ΟΜΙΛΙΑ «ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 44-ΚΡΙΣΙΜΗ ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ»

ΟΜΙΛΙΑ «ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 44-ΚΡΙΣΙΜΗ ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ» Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλοι κι φίλες, Φιλοσοφική ΑΠΘ 20/12/2016 Με την σημερινή μας εκδήλωση θέλουμε να εστιάσουμε 3 πράγματα. Πρώτον να τιμήσουμε τους νεκρούς αγωνιστές των 33 ημερών του Δεκέμβρη του 44, τους χιλιάδες αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στα χρόνια της Κατοχής. Τιμάμε την μαζική λαϊκή οργάνωση, την πρωτοβουλία, την αυτενέργεια, την συλλογικότητα, την αλληλεγγύη, σε έναν αγώνα που πρωταγωνιστές δεν ήταν μόνο οι ΕΛΑσίτες με τα όπλα, αλλά και οι χιλιάδες άμαχοι που συνέβαλαν σημαντικά σαυτην την άνιση μάχη, αναπληρώνοντας ακόμα και τους ίδιους τους νεκρούς και τραυματίες που έπεφταν στο πεδίο της μάχης. Δεύτερον να μάθουμε τι ακριβώς ήταν αυτός ο Δεκέμβρης. Η γενιά μας ελάχιστα γνωρίζει και αυτά τα λίγα που ξέρει, είναι ότι η αστική γραφίδα και οι αναθεωρητές της Ιστορίας έχουν γράψει, ή έχουν ξεράσει κατα καιρούς, στην συντονισμένη τους προσπάθεια να αντιστρέψουν την πραγματικότητα, να ξαναγράψουν την ιστορία έτσι όπως βολεύει στα αφεντικά τους. Εδώ θα ήθελα να σημειώσω το εξής: Επειδή βρισκόμαστε σε ένα χώρο όπως αυτό του Πανεπιστημίου, και επειδή και η καθέδρας αυθεντία δίνει και παίρνει, θέλουμε να σας καλέσουμε να μην παίρνετε τίποτα τις μετρητοίς, προτού επιξιώξετε να μάθετε. Μην παίρνετε επιλέον άκριτα, οι νέοι σύντροφοι κομμουνιστές, οι φίλοι της ΚΝΕ, ούτε αυτά που σας λέμε εμείς. Σκεφτείτε τα, μελετήστε, συγκρίνετε και μετά καταλήξετε. Το ΚΚΕ δεν φοβάται να βάλει τις θέσεις του, τις αναλύσεις του, σε δημόσια δοκιμασία. Δεν φοβάται αν ακούσει διαφορετικές γνώμες. Είμαστε έτοιμοι να τις συζητήσουμε. Έχουμε εμπιστοσύνη στο κριτήριο των νέων γενεών, ιδιαίτερα στο κριτήριο των παιδιών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Και κάτι ακόμα: Σκεφθείτε ποιοι πρωτοστατούν στην επίθεση κατά του ΚΚΕ. Είναι οι ίδιοι που έχουν ξεζουμίσει τους γονείς σας, οι ίδιοι που σας επιφυλάσσουν ένα γκρίζο μέλλον, αν δεν τους ματαιώσουμε τα σχέδια. Τα αντικομμουνιστικά κέντρα λοιπόν, εργάζονται. Δεν φοβόμαστε κανέναν, γιατί κανείς δεν μπορεί να βάλει το Κόμμα μας στο χέρι. Και τρίτον ποια είναι τελικά τα διδάγματα που βγαίνουν από αυτή την ηρωϊκή στιγμή της ιστορία για το σήμερα για το αύριο του Κόμματος και κατεπέκταση του λαϊκού κινήματος της χώρας μας. 1

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Πώς φτάσαμε στον Δεκέμβρη του 44 ; Τι είχε προηγηθεί Στις 12 Οκτώβρη του 44, απελευθερώνεται η Αθήνα από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Η σκληρή και ηρωική αντίσταση του Λαού μέσα από τις γραμμές του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), του Εθνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) και της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ) είχε αποδώσει καρπούς. Στις 18 του ίδιου μήνα, έφτασε στην Αθήνα η κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου (στην οποία συμμετείχαν στελέχη του ΕΑΜ και του ΚΚΕ) συνοδευόμενη από το Βρετανό στρατηγό Σκόμπι. Η κυβέρνηση αυτή ήταν προϊόν των απαράδεκτων συμφωνιών- υποχωρήσεων από πλευράς ΚΚΕ- του Λιβάνου και της Καζέρτας. Οι Εγγλέζοι, βέβαια, ήδη από το 1943, (δύο ολόκληρα χρόνια πριν τελειώσει ο πόλεμος) ενδιαφέρονταν για τις εξελίξεις στην Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται από μια σειρά ντοκουμέντα. Η ένοπλη σύγκρουση του Δεκέμβρη, δηλαδή, δεν ήταν μια αιφνίδια εξέλιξη αλλά μια επιλογή των Αγγλων ιμπεριαλιστών ώστε να αποτρέψουν το ενδεχόμενο της κατάληψης της εξουσίας από την εργατική τάξη. Ο Τσόρτσιλ στα απομνημονεύματά του είναι αποκαλυπτικός, αποδεικνύοντας ποιος και γιατί επεδίωκε τη σύγκρουση: «Η μάχη που διήρκεσε έξι εβδομάδες έγινε για να καταλάβωμε την Αθήνα και, όπως θα δείξη η συνέχεια των γεγονότων, να απαλλάξωμε την Ελλάδα από τον κομμουνιστικό ζυγό.» Πολύ καιρό πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας, και συγκεκριμένα από τότε που το ΕΑΜ μαζικοποιήθηκε απότομα και με γοργούς ρυθμούς, μετά και χάρη στη στροφή του πολέμου στο Στάλινγκραντ, οπότε έπνευσε άνεμος ελπίδας και νίκης σε όλη την Ευρώπη, τότε λοιπόν, που ο ΕΛΑΣ άρχισε να γίνεται στρατός χιλιάδων, τον εγχώριο και τον εγγλέζικο αστικό παράγοντα απασχολούσαν το θέμα του ένοπλου λαού. Δηλαδή το κύριο θέμα στο συσχετισμό δυνάμεων, που σαφώς διαμορφώθηκε, υπέρ του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Δίχως τον αφοπλισμό δεν μπορούσε να αλλάξει σε μια πορεία ο γενικός συσχετισμός. Η προετοιμασία τους γι αυτό έγινε βάση σχεδίου που η υλοποίησή του κορυφώθηκε με το Σύμφωνο του Λιβάνου και σε συνέχεια με τη Συμφωνία της Καζέρτας, με την οποία ο στρατηγός Σκόμπι οριζόταν διοικητής στην Ελλάδα όλων των στρατιωτικών δυνάμεων-και του ΕΛΑΣ. Φθάνοντας ο Δεκέμβρης, ο αστικός πολιτικός κόσμος είχε οργανώσει την ενιαία στάση του, βασική προϋπόθεση για να αντιμετωπίσει τον αντίπαλο. Είχε υπερβεί τις εσωτερικές του αντιθέσεις της Κατοχής, παρότι ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος δεν είχε τελειώσει. Αυτό το γεγονός αποδεικνύει ότι το κύριο, η αστική εξουσία, ήταν το κοινό μέλημα τόσο ανάμεσα στο αγγλόφιλο όσο και στο γερμανόφιλο τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου. 2

Εξάλλου, αυτό το κοινό τους μέλημα, είχε εκφραστεί και στα χρόνια της Κατοχής, όταν η κατοχική κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη συγκροτούσε τα Τάγματα Ασφαλείας, όχι μόνο με τη σύμφωνη γνώμη και υλική ενίσχυση των Γερμανών, αλλά με τη σύμφωνη γνώμη και των Εγγλέζων και των Βενιζελικών και άλλων αστικών πτερύγων, πολιτικών και στρατιωτικών. Για να είναι ενιαία η αστική στάση, παραμερίστηκε προσωρινά και η ενδοαστική αντίθεση ανάμεσα στους βασιλικούς και στους αντιβασιλικούς. Λόγοι τακτικής καθιστούσαν πολυτέλεια την επάνοδο του βασιλιά από το Λονδίνο εκείνες τις ώρες. Παρότι ο τελευταίος κλωτσούσε, οι εγγλέζοι και οι έλληνες αστοί πολιτικοί άφησαν να λύσει την εκκρεμότητα ο «κυρίαρχος» λαός, όταν οι συνθήκες θα ήταν κατάλληλες Για την ώρα, αρκέστηκαν στο ρόλο του «υπερπρωθυπουργού» αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, που μετά την πάροδο ημερών διορίστηκε αντιβασιλιάς. Στο μεταξύ, λίγο πριν από την απελευθέρωση, τον Αύγουστο του 1944, όπως διαβεβαιώνει ο Άλμπερτ Σπέερ, υπουργός της πολεμικής και βιομηχανικής παραγωγής επί Χίτλερ, ο Τσώρτσιλ ήρθε σε μυστική συμφωνία με τον Χίτλερ. Η συμφωνία, μοναδική του είδους της που επιτεύχθηκε κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, «ήταν να παραχωρήσουν οι Γερμανοί τη Θεσσαλονίκη στους Άγγλους αμαχητί και μ αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα να περιέλθει στο δυτικό στρατόπεδο». Επομένως, ας το επαναλάβουμε, το κρίσιμο ζήτημα, που έθετε η πολιτική πραγματικότητα, ήταν η λύση του προβλήματος της πολιτικής εξουσίας. Για το σκοπό αυτό ήρθαν οι εγγλέζοι, γιατί συνολικά η ελληνική αστική τάξη δεν μπορούσε μόνη της να επιβληθεί. Όπως ομολόγησε ο Τσώρτσιλ, «Τα αγγλικά στρατεύματα πραγματοποίησαν εισβολή στην Ελλάδα, η οποία δεν υπαγορευόταν από πολεμική αναγκαιότητα». Επομένως, το ΚΚΕ έπρεπε να προετοιμάσει το λαό, ώστε να έχει για τους Βρετανούς καθαρή αντίληψη για να τους αντιμετωπίσει, να μην τους βλέπει ως συμμάχους, κάνοντας τη διάκριση ανάμεσα στο χαρακτήρα της αντιχιτλερικής δράσης και στον πολιτικό ρόλο τους. Αλλά και να αξιοποιήσουν, το Κόμμα και το ΕΑΜ, τις αντιθέσεις ΗΠΑ Βρετανίας, σε μια περίοδο που οι Εγγλέζοι είχαν χάσει την ηγεμονία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν τότε ή δεν ήθελαν ακόμα να επεμβούν στην περιοχή μας. Και ταυτόχρονα, να διεξάγει το ΕΑΜ τον αγώνα σε όλη τη χώρα και να μην τον περιορίσει στην Αθήνα. Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλες και φίλοι, Είχε φτάσει η 1 η του Δεκέμβρη 1944, που δημοσιεύτηκε η ημερήσια διαταγή του Εγγλέζου στρατηγού Σκόμπι, ο οποίος βρισκόταν στην Ελλάδα από τον Οκτώβριο με Εγγλέζικο στρατό. Η διαταγή ήταν ουσιαστικά ένα τελεσίγραφο για τη διάλυση του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ και της Πολιτοφυλακής. 3

Το τελεσίγραφο βρήκε κάθετα αντίθετες τις ηγεσίες του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Ήταν εχθρικό και ετεροβαρές. Γιατί, ναι μεν ο Σκόμπι διέτασσε με αυτό την αποστράτευση και του ΕΔΕΣ, όμως εξαιρούσε την Ορεινή Ταξιαρχία και τον Ιερό Λόχο, που επίσης ήταν αστικές στρατιωτικές δυνάμεις, όπως και ο ΕΔΕΣ. Η ηγεσία του ΕΑΜικού κινήματος επέμενε να αποστρατευθούν όλα τα στρατιωτικά σώματα και στη θέση τους να μπει ένας Εθνικός Στρατός, με κανονική στρατολογία, ξεκαθαρισμένος από τους δωσίλογους στρατιωτικούς. Αυτό φυσικά δεν έγινε δεκτό. Έτσι, την ίδια μέρα παραιτήθηκαν οι 5 υπουργοί και ο ένας υφυπουργός, οι οποίοι, με βάση το Σύμφωνο του Λιβάνου, συμμετείχαν στην κυβέρνηση εκπροσωπώντας το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και την κυβέρνηση του βουνού. Το ΕΑΜ απάντησε με κάλεσμα σε συλλαλητήριο στην πλατεία Συντάγματος για την Κυριακή 3 του Δεκέμβρη και με την κήρυξη γενικής απεργίας για τη Δευτέρα 4 του μήνα. Η κυβέρνηση απαγόρευσε τη διεξαγωγή του συλλαλητηρίου. Το ΕΑΜ αγνόησε την απαγόρευση και το πραγματοποίησε. Έτσι στις 3 του μήνα χιλιάδες λαού, ανάμεσά τους και οι ΕΛΑΣίτες, άοπλοι, άρχισαν να συρρέουν στο Σύνταγμα. Όμως το δολοφονικό σχέδιο είχε καταστρωθεί. Από τη διεύθυνση της αστυνομίας, απέναντι από το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, άρχισαν οι πυροβολισμοί από τους ακροβολισμένους χωροφύλακες του Έβερτ. Οι πρώτοι 21 νεκροί και 140 τραυματίες του Δεκέμβρη ήταν γεγονός. Παρά την απροσδόκητη δολοφονική επίθεση, το συλλαλητήριο πραγματοποιήθηκε, περνώντας οι συγκεντρωμένοι ανάμεσα στις ριπές και στα τανκ των Εγγλέζων. Είναι η ματωμένη Κυριακή. Στις 4 Δεκέμβρη, μόλις ο λαός κήδεψε τους νεκρούς του, ακολούθησε νέα σφαγή με 40 νεκρούς και 70 τραυματίες. Και στις 5 Δεκέμβρη ήρθε ο επόμενος απολογισμός, με 30 νεκρούς ΕΑΜίτες και περισσότερους από 100 τραυματίες. Στο μεταξύ, είχαν δοθεί διαταγές να δράσει ο ΕΛΑΣ. Ο νέος ένοπλος αγώνας είχε αρχίσει. Οι δολοφονικές επιθέσεις των αστυνομικών κατά του ΕΑΜ ήταν η αφορμή για τα γεγονότα που ακολούθησαν και όχι η αιτία. Η ένοπλη σύγκρουση στην Αθήνα και στον Πειραιά ήρθε ως αποτέλεσμα των οξυμμένων κοινωνικοπολιτικών αντιθέσεων, που κομβικό σημείο τους είχαν τον οπλισμένο λαό. Στις 33 ημέρες των μαχών της Αθήνας και του Πειραιά, σε έναν άνισο αγώνα, ο ΕΛΑΣ (Α Σώμα Στρατού με 6.500 πολεμιστές και 2 η Μεραρχία με 3.500), αναμετρήθηκε με 60.000 εγγλέζικο στρατό που διέθετε 80 αεροπλάνα, 200 τανκ, πολλά πυροβόλα και κανονιοφόρους του εγγλέζικου στόλου, μαζί με 6.000 άντρες της Ορεινής Ταξιαρχίας, της «Χ», του Ιερού Λόχου και της Χωροφυλακής, καθώς και 12.000 Ταγματασφαλίτες, που εξοπλίσθηκαν από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, αφού τους άλλαξαν στολή. 4

Στις μάχες του Δεκέμβρη οι ΕΑΜίτες χρησιμοποίησαν, μαζί με την ένοπλη, όλες τις μορφές πάλης. Ο ηρωισμός έφτασε στο επίπεδο που χαρακτηρίζει κάθε μαχόμενο λαϊκό κίνημα που έχει το δίκιο με το μέρος του. Αλλά ο συσχετισμός δυνάμεων ήταν σε βάρος του ΕΑΜ. Δεν μπορούσε να κρατήσει περισσότερο, με δεδομένο ότι οι Εγγλέζοι ενίσχυσαν τις δυνάμεις τους, φέρνοντας στρατό από το μέτωπο κατά των Γερμανών στην Ιταλία. Για να δώσουμε τη διάσταση των προβλημάτων που ο ΕΛΑΣ έπρεπε να επιλύσει ας σταθούμε στην πλήρη σχεδόν εξάντληση των πυρομαχικών των ιταλικής κατασκευής όπλων (διάμετρος 6,5 χλστ.), στην συνεχώς ανεπαρκή διαθεσιμότητα πυρομαχικών πυροβολικού και όλμων αλλά και στην έλλειψη τροφίμων, ειδικά μετά την εξάντληση των αποθεμάτων που ο ΕΛΑΣ κυρίευσε στην αρχή των επιχειρήσεων. Επιπλέον οι μονάδες του τακτικού ΕΛΑΣ που έφθαναν αναγκαστικά - αποσπασματικά από την επαρχία δεν είχαν ούτε εκπαίδευση, ούτε προετοιμασία για στρατιωτικές επιχειρήσεις μέσα σε μία μεγάλη πόλη, γεγονός που δημιούργησε σοβαρά προβλήματα και μερικές φορές και απρόβλεπτες καταστάσεις - στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του ΕΛΑΣ. Από την άλλη πλευρά, οι Βρετανοί εννοούσαν πόλεμο ολοκληρωτικό μέχρις εσχάτων και προκάλεσαν την έκπληξη ολόκληρου του κόσμου αναλαμβάνοντας, μεσούντος του πολέμου, μία ευρύτατης κλίμακας εκστρατεία ενάντια στον ΕΛΑΣ. Εκτός από τις στρατιωτικές δυνάμεις που ήταν ήδη παρούσες στην πόλη στην αρχή του Δεκεμβρίου (την 2η Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών, την 23η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία και στοιχεία ινδικών στρατευμάτων και πολλών υπηρεσιών) έστειλαν στην Αθήνα, χρησιμοποιώντας κάθε δυνατό μέσο (αμερικανικό βασικά), την 46η Βρετανική Μεραρχία, την 4η Ινδική Μεραρχία και στοιχεία της 5ης, την 4η Βρετανική Μεραρχία και πρόσθετες μονάδες τεθωρακισμένων ισοδύναμες ως προς τον αριθμό των βαρέων αρμάτων - με μία πλήρη τεθωρακισμένη μεραρχία. Συνολικά στάλθηκαν στην Ελλάδα εκατό περίπου χιλιάδες βρετανοί στρατιώτες ακριβώς διπλάσιοι απ όσους είχαν έρθει στα 1941 για να βοηθήσουν την μαχόμενη ενάντια στον Άξονα Ελλάδα. Ταυτόχρονα εξόπλισαν και οργάνωσαν στρατιωτικά ως Εθνοφυλακή το σύνολο των προερχόμενων από τα Τάγματα Ασφαλείας και τους άλλους δωσιλογικούς σχηματισμούς ανδρών. Στη διάρκεια των μαχών οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν αεροπλάνα με ρουκέτες, βόμβες και πολυβόλα ενάντια στις θέσεις του ΕΛΑΣ αλλά και σε τυφλά χτυπήματα ενάντια στις λαϊκές συνοικίες. Το ίδιο έπραξαν και τα πυροβόλα των πολεμικών πλοίων στον Πειραιά ή στο Φάληρο ενώ ισχυρό πυροβολικό εγκατεστημένο στην Ψυττάλεια, στο Φάληρο ή στο Χαρβάτι πραγματοποιούσε ισχυρούς βομβαρδισμούς στην πόλη. Χαρακτηριστικές ως προς το πόσο αδίστακτη ήταν η βρετανική επίθεση, είναι οι μαρτυρίες Βρετανών που πολέμησαν στην Αθήνα. Στο Αρχείο Μαρτυριών του BBC, μεταξύ πολλών, ένας αξιωματικός του πυροβολικού, o Peter Holloway, 5

καμαρώνει για το ότι στις 29 Δεκεμβρίου κατεύθυνε τον βομβαρδισμό των νοτίων συνοικιών της πόλης καθώς έκρινε ότι οι 2.000 οβίδες Υψηλής Εκρηκτικής Δύναμης (High Explosives) έφεραν καταλυτικό αποτέλεσμα: Very Satisfacrory! (Πολύ ικανοποιητικό) σημείωσε για τούτη τη σφαγή του λαού της Αθήνας! Σε πολλά σημεία οι συγκρούσεις πήραν επική μορφή όπως στου Μακρυγιάννη, στην Καισαριανή, στου Γκύζη, στην Καστέλλα του Πειραιά ή στη Δραπετσώνα όπου ο ΕΛΑΣ αντιμετώπισε με επιτυχία μεγάλης έκτασης αποβατική επιχείρηση των Βρετανών. Οι υπερασπιστές του λόφου της Καστέλας στον Πειραιά ή του εργοστασίου Φιξ στη Συγγρού (σημερινό Μουσείο σύγχρονης Τέχνης) σκοτώθηκαν ως τον τελευταίο υπερασπίζοντας τις θέσεις τους. Την ημέρα των Χριστουγέννων ο ίδιος ο Βρετανός πρωθυπουργός Τσώρτσιλλ ήρθε στην Αθήνα για να διαπιστώσει την κατάσταση και να δώσει οδηγίες σε Βρετανούς και Έλληνες ιθύνοντες. Οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν και οι μάχες συνεχίστηκαν ως τις 5 με 6 Ιανουαρίου του 1945 όταν ο όγκος των βρετανικών μηχανοκινήτων αλλά και η εξάντληση των εφοδίων και των πυρομαχικών υποχρέωσαν τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ να εγκαταλείψουν την πόλη και να υποχωρήσουν προς τα βόρεια. Η ανακωχή που υπογράφηκε τότε οδήγησε στη ααράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας ανάμεσα στο ΕΑΜ, το ΚΚΕ και την νέα κυβέρνηση του Αντιβασιλέα Δαμασκηνού και του Νικόλαου Πλαστήρα που είχε στο μεταξύ αντικαταστήσει τον Γεώργιο Παπανδρέου. Ο αριθμός των θυμάτων της μάχης της Αθήνας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί καθότι γύρω από αυτόν στήθηκε ένας πρωτοφανής προπαγανδιστικός σχεδιασμός. Ο ίδιος ο Τσώρτσιλλ σε ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟ σήμα του στην Αγγλική Πρεσβεία της Αθήνας στις 19 Ιανουαρίου 1945 δίνει σαφείς οδηγίες για το πώς πρέπει να οργανωθεί η επιχείρηση δυσφήμησης του ΕΛΑΣ : με μαρτυρίες προθύμων να καταγγείλουν ακρότητες του ΕΛΑΣ προσδιορίζει και με συνέχιση της εκταφής πτωμάτων (προφανώς αυτού του είδους τις οδηγίες συνεχίζουν να εφαρμόζουν και σήμερα οι Καλύβας Μαρατζίδης). Αυτό που έγινε άφησε εποχή: Τα πτώματα των θανόντων και σκοτωμένων στην διάρκεια της μάχης είχαν ταφεί σε διάφορα σημεία της πόλης καθώς δεν ήταν δυνατή η μεταφορά τους σε νεκροταφεία. Την επομένη της λήξης των συγκρούσεων ξεκίνησε μαζική επιχείρηση εκταφής των πτωμάτων αυτών και έκθεσή τους σε κοινή θέα προς αναγνώρισιν. Σχεδόν το σύνολο των εκταφέντων πτωμάτων αποδόθηκε αρχικά σε σφαγιασθέντες υπό των κομμουνιστών και πάνω σε αυτό άρχισαν ευθύς αμέσως ποινικές διώξεις ενάντια στους δημίους, ενάντια σε αγωνιστές του ΚΚΕ και του ΕΛΑΣ δηλαδή. Μερικοί από αυτούς χρεώθηκαν ως και 300 θανάτους έκαστος. Μέσα σε κλίμα γενικής υστερίας πιστώθηκαν ως και εκατό χιλιάδες αγρίως σφαγιασθέντες στη δράση του ΚΚΕ. Το αγρίως στα 1945 αναφερόταν στο μαχαίρι και στο τσεκούρι ενώ λίγα χρόνια αργότερα η μέθοδος σφαγής προσαρμόστηκε καθώς ανακαλύφθηκε από την δεξιά το κονσερβοκούτι!!! 6

Προφανής στόχος αυτής της εκστρατείας ήταν η υπονόμευση και η εκ των προτέρων ακύρωση της οποιαδήποτε συμφωνίας θα υπογραφόταν ανάμεσα στην κυβέρνηση Πλαστήρα και στο ΕΑΜ - ΚΚΕ. Ακόμα και όταν η ιατροδικαστική υπηρεσία τον Μάϊο (στην υπηρεσία αυτή επιφανές στέλεχος ήταν ο βασικός ιατροδικαστής της Χούντας που έβρισκε φυσιολογικούς όλους τους θανάτους από βασανιστήρια ή δολοφονίες Μανδηλαράς, Τσάπμαν κλπ. ο Καψάσκης) δήλωσε ότι μόνο 1.700 νεκροί μπορούν να αποδοθούν σε εκτελέσεις, η πτωματολογία δεν κόπασε. Εφευρέθηκε μάλιστα το πρόσχημα της ηθικής αυτουργίας σύμφωνα με το οποίο οποιοδήποτε μέλος του ΚΚΕ ή του ΕΑΜ μπορούσε να δικαστεί για όποιον πραγματικό ή υποτιθέμενο φόνο έγινε στα Δεκεμβριανά ή την Κατοχή. Κάπως έτσι ακόμα και η Συμφωνία της Βάρκιζας έμεινε κείμενο κενό περιεχομένου και η Ελλάδα μπήκε στον δρόμο προς τον εμφύλιο πόλεμο. Έτσι ο ΕΛΑΣ, μετά από έναν άνισο αγώνα, άρχισε την υποχώρηση στις 5 του Γενάρη 1945, μαζί χιλιάδες άλλους αγωνιστές, με κατεύθυνση την κεντρική Ελλάδα. Εκείνοι που περισσότερο από 3 χρόνια έδιναν τη ζωή τους μόνο η ΚΟΑ είχε πάνω από 5.000 μέλη και στελέχη νεκρούς για να έρθουν καλύτερες μέρες, είχαν νικηθεί από τους Εγγλέζους, από τους απόντες της Κατοχής και από τους συνεργάτες των Γερμανών. Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλοι και φίλες, Σαν Κόμμα εστιάζουμε σε κάποια βασικά συμπεράσματα που βγαίνουν από την ηρωική αυτή στιγμή της ιστορίας. Συμπεράσματα που μπορούν να μας κάνουν πιο ώριμους και να συμβάλουν στην ισχυροποίηση της πάλης για το σοσιαλισμό. Ένα βασικό συμπέρασμα που προκύπτει ως δίδαγμα είναι το ζήτημα της συμμετοχής του ΚΚ σε κυβερνήσεις αστικές, ή γενικά σε κυβερνήσεις που έχουν στόχο την αστική διαχείριση. Δίδαγμα αρνητικό με την έννοια ότι δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση που η συμμετοχή ενός ΚΚ σε αστική διακυβέρνηση να ωφέλησε το λαό. Όταν τα αστικά κόμματα σε θέλουν ως σύμμαχο, ξέρουν καλά ότι θα ωφεληθούν τα ίδια και το σύστημα πολύ περισσότερο. Η συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στην αστική κυβέρνηση του 1944 είναι απτό παράδειγμα πόσο ουτοπικός είναι ο ισχυρισμός ότι μπορεί το ΚΚ να πιέζει μαχητικά ώστε να ακολουθήσει φιλολαϊκή πολιτική μια τέτοια κυβέρνηση και να ανοίξει έτσι σιγά σιγά το δρόμο για ευνοϊκότερο συσχετισμό στην πάλη για το σοσιαλισμό. Το πολύ μικρό διάστημα που παρέμειναν στην Κυβέρνηση οι ΕΑΜίτες υπουργοί υποχρεώθηκαν να συναινέσουν σε μέτρα που δεν είχαν φιλολαϊκό χαρακτήρα, αν και αυτοί κατείχαν όλα τα οικονομικά υπουργεία. Για παράδειγμα ψηφίστηκε νόμος που έδινε τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να θέσουν σε διαθεσιμότητα αμισθί τους εργαζόμενους, επίσης η νομισματική 7

μεταρρύθμιση που επιχείρησε ο Σβώλος απέτυχε και το χρεώθηκε αυτό το ΕΑΜ. Δεν είναι μόνο ο ελληνικός Δεκέμβρης που διδάσκει αλλά και η αρνητική πείρα που αφορά στο γαλλικό ΚΚ όταν προσχώρησε το 1943 στη γαλλική κυβέρνηση ενότητας υπό τον στρατηγό Ντε Γκολ. Ανάλογη ήταν η στρατηγική του Ιταλικού ΚΚ όταν αποφάσισε την συμμετοχή του στην κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» τον Απρίλη του 44 που επαναλήφθηκε μάλιστα με την συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις από το 1944 έως το 1947. Η εργατική τάξη, στις χώρες της καπιταλιστικής Ευρώπης στήριξε ενεργά την προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης του καπιταλισμού στις μεταπολεμικές συνθήκες, με τα ΚΚ να συμμετέχουν σ αυτή την διαδικασία. Έτσι το κεφάλαιο εξασφάλισε την ενσωμάτωση των εργαζομένων στους στόχους του και στη συνέχεια, αφού το πέτυχε, προχώρησε σε σειρά παραχωρήσεων, κάτω βεβαίως και από την επίδραση των εργατικών αγώνων, καθώς και των κατακτήσεων που σημείωνε το σοσιαλιστικό σύστημα. Ανάλογη είναι και η σύγχρονη πείρα στην Ευρώπη, στην Λατινική Αμερική. Το σύνθημα της παραγωγικής ανασυγκρότησης, που προβάλλουν και σήμερα οι δυνάμεις του οπορτουνισμού και της σοσιαλδημοκρατίας έχει τον ίδιο στόχο: τη στήριξη της προσπάθειας του κεφαλαίου για έξοδο από την κρίση σε όφελός του, τη στήριξη της καπιταλιστικής ανάκαμψης που για άλλη μια φορά θα επιτευχθεί πάνω στα συντρίμμια των εργασιακών δικαιωμάτων και τη συνέχιση της σχετικής εξαθλίωσης του λαού. Επομένως, η εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα, οι γυναίκες και η νεολαία πρέπει να συμπαραταχθούν σε μια πλατιά συμμαχία, που χωρίς καμιά αναμονή και ψεύτικες ελπίδες, θα βάλει φρένο στην αντιλαϊκή πολιτική και θα διεκδικήσει μονομερή διαγραφή του χρέους, έξοδο από την ΕΕ και κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων κάτω από τη δική της διακυβέρνηση. Το δεύτερο συμπέρασμα αφορά όλη την προηγούμενη περίοδο της εαμικής αντίστασης στα χρόνια 1941-1944. Και έχει να κάνει με τη στρατηγική που χαράζει ένα ΚΚ σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου. Έχουμε αναδείξει εδώ και χρόνια την αδυναμία που επέδειξε το ΚΚΕ στη σύμπλεξη της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης με την πάλη για την κατάκτηση της εξουσίας. Η πάλη κατά του κατακτητή, που ήταν εξόχως απαράμιλλη δε συνδυάστηκε με ταυτόχρονο χτύπημα και ήττα της αστικής τάξης της χώρας που αμέσως μετά την απελευθέρωση σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης- δεν μπορούσε να έχει τον έλεγχο της κατάστασης στη χώρα. Η αδυναμία αυτή που εκφράστηκε στη στρατηγική αντίληψη του Κόμματος είχε σαν αποτέλεσμα την υπογραφή από μεριάς μας όλων των συμφωνιών που πήγαιναν κόντρα στον πραγματικό συσχετισμό δύναμης και είχαν στόχο το τσάκισμα του ΚΚΕ και του Λαϊκού Στρατού, ώστε να μην μπορέσει να πάρει την εξουσία μετά την απελευθέρωση. 8

Επαγγελματίες αντικομμουνιστές, που ορισμένοι διδάσκουν σε αυτό το χώρο, και που έχουν κάνει την αυθαιρεσία και το αναποδογύρισμα της ιστορίας μεθοδολογικά εργαλεία τους, είπαν πολλές φορές ότι το ΚΚΕ πίσω από τους εθνικοαπελευθερωτικούς στόχους έκρυβε τον πραγματικό στόχο του, δηλαδή τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας. Και τα γράφουν αυτά σε πείσμα και των ιστορικών ντοκουμέντων για το τι έλεγε το ΚΚΕ κατά τη δεκαετία του 1940, και για το τι έκανε το ΚΚΕ την ίδια δεκαετία. Το ΚΚΕ ποτέ δεν απέκρυψε τη στρατηγική του. Να τι έλεγε η εισήγηση της Κεντρικής Επιτροπής στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του 1942: «Αυτή είναι σήμερα η δική μας θέση, αυτός ο άμεσος πολιτικός σκοπός του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας. Ναι, αλλά μήπως ξεχνάμε τον τελικό στρατηγικό σκοπό του Κόμματος; Δηλ. τον αγώνα για το σοσιαλισμό και την οριστική απελευθέρωση του λαού μας από κάθε πολιτικό ζυγό και εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο; Οχι μόνο δεν τον ξεχνάμε αυτό το σκοπό, μα αντίθετα η σημερινή μας πολιτική έναντι του ξένου καταχτητή ίσα - ίσα μας ανοίγει το δρόμο για την πραγματοποίηση και των παραπέρα στρατηγικών σκοπών του ΚΚΕ». Την ίδια αντίληψη για τη στρατηγική εξέφρασε και η Απόφαση της 11ης Ολομέλειας της ΚΕ το 1945, στην οποία διαβάζουμε για το Δεκέμβρη του '44: «Ο αγώνας του Δεκέμβρη είναι μια παλλαϊκή ένοπλη αντίσταση ενάντια στο πραξικόπημα της αντίδρασης που ήθελε να ανακόψει με τη βία την ομαλή και ειρηνική δημοκρατική εξέλιξη της χώρας». Ανεξάρτητα από το πώς κρίνουμε σήμερα αυτές τις τοποθετήσεις, το περιεχόμενό τους κάνει σαφές ότι το ΚΚΕ κάθε άλλο παρά έκρυβε τη στρατηγική του στόχευση. Αν το ΚΚΕ έκρυβε τους σκοπούς του, θα ήταν ανάξιο του ονόματός του. Αλλά θα αποτελούσε και αυτοϋπονόμευση του σκοπού του, αν έλεγε άλλα, για να κάνει στη συνέχεια άλλα. Το πρόβλημα, βέβαια δεν αφορούσε αποκλειστικά το ΚΚΕ αλλά την στρατηγική συνολικά του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος πριν και κατά την διάρκεια του β παγκοσμίου πολέμου. Οι αντιφάσεις στη γραμμή της ΚΔ εκφράστηκαν και στο ζήτημα του χαρακτήρα του πολέμου. Ιδιαίτερα μετά το 41 όταν έγινε αλλαγή της σωστής εκτίμησης ως ιμπεριαλιστικού και από τις δύο πλευρές των καπιταλιστικών κρατών, υπέρ της θέσης ότι αυτός ήταν μόνο αντιφασιστικός. Αυτή η νέα θέση στην ουσία παρέπεμπε στο απώτερο μέλλον το πρόβλημα της εξουσίας, ενώ καλλιεργούσε αυταπάτες για τον ρόλο των λεγόμενων συμμάχων με την λήξη του πολέμου. Προβλήθηκε η προσδοκία ότι η συμμαχία μεταξύ Αγγλίας-ΗΠΑ- ΕΣΣΔ μπορούσε να πάρει σχετικά μονιμότερο χαρακτήρα μεταπολεμικά. Η είσοδος της Σοβιετικής Ένωσης στον πόλεμο δεν άλλαζε το χαρακτήρα του πολέμου, δεν αναιρούσε καθόλου την αντίθεση καπιταλισμού και σοσιαλισμού. Άλλωστε η Αγγλία και οι ΗΠΑ δεν σταμάτησαν ούτε μια μέρα 9

και κατά την διάρκεια της προσωρινής συμμαχίας να ραδιουργούν σε βάρος της ΕΣΣΔ, και των αντιστασιακών κινημάτων στα οποία έπαιζε καθοδηγητικό ρόλο το Κομμουνιστικό κόμμα όπως συνέβαινε στην Ελλάδα. Φυσικά κάθε ΚΚ κρίνεται πριν απ όλα στην ίδια την χώρα στην οποία δρα, γι αυτό και δεν αποποιούμαστε τις δικές μας ευθύνες στο όνομα των αντιφάσεων που επέδειξε η ΚΔ, ως αποτέλεσμα διαπάλης και στο εσωτερικό της. Η στάση του ΚΚΕ ήταν λαθεμένη επιλογή, τελικά έδειξε, εκτός των άλλων, ανεπάρκεια στις συγκεκριμένες συνθήκες. Όμως ο αντίπαλος παρά τα λάθη, δεν είχε καταφέρει να βάλει το Κόμμα στο χέρι, και γι αυτό προκάλεσε την σύγκρουση τον Δεκέμβρη του 44. Για να εξασφαλίσει ότι θα το βάλει στη γωνία μετά την απελευθέρωση. Αυτό το δεύτερο λοιπόν συμπέρασμα είναι και ένα από τα πιο επίκαιρα και σήμερα ζητήματα. Η στάση, δηλαδή των κομμουνιστών, της εργατικής τάξης στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και στην περίπτωση εμπλοκής της Ελλάδας, είτε είναι αμυντικός είτε είναι επιθετικός. Όπως καθόρισε το 19 ο συνέδριο «το κόμμα πρέπει να ηγηθεί στην αυτοτελή οργάνωση της εργατικής λαϊκής πάλης με όλες τις μορφές ώστε να οδηγήσει σε ολοκληρωτική ήττα της αστικής τάξης, εγχώριας και ξένης ως εισβολέα, έμπρακτα ο αγώνας αυτός να συνδεθεί με την πάλη για την κατάκτηση της εξουσίας. Να συγκροτηθεί εργατικό λαϊκό μέτωπο με όλες τις μορφές δράσης με σύνθημα κατεύθυνσης: Ο ΛΑΟΣ ΘΑ ΔΩΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΥ ΟΣΟ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ, ΦΕΡΝΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ «ΕΙΡΗΝΗ» ΜΕ ΤΟ ΠΙΣΤΟΛΙ ΣΤΟΝ ΚΡΟΤΑΦΟ». Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλες και φίλοι, Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησαν μαζί με τον Ριζοσπάστη, οι Θέσεις του 20ου Συνεδρίου του Κόμματος μας. Εδώ να πούμε ότι οι οργανώσεις τόσο του Κόμματος όσο και τις ΚΝΕ, έδωσαν ον καλύτερό τους εαυτό για να φτάσουν παντού και αυτό φαίνεται και ότι δεν έμεινε ούτε φύλλο για επιστροφή. Αν ανατρέξετε στις σελίδες των θέσεων το ζήτημα που προανέφερα συνεχίζει να μας απασχολεί και θέλουμε να το βάλουμε στη συζήτησει με τον κόσμο. Σε αντίθεση με τα άλλα κόμματα και μορφώματα αποκαλύπτει στον ελληνικό λαό τους κινδύνους από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, συμβάλλει καθοριστικά στην ενδυνάμωση της πάλης ενάντια στη συμμετοχή της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, στις ξένες βάσεις, στην αλλαγή και επαναχάραξητων συνόρων της περιοχήςπου μεθοδεύουν τα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Το Κόμμα μας εξετάζει τις εξελίξεις με κριτίρια τα συμφέροντα των λαών, την αναγκαιότητα συντονισμού της πάλης τους για την αντιμετώπιση του καθεστώτος που προκαλεί κάθε εισβολή-κατοχή. Σήμερα οι οξύτατοι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και οι μεγάλες αντιθέσεις των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών και συμφερόντων οδηγούν σε 10

συνεχείς ανακατατάξεις συμμαχιών, σε συνεχόμενα φαινόμενα δημιουργίας αξόνων και αντιαξόνων διεθνώς. Η ένταση αυτή έχει οδηγήσει όχι μόνο σε αύξηση των στρατιωτικών δαπανών αλλά και σε αναδιατάξεις μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών, από την άποψη της στρατιωτικής δύναμης. Μια σειρά μικρές και πιο μεγάλες περιφερειακές συγκρούσεις, βρίσκονται σε εξέλιξη σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα κοντά στην περιοχή μας. Όλες έχουν κάποια κοινά σημεία, γίνονται για: τον έλεγχο ενεργειακών κοιτασμάτων και δρόμωνμεταφοράς ενεργειακών πόρων, τον έλεγχο χερσαίων και θαλάσσιων διαδρομών μεταφοράς εμπορευμάτων κ.α. Εδώ στην Ελλάδα η αστική μας τάξη και η κυβέρνησή τους προωθούν ακόμα πιο ενεργά τα σχέδια του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Δεν είναι τυχαία στο Αιγαίο ολόκληρη αρμάδα του ΝΑΤΟ, ούτε η «φιλοξενία» δεκάδων πολεμικών αεροπλάνων στις διάφορες βάσεις. Ταυτόχρονα η όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής αστικής τάξης επηρεάζεται άμεσα από τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου, της Μ. Ανατολής, της Β.αφρικής και μπορεί να αποτελέσειπαράγοντα πυροδότησης της άμεσης πολεμικής εμπλοκής της Ελλάδας. Για μας τους Κομμουνιστές τα πράγματα είναι καθαρά: Ο πόλεμος αποτελεί ένα σύμφυτο φαινόμενο του καπιταλισμού, καθώς και κάθε εκμεταλλευτικής κοινωνίας. Ο πόλεμος γίνεται, αφού εξαντληθούν όλα τα άλλα τάχα «ειρηνικά» και τρομοκρατικά μέσα για την κατάκτηση ή τη διατήρηση των αγορών. Όταν οι ιμπεριαλιστές κλείνουν συμφωνίες ειρήνης αρπάζουν και οι δύο πλευρές ένα μέρος της λείας. Οι πιο αδύναμοι σύμμαχοι όπως είναι φυσικό χάνουν τα πιο πολλά. Γι αυτό και η παύση του πολέμου, όσο ο καπιταλισμός κυριαρχεί σε μεγάλο μέρος του κόσμου, καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα πιο ισχυρά καπιταλιστικά κράτη και τις καπιταλιστικές συμμαχίες. Το ότι και από τις δύο πλευρές, του επιτιθέμενου και του αμυνόμενου, ο πόλεμος έχει ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα δεν σημαίνει ότι το εργατικό κίνημα είναι αδιάφορο όταν δέχεται επίθεση η χώρα του. Το θέμα είναι στο όνομα της άμυνας και της εδαφικής ακεραιότητας, του λεγόμενου εθνικού συμφέροντος να μην εγκλωβιστεί στα σχέδια της αστικής τάξης. Η εργατική τάξη με τους συμμάχους της, με την καθοδήγηση του ΚΚΕ πρέπει να οργανώσει, κατά την διάρκεια του πολέμου την δική της ένοπλη πάλη ώστε και να μην επιτρέψει να αποσπασθούν εδάφη ή να προσαρτηθούν νέα, να πραγματοποιηθεί η έξοδος από τον πόλεμο με επικεφαλής την νέα εξουσία, της εργατικής τάξης. Αυτό προϋποθέτει όχι μόνο να ηττηθεί ο όποιος πιθανός ιμπεριαλιστής εισβολέςείτε είναι προσωρινός σύμμαχος είτε είναι προσωρινός αντίπαλος της αστικής τάξης της χώρας- αλλά να ηττηθεί ολοκληρωτικά και η ίδια η εγχώρια αστική τάξη. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει εφικτό το πέρασμα της εξουσίας στην εργατική τάξη και η διέξοδος από τη βαρβαρότητα του καπιταλιστικού συστήματος. 11

Η πατρίδα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της είναι η Ελλάδα απαλλαγμένη από την ταξική εκμετάλλευση. Για να ζήσουμε σε αυτή την πατρίδα αξίζει κάθε θυσία, όπως οι θυσίες που έγιναν από το 1918 μέχρι σήμερα, οι θυσίες που θα χρειαστούν αύριο. Δεν αφορά το συμπέρασμα αυτό την εργατική τάξη μόνο της Ελλάδας, αλλά όλων των χωρών. Βασική προϋπόθεση είναι το εργατικό κίνημα των χωρών να ξεπεράσουν κάθε προπαγάνδα διάσπασης, αντιπαράθεσης με οποιοδήποτε πρόσχημα, εθνικιστικό, θρησκευτικό, πολιτισμικό. Οι διαχωρισμοί και διαιρέσεις του παρελθόντος που οφείλονται στις κεφαλαιοκρατικές, εθνικιστικές φιλοδοξίες των αστικών τάξεων πρέπει να ξεπεραστούν, με την δική μας συλλογική προσπάθεια, με τον προλεταριακό διεθνισμό. Διαφορετικά οι λαοί θα παραδέρνουν ανάμεσα στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την ιμπεριαλιστική ειρήνη, στην φτώχεια, την ανασφάλεια. Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλοι και φίλες, Τι ήταν τελικά ο Δεκέμβρης; Κατά τους αστούς, που εγκληματούν κατά του λαού, ήταν μία «κομμουνιστική στάση» και μια επιλογή «εθνικού διχασμού»! Κατά τους οπορτουνιστές, που συνηθίζουν να αντιμετωπίζουν με βλάσφημο τρόπο όσους λαϊκούς αγώνες υπερβαίνουν το αστικό πλαίσιο, ο Δεκέμβρης ήταν ένας τυχοδιωκτισμός της ηγεσίας του ΚΚΕ, που τις πλήρωσε ο τόπος! Άμεση η ιδεολογική τρομοκρατία κατά της εργατικής και λαϊκής πάλης σήμερα: Ο λαϊκός αγώνας φέρνει μόνο δεινά! Άρα, υποταγή Επόμενο και φυσικό. Τη δουλειά τους κάνουν. Κι αν τα υπογραμμίζουμε, δεν είναι γιατί αναμέναμε κάτι διαφορετικό από την πλευρά τους, αλλά για να σημειωθεί πόσο μακριά από την πραγματικότητα βρίσκονται όσοι πιστεύουν ότι η ανοδική πορεία της ανθρωπότητας είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί απρόσκοπτα, επειδή δήθεν οι συνθήκες αλλάζουν, επειδή δεν ζούμε στον 19 ο αιώνα. Αλλά και για να σημειωθεί, πόσο απαραίτητο είναι να ετοιμαζόμαστε από τώρα για τις μεγάλες ταξικές συγκρούσεις που θα έρθουν. Η ταξική πάλη είναι πολύ σκληρή. Ο Δεκέμβρης εκ των πραγμάτων ξεπερνούσε το στόχο του ΕΑΜ για ομαλή δημοκρατική εξέλιξη. Ήταν κίνημα συνειδητό, ένοπλο. Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε αυτό και την αστική τάξη ήταν καθαρή και αντικειμενική. Ο Δεκέμβρης κατατάσσεται αμετάκλητα στις μεγάλες ώρες της ταξικής πάλης στην Ελλάδα, στις κορυφαίες φάσεις της πορείας του λαϊκού μας κινήματος, κατά τον εικοστό αιώνα. Όσα κι αν γραφτούν εναντίον του Δεκέμβρη, κατευθυνόμενα ή ανιστόρητα, θα μένει ζωντανό το πύρινο σύνθημα του πανώ που κρατούν οι μαυροφορεμένες κοπέλες της ιστορικής φωτογραφίας: Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. Σας ευχαριστώ. Ε.Δ. 12