Ιστορικό και Σκοποί Μουσείου Καποδίστρια - Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών Το Μουσείο Καποδίστρια - Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών αποτελεί το πρώτο και μοναδικό μουσείο στην Ελλάδα που είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στη ζωή και το έργο του Ιωάννη Α. Καποδίστρια, συνεπώς λειτουργεί αφ ενός ως φορέας μνήμης και προβολής του πολυσχιδούς έργου του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος και αφ ετέρου ως ένα τοπόσημο που συνδέεται άμεσα με ένα σημαντικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας της πατρίδας μας. Στεγάζεται σε μια από τις αρχοντικές κατοικίες της οικογένειας του Ι. Α. Καποδίστρια, με την οποία μάλιστα οικία είχε συνδεθεί και ο ίδιος στα νεανικά του χρόνια. Έχει έκταση 270 τ.μ. περίπου, και βρίσκεται μέσα σ ένα κτήμα 13 και πλέον στρεμμάτων, στην κορυφή ενός λόφου, όπως άλλωστε δηλώνει και το ειδικό τοπωνύμιο «Κουκουρίτσα», στον οικισμό Ευρωπούλων, 7 χιλιόμετρα από την πόλη της Κέρκυρας. Η Κουκουρίτσα όπου στεγάζεται το Μουσείο
Το εν λόγω ακίνητο, που αποτελούσε τμήμα μεγαλύτερης έκτασης, ανήκε στην οικογένεια Καποδίστρια τουλάχιστον τους δυο τελευταίους αιώνες και μέχρι το 1979, οπότε η Μαρία Γεωργίου Καποδίστρια, χήρα Σταματίου Δεσύλλα, δισέγγονη του μικρότερου αδελφού του Κυβερνήτη και Δήμαρχος Κερκυραίων κατά την περίοδο 1956-1959 (πρώτη γυναίκα Δήμαρχος στην Ελλάδα), κάνοντας μια κίνηση μεγάλης ευεργεσίας προς τον τόπο, το δώρισε σε τρεις, ιστορικής σημασίας, πολιτιστικούς φορείς της Κέρκυρας, την Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας (έτος ιδρύσεως 1836), την Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας (έτος ιδρύσεως 1841) και την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών (έτος ιδρύσεως 1952). Η Μαρία Καποδίστρια Δεσύλλα, δωρήτρια του Μουσείου Στη συμβολαιογραφική Δωρεάς της αναφέρεται χαρακτηριστικά: «[ ] η Μαρία χήρα Σταματίου Δεσύλλα δηλοί ότι εις την προκειμένην δωρεάν προέβη κινουμένη από αισθήματα αγάπης προς την Κέρκυρα και τα κατ εξοχήν ως άνω πνευματικά αυτής Ιδρύματα προς τα οποία εμπιστεύεται την εσαεί διατήρησιν της μνήμης του εξόχου της Κερκύρας τέκνου Ιωάννου Καποδίστρια». B Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1981 και για αρκετά χρόνια, λόγω της παντελούς έλλειψης πόρων, είχε μια δράση αρκετά περιορισμένη. Ύστερα από κάποιες χρηματοδοτήσεις από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, και το ΥΠ.ΠΟ. κατά το 1998, ανακαινίστηκαν τρεις αίθουσες και επανεκτέθηκε η συλλογή του Μουσείου, που αποτελείται από έναν σημαντικό αριθμό προσωπικών αντικειμένων (χρηστικών και αναμνηστικών) του Ι. Καποδίστρια, πορτρέτων του ιδίου και άλλων μελών της οικογένειάς του, καθώς και επίπλων εποχής που, είτε ήταν σε χρήση κατά τη διάρκεια της ζωής του, είτε εμπλούτισαν την οικοσκευή σε μεταγενέστερες φάσεις της κατοίκησης του κτίσματος.
Το Μουσείο από το 1995 έχει κηρυχθεί, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού (ΦΕΚ 893/τ.Β/30-10-1995), ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με την επισήμανση ότι «το συγκρότημα αποτελεί μιας ιδιαίτερης χάρης σύνολο, με καθαρή μορφολογία εξοχικής επτανησιακής αρχοντικής κατοικίας, όσο και το περιβάλλον τμήμα με τις διαμορφώσεις του (πέργκολες, κλιμακοστάσια, κιόσκια, κοβολάδα, κ.λ.π.) τα οποία δημιουργούν μια σύνθεση απόλυτης αρμονίας φυσικού και ανθρωπογενούς κάλλους». B Μάλιστα, κατά το έτος 2003 το Μουσείο πήρε τη μορφή Αστικής Εταιρείας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η οποία διοικείται από τριμελές συμβούλιο, αποτελούμενο από τους προέδρους των τριών σωματείων ιδιοκτητών, όπως άλλωστε ορίζεται και στη δωρεά. Ύστερα και από μια σημαντική ετήσια χορηγία του Μεγάλου Ευεργέτη του Μουσείου, κερκυραίου επιχειρηματία και κατοίκου Ελβετίας, κυρίου Χρήστου Φωκά, από το 2007 το Μουσείο έχει τη δυνατότητα να συντηρείται και αναπτύσσει τις δράσεις του, ενώ μέχρι να κλείσει προσωρινά για ανακαίνιση το 2012 είχε αποκτήσει μια διαρκώς αυξανόμενη επισκεψιμότητα, ενώ φιλοξενούσε κάθε καλοκαίρι αξιόλογες εκδηλώσεις στον κήπο. Στην παρούσα φάση το Μουσείο έχει προχωρήσει σε δύο εξαιρετικά σημαντικές εργασίες υποδομής για τον εκσυγχρονισμό και ανάπτυξή του. Αφενός έχει ενταχθεί, ύστερα από την υποβολή σχετικής μελέτης, στο Επενδυτικό Σχέδιο Τ.Π. του άξονα 4 του ΠΑΑ 2007-2013, προσέγγιση Leader, που εποπτεύεται από την Αναπτυξιακή Επιχείρηση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η μελέτη, συνολικού προϋπολογισμού 193.000, προέβλεπε τον εκσυγχρονισμό και την αναδιαμόρφωση του Μουσείου Καποδίστρια και του περιβάλλοντος χώρου του και εκπονήθηκε από την ομάδα των: Στάμου Βέργη Αρχιτέκτονα Μηχανικού, Άρη Ευθυμιάδη, Αρχιτέκτονα Τοπίου, δρ. Μάρλεν Μούλιου, Αρχαιολόγου Μουσειολόγου, Κων/νου Ζαφειράτου, Μηχανολόγου Μηχανικού, Άρτεμη Σταματέλου, Αρχαιολόγου Μουσειολόγου. Στην εν λόγω μελέτη, μεταξύ άλλων σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι: «η νέα έκθεση και η ερμηνεία των χώρων και συλλογών της ιστορικής οικίαςμουσείου θα βασίζεται στην αμεσότητα και τη δραματοποιημένη αναπαράσταση και ανάμνηση χώρων, γεγονότων και προσώπων, αξιοποιώντας χαρακτηριστικά αποσπάσματα από επιστολές, ρήσεις και άλλα κείμενα του Καποδίστρια, μέσω των οποίων θα εμπλέκει συναισθηματικά τον επισκέπτη. Η μελέτη προβλέπει καινοτόμες εφαρμογές και δράσεις ως προς τους τρόπους υποδοχής,ερμηνευτική απόδοση της ιστορίας του κτηρίου και του έργου του Ι. Καποδίστρια».B Έτσι, «ένα μικρό σε έκταση περιφερειακό μουσείο στην ενδοχώρα της Κέρκυρας μετατρέπεται σε πρότυπη πολιτιστική μονάδα, σύμφωνα με τις σύγχρονες εξελίξεις μουσειακού σχεδιασμού, και με δυνατότητες αυτόνομης λειτουργίας και εξυπηρέτησης επισκεπτών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να λειτουργήσει ως σημαντικός πόλος έλξης πολιτιστικού τουρισμού».b Ταυτόχρονα, όμως, έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει και τον εκπαιδευτικό του χαρακτήρα, καθώς και να δικτυωθεί με άλλα μουσεία ή πολιτιστικούς και πνευματικούς φορείς-αρχεία, που αφορούν το έργο και τη ζωή του Ι. Α.
Καποδίστρια. Οι εργασίες συνεχίζονται ικανοποιητικά και το 'νέο' Μουσείο αναμένεται να επαναλειτουργήσει σύντομα, το καλοκαίρι του 2016. Αφετέρου, δίνοντας ξεχωριστό βάρος στην έρευνα και τεκμηρίωση όλων των πτυχών δράσης και επιρροής του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, εδώ και σχεδόν τρία χρόνια, με χορηγία του κοινωφελούς ιδρύματος Λάτση, ύψους 50.000, έχει συγκροτηθεί μια ερευνητική επιστημονική ομάδα, υπό την προεδρία του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Χρ. Λούκου, που έχει σκοπό τη δημιουργία ενός ψηφιακού αρχείου - διαδικτυακού κόμβου για τον Ιωάννη Α. Καποδίστρια. Το αρχείο αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έναν οδηγό των βασικών αρχειακών ενοτήτων που αφορούν τη δράση του Ι. Καποδίστρια σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ψηφιοποιημένα τα Καποδιστριακά Αρχεία, καθώς και έναν ψηφιακό κατάλογο ποικίλων τεκμηρίων που σχετίζονται με τον Κυβερνήτη, που περιλαμβάνει φωτογραφίες και σχετικό ιστορικό σχολιασμό. Η πρόθεσή μας ήταν η βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε να έχει πολυεπίπεδη και ευέλικτη διάσταση, ώστε, και μέσω του διαδικτύου, να δίνεται η δυνατότητα προβολής ενός εικονικού μουσείου αλλά και αναζήτησης και επεξεργασίας σημαντικών τεκμηρίων σχετικών με τον Ιωάννη Καποδίστρια, τα οποία φυλάσσονται σε μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχεία τόσο της Ελλάδας όσο και των κυριότερων κρατών της Ευρώπης. Το Ψηφιακό Αρχείο θα αναρτηθεί στο διαδίκτυο μέσω της νέας ιστοσελίδας του Μουσείου, η οποία κατασκευάζεται αυτή την περίοδο με αποκλειστική χρηματοδότηση του Ιδρύματος Λάτση, και θα είναι ελεύθερα προσβάσιμο στην παγκόσμια κοινότητα. Συνεπώς, το Μουσείο Καποδίστρια-Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών, εργάζεται σταθερά και εντατικά αφ ενός για την ανάδειξη του χαρακτήρα του ως χώρου έκθεσης μοναδικών ιστορικών κειμηλίων, κι αφ ετέρου για την συγκέντρωση και διάχυση μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας της μελέτης όσων περισσότερων τεκμηρίων καθίσταται δυνατόν, τα οποία αφορούν τη ζωή, το έργο και την εποχή που έδρασε ο Ι.Α. Καποδίστριας. Το εγχείρημα τούτο μπορεί ίσως να θεωρείται φιλόδοξο για ένα μικρό μουσείο, αλλά κρίνεται απολύτως αναγκαίο, διότι πέραν του ότι έρχεται να πραγματοποιήσει την ευχή και το όραμα της δωρήτριας, καλείται να Μαρμάρινη προτομή Ιωάννη Καποδίστρια, στον κήπο του Μουσείου εκπληρώσει και μιαν υποχρέωση που ουσιαστικά έχει το ίδιο το ελληνικό κράτος απέναντι σ έναν από τους μεγάλους θεμελιωτές του.
Το ανανεωμένο Μουσείο Καποδίστρια - Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών θα λειτουργήσει ξανά για το κοινό το καλοκαίρι του 2016