ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 Έγγραφο συνόδου 2004 ΤΕΛΙΚΟ A5-0204/2004 19 Μαρτίου 2004 ΕΚΘΕΣΗ σχετικά µε την τακτική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε την πρόοδο που σηµειώθηκε στην πορεία προσχώρησης της Τουρκίας (COM(2003) 676 SEC(2003) 1212 - C5-0535/2003-2003/2204(INI)) Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, ικαιωµάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αµυντικής Πολιτικής Εισηγητής: Arie M. Oostlander RR\529596.doc PE 329.363

PE 329.363 2/36 RR\529596.doc

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ... 4 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 15 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ... 20 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 22 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ... 25 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ... 28 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ... 31 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΙΣΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ... 34 RR\529596.doc 3/36 PE 329.363

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Με την από 5 Νοεµβρίου 2003 επιστολή της, η Επιτροπή διαβίβασε στο Κοινοβούλιο την τακτική της έκθεση σχετικά µε την πρόοδο που σηµειώθηκε στην πορεία προσχώρησης της Τουρκίας (COM(2003) 676 SEC(2003) 1212 2003/2204(INI)). Κατά τη συνεδρίαση της 28ης Ιανουαρίου 2004, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι είχε παραπέµψει την εν λόγω έκθεση στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, ικαιωµάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αµυντικής Πολιτικής για εξέταση επί της ουσίας, σύµφωνα µε το άρθρο 47, παράγραφος 1 του Κανονισµού και, για γνωµοδότηση, σε όλες τις ενεχόµενες επιτροπές (C5-0535/2003) Κατά τη συνεδρίασή της στις 7 Οκτωβρίου 2003, η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, ικαιωµάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αµυντικής Πολιτικής όρισε εισηγητή τον Arie M. Oostlander. Κατά τη συνεδρίασή τις συνεδριάσεις της στις 19 Φεβρουαρίου, 16 και 17 Μαρτίου 2004, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε την πρόταση ψηφίσµατος µε 39 ψήφους υπέρ, 2 ψήφους κατά και 7 αποχές. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές: Elmar Brok (πρόεδρος), Βαρώνη Nicholson of Winterbourne (1η αντιπρόεδρος), Geoffrey Van Orden (2ος αντιπρόεδρος), Χρήστος Ζαχαράκις (3ος αντιπρόεδρος), Arie M. Oostlander (εισηγητής), Anne André- Léonard (αναπλ. Ole Andreasen), Per-Arne Arvidsson, Αλέξανδρος Μπαλτάς, Bastiaan Belder, Philip Claeys, Rosa M. Díez González, Andrew Nicholas Duff, Olivier Dupuis (αναπλ. Emma Bonino), Glyn Ford, Michael Gahler, Gerardo Galeote Quecedo, Jas Gawronski, Anne-Karin Glase (αναπλ. Alain Lamassoure σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού)), Vitaliano Gemelli (αναπλ. Franco Marini), Alfred Gomolka, Vasco Graça Moura (αναπλ. José Pacheco Pereira), Cristina Gutiérrez Cortines (αναπλ. Jacques Santer σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού)), Magdalene Hoff, Richard Howitt, Γιώργος Κατηφόρης (αναπλ. Jacques F. Poos), Ευστράτιος Κόρακας, Joost Lagendijk, Catherine Lalumière, Armin Laschet, Jules Maaten (αναπλ. Bob van den Bos), Nelly Maes (αναπλ. Per Gahrton), Cecilia Malmström, Hugues Martin, Philippe Morillon, Pasqualina Napoletano, Jean-Thomas Nordmann, Reino Paasilinna (αναπλ. Jannis Sakellariou), Lennart Sacrédeus (αναπλ. Karl von Wogau), Jürgen Schröder, Ιωάννης Σουλαδάκης, Ursula Stenzel, The Earl of Stockton (αναπλ. David Sumberg), Ilkka Suominen, Hannes Swoboda, Charles Tannock, Joan Vallvé, Luigi Vinci, Jan Marinus Wiersma και Matti Wuori. Οι γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Προϋπολογισµών, της Επιτροπής Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας, της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου, της Επιτροπής Περιφερειακής Πολιτικής, Μεταφορών και Τουρισµού και της Επιτροπής ικαιωµάτων των Γυναικών και Ίσων Ευκαιριών επισυνάπτονται στην παρούσα έκθεση. Η έκθεση κατατέθηκε στις 19 Μαρτίου 2004. PE 329.363 4/36 RR\529596.doc

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε την τακτική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε την πρόοδο που σηµειώθηκε στην πορεία προσχώρησης της Τουρκίας (COM(2003) 676 SEC(2003) 1212 C5-0535/2003 2003/2204(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την τακτική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε την πρόοδο που σηµειώθηκε στην πορεία προσχώρησης της Βουλγαρίας, της Ρουµανίας και της Τουρκίας, µε ηµεροµηνία 5 Νοεµβρίου 2003 (COM(2003) 676) 1, έχοντας υπόψη την τακτική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε την πρόοδο που σηµειώθηκε στην πορεία προσχώρησης της Τουρκίας, µε ηµεροµηνία 5 Νοεµβρίου 2003 (SEC(2003)1212), παραπέµποντας στο ψήφισµά του της 5ης Ιουνίου 2003 σχετικά µε την αίτηση ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ 2, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του της 20 Νοεµβρίου 2003 σχετικά µε την Ευρύτερη Ευρώπη - Γειτονικές σχέσεις: ένα νέο πλαίσιο σχέσεων µε τους γείτονές µας στα ανατολικά και νότια σύνορά µας 3, - έχοντας υπόψη τα συµπεράσµατα των Ευρωπαϊκών Συµβουλίων (Θεσσαλονίκη, 19-20 Ιουνίου 2003 και Βρυξέλλες, 12 εκεµβρίου 2003), έχοντας υπόψη το άρθρο 47, παράγραφος 1 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, ικαιωµάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αµυντικής Πολιτικής και τις γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Προϋπολογισµών, της Επιτροπής Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας, της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου, της Επιτροπής Περιφερειακής Πολιτικής, της Μεταφορών και Τουρισµού και της Επιτροπής ικαιωµάτων των Γυναικών και Ίσων Ευκαιριών (A5-0204/2004), A. λαµβάνοντας υπόψη ότι, παρά την έντονη αντίσταση, από την εποχή του προηγούµενου ψηφίσµατος 4 έχουν πραγµατοποιηθεί ενθαρρυντικά βήµατα, αλλά ότι σε πολλούς ακόµη τοµείς απαιτούνται µεταρρυθµίσεις και συνεπής εφαρµογή τους, Β. λαµβάνοντας υπόψη ότι παρά την αποφασιστικότητα της κυβέρνησής της, η Τουρκία εξακολουθεί να µην ικανοποιεί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης, ότι δεν έχει ακόµη θεσπισθεί ένα σαφές πλαίσιο που να κατοχυρώνει τα πολιτικά, ατοµικά, οικονοµικά και πολιτιστικά δικαιώµατα, και ότι χρειάζονται και άλλες ρηξικέλευθες προσπάθειες, και όχι απλές επιδιορθώσεις και τροποποιήσεις, ώστε να ενισχυθεί η συνοχή των νοµοθετικών 1 ΕΕ C δεν έχει ακόµη δηµοσιευθεί. 2 P5_TA(2003)0265. 3 P5_TA-PROV(2003)0520. 4 P5_TA(2003)0265. RR\529596.doc 5/36 PE 329.363

διατάξεων και πρακτικών, στοιχείο που θα υπογραµµίσει τον ριζικό και θεµελιώδη χαρακτήρα του µετασχηµατισµού της Τουρκίας στην πορεία προς την ένταξη, Γ. εκτιµώντας ότι παρά τις λίγες αλλαγές που επήλθαν µε τις δέσµες πολιτικών µεταρρυθµίσεων και οι οποίες συνιστούν ένα σηµαντικό βήµα προόδου προς τη συµµόρφωση µε τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης, η Τουρκία έχει διατηρήσει ένα σύνταγµα που είχε εγκριθεί το 1982, κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού καθεστώτος, και το οποίο αντανακλά µια εν πολλοίς απολυταρχική φιλοσοφία,. λαµβάνοντας υπόψη ότι πολλές από τις χώρες που πρόκειται να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση το Μάιο του 2004, µεταξύ των οποίων η Πολωνία, έχουν θεσπίσει νέα συντάγµατα, κρίνοντας ότι το γεγονός της ένταξής τους συνιστά σηµείο εκκίνησης της διαδικασίας µεταρρύθµισης και εκσυγχρονισµού της κοινωνίας και της κρατικής µηχανής τους Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση του AKP έχει επισπεύσει και θέσει σε εφαρµογή ειδικά µέτρα για να συνεχίσει στην κατεύθυνση των µεταρρυθµίσεων παρά την βεβαρηµένη εξωτερική (πόλεµος του Ιράκ) και εσωτερική κατάσταση (τροµοκρατικές επιθέσεις), γεγονός που αντικατοπτρίζει το στρατηγικό ενδιαφέρον που έχει για τις τουρκικές αρχές η πλήρης εκπλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι µια ενδεχόµενη ένταξη θα πρέπει τελικά να ικανοποιεί τις προσδοκίες των πολιτών της ΕΕ οι οποίοι πρέπει επίσης να πειστούν για τον δηµοκρατικό χαρακτήρα των µεταρρυθµίσεων και την εφαρµογή τους, Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση οφείλει να είναι προετοιµασµένη για µια προσχώρηση της Τουρκίας, λαµβάνοντας µέτρα που να εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία της, εφόσον το Συµβούλιο αποφασίσει τη δροµολόγηση ενταξιακών διαπραγµατεύσεων, Η. ότι µια δίκαιη, βιώσιµη και λειτουργική λύση του κυπριακού προβλήµατος, µε βάση το σχέδιο του ΟΗΕ, είναι µείζονος σηµασίας για τις σχέσεις µεταξύ ΕΕ και Τουρκίας και για τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ ότι µια τέτοια λύση θα ανταποκρινόταν στις αρχές "Balladur" που ισχύουν για όλες τις παρούσες και µελλοντικές υποψήφιες προς ένταξη χώρες (όχι προβλήµατα συνόρων, αλλά καλές σχέσεις µε τα γειτονικά κράτη, κατοχύρωση των δικαιωµάτων των µειονοτήτων), Θ. έχοντας επίγνωση του ότι η ικανοποίηση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγµατεύσεων, 1. εκφράζει την ικανοποίησή του για το έντονο ζήλο και την πολιτική βούληση που επιδεικνύουν η κυβέρνηση του ΑΚΡ και η µεγάλη πλειοψηφία των εκλεγµένων αντιπροσώπων του λαού, προκειµένου να εισαγάγουν επαναστατικές για την Τουρκία µεταρρυθµίσεις µε στόχο όχι µόνο τη συµµόρφωση της χώρας προς τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης, σύµφωνα µε την επανειληµµένη δέσµευση των τουρκικών αρχών στη δηµοκρατία και την Ευρώπη, αλλά και την προαγωγή της οικονοµικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης του τουρκικού λαού επισηµαίνει ότι οι εν λόγω µεταρρυθµίσεις δεν µπορεί να αξιολογηθούν παρά µε βάση την πραγµατική εφαρµογή τους στις καθηµερινές πρακτικές της δικαιοσύνης και του συστήµατος ασφαλείας και της πολιτικής και στρατιωτικής διοικητικής µηχανής σε όλα τα επίπεδα, και ότι πρέπει να έχουν την αποδοχή του κοινωνικού συνόλου αντιλαµβάνεται ότι πρόκειται για µακρόπνοη PE 329.363 6/36 RR\529596.doc

διαδικασία κατά την οποία η Τουρκία πρέπει να εξακολουθήσει να λαµβάνει θεµελιώδεις αποφάσεις, για τις οποίες η ευρωπαϊκή βοήθεια θα συνεχίσει να είναι απαραίτητη 2. τονίζει ότι απόκειται στην κυρίαρχη απόφαση της Τουρκίας να αποφασίσει εάν επιθυµεί ή είναι σε θέση να εγκρίνει τις πολιτικές αρχές και αξίες της ΕΕ ως κατάλληλες για το τουρκικό κράτος και κοινωνία ή να τις απορρίψει ως ακατάλληλες για την Τουρκία θεωρεί σηµαντική, προς το σκοπό αυτό, την ενίσχυση όλων των µέτρων πολιτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα που συµβάλλουν στη βελτίωση της γνώσης των αξιών αυτών από την πλευρά των τούρκων πολιτών, καθώς και των γνώσεων που έχουν οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Τουρκία 3. παραπέµποντας στην τελευταία έκθεση προόδου της Επιτροπής, πιστεύει ότι έχουν µεν επέλθει σε πολλούς τοµείς µεταρρυθµίσεις που αποτελούν σηµαντικά βήµατα, αλλά ότι υπολείπονται ακόµη πολλά άλλα στο πλαίσιο αυτό υπενθυµίζει τα επιφυλακτικά σχόλια της Επιτροπής, λόγου χάριν όταν αναφέρεται σε µείωση των περιορισµών, ενώ στα πολιτικά κριτήρια απαιτείται συνεπέστερη συµµόρφωση 4. κρίνει σηµαντική την πρωτοβουλία που ανέλαβε προσφάτως η κυβέρνηση για τη συγκρότηση Οµάδας Ελέγχου, η οποία έχει ως αποστολή να επιβλέπει την πραγµατική εφαρµογή των µεταρρυθµίσεων και δέχεται τις πληροφορίες που της παρέχουν οι διάφορες πρεσβείες και οι οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, κυρίως διότι αποτελεί σηµαντική ένδειξη της βούλησης της Τουρκίας να συνεχίσει στην κατεύθυνση της εκπλήρωσης των κριτηρίων της Κοπεγχάγης 5. κρίνει θετικές τις συνταγµατικές τροποποιήσεις που εκτίθενται στις 7 δέσµες "εναρµόνισης" και οι οποίες έχουν αναµφισβήτητα βελτιώσει τις ισχύουσες µέχρι τότε διατάξεις θεωρεί ότι η θέσπιση ενός νέου συντάγµατος αποτελεί µια περαιτέρω και πιθανώς απαραίτητη αντανάκλαση του εντελώς θεµελιώδους χαρακτήρα των αλλαγών που απαιτούνται για την ένταξη στην ΕΕ και επισηµαίνει ότι ένα σύγχρονο σύνταγµα µπορεί να αποτελέσει τη βάση για τον εκσυγχρονισµό του τουρκικού κράτους όπως απαιτούν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης θεωρεί ότι το σύνταγµα αυτό πρέπει να βασίζεται στις αρχές του κράτους δικαίου και της δηµοκρατίας, στο πλαίσιο των οποίων τα ατοµικά δικαιώµατα και τα δικαιώµατα των µειονοτήτων ισορροπούν µε τα συλλογικά δικαιώµατα, σύµφωνα µε τα ισχύοντα στην ΕΕ πρότυπα καθώς και να σέβεται το διεθνές δίκαιο 6. εκφράζει την πεποίθηση ότι η Τουρκία, έχοντας υπόψη την υποστήριξη εκ µέρους πολιτικών, επιστηµόνων και µελών της δικαστικής εξουσίας, έχει την ικανότητα να φέρει σε πέρας ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο και καλεί την Τουρκία να συνεργασθεί στενά µε την Επιτροπή Βενετίας του Συµβουλίου της Ευρώπης, µε στόχο την έγκριση ενός νέου και σύγχρονου συντάγµατος 7. κρίνει ότι η προενταξιακή στρατηγική της Επιτροπής, προβαίνοντας σε συστηµατική αντιµετώπιση των ελλείψεων ως προς τις αρχές του κράτους δικαίου και του δηµοκρατικού ελλείµµατος, επιβεβαιώνει την απόλυτη προτεραιότητα των κριτηρίων της Κοπεγχάγης για τα κράτη µέλη της ΕΕ, καθώς και ότι µια τέτοια προσέγγιση θα µπορούσε να οδηγήσει σε έναρξη των εργασιών σχετικά µε τα υπόλοιπα 31 κεφάλαια (ενσωµάτωση του κεκτηµένου) θεωρεί ότι στο πρόγραµµα αυτό είναι δυνατόν να ενταχθούν στοιχεία όπως η εκπόνηση ενός νέου δηµοκρατικού συντάγµατος, η θέση του στρατού, η φιλοσοφία περί κράτους και δικαίου, η οργάνωση της διοίκησης, η RR\529596.doc 7/36 PE 329.363

αντιµετώπιση των µειονοτήτων και η θρησκευτική ελευθερία Τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης Η διάρθρωση του κράτους 8. κρίνει ότι ο περιορισµός της πολιτικής και κοινωνικής δύναµης του στρατού αποτελεί µια δύσκολη αλλά αναπόφευκτη διαδικασία θεωρεί ότι η σηµερινή στάση της Τουρκίας όσον αφορά το κυπριακό πρόβληµα αντικατοπτρίζει επίσης την πολιτική ισχύ του στρατού εκφράζει την εµπιστοσύνη του ότι η κυβέρνηση του AKP θα εγγυηθεί τις δηµοκρατικές αξίες και την ενθαρρύνει να συνεχίσει την εκστρατεία της εναντίον του ακραίου εθνικισµού και της γραφειοκρατικής αδράνειας σε όλα τα επίπεδα του τουρκικοιύ κράτους, να υπερνικήσει την αντίσταση κύκλων του στρατού, των δικαστικών αρχών, της εθνικής και της τοπικής δηµόσιας διοίκησης και ορισµένων τµηµάτων της τουρκικής κοινωνίας 9. εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει δροµολογήσει τη διαδικασία προκειµένου να υποβάλει στον κοινοβουλευτικό έλεγχο τις αµυντικές δαπάνες ωστόσο επισηµαίνει µε ανησυχία το ισχυρό (επίσηµο και ανεπίσηµο) δίκτυο του στρατού, το οποίο περιλαµβάνει µεταξύ άλλων δεξαµενές σκέψης, επιχειρήσεις και κεφάλαια, και το οποίο θα µπορούσε να σταθεί εµπόδιο στη µεταρρύθµιση του κράτους ζητεί να εφαρµοστούν πλήρως στις εταιρείες µε στρατιωτικές διασυνδέσεις οι κανόνες της ΕΕ σχετικά µε το δίκαιο των εταιρειών, την πολιτική ανταγωνισµού και την δηµοσιονοµική λογοδοσία 10. καλεί την κυβέρνηση να µετατρέψει το συµβούλιο για την ανώτερη εκπαίδευση (YÖK) και το συµβούλιο οπτικοακουστικών µέσων (RTÜK), τα οποία λειτουργούν ως εποπτικά όργανα, σε νέα, πλήρως πολιτικά σώµατα που δεν θα υπόκεινται σε κανένα έλεγχο του στρατού ανάλογα εκείνων που λειτουργούν στα κράτη της ΕΕ και στο ίδιο επίπεδο υπογραµµίζει ότι οι µεταρρυθµίσεις αυτές πρέπει να ενισχύουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά και επιστηµονικά ιδρύµατα, ώστε να µπορούν να εργάζονται ανεξάρτητα χωρίς έξωθεν παρεµβάσεις και να επιδιώκουν την ανώτατη δυνατή ακαδηµαϊκή ποιότητα 11. κρίνει ότι η κυβέρνηση οφείλει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειµένου να επιτύχει την αλλαγή της νοοτροπίας στη δηµόσια διοίκηση, µεριµνώντας για την κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού (µεταξύ άλλων µέσω µετεκπαίδευσης, συµµετοχής σε (ευρωπαϊκά) σεµινάρια και προγράµµατα ανταλλαγών), κυρίως δε προωθώντας την πρόσληψη νέων υπαλλήλων µε µεγαλύτερη κατανόηση των νόµων και των διαδικασιών που απαιτούνται για την ένταξη στην ΕΕ Κράτος δικαίου και δηµοκρατία 12. επισηµαίνει εκ νέου τη σηµασία µιας δραστήριας κοινωνίας των πολιτών για την ενίσχυση του δηµοκρατικού χαρακτήρα της κοινωνίας και προκειµένου να δηµιουργηθεί το κατάλληλο υπόβαθρο για τις µεταρρυθµίσεις µεταξύ του πληθυσµού, κρίνει δε ότι οι κρατικές αρχές οφείλουν να ενθαρρύνουν περισσότερο την ίδρυση και λειτουργία ελεύθερων κοινωνικών οργανώσεων στο πλαίσιο αυτό, εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόσφατη σύσταση ιεύθυνσης Συλλόγων στο Υπουργείο Εσωτερικών Υποθέσεων PE 329.363 8/36 RR\529596.doc

13. υπογραµµίζει την ανάγκη να ενηµερωθεί περαιτέρω ο µέσος Τούρκος πολίτης (η κοινή γνώµη) για τα ιδεώδη και τις αξίες της ΕΕ ενθαρρύνει τις κρατικές αρχές να αποδυθούν σε διάλογο και να συνεργαστούν µε εκπροσώπους µη κυβερνητικών οργανώσεων, και µέσω αυτών µε την κοινωνία των πολιτών πιστεύει ότι ο διάλογος αυτός είναι απαραίτητος για να επιτευχθούν οι αλλαγές νοοτροπίας που πρέπει να συνοδεύσουν τις πρόσφατες κανονιστικές µεταρρυθµίσεις 14. επισηµαίνει το γεγονός ότι δεν εξασφαλίζεται πλήρως η συνδικαλιστική ελευθερία και ότι ο κοινωνικός διάλογος παραµένει άκρως περιορισµένος υπογραµµίζει την ανάγκη για άµεση δράση από τις τουρκικές αρχές ώστε να άρουν τις περιοριστικές διατάξεις και θέσουν το εργατικό δίκαιο στην ίδια βάση µε άλλα κράτη µέλη της ΕΕ 15. εκφράζει την ικανοποίησή του για την επιθυµία που εκφράστηκε από κύκλους της κυβέρνησης, του κοινοβουλίου και της δικαστικής εξουσίας, για κατάργηση των δικαστηρίων κρατικής ασφαλείας καλεί την κυβέρνηση να παρουσιάσει το ταχύτερο δυνατό πρόταση στο Κοινοβούλιο 16. χαιρετίζει την προσχώρηση της Τουρκίας στην οµάδα GRECO (Οµάδα Κρατών κατά της ιαφθοράς) του Συµβουλίου της Ευρώπης πιστεύει ωστόσο ότι θα πρέπει να συνεχισθούν οι προσπάθειες για την καταπολέµηση της διαφθοράς, δεδοµένου ότι το φαινόµενο αυτό εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδοµένο σε πολλούς τοµείς του δηµοσίου βίου 17. επισηµαίνει την ανάγκη τόσο για απόλυτο σεβασµό του διεθνούς δικαίου όσο και για αποδοχή της πρωτοκαθεδρίας του δικαίου της ΕΕ έναντι του εθνικού (διφορούµενη διατύπωση του άρθρου 90 του Συντάγµατος), δεδοµένου ότι η παραχώρηση ενός µέρους της εθνικής κυριαρχίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στην ΕΕ 18. καλεί άλλη µια φορά την Τουρκία να εφαρµόσει ανυπερθέτως τις εκκρεµείς αποφάσεις του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου των Ανθρωπίνων ικαιωµάτων, υπογραµµίζοντας ότι δεν υπάρχει το παραµικρό περιθώριο για απείθεια ή ίδία ερµηνεία εκφράζει την ικανοποίησή του για την καταβολή της δίκαιης αποζηµίωσης στην χρονίζουσα υπόθεση Λοϊζίδου και καλεί την Τουρκία να εφαρµόσει χωρίς άλλη καθυστέρηση την πρώτη (1996) απόφαση του Ε Α στην προαναφερθείσα υπόθεση και να αποκαταστήσει το δικαίωµα της κ. Λοϊζίδου και όλων των άλλων εκτοπισµένων να απολαµβάνουν ειρηνικά την περιουσία τους, στο πλαίσιο µιας βιώσιµης λύσης 19. κρίνει λυπηρή την εξέλιξη της κινηθείσας εκ νέου δικαστικής διαδικασίας κατά της κ. Leyla Zana, στην οποία είχε απονεµηθεί το βραβείο Ζαχάρωφ, και τριών άλλων πρώην βουλευτών του ηµοκρατικού Κόµµατος DEP), τονίζοντας ότι η εν λόγω υπόθεση συµβολίζει το χάσµα που υφίσταται µεταξύ του τουρκικού δικαστικού συστήµατος και εκείνου της ΕΕ ανανεώνει το αίτηµά του να χορηγηθεί αµνηστία σε όσους κρατούνται λόγω των φρονηµάτων τους (µεταξύ άλλων στην κ. Leyla Zana και τους τρεις άλλους πρώην βουλευτές κουρδικής καταγωγής) 20. τονίζει ότι είναι πολύ σηµαντικό να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να εξασφαλιστεί ικανή και ανεξάρτητη δικαστική εξουσία καλεί τις αρχές να µεριµνήσουν ώστε οι νοµοθετικές αλλαγές να µετουσιωθούν σε αλλαγή νοοτροπίας και συµπεριφοράς σε όλα τα τµήµατα της δικαστικής εξουσίας ζητεί να συνεχιστεί η εφαρµογή προγραµµάτων ανταλλαγών και µετεκπαίδευσης των δικαστών και της διοργάνωσης συµποσίων σχετικά RR\529596.doc 9/36 PE 329.363

µε το κοινοτικό δίκαιο τονίζει την ανάγκη εκπαίδευσης των τούρκων εκπαιδευτών χαιρετίζει τα πρόσφατα προγράµµατα που δροµολογήθηκαν από το Συµβούλιο της Ευρώπης για εκπαίδευση των δικαστικών σε πτυχές του ευρωπαϊκού δικαίου 21. καταδικάζει τις πολιτικές διώξεις, που µπορεί να φτάσουν µέχρι την απαγόρευση, εναντίον πολιτικών κοµµάτων όπως το HADEP και το DEHAP, οι οποίες συνιστούν πλήγµα στην ελευθερία της έκφρασης, της οργάνωσης και του συνέρχεσθαι 22. ζητεί το εκλογικό σύστηµα να διασφαλίζει την πλήρη δηµοκρατική εκπροσώπηση όλου του πληθυσµού, ιδίως δε του κουρδικού πληθυσµού και άλλων µειονοτήτων Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και η προστασία των µειονοτήτων 23. διαπιστώνει ότι εξακολουθούν οι πρακτικές βασανιστηρίων και κακής µεταχείρισης υπενθυµίζει την πολιτική της "µηδενικής ανοχής" που είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση όσον αφορά τα βασανιστήρια αποδοκιµάζει την ασήµαντη πρόοδο που έχει σηµειωθεί όσον αφορά τη δίωξη των βασανιστών επιµένει στην ανάγκη να καταβληθούν προσπάθειες στον τοµέα της εκπαίδευσης προκειµένου να εξελιχθεί η νοοτροπία των αστυνοµικών δυνάµεων µε στόχο την αυστηρή τήρηση του δικαίου 24. καταδικάζει τις ενέργειες εκφοβισµού και τη συνεχιζόµενη παρενόχληση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και των σχετικών οργανώσεων εκ µέρους ορισµένων αρχών 25. αναµένει µε ενδιαφέρον την εκπλήρωση της υπόσχεσης για άσκηση του δικαιώµατος εκποµπής προγραµµάτων σε γλώσσες άλλες πλην της τουρκικής και καλεί το συµβούλιο οπτικοακουστικών µέσων (RTÜK) να ικανοποιήσει τα αιτήµατα για εκποµπές σε διάφορες γλώσσες και διαλέκτους και να µη θέσει επιπλέον εµπόδια ή περιορισµούς 26. καλεί τις τουρκικές αρχές να καταβάλουν µεγαλύτερες προσπάθειες για την ταχεία και διεξοδική εφαρµογή των νοµοθετικών αλλαγών σχετικά µε τα πολιτιστικά δικαιώµατα που επιτρέπουν τη χρήση άλλων (παραδοσιακών) γλωσσών πλην της τουρκικής στην εκπαίδευση και τα µέσα ενηµέρωσης επισηµαίνει τη σηµασία των µεταρρυθµίσεων αυτών για τον κουρδικό πληθυσµό (τη µεγαλύτερη µειονότητα) αναµένει από τις αρχές να προσφέρουν τα απαραίτητα µέσα για την τόνωση της κοινωνικο-οικονοµικής ανάπτυξης των κουρδικών περιοχών, ιδίως στη νοτιοανατολική Τουρκία, έτσι ώστε να δηµιουργηθούν οι συνθήκες που θα επιτρέπουν στον κουρδικό πληθυσµό να οικοδοµήσει ένα ειρηνικό µέλλον µε ευηµερία 27. επισηµαίνει µε ανησυχία ότι η οικιακή βία και άλλες µορφές βίας εναντίον των γυναικών εξακολουθούν να γνωρίζουν ευρεία διάδοση παροτρύνει την Τουρκία να προσφέρει πλήρη νοµική προστασία, δικαστική και οικονοµική βοήθεια στα θύµατα, καθώς και καταφύγια και παρόµοιες δοµές, οι οποίες σήµερα είναι σχεδόν ανύπαρκτες καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις σε αυτό τον τοµέα 28. καλεί την Τουρκία να θεσπίσει την ισότητα των φύλων στο πλαίσιο της έκτης δέσµης µεταρρυθµίσεων του Ποινικού Κώδικα και να τροποποιήσει το Άρθρο 51 των γενικών διατάξεων που αναφέρεται σε εγκλήµατα που διαπράττονται υπό καθεστώς άκρας πρόκλησης και το οποίο εφαρµόζεται σε αδικήµατα τα οποία παραδοσιακώς θεωρούνται ότι είναι εναντίον της αρετής επιπλέον, ζητεί να τερµατισθεί η πρακτική σύµφωνα µε την PE 329.363 10/36 RR\529596.doc

οποία επιβάλλονται µειωµένες ποινές σε περιπτώσεις "εγκληµάτων τιµής" µε επιχείρηµα τα ήθη και την παράδοση (Άρθρο 462), επισηµαίνοντας ότι τέτοια εγκλήµατα πρέπει να θεωρούνται φόνος πρώτου βαθµού παράλληλα, ζητεί να διαγραφεί ο όρος "παρθενία" από τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα περί βιασµού 29. εκφράζει το φόβο ότι η τουρκική επιφύλαξη όσον αφορά το άρθρο 27 του συµφώνου για τα ατοµικά και πολιτικά δικαιώµατα περιορίζει αισθητά την εµβέλεια του δικαιώµατος των εθνικών, θρησκευτικών και γλωσσικών µειονοτήτων να βιώνουν την πολιτιστική τους ταυτότητα, να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και να χρησιµοποιούν τη γλώσσα τους ως προς το θέµα αυτό, επισηµαίνει τους υφιστάµενους ακόµη περιορισµούς όσον αφορά το δικαίωµα του συνεταιρίζεσθαι 30. τονίζει ότι η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 σχετικά µε τη θέση των µειονοτήτων δεν πρέπει να εφαρµόζεται µε µινιµαλιστικό τρόπο, δεδοµένου ότι µια τέτοια ερµηνεία αντιβαίνει προς τα ισχύοντα στην ΕΕ θεµελιώδη δικαιώµατα επισηµαίνει ότι το Σύνταγµα ήδη ορίζει, στο άρθρο 10, την αρχή της ισότητας ενώπιον του νόµου τονίζει ότι η θέσπιση ενός νέου Συντάγµατος θα πρέπει να αποκλείει µια µινιµαλιστική ερµηνεία της Συνθήκης της Λωζάνης 31. παρατηρεί ότι όσον αφορά στην ελευθερία του λόγου, έχουν πραγµατοποιηθεί ορισµένες αναπροσαρµογές της νοµοθεσίας αποδοκιµάζει ωστόσο το γεγονός ότι οι εισαγγελικές αρχές εξακολουθούν να κάνουν χρήση διατάξεων του Ποινικού Κώδικα (άρθρα 312 και 169) και εναλλακτικών διατάξεων του αντιτροµοκρατικού νόµου (άρθρο 7) που αποσκοπούν στον περιορισµό της ελευθερίας του λόγου αναµένει την αναθεώρηση του ποινικού κώδικα στο πνεύµα των πρόσφατων µεταρρυθµίσεων 32. διαπιστώνει ότι η Τουρκία εξακολουθεί να δίνει άλλη ερµηνεία στο κοσµικό κράτος από εκείνη που συνηθίζεται στην ΕΕ και ότι πρόκειται µάλλον για κρατικό έλεγχο επί του κυρίου θρησκευτικού δόγµατος και διακρίσεις εναντίον άλλων δογµάτων 33. επαναλαµβάνει την έκκλησή του προς τις τουρκικές αρχές να θέσουν αµέσως τέρµα σε όλες τις δραστηριότητες που συνεπάγονται διακρίσεις εναντίον των θρησκευτικών µειονοτήτων και δηµιουργούν προσκόµµατα, µεταξύ άλλων όσον αφορά το δικαίωµα ιδιοκτησίας, το νοµικό καθεστώς, την εσωτερική διαχείριση, τους περιβαλλοντικούς χωροταξικούς κανόνες και την εκπαίδευση των κληρικών ζητεί επιµόνως, ως προς το θέµα αυτό, να παύσουν οι απειλές κατάσχεσης εναντίον του Ελληνορθόδοξου Ορφανοτροφείου της Πριγκίπου (B. Ada), και να αναγνωριστούν τα δικαιώµατα ιδιοκτησίας του δικαιωµατικού του ιδιοκτήτη, της ελληνικής ορθόδοξης κοινότητας επαναλαµβάνει το αίτηµά του για άνοιγµα της ελληνικής ορθόδοξης ιερατικής σχολής Χάλκης και κρίνει λυπηρό το γεγονός ότι στον τοµέα θρησκευτικής ελευθερίας ελάχιστες βελτιώσεις έχουν επέλθει καλεί την Τουρκία να εγκύψει σε όλες αυτές τις δυσκολίες βασιζόµενη στη σχετική νοµοθεσία του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου των Ανθρωπίνων ικαιωµάτων (βλ. µεταξύ άλλων τις υποθέσεις Κοκκινάκη, Μανουσάκη, Μητροπολιτικής Εκκλησίας Βεσσαραβίας, Serif, Καθολικής Εκκλησίας Χανίων, Hasan και Chaush) 34. χαιρετίζει το διάλογο µεταξύ Τουρκίας και Ηνωµένων Εθνών σχετικά µε την επιστροφή των προσφύγων, ωστόσο εκφράζει τη λύπη του για τα συνεχιζόµενα προβλήµατα όσον αφορά την επιστροφή στα πάτρια εδάφη τους των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας ατόµων, καθώς και των προσφύγων που ζουν στην Ευρώπη, καθώς και για το γεγονός ότι εξακολουθεί να είναι πολύ δύσκολο για τους Σύριους Ορθοδόξους να RR\529596.doc 11/36 PE 329.363

επανεγκατασταθούν στο νοτιοανατολικό τµήµα της Τουρκίας για λόγους ασφαλείας, καθώς και για οικονοµικούς και κοινωνικούς λόγους επίσης αποδοκιµάζει τη συνεχιζόµενη παρουσία φυλάκων στα κουρδικά και τα συρο-ορθόδοξα χωριά και τη µη αλλαγή της κατάστασης από την άποψη αυτή 35. υποστηρίζει την έκκληση Τούρκων διανοουµένων (ακαδηµαϊκών, ιστορικών, αγωνιστών των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, νοµικών, εκπαιδευτικών, καλλιτεχνών και συγγραφέων) και µη κυβερνητικών οργανώσεων, οι οποίοι διαµαρτύρονται για την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας της 14ης Απριλίου 2003 συµφωνώντας µε τους συντάκτες της διαµαρτυρίας, καταδικάζει τη χρήση της ιστορίας ως µέσο ενδογµατισµού της νεολαίας µε απόψεις φυλετικού µίσους Μεταρρυθµίσεις στην ΕΕ 36. κρίνει ότι από την πλευρά της, η ΕΕ οφείλει να είναι προετοιµασµένη για µια ενδεχόµενη προσχώρηση της Τουρκίας και κατά συνέπεια, για µια νέα γεωπολιτική κατάσταση για την Ένωση καλεί την Επιτροπή να πραγµατοποιήσει ενδελεχή έρευνα σχετικά µε τις επιπτώσεις της εν λόγω ένταξης στην Ένωση, λαµβάνοντας υπόψη την ανάγκη µεταρρύθµισης της παρούσας πολιτικής σε µια σειρά κοµβικούς τοµείς, όπως η αγροτική πολιτική και τα διαρθρωτικά ταµεία καθώς και από οικονοµικής και θεσµικής πλευράς, ώστε να είναι η ΕΕ σε θέση να αντεπεξέλθει σε περαιτέρω διευρύνσεις, και να ενηµερώσει το Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο σχετικά µε τις εσωτερικές αλλαγές που κρίνονται αναγκαίες για την ορθή λειτουργία της Ένωσης, µε διατήρηση του κοινοτικού προτύπου ολοκλήρωσης κατά συνέπεια επαναλαµβάνει το αίτηµά του προς τα κράτη µέλη να διευθετήσουν τις διαφωνίες τους σχετικά µε το σύνταγµα µε βάση το σχέδιο που προτάθηκε από τη Συνέλευση στην οποία συµµετείχαν και εκπρόσωποι της Τουρκίας 37. κρίνει ότι, κατ' επέκταση των ανωτέρω, η ΕΕ πρέπει να διαθέτει σύνταγµα µε αποτελεσµατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων στον τοµέα της κοινής πολιτικής της ασφάλειας και της άµυνας πριν από την επέκταση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ σε µια εντελώς νέα και ευαίσθητη γεωπολιτική περιοχή εκφράζει την πεποίθηση ότι θα πρέπει να αναζητηθούν κοινές απαντήσεις σχετικά µε τη θέση της ΕΕ στην περιοχή, ως ένωσης κρατών δικαίου 38. θεωρεί ότι η Τουρκία, ως σύµµαχος στο ΝΑΤΟ και τοποθετηµένη στο σταυροδρόµι της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας, πρόκειται να ενισχύσει σηµαντικά την ευρωπαϊκή ασφάλεια και να προσδώσει µεγαλύτερο κύρος και αποτελεσµατικότητα στην πολιτική της ΕΕ στην περιοχή 39. κρίνει ότι στον τοµέα της καταπολέµησης της τροµοκρατίας, η ΕΕ δεν στηρίζει επαρκώς την Τουρκία και ότι η ΕΕ πρέπει να διευρύνει τη συνεργασία της µε την Τουρκία, επισηµαίνοντας ότι στο πλαίσιο αυτό καθίσταται ακόµη πιο επείγουσα - ακόµη και απαραίτητη προϋπόθεση - η µεταρρύθµιση του τουρκικού συστήµατος δικαίου και της σχετικής νοµοθεσίας καταδικάζει την πρόσφατη απόρριψη εκ µέρους της ΕΕ του τουρκικού αιτήµατος να περιληφθεί η τροµοκρατική οµάδα "Ισλαµικό Μέτωπο των Μεγάλων Αγωνιστών της Ανατολής (IBDA-C)" στον ευρωπαϊκό κατάλογο των απαγορευµένων τροµοκρατικών οργανώσεων Οι εξωτερικές σχέσεις της Τουρκίας PE 329.363 12/36 RR\529596.doc

40. εµµένει στην άποψη ότι η επίλυση του κυπριακού προβλήµατος αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την πρόοδο που θα σηµειωθεί στην πορεία προσχώρησης της Τουρκίας χαιρετίζει τη δέσµευση της νέας "κυβέρνησης" της βόρειας Κύπρου στην επίτευξη λύσης έως την 1η Μαΐου καλεί τις τουρκικές αρχές να διατηρήσουν την εποικοδοµητική τους στάση προκειµένου να επιτευχθεί λύση στον παρόντα γύρο διαπραγµατεύσεων βάσει του σχεδίου Annan για µια δίκαιη, βιώσιµη και λειτουργική λύση του κυπριακού προβλήµατος, σύµφωνη µε τα σχετικά ψηφίσµατα των Ηνωµένων Εθνών 41. καλεί την κυβέρνηση της Κυπριακής ηµοκρατίας, ενόψει της επικείµενης ένταξης της χώρας στην ΕΕ, να διατηρήσει την ειλικρινή στάση έναντι του σχεδίου Annan (σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της πρωτοβουλίας Balladur που ισχύουν και για την κυπριακή κυβέρνηση) και να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξεύρεση µιας αποδεκτής από αµφότερα τα µέρη λύσης, βάσει των προτάσεων του Γενικού Γραµµατέα Kofi Annan, πριν από την 1η Μαΐου 2004 42. ενθαρρύνει την κυβέρνηση να προχωρήσει ακόµη περισσότερο στο δρόµο για έναν εποικοδοµητικό ρόλο στην περιοχή, προβάλλοντας τα συµφέροντα του εγχωρίου πληθυσµού και της περιφερειακής οικονοµίας παροτρύνει την Τουρκία να καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε να συντονίζει αποτελεσµατικότερα µε την ΕΕ την πολιτική της στο Νότιο Καύκασο, υποστηρίζοντας πλήρως την εντολή και τη δράση του ειδικού εκπροσώπου της ΕΕ για την περιοχή καλεί την Τουρκία να ανοίξει εκ νέου τα σύνορα µε την Αρµενία και να προωθήσει σχέσεις καλής γειτονίας µε την Αρµενία ώστε οι δυο χώρες να συνεργασθούν για την προώθηση δίκαιων λύσεων στις περιφερειακές συγκρούσεις, και να µην εµποδίσει µε κανέναν τρόπο µια ιστορική συµφιλίωση 43. εκφράζει την ευχή να εγκαθιδρυθεί ένας διάλογος µεταξύ Τούρκων και Αρµένιων ακαδηµαϊκών, κοινωνικών και µη κυβερνητικών, ώστε να ξεπεραστούν οι τραγικές εµπειρίες του παρελθόντος όπως έχει εκφράσει σε παλαιότερα ψηφίσµατά του (της 18ης Ιουνίου 1987, της 15ης Νοεµβρίου 2000, της 28ης Φεβρουαρίου 2002 και της 26ης Φεβρουαρίου 2004) 44. εκφράζει την ικανοποίησή του για τη θετική εξέλιξη των σχέσεων µεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονοµικό επίπεδο, και ενθαρρύνει τα δύο µέρη να συνεχίσουν την προσέγγιση αυτή µέσω της διευθέτησης όλων των προβληµάτων σχετικά µε τα σύνορα που εξακολουθούν να εκκρεµούν και της υπογραφής διµερών συµφωνιών µε στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας µεταξύ των δύο χωρών 45. ενθαρρύνει την Τουρκία, στο πλαίσιο της συνεχιζόµενης βελτίωσης των διµερών σχέσεων µεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, να ενεργήσει στο πνεύµα των συµπερασµάτων του Ελσίνκι και σύµφωνα µε τις αρχές του διεθνούς δικαίου οι οποίες θα πρέπει, και στην προκειµένη περίπτωση, να έχουν πρωτοκαθεδρία έναντι του εθνικού δικαίου 46. καλεί την Τουρκία να σεβαστεί την αρµενική και συριακή χριστιανική πολιτιστική κληρονοµιά και να την τονίσει ως αναπόσπαστο µέρος της τουρκικής εθνικής ταυτότητας 47. αναµένει την εποικοδοµητική στάση των τουρκικών αρχών σχετικά µε την ανοικοδόµηση του κράτους του Ιράκ, όπου όλες οι εθνοτικές και θρησκευτικές οµάδες θα µπορούν να βρουν επαρκή σεβασµό των πολιτικών, οικονοµικών, κοινωνικών και πολιτιστικών συµφερόντων τους RR\529596.doc 13/36 PE 329.363

48. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στο Συµβούλιο της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό ικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωµάτων και την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.. PE 329.363 14/36 RR\529596.doc

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στο κείµενο αυτό, η κεντρική θέση είναι ότι η Τουρκία έχει τη δυνατότητα, εφόσον το επιθυµεί και εφόσον το κρίνει προς το συµφέρον της, να µεταµορφωθεί σε ένα πρώτης τάξης κράτος µέλος της ΕΕ. Τούτο θα σήµαινε µια επαναστατική µεταρρύθµιση των δοµών και της φιλοσοφίας του κράτους και της κοινωνίας. Πράγµατι, κάθε πολιτικό πρόβληµα που αντιµετωπίζει η Τουρκία στην πορεία προς την ένταξη γεννά το ερώτηµα: πρόκειται να υιοθετήσει η Τουρκία τις κατάλληλες πολιτικές αξίες, ναι ή ου; Οι απαντήσεις ανήκουν στις κυρίαρχες αποφάσεις της Τουρκίας. Η ίδια η λειτουργία της ΕΕ εξαρτάται σε τελευταία ανάλυση από το ερώτηµα κατά πόσο τα κράτη µέλη συµµερίζονται και εφαρµόζουν πραγµατικά τις ίδιες πολιτικές αξίες. Λόγω τούτου, η πλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης θα πρέπει να λάβει απόλυτη προτεραιότητα έναντι των πιο τεχνικών κριτηρίων που περιέχονται στα επόµενα "31" κεφάλαια. Αφότου εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το ψήφισµα της 5ης Ιουνίου 2003 σχετικά µε την αίτηση προσχώρησης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, µπορούµε να διαπιστώσουµε ότι η διαδικασία µεταρρυθµίσεων που έχει αναλάβει η Τουρκία κατά τα τελευταία χρόνια συνεχίζεται όντως µε µια αποφασιστικότητα ικανή να εµπνεύσει κάποια αισιοδοξία. Πρόκειται για µια ισχυρή βούληση εκ µέρους της τουρκικής κυβέρνησης και έντονη δραστηριότητα του κοινοβουλίου, όπου το κόµµα του κ. Erdogan έχει την απόλυτη πλειοψηφία και ως εκ τούτου µπορεί να συµβάλει αποτελεσµατικότερα στο να εγκριθούν νέες "δέσµες εναρµόνισης". Το σηµαντικότερο είναι ίσως η αυξηµένη υποστήριξη της διαδικασίας διατύπωσης ενός νέου Συντάγµατος µε βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα, µε στόχο την πλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Ένα τέτοιο ψήφισµα θα αντικατοπτρίζει την επαναστατική αλλαγή που απαιτεί η µεταµόρφωση της Τουρκίας σε ένα δυνάµει κράτος µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόοδος και αντιδραστικές δυνάµεις Οι πραγµατοποιηθείσες µεταρρυθµίσεις θα πρέπει να εκτιµηθούν δεόντως διότι επέτρεψαν, κατά κάποιο µέτρο, να αρθούν οι περιορισµοί που βάρυναν την ελευθερία του λόγου, εισάγοντας έναν αέρα αλλαγής στο ρόλο των στρατιωτικών στο δηµόσιο τοµέα, ρόλο που αποτελούσε µέχρι τώρα "ταµπού" και επιφέροντας βελτιώσεις στα πολιτιστικά δικαιώµατα. Ωστόσο, ήταν αδύνατον, ακόµη και για τους υπαλλήλους µε θέση "κλειδί", να προβλέψουν ότι δεν επρόκειτο να επαναληφθούν και άλλες περιπτώσεις "Leyla Zana".Η κατάσταση αυτή είναι ενδεικτική του χάσµατος που υφίσταται µεταξύ των αρχών του ευρωπαϊκού κράτους δικαίου και των αρχών που διέπουν το δικαστικό τοµέα στην Τουρκία. Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η διαπίστωση αυτή δεν εµπόδισε το να αναγνωρισθεί η Τουρκία, από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, ως υποψήφια για την ένταξη στην ΕΕ χώρα. Αντίθετα, κρίνουµε θετική την εκ µέρους της Τουρκίας σύσταση συµβουλίων για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, σε τοπικό επίπεδο, καθώς και συµβουλευτικής επιτροπής σε κεντρικό επίπεδο, υπό τη διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών, στην οποία µπορούν να υποβάλουν καταγγελίες οι πρέσβεις της ΕΕ.. Αν και οφείλουµε να αναγνωρίσουµε τη σηµασία αυτού του ανοίγµατος που διαφαίνεται διαµέσου των δυσχερειών, είναι σαφές ότι στην Τουρκία υπάρχουν σηµαντικές δυνάµεις στη γραφειοκρατία, το στρατό και τη δικαιοσύνη (the deep state), οι οποίες αντιστέκονται στις µεταρρυθµίσεις και την εφαρµογή τους. Ως εκ τούτου, η υλοποίηση των κριτηρίων της RR\529596.doc 15/36 PE 329.363

Κοπεγχάγης εξακολουθεί να παραµένει µια µακρόπνοη επιχείρηση, µε ένα αβέβαιο ακόµη αποτέλεσµα, η οποία απαιτεί συνδυασµένες προσπάθειες όλων των κοινωνικο-οικονοµικών φορέων της τουρκικής κοινωνίας στο σύνολό της. Είναι αδύνατον να επιβληθεί από τη µια µέρα στην άλλη το "πνεύµα ανοίγµατος" και να αλλάξει άρδην η νοοτροπία ενός λαού. Η Τουρκία έχει τον πολιτισµό και την ιστορία της και στις σηµερινές πολιτικές δοµές έχουν επενδυθεί πολλά συµφέροντα. Χρειάζεται µεγάλη αισιοδοξία για να πιστέψει κανείς ότι τα πολιτικά κριτήρια είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν σε δέκα µήνες, ώστε να µπορέσουν να αρχίσουν οι εργασίες σχετικά µε πιο τεχνικά θέµατα. Παρά ταύτα, η δηµιουργία µιας οµάδας "Reform Monitoring Group" επιφορτισµένης µε την επίβλεψη της εφαρµογής και την παρακολούθηση των µεταρρυθµίσεων µαρτυρεί την ειλικρίνεια της κυβέρνησης. Ωστόσο, ο αντίκτυπος των µεταρρυθµίσεων εξαρτάται κυρίως από την ερµηνεία που θα επιλέξουν τα αρµόδια όργανα και τη συνεπαγόµενη έµπρακτη εφαρµογή. Ιδού ορισµένα παραδείγµατα : Ορισµένα παραδείγµατα Αφότου εγκρίθηκε η συνταγµατική µεταρρύθµιση, διάφορες δέσµες µεταρρυθµίσεων εστιάσθηκαν στο θέµα της ελευθερίας του λόγου. Στο Σύνταγµα και το Ποινικό ίκαιο της Τουρκίας, περιλαµβάνονται άρθρα που περιορίζουν την ελευθερία αυτή στο όνοµα του αγώνα κατά της τροµοκρατίας, για προσβολή κατά του κράτους, κριτική έναντι της πολιτικής του και κάθε είδους απειλές που θέτουν σε κίνδυνο την αδιαίρετη ενότητα της τουρκικής δηµοκρατίας. Οι τροποποιήσεις στη δέσµη µεταρρυθµίσεων αφορούν τα άρθρα σχετικά µε την πρόθεση ( η οποία ενδεχοµένως συνιστά αδίκηµα) "εξύβρισης" ή "προσβολής" των κρατικών θεσµών. Οι ορισµοί αυτοί επιδέχονται πολυάριθµες ερµηνείες που δεν αποκλείουν το αυθαίρετο. Η ερµηνεία εξαρτάται από τις αρχές δίωξης. Σύµφωνα µε τον αρµόδιο για τα ανθρώπινα δικαιώµατα Επίτροπο του Συµβουλίου της Ευρώπης, κ. Gil Robles, στην προσφάτως δηµοσιευθείσα έκθεσή του τον περασµένο εκέµβριο, έχουν αρχίσει πολλές δίκες βάσει της αναθεωρηθείσας νοµοθεσίας, παρά τη θέση σε ισχύ των νοµοθετικών τροπολογιών. Τούτο αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει συνοχή µεταξύ του έργου της νοµολογίας και των νοµοθετικών µετατροπών. Ένα άλλο πολύ ευαίσθητο θέµα αφορά την περίπτωση των βασανιστηρίων. Η κυβέρνηση η οποία µόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της ανήγγειλε τη "µηδενική ανοχή" έναντι των πρακτικών βασανισµού, έλαβε δραστήρια µέτρα για την εξάλειψή τους σε νοµοθετικό επίπεδο. Παρά ταύτα, οι περιπτώσεις βασανιστηρίων που καταγγέλλουν οι ΜΚΟ εξακολουθούν να είναι συχνές. Προκειµένου να βελτιωθεί η αποτελεσµατικότητα του αγώνα κατά της εν λόγω βαρβαρότητας, θα πρέπει απαραιτήτως να τιµωρηθούν οι βασανιστές και να εντατικοποιηθούν οι δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης στους κόλπους των αστυνοµικών δυνάµεων, αφετέρου δε να κινητοποιηθεί η κοινωνία των πολιτών καταγγέλλοντας µε σθένος τις πράξεις αυτές. Ένα άλλο παράδειγµα που µας επιτρέπει να βλέπουµε από τη µια πλευρά την ενθαρρυντική εξέλιξη και από την άλλη τις δυσχέρειες της εφαρµογής, αφορά την ελευθερία των συλλόγων. Ο νόµος της 11ης Ιανουαρίου 2003 επέτρεψε να αρθούν ορισµένοι περιορισµοί. Ωστόσο, το κράτος επιφυλάσσει εις εαυτόν την ευχέρεια να ελέγχει και να επιβλέπει τους συλλόγους και τις διεθνείς επαφές τους, παρά τη νοµική διασφάλιση της δραστηριότητας των PE 329.363 16/36 RR\529596.doc

συλλόγων. Τούτο αποδεικνύει ότι παρά τις αναληφθείσες µεταρρυθµίσεις στον τοµέα αυτό, το φιλύποπτο πνεύµα εξακολουθεί να διέπει τις σχέσεις µεταξύ του κράτους και του συλλογικού βίου, γεγονός που εµποδίζει αναµφισβήτητα την άνθηση του τελευταίου και την ανάπτυξη ενός πνεύµατος συνεργασίας. Η πρόσφατη δηµιουργία µιας ειδικής διεύθυνσης επιφορτισµένης µε την προώθηση των συµφερόντων των συλλόγων αποτελεί θετικό σήµα για την κοινωνία των πολιτών, αλλά εξακολουθεί να παραµένει ένα απλό σήµα. Εις ό,τι αφορά τη θρησκευτική ελευθερία, κατοχυρώνεται µέσω του άρθρου 24 του τουρκικού Συντάγµατος, αλλά το θέµα της νοµικής υπόστασης των θρησκευτικών κοινοτήτων εξακολουθεί να είναι ανησυχητικό, ειδικότερα για τις κοινότητες που δεν χαίρουν της προστασίας που προσφέρει η σηµερινή µινιµαλιστική ερµηνεία της Συνθήκης της Λωζάνης. Η κατάσταση της κοινότητας των διαµαρτυροµένων και της καθολικής κοινότητας παραµένει αβέβαιη, δεδοµένου ότι είναι θύµατα µιας εντελώς απαράδεκτης διακριτικής εις βάρος τους µεταχείρισης. Αυτή η ατµόσφαιρα διακρίσεων ανοίγει την πόρτα στη δηµιουργία πολυαρίθµων γραφειοκρατικών εµποδίων κατά της οµαλής ύπαρξης των θρησκευτικών κοινοτήτων. Πέραν τούτου, υπενθυµίζουµε ότι η εκπαίδευση του ελληνορθόδοξου κλήρου εξακολουθεί να είναι προβληµατική. Η θεολογική σχολή της Χάλκης παραµένει κλειστή από το 1971. Τούτο ανακινεί συγχρόνως το πρόβληµα της εφαρµογής της θρησκευτικής ελευθερίας και της ελευθερίας της διδασκαλίας (ένα ιδιαίτερο καθ' αυτό θέµα), αλλά και το πρόβληµα της επιβίωσης της εν λόγω θρησκευτικής µειονότητας, ως αποτέλεσµα της συνεχιζόµενης παύσης λειτουργίας της σχολής αυτής. Εν κατακλείδι, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων θα πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί προτεραιότητα στο χρονοδιάγραµµα των τουρκικών αρχών, δεδοµένου ότι οι θεµελιώδεις ελευθερίες υπόκεινται ακόµη σε περιορισµούς, ενώ, παρά τη νοµική διασφάλιση, η εκ µέρους των τούρκων πολιτών απολαβή τους εξακολουθεί να µην ταυτίζεται µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να συνεχισθούν οι προσπάθειες. Οι πολίτες των κρατών µελών θα κρίνουν την Τουρκία κυρίως επ' αυτών των σηµείων. Ένας άλλος τοµέας που χρήζει µετατροπών αφορά στο ρόλο της στρατιωτικής εξουσίας στον πολιτικό βίο της Τουρκίας και τις σχέσεις της µε την πολιτική εξουσία. Τόσο το Κοινοβούλιο όσο και η Επιτροπή έχουν καταγγείλει σε προγενέστερα ψηφίσµατα και αξιολογήσεις τους την εν λόγω υπερβολική επιρροή του στρατού στις κρατικές υποθέσεις, µέσω του Εθνικού Συµβουλίου Ασφαλείας του Κράτους, ενός ισχυρού και "πανταχού παρόντος" οργάνου στο πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Κατόπιν τούτου, τα δύο θεσµικά όργανα κάλεσαν τις τουρκικές αρχές να θέσουν τέρµα στην ως άνω κατάσταση, η οποία είναι άγνωστη στις δυτικές δηµοκρατίες και απαράδεκτη σε ένα υποψήφιο για την ένταξη στην ΕΕ κράτος. Η έκκληση αυτή έγινε δεκτή και κατόπιν τούτου, η 7η νοµοθετική δέσµη που ενέκρινε το τουρκικό κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2003 περιόρισε, ως ένα βαθµό, τις εξουσίες του Εθνικού Συµβουλίου Ασφαλείας του Κράτους και τροποποίησε τον τρόπο λειτουργίας του. Παρά ταύτα, αποδεικνύεται στην πράξη ότι οι στρατιωτικοί εξακολουθούν να χρησιµοποιούν τις επίσηµες δοµές και τους άτυπους µηχανισµούς προκειµένου να επηρεάσουν την πολιτική ζωή της Τουρκίας. Αναµένεται δε ακόµη η απόσυρσή τους από το Ανώτατο Εκπαιδευτικό Συµβούλιο (YÖK) και το Συµβούλιο των Οπτικοακουστικών µέσων (RTÜK). Η κυβέρνηση έχει αναλάβει µε αργό ρυθµό να θέσει υπό κοινοβουλευτικό έλεγχο τον προϋπολογισµό της άµυνας και όλους τους δηµοσιονοµικούς πόρους του στρατού. Είναι αυτονόητο ότι το µέτρο αυτό θα έπρεπε να είχε ληφθεί προτού αναγνωρισθεί η Τουρκία ως υποψήφια για την ένταξη στην ΕΕ χώρα. Η σηµαντικότερη ένδειξη της οµαλοποίησης του ρόλου του στρατού θα είναι η επίλυση του κυπριακού προβλήµατος. Ο στρατός αντιστάθηκε RR\529596.doc 17/36 PE 329.363

στην επανένωση και ανέτρεψε τις προθέσεις της κυβέρνησης. Η προετοιµασία των διαπραγµατεύσεων προϋποθέτει διάλογο µε το στρατό, αποδεικνύοντας έτσι τον αποφασιστικό του ρόλο. Σε ένα κράτος δικαίου, η άποψη του στρατού σχετικά µε ένα τέτοιο θέµα θα πρέπει να είναι πολιτικά αδιανόητη. Το κυπριακό ζήτηµα θα πρέπει να επιλυθεί προκειµένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της πρωτοβουλίας Balladur (πειστικές προσπάθειες µε αποτέλεσµα τη χάραξη αναµφισβήτητων συνόρων και τη σύναψη καλών σχέσεων γειτνίασης). Πράγµατι, τα κριτήρια αυτά είχαν ικανοποιηθεί από τις δέκα υποψήφιες χώρες που πρόκειται να ενταχθούν στην ΕΕ το Μάιο του 2004 και θα πρέπει κατά τον ίδιο τρόπο να πληρούνται στο µέλλον από όσες χώρες επιθυµούν να προσχωρήσουν στην ΕΕ. Τούτο σηµαίνει ότι η κυπριακή κυβέρνηση οφείλει να διατηρήσει την πλήρη συνεργασία της µε τον ΟΗΕ και να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την επανένωση της Νήσου. Το ίδιο οφείλει να πράξει και η Τουρκία. Η πρωτοβουλία Balladur θα χρησιµοποιηθεί επίσης για την αξιολόγηση των προσόντων της Κροατίας και συνεπών της δυνατότητας να αναγνωρισθεί ως υποψήφια για την ένταξη στην ΕΕ χώρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επιθυµεί να εισαγάγει στους κόλπους της προβλήµατα συνόρων, δεδοµένου ότι τα σύνορα αυτά πρόκειται να καταστούν τα νέα εξωτερικά σύνορα της ίδιας της ΕΕ. Τα ελλείµµατα της Τουρκίας ως συνταγµατικού κράτους έχουν άµεσες επιπτώσεις στη δυνατότητα συνεργασίας για την καταπολέµηση της τροµοκρατίας. Όσο εξακολουθούν να υπάρχουν λόγοι επιφύλαξης έναντι του συστήµατος δικαίου της χώρας, και να µην υφίσταται η κατάλληλη νοµοθεσία για την προστασία του ιδιωτικού βίου, η συνεργασία αυτή θα προσκρούει σε πολλαπλά εµπόδια. Το ίδιο ισχύει επίσης και για τις εξωτερικές υποθέσεις. Όταν κυριαρχούσε η σύγκρουση Ανατολής και ύσης, οι επιλογές ήσαν σχετικά απλές. Στη σηµερινή, πιο χαοτική κατάσταση, είναι σκόπιµο για την Ευρωπαϊκή Ένωση να αποτελείται από κράτη µε την ίδια θεώρηση των πραγµάτων και τις ίδιες πολιτικές αξίες. Όπως επισηµαίνεται στην ανακοίνωση του Ύπατου Εκπροσώπου κ Solana που ενέκρινε το Συµβούλιο, η ΕΕ υπερασπίζεται και προάγει κατ' αρχήν µια δίκαιη διεθνή τάξη. Τη δήλωση αυτή δεν είναι δυνατόν να προσυπογράψουν παρά µόνο τα κράτη µέλη που σέβονται το κράτος δικαίου στο εσωτερικό τους Το αρµενικό ζήτηµα αποτελεί ένα πολύ ευαίσθητο θέµα που ενδιαφέρει άκρως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Παρά ταύτα, έχοντας υπόψη τις τουρκικές ευαισθησίες, το ψήφισµα δεν επιµένει πολύ στο ζήτηµα αυτό. Τούτο δεν σηµαίνει ότι δεν εντάσσεται στις αρχές της πρωτοβουλίας Balladur. Έχοντας υπόψη ότι προσφάτως, οι τουρκικές αρχές προκάλεσαν εσκεµµένα κάποιον ερεθισµό επιβάλλοντας µια άκρως µονοµερή προσέγγιση του θέµατος στα σχολεία (µέσω εγκυκλίων), το ΕΚ οφείλει να απευθύνει την αναγκαία προειδοποίηση. Τι λόγους θα είχε η Τουρκία να κατασπαταλήσει την υποστήριξη της οποίας χαίρει σήµερα εντός της ΕΕ; Συµπέρασµα Το Συµβούλιο έχει επανειληµµένα αναγνωρίσει την Τουρκία ως υποψήφια για την ένταξη χώρα. Το λιγότερο που µπορούµε να πούµε είναι ότι για την αναγνώριση αυτή, το κριτήριο του δηµοκρατικού και συνταγµατικού κράτους δεν είχε προεξέχουσα σηµασία. Αρχικά, η Τουρκία προτιµούσε να συζητά για τα πιο τεχνικά κεφάλαια 1-31 (κεκτηµένο) για να µην υποχρεωθεί να υπεισέλθει στα πολιτικά θέµατα. Ωστόσο, τα µαθήµατα που αποκοµίσθηκαν από τις υποψηφιότητες των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης καταδεικνύουν PE 329.363 18/36 RR\529596.doc

την ανάγκη να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στην εφαρµογή των πολιτικών κριτηρίων. Πρόκειται για τη φήµη της ΕΕ και τη δυνατότητα για τους πολίτες να ταυτισθούν µαζί της ως ένωσης αξιών. Η συγκεκριµένη ανάλυση των πολιτικών ελλείψεων της Τουρκίας που πραγµατοποίησαν η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο θα ενθαρρύνει αναµφισβήτητα την Τουρκία στο να συνεχίσει την εξελικτική πορεία προς την Ευρώπη. Για κάθε πρόβληµα τίθεται στην Τουρκία το ερώτηµα: " έχεστε και υποστηρίζετε τις αξίες της ΕΕ που συνδέονται µε την επίλυση του εν λόγω προβλήµατος;" Κανένας συµβιβασµός δεν είναι επιτρεπτός, δεδοµένου ότι "οι κανόνες του παιχνιδιού" είναι γνωστοί από την αρχή της διαδικασίας και πρέπει να τηρηθούν. Πρόκειται για το µέλλον των τούρκων πολιτών που θα πρέπει να είναι οι πρώτοι κερδισµένοι των µεταρρυθµίσεων που έχουν αναληφθεί, καθώς και για το µέλλον όλων των ευρωπαίων πολιτών που επιθυµούν να παραστούν στην εδραίωση του σχεδίου ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, µε βάση τις δηµοκρατικές αξίες και το σεβασµό των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. RR\529596.doc 19/36 PE 329.363

22 Ιανουαρίου 2004 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ προς την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, ικαιωµάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αµυντικής Πολιτικής σχετικά µε την τακτική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά την πρόοδο που σηµειώθηκε στην πορεία προσχώρησης της Τουρκίας (COM(2003) 676 SEC(2003) 1212 C5-0535/2003 2003/2204(INI)) Συντάκτης γνωµοδότησης: Reimer Böge ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Κατά τη συνεδρίασή της στις 16 εκεµβρίου 2003, η Επιτροπή Προϋπολογισµών όρισε συντάκτη γνωµοδότησης τον Reimer Böge. Κατά τη συνεδρίασή της στις 20 Ιανουαρίου 2004, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο γνωµοδότησης. Κατά την ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε οµόφωνα τις ακόλουθες προτάσεις. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές: Terence Wynn (πρόεδρος), Reimer Böge (αντιπρόεδρος και συντάκτης γνωµοδότησης), Anne Elisabet Jensen (αντιπρόεδρος), Joan Colom i Naval, Den Dover, Bárbara Dührkop Dührkop, Göran Färm, Esko Olavi Seppänen και Kyösti Tapio Virrankoski. PE 329.363 20/36 RR\529596.doc

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η Επιτροπή Προϋπολογισµών καλεί την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, ικαιωµάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αµυντικής Πολιτικής, που είναι αρµόδια επί της ουσίας, να συµπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσµατός της τις ακόλουθες προτάσεις: ηµοσιονοµικές πτυχές 1. Υποστηρίζει την ενίσχυση της προενταξιακής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Τουρκία επιδοκιµάζει τη συµφωνία στην οποίαν κατέληξαν τον Απρίλιο 2003, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο και η Επιτροπή να συµπεριληφθεί η Τουρκία στην κατηγορία προενταξιακή στρατηγική των δηµοσιονοµικών προοπτικών και να αυξηθεί ουσιαστικά η χρηµατοδοτική βοήθεια (προβλεπόµενο ποσό ύψους 1.050 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2004 2006). 2. Επισηµαίνει ότι το πρόγραµµα προενταξιακής χρηµατοδοτικής βοήθειας για την Τουρκία, το οποίο εγκρίθηκε από το Συµβούλιο το εκέµβριο του 2001 και στηρίζει δράσεις που σε άλλες υποψήφιες χώρες θα χρηµατοδοτούνταν από τα προγράµµατα ISPA ή SAPARD, έχει συµβάλει στο να µειωθεί σε σηµαντικό βαθµό η καθυστέρηση της βοήθειας που παρατηρήθηκε κατά την περίοδο 1996 2001 επιδοκιµάζει το γεγονός ότι µετά το 2002 η αξία των σχεδίων υπερέβη σηµαντικά την αξία νέων υποχρεώσεων. 3. Υπογραµµίζει ότι το 2003 η κοινοτική προενταξιακή χρηµατοδοτική βοήθεια προς την Τουρκία ανήλθε σε 144 εκατ. ευρώ και ότι ο προϋπολογισµός του 2004 προβλέπει ποσό ύψους 235,6 εκατ. ευρώ ελπίζει ότι η αποκέντρωση της διαχείρισης του χρηµατοδοτικού προγράµµατος θα επιταχύνει ακόµα περισσότερο τον αυξανόµενο θετικό βαθµό απορροφητικότητας κοινοτικών κεφαλαίων στην Τουρκία. 4. Υπενθυµίζει ότι η Κατηγορία 7 των ισχυόντων δηµοσιονοµικών προοπτικών, προενταξιακή στρατηγική, προβλέπει τη δυνατότητα στενότερης συνεργασίας µε γειτονικές χώρες, µερικές εκ των οποίων θα µπορούσαν στο µέλλον να καταστούν µέλη της Ένωσης. 5. Υπενθυµίζει ότι οι µελλοντικές διευρύνεις και άλλες εξελίξεις για στενότερη συνεργασία 1 θα πρέπει να ενταχθούν στο πλαίσιο των δηµοσιονοµικών προοπτικών πέραν του 2006 επισηµαίνει ότι ανεπαρκείς χρηµατοδοτικοί πόροι θα µπορούσαν να περιορίσουν τις φιλοδοξίες και το ρόλο της Ένωσης. 1 Έκθεση Pasqualina NAPOLETANO για τις σχέσεις µε τους γείτονές µας στα ανατολικά και νότια σύνορά µας: Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε µία "Ευρύτερη Ευρώπη - Γειτονικές Σχέσεις: Ένα Νέο Πλαίσιο Σχέσεων µε τους Γείτονές µας στα Ανατολικά και Νότια Σύνορά µας (COM(2003) 104-2003/2018(INI)). RR\529596.doc 21/36 PE 329.363