ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) 0 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ A Για τις ερωτήσεις Α και Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α. Κατά την ογκοµέτρηση ισχυρού οξέος µε ισχυρή βάση, το ph στο ισοδύναµο σηµείο είναι: α. β. 5 γ. 7 δ. 9 Μονάδες Α. Ποια από τις επόµενες χηµικές ουσίες, όταν διαλυθεί σε νερό, δεν µεταβάλλει το ph του; α. NH 4 NO β. CH COONa γ. Ca δ. KF Μονάδες Α. Να χαρακτηρίσετε καθεµιά από τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας σωστό (Σ) ή λάθος (Λ), δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση (µονάδες ). α. Κατά την προσθήκη στερεού NaF σε υδατικό διάλυµα HF η K a του HF αυξάνεται. β. Κατά την προσθήκη H Ο, παρουσία H SO 4 HgSΟ 4, σε αιθίνιο προκύπτει ως προϊόν η αιθανάλη. Να αιτιολογήσετε όλες τις απαντήσεις σας (µονάδες 4). Μονάδες 6 Α4. Να συµπληρωθούν οι επόµενες χηµικές εξισώσεις: CH CH CHCH + NaOH (υδατικό)... CH CH CHCH + NaOH(αλκοολικό) κύριο προϊόν +... θ (µονάδες ) (µονάδες ) Μονάδες 5 Τεχνική Επεξεργασία: Keystone
Α5. Προπένιο αντιδρά µε H και δίνει ένωση Α (κύριο προϊόν). Η ένωση Α αντιδρά µε Mg, σε απόλυτο αιθέρα, και δίνει ένωση Β, η οποία στη συνέχεια αντιδρά µε µεθανάλη και δίνει ένωση Γ. Η ένωση Γ µε υδρόλυση δίνει οργανική ένωση. Να γραφούν οι χηµικές εξισώσεις των παραπάνω αντιδράσεων (oι οργανικές ενώσεις να γραφούν µε συντακτικούς τύπους). ΘΕΜΑ Β ιαθέτουµε τα παρακάτω υδατικά διαλύµατα: ιάλυµα : NaOH συγκέντρωσης 0,0 Μ ιάλυµα : CH COOH συγκέντρωσης 0, Μ ιάλυµα : CH COONa συγκέντρωσης 0, Μ Β. Αραιώνουµε µε νερό 0 ml διαλύµατος µέχρις όγκου 00 ml και 0 ml διαλύµατος µέχρις όγκου 00 ml. Να υπολογιστεί το ph καθενός από τα δύο αραιωµένα διαλύµατα. Β. Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναµείξουµε τα διαλύµατα και, για να προκύψει διάλυµα µε ph 6; Β. Πόσος όγκος (L) H Ο πρέπει να προστεθεί σε 500 ml του, για να µεταβληθεί το ph του κατά µία µονάδα; Μονάδες 9 ίνεται ότι: Όλα τα διαλύµατα βρίσκονται σε θερµοκρασία 5 C Κ w 0 4, K a (CH COOH) 0 5 Τα δεδοµένα του προβλήµατος επιτρέπουν να γίνουν οι γνωστές προσεγγίσεις. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone
ΘΕΜΑ Γ Γ. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις συµπληρωµένες µε τους σωστούς όρους: Από τις πρωτεΐνες που έχουν... ρόλο, η... είναι υπεύθυνη για τη µεταφορά Ο στο αίµα, ενώ η... είναι υπεύθυνη για την πρόσληψη Ο από τους µυς. Μονάδες 6 Γ. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα που αντιστοιχεί στο σωστό συµπλήρωµα της παρακάτω πρότασης. Το t-rna α. αποτελεί δοµικό συστατικό των ριβοσωµάτων. β. µεταφέρει κατά τη διάρκεια της πρωτεϊνοσύνθεσης, αµινοξέα από το κυτταρόπλασµα στα ριβοσώµατα. γ. αποτελείται από αµινοξέα. δ. µεταφέρει γενετικές πληροφορίες από το DNA στα ριβοσώµατα. Μονάδες Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασµένη. α. Τα αµινοξέα που µπορούν να συντεθούν από τον οργανισµό ονοµάζονται απαραίτητα. β. Η πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα συγκροτείται µε τη βοήθεια δεσµών υδρογόνου. γ. Ένα πενταπεπτίδιο είναι µείγµα πέντε πεπτιδίων. δ. Όταν ένα αµινοξύ µε pi 5,6 διαλυθεί σε διάλυµα H 0,Μ, τότε το αµινοξύ εµφανίζεται φορτισµένο θετικά. Γ4. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράµµατα της Στήλης Ι και, δίπλα σε κάθε γράµµα, έναν από τους αριθµούς της Στήλης ΙΙ, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. (Ένα στοιχείο της Στήλης Ι περισσεύει). Στήλη Ι α. Φωσφοδιεστερικοί δεσµοί β. Πεπτιδικοί δεσµοί γ. Γλυκοζιτικοί δεσµοί δ. ισουλφιδικοί δεσµοί ε. εσµοί υδρογόνου Στήλη ΙΙ. Οµοιοπολικοί δεσµοί µεταξύ ατόµων θείου δύο κυστεϊνών. Ενώνουν τα διαδοχικά νουκλεοτίδια µιας πολυνουκλεοτιδικής αλυσίδας. Συγκρατούν µεταξύ τους τις συµπληρω- µατικές βάσεις του DNA 4. Ανιχνεύονται µε την αντίδραση της διουρίας. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone
ΘΕΜΑ. Σε ποιες περιπτώσεις ενεργοποιείται η σύνθεση γλυκόζης από µη υδατανθρακικές πηγές στον ανθρώπινο οργανισµό; (µονάδες 5) Πώς ονοµάζεται αυτή η µεταβολική πορεία (µονάδα ); Σε ποια όργανα του ανθρώπινου οργανισµού πραγµατοποιείται η πορεία αυτή και σε τι βοηθάει τις µεταβολικές του ανάγκες; (µονάδες 4) Μονάδες 0 Με βάση το παρακάτω σχήµα να απαντήσετε στα,, 4. γλυκογόνο Ε (ένζυµο) Ε (ένζυµο) γλυκόζη (Γ) Ε (ένζυµο) ( ) γαλακτικό πυροσταφυλικό E 4 (πολυενζυµικό σύµπλεγµα) (Φ) αιθανόλη ακέτυλο-coa O ATP (Θ) ADP+Pi e- (Κ) CoA CO. Να ονοµαστούν οι µεταβολικές πορείες (Γ), ( ), (Κ), (Θ), (Φ). Μονάδες 5. Να ονοµαστούν τα ένζυµα Ε, Ε, Ε καθώς και το πολυενζυµικό σύµπλεγµα Ε 4. Μονάδες 4 4. Σε ποια περιοχή του κυττάρου πραγµατοποιείται η µεταβολική πορεία (Γ) και σε ποια η (Κ); Μονάδες 6 Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 4
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ A Α. γ Α. γ Α. α. Λάθος β. Σωστό Αιτιολόγηση στο Α: α) Η τιµή της Κ a αλλάζει µόνο µε τη µεταβολή της θερµοκρασίας. HSO 4 β) CH CH + HO CH CH CH CH O HgSO 4 OH Α4. CH CH CH CH + NaOH CH CH CH CH + Na υδατικό ΟΗ CH CHCH CH + NaOH CH CHCH CH + Na + Η Ο αλκοολικό Α5. + CH CHCH H CH CH CH (Α) CH CH CH + Mg CH CH CH (B) αιθέρας Mg CH CH CH + CH Ο CH CH CH Ο Mg (Γ) Mg CΗ CH CH CH OMg + H O CH CH CH Ο H( )Mg(OH) CH CΗ Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 5
ΘΕΜΑ Β CV B. Για το : CV CV ή C ή C V (Μ) ΝΟΗ a Νa + ΟΗ 0,00 0,00 0,00 0,0 0 0,00 M. 00 POH log OH ή POH log 0,00 4 Όµως ph + POH 4 και επειδή K W 0, άρα ph. CV 0, 0 Για το : C ή C 0,0 M V 00 CH COOH + H O CH COO + H O + (Μ) αρχ. 0,0 ιον./ σχ. x x x ισορ. 0,0 x x x K a Kα C + CHCOO HO ή 0 x 0,0 x 5 [ CHCOOH] 5 0 0 < 0,0 άρα 0,0 0, 0 0,0 () x () 5 x Από τις () και () προκύπτει: 0 ή x 0 0,0 +,5 Άρα HO 0 ph log H O + ή,5 ph log0,5. Β. Έστω V L διαλύµατος και V L διαλύµατος.,5 n C V 0,0 V mol NaOH nch COOH C V 0, V mol Παρατηρούµε ότι κατά την πλήρη εξουδετέρωση του CHCOOH µε το ΝaΟΗ προκύπτει βασικό διάλυµα, λόγω υδρόλυσης του CHCOO. Άρα κατά την εξουδετέρωση θα πρέπει να βρίσκεται σε περίσσεια το CHCOOH ώστε να προκύψει διάλυµα ph 6. (mol) CHCOOH + NaOH CHCOONa + HO αρχικά 0,0V 0,0V αυτ/σχ. 0,0V 0,0V 0,0V τελικά 0,V 0,0V 0,0V Το τελικό διάλυµα είναι ρυθµιστικό διάλυµα CHCOOH / CHCOONa, οπότε Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 6
0,0V Cβ V+ V 0,0V ph PK a + log ή 6 5+ log ή log Cο 0, V 0,0 V 0, V 0,0 V V+ V log0 log 0,0V ή 0, V 0,0 V 0 log 0,0V ή 0, 0,0 V V V 00 V 0,V 0,0V ή V 0,V ή V. ή Β. Υπολογίζω το αρχικό ph του. (Μ) CH COONa CH COO + Na + 0, 0, 0, Το CH COO υδρολύεται (Μ) CH CO O + H Ο CH COOΗ + ΟΗ αρχ 0, ιον/σχ x x x ισορ 0, x x x Κ 0 K ή K ή K 0 4 w β β 5 β Κα 0 9 [ ] CHCOOH OH 9 x Όµως Kβ ή 0 CH 0, COO x 9 x 0 ή x 0 5 9 Κ β 0 0, < 0,0άρα 0,x 0, C 0, Άρα: ΡΟΗ log[oh] ή ΡΟΗ log0 5 ή ΡΟΗ 5. Όµως Κ w 0 4, δηλαδή ph + POH 4 άρα ph 9. Έστω προσθέτουµε VL H O οπότε CV 0, 0,5 0,05 C ή C ή C V 0,5 + V 0,5 + V Άρα: (Μ) CH COONa CHCOO + Na + C C C (Ι) (M) CH COO + H O CH COOH + OH ισορ. C y y y Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 7
K y β 9 C y 0 C y C y C () Με την αραίωση µειώνεται η [OH ] οπότε αυξάνεται το POH και µειώνεται το ph οπότε pη 8 δηλαδή POH 6 και άρα [ΟΗ ] 0 6 y (). 6 9 (0 ) Από () και () έχουµε 0 ή C 0 M. C 0,05 Οπότε από (Ι) έχω 0 ή V 49,5 L. 0,5 + V ΘΕΜΑ Γ Γ. µεταφορικό, αιµοσφαιρίνη, µυοσφαιρίνη. Γ. β Γ. α. Λάθος, β. Λάθος, γ. Λάθος, δ. Σωστό. Γ4. α., β. 4, δ., ε. ΘΕΜΑ. Σχολικό βιβλίο σελ. 8.. Γ γλυκόλυση γαλακτική ζύµωση Κ κύκλος του κιτρικού οξέος Θ οξειδωτική φωσφορυλίωση Φ αλκοολική ζύµωση. Ε φωσφορυλάση Ε συνθετάση του γλυκογόνου Ε γαλακτική αφυδρογονάση Ε 4 πυροσταφυλική αφυδρογονάση 4. Η Κ στα µιτοχόνδρια και η Γ στο κυτταρόπλασµα. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 8