Αριστείδης Ν. Χατζής Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών Ελευθερία της Πληροφόρησης, Ελευθερία του Λόγου, Ελευθερία του Τύπου: Από τον Madison στο WikiLeaks Ιστορία της Πληροφορίας 25/5/2013
Έχει αξία η πληροφορία; Είναι χρήσιμη η διάδοσή της; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις διάδοσής της; Ελευθερία διακίνησης Μειωμένο κόστος διακίνησης Είναι σημαντική η ελευθερία διακίνησης της πληροφορίας; Είναι σημαντική η μείωση του κόστους διακίνησης; Επηρεάζει η μείωση του κόστους την ελευθερία διακίνησης;
Το πρόβλημα Η αυθαιρεσία της εξουσίας Lord Acton's dictum. I cannot accept your canon that we are to judge Pope and King unlike other men with a favourable presumption that they did no wrong. If there is any presumption, it is the other way, against the holders of power, increasing as the power increases. Historic responsibility has to make up for the want of legal responsibility. Power tends to corrupt, and absolute power corrupts absolutely. Great men are almost always bad men, even when they exercise influence and not authority: still more when you superadd the tendency or certainty of corruption by full authority. There is no worse heresy than the fact that the office sanctifies the holder of it. John Emerich Edward Dahberg-Acton, 1 st Baron Acton (1834-1902), Essay on Freedom and Power, 1870
James Madison (1751-1836) Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών. Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα χέρια ενός τυράννου. 1809-1817 If angels were to govern men, neither external nor internal controls on government would be necessary. In framing a government which is to be administered by men over men, the great difficulty lies in this: You must first enable the government to control the governed; and in the next place oblige to control itself. James Madison (1788), Federalist #51, The Federalists Όταν διαμορφώνεις ένα τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη δυσκολία έγκειται στο εξής: θα πρέπει πρώτα να δώσεις την δύναμη στην κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει τον εαυτό της.
U.S. Bill of Rights (1791)
First Amendment Congress shall make no law respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances.
The people shall not be deprived or abridged of their right to speak, to write, or to publish their sentiments; and the freedom of the press, as one of the great bulwarks of liberty, shall be inviolable. James Madison (Amendments Offered in Congress - June 8, 1789)
Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776), Αμερικανικό Σύνταγμα (1788), Νόμος για τα Δικαιώματα (1791) vs. Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)
Ελευθερία Λόγου Άρθρο 10. Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του, ακόμη και τις θρησκευτικές, εφ όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει. Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου. Επομένως, κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί, να γράφει, και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα, αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο.
Ελευθερία Λόγου Congress Άρθρο 10. Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του, ακόμη και τις θρησκευτικές, εφ όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει. shall make Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου. Επομένως, κάθε πολίτης έχει τη no δυνατότητα law να ομιλεί, να γράφει, και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα, αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο.
Don t Break the Law vs. Don t Make the Law Congress Άρθρο 10. Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του, ακόμη και τις θρησκευτικές, εφ όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει. shall make Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου. Επομένως, κάθε πολίτης έχει τη no δυνατότητα law να ομιλεί, να γράφει, και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα, αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο.
Universal Declaration of Human Rights Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference, and impart information and ideas through any media regardless of frontiers.
I felt that as an American citizen, as a responsible citizen, I could no longer cooperate in concealing this information from the American public. I did this clearly at my own jeopardy and I am prepared to answer to all the consequences of this decision. Daniel Ellsberg
Pentagon Papers The security of the Nation is not at the ramparts alone. Security also lies in the value of our free institutions. A cantankerous press, an obstinate press, an ubiquitous press must be suffered by those in authority in order to preserve the even greater values of freedom of expression and the right of the people to know. (Judge Murray Gurfein)
Pentagon Papers Only a free and unrestrained press can effectively expose deception in government. And paramount among the responsibilities of a free press is the duty to prevent any part of the government from deceiving the people and sending them off to distant lands to die of foreign fevers and foreign shot and shell. Justice Black (New York Times Co. v. United States 1971)
Mike Gravel Senate (Dem.), 1968-1980 It's a senseless war, and one way to do away with it is to do away with the draft. (Vietnam) It is my constitutional obligation to protect the security of the people by fostering the free flow of information absolutely essential to their democratic decision-making. (Elllsberg)
WikiLeaks is part of the phenomenon of the online, empowered citizen (U.K. Information Commissioner)
Ελπίς 29/9/1837 O περιορισμός του τύπου είναι πράξις αποκαλυπτική καταχθονίων σχεδίων των οποίων απλούν προοίμιον είναι η δέσμευσις του τύπου. Σήμερον περιορίζονται αι διά του τύπου εκφραζόμεναι ιδέαι, αύριον θέλουν κρίνει αναγκαίον να περιορισθούν αι διά γραμμάτων κυκλοφορούντες στοχασμοί και ιδού εν τω μέσω ημών θέλουν εκπηδήσει επιστολανοίκται και μεθαύριον θέλουν διϊσχυρισθεί ότι η ασφάλεια του Κράτους απαιτεί να περιορισθούν και οι διά του προφορικού λόγου εκφραζόμενοι στοχασμοί. Η ελευθεροτυπία είναι το προπύργιον και η βάσις του Συντάγματος. (Αθηνά, 14/6/1833)
Λίστα Lagarde «Η εισαγγελία κινήθηκε αυτεπαγγέλτως και σχημάτισε δικογραφία εις βάρος του, για παραβίαση προσωπικών δεδομένων, αλλά και παραβίαση υπηρεσιακού απορρήτου. Ο εκδότης αναζητείται στο πλαίσιο του αυτόφωρου, το οποίο λήγει τα μεσάνυχτα της Κυριακής.» «Μετατρέψατε τη χώρα σε ζούγκλα»
Το πρόβλημα της πληροφόρησης Εκτός από το ίδιο το άτομο, κανείς δεν μπορεί να συγκεντρώσει και να διαχειριστεί την απαραίτητη πληροφόρηση για να επιλέξει καλύτερα από αυτό. F.A. Hayek: η αποτελεσματική διαχείριση της διασκορπισμένης στα άτομα γνώσης είναι αδύνατο να προέλθει από μία κεντρική εξουσία.
Παναγιώτης Χαλκιόπουλος Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον. Όλα αφαιρέσατέ τα, ακόμη και αυτό το Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω. Τον τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της Ελλάδος, θέλω δυνηθεί βεβαίως να την καταστρέψω.
Σας ευχαριστώ! ahatzis@phs.uoa.gr http://www.aristideshatzis.net