Μενιαία Επιζκόπεζε ηοσ Κλάδοσ ηες Νασηιλίας Διεθνήρ διάκπιζη για ηην ελληνική «ζημαία» και ηην αξία ηος ελληνόκηηηος εμποπικού ζηόλος Οικονομική Ανάλςζη & Αγοπέρ Μάπηιορ 2015 Ηλίας Λεκκός Lekkosi@piraeusbank.gr Δεμήηρες Γαβαλάς Gavalasd@piraeusbank.gr Ειρήνε Σηάγγελ Staggelir@piraeusbank.gr Τράπεδα Πειραιώς Αμεπικήρ 4, 105 64, Αθήνα, Ελλάδα Τηλ: (+30) 210 328 8187, Fax: (+30) 210 328 8605 researchdivision@piraeusbank.gr Bloomberg Page: <PBGR>
τισ καλφτερεσ «ςθμαίεσ» παγκοςμίωσ ςυγκαταλζγεται θ ελλθνικι Μείωςθ 2,2% το 2014 του αρικμοφ των πλοίων που είναι νθολογθμζνα ςτθν Ελλάδα, βελτίωςθ όμωσ με βάςθ τθν θλικία τουσ Σθν υψθλότερθ αξία παγκοςμίωσ παρουςιάηει ο ελλθνόκτθτοσ ποντοπόροσ ςτόλοσ υνοπτικι παρουςίαςθ των αποτελεςμάτων τθσ μελζτθσ για τθ «βελτίωςθ τθσ ζννοιασ των καλάςςιων αρτθριϊν» από τθν Επιτροπι Μεταφορϊν και Σουριςμοφ τθσ Γενικισ Διεφκυνςθσ Εςωτερικϊν Πολιτικϊν του Ευρωκοινοβουλίου Σο ζλλειμμα ςτο ιςοηφγιο πλοίων αυξικθκε κατά 689,9 εκατ. το 2014, (2014: -1,2% του ΑΕΠ, 2013:-0,8 του ΑΕΠ) ενϊ ςυνζβαλε ςτο ζλλειμμα του εμπορικοφ ιςοηυγίου με ποςοςτό 12,1% Σο πλεόναςμα ςτο ιςοηφγιο καλάςςιων μεταφορϊν αυξικθκε κατά 826 εκατ. το 9μθνο 14 Σο 2014 θ τραπεηικι χρθματοδότθςθ των ναυτιλιακϊν επιχειριςεων ζφταςε τα 13,5 διςεκ. (7,5% του ΑΕΠ) τα χαμθλότερα επίπεδα από τθ δθμιουργία του βρζκθκε το Φεβρουάριο ο δείκτθσ τθσ ναυλαγοράσ ξθροφ χφδθν φορτίου (BDI) Ζνασ παράγοντασ που δφναται να διατθριςει τθ ναυλαγορά ςε χαμθλά επίπεδα είναι το πλεόναςμα ςτο ιςοηφγιο παραδόςεων / διαλφςεων πλοίων 2
Σο Διεκνζσ Ναυτιλιακό Επιμελθτιριο (International Chamber of Shipping) δθμοςιοποίθςε τον ετιςιο (2014/2015) πίνακα απόδοςθσ ανά ςθμαία ςτθ ναυτιλιακι βιομθχανία*. Ο ςκοπόσ του πίνακα αυτοφ είναι διττόσ: πρϊτον, να ενκαρρφνει τουσ πλοιοκτιτεσ και τουσ διαχειριςτζσ πλοίων να εξετάςουν αν μια ςθμαία εμφανίηει τθν απαιτοφμενθ πλθρότθτα πριν τθ χρθςιμοποιιςουν ςτα πλοία τουσ δεφτερον, να τουσ ενκαρρφνει να αςκιςουν πίεςθ ςτισ διοικιςεισ των Νθολογίων να πραγματοποιιςουν οποιεςδιποτε βελτιϊςεισ κρίνονται αναγκαίεσ, ιδιαίτερα ςε ςχζςθ με τθν αςφάλεια τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ ςτθ κάλαςςα, τθν προςταςία του καλάςςιου περιβάλλοντοσ, κακϊσ και τθν παροχι αξιοπρεπϊν ςυνκθκϊν εργαςίασ και διαβίωςθσ για τουσ ναυτικοφσ. Σθμείωςθ: Ο πίνακασ με όλεσ τισ υπό μελζτθ ςθμαίεσ κακϊσ και θ επιτυχία/αποτυχία τουσ ανά κριτιριο βρίςκεται ςτον ςφνδεςμο του Διεκνοφσ Ναυτιλιακοφ Επιμελθτθρίου http://www.ics-shipping.org/docs/flag-state-performance-table 3
Σα 6 κριτιρια που χρθςιμοποιεί το Επιμελθτιριο προκειμζνου να εξάγει τον πίνακα είναι: 1. ο ζλεγχοσ που εφαρμόηει θ κάκε ςθμαία ςτα λιμάνια, κακϊσ αποτελεί ζνα απλό μζςο για τθν αξιολόγθςθ τθσ αποτελεςματικισ εφαρμογισ των διεκνϊν κανόνων, 2. θ επικφρωςθ των μεγάλων διεκνϊν ναυτιλιακϊν ςυμβάςεων, (μζςω τθσ επικφρωςθσ δεν ςυνεπάγεται απαραίτθτα ο ζλεγχοσ τθσ εφαρμογισ τουσ), 3. θ χριςθ των αναγνωριςμζνων οργανιςμϊν που ςυμμορφϊνονται με το ψιφιςμα Α.739 του Διεκνοφσ Ναυτιλιακοφ Οργανιςμοφ (IMO), ψιφιςμα το οποίο απαιτεί από τα Νθολόγια να κακιερϊνουν ελζγχουσ ζναντι αναγνωριςμζνων οργανιςμϊν οι οποίοι διεξάγουν ζρευνα για λογαριαςμό τουσ, 4. θ θλικία του ςτόλου, κακϊσ μια ςθμαία που ςυγκεντρϊνει πλοία μικρισ θλικίασ είναι πιο πικανό να προςελκφςει εν ςυνεχεία πλοία καλφτερθσ ποιότθτασ, 5. οι απαιτιςεισ ςε υποβολι εκκζςεων αναφοράσ (υποχρεωτικζσ ι μθ), ϊςτε να ενκαρρυνκεί θ εφαρμογι διεκνϊν διαχειριςτικϊν εργαλείων ςχετικά με τθν υποβολι των πλθροφοριϊν από τισ ςθμαίεσ ςε οργανιςμοφσ όπωσ ο Διεκνισ Ναυτιλιακόσ Οργανιςμόσ και ο Διεκνισ Οργανιςμόσ Εργαςίασ (ILO), 6. θ ςυμμετοχι ςτισ ςυνεδριάςεισ του ΙΜΟ, κακϊσ τα Νθολόγια που παρακολουκοφν τισ ςθμαντικζσ ςυνεδριάςεισ του ΙΜΟ κεωροφνται ότι είναι πικανότερο να δεςμευτοφν για τθν εφαρμογι και τθν επιβολι των κανόνων του οργανιςμοφ. 4
υνυπολογίηοντασ λοιπόν τα παραπάνω κριτιρια, 13 ςθμαίεσ «πζραςαν» με απόλυτθ επιτυχία τθν αξιολόγθςθ του ICS, ςε όλα τα επιμζρουσ ςθμεία του πίνακα απόδοςθσ ςτθ ναυτιλιακι βιομθχανία. Αυτζσ είναι οι: Ελλάδα Ν. Κάυμαν Δανία Γαλλία Ν.Μαν Ιαπωνία Λιβερία Ν. Μάρςαλ Ολλανδία Νορβθγία Κορζα Ρωςία Ηνωμζνο Βαςίλειο Πηγή: International Chamber of Shipping 5
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 φμφωνα με ςτοιχεία τθσ ΕΛ.ΣΑΣ. για τον αρικμό των πλοίων, ο εμπορικόσ ςτόλοσ, που είναι νθολογθμζνοσ ςτθν Ελλάδα (πλοία 100 ΚΟΧ και άνω)* μειϊκθκε το 2014 κατά 2,2% (2013: -2,3%). Ωςτόςο παρά τθ πτϊςθ του ςτόλου, ςε όλεσ τισ επιμζρουσ κατθγορίεσ πλοίων, καταγράφεται βελτίωςθ με βάςθ τθν θλικία τουσ. Ειδικότερα περιορίηεται ο αρικμόσ των πλοίων θλικίασ άνω των 30 ετϊν και κάτω των 5 ετϊν ενϊ ταυτόχρονα αυξάνεται ο αρικμόσ αυτϊν που είναι μεταξφ 5 20 ετϊν. Αρικμόσ ελλθνικϊν εμπορικϊν πλοίων 100 ΚΟΧ και άνω, κατά κατθγορία κατά εφροσ θλικίασ 2500 2000 1500 1000 500 30+ 25-<30 20-<25 15-<20 10-<15 2014 2013 2012 0 5-<10 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Φορτθγά Δεξαμενόπλοια Επιβατθγά και λοιπά φνολο <5 0 200 400 600 800 Σθμείωςθ: (1) Εμπορικό πλοίο: Είναι κάκε ςκάφοσ που ενεργεί τθ μεταφορά προςώπων ή πραγμάτων, την αλιεία, τη ρυμοφλκηςη και κάθε άλλη ναυτιλιακή εργαςία. Περιλαμβάνονται και τα πλοία που είναι εφοδιαςμζνα με προςωρινά ναυτιλιακά ζγγραφα. (2) Ελληνικόσ εμπορικόσ ςτόλοσ: είναι νηολογημζνα ςτην Ελλάδα και ανικουν ςε πρόςωπα φυςικά ι νομικά που κατοικοφν ςτθν ελλθνικι επικράτεια. Η ελληνική ςημαία που φζρουν τα ανωτζρω πλοία δείχνει ότι όλοι οι οικονομικοί και εμπορικοί κανόνεσ με τουσ οποίουσ διεξάγονται οι καλάςςιεσ δραςτθριότθτζσ τουσ, όπωσ, επιδοτιςεισ ναυπθγιςεων, περιοριςμοί φόρτωςθσ, αποκεματοποιιςεισ αποςβζςεων και άλλεσ φορολογικζσ διατάξεισ, κακορίηονται από τισ αρμόδιεσ ελλθνικζσ αρχζσ. (4) Ολική χωρητικότητα ςε κόρουσ (Κ.Ο.Χ): Είναι μονάδα μζτρθςθσ του ςυνολικοφ όγκου ςε κυβικά πόδια των χϊρων φόρτωςθσ ςτο εςωτερικό του κφτουσ και ςτθ γζφυρα, που είναι διακζςιμοι για τθ μεταφορά εμπορευμάτων, τροφίμων, επιβατϊν και του πλθρϊματοσ. 6
Η δφναμθ του ςτόλου ςε όρουσ χωρθτικότθτασ (ΚΟΧ) αυξικθκε το 2014 κατά 1,9% (2013: 0,8%). τθν πλειονότθτα των κατθγοριϊν καταγράφεται αφξθςθ ενϊ αυξάνεται θ χωρθτικότθτα ςτα πλοία θλικίασ 5 με 20 ετϊν. Χωρθτικότθτα ελλθνικϊν εμπορικϊν πλοίων 100 ΚΟΧ και άνω, κατά κατθγορία κατά εφροσ θλικίασ Επιβατθγά και λοιπά 2014 2013 2012 30+ 25-<30 Δεξαμενόπλοια 20-<25 15-<20 2014 2013 2012 Φορτθγά 10-<15 φνολο 5-<10 0 20,000,000 40,000,000 60,000,000 <5 0 5,000,000 10,000,000 15,000,000 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 7
Η εταιρεία Vessels Value, που ειδικεφεται ςτισ αποτιμιςεισ τθσ ποντοπόρου ναυτιλίασ, δθμοςιοποίθςε πρόςφατα μελζτθ περί τθσ αξίασ του παγκόςμιου ςτόλου πλοίων ςτισ αρχζσ του 2015. Σα ςτοιχεία υποδεικνφουν τουσ 10 μεγαλφτερουσ ςτόλουσ (το 71,7% τθσ αξίασ του παγκόςμιου ςτόλου), βάςει αξίασ ςε δολάρια και ςφμφωνα με τθν ιδιοκτθςία ανά εκνικότθτα. Αποτίμθςθ παγκόςμιου ςτόλου (μερίδια % του ςυνόλου) Λοιπά 28.3% Η.Π.Α. 5.1% Η.Β. 3.2% Γερμανία 7.3% Ελλάδα 15.5% Ν. Κορζα 3.7% Δανία 2.8% Ιαπωνία 13.2% Κίνα 10.4% ιγκαποφρθ 5.6% Νορβθγία 4.9% Πηγή: Vessels Value 8
φμφωνα με τα ςτοιχεία τθσ μελζτθσ, ςτισ αρχζσ του 2015 ο ελλθνόκτθτοσ ποντοπόροσ ςτόλοσ ςτο ςφνολο του παρουςιάηει τθν υψθλότερθ αξία παγκοςμίωσ ($105,6 διςεκ.), παραμζνοντασ ςτθν πρϊτθ κζςθ. τισ αρχζσ του 2015 καταγράφεται αφξθςθ τθσ αξίασ κατά 4,5% (εκτίμθςθ 2014: $101,04 διςεκ.). Ακολουκοφν θ Ιαπωνία ςτθ δεφτερθ κζςθ με $89,75 διςεκ. με οριακι αφξθςθ ζναντι των ςτοιχείων του 2014 (0,7%) και οι Κίνα, Γερμανία, ιγκαποφρθ, Η.Π.Α. (με εντυπωςιακι αφξθςθ κατά 48,4%), Νορβθγία, Ν.Κορζα, Ηνωμζνο Βαςίλειο, και Δανία. Αποτίμθςθ των 10 μεγαλφτερων ςτόλων ςτθν ποντοπόρο ναυτιλία παγκοςμίωσ (ςε $ διςεκ.) Ελλάδα 105.61 Ιαπωνία 89.75 Κίνα 70.77 Γερμανία ιγκαποφρθ Η.Π.Α. Νορβθγία Ν. Κορζα Η.Β. Δανία 49.70 38.25 34.48 33.20 25.21 22.03 18.87 0.00 20.00 40.00 60.00 80.00 100.00 120.00 Πηγή: Vessels Value 9
Η αφξθςθ τθσ αξίασ του ελλθνόκτθτου ςτόλου ςε ςχζςθ με τισ αρχζσ του 2014 κα λζγαμε πωσ αποτελεί μια ζνδειξθ ςυνεχοφσ ανάπτυξθσ και εκςυγχρονιςμοφ που ακολουκοφν οι Ζλλθνεσ εφοπλιςτζσ. Παράλλθλα, υποδθλϊνει το αυξθμζνο μερίδιο επί τθσ παγκόςμιασ καλάςςιασ μεταφορικισ δυναμικότθτασ ςε αρικμό πλοίων και ςε χωρθτικότθτα (ΚΟΧ). Ειδικότερα, ανάμεςα ςτα ελλθνόκτθτα ποντοπόρα πλοία τθν υψθλότερθ αποτίμθςθ εμφανίηουν τα δεξαμενόπλοια, που εκτιμάται ότι κοςτίηουν $41,7 διςεκ., και ακολουκοφν τα φορτθγά μεταφοράσ ξθροφ χφδθν φορτίου με αξία τθσ τάξθσ των $35.5 διςεκ. Αποτίμθςθ ελλθνόκτθτου ςτόλου ςτθν ποντοπόρο ναυτιλία (ςε $ διςεκ. ; % ςτο ςφνολο) 12.3; 12% 3.9; 4% 12.3; 11% 41.7; 39% 35.5; 34% Δεξαμενόπλοια Φορτθγά πλοία Πλοία που μεταφζρουν εμπορευματοκιβϊτια Πλοία μεταφοράσ υγροποιθμζνου φυςικοφ αερίου Πλοία μεταφοράσ υγροποιθμζνου πετρελαϊκοφ αερίου Πηγή: Vessels Value 10
Η Επιτροπι Μεταφορϊν και Τουριςμοφ τθσ Γενικισ Διεφκυνςθσ Εςωτερικϊν Πολιτικϊν του Ευρωκοινοβουλίου ηιτθςε τθν εκπόνθςθ μελζτθσ ςχετικά με τθ «βελτίωςθ τθσ ζννοιασ των καλάςςιων αρτθριϊν», προκειμζνου να λάβει ολοκλθρωμζνθ επιςκόπθςθ τθσ ιςτορικισ εξζλιξθσ τθσ ζννοιασ. Σο πρόγραμμα «Θαλάςςιεσ αρτθρίεσ» κεςπίςτθκε από τθ Λευκι Βίβλο τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ το 2001 για τθν πολιτικι μεταφορϊν. Η απόφαςθ τθσ Επιτροπισ για τθ δθμιουργία ενόσ ευρωπαϊκοφ δικτφου ςυνδζςεων καλάςςιων μεταφορϊν μικρϊν αποςτάςεων ςυνδζεται με τθ δυνθτικι ςυμβολι των καλάςςιων μεταφορϊν μικρϊν αποςτάςεων ςτθ μείωςθ τθσ κυκλοφοριακισ ςυμφόρθςθσ και ςτθ βελτίωςθ τθσ προςβαςιμότθτασ των απομακρυςμζνων και των νθςιωτικϊν περιφερειϊν. τθ ςυνοπτικι παρουςίαςθ των αποτελεςμάτων τθσ μελζτθσ αναφζρεται πωσ τα ζργα που εντάςςονται ςτο πρόγραμμα πρζπει να περιλαμβάνουν τουλάχιςτον δφο λιμζνεσ ςε διαφορετικά κράτθ-μζλθ και ο ςτόχοσ τουσ κα πρζπει να είναι θ αλλαγι του τρόπου εκτζλεςθσ των μεταφορϊν. υνεπϊσ, το πρόγραμμα «Θαλάςςιεσ αρτθρίεσ» μπορεί να ςυμβάλει ςε μορφζσ επενδφςεων, όπωσ: (α) εγκαταςτάςεισ και υποδομζσ των λιμζνων και διαςυνδζςεισ με τθν ενδοχϊρα, (β) προςβαςιμότθτα ςε εξοπλιςμό ςε όλθ τθ διάρκεια του ζτουσ (π.χ. βυκοκόρθςθ και παγοκραυςτικά), (γ) ςυςτιματα επικοινωνιϊν για τθ διαχείριςθ τθσ κυκλοφορίασ ι θλεκτρονικά ςυςτιματα αναφοράσ, (δ) μελζτεσ για τον προςδιοριςμό των δυνατοτιτων τθσ αγοράσ για νζεσ υπθρεςίεσ. 11
Ωςτόςο, ςτθ ςυνοπτικι παρουςίαςθ καταγράφονται οι βαςικζσ επικρίςεισ για το πρόγραμμα «καλάςςιεσ αρτθρίεσ» που διατυπϊκθκαν τόςο από τθν ακαδθμαϊκι κοινότθτα όςο και από τουσ ίδιουσ τουσ εκπροςϊπουσ των λιμζνων: 1. οριςμζνοι εκπρόςωποι λιμζνων (μικρϊν ι μεγάλων) δεν ζχουν ακόμθ ενθμερωκεί για το πρόγραμμα, 2. το πρόγραμμα είχε το μειονζκτθμα να μθν αντιμετωπιςτεί ωσ μια ελκυςτικι πρόταςθ, εξαιτίασ του γεγονότοσ ότι θ ζννοια των καλάςςιων αρτθριϊν δεν ιταν πολφ ςαφισ από τθν αρχι, 3. οι βαςικοί δικαιοφχοι του προγράμματοσ δεν γνωρίηουν επαρκϊσ τισ ευκαιρίεσ που προςφζρει, 4. υπάρχει ςαφισ ζλλειψθ εκτιμιςεων των επιπτϊςεων του προγράμματοσ και είναι ανάγκθ να επανακακοριςτοφν οι δείκτεσ επιδόςεων των δυνθτικϊν επενδφςεων, 5. το πρόγραμμα απαιτεί ςυνεχι προςαρμογι και προςανατολιςμό, λαμβάνοντασ υπόψθ τουσ ςθμαντικοφσ παράγοντεσ τθσ αγοράσ. 12
Σο Δεκζμβριο του 2014, το ζλλειμμα του ιςοηυγίου πλοίων (διαφορά ανάμεςα ςε πλθρωμζσ για πωλιςεισ & αγορζσ πλοίων) αυξικθκε κατά 69,1 εκατ. και διαμορφϊκθκε ςτα -160,8 εκατ. ζναντι -91,7 εκατ. το Δεκζμβριο του 2013 κακϊσ θ αφξθςθ τθσ αγοράσ πλοίων υπερκζραςε τθν αφξθςθ τθσ πϊλθςθσ. Σο 2014 το ζλλειμμα ςτο ιςοηφγιο πλοίων αυξικθκε κατά 689,9 εκατ., κακϊσ θ αφξθςθ τθσ αγοράσ πλοίων (κατά 183,1 εκατ.) υπιρξε πολφ μικρότερθ από τθν αφξθςθ τθσ πϊλθςθσ (κατά 873 εκατ.). Σο ζλλειμμα ςτο ιςοηφγιο πλοίων ζφταςε το -1,2% του ΑΕΠ από -0,8% το 2013, ενϊ ςυνζβαλε ςτο ζλλειμμα του εμπορικοφ ιςοηυγίου του 2014 με ποςοςτό 12,1% από 8,6% το 2013. Ελλάδα: Ιςοηφγιο Πλοίων (εκατ. ) Ιαν.-Δεκ. 13 Ιαν.- Δεκ. 14 Δεκ. 13 Δεκ. 14 Πλοία (ειςπράξεισ) Πλοία (πλθρωμζσ) Ιςοηφγιο Πλοίων 443.0 626.0 40.9 53.8 1,926.2 2,799.2 132.6 214.6-1,483.3-2,173.1-91.7-160.8 Πηγή: Τπάπεζα ηηρ Ελλάδορ 13
χετικά με το ιςοηφγιο καλάςςιων μεταφορϊν, εμφάνιςε αφξθςθ του πλεονάςματοσ ςτο γ τριμ. 14 κατά 289,1 εκατ. φτάνοντασ τα 2,3 διςεκ. (γ τριμ. 13: 2 διςεκ.). Αυτό οφείλεται ςτθν ταυτόχρονθ αφξθςθ των μεταφορικϊν ειςπράξεων κατά 234,4 εκατ. και ςτθ μείωςθ των μεταφορικϊν πλθρωμϊν κατά 54,7 εκατ. Σο 9μθνο 14 το πλεόναςμα αυξικθκε κατά 826 εκατ. ςε ςφγκριςθ με τθν αντίςτοιχθ περίοδο του 2013. Οι καλάςςιεσ μεταφορζσ αποτελοφν περί το 23% του ςυνολικοφ ιςοηυγίου μεταφορϊν, ποςοςτό αντίςτοιχο του 2013. Ελλάδα: Ιςοηφγιο Υπθρεςιϊν (καλάςςιεσ μεταφορζσ) (εκατ. ) 9μθνο. 13 9μθνο. 14 γ τριμ. 13 γ τριμ. 14 Ιςοηφγιο καλάςςιων μεταφορϊν 5.585,6 6.411,9 1.969,8 2.258,9 Ειςπράξεισ 7.972,2 8.507,7 2.739,3 2.973,7 Πλθρωμζσ 2.386,6 2.095,8 769.5 714.8 Ποςοςτό ιςοη. καλ. μεταφ. ςτο ιςοη. υπθρεςιϊν 39% 38.2% 22.6% 22.5% Πηγή: Τπάπεζα ηηρ Ελλάδορ 14
Σο 2014 θ τραπεηικι χρθματοδότθςθ των ναυτιλιακϊν επιχειριςεων ζφταςε τα 13,5 διςεκ. (7,5% του ΑΕΠ) αποτελϊντασ το 14,2% του ςυνόλου τθσ χρθματοδότθςθσ των μθ χρθματοπιςτωτικϊν επιχειριςεων και το 6,4% του ςυνόλου χρθματοδότθςθσ του εγχϊριου ιδιωτικοφ τομζα. Σον Ιανουάριο 2015, ο ετιςιοσ ρυκμόσ μείωςθσ τθσ τραπεηικισ χρθματοδότθςθσ των ναυτιλιακϊν επιχειριςεων ζφταςε το -6,2% με το υπόλοιπο τθσ χρθματοδότθςθσ να διαμορφϊνεται ςτα 14,3 διςεκ. αποτελϊντασ ςχεδόν το 15% του ςυνόλου χρθματοδότθςθσ των μθ χρθματοπιςτωτικϊν επιχειριςεων. θμειϊνουμε πωσ θ ςυνολικι χρθματοδότθςθ του εγχϊριου ιδιωτικοφ τομζα τον Ιαν. 15 ζφταςε τα 214,1 διςεκ., θ μθνιαία κακαρι ροι τα -95 εκατ. και ο ετιςιοσ ρυκμόσ μεταβολισ το -2,9%. Χρθματοδότθςθ* του εγχϊριου ιδιωτικοφ τομζα (Υπόλοιπο ςε εκατ. & % μεταβολι) Ιαν. 14 Δεκ. 14 Ιαν. 15 φνολο Τπόλοιπο χρθματοδ. 217,612 212,039 214,139 Μθνιαία κακαρι ροι -576-234 -95 (%) 12μθνθ μεταβολι -4.0% -3.1% -2.9% Μθ Χρθματοπιςτωτικζσ Επιχειριςεισ Τπόλοιπο χρθματοδ. 96,147 95,198 96,779 Μθνιαία κακαρι ροι -153-131 402 (%) 12μθνθ μεταβολι -5.3% -3.3% -2.7% Ναυτιλία Τπόλοιπο χρθματοδ. 11,940 13,511 14,322 (%) 12μθνθ μεταβολι -7.2% -5.4% -6.2% Πηγή: Τπάπεζα ηηρ Ελλάδορ Σθμείωςθ: (1) Στα υπόλοιπα περιλαμβάνονται τα δάνεια και οι τοποκετιςεισ ςε εταιρικά ομόλογα, ανεξάρτθτα από το αν ζχουν τιτλοποιθκεί. (2) Οι κακαρζσ ροζσ και οι ρυκμοί μεταβολισ υπολογίηονται αφοφ λθφκοφν υπόψθ οι αναταξινομιςεισ και μεταβιβάςεισ δανείων/εταιρικϊν ομολόγων, οι διαγραφζσ, κακϊσ και οι ςυναλλαγματικζσ διαφορζσ. 15
1/1/2004 1/8/2004 1/3/2005 1/10/2005 1/5/2006 1/12/2006 1/7/2007 1/2/2008 1/9/2008 1/4/2009 1/11/2009 1/6/2010 1/1/2011 1/8/2011 1/3/2012 1/10/2012 1/5/2013 1/12/2013 1/7/2014 1/2/2015 Παρακολουκϊντασ τθ μακροχρόνια πορεία του βαςικοφ δείκτθ τθσ ναυλαγοράσ ξθροφ χφδθν φορτίου Baltic Dry Index (BDI)*, εντοπίηουμε ότι από το Μάιο του 2008, όταν και ο δείκτθσ κατζγραψε ακραία τιμι κοντά ςτισ 11.000 μνδ., το μζςο μακροχρόνιο επίπεδο των ναφλων ζχει πζςει κοντά ςτισ 1.900 μνδ. Αυτό αποτελεί ζνδειξθ τθσ προςεχτικισ προςζγγιςθσ που οφείλουμε να ζχουμε ςτα διαχρονικά δεδομζνα του δείκτθ και ςτισ ςυγκρίςεισ ανάμεςα ςε διαφορετικά χρονικά διαςτιματα. O Δείκτθσ BDI (USD per points, Ιαν. 04-Μάρ. 15) 14000 Μάϊοσ 2008 12000 10000 8000 6000 4000 2000 5 Μαρτίου 2015 0 Σθμείωςθ: Ο ΒDΙ αποτελεί ζνα δείκτθ τθσ ναυτιλίασ και του εμπορίου που δθμιουργικθκε από το Baltic Exchange (φορζασ που εδράηεται ςτο Λονδίνο και παρζχει θμεριςιεσ τιμζσ για τισ εμπορευματικζσ μεταφορζσ) και μετρά τισ αλλαγζσ ςτο κόςτοσ για τθ μεταφορά πρϊτων υλϊν μζςω καλάςςθσ, όπωσ μζταλλα, δθμθτριακά και ορυκτά καφςιμα. Ο Baltic Exchange ζρχεται ςε απευκείασ επαφι με ναυλομεςίτεσ για τθν εκτίμθςθ των επιπζδων των τιμϊν για μια ςυγκεκριμζνθ διαδρομι, ςυγκεκριμζνο προϊόν προσ μεταφορά και το χρόνο παράδοςθσ (ταχφτθτα). Ο BDI είναι ζνασ ςφνκετοσ δείκτθσ τριϊν υπο-δεικτϊν που μετροφν διαφορετικά μεγζκθ των φορτθγϊν ξθροφ χφδθν φορτίου (Capesize, Supramax και Panamax). Οι πολλαπλζσ γεωγραφικζσ διαδρομζσ αξιολογοφνται για κάκε δείκτθ ϊςτε θ ςφνκετθ μζτρθςθ του δείκτθ να είναι ακόμα πιο εμπεριςτατωμζνθ. Οι διαπραγματευτζσ (traders) χρθςιμοποιοφν αυτοφσ τουσ υπο-δείκτεσ για ναδιευκετιςουν ςυμβόλαια μελλοντικισ εκπλιρωςθσ εμπορευμάτων (Forward Freight Agreements). Πηγή: Baltic Exchange 16
4/11/2014 11/11/2 18/11/2 25/11/2 2/12/2014 9/12/2014 16/12/2 23/12/2 30/12/2 6/1/2015 13/1/2015 20/1/2015 27/1/2015 3/2/2015 10/2/2015 17/2/2015 24/2/2015 3/3/2015 Από τα μζςα του γ τριμ. 14. ο δείκτθσ ακολουκεί πτωτικι πορεία κλείνοντασ ςτο τζλοσ του ζτουσ ςτισ 782 μνδ. από τισ 1.484 μνδ. που είχε φτάςει ςτισ 4 Νοε. 14 (μεταβολι 702 μνδ.). Η εξζλιξθ αυτι αντανακλά τθ ςυνεχι πτϊςθ του μζςου επιπζδου των ναφλων ςτα πλοία ξθροφ φορτίου. θμειϊνεται ότι το Φεβρουάριο του 2015 ο BDI βρζκθκε ςτα χαμθλότερα επίπεδα από τθ δθμιουργία του (1985). υγκεκριμζνα ςτισ 18 Φεβρουαρίου ο δείκτθσ ξεπζραςε οριακά τισ 500 μνδ. (509 μνδ.) παρουςιάηοντασ ςταδιακι ανάκαμψθ τισ επόμενεσ δφο εβδομάδεσ, για να κλείςει ςτισ 5 Μαρ. 15 ςτισ 561 μνδ. Τπενκυμίηουμε ότι παρατεταμζνθ περίοδοσ χαμθλοφ επιπζδου του ςυγκεκριμζνου δείκτθ (κάτω από τισ 600 μνδ.) είχε να εμφανιςτεί από το καλοκαίρι (Ιοφλιοσ-Αφγουςτοσ) του 1986. O Δείκτθσ BDI (USD per points, Νοζ. 14-Μάρ. 15) 1600 4 Νοεμβρίου 2014 1400 1200 1000 800 5 Μαρτίου 2015 600 400 200 0 Πηγή: Baltic Exchange 17
Ιαν-06 Απρ-06 Ιουλ-06 Οκτ-06 Ιαν-07 Απρ-07 Ιουλ-07 Οκτ-07 Ιαν-08 Απρ-08 Ιουλ-08 Οκτ-08 Ιαν-09 Απρ-09 Ιουλ-09 Οκτ-09 Ιαν-10 Απρ-10 Ιουλ-10 Οκτ-10 Ιαν-11 Απρ-11 Ιουλ-11 Οκτ-11 Ιαν-12 Απρ-12 Ιουλ-12 Οκτ-12 Ιαν-13 Απρ-13 Ιουλ-13 Οκτ-13 Ιαν-14 Απρ-14 Ιουλ-14 Οκτ-14 Ιαν-06 Μαρ-06 Μαϊ-06 Ιουλ-06 επ-06 Νοε-06 Ιαν-07 Μαρ-07 Μαϊ-07 Ιουλ-07 επ-07 Νοε-07 Ιαν-08 Μαρ-08 Μαϊ-08 Ιουλ-08 επ-08 Νοε-08 Ιαν-09 Μαρ-09 Μαϊ-09 Ιουλ-09 επ-09 Νοε-09 Ιαν-10 Μαρ-10 Μαϊ-10 Ιουλ-10 επ-10 Νοε-10 Ιαν-11 Μαρ-11 Μαϊ-11 Ιουλ-11 επ-11 Νοε-11 Ιαν-12 Μαρ-12 Μαϊ-12 Ιουλ-12 επ-12 Νοε-12 Ιαν-13 Μαρ-13 Μαϊ-13 Ιουλ-13 επ-13 Νοε-13 Ιαν-14 Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 επ-14 Νοε-14 Οι δφο βαςικότεροι λόγοι για τθν εικόνα αυτι ςτα πλοία ξθροφ φορτίου είναι θ υπερπροςφορά πλοίων και θ πτϊςθ των τιμϊν τον τελευταίο μινα ςε βαςικά χφδθν φορτία όπωσ ςιδθρομετάλλευμα και ςιτθρά, που διατθροφν μία ιςορροπία που πιζηει χαμθλά τουσ ναφλουσ. 120.0 100.0 80.0 60.0 40.0 20.0 0.0 Δείκτθσ Τιμϊν Παραγωγοφ Σιτθρά (ετιςιεσ % μεταβολζσ) Επίςθσ, αρνθτικά λειτουργεί θ επιβράδυνςθ του ρυκμοφ ανάπτυξθσ τθσ κινζηικθσ οικονομίασ (δ τρίμ. 14: 1,5% QoQ & γ τρίμ. 14: 1,9% QoQ), και θ ςταςιμότθτα ςτθν ευρωπαϊκι οικονομία. Ειδικότερα, το δ τρίμ. 14 το ΑΕΠ αυξικθκε οριακά κατά 0,3% QoQ ςτθν Ευρωηϊνθ και κατά 0,4% QoQ ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ. -20.0-40.0-60.0 ΗΠΑ Ευρωηϊνθ ΕΕ Αργεντινι Δείκτθσ Τιμϊν Παραγωγοφ Σιδθρομετάλλευμα (ετιςιεσ % μεταβολζσ) 30.0 20.0 10.0 0.0-10.0-20.0-30.0-40.0 ΗΠΑ ΕΕ Ευρωηϊνθ Πηγή: Department of Labor-U.S.A., National Institute of Statistics and Censuses-Argentina, Eurostat 18
Σαυτόχρονα, υπάρχει ζνασ παράγοντασ που δφναται να επθρεάςει αρνθτικά τθ ναυλαγορά: το πλεόναςμα ςτο ιςοηφγιο παραδόςεων (deliveries) / διαλφςεων (demolition) πλοίων, όπου ςε παγκόςμια κλίμακα οι παραδόςεισ νεότευκτων πλοίων είναι περιςςότερεσ από τισ διαλφςεισ, διατθρϊντασ τθν υπάρχουςα υπερπροςφορά. υγκεκριμζνα, τον Ιανουάριο του 2015 το εν λόγω ιςοηφγιο διαμορφϊκθκε ςτα +185 πλοία (9,758,542 ΚΟΧ) και ειδικότερα ανά κατθγορία Άλλα πλοία Πλοία που μεταφζρουν γκάηι Πλοία μεταφοράσ εμπορευματικιβωτίων Δεξαμενόπλοια Φορτθγά πλοία Ιςοηφγιο παραδόςεων/ διαλφςεων πλοίων (ανά κατθγορία) 0 50 100 150 με βάςθ τον αρικμό φορτθγά: 49 πλοία (4,921,824 ΚΟΧ), Διαλφςεισ Παραδόςεισ δεξαμενόπλοια: 10 πλοία (1,490,079 ΚΟΧ), πλοία μεταφοράσ εμπορευματοκιβωτίων: 10 πλοία (1,458,697 ΚΟΧ), πλοία που μεταφζρουν γκάηι: 11 πλοία (752,849 ΚΟΧ), άλλα πλοία: 105 πλοία (1,135,093 ΚΟΧ). Άλλα πλοία Πλοία που μεταφζρουν γκάηι Πλοία μεταφοράσ εμπορευματικιβωτίων Δεξαμενόπλοια Φορτθγά πλοία με βάςθ τθ χωρθτικότθτα 0 2,000,000 4,000,000 6,000,000 8,000,000 10,000,000 Διαλφςεισ Παραδόςεισ Πηγή: Clarkson Research Services 19
Disclaimer: Σν παξόλ ελεκεξσηηθό ζεκείσκα ζπληζηά δηαθεκηζηηθή αλαθνίλσζε ελεκεξσηηθνύ πεξηερνκέλνπ θαη δελ απνηειεί ζε θακία πεξίπησζε επελδπηηθή ζπκβνπιή νύηε ππνθίλεζε ή πξνζθνξά γηα ζπκκεηνρή ζε νπνηαδήπνηε ζπλαιιαγή. Κακία πιεξνθνξία πνπ εκπεξηέρεηαη ζε απηό, δελ ζα πξέπεη λα εθιεθζεί, ζε θακία πεξίπησζε, σο θαηάιιειε επέλδπζε γηα ηνλ παξαιήπηε, νύηε κέζν επίηεπμεο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ επελδπηηθώλ ζηόρσλ ή θάιπςεο νπνησλδήπνηε άιισλ αλαγθώλ ηνπ παξαιήπηε, νύηε ππνθαηάζηαην ηπρόλ ζπκβαηηθώλ θεηκέλσλ πνπ αθνξνύλ ηηο πεξηγξαθόκελεο ζε απηό ζπλαιιαγέο. Γηα ηνπο ιόγνπο απηνύο, θάζε επελδπηήο ζα πξέπεη λα πξνβεί ζηε δηθή ηνπ αμηνιόγεζε νπνηαζδήπνηε πιεξνθνξίαο παξέρεηαη ζηελ παξνύζα επηθνηλσλία θαη δελ ζα πξέπεη λα βαζίδεηαη ζε νπνηαδήπνηε ηέηνηα πιεξνθνξία σο εάλ απηή απνηεινύζε επελδπηηθή ζπκβνπιή. Σν παξόλ δε ζπληζηά, επίζεο, έξεπλα ζηνλ ηνκέα ησλ επελδύζεσλ θαη, ζπλεπώο, δελ θαηαξηίζζεθε από ηελ Σξάπεδα Πεηξαηώο ζύκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ λόκνπ πνπ απνζθνπνύλ ζηε δηαζθάιηζε ηεο αλεμαξηεζίαο ηεο έξεπλαο ζηνλ ηνκέα ησλ επελδύζεσλ. Οη πιεξνθνξίεο πνπ εθηίζεληαη ζην παξόλ βαζίδνληαη ζε πεγέο πνπ δηαηίζεληαη ζην θνηλό θαη πνπ ζεσξνύληαη αμηόπηζηεο. Η Σξάπεδα δελ θέξεη θακία επζύλε σο πξνο ηελ αθξίβεηα ή πιεξόηεηα ησλ πιεξνθνξηώλ απηώλ. Οη απόςεηο θαη εθηηκήζεηο πνπ εθηίζεληαη ζην παξόλ αθνξνύλ ηελ ηάζε ηεο εγρώξηαο θαη ησλ δηεζλώλ ρξεκαηννηθνλνκηθώλ αγνξώλ θαηά ηελ αλαγξαθόκελε εκεξνκελία θαη ππόθεηληαη ζε αιιαγέο ρσξίο εηδνπνίεζε. Η Σξάπεδα ελδέρεηαη, σζηόζν, λα ζπκπεξηιακβάλεη ζην παξόλ έξεπλεο ζηνλ ηνκέα ησλ επελδύζεσλ, νη νπνίεο έρνπλ εθπνλεζεί από ηξίηα πξόζσπα πνπ δελ αλήθνπλ ζηνλ όκηιν ηεο. Η Σξάπεδα δελ ηξνπνπνηεί ηηο σο άλσ έξεπλεο, αιιά ηηο παξαζέηεη απηνύζηεο, θαη, ζπλεπώο, δελ αλαιακβάλεη νπνηαδήπνηε επζύλε γηα ην πεξηερόκελν απηώλ. Ο όκηινο ηεο Σξάπεδαο Πεηξαηώο είλαη έλαο νξγαληζκόο κε ζεκαληηθή ειιεληθή, αιιά θαη απμαλόκελε δηεζλή παξνπζία, θαη κεγάιν εύξνο παξερόκελσλ επελδπηηθώλ ππεξεζηώλ. ην πιαίζην ησλ επελδπηηθώλ ππεξεζηώλ πνπ παξέρεη ε Σξάπεδα ή/θαη άιιεο εηαηξείεο ηνπ νκίινπ ηεο ελδέρεηαη λα αλαθύςνπλ πεξηπηώζεηο ζύγθξνπζεο ζπκθεξόλησλ ζε ζρέζε κε ηηο παξερόκελεο ζην παξόλ πιεξνθνξίεο. ρεηηθά επηζεκαίλεηαη όηη ε Σξάπεδα θαη νη εηαηξείεο ηνπ νκίινπ ηεο κεηαμύ άιισλ: α) Δελ ππόθεηηαη ζε θακία απαγόξεπζε όζνλ αθνξά ηε δηαπξαγκάηεπζε γηα ίδην ινγαξηαζκό ή ζην πιαίζην δηαρείξηζεο ραξηνθπιαθίνπ πξηλ από ηε δεκνζηνπνίεζε ηνπ παξόληνο θπιιαδίνπ, ή ηελ απόθηεζε κεηνρώλ πξηλ από δεκόζηα εγγξαθή. β) Ελδέρεηαη λα παξέρεη έλαληη ακνηβήο ζε θάπνηνλ από ηνπο εθδόηεο, γηα ηνπο νπνίνπο παξέρνληαη κε ην παξόλ πιεξνθνξίεο, ππεξεζίεο επελδπηηθήο ηξαπεδηθήο. γ) Ελδέρεηαη λα ζπκκεηέρεη ζην κεηνρηθό θεθάιαην εθδνηώλ ή λα έιθεη άιια ρξεκαηννηθνλνκηθά ζπκθέξνληα από απηνύο. δ)ελδέρεηαη λα παξέρεη ππεξεζίεο εηδηθνύ δηαπξαγκαηεπηή ή αλαδόρνπ ζε θάπνηνπο από ηνπο αλαθεξόκελνπο ζην παξόλ εθδόηεο. ε)η Σξάπεδα Πεηξαηώο ελδερνκέλσο λα έρεη εθδώζεη ζεκεηώκαηα δηαθνξεηηθά ή κε ζπκβαηά κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ εθηίζεληαη ζην παξόλ ζεκείσκα. Ρεηά επηζεκαίλεηαη όηη: α)ηα αξηζκεηηθά ζηνηρεία αλαθέξνληαη ζην παξειζόλ θαη όηη νη πξνεγνύκελεο επηδόζεηο δελ απνηεινύλ αζθαιή έλδεημε κειινληηθώλ επηδόζεσλ. β) ηα αξηζκεηηθά ζηνηρεία αθνξνύλ πξνζνκνίσζε πξνεγνπκέλσλ επηδόζεσλ θαη όηη νη πξνεγνύκελεο απηέο επηδόζεηο δελ απνηεινύλ αζθαιή έλδεημε κειινληηθώλ επηδόζεσλ. γ) νη πξνβιέςεηο ζρεηηθά κε ηηο κειινληηθέο επηδόζεηο δελ απνηεινύλ αζθαιή έλδεημε κειινληηθώλ επηδόζεσλ. δ) ε θνξνινγηθή κεηαρείξηζε ησλ αλαθεξόκελσλ ζην παξόλ πιεξνθνξηώλ θαη ζπλαιιαγώλ εμαξηάηαη θαη από ηα αηνκηθά δεδνκέλα εθάζηνπ επελδπηή θαη ελδέρεηαη λα κεηαβιεζεί ζην κέιινλ. Ωο εθ ηνύηνπ ν παξαιήπηεο νθείιεη λα αλαδεηήζεη αλεμάξηεηεο ζπκβνπιέο σο πξνο ηε θνξνινγηθή λνκνζεζία πνπ ηνλ δηέπεη. ε) Η Σξάπεδα Πεηξαηώο δελ ππνρξενύηαη λα ελεκεξώλεη ή λα θξαηά επίθαηξεο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ εκπεξηέρνληαη ζην παξόλ. 20