Το βιοντίζελ FAME (Fatty Acid Methyl Esters) είναι προϊόν της διεργασίας µετεστεροποίησης φυτικών ελαίων ή ζωικών λιπών µε µεθανόλη παρουσία καταλύτη (βάση ή οξύ). Η ποιότητα του βιοκαυσίµου (προδιαγραφές και µέθοδοι ελέγχου) ορίζονται από το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 14214:2003. Το βιοντίζελ FAME µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως καύσιµο κινητήρων ντίζελ είτε αυτούσιο είτε σε µίγµατα µε το πετρέλαιο κίνησης (ΦΕΚ 713/Β/26-5-2005). 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 4
Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι Πετρέλαιο κίνησης Το πετρέλαιο κίνησης είναι µεσαίο απόσταγµα του αργού πετρελαίου (160-360 C) που χρησιµοποιείται ως καύσιµο των κινητήρων ντίζελ. Η ποιότητά του ορίζεται από το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 590:2004 (ΦΕΚ 1149/Β/17-8-2005 & 1490/Β/9-10-2006). 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 5
Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ο Υλικά Μ Ε Ρ Ο Σ Βιοντίζελ: 10 δείγµατα 4 δείγµατα από δοκιµαστικές παραγωγές βιοµηχανικής µονάδας. 1 δείγµα από πιλοτική µονάδα του ΕΜΠ. 5 δείγµατα από παραλαβές των ΕΛΠΕ. Πετρέλαιο κίνησης: 4 δείγµατα. 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 6
Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ Μέθοδοι αναλύσεων Ιδιότητα Πυκνότητα Ιξώδες (40 o C) Σηµείο ανάφλεξης Υγρασία Θείο CFPP Λιπαντικότητα Σταθερότητα στην οξείδωση Αριθµός κετανίου Μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων Αριθµός ιωδίου Μέθοδος EN ISO 12185 EN ISO 3104 ΕΝ ISO 2719 ΕΝ ISO 12937 pren ISO 20846 ΕΝ 116 EN ISO 12156-1 EN ISO 12205 ΕΝ 14112 EN ISO 5165 ΕΝ 14103 Παρ.Β, ΕΝ 14214 Πεδίο εφαρµογής Πετρέλαιο, Βιοντίζελ»»»»»» Πετρέλαιο κίνησης Βιοντίζελ» Βιοντίζελ» 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 7
Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ Σηµασία αναλύσεων Σηµείο απόφραξης ψυχρού φίλτρου (CFPP) Μέτρο της συµπεριφοράς του καυσίµου στη µηχανή ντίζελ σε χαµηλές θερµοκρασίες (σχηµατισµός κρυστάλλων) (max: +5 / -5 C). Ορίζεται ως η υψηλότερη θερµοκρασία του καυσίµου στην οποία ρέει µέσω µεταλλικού πλέγµατος µε µέγεθος οπών ίσο µε 45 µm σε χρόνο µικρότερο από 60s. Λιπαντικότητα είκτης της συµπεριφοράς του καυσίµου ως λιπαντικού µέσου του συστήµατος έγχυσης του καυσίµου στον θάλαµο καύσης της µηχανής ντίζελ (max: 460 µm). Εκφράζεται ως η διάµετρος φθοράς µιας µεταλλικής σφαίρας η οποία εκτελεί παλινδροµική κίνηση, µε ορισµένη συχνότητα, πάνω σε ένα κύλινδρο, µέσα σε λουτρό του καυσίµου, υπό καθορισµένες συνθήκες. 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 8
Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ Σηµασία αναλύσεων Σταθερότητα στην οξείδωση Τάση του βιοντίζελ προς σχηµατισµό οργανικών, διαβρωτικών ουσιών ή του πετρελαίου κίνησης προς σχηµατισµό στερεών, σε επιταχυνόµενες συνθήκες οξείδωσης (6 hrs min και 25 g/m 3 max, αντίστοιχα). Αριθµός κετανίου είκτης της ταχύτητας ανάφλεξης του καυσίµου στη µηχανή ντίζελ. Καύσιµα µε υψηλότερο αριθµό κετανίου αυξάνουν την απόδοση της µηχανής, εµφανίζουν ευκολότερο ξεκίνηµα σε χαµηλές θερµοκρασίες, λιγότερο θόρυβο και µειωµένες εκποµπές ρύπων (min: 51). 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 9
Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α CFPP βιοντίζελ Α ύλη βιοντίζελ 100Κ 90Κ / 7Σ / 3Β 70Κ / 30Β 50Κ / 35Σ / 15Β 50ΦΠ / 50Β CFPP ( C) βιοντίζελ -13-11 -9-7 -12 CFPP βιοντίζελ ( ο C) 0-2 -4-6 -8-10 -12-14 40 50 60 70 80 90 100 % Κραµβέλαιο 95Σ / 5Τ 60Σ / 40Β 100Β -4-4, -5 3 Κ: κραµβέλαιο Σ: σογέλαιο Β: βαµβακέλαιο Τ: τηγανέλαιο ΦΠ: φοινικοπυρηνέλαιο 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 10
Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α CFPP µιγµάτων Βιοντίζελ στο πετρέλαιο κίνησης (% κό) 100Κ Α ύλη βιοντίζελ / CFPP ( C) 90Κ / 7Σ / 3Β 50Κ / 35Σ / 15Β 100Β 0-6 3-6 1-4 3 2-1 -2-6 2-4 2 5-2 -3-5 2-4 2 100-13 -11-7 -7 3 3 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 11
Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α Λιπαντικότητα Βιοντίζελ στο πετρέλαιο κίνησης (% κό) Α ύλη βιοντίζελ / Λιπαντικότητα (µm) 100Κ 90Κ / 7Σ / 3Β 0 2 5 100 452 200 129 78 535 166 79 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 12
Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α Σταθερότητα στην οξείδωση µιγµάτων Σταθερότητα στην οξείδωση (g/m 3 ) 30 25 20 15 10 5 0 0 2 4 6 8 10 Α ύλη (Σταθ. βιοντίζελ) K / Β (7,1 ώρες) 95Σ / 5Τ (5,9 ώρες) 85Σ / 15Π (3,6 ώρες) ΦΠ / Β (2,0 ώρες) 95Σ / 5Τ (1,2 ώρες) Βιοντίζελ στο πετρέλαιο κίνησης (% κο) 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 13
Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α Αριθµός κετανίου ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΕΤΑΝΙΟΥ 60 55 50 Α ύλη βιοντίζελ 85Σ / 15Π 95Σ / 5Τ K / B ΦΠ / B 45 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Βιοντίζελ στο πετρέλαιο κίνησης (% κο) 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 14
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α Εξετάστηκαν δείγµατα βιοντίζελ ελληνικής παραγωγής και µίγµατά τους µε πετρέλαιο κίνησης του Ι.ΘΕ. ως προς το σηµείο απόφραξης ψυχρού φίλτρου, τη λιπαντικότητα, την σταθερότητα στην οξείδωση και τον αριθµό κετανίου. Τα αποτελέσµατα των µετρήσεων έδειξαν ότι: το CFPP του βιοντίζελ παρουσιάζει ευρεία διακύµανση και µπορεί να ρυθµιστεί µε κατάλληλη επιλογή της α ύλης παραγωγής του. Η προσθήκη του βιοντίζελ στο πετρέλαιο κίνησης, σε ποσοστά µέχρι 5 %, είναι δυνατό να µην επηρεάσει καθόλου το CFPP του πετρελαίου. Η λιπαντικότητα του πετρελαίου κίνησης βελτιώνεται σηµαντικά µε την προσθήκη του βιοντίζελ καθιστώντας περιττή τη χρήση άλλων βελτιωτικών προσθέτων. 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 15
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α Η σταθερότητα στην οξείδωση των µιγµάτων βιοντίζελ - πετρελαίου κίνησης είναι πολύ καλή όταν χρησιµοποιείται βιοκαύσιµο που προήλθε από πρωτογενή, µη ανακυκλωµένα έλαια. Η σταθερότητα στην οξείδωση του πετρελαίου κίνησης µειώνεται σηµαντικά µε την προσθήκη βιοντίζελ που προήλθε από µίγµατα ελαίων µε τηγανέλαια, παραµένοντας, ωστόσο, εντός προδιαγραφών. Η σύσταση της πρώτης ύλης παραγωγής του βιοντίζελ φαίνεται ότι είναι η σηµαντικότερη ρυθµιστική παράµετρος του αριθµού κετανίου. Η ανάµιξη βιοντίζελ - πετρελαίου κίνησης προκαλεί µείωση του αριθµού κετανίου του πετρελαίου, ο οποίος παραµένει εντός προδιαγραφών για µίγµατα που περιέχουν µέχρι 20 % κό. σε βιοκαύσιµο. Υπάρχουν ενδείξεις για αρνητική επίδραση του βιοντίζελ από τηγανέλαια στον αριθµό κετανίου. 3 Μαΐου 2007 BIOFUELS - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΛΠΕ 16