TECHNICAL REPORT No. TR2004/01/02

RESEARCH ACADEMIC COMPUTER TECHNOLOGY INSTITUTE 2004 TECHNICAL REPORT No. TR2004/01/02 ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΥΛΗΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Γαροφαλάκης Γιάννης, Ορκοπούλου Ξένια, Ρήγκου Μαρία, Σακαλής Γιώργος, Συρµακέσης Σπύρος, Τζήµας Γιάννης 15.01.04 Abstract Το έγγραφο αυτό έχει σκοπό να περιγράψει το σύστηµα e-συμβουλευειν από τις αρχικές φάσεις σχεδιασµού του (και ποιες ανάγκες το υπαγόρευσαν µε βάση την υφιστάµενη κατάσταση σε Παγκόσµιο Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο) µέχρι και την ολοκλήρωση της υλοποίησής του. Πιο συγκεκριµένα, περιγράφει την υφιστάµενη κατάσταση, και το κενό που έρχεται να καλύψει το e-συμβουλευειν στο χώρο των online συστηµάτων παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών στην Ελλάδα, διακρίνει τις κατηγορίες χρηστών του συστήµατος και αναφέρεται στις απαιτήσεις καθεµιάς από αυτές, περιγράφει την αρχιτεκτονική του συστήµατος καθώς και τις δυνατότητες και τους περιορισµούς του, παρέχει πληροφορίες για το περιβάλλον υλοποίησης, τα εργαλεία που χρησιµοποιήθηκαν και τη δοµή που επιλέχθηκε για τη συµβουλευτική πύλη, τις σελίδες διαχείρισης και τη βάση δεδοµένων. Τέλος, περιλαµβάνει µια αναλυτική περιήγηση στο σύστηµα που µπορεί να λειτουργήσει και σαν σύντοµος οδηγός χρήσης. H ανάπτυξη του συστήµατος e-συμβουλευειν χρηµατοδοτήθηκε από τη Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας (http://www.gsrt.gr) στα πλαίσια του υποέργου «e-συμβουλευειν: Ανάπτυξη Συστήµατος ιάγνωσης και Βελτίωσης της Ανταγωνιστικότητας των Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων» (κωδ.: 00BE153) του έργου ΠΑΒΕΤ 2000, του Επιχειρησιακού Προγράµµατος "Ανταγωνιστικότητα" (ΕΠΑΝ) µε ανάδοχο φορέα την PLANNER A.E. TECHNICAL REPORT No. 2004/01/02 1

1. Εισαγωγή 1.1 Online Συµβουλευτικές Υπηρεσίες: Ανασκόπηση Πεδίου Το ηλεκτρονικό επιχειρείν (e-business) καλύπτει ένα ευρύτατο φάσµα επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων που πραγµατοποιούνται στο Internet και κατακτά πλέον ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις και οργανισµούς ανεξαρτήτως κλάδου, δραστηριότητας, µεγέθους και χρηµατοοικονοµικής κατάστασης. Οι ωθούσες δυνάµεις αυτής της τάσης είναι: Η διεύρυνση των γεωγραφικών ορίων της αγοράς µίας επιχείρησης, η οποία από τοπικής εµβέλειας µπορεί πλέον να απευθύνεται σε µία ευρεία διεθνή αγορά, Η ευελιξία και το µικρότερο κόστος στην επικοινωνία και τις συναλλαγές και προµηθευτές, πελάτες και συνεργάτες Η συνεχής προβολή της επιχείρησης σε παγκόσµια κλίµακα Ο όρος e-consulting, όπως χρησιµοποιείται από εταιρείες που παρέχουν τέτοιου είδους υπηρεσίες, έχει πολύ ευρύ πεδίο εφαρµογής. Ειδικότερα, µε τον όρο αυτό υπονοούνται τα ακόλουθα: 1. Παροχή κλασσικών συµβουλευτικών υπηρεσιών, ως επί το πλείστον στο πεδίο του management consulting, από το Internet. Στην περίπτωση αυτή απλά διαφοροποιείται ο τρόπος και η µέθοδος παροχής των κατά τα άλλα συµβατικών συµβουλευτικών υπηρεσιών. 2. Παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών σε σχέση µε το πεδίο εφαρµογής που καθιερώθηκε να ονοµάζεται e-business, και ειδικότερα αναφέρονται θέµατα όπως παροχή τεχνικής υποστήριξης σε σχέση µε το ηλεκτρονικό εµπόριο, µε ανταλλαγή πληροφοριών και δεδοµένων στο Internet, κλπ. 3. Παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών σε θέµατα πληροφορικής και ιδιαίτερα σε σχέση µε εφαρµογές και παρουσία των εταιρειών στο Internet, µέσω INTERNET ή τηλεφωνικά ή γενικώς από απόσταση. Ως e-business ορίζεται ο µετασχηµατισµός των βασικών επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων µέσω της αξιοποίησης των τεχνολογιών του Internet. Εντούτοις, e-business δεν είναι µόνο η τεχνολογία, όπως πολύ συχνά έχει καταλήξει να θεωρείται. Είναι η αξιοποίηση αυτής της τεχνολογίας για τον µετασχηµατισµό των επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων, αλλά και η δυνατότητα συνεργασίας µε νέους προµηθευτές, πελάτες και συνεργάτες από την διεθνή πλέον αγορά. Ένας άλλος εξαρχής προφανής διαχωρισµός στη διερεύνηση αυτού του τύπου των υπηρεσιών είναι ότι η εµπλοκή στο λεγόµενο e-business έχει δύο µείζονες συνιστώσες, οι οποίες έχουν τέτοια αλληλεπίδραση που πιθανόν δεν υπάρχει σε άλλου τύπου δραστηριότητες. Οι συνιστώσες αυτές είναι Η τεχνολογία, και Το επιχειρείν (business) To παρόν κείµενο προήλθε από την Ενδιάµεση Έκθεση Προόδου του έργου και συντάχθηκε από την PLANNER 2

Αυτός είναι και ο λόγος που στην εν λόγω δραστηριότητα έχουν εµπλακεί καταρχήν οι εταιρείες πληροφορικής παγκοσµίως και γενικά η παροχή e-business υπηρεσιών γίνεται από: Εταιρείες πληροφορικής που παρέχουν και τις απαραίτητες συµβουλευτικές υπηρεσίες επιπλέον της τεχνολογίας Εταιρείες συµβούλων που είτε οι ίδιοι ή µε τις κατάλληλες συνεργασίες παρέχουν και την απαιτούµενη τεχνολογία Συνεπώς, οι δυνατότητες που παρουσιάζονται για µία εταιρεία ή έναν οργανισµό που θέλει να ασχοληθεί µε το αντικείµενο είναι σε δύο κατευθύνσεις, που βέβαια µπορεί να συνυπάρχουν: Παροχής υπηρεσιών συµβούλου σε διάφορα θέµατα και αντικείµενα µέσα από το Internet µε διάφορα σχήµατα, ή Παροχής νέου τύπου υπηρεσιών σε επιχειρήσεις και οργανισµούς, σε θέµατα e-business. Kαι οι δύο αυτές κατευθύνσεις έχουν όλες τις προϋποθέσεις για επιτυχή επιχειρηµατική δραστηριότητα, εφόσον η ανταγωνιστικότητα στη νέα οικονοµία θα κριθεί σε µεγάλο βαθµό από την δυνατότητα προσαρµογής των επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες. Εξάλλου εκτιµάται ότι µέχρι το 2004 το 55% των συµβουλευτικών υπηρεσιών θα είναι e-business consulting και οι χρήστες του Internet στα επόµενα δύο χρόνια θα είναι περίπου 2 δις. Ένας άλλος λόγος που καθιστά την διερεύνηση αυτή ενδιαφέρουσα είναι η εκτίµηση ότι το ηλεκτρονικό επιχειρείν µε τις µεθόδους και τις αρχές που το διέπουν θα επηρεάσει δευτερογενώς και τις συµβατικές υπηρεσίες συµβούλων, στην κατεύθυνση Της ευελιξίας Της ταχύτητας Της εστίασης στην υλοποίηση και στο αποτέλεσµα Η κατάσταση στην Ελλάδα Στην Ελλάδα έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να δραστηριοποιούνται διάφορα επιχειρηµατικά σχήµατα στον τοµέα του e-business consulting. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εταιρείες αυτές παρέχουν υπηρεσίες που σχετίζονται µε την πληροφορική και την τεχνολογία και συνοδευτικά παρέχουν και τις απαιτούµενες συµβουλευτικές υπηρεσίες. Όπως είναι γνωστό, στην Ελλάδα έχουν ξεκινήσει οι επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται στο λεγόµενο ηλεκτρονικό εµπόριο και οι εταιρείες παροχής τέτοιων υπηρεσιών επικεντρώνονται σε µεγάλο βαθµό σε αυτό το αντικείµενο παρέχονται υπηρεσίες όπως: Σχεδιασµός και ανάπτυξη ηλεκτρονικών αγορών (e-marketplaces, που είναι σηµεία επαφής πελατών και προµηθευτών) Σχεδιασµός, ανάπτυξη, συντήρηση και παρακολούθηση ηλεκτρονικού καταστήµατος (eshop) Σχεδιασµός και ανάπτυξη εφαρµογών marketing ηλεκτρονικού καταστήµατος Σε αυτό τον τοµέα δραστηριοποιούνται Εταιρείες πληροφορικής µε θυγατρικά σχήµατα (πχ. Όµιλος Singular- ΕΛΤΑ) Εταιρείες παροχής υπηρεσιών Internet (πχ. ΟΤΕnet) 3

Η ζήτηση αυτών των υπηρεσιών πρέπει να είναι σηµαντική, εφόσον αφενός µεν πολύ µεγάλος πλέον αριθµός επιχειρήσεων, οργανισµών και φορέων έχει παρουσία στο internet, αφετέρου δε λειτουργεί και σηµαντικός και ολοένα αυξανόµενος αριθµός ηλεκτρονικών καταστηµάτων (βιβλιοπωλεία, ξενοδοχεία, αεροπορικές εταιρείες, κλπ). Αντίστοιχες εφαρµογές είναι και οι πύλες στο Internet (in.gr, flash.gr, κλπ.) Στο πεδίο των συµβουλευτικών υπηρεσιών στο e-business δραστηριοποιείται η Planet Ernst & Young µε υπηρεσίες όπως: Ανάπτυξη στρατηγικής για e-business Σχεδιασµός εφαρµογών e-crm (Customer Relationship Management) Σχεδιασµός και ανάπτυξη portals Η ICAP παρέχει µία σειρά από υπηρεσίες στο Internet άµεσα συνδεδεµένες µε τις υπηρεσίες που παρέχει συµβατικά. Ειδικότερα, η ICAP µε την υπηρεσία της On Line Business Services δίνει την δυνατότητα στους πελάτες συνδροµητές της να παίρνουν πληροφορίες σχετικά µε επιχειρήσεις ή µε κλάδους επιχειρήσεων. Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι ισολογισµοί µεµονωµένων επιχειρήσεων και κλάδων, καθώς και εµπορικές πληροφορίες. Ο τρόπος που παρέχεται αυτή η υπηρεσία είναι µέσα από το site της ICAP δίνοντας τα στοιχεία εισόδου µε τον κωδικό του χρήστη και τον κωδικό ασφαλείας. Αντίστοιχη υπηρεσία παρέχει και η εταιρεία ΑLPHA MI. Αξίζει να σηµειωθεί ότι δεν εντοπίστηκε δραστηριότητα παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών µέσα από το Internet στην Ελλάδα. Όπως προκύπτει από την προηγούµενη ανάλυση, η τάση των εταιρειών συµβούλων να παρέχουν νέες υπηρεσίες άµεσα συνδεδεµένες µε τις τεχνολογίες του Internet είναι προφανής και έντονη. Παρά το ότι οι υπηρεσίες που σχετίζονται µε την τεχνολογία έχουν µεγάλη ζήτηση, δεν µπορεί να εξαχθεί το αντίστοιχο συµπέρασµα και για τις εταιρείες παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών, κυρίως λόγω έλλειψης στοιχείων (µέχρι στιγµής) Η παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών µέσω του διαδικτύου απαιτεί αξιοπιστία, τόσο όσον αφορά το χρόνο και την ποιότητα απόκρισης, όσο και συνεχούς (τεχνικά) διαθεσιµότητας της υπηρεσίας Ο τρόπος παροχής αυτών των υπηρεσιών είναι µε helpdesks, call centers ή µε off line απάντηση σε ερωτήσεις που υποβάλλουν οι πελάτες Η τιµολόγηση γίνεται µε συνδροµές ή ανάλογα µε τη χρήση Η αγορά είναι ακόµη ασαφής Στην Ελλάδα επί του παρόντος υπάρχει µεγάλη δραστηριοποίηση στο χώρο της τεχνολογίας αλλά όχι της παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών Σε περίπτωση λοιπόν που µία εταιρεία επιδιώξει σήµερα να δραστηριοποιηθεί στον τοµέα του e-consulting, θα πρέπει να διερευνήσει και να αποφασίσει σε ποια κατεύθυνση και µε ποιες ακριβώς υπηρεσίες θα εισέλθει στην 4

αγορά αυτή, εφόσον η ακρίβεια, η συνέπεια και η καινοτοµία είναι κρίσιµοι παράγοντες επιτυχίας αυτού του εγχειρήµατος. Στους ακόλουθους δύο πίνακες απεικονίζονται µερικές εναλλακτικές επιλογές σε σχέση µε την παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών στις επιχειρήσεις µε αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. ΜΕΘΟ ΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Συµβατικά Via Internet Management Consulting e-business consulting Πίνακας 1. Παροχή συµβουλευτικών Υπηρεσιών µε αξιοποίηση νέων Τεχνολογιών συµβατικά και µέσω Internet ανάλογα µε το αντικείµενο E-Business Consulting Services ιαγνωστικές µελέτες προσδιορισµού ευκαιριών και δυνατοτήτων Μελέτες επιπτώσεων e-business Μελέτες σκοπιµότητας Επιχειρηµατικά / Επενδυτικά σχέδια Τιµολόγηση υπηρεσιών e-business Ανάλυση αγορών Εντοπισµός συνεργατών Χρηµατοδότηση υπηρεσιών e-business ιαχείριση έργου ανάπτυξης υπηρεσιών e-business Marketing, προώθηση και προβολή e-business E-Consulting Services ιαγνωστικές Μελέτες Αξιολόγηση Παρούσας Κατάστασης Παροχή συµβουλών σε όλα πεδία του Management Consulting Υπηρεσίες Reporting σε θέµατα πχ. ιαχείρισης Περιβάλλοντο ιαχείρισης Ποιότητας, ιαχείρισης Υγιεινής και Ασφάλειας Υπηρεσίες ενηµέρωσης για χρηµατοδοτούµενα προγράµµατα Υποστήριξη στην υποβολή αίτησης ένταξης σε χρηµατοδοτούµεν προγράµµατα και παρακολούθηση αντιστοίχων έργων Υπηρεσίες Συνδεδεµένες µε Τεχνολογία Σχεδιασµός, ανάπτυξη, υλοποίηση και παρακολούθηση εφαρµογώ σε ηλεκτρονικό εµπόριο και e-business γενικότερα Πίνακας 2. Χρήση νέων Τεχνολογιών για παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών Σύµφωνα µε την παραπάνω ανάλυση, το έργο e-συμβουλευειν και το αντίστοιχο προϊόν αναφέρεται σε υπηρεσίες management consulting, οι οποίες παρέχονται στις επιχειρήσεις µέσω INTERNET, και ειδικότερα περιλαµβάνουν: ιαγνωστικές Μελέτες Αξιολόγηση Παρούσας Κατάστασης Παροχή συµβουλών σε όλα πεδία του Management Consulting Υπηρεσίες ενηµέρωσης σε ευρύτατο φάσµα θεµάτων που απασχολεί τις επιχειρήσεις 5

1.2 Περιγραφή και Σκοπός του Συστήµατος Το e-συµβουλεύειν είναι ένα πρωτοποριακό σύστηµα για την παροχή έγκυρων συµβουλευτικών υπηρεσιών σε ένα ευρύτατο φάσµα θεµάτων που απασχολούν τις επιχειρήσεις. Στόχος του συστήµατος είναι η υποστήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων σε θέµατα: o ιάγνωσης και αξιολόγησης της υπάρχουσας κατάστασης και εντοπισµό των δυνατοτήτων βελτίωσής τους µε βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες τους o Παροχής σηµαντικών πληροφοριών σε εξειδικευµένα αντικείµενα του ενδιαφέροντος τους. Οι δυνατότητες του Συστήµατος On-line ιαγνωστικές Μελέτες Πρόκειται για µια υπηρεσία που παρέχει συµβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά µε τα περιθώρια βελτίωσης µιας επιχείρησης προτείνοντας συγκεκριµένες ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή. Πιο συγκεκριµένα, παρέχεται ένα σύνολο από κατάλληλα σχεδιασµένα και δοµηµένα ερωτηµατολόγια. Η συµπλήρωσή τους είναι ιδιαίτερα απλή και εύκολη καθώς θα παρέχεται µια λίστα πολλαπλών απαντήσεων όπου επιλέγοντας αυτήν που αντιπροσωπεύει καλύτερα την περίπτωση του συγκεκριµένου συνδροµητή, θα δίνουν τη δυνατότητα αποτύπωσης της παρούσας κατάστασης στην επιχείρηση, ώστε να υποδειχθούν συγκεκριµένες ενέργειες που θα την βελτιώσουν και θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα της. Υπηρεσίες Πληροφόρησης και Ενηµέρωσης Το σύστηµα θα παρέχει µία σειρά από χρήσιµες πληροφορίες σχετικά µε διάφορες επιµέρους λειτουργίες µιας ΜΜΕ. Οι πληροφορίες και οι συµβουλές για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων θα είναι οργανωµένες σε διαφορετικές ενότητες, κάθε µία από τις οποίες αναφέρεται σε διαφορετική λειτουργία ή οµάδα λειτουργιών της επιχείρησης καθώς και πληροφορίες σχετικά µε τα προγράµµατα χρηµατοδότησης και τις προκηρύξεις προγραµµάτων, που ενδιαφέρουν τις επιχειρήσεις. Αναµενόµενα Αποτελέσµατα και Πλεονεκτήµατα o o o o o Παροχή αξιόπιστων και προσαρµοσµένων στις ανάγκες των συνδροµητών των συµβουλευτικών υπηρεσιών, στοχεύοντας υπεύθυνα και επιτυχηµένα στο επιδιωκόµενο αποτέλεσµα και πραγµατική υποστήριξη σε εξειδικευµένα θέµατα Άµεση και αξιόπιστη διάγνωση της παρούσας κατάστασης της επιχείρησης Έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση σχετικά µε τις ευκαιρίες και δυνατότητες χρηµατοδότησης της επιχείρησης και αξιοποίησης των ευκαιριών που παρέχονται από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράµµατα Πρόσβαση σε εξειδικευµένες πηγές πληροφόρησης Eνθάρρυνση των επιχειρήσεων στη χρήση του Internet και των νέων τεχνολογιών. 6

2. Απαιτήσεις Χρηστών 2.1 Οµάδες Χρηστών Οι χρήστες του συστήµατος διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες: Μη εγγεγραµµένοι χρήστες (Επισκέπτες) Οι χρήστες αυτής της κατηγορίας έχουν πρόσβαση µόνο στα ανοιχτά κοµµάτια του συστήµατος. Πιο συγκεκριµένα: Πληροφορίες σχετικά µε την PLANNER (Ποιοι Είµαστε, ραστηριότητες, Προϊόντα, Στοιχεία Επικοινωνίας) το e-συμβουλευειν (Τί Είναι, Πλεονεκτήµατα) Νέα/Ανακοινώσεις Εκδηλώσεις (σεµινάρια, συνέδρια, ηµερίδες, παρουσιάσεις προγραµµάτων, κ.α.) Εγγεγραµµένοι χρήστες (Συνδροµητές) Έχουν πλήρη πρόσβαση στις ενηµερωτικές και διαγνωστικές υπηρεσίες του συστήµατος και στο πλήρες σύνολο των διαθέσιµων δεδοµένων. Πιο συγκεκριµένα, οι εγγεγραµµένοι χρήστες έχουν πρόσβαση στις εξής υπηρεσίες: Προκηρύξεις - Πληροφορίες σχετικά µε προκηρύξεις προγραµµάτων και διαγωνισµών στα πλαίσια τόσο του 3 ου ΚΠΣ (Προγράµµατα µε προθεσµία, Ανοιχτά µέχρι το 2006, και Αναµενόµενες Προκηρύξεις), όσο και της ΕΕ γενικότερα, καθώς και τον Αναπτυξιακό Νόµο. Χρηµατοδότηση - Πληροφόρηση σχετικά µε δυνατότητες Χρηµατοδότησης επιχειρήσεων, µε Χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς και ειδικά Τραπεζικά Προϊόντα. ιαγνωστικές Μελέτες - Ειδικά ερωτηµατολόγια που ο ενδιαφερόµενος µπορεί να συµπληρώσει και να υποβάλει online ώστε να λάβει διαγνωστική µελέτη σχετικά µε τρόπους βελτίωσης της επιχείρησής του σε έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω τοµείς: Χρηµατοοικονοµική ιοίκηση Πωλήσεις/Marketing Ανθρώπινο υναµικό Οργάνωση και ιοίκηση Παραγωγής / Τεχνολογία Στρατηγικός και Επιχειρηµατικός Σχεδιασµός. Βιβλιοθήκη - Online Βιβλιοθήκη δοµηµένη σε 7 βασικές Θεµατικές Ενότητες που αναφέρονται σε αντίστοιχους τοµείς δραστηριοποίησης µιας εταιρείας (Τεχνολογία, Ενέργεια, Περιβάλλον, Marketing/Πωλήσεις, Οικονοµική ιαχείριση, Στρατηγικός Σχεδιασµός και ιαχειριστικά Συστήµατα) και σε δεύτερο επίπεδο µε βάση το είδος της πληροφορίας που ενδιαφέρει το χρήστη: Εταιρείες: Κατάλογος εταιρειών ανά τοµέα δρατηριότητας µε πλήρη στοιχεία επικοινωνίας (επωνυµία, διεύθυνση, πόλη, τηλ., fax, email, δικτυακός τόπος, είδος δρατηριότητας, περιγραφή δραστηριότητας). 7

Φορείς: Ελληνικοί και διεθνής οργανισµοί, υπουργεία ινστιτούτα, µε πλήρη στοιχεάι επικοινωνίας (επωνυµία, διεύθυνση, πόλη, τηλ., fax, email, δικτυακός τόπος, αντικείµενο). Φορείς Πιστοποίησης: λίστα φορέων πιστοποίησης για την θεµατική ενότητα των διαχειριστικών συστηµάτων Περιοδικά/Βιβλία: ειδικευµένα ελληνικά και αντιπροσωπευτικά διεθνή περιοδικά (τίτλος, εκδότης, διεύθυνση, τηλ. Fax, email, δικτυακός τόπος, περιεχόµενα, παρατηρήσεις) Εκπαίδευση/Κατάρτιση: προπτυχιακά και µεταπτυχιακά προγράµµατα σπουδών σε ελληνικά ΑΕΙ, ΤΕΙ και σχετικά µε το κατά περίπτωση αντικείµενο σεµινάρια και προγράµµατα επαγγελµατικής κατάρτισης (επωνυµία φορέα κατάρτισης, διεύθυνση, τηλ, fax, email, δικτυακός τόπος, τύπος εκπαίδευσης, παρατηρήσεις). Θεσµικό Πλαίσιο: νόµοι που σχετίζονται µε τη συγκεκριµένη θεµατική ενότητα (κωδικός νόµου, κωδικός ΦΕΚ, περιγραφή, παρατηρήσεις, δικτυακός τόπος όπου είναι διαθέσιµος ο νόµος) Χρήσιµες Συνδέσεις: συγκεντρωτική λίστα µε συνδέσµους (διεύθυνση συνδέσµου, τίτλος, παρατηρήσεις/σχόλια) που αφορούν στην επιλεγµένη ενότητα και που είτε έχουν ήδη αναφερθεί σε προηγούµενες επιλογές, είτε όχι. ιαχειριστές Έχουν πλήρη πρόσβαση τόσο στο σύνολο των δεδοµένων και των υπηρεσιών τους συστήµατος, καθώς και στις φόρµες ενηµέρωσης και καθορίζουν τα περιεχόµενα των δυναµικών σελίδων του portal ανά χρονική στιγµή. Επιπλέον, οι διαχειριστές έχουν την ευθύνη της επεξεργασίας των δεδοµένων που υποβάλλονται από τους συνδροµητές στα διαγνωστικά ερωτηµατολόγια, και της σύνταξης και αποστολής των απαντητικών µελετών. 2.2 Μεθοδολογία Καταγραφής Απαιτήσεων Χρηστών (User Requirements Acquisition Methodology) Για την καταγραφή των απαιτήσεων χρηστών βασικό και κύριο ρόλο έπαιξε η συµβολή του ανάδοχου φορέα (PLANNER) ο οποίος και µας παρείχε την πολύπλευρη εµπειρία και γνώσεις στο θέµα του consulting αλλά και στο θέµα της προσέγγισης και εξυπηρέτησης των πελατών. Οι πληροφορίες αυτές χρησιµοποιήθηκαν για τη σχεδίαση του συστήµατος, καθώς και της επιχειρηµατικής του λογικής (τόσο για την περίπτωση των εγγεγραµµένων, όσο και για αυτή των µη εγγεγραµµένων χρηστών). Για τον καθορισµό των απαιτήσεων των διαχειριστών του συστήµατος, και µε δεδοµένο ότι σύµβουλοι και τεχνικοί της PLANNER θα αναλάβουν το συγκεκριµένο ρόλο, το σύνολο των σχεδιαστικών αποφάσεων λήφθηκαν σε συµφωνία µε την εταιρεία και ένα αντιπροσωπευτικό σύνολο εργαζοµένων της. Για τη συγκέντρωση των απαιτήσεων χρησιµοποιήθηκε συνδυασµός διάφορων τεχνικών που περιελάµβανε: - Συνεδρίες brainstorming στην PLANNER, στις οποίες συχνά και ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια εκτέλεσης του έργου- συµµετείχαν µέλη της οµάδας υλοποίησης από πλευράς ΕΑΙΤΥ. - Συνεντεύξεις (που έγιναν αρχικά από µηχανικούς του ΕΑΙΤΥ σε εργαζόµενους της Planner και σε επόµενο στάδιο εσωτερικά στην Planner υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του Επιστηµονικού Υπευθύνου έργου για τη διευκρίνηση συγκεκριµένων θεµάτων. 8

- Ανασκόπηση Τεχνικών Εγχειριδίων (Technical Documentation Review) σε θέµατα που σχετίζονται µε το σχεδιασµό και την υλοποίηση portals, τη διαχείριση πληροφοριών σε portals, καθώς και θέµατα ευχρηστίας και σχεδιασµού web εφαρµογών [11]. - Ανάλυση Αγοράς (Market Analysis) που διενεργήθηκε από την Planner και µέρος της περιλαµβάνεται στο εισαγωγικό µέρος του παρόντος εγγράφου (βλέπε «Online Συµβουλευτικές Υπηρεσίες: Ανασκόπηση Πεδίου»). - Prototyping (δηµιουργία πρότυπης ηµιτελούς αλλά λειτουργικής- έκδοσης του συστήµατος, ώστε να δοκιµαστεί και να σχολιαστεί από τους τελικούς χρήστες, στα πλαίσια της γενικότερης φιλοσοφίας του iterative design). 3. Σχεδιασµός Αρχιτεκτονικής Συστήµατος 3.1 Αρχιτεκτονική Συστήµατος H αρχιτεκτονική του e-συµβουλεύειν είναι βασισµένη στη σύγχρονη εκδοχή του µοντέλου πελάτης-εξυπηρετητής (client-server), αλλιώς γνωστή και ως n-tier αρχιτεκτονική. Σύµφωνα µε το µοντέλο αυτό, η επεξεργασία κατανέµεται ανάµεσα στον client και το server και η επιχειρηµατική λογική (business logic) υλοποιείται σε ένα ενδιάµεσο στρώµα. Για τις ανάγκες του e-συµβουλεύειν χρησιµοποιήθηκε αρχιτεκτονική 3 στρωµάτων (3-tier) η οποία αποµονώνει κάθε στοιχειώδες κοµµάτι λειτουργικότητας, έτσι ώστε η παρουσίαση είναι ανεξάρτητη από τους κανόνες επεξεργασίας και την επιχειρηµατική λογική, τα οποία µε τη σειρά τους είναι διαχωρισµένα από τα δεδοµένα. Το ακόλουθο σχήµα αναπαριστά τις τεχνολογίες που χρησιµοποιήθηκαν σε κάθε ένα από τα 3 tiers. Tier Περιβάλλον πλοήγησης και αλληλεπίδρασης µε το χρήστη Επιχειρηµατική λογική Υπηρεσίες δεδοµένων Περιγραφή Αυτό το επίπεδο περιλαµβάνει όλα τα στιγµιότυπα της διάδρασης του χρήστη µε το σύστηµα. Παρέχει όχι µόνο το γραφικό περιβάλλον αλληλεπίδρασης ώστε να µπορούν οι χρήστες να αλληλεπιδράσουν µε το σύστηµα, να εισάγουν δεδοµένα και να προσπελάσουν τα αποτελέσµατα των αιτήσεών τους για πληροφορίες, αλλά παράλληλα αναλαµβάνει τη διαχείριση και τη µορφοποίηση των δεδοµένων που καταφθάνουν στον client. Τις εργασίες αυτές στις web-based εφαρµογές αναλαµβάνει τυπικά ο browser. Σε αυτό το επίπεδο αναπαριστώνται οι κανόνες που υπαγορεύουν τον τρόπο επεξεργασίας που θα εφαρµοστεί κατά περίπτωση στα δεδοµένα που διαχειρίζεται η εφαρµογή και αναλαµβάνει να συνδέσει το χρήστη µε τα δεδοµένα. Οι λειτουργικότητες που καθορίζονται από τους κανόνες αυτούς υλοποιούν καθηµερινές επιχειρηµατικές δραστηριότητες και ποικίλουν από απλές εργασίες µέχρι σύνθετες διαδικασίες. Οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται από µια είτε δοµηµένη (SQL, Oracle database) είτε αδόµητη (Microsoft Exchange, Message Queuing) αποθήκη δεδοµένων, που διαχειρίζεται τα δεδοµένα της εφαρµογής και παρέχει πρόσβαση σε αυτά. Πίνακας 3. Περιγραφή των επιπέδων στο µοντέλο της 3-tier αρχιτεκτονικής 9

Tier 1 Πελάτης IIS Εξυπηρετητής Tier 2 ASP Components Tier 3 Βάση εδοµένων Εικόνα 1. Γενικό µοντέλο 3-tier αρχιτεκτονικής Περιβάλλον αλληλεπίδρασης µε το χρήστη και πλοήγηση Το βασικό περιβάλλον αλληλεπίδρασης µε το χρήστη σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στην πλατφόρµα Macromedia Flash MX. Το συγκεκριµένο εργαλείο επιλέχθηκε για την υλοποίηση του portal µε σκοπό να ενισχυθεί η αλληλεπιδραστικότητα του περιβάλλοντος χρήσης µε υψηλής ποιότητας γραφικά, animation και οπτικά εφέ και να καταλήξουµε σε µια επαγγελµατική, σύγχρονη εφαρµογή που θα εµφανίζει οπτική συνέπεια ανεξάρτητα από τις τοπικές ρυθµίσεις στο browser (διαφυλλιστή). Μέρη του περιβάλλοντος αλληλεπίδρασης υλοποιήθηκαν σε ΗΤΜL σε συνδυασµό µε JavaScript για την πραγµατοποίηση συγκεκριµένων επιµέρους λειτουργιών (έλεγχος πεδίων, κτλ.). Ο συνδυασµός HTML και JavaScript χρησιµοποιήθηκε και στις σελίδες διαχείρισης. Ο λόγος για τη διαφοροποίηση της τεχνολογίας (από Macromedia Flash σε HTML και JavaScript) είναι η ανάγκη να υπάρχει ένα απλό και ταυτόχρονα εύχρηστο περιβάλλον µέσα από το οποίο ο διαχειριστής θα παραµετροποιεί την εφαρµογή. Στην παράγραφο «Περιήγηση στο eσυµβουλεύειν» επισυνάπτονται ενδεικτικά screenshots από το περιβάλλον αλληλεπίδρασης του συµβουλευτικού portal τόσο για τους συνδροµητές όσο και για τους διαχειριστές. Επιχειρηµατική λογική Το επίπεδο της επιχειρηµατικής λογικής υλοποιήθηκε µε τη χρήση ενός εξυπηρετητή ιστοσελίδων. Για το δεύτερο επίδεδο της 3-tier αρχιτεκτονικής χρησιµοποιήθηκε ο Internet Information Sever και η τεχνολογία ASP που παρέχεται µε αυτόν. Οι λειτουργίες στο δεύτερο επίπεδο περιλαµβάνουν την επικοινωνία της εφαρµογής µε την υπηρεσία δεδοµένων και µε την υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδροµείου. 10

Πιο αναλυτικά, στο επίπεδο αυτό χρησιµοποιήθηκε ο Microsoft IIS Server, και υλοποιήθηκαν τα απαραίτητα components λογισµικού για τη διαχείριση των δεδοµένων που θα ανταλλάσσονται ανάµεσα στο χρήστη και το σύστηµα (φόρµες ενηµέρωσης του υλικού, ερωτηµατολόγια, κτλ) σε ASP. Επιπλέον, το επίπεδο αυτό αναλαµβάνει και την αυτόµατη αποστολή του συνόλου των e-mail επιβεβαίωσης και έχει την ευθύνη για την απόδοση δικαιωµάτων πρόσβασης ανά περίπτωση και είδος λογαριασµού χρήστη (µη εγγεγραµµένος επισκέπτης, συνδροµητής, ή διαχειριστής). Οι ιστοσελίδες της κατηγορίας «Η Εταιρεία µας» και «Το e-συµβουλεύειν» είναι στατικές και ανοιχτά προσβάσιµες σε όλους. Η σελίδα επικοινωνίας είναι µια φόρµα υποβολής ερωτήσεων ή σχολίων/ παρατηρήσεων και είναι, όπως και η σελίδα µε τα τελευταία νέα και τις εκδηλώσεις ελεύθερα προσβάσιµη. Οι υπόλοιπες σελίδες στην κατηγορία «Υπηρεσίες» (εκτός των εκδηλώσεων) είναι προσβάσιµες µόνο από τους συνδροµητές του συστήµατος και παρέχουν την συντριπτική πλειοψηφία των υπηρεσιών και των πληροφοριών του portal. Υπηρεσίες δεδοµένων Για την αποθήκευση, τη διαχείριση και την ανάκτηση του συνόλου των δεδοµένων που είναι προσβάσιµα µέσω των υπηρεσιών πληροφόρησης του e-συµβουλεύειν, επιλέχθηκε το σχεσιακό µοντέλο αναπαράστασης δεδοµένων. Πιο συγκεκριµένα έχει χρησιµοποιηθεί ένα σύστηµα βάσης δεδοµένων συµβατό µε το πρότυπο SQL ANSI 92. Με µικρές ή ελάχιστες αλλαγές το e-συµβουλεύειν µπορεί να χρησιµοποιήσει οποιοδήποτε σχεσιακό σύστηµα βάσης δεδοµένων που είναι συµβατό µε το πρότυπο αυτό. Αυτό επιτυγχάνεται µε τη χρήση της τεχνολογίας ADO που παρέχει στην εφαρµογή µια διαφανή πρόσβαση στα δεδοµένα, κοινή για όλα τα συστήµατα βάσεων δεδοµένων. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης χρησιµοποιήθηκε η Microsoft Access, ενώ µετά το τέλος της περιόδου δοκιµαστικής λειτουργίας του portal, θα εξεταστεί το ενδεχόµενο µετάβασης σε Microsoft SQL Server 2000. 3.2 υνατότητες και Περιορισµοί Στην παρακάτω παράγραφο παρουσιάζονται αναλυτικά θέµατα που σχετίζονται µε το σχεδιασµό και την υλοποίηση του συστήµατος. Ασφάλεια Αξιοπιστία Οι µηχανισµοί ασφάλειας του συστήµατος e-συµβουλεύειν εντοπίζονται σε δύο επίπεδα: Στο επίπεδο της εφαρµογής, διενεργούνται προσεκτικοί έλεγχοι σε όλα τα δεδοµένα που εισάγονται από το χρήστη. εν επιτρέπεται η εισαγωγή χαρακτήρων που πιθανώς να προκαλέσουν προβλήµατα στη σωστή λειτουργία τους συστήµατος ή και να αποτελέσουν κλειδί για παράνοµη πρόσβαση σε αυτό. Το δεύτερο επίπεδο ασφαλείας είναι η χρήση κωδικοποιηµένων πρωτοκόλλων επικοινωνίας µεταξύ του συστήµατος και των συνδροµητών χρηστών του. Με τη χρήση τεχνικών και πρωτοκόλλων κρυπτογράφησης όπως το SSL (Secure Sockets Layer) και το TSL (Transport Layer Security) υπάρχει η δυνατότητα ασφαλούς µετάδοσης δεδοµένων, τόσο από την πλευρά του χρήστη προς την εφαρµογή όσο και από την εφαρµογή προς το χρήστη. Η κωδικοποίηση αυτή εφαρµόζεται µεταξύ του εξυπηρετητή (server) και του διαφυλλιστή (browser), είναι γενικά προαιρετική και ανεξάρτητη από τη συγκεκριµένη κάθε φορά εφαρµογή (εφαρµόζεται µέσω κατάλληλων ρυθµίσεων στον εξυπηρετητή). 11

ιαθεσιµότητα συστήµατος Επεκτασιµότητα Καθ όλη τη διάρκεια ανάπτυξης και πιλοτικής λειτουργίας του συστήµατος το δεύτερο και τρίτο επίπεδο (tier), δηλαδή η επιχειρηµατική λογική και οι υπηρεσίες δεδοµένων, βρίσκονταν στον ίδιο εξυπηρετητή, τόσο για λόγους εξοικονόµησης πόρων αλλά και κυρίως επειδή δεν υπήρχαν ανάγκες εξυπηρέτησης µεγάλου φόρτου αιτήσεων. Ο σχεδιασµός και η υλοποίηση του συστήµατος έγινε µε τέτοιο τρόπο ώστε επιτρέπει µελλοντικά να χρησιµοποιηθούν τεχνικές οι οποίες θα δώσουν λύσεις σε πιθανά προβλήµατα ή επαυξηµένες ανάγκες που ενδέχεται να προκύψουν κατά την κανονική λειτουργία του, όπως: 1. Μειωµένη διαθεσιµότητα: Αν ο εξυπηρετητής για κάποιο λόγο είτε δεν λειτουργεί σωστά, είτε παύσει εντελώς να λειτουργεί, τότε το σύστηµα δεν είναι διαθέσιµο στους χρήστες. 2. Περιορισµένη επεκτασιµότητα: Ο ένας εξυπηρετητής µπορεί να υποστηρίξει ένα περιορισµένο αριθµό χρηστών που θα έχουν ταυτόχρονη πρόσβαση στις υπηρεσίες, ο οποίος εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του εξυπηρετητή (αριθµός και ταχύτητα επεξεργαστών, µνήµη, ταχύτητα δίσκων κ.α). Τίθεται δηλαδή το πρόβληµα ταυτόχρονης εξυπηρέτησης περισσότερων χρηστών. Μετά το τέλος της περιόδου πιλοτικής λειτουργίας και συστήνουµε την παρακολούθηση της κίνησης των επισκεπτών αλλά και του αριθµού των συνδροµητών ώστε να διερευνηθεί εναλλακτικό σενάριο διάρθρωσης του συστήµατος που θα διασφαλίζει τη συνεχή του διαθεσιµότητα σε περιόδους µεγάλου φόρτου αλλά και περαιτέρω την επεκτασιµότητά του ώστε να είναι σε θέση να διαχειρίζεται και να εξυπηρετεί αιτήσεις για µεγάλο όγκο δεδοµένων που ανανεώνονται συχνά. Πιο συγκεκριµένα, χρησιµοποιώντας τεχνικές εξοικονόµησης φορτίου και αντιγραφής δεδοµένων το σύστηµα µπορεί να αποκτήσει περισσότερους από ένα εξυπηρετητές ιστοσελίδων οι οποίοι θα εξυπηρετούν το χρήστη, χωρίς να γίνεται αντιληπτό από τον δεύτερο ότι πρόκειται για περισσότερους από έναν εξυπηρετητές. Έτσι το σύστηµα θα µπορεί να υποστηρίξει µε συνέπεια και αξιοπιστία µεγαλύτερο αριθµό χρηστών. Ακόµα και στην περίπτωση που ένας οι περισσότεροι εξυπηρετητές δε λειτουργούν σωστά ή βρεθούν εκτός λειτουργίας, το σύστηµα θα συνεχίσει να είναι διαθέσιµο. Επιπλέον τα δεδοµένα σε αυτό το σενάριο θα βρίσκονται αποθηκευµένα σε αποκλειστικούς εξυπηρετητές οι οποίοι θα αναλάβουν και τη διαδικασία ενηµέρωσης των αντιγράφων που θα διατηρούνται στους υπόλοιπους εξυπηρετητές ώστε όλοι οι χρήστες να έχουν πρόσβαση στο σύνολο των δεδοµένων στην πιο πρόσφατα ενηµερωµένη τους έκδοση. Ευχρηστία (Usability) Όπως δηλώνουν οι Lansdale & Ormerod [7], «ο όρος 'ευχρηστία' έχει δηµιουργηθεί για να περιγράψει το σύνολο των προτεραιοτήτων οι οποίες θα έπρεπε να αξιολογούνται σε µία αλληλεπίδραση, ή για να περιγράψει την καλή ποιότητα που µία αλληλεπίδραση πρέπει να έχει» (1994). Η ευχρηστία αποτελείται από πέντε διακριτά χαρακτηριστικά ενός περιβάλλοντος αλληλεπίδρασης [10] και µπορεί να αποτιµηθεί µε βάση τις παρακάτω (ποσοτικές και ποιοτικές) µετρικές: Ευκολία στη µάθηση (Learnability): Το σύστηµα πρέπει να είναι εύκολο στην εκµάθηση, ώστε ο χρήστης να µπορεί να ολοκληρώνει γρήγορα την εργασία του. Αποδοτικότητα στη χρήση (Efficiency): Το σύστηµα πρέπει να υποστηρίζει ένα υψηλό ρυθµό παραγωγικότητας. Ευκολία στην αποµνηµόνευση (Memorability): Το σύστηµα θα πρέπει να το θυµούνται εύκολα οι χρήστες ώστε να µπορούν όταν επιστρέφουν σε αυτό µετά από ένα διάστηµα να µη χρειάζεται να ξαναµάθουν µεγάλα τµήµατά του. 12

Χαµηλή συχνότητα λαθών (Few Errors): Το σύστηµα πρέπει να διασφαλίζει ότι ο χρήστης «εµποδίζεται» να κάνει λάθη αλλά ακόµα και όταν κάτι τέτοιο συµβεί, παρέχει το κατάλληλο feedback (ανατροφοδότηση µέσω επεξηγηµατικών µηνυµάτων) ώστε να ανακάµψει από αυτά. Υποκειµενική ικανοποίηση (Satisfaction): Το σύστηµα πρέπει να είναι ευχάριστο στη χρήση, έτσι ώστε κάθε χρήστης να είναι υποκειµενικά ικανοποιηµένος από αυτό. Κατά τη φάση της σχεδίασης των ιστοσελίδων, του τρόπου αλληλεπίδρασης και οργάνωσης των πληροφοριών στο σύστηµα, καθώς και του συνόλου των διαγνωστικών µηνυµάτων που εµφανίζονται µε τη µορφή feedback για συγκεκριµένες ενέργειες των επισκεπτών των συνδροµητών και των διαχειριστών του συστήµατος έγινε προσπάθεια να ληφθούν υπόψη οι προαναφερθείσες οδηγίες ώστε να βελτιωθούν κατά το δυνατό οι αντίστοιχες µετρικές ευχρηστίας του συστήµατος. Πιο συγκεκριµένα, η οµάδα ανάπτυξης του συστήµατος ακολούθησε τις παρακάτω γενικές κατευθύνσεις: Η συµβουλευτική πύλη θα πρέπει να είναι εύκολη στη χρήση και ο τρόπος αλληλεπίδρασης µε αυτή να είναι διαισθητικός κατά το δυνατό, ώστε να απαιτηθεί σχεδόν µηδενικός χρόνος εκµάθησης και να ελαχιστοποιηθεί ο µνηµονικός φόρτος που απαιτείται από πλευράς χρηστών για την πλοήγηση στις σελίδες της και τη χρήση των υπηρεσιών που παρέχονται. Η ευκολία αποµνηµόνευσης του τρόπου αλληλεπίδρασης και χρήσης της συµβουλευτικής πύλης ενισχύεται και από την οπτική και λειτουργική συνέπεια των επιµέρους αλληλεπιδραστικών στοιχείων που περιλαµβάνονται στις διαδοχικές ιστοσελίδες (δηλ. χρησιµοποιούνται τα ίδια γραφικά για επιλογές που εµφανίζονται σε περισσότερα από ένα σηµεία, σε σταθερή θέση, οι επιλογές συµπεριφέρονται µε σταθερό τρόπο στις καταστάσεις mouse over και mouse down, και διατηρείται σταθερή σηµειολογία στον τρόπο εµφάνισης της πληροφορίας ανάλογα µε το είδος της κατά περίπτωση τα σχόλια εµφανίζονται πάντα µε πλάγια γραφή σε γκρι χρώµα και µε διαφορετικό font, τα dialog boxes έχουν συγκεκριµένη σταθερή µορφή και κουµπιά, κτλ.). Για να έχει ο χρήστης γνώση του σε ποιο σηµείο του συστήµατος βρίσκεται και κυρίως για να µπορεί να µεταφερθεί εύκολα στο σηµείο που θέλει να καταλήξει έχουν χρησιµοποιηθεί: o o αφενός τίτλοι στην πάνω αριστερή γωνία κάθε ιστοσελίδας που δείχνουν τη συγκεκριµένη θεµατική κατηγορία, και αφετέρου είναι διαθέσιµο θεµατικό µενού σε σταθερό σηµείο και µε σταθερή µορφή σε όλα τα instances του συστήµατος, σε συνδυασµό µε σύνδεσµο προς την αρχική σελίδα της πύλης (home page) ώστε ο χρήστης ακόµα κι αν δε µπορεί να αντιληφθεί εύκολα που βρίσκεται, να µπορεί να επιστρέψει στο σηµείο 0 και να επανακινήσει την περιήγησή του. Για να διασφαλιστεί ο περιορισµός των λαθών στις φόρµες και πεδία εισαγωγής δεδοµένων από όλες τις κατηγορίες χρηστών χρησιµοποιήθηκαν λίστες από τις οποίες επιλέγεται κατά περίπτωση κάποια επιλογή (αυτό εφαρµόστηκε και στα πεδία εισαγωγής ηµεροµηνίας). Επιπλέον, στα πεδία εισαγωγής ελεύθερου κειµένου (free text) και ανάλογα µε το είδος της πληροφορίας έχουν υλοποιηθεί και ενσωµατωθεί στο σύστηµα ένα σύνολο ελέγχων µε αντίστοιχα διαγνωστικά µηνύµατα τα οποία είναι κατατοπιστικά όχι µόνο ως προς το σηµείο που εντοπίστηκε το λάθος αλλά και ως προς τον τρόπο που θα µπορούσε να διορθωθεί το πρόβληµα. Στο σηµείο αυτό είναι απαραίτητο να ευχαριστήσουµε τον Επ. Καθ. Σπύρο Συρµακέση και την Οµάδα Ευχρηστίας για την πολύτιµη βοήθεια και καθοδήγησή τους σε ολόκληρη τη φάση της σχεδίασης του συστήµατος (περισσότερες πληροφορίες για την Οµάδα Ευχρηστίας είναι διαθέσιµες στη διεύθυνση http://www.hci.gr) 13

ιαλειτουργικότητα (Interoperability) Όπως προαναφέρθηκε, στο σύστηµα e-συµβουλεύειν µπορεί να χρησιµοποιηθούν διάφορα συστήµατα βάσεων δεδοµένων για την αποθήκευση και την οργάνωση όλων των πληροφοριών. Σε µια τέτοια περίπτωση οι αλλαγές περιορίζονται µόνο στο επίπεδο της δηµιουργίας του σχήµατος (Database Schema) και ενδεχοµένως σε µετατροπές τύπων δεδοµένων. Στο 2 ο tier δε θα γίνει καµία αλλαγή αφού παρέχεται διαφάνεια στον τρόπο πρόσβασης των δεδοµένων σε οποιοδήποτε σχεσιακό σύστηµα βάσης δεδοµένων που ακολουθεί το πρότυπο SQL ANSI/ISO 92. 4. Υλοποίηση 4.1 Περιβάλλον υλοποίησης Για την υλοποίηση και τη λειτουργία του συστήµατος επιλέχθηκαν οι λύσεις που προσφέρει η εταιρία Microsoft. Πιο αναλυτικά ως εξυπηρετητής ιστοσελίδων χρησιµοποιήθηκε ο Internet Information Server, ο οποίος συνοδεύει το λειτουργικό σύστηµα Windows 2000 της ίδιας εταιρίας. Η αποθήκευση των δεδοµένων γίνεται σε στο σχεσιακό σύστηµα βάσης δεδοµένων της ίδιας εταιρίας (κατά την υλοποίηση και το στάδιο πιλοτικής λειτουργίας χρησιµοποιήθηκε η MS Access). 4.2 οµή Συστήµατος Το σύστηµα e - Συµβουλεύειν αποτελείται από δύο µέρη 1. Τη συµβουλευτική πύλη 2. Τις σελίδες διαχείρισης Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά οι δοµές των δύο συστατικών του συστήµατος. Επειδή και τα δύο υποσυστήµατα έχουν κοινή βάση δεδοµένων, ο σχεδιασµός του σχήµατος για την αποθήκευση των δεδοµένων παρουσιάζεται ανεξάρτητα σαν τρίτη υπο-ενότητα. Συµβουλευτική Πύλη Η συµβουλευτική πύλη αποτελεί το κύριο συστατικό του συστήµατος. Η αρχική σελίδα (home page) µπορεί να διαχωριστεί σε 6 βασικές ζώνες, κάποιες από τις οποίες παραµένουν σταθερές στο σύνολο των σελίδων του portal διασφαλίζοντας οπτική και λειτουργική συνέπεια. 14

1 4 2 5 3 6 Εικόνα 2. Η αρχική σελίδα του e-συµβουλεύειν χωρισµένη σε 6 περιοχές. Ακολουθεί αναλυτική περιγραφή κάθε περιοχής: 1. Επικεφαλίδα, όπου εµφανίζεται το σύνολο των επιλογών πλοήγησης στο portal που λειτουργούν σαν απλοί σύνδεσµοι. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση της επιλογής «Υπηρεσίες» που ενεργοποιεί ένα pull down µενού µε επιπλέον επιλογές. Σηµειώνεται ότι η επικεφαλίδα εµφανίζεται µε τα ίδια περιεχόµενα, στην ίδια ακριβώς θέση σε όλα τα στιγµιότυπα του portal και προσφέρει ένα γρήγορο τρόπο πλοήγησης στο σύνολο των διαθέσιµων επιλογών. Στις περιπτώσεις που χρήστης είναι συνδροµητής και έχει ήδη συνδεθεί επιτυχώς µε το λογαριασµό του, στο δεξιό άκρο της επικεφαλίδας εµφανίζεται η επιπλέον επιλογή «Ο Λογαριασµός µου» (βλέπε για παράδειγµα Εικόνα 18), που οδηγεί την αντίστοιχη σελίδα µε τα αναλυτικά στοιχεία του συγκεκριµένου λογαριασµού (βλέπε 2. Εικόνα 24 τα οποία και µπορεί αλλάξει εφόσον το επιθυµεί. Η επιλογή PLANNER λειτουργεί ως επιστροφή στο home (αρχική σελίδα). 3. Αnimated µενού µε τις επιλογές πλοήγησης που παρέχονται από το υποµενού «Υπηρεσίες» της επικεφαλίδας (παρέχεται ως εναλλακτικός τρόπος πρόσβασης καθώς οι συγκεκριµένες ιστοσελίδες εκτιµάται ότι έχουν ιδιαίτερη σηµασία για τους χρήστες του συστήµατος). 4. Τα Τελευταία Νέα (δηλ. Οι 5 πιο πρόσφατες καταχωρήσεις στα Νέα/Ανακοινώσεις. Στη default (δηλ. εξ ορισµού) περίπτωση οι ανακοινώσεις εµφανίζονται µε τη µορφή των τίτλων τους που είναι σύνδεσµοι. Όταν ο χρήστης επιλέξει έναν από τους τίτλους στην περιοχή αυτή εµφανίζεται αναλυτικά η συγκεκριµένη καταχώρηση (βλέπε και Εικόνα 11). 4. και 5. Animated γραφικά και κείµενα. Και στις 2 περιοχές εµφανίζονται κείµενα και κινούµενα γραφικά και εικόνες που περιγράφουν το e-συµβουλεύειν (τι είναι και ποια πλεονεκτήµατα προσφέρει στους συνδροµητές του). Στόχος είναι η προώθηση του συστήµατος και η µεγαλύτερη συγκέντρωση της προσοχής του επισκέπτη (engagement) µέσω της κίνησης. 15

6. Υποσέλιδο, όπου παρέχεται σύνδεσµος προς το εταιρικό site της µητρικής Planet Ernst & Young στον όµιλο της οποίας ανήκει η PLANNER («Μια Εταιρεία του οµίλου Ernst & Young», http://www.planetey.com) και το site του Ινστιτούτου που υλοποίησε το e- Συµβουλεύειν ( Σχεδίαση και Ανάπτυξη ΕΜ Τεχνολογιών ιαιδκτύου & Πολυµέσων ΕΑΙΤΥ», http://em5.cti.gr). οµικά, οι πληροφορίες στο συµβουλευτικό portal είναι οργανωµένες (όπως φαίνεται και στην Εικόνα 3) σε 6 θεµατικές ενότητες: 1. Εταιρία Στη συγκεκριµένη ενότητα παρουσιάζεται η εταιρία Planner, οι δραστηριότητές της, τα προϊόντα της και τα στοιχεία επικοινωνίας. 2. Ε-Συµβουλεύειν. Εδώ παρουσιάζεται η υπηρεσία του e-συµβουλεύειν και τα πλεονεκτήµατά της έναντι παραδοσιακών µεθόδων. 3. Υπηρεσίες: Η συγκεκριµένη ενότητα αφορά εγγεγραµµένους χρήστες στο σύστηµα και είναι συνδροµητική. Η είσοδος στις επιλογές γίνεται µε την εισαγωγή του ονόµατος χρήστη και ενός κωδικού. 4. Νέα: Νέα και ανακοινώσεις που αφορούν τους εγγεγραµµένους και µη χρήστες του συστήµατος. 5. Επικοινωνία: Άµεση επικοινωνία µέσα από το σύστηµα e Συµβουλεύειν 6. Ο λογαριασµός µου. Η ενότητα αυτή εµφανίζεται µόνο στους εγγεγραµµένους χρήστες και µόνο όταν έχουν διαπιστευτεί από το σύστηµα. ίνεται η δυνατότητα αλλαγής προσωπικών στοιχείων και κωδικού χρήστη. Το κύριο µέρος του συστήµατος έχει υλοποιηθεί µε το πρόγραµµα Flash MX της εταιρίας Macromedia. Ο λόγος που επιλέχθηκε αυτή λύση είναι ότι το Flash MX δίνει τη δυνατότητα δηµιουργίας ενός εύχρηστου και λειτουργικού περιβάλλοντος στο οποίο δεν υπάρχουν τα προβλήµατα των εφαρµογών διαδικτύου που χρησιµοποιούν δυναµικές σελίδες. Επιπλέον, µετά την σύνδεση του χρήστη µε το σύστηµα, το περιβάλλον εκτελείται µε τη βοήθεια του διαφυλλιστή στον υπολογιστή του χρήστη, γεγονός που µειώνει την επικοινωνία του διαφυλλιστή µε τον εξυπηρετητή ιστοσελίδων. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η κατασκευή των ερωτηµατολογίων. Τα ερωτηµατολόγια έχουν υλοποιηθεί µε HTML 4.01. Ο λόγος είναι ότι η πολυπλοκότητα των ερωτηµατολογίων επέβαλε έναν πιο απλό τρόπο υλοποίησης. Οι έλεγχοι στο ερωτηµατολόγιο για το αν συµπληρώθηκαν όλα τα πεδία έχουν υλοποιηθεί µε JavaScript. Η επικοινωνία µε τη βάση δεδοµένων γίνεται µε τις τεχνολογία Active Server Pages (ASP) και ADO (ActiveX Database Object). Όπως έχει αναφερθεί και προηγουµένως η τεχνολογία ASP επιτρέπει τη δηµιουργία δυναµικών ιστοσελίδων µε εξυπηρετητή τον IIS. Η τεχνολογία ADO παρέχει ένα κοινό τρόπο πρόσβασης σε διάφορες βάσεις δεδοµένων χωρίς ο χρήστης να γνωρίζει τις τεχνικές ιδιαιτερότητες για κάθε σύστηµα βάσης δεδοµένων. Τα ASP scriptings χρησιµοποιούνται για όπου υπάρχει απαίτηση δυναµικού περιεχοµένου. Εγγραφή και Πιστοποίηση χρήστη, αλλαγή στοιχείων του χρήστη. Νέα και Εκδηλώσεις. Συνδροµητικές υπηρεσίες όπως η πρόσβαση στην Online Βιβλιοθήκη, και τις ιαγνωστικές Μελέτες. 16

Αρχική σελίδα e-συµβουλεύειν Η Εταιρεία µας Το e-συµβουλεύειν Υπηρεσίες Τα Νέα µας Επικοινωνία O Λογαριασµός µου Ποιοι Είµαστε Τί είναι Εκδηλώσεις Βιβλιοθήκη Ανακοινώσεων Επικοινωνήστε µαζί µας Στοιχεία Ατοµικού Λογαριασµού ραστηριότητες Πλεονεκτήµατα Προκυρήξεις Προγράµµατα Γ' ΚΠΣ Προγράµµατα Ε.Ε. Αναπτυξιακός Νόµος Προγράµµατα µε προθεσµία Προγράµµατα ανοιχτά έως 2006 Αναµενόµενες Προκηρύξεις Προϊόντα Χρηµατοδότηση Χρηµατοπιστωτικοί Οργανισµοί Προγράµµατα Στοιχεία Επικοινωνίας ιαγνωστικές Μελέτες Χρηµατοοικονοµική ιοίκηση Πωλήσεις-Marketing Ανθρώπινο υναµικό Οργάνωση & ιοίκηση Παραγωγής - Τεχνολογία Στρατηγικός & Επιχειρηµατικός Σχεδιασµός Βιβλιοθήκη ανά Θεµατική Ενότητα Εταιρίες Φορείς Φορείς Πιστοποίησης Περιοδικά/Βιβλία Εκπαίδευση/Κατάρτιση Θεσµικό Πλαίσιο Χρήσιµες Συνδέσεις Εικόνα 3. οµή συµβουλευτικού portal e-συµβουλεύειν Σελίδες ιαχείρισης Οι σελίδες διαχείρισης αποτελούν το βασικό εργαλείο ενηµέρωσης και διαχείρισης των δεδοµένων του συστήµατος. Η φιλοσοφία στην οποία βασίστηκε ο σχεδιασµός των σελίδων διαχείρισης είναι η απλότητα και ταυτόχρονα η µεγάλη λειτουργικότητα. Κατά το σχεδιασµό γνώµονας ήταν το γεγονός ότι η διαχείριση των δεδοµένων θα γίνεται από άτοµα που δεν έχουν τεχνικό υπόβαθρο στο χώρο της πληροφορικής και γι αυτό το λόγο οι σελίδες διαχείρισης σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν ώστε να είναι απλές, λειτουργικές και εύχρηστες και να προϋποθέτουν ελάχιστο χρόνο εκµάθησης. Μεγάλη σηµασία δόθηκε στην πρόληψη λαθών καθώς και στη ενηµέρωση του χρήστη για σφάλµατα. Το σύστηµα προειδοποιεί το χρήστη όταν δεν συµπληρώνει σωστά τα απαραίτητα πεδία, ή όταν ξεπερνάει τα όρια των επιτρεπόµενων χαρακτήρων καθώς και προειδοποιητικά µηνύµατα όταν επιχειρείται κάποια διαγραφή. Επιπλέον εντελώς διάφανα φροντίζει να αφαιρεί µη επιτρεπόµενους χαρακτήρες που µπορεί να εισάγει κατά λάθος ο χρήστης και έτσι να αποφεύγεται η αποσταθεροποίηση του συστήµατος. Με βάση τα παραπάνω οι σελίδες διαχείρισης χωρίζονται σε 4 ζώνες (Εικόνα 4): 1. 1Επικεφαλίδα, όπου εµφανίζεται το λογότυπο της εταιρίας-κατόχου 2. Επιλογές διαχείρισης δεδοµένων (δυναµική δενδρικής δοµή που οµαδοποιεί θεµατικά τις επιλογές διαχείρισης σε 10 κατηγορίες, όπως φαίνεται στην εικόνα που ακολουθεί. 17

3. Περιοχή εµφάνισης δεδοµένων (λίστες και φόρµες σε άµεση επικοινωνία µε τη βάση δεδοµένων που υποστηρίζουν όλες τις ενέργειες διαχείρισης) 4. Υποσέλιδο, όπου παρέχονται σύνδεσµοι προς το web site της εταιρείας κατόχου του e- Συµβουλεύειν (Planner) και της οµάδας υλοποίησης του συστήµατος (E.A.ITY). 1 2 3 4 Εικόνα 4. Οι 4 ζώνες στις σελίδες διαχείρισης Οι επιλογές της διαχείρισης δίνονται µε ιεραρχική µορφή. Το δέντρο ιεράρχησης είναι έτσι κατασκευασµένο ώστε να µην εµφανίζει όλες τις λειτουργίες για κάθε κατηγορία δεδοµένων. Αντίθετα ο χρήστης µπορεί να επιλέξει την κατηγορία που θέλει να επεξεργαστεί και να δει τις συγκεκριµένες επιλογές. Το ιεραρχικό δέντρο για τις επιλογές διαχείρισης έχει κατασκευαστεί χρησιµοποιώντας την τεχνολογία JavaScript. Το πλεονέκτηµα αυτής της τεχνολογίας στην συγκεκριµένη περίπτωση είναι ότι προστίθεται λειτουργικότητα που δε συναντάται στις συνήθεις εφαρµογές διαδικτύου, παρά µόνο στις παραδοσιακές παραθυρικές εφαρµογές. JavaScript επίσης χρησιµοποιείται και για τον έλεγχο των πεδίων. Εδώ το πλεονέκτηµα αυτής της τεχνολογίας είναι ότι επιτρέπει τον έλεγχο των στοιχείων πριν ο χρήστης προσθέσει ή µεταβάλει τα δεδοµένα στη βάση. Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνουµε αποσυµφόρηση της επικοινωνίας µε το δίκτυο, και µειώνεται το φορτίο στον εξυπηρετητή καθώς περιορίζεται το πλήθος των απαιτούµενων ελέγχων σε αυτούς που αφορούν µη επιτρεπόµενους χαρακτήρες (οι οποίοι και αφαιρούνται πριν αποθηκευτούν). 18

Οι υπόλοιπες τεχνολογίες που χρησιµοποιήθηκαν είναι, όπως προαναφέρθηκαν και παραπάνω η HTML 4.01 για την κατασκευή των ιστοσελίδων, ASP για τη δηµιουργία δυναµικών ιστοσελίδων και ADO για τη επικοινωνία του ASP µε τη βάση δεδοµένων. Βάση δεδοµένων Όπως έχει αναφερθεί οι περισσότερες πληροφορίες αποθηκεύονται σε µία σχεσιακή βάση δεδοµένων. Για τις ανάγκες υλοποίησης του e-συµβουλεύειν, το σχήµα των δεδοµένων που χρησιµοποιήθηκε αποτελείται από τους παρακάτω πίνακες: users: Τα στοιχεία των χρηστών που είτε είναι εγγεγραµµένοι στο σύστηµα είτε έχουν κάνει αίτηση να εγγραφούν και περιµένουν έγκριση. news: Οι ανακοινώσεις του συστήµατος που εισάγονται από διαχειριστές αλλά είναι προσβάσιµες ανοιχτά από όλους τους επισκέπτες του portal. events: Λίστα µε πληροφορίες για τις επερχόµενες εκδηλώσεις (ηµεροµηνία διεξαγωγής, τόπος, διοργάνωση, θεµατικά, κτλ.). companies: Κατάλογος µε τις εταιρίες (και τα στοιχεία επικοινωνίας τους) που δραστηριοποιούνται στις διάφορες θεµατικές ενότητες. foreis: Κατάλογος µε τους φορείς που δραστηριοποιούνται στις διάφορες θεµατικές ενότητες. foreis_pist: Κατάλογος µε τους φορείς πιστοποίησης που δραστηριοποιούνται στις διάφορες θεµατικές ενότητες. nomothesia: Κατάλογος µε τα νοµοθετικά διατάγµατα που αφορούν τις διάφορες θεµατικές ενότητες. education: Φορείς κατάρτισης µε στοιχεία επικοινωνίας και πληροφορίες σχετικά µε τους τύπους της παρεχόµενης εκπαίδευσης. links: Κατάλογος µε υπερσυνδέσµους. Bibliografia: Κατάλογος µε βιβλιογραφικές αναφορές. Επιπλέον υπάρχουν και 5 πίνακες (erot1-5), ένας για κάθε διαγνωστική µελέτη. Κάθε γραµµή του πίνακα σχετίζεται µε ένα συγκεκριµένο χρήστη ώστε να µην επιτρέπεται να συµπληρωθεί ένα ερωτηµατολόγια δύο φορές από τον ίδιο συνδροµητή. Στον πίνακα φυλάσσονται οι απαντήσεις που έχει υποβάλει ο συγκεκριµένος χρήστης και στη συνέχεια αποστέλλονται µε αυτόµατο e-mail στο προσωπικό της Planner που θα αναλάβει να συντάξει και να αποστείλει την διαγνωστική µελέτη για βελτίωση της εταιρείας του συνδροµητή στον αντίστοιχο τοµέα. Στην παρακάτω εικόνα παρουσιάζεται η σχηµατική άποψη της βάσης δεδοµένων µε σηµειογραφία UML (Unified Modeling Language). 19

erot4 [ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ] PK FK1 id [id] 15 Ερωτήσεις [] userid [Κωδικός Αριθµός χρήστη] u:r d:r έχει συµπληρώσει έχει συµπληρώσει u:c d:r erot2 [ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ MARKETING] PK FK1 id [id] userid [userid] 27 Ερωτήσεις [] erot5 [ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ] PK FK1 erot1 [ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΟΙΚΗΣΗ] PK FK1 id [id] userid [userid] 20 ερωτήσεις [] id [id] userid [userid] 40 ερωτήσεις [] u:c d:r έχει συµπληρώσει u:c d:r έχει συµπληρώσει PK users [Χρήστες] userid [Κωδικός Αριθµός χρήστη] username [Όνοµα χρήστη] passwd [Κωδικός Χρήστη] firstname [Όνοµα] lastname [Επίθετο] address [ ιεύθυνση] phone [Τηλέφωνο] fax [fax] email [Ε-mail] title [Επωνυµία Εταιρίας] drastiriotita [drastiriotita] afm [afm] approved [Εγγριση] eidos [Κατηγορία πελάτη] id [id] PK u:c d:r PK Έχει συµπληρώσει FK1 erot3 [ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΥΝΑΜΙΚΟ] id [id] userid [userid] 31 Ερωτήσεις [] companies [Εταιρίες] ID [Κωδικός Εταιρίας] title [Επωνυµία Εταιρίας] address [ ιεύθυνση Εταιρίας] city [Πόλη] phone [Τηλέφωνο] fax [ΦΑΞ] email [E-mail] url [ ικτυακός Τόπος] eidos [Είδος δραστηριότητας] perigrafi [Περιγραφή] them1 [Τεχνολογία] them2 [Ενέργεια] them3 [Περιβάλλον] them4 [Marketing - Πωλήσεις] them5 [Οικονοµική ιαχείριση] them6 [Στρατηγικός Σχεδιασµός] them7 [ ιαχειριστικά Συστήµατα] PK foreis_pist [Φορείς Πιστοποίησης] ID [Κωδικός φορέα] title [Επωνυµία Φορέα] address [ ιεύθυνση Φορέα] phone [Τηλέφωνο Φορέα] city [Πόλη φορέα] fax [Φαξ Φορέα] email [Ε-mail Φορέα] url [ ικτυακός Τόπος] notes [Περιγραφή ραστηριότητας] them1 [Τεχνολογία] them2 [Ενέργεια] them3 [Περιβάλλον] them4 [Marketing - Πωλήσεις] them5 [Οικονοµική ιαχείριση] them6 [Στρατηγικός Σχεδιασµός] them7 [ ιαχειριστικά Συστήµατα] PK links [Σύνδεσµοι] ID [Κωδικός συνδέσµου] url [ ιεύθυνση] title [Τίτλος] perigrafi [Παρατηρήσεις/Σχόλια] them1 [Τεχνολογία] them2 [Ενέργεια] them3 [Περιβάλλον] them4 [Marketing - Πωλήσεις] them5 [Οικονοµική ιαχείρηση] them6 [Στρατηγικός Σχεδιασµός] them7 [ ιαχειριστικά Συστήµατα] events [Εκδηλώσεις] id [Κωδικός εκδήλωσης] PK nomothesia [Θεσµικό Πλαίσιο] ID [Κωδικός Νοµοθεσίας] nomos [Κωδικός Νόµου] fek [Κωδικός ΦΕΚ] perigrafi [Περιγραφή] notes [Παρατηρήσεις / Σχόλια] url [ ικτυακός τόπος] them1 [Τεχνολογία] them2 [Ενέργεια] them3 [Περιβάλλον] them4 [Marketing - Πωλήσεις] them5 [Οικονοµική ιαχείριση] them6 [Στρατηγικός Σχεδιασµός] them7 [ ιαχειριστικά Συστήµατα] PK foreis [Φορείς] ID [Κωδικός Φορέα] title [Επωνυµία Φορέα] address [ ιεύθυνση Φορέα] phone [Τηλέφωνο Φορέα] city [Πόλη Φορέα] fax [ΦΑΞ Φορέα] country [Χώρα Φορέα] email [Ε-mail] url [ ικτυακός Τόπος] notes [Περιγραφή ραστηριότητας] them1 [Τεχνολογία] them2 [Ενέργεια] them3 [Περιβάλλον] them4 [Marketing - Πωλήσεις] them5 [Οικονοµική ιαχείριση] them6 [Στρατηγικός Σχεδιασµός] them7 [ ιαχειριστικά Συστήµατα] eventsdate [Ηµεροµηνία] eventstitle [Τίτλος] eventsbody [Περιγραφή] eventslink [ ικτυακός Τόπος] news [Ανακοινώσεις] id [Κωδικός Ανακοίνωσης] PK education [Εκπαίδευση/Κατάρτηση] id [Κωδικός Φορέα Εκπαίδευσης] title [Επωνυµία Φορέα Κατάρτησης] address [ ιεύθυνση φορέα κατάρτησης] phone [Τηλέφωνο φορέα κατάρτησης] fax [FAX φορέα κατάρτησης] email [E-mail φορέα κατάρτησης] url [ ικτυακός τόπος] eidos [Τύπος εκπαίδευσης] notes [Παρατηρήσεις] them1 [Τεχνολογία] them2 [Ενέργεια] them3 [Περιβάλλον] them4 [Marketing - Πωλήσεις] them5 [Οικονοµική ιαχείριση] them6 [Στρατηγικός Σχεδιασµός] them7 [ ιαχειριστικά Συστήµατα] PK Bibliografia [Βιβλιογραφικές αναφορές] ID [Κωδικός Βιβλιογρφικής Αναφοράς] source [Είδος βιβλ. πηγής] title [Τίτλος] isbn [Εκδότης - Ιδιοκτήτης] address [ ιεύθυνση] phone [Τηλέφωνο] fax [Φαξ] email [Ε-mail] url [ ικτυακός Τόπος] periexomena [Περιεχόµενα] notes [Παρατηρήσεις] them1 [Τεχνολογία] them2 [Ενέργεια] them3 [Περιβάλλον] them4 [Marketing - Πωλήσεις] them5 [Οικονοµική ιαχείριση] them6 [Στρατηγικός Σχεδιασµός] them7 [ ιαχειριστικά Συστήµατα] newsdate [Ηµεροµηνία Καταχώρισης] newstitle [Τίτλος Ανακοίνωσης] newsbody [Κείµενο ανακοίνωσης] newslink [ ικτυακός Τόπος] Εικόνα 5. Σχεσιακό ιάγραµµα της Βάσης εδοµένων του e-συµβουλεύειν σε UML 20

5. Περιήγηση στο e-συμβουλευειν: Ο ΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παραθέτουµε µια σειρά από χαρακτηριστικά instances (στιγµιότυπα) του συστήµατος e- Συµβουλεύειν (τόσο του portal όσο και των φορµών διαχείρισής του). Εικόνα 6. Η Αρχική Σελίδα (Home Page) της Συµβουλευτικής Πύλης e-συμβουλευειν 21

Εικόνα 7. Η πρώτη σελίδα της κατηγορίας «Η Εταιρεία µας» µε θέµα «Ποιοι Είµαστε». O χρήστης µπορεί να πλοηγηθεί στις υπόλοιπες 3 επιλογές («ραστηριότητες», «Προϊόντα», και «Στοιχεία Επικοινωνίας»). Εικόνα 8. Η πρώτη σελίδα της κατηγορίας «Το e-συµβουλεύειν» µε θέµα «Τι Είναι». Παρέχει µια συνοπτική περιγραφή του συστήµατος και των παρεχόµενων υπηρεσιών ( ιαγνωστικές Μελέτες και Πληροφόρηση/Ενηµέρωση). 22

Εικόνα 9. Η σελίδα «Εκδηλώσεις» που καλείται από το υποµενού «Υπηρεσίες». Παρέχει λίστα από επικείµενες εκδηλώσεις (τίτλος, ηµεροµηνία διεξαγωγής, σύντοµη περιγραφή και προαιρετικά σχετική διεύθυνση στο web µε περισσότερες πληροφορίες) που ενδέχεται να αφορούν µια επιχείρηση (η πρόσβαση στη σελίδα αυτή είναι ελεύθερη). Στη λίστα εµφανίζονται µόνο οι εκδηλώσεις που έχουν ηµεροµηνία έναρξης από την τρέχουσα και µετά. Εικόνα 10. Sceenshot από το στιγµιότυπο του συστήµατος στην περίπτωση που ο επισκέπτης επιλέξει να δει τη σελίδα «Προκυρήξεις» ενώ δεν έχει ακόµη συνδεθεί στο λογαριασµό του (δεν έχει εισάγει Όνοµα και Κωδικό χρήστη). Ο διάλογος που εµφανίζεται τον ενηµερώνει ότι στη συγκεκριµένη υπηρεσία έχουν πρόσβαση µόνο οι συνδροµητές του e- Συµβουλεύειν και ζητά να εισαχθούν τα στοιχεία του λογαριασµού. Εάν ο χρήστης δεν είναι συνδροµητής µπορεί να ζητήσει να γίνει συµπληρώνοντας τη «Φόρµα εγγραφής» νέου συνδροµητή (βλέπε Εικόνα 25), ενώ εάν είναι ήδη συνδροµητής αλλά έχει ξεχάσει τον κωδικό του, µπορεί να επιλέξει «Ανάκτηση» (βλέπε Εικόνα 27). 23