Διαμεσολάβηση 215/2013/Α Σελίδα 1 ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ 215/2013/A (Άρθρο 77 παρ. 3 Ν.3852/2010) Προς 1) Γραφείο Γενικού Γραμματέα Δήμου Αθηναίων secrgeneral@cityofathens.gr 2. Kύριο *** *** Κοινοποίηση Ι. Η καταγγελία 1) Γραφείο Δημάρχου sec.gkaminis@gmail.com 2) Διεύθυνση Δημοτικών Προσόδων d.prosodwn@cityofathens.gr 3) Γραφείο Αντιδημάρχου Πολεοδομίας με εποπτεία Δ/νσης Δημοτικών Προσόδων ad.sxpolpoleod@cityofathens.gr 4) Νομική Διεύθυνση nomiki@cityofathens.gr 5) Δ/νση Οικονομικών d.oikonomikwn@cityofathens.gr 5) Γραφείο Συμπαραστάτη του Δημότη katsaiti@cityofathens.gr 1. O Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης δέχθηκε την υπ' αρ. πρωτ. ***/5.12.2013 καταγγελία, η οποία έλαβε αρ. *** στο Μητρώο καταγγελιών του Γραφείου Συμπαραστάτη του Δημότη. 2. O καταγγέλλων ανέφερε ότι έχει λάβει την υπ' αρ. ***/5.4.2013 ταμειακή πρόσκληση για πληρωμή τελών και προστίμων λόγω κατάληψης κοινόχρηστων χώρων κατά την ενάσκηση της δραστηριότητας περιπτέρου επί της οδού Αγ. Μελετίου. Ο καταγγέλλων διαμαρτύρεται για την επιβολή προστίμου 200% και αναφέρει ότι επιθυμούσε να καταβάλλει τα τέλη (987,28 ευρώ), αλλά δεν εδύνατο να καταβάλλει και το πρόστιμο (1.974,56 ευρώ), ενώ το περίπτερο έχει κλείσει από 31.12.2012 και ο ίδιος είναι άνεργος. Ο καταγγέλλων έχει προσκομίσει όλα τα σχετικά με την υπόθεση έγγραφα.
Διαμεσολάβηση 215/2013/Α Σελίδα 2 3. Στις 11.12.2013 ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης απέστειλε την Διαμεσολάβηση 215/2013 προς την Δ/νση Οικονομικών. Με το έγγραφο αυτό, διαπιστώθηκε ότι στις υπ' αρ. ***/1.4.2011 και υπ' αρ. ***/25.10.2011 εκθέσεις ελέγχου κατάληψης κοινόχρηστων χώρων δεν έχει καταγραφεί κατά πόσον αναιρείται ή παρακωλύεται η κοινή χρήση του πεζοδρομίου, καθιστώντας έτσι εν δυνάμει ακυρωτέες δικαστικά τις διοικητικές ενέργειες που ακολούθησαν εκ μέρους του Δήμου Αθηναίων (ΣτΕ 4158/2009, 1639/1990, Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά 2206/2010). Κατόπιν αυτού, διατυπώθηκαν δύο (2) εναλλακτικές δυνατότητες προς την Διοίκηση του Δήμου Αθηναίων: α) είτε θα ακολουθήσει την διαδικασία της ανάκλησης των πράξεων επιβολής τέλους και προστίμου λόγω πλημμέλειας των εκθέσεων ελέγχου στις οποίες βασίστηκαν, β) είτε, σε περίπτωση που αιτηθεί ειδικώς ο καταγγέλλων σύναψη εξωδικαστικού συμβιβασμού, θα ετοιμαστεί, σύμφωνα και με την από 8.11.2013 εγκύκλιο του Γενικού Γραμματέα του Δήμου Αθηναίων, φάκελος και εισήγηση της Διεύθυνσης με γνωμοδότηση της Νομικής Διεύθυνσης προς την Οικονομική Επιτροπή με αντικείμενο την λήψη απόφασής ή μη περί της σύναψης σύμβασης συμβιβασμού, με τον οποίο είτε θα γίνει αποδεκτή η καταβολή μέρους της οφειλής εκ μέρους του καταγγέλλοντα είτε θα γίνει αποδεκτή η εξωδικαστική συμφωνία για την εξάλειψη της οφειλής, λόγω πλημμέλειας στις εκθέσεις ελέγχου, κατά τα ανωτέρω. ΙΙ. Ανταπόκριση της υπηρεσίας 4. Στις 24.12.2013 η Δ/νση Οικονομικών παρέπεμψε την Διαμεσολάβηση 215/2013 προς την Δ/νση Δημοτικών Προσόδων, λόγω αρμοδιότητας, παρακαλώντας για τις δικές της ενέργειες. 5. Με το υπ' αρ. πρωτ. ***/27.12.2013 έγγραφο, η Διεύθυνση Δημοτικών Προσόδων αποκρίνεται ότι σχετικά με την υπόθεση αυτή εμμένει στα όσα αναλυτικά αναφέρονται στο υπ' αρ. ***/2.6.13 έγγραφό της που είχε απευθύνει στον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, απορρίπτοντας έτσι την δυνατότητα για ανάκληση της διοικητικής πράξης επιβολής τέλους και προστίμου. Επιπλέον, όσον αφορά την δυνατότητα για υπαγωγή της υπόθεσης στην διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, η Διεύθυνση αναφέρει ότι μετά από ερώτημά της στην Νομική Δ/νση για παρόμοια περίπτωση, του εάν δηλαδή νομιμοποιείται να εισηγηθεί στην Οικονομική Επιτροπή τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, εξετέθη η γνώμη ότι το κύρος των εγγράφων θα κριθεί σε κάθε περίπτωση αμφισβητήσεως από τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια, τα οποία θα κρίνουν κυριαρχικά με αμετάκλητη απόφασή τους το σχετικό ζήτημα όπως στο Νόμο προβλέπεται... ΙΙΙ. Ανάλυση 6. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η Διεύθυνση Δημοτικών Προσόδων απορρίπτει το ενδεχόμενο σύνταξης εγγράφου ανάκλησης διοικητικής πράξης που έχει εκδοθεί χωρίς τήρηση ουσιώδους τύπου κατά την νομολογία του ΣτΕ και των Διοικητικών Δικαστηρίων,
Διαμεσολάβηση 215/2013/Α Σελίδα 3 επικαλούμενη απόσπασμα γνωμοδότησης της Νομικής Διεύθυνσης περί κυριαρχικής κρίσης του θέματος από τα διοικητικά δικαστήρια. 7. Περαιτέρω, από τα παραπάνω φαίνεται ότι η Διεύθυνση Δημοτικών Προσόδων απορρίπτει a priori την υποβολή εισήγησης (θετικής ή αρνητικής) σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτημα σύναψης εξωδικαστικού συμβιβασμού, παρ' όλο που ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου Αθηναίων με την από 8.11.2013 εγκύκλιό του προς όλες τις Διευθύνσεις του Δήμου έχει κωδικοποιήσει την διαδικασία που πρέπει κατά το νόμο να ακολουθείται σε περίπτωση υποβολής τέτοιου αιτήματος εκ μέρους των πολιτών και των επιχειρήσεων. 8. Στις 12.11.2013, με την εγκύκλιο αρ. πρωτ. οικ.45351 ( Εξωδικαστική επίλυση διαφορών ) που εστάλη με fax και e-mail στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και τους Δήμους της Χώρας, ο Υπουργός Εσωτερικών επισήμανε έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη για την ενάσκηση της σχετικής αρμοδιότητας της Οικονομικής Επιτροπής, εκθέτοντας ορισμένα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την σύναψη εξωδικαστικού συμβιβασμού, μεταξύ των οποίων και το ότι η δικαστική επίλυση της διαφοράς είναι δυνατό να έχει ως τελικό αποτέλεσμα τη σημαντικά μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση του δήμου, δεδομένου ότι, σε περίπτωση δικαίωσης του ενάγοντος, η δαπάνη του δήμου προσαυξάνεται με τα δικαστικά έξοδα αυτού και τους επιδικαζόμενους τόκους, ενώ είναι επίσης πιθανό να επιδικαστούν χρηματικά ποσά για αναπλήρωση διαφυγόντων κερδών ή/και ηθική βλάβη. Συνεπώς, σε περιπτώσεις όπου κρίνεται μάλλον πιθανή η έκδοση δικαστικής απόφασης υπέρ του ενάγοντος, η αποδοχή τέτοιου συμβιβασμού εκ μέρους του δήμου συμβάλλει στην προστασία της περιουσίας αυτού, κάτι που αποτελεί άλλωστε υποχρέωσή του σύμφωνα με τη ρητή διάταξη της παρ. 1 του 178 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ, ν.3463/2006). 9. Στις 13.11.2013 κατά τη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Αθηναίων στο υπ' αρ. 20 θέμα που αφορούσε την αίτηση διαγραφής τελών και προστίμων που επιβλήθηκαν για κατάληψη κοινοχρήστου χώρου, στέλεχος της Νομικής Διεύθυνσης του Δήμου, σύμφωνα με τα Απομαγνητοφωνημένα Πρακτικά δήλωσε μεταξύ άλλων τα εξής: Η επιβολή διοικητικής κύρωσης δυνάμει νόμου δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ούτε δικαστικού ούτε εξωδικαστικού συμβιβασμού. Συνιστά εφαρμογή ειδικής πρόβλεψης στο νόμο και ανατρέπεται με δύο τρόπους: είτε με ακύρωση αυτής από τα αρμόδια δικαστήρια είτε με ανάκλησή της από το όργανο ποου εξέδωσε την πράξη. 10. Η κρίση αυτή, με την απόλυτη διατύπωση που έχει καταγραφεί στα Πρακτικά, δεν αντανακλά το εύρος των νομοθετικά προβλεπόμενων εναλλακτικών δυνατοτήτων εξωδικαστικής επίλυσης φορολογικών και άλλων διαφορών που αφορούν επιβολή διοικητικών κυρώσεων, τόσο κατά το άρθρο 72 του Ν.3852/2010, όσο και κατά το άρθρο 32 του Ν.1080/1980, καθώς και σύμφωνα, τελικά, με το άρθρο 20 παρ. 2 του Συντάγματος
Διαμεσολάβηση 215/2013/Α Σελίδα 4 που προβλέπει ότι πριν την επιβολή διοικητικής κύρωσης καλείται ο ενδιαφερόμενος να εκθέσει τις απόψεις του. Εξάλλου, η κύρωση που επιβάλλεται με πράξη μονομελούς ή συλλογικού δημοτικού οργάνου μπορεί να προσβληθεί για λόγους νομιμότητας και ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο οποίος έχει την αρμοδιότητα να ακυρώσει την σχετική πράξη (άρθρο 227 Ν.3852/2010). Ειδικά ως προς την σύναψη εξωδικαστικού συμβιβασμού που αφορά την μείωση του ποσού καταβολής οφειλών από πρόστιμα, καταγράφεται η απόφαση 186/2012 του Δημοτικού Συμβουλίου Μαρκοπούλου Μεσογαίας, δυνάμει της οποίας συνήφθη εξωδικαστικός συμβιβασμός μείωσης προστίμων εταιρίας από το συνολικά οφειλόμενο ποσό των 9.586.889,62 ευρώ, στο, κατόπιν συμβιβασμού, συμφωνηθέν ποσό των 3.000.000 ευρώ 1. Επομένως, ο ισχυρισμός ότι μόνο δύο δυνατότητες ανατροπής διοικητικής κύρωσης υπάρχουν, ήτοι η δικαστική ακύρωση και η ανάκληση από το εκδόν όργανο, θα μπορούσε να συμπληρωθεί και με τις ανωτέρω νόμιμες δυνατότητες. 11. Περαιτέρω, στην ως άνω συνεδρίαση, το ίδιο στέλεχος της Νομικής Διεύθυνσης του Δήμου Αθηναίων αναφέρει: [...] θεωρώ ότι η αρμοδιότητα της Επιτροπής της Οικονομικής εξαντλείται στη διαβίβαση της αιτήσεως θεραπείας περί ανακλήσεως των εν λόγω πράξεων με τις πλημμέλειες που επισημαίνονται στην εισήγηση προς το αρμόδιο όργανο, κατόπιν βέβαια εισηγήσεως της αρμόδιας Υπηρεσίας που εισηγείται και στο Δημοτικό [σ.σ.συμβούλιο], προκειμένου εάν θεωρεί ότι έχουν εμφιλοχωρήσει πλημμέλειες ως προς τις βεβαιώσις των παραβάσεων που αιτιολογούν τη δικαιολογία της διοικητικής κύρωσης, αυτές οι παραβάσεις να ανακληθούν. Εφόσον ανακληθούν οι παραβάσεις, έχει απολέσει ο βεβαιωτικός κατάλογος το νόμιμο έρεισμά της, δηλαδή το νόμιμο τίτλο της και ως εκ τούτου είναι υποχρεωμένη μετά να γίνει διαγραφή από τους καταλόγους διότι ελλείπει το νόμιμο έρεισμα εγγραφής του και με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κινηθεί η διαδικασία εκτέλεσης με βάση τη βεβαίωση μέσω ΚΕΔΕ που έχει χωρήσει. 12. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η Νομική Διεύθυνση αφίσταται τις γνώμης που επικαλείται η Διεύθυνση Δημοτικών Προσόδων στο ανωτέρω έγγραφο ανταπόκρισης προς την Διαμεσολάβηση 215/2013, κατά την οποία το ζήτημα θα επιλύσουν τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια, τα οποία θα κρίνουν κυριαρχικά με αμετάκλητη απόφασή τους το σχετικό ζήτημα. Αντιθέτως, η Νομική Διεύθυνση εμφανίζεται να υποδεικνύει την εξέταση του αιτήματος των εκεί ενδιαφερομένων ως αίτηση θεραπείας, με την σύνταξη εισήγησης που μπορεί να καταλήξει μέχρι την ανάκληση της απόφασης. Εξάλλου, αυτό προβλέπεται και από το άρθρο 21 του Ν.2690/1999 (Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας) και αποτελεί μια δυνατότητα που έχει επισημάνει ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης σε πλείστες διαμεσολαβήσεις. Καταγράφεται επίσης, ότι η Νομική Διεύθυνση δεν φαίνεται να έχει κληθεί να γνωμοδοτήσει συγκεκριμένα επί του ουσιαστικού νομικού ζητήματος που έχει τεθεί με τον κύκλο υποθέσεων που, όπως η παρούσα, αφορούν την επιβολή προστίμων για κατάληψη κοινόχρηστου χώρου, ενώ η αντίστοιχη έκθεση ελέγχου δεν περιέχει σχετική μνεία για παρεμπόδιση ελεύθερης διέλευσης κι παρόλο που το επιχείρημα 1 ΑΔΑ:Β49ΗΩΛΝ-ΝΜΘ
Διαμεσολάβηση 215/2013/Α Σελίδα 5 ότι οι κρίσεις αυτές δεν θα μπορούσαν να διατυπώνονται από τους υπαλλήλους που διενεργούν τον έλεγχο έχει ανατραπεί προ πολλού, με την ανάδειξη εκθέσεων ελέγχου που, όχι μόνο προβαίνουν κάποτε σε σχετικές διαπιστώσεις, αλλά και, σε μια περίπτωση, μνημονεύεται η επάρκεια του πεζοδρομίου για την ελεύθερη διέλευση (βλ. Ειδική Πρόταση 2/2013). IV. Συμπεράσματα 13. Συνοψίζοντας τα συμπεράσματα, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης διαπιστώνει ότι η Διεύθυνση Δημοτικών Προσόδων: (α) φαίνεται να προδικάζει την απόρριψη τυχόν αιτήματος εξωδικαστικού συμβιβασμού, ενώ σύμφωνα με την εγκύκλιο της 8.11.2013 του Γενικού Γραμματέα του Δήμου Αθηναίων οι αρμοδιότητές της σε περίπτωση υποβολής τέτοιου αιτήματος περιορίζονται στην δημιουργία φακέλου, την υποβολή αίτησης στην Νομική Διεύθυνση για γνωμοδότηση και την υποβολή εισήγησης στην Οικονομική Επιτροπή και (β) επικαλείται γνώμη της Νομικής Διεύθυνσης περί κυριαρχικής αρμοδιότητας επίλυσης του θέματος από τα Δικαστήρια, ενώ στέλεχος της Νομικής Διεύθυνσης έχει ήδη ενημερώσει την Οικονομική Επιτροπή για την δυνατότητα προετοιμασίας υπηρεσιακής εισήγησης ανάκλησης ή μη των όμοιων αποφάσεων λόγω νομικών πλημμελειών, στοιχείο που σχετικοποιεί την απόλυτη διατύπωση περί δικαστικής επίλυσης. Τέλος, από το σύνολο της πληροφορίας που είναι διαθέσιμη στον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, δεν προκύπτει ότι η Νομική Διεύθυνση έχει κληθεί να γνωμοδοτήσει για την νομική ουσία του θέματος, εάν δηλαδή οι διοικητικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί με τρόπο αντίθετο από τον νομολογιακά προβλεπόμενο πρέπει ή όχι να ανακληθούν από το εκδόν όργανο. V. Διαμεσολάβηση για την επίλυση του προβλήματος 14. Kατόπιν των ανωτέρω, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης επισημαίνει τις ανωτέρω διαπιστώσεις προς τον Γενικό Γραμματέα του Δήμου, προκειμένου, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, να εξετάσει την λήψη των κατάλληλων μέτρων, με σκοπό την αποτελεσματική εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων για την την προάσπιση του δημοτικού συμφέροντος και των δικαιωμάτων των πολιτών. Αθήνα, 30 Δεκεμβρίου 2013 Ο ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Βασίλης Σωτηρόπουλος