ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΡΙΛΙΖΑΣ ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΤΟΥ ΙΣΤΑΜΕ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ» ΤΡΙΤΗ 15 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2009 Να ευχαριστήσω πάρα πολύ το ΙΣΤΑΜΕ, να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο, το ιοικητικό Συµβούλιο που ανέλαβαν αυτή την πρωτοβουλία, να ευχαριστήσω πολύ όλους για την παρουσία και το ενδιαφέρον που δείχνετε για όλα αυτά τα ζητήµατα σε µία κοινή προσπάθεια και έναν κοινό αγώνα που κάνουµε. Και επιτρέψτε µου πριν αρχίσω να κάνω µια ειδική αναφορά σε κάποιους ξεχωριστούς ανθρώπους που αγωνιστήκανε όλα τα προηγούµενα χρόνια για τη θεµελίωση και την ανάπτυξη του Εθνικού Συστήµατος Υγείας, ανθρώπους που έχω την τιµή να διαδεχθώ σ αυτή τη νέα Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ξεκινώντας από τον Παρασκευά Αυγερινό που σήµερα είναι εδώ κοντά µας, τον άνθρωπο που στην πρώτη Κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, στην ιστορική Κυβέρνηση του 1981 έβαλε τον πρώτο λίθο για να ξεκινήσει το Εθνικό Σύστηµα υγείας που στη συνέχεια αναπτύχθηκε µε τον Γιώργο Γεννηµατά. Να αναφέρω τον Νίκο τον Φαρµάκη που βλέπω εδώ, που υπηρέτησε αυτό το χώρο. Κάπου εδώ είναι ο Φραγκλίνος ο Παπαδέλης και είναι φυσικά και ο Μανώλης ο Σκουλάκης που κι εκείνος υπηρέτησε σ αυτό το Υπουργείο.
Αισθάνοµαι την ανάγκη να κάνω αυτή την αναφορά, γιατί θέλω µ αυτό τον τρόπο να πω, ότι µπορεί το Εθνικό Σύστηµα Υγείας να έχει πάρα πολλά προβλήµατα, µπορεί κυριολεκτικά να είναι µία µαύρη εικόνα σήµερα η εικόνα στα δηµόσια νοσοκοµεία και στη δηµόσια υγεία στη χώρα µας, αλλά είµαστε περήφανοι σαν ΠΑΣΟΚ, σαν ηµοκρατική Παράταξη ότι κάναµε για πρώτη φορά πράξη το κοινωνικό κράτος στη χώρα µας µε πολύ µεγάλη καθυστέρηση σε σχέση µε την υπόλοιπη Ευρώπη. Και βέβαια η υγεία, η δηµόσια υγεία, το Εθνικό Σύστηµα υγείας είναι η καρδιά ενός ευνοµούµενου δηµοκρατικού, αποτελεσµατικού κοινωνικού κράτους. Θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ το ΙΣΤΑΜΕ γιατί εδώ θέλω να πω κάτι που ίσως δεν είναι αρκετά γνωστό και µάλιστα να κάνω και µια αναφορά στον Αντιπρόεδρο τον Αντώνη τον ηµόπουλο, γιατί γύρω από το ΙΣΤΑΜΕ µε την πλήρη συµµετοχή όλων, µε τη συµµετοχή του Τοµέα Υγείας του ΠΑΣΟΚ, είναι εδώ ο Γραµµατέας ο Ηλίας Καρανίκας, µε το Λεωνίδα τον Γρηγοράκο που στήριξε αυτή την προσπάθεια ανελλιπώς από το ιοικητικό Συµβούλιο του ΙΣΤΑΜΕ, µε όλους τους συναδέλφους και συντρόφους από το χώρο της υγείας, τους γιατρούς, τους νοσηλευτές, όλο τον κόσµο ο οποίος πραγµατικά πονούσε αυτό το χώρο κάναµε µία πάρα πολύ σηµαντική δουλειά όλο το προηγούµενο διάστηµα πριν από τις εκλογές. Και αυτό που νοµίζω είχατε και την ευκαιρία να συζητήσετε ήδη εδώ, να παρουσιαστεί αυτό που καταγράφηκε στο κυβερνητικό µας πρόγραµµα που είχα την ευθύνη να συντονίζω από την πλευρά του Κινήµατος ήταν πραγµατικά ένα καταστάλαγµα µιας πολύ συνθετικής και ουσιαστικής δουλειάς. Και έχει αξία, έχει πραγµατικά σηµασία ότι αυτό που καταγράψαµε στο κυβερνητικό µας πρόγραµµα ως πρόγραµµα της υγείας και εκεί πρέπει να πω κατ ευχή συγκυρία ότι έπαιξε πολύ µεγάλο ρόλο και η Φώφη Γεννηµατά, η Υφυπουργός σήµερα, δηλαδή ότι έχουµε κληθεί από κοινού να υλοποιήσουµε κάτι για το οποίο δουλέψαµε όλο το προηγούµενο διάστηµα, έχει ιδιαίτερη σηµασία ότι δεν µείναµε απλώς σε κάποιες διαπιστώσεις ή σε κάποιες προβλέψεις ή σε κάποια προεκλογικά λόγια, ότι εξ αρχής ξεκινώντας από τις προγραµµατικές δηλώσεις στη Βουλή ο Πρόεδρος, 2
ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Πρωθυπουργός της χώρας επανέλαβε µία προς µία τις βασικές δεσµεύσεις του κυβερνητικού µας προγράµµατος. Και στη συνέχεια δεν µείναµε απλώς στο να επαναλάβουµε τις βασικές αυτές κατευθύνσεις, αλλά έχουµε ήδη δροµολογήσει και ξεκινήσει συγκεκριµένα πράγµατα. έχουµε ήδη δώσει σ αυτές τις πρώτες 60 µέρες της διακυβέρνησης ένα συγκεκριµένο δείγµα γραφής. Θα ήθελα να κάνω και µια αναφορά πριν µπω στα πιο ειδικά θέµατα στα ζητήµατα που τέθηκαν χθες στο Ζάππειο γιατί είναι απόλυτα επίκαιρο, νοµίζω άκουσα προηγούµενα και το Σωτήρη γιατί εκείνη την ώρα µπήκα στην αίθουσα να αναφέρεται σ αυτό, έχει ιδιαίτερη σηµασία ότι σε µία στιγµή που κυριολεκτικά η οικονοµία είναι στο κόκκινο, που ζούµε µία πάρα πολύ δύσκολη συγκυρία όπου πρέπει να ανταποκριθούµε, να µπορέσουµε να οδηγήσουµε τη χώρα µπροστά, να µπορέσουµε να χτίσουµε ξανά τη νέα αξιοπιστία της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, να µπορέσουµε να αναθερµάνουµε την οικονοµία, να µπορέσουµε να στηρίξουµε µία κοινωνία που πάσχει κυριολεκτικά µέσα από την εγχώρια και τη διεθνή κρίση, έχει ιδιαίτερη σηµασία ότι σ αυτή τη δύσκολη συγκυρία ο Πρωθυπουργός της χώρας είπε χθες άλλη µια φορά µε σαφήνεια, η υγεία είναι προτεραιότητα και εµείς δεν θα κάνουµε καµία έκπτωση όσον αφορά τη στήριξη της υγείας, τη στήριξη των προτεραιοτήτων µας. Και γι αυτό το λόγο και στον προϋπολογισµό που ξεκινάει το Σάββατο στη Βουλή, τον προϋπολογισµό του 2010 η υγεία έχει αύξηση δαπανών κατά 3,1%, αλλά το πιο κρίσιµο οι βασικές µας δεσµεύσεις παραµένουν συγκεκριµένες και παραµένουν να είναι για µας οι προτεραιότητες που ακολουθούµε και θα ακολουθήσουµε την επόµενη χρονιά. Βέβαια είναι σαφές ότι σ αυτή την προσπάθεια προχωράµε µε κάποιες συγκεκριµένες αξίες και αρχές και η βασική αξία για µας είναι ότι η υγεία πάνω απ όλα είναι δηµόσιο αγαθό, η υγεία είναι δικαίωµα του πολίτη και γύρω απ αυτές τις δύο βασικές αξίες οικοδοµούµε και οφείλουµε µε έµπρακτο τρόπο να προχωρήσουµε στη στήριξη, στην αναγέννηση, στην οικοδόµηση ενός πραγµατικού Εθνικού Συστήµατος Υγείας που να µπορεί να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες, στις νέες απαιτήσεις και στα νέα προβλήµατα. 3
Ταυτόχρονα η υγεία εκτός από δηµόσιο αγαθό και από δικαίωµα είναι και υποχρέωση της πολιτείας και είναι υποχρέωση την οποία πρέπει έµπρακτα να αποδεικνύει. Όπως καταλαβαίνετε όταν αναλάβαµε αυτό το Υπουργείο µέσα στη συνολική αυτή µαύρη εικόνα της οικονοµίας και των προβληµάτων ίσως είναι από τις πιο µαύρες πτυχές αυτής της µαύρης εικόνας η κατάσταση που βρήκαµε στα δηµόσια νοσοκοµεία της χώρας. Απέχει ακόµα περισσότερο και από τις χειρότερες εκτιµήσεις που είχαµε, γιατί και σαν αντιπολίτευση πηγαίναµε, κάναµε περιοδείες και µε τους συναδέλφους βουλευτές και µε τις οργανώσεις µας, ήµασταν παρόντες στα θέµατα της υγείας. Βρήκαµε, λοιπόν, ένα σύστηµα το οποίο είναι κυριολεκτικά απαξιωµένο, αποδυναµωµένο, υποχρηµατοδοτούµενο όλα τα προηγούµενα χρόνια χωρίς φυσικά την αναγκαία στελέχωση κι αυτό δεν ήταν απλώς θέµα συγκυρίας ή νοµοτελειακών προβληµάτων, ήταν καθαρό θέµα επιλογής του ποιες επιλογές γίνανε όλα αυτά τα χρόνια. Και βέβαια πολλά προβλήµατα είναι διαχρονικά. Εµείς δεν θα αρνηθούµε ότι δεν υπήρχαν προβλήµατα στο σύστηµα και πριν το 2004, αλλά υπήρχε µία βασική επιλογή να στηριχθεί το Εθνικό Σύστηµα Υγείας και η δηµόσια υγεία στη χώρα µας. Αυτό που έγινε τα τελευταία χρόνια ήταν µια συστηµατική απαξίωση και αποδυνάµωση και έπρεπε εξ αρχής µέσα στις πρώτες 100 µέρες να πάρουµε εκείνα τα µέτρα, τα οποία από τη µια πλευρά θα δηµιουργούσαν εκείνες τις δυνατότητες να στηριχθεί το σύστηµα, να µπορέσουµε να µαζέψουµε όλα αυτά τα απόνερα, τις µαύρες τρύπες, να δώσουµε µία βάση αξιοπιστίας στην προσπάθειά µας, γιατί πρέπει να σας πω κάτι που µε έχει κάνει να εκπλαγώ είναι η απίστευτη δυσπιστία που υπήρχε το πρώτο διάστηµα. ηλαδή µπορεί να αναγνωριζόταν µια καλή πρόθεση, αλλά ό,τι και να λέγαµε αντιµετωπίζαµε µία απίστευτη δυσπιστία, γιατί είναι ένας χώρος ο οποίος -εγώ θα χρησιµοποιήσω τη λέξη- ένιωθε προδοµένος. Και εγώ δεν θα πω ότι δεν υπάρχουν και κακές συµπεριφορές ή κακές πρακτικές ή πράγµατα που οφείλουµε να αντιµετωπίσουµε για να πάµε και το µαχαίρι στο κόκαλο όπου χρειαστεί, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουµε ότι αν υπάρχει στη 4
χώρα µας αυτή τη στιγµή και λειτουργεί ένα δηµόσιο σύστηµα υγείας οφείλεται σε έναν πατριωτισµό που υπάρχει στο ιατρικό, στο νοσηλευτικό και στο λοιπό προσωπικό του Εθνικού Συστήµατος Υγείας, έναν πατριωτισµό που κρατάει αυτό το σύστηµα ζωντανό, αλλά το θέµα είναι πώς προχωράς παραπέρα. Έπρεπε, λοιπόν, εξ αρχής να κάνουµε κάποιες βασικές πρώτες κινήσεις. Η πρώτη και αυτονόητη κίνηση είναι φυσικά τα τεράστια χρέη που έχουµε κληρονοµήσει όσον αφορά τα νοσοκοµεία, χρέη που πρέπει να σας πω, είναι εδώ και ο Γενικός µας Γραµµατέας, ο Νίκος ο Πολύζος, που µε το που ανέλαβε είναι από τα πρώτα πράγµατα που χειρίζεται µαζί µε το Υπουργείο Οικονοµικών σε µία κοινή επιτροπή, αυτή τη στιγµή πιστοποιηµένα ξεπερνούν τα 6,3 δις χρέη, τα οποία διαµορφώθηκαν από το 2005 και µετά. Χρέη τα οποία είναι πραγµατικά όχι απλώς τροχοπέδη, δεν µπορείς να προχωρήσεις µπροστά να κάνεις οτιδήποτε, να δηµιουργήσεις νέες δυνατότητες, να κάνεις θεσµικές αλλαγές, να ρίξεις περισσότερα κονδύλια και να επενδύσεις στην υγεία αν δεν µπορέσεις να εξυγιάνεις ένα τέτοιο χώρο. Άρα, λοιπόν, αυτό είναι µία πρώτη προτεραιότητα. Και έλεγα πριν και στους συναδέλφους στο ΚΤΕ Υγείας στη Βουλή, ότι ήταν µία από τις πολύ άσχηµες εµπειρίας που αισθάνθηκα πηγαίνοντας στο Συµβούλιο Υπουργών Υγείας πριν από λίγες µέρες στις Βρυξέλλες, όταν Υπουργός από άλλη χώρα µου έθεσε το θέµα των χρεών από ξένες εταιρείες προµηθευτών στα ελληνικά νοσοκοµεία. Και όπως ξέρετε είναι από τα βασικά θέµατα που θέτουν, µέχρι και ο Αλµούνια έκανε ειδική σύσκεψη όσον αφορά τα χρέη των ελληνικών νοσοκοµείων. Αυτό, λοιπόν, ήταν µία πρώτη και άµεση προτεραιότητα και εκεί έχουµε µία κοινή δέσµευση µε το οικονοµικό επιτελείο να µπορέσουµε έως το τέλος του χρόνου να υπάρχει ένας διακανονισµός γύρω από τα χρέη. Βέβαια αυτό δεν αρκεί από µόνο του και τώρα µιλάω πάντα για τις 100 πρώτες µέρες, οι οποίες όµως δίνουν το πλαίσιο που µπορούµε να προχωρήσουµε και να οικοδοµήσουµε, δεν αρκεί αυτό αν δεν αλλάξουµε συνολικά µια λειτουργία στο Εθνικό Σύστηµα Υγείας και στα ασφαλιστικά ταµεία. 5
Αυτό τέθηκε µετ επιτάσεως χθες και από τον Γιώργο Παπανδρέου στο Ζάππειο, ότι δηλαδή ναι εµείς δεσµευόµαστε για 1% του ΑΕΠ στην υγεία στην 4ετία, ακόµα και σ αυτό το δύσκολο προϋπολογισµό κάνουµε την αρχή, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να αλλάξει το σύστηµα προµηθειών, πρέπει να µπορέσουµε να κάνουµε πραγµατικά ένα σύστηµα το οποίο να είναι αποτελεσµατικό, να καλύπτει τις ανάγκες, να έχει τη διαφάνεια και πρέπει και προχωράµε ήδη αυτή την εβδοµάδα, πρέπει να σας ενηµερώσω- και ξανά σε µία νέα πολιτική για το φάρµακο προκειµένου ακριβώς και εκεί να υπάρχει µία άλλη πολιτική µέσα από την καθιέρωση λίστας φαρµάκων µε σύγχρονες ευρωπαϊκές προδιαγραφές και µια σειρά από άλλες προβλέψεις µαζί µε την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, µε όλο το σύστηµα που θα λειτουργήσει και θα είναι κάτι που κατατίθεται στη Βουλή αυτή την εβδοµάδα προκειµένου να λειτουργήσει µε µία βάση εξυγίανσης και εξορθολογισµού το σύστηµα. Όµως το πρώτο και επιτακτικό θέµα που έπρεπε να αντιµετωπίσουµε από τις πρώτες µέρες ήταν να µπορέσουµε να στηρίξουµε την καρδιά της λειτουργίας του συστήµατος. Αυτό σήµαινε ότι έπρεπε µε ταχύτατους ρυθµούς να προχωρήσουµε τις προσλήψεις για το νοσηλευτικό προσωπικό, που όπως ξέρετε έχουµε το θλιβερό προνόµιο, ένα από τα πολλά θλιβερά προνόµια, να είµαστε στη χειρότερη θέση όσον αφορά τα άλλα συστήµατα υγείας στην Ευρώπη. Έπρεπε να µπορέσουµε να αντιµετωπίσουµε το θέµα της οµαλής λειτουργίας των ευηµεριών που ιδιαίτερα για τα περιφερειακά νοσοκοµεία ήταν µία τροχοπέδη που δεν µπορούσε να λειτουργήσουν τα νοσοκοµεία αυτά. Έπρεπε να µπορέσουµε, λοιπόν, να προχωρήσουµε και εκεί, να µπορέσουµε να προχωρήσουµε όσον αφορά τις δεσµεύσεις για την πρόσληψη µόνιµων γιατρών στο Εθνικό Σύστηµα Υγείας για να µπορέσει πραγµατικά να µπει µία πρώτη βάση που θα δώσει ανάσα στο σύστηµα. Ταυτόχρονα µέσα σ αυτό το δύσκολο περιβάλλον είχε προστεθεί και η ανάγκη να µπορέσουµε από την πρώτη στιγµή να ανταπεξέλθουµε αποτελεσµατικά και στις ανάγκες αντιµετώπισης της πανδηµίας της νέας γρίπης, το οποίο έβαλε επιπλέον δύο σηµαντικά θέµατα, αφ ενός πώς θα προχωρήσει το σύστηµα του εθνικού εµβολιασµού και αφ 6
ετέρου σύµφωνα µε τις προδιαγραφές φυσικά που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας και αφ ετέρου το υπαρκτό θέµα της τεράστιας πίεσης που έχουν οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, που είναι και ένα µόνιµο πρόβληµα, αλλά πέραν αυτού γινόταν ακόµα πιο επιτακτικό. Βλέπετε ότι κατά µέσο όρο έχουµε φτάσει σε ένα σηµείο να έχουµε και βαριά περιστατικά, αλλά να έχουµε και περίπου 3 µε 4 θανάτους την ηµέρα, άλλο αν αυτό δεν αναδεικνύεται επαρκώς η πίεση που δέχεται το σύστηµα επιπλέον. Εκεί, λοιπόν, κάναµε κάποιες επιλογές εξ αρχής, τις κάναµε και από ανάγκη, τις κάναµε και από επιλογή. Από ανάγκη γιατί πολύ απλά να σας πω, ότι τα σχέδια που βρήκαµε ήταν σχέδια επιτελικά επί χάρτου, χωρίς καµία όµως πρόβλεψη από πίσω οργανωτική δηµοσιονοµική, δηλαδή υπήρχε ένα µεγαλόπνοο σχέδιο, ότι θα ιδρυθούν σε όλες τις Νοµαρχίες της χώρας γύρω στα 1.500 εµβολιαστικά κέντρα, θα γίνουν προσλήψεις, για κάθε τι υπήρχαν προσλήψεις εκτάκτου προσωπικού όµως, όχι φυσικά προσωπικό που θα µείνει στο Εθνικό Σύστηµα Υγείας. Και βέβαια η πραγµατικότητα ήταν ότι δεν υπήρχε ούτε 1,00 πρόβλεψη γι αυτά τα χρήµατα στο Υπουργείο Εσωτερικών. Άρα, λοιπόν, εκ των πραγµάτων έπρεπε να στραφούµε στην καρδιά του συστήµατος, στο ίδιο το Εθνικό Σύστηµα Υγείας, στα δηµόσια Νοσοκοµεία και στα Κέντρα Υγείας και αυτό ήταν και επιλογή, γιατί ήταν επιλογή να βάλουµε πραγµατικά το έµπειρο προσωπικό του Εθνικού Συστήµατος Υγείας να σηκώσει στις πλάτες του µια τέτοια ανάγκη. Και γι αυτό κάναµε αυτή την επιλογή και όντως µέσα σε πολύ λίγο χρόνο και εκ των ενόντων µε ένα σχεδιασµό µπορέσαµε µέσα στον τελευταίο µήνα από τις 16 Νοεµβρίου µέχρι σήµερα να λειτουργούν όλα αυτά τα εµβολιαστικά κέντρα και το Σύστηµα Υγείας να µπορεί να ανταπεξέρχεται. Όσον αφορά τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ήρθαν και ενίσχυσαν ακόµα περισσότερο την ανάγκη των προσλήψεων και την επιτάχυνσή τους. Και εκεί πρέπει να σας πω, ότι αντιµετωπίζουµε και ένα άλλο πρόβληµα και εσείς το ξέρετε όλοι όσοι δουλεύετε στο σύστηµα υγείας, ότι δεν υπάρχουν καν οι σωστές στατιστικές και τα σωστά στοιχεία γύρω από το χώρο της υγείας. 7
Ζητήσαµε το αυτονόητο τις πρώτες ηµέρες, ότι φέρτε µας µια στατιστική να ξέρουµε πόσοι γιατροί, πόσοι νοσηλευτές, ποιες ειδικότητες, ποιες κατηγορίες εργασίας υπάρχουν σε κάθε νοσοκοµείο της χώρας για να µπορέσουµε να ξέρουµε πως θα γίνει η πιο σωστή κατανοµή. Γιατί ξέρετε, ότι το σύστηµα υγείας µέσα στα πολλά προβλήµατα έχει και τεράστιες ανισότητες, ανισότητες οι οποίες δεν είναι απλώς στο κέντρο µε την περιφέρεια, µέσα εδώ στην Αττική που µιλάµε ξέρετε πολύ καλά την ανισότητα που υφίσταται η υτική Αθήνα ή η υτική Αττική σε σχέση µε το υπόλοιπο Λεκανοπέδιο. Αποτέλεσµα, όχι µόνο δεν υπήρχε στατιστική, µια στατιστική µας την έφερε η ΠΟΕ ΗΝ και µας την έδωσε, έτσι δεν είναι Πρόεδρε που ήταν µια στατιστική του 2005, δεν υπήρχε στο Υπουργείο άλλη στατιστική από τότε και τα στοιχεία ερχόντουσαν και διορθωνόντουσαν συνεχώς από τα νοσοκοµεία µε πολύ µεγάλη απόκλιση ως προς την αξιοπιστία τους. Παρ όλα αυτά και αν επιµένω σ αυτό είναι γιατί είναι µία µάχη εκ του συστάδην που γίνεται, πριν περάσουµε δηλαδή στα µακροπρόθεσµα, στα θεσµικά κυριολεκτικά είναι µία µάχη εκ του συστάδην που γίνεται αυτό το πρώτο διάστηµα. Είναι µία µάχη να µπορέσουµε νοσηλευτή νοσηλευτή, γιατρό γιατρό, πίστωση πίστωση για κάθε νοσοκοµείο να µπορέσουµε να την κατοχυρώσουµε να την βάλουµε µπροστά. Και χαίροµαι πραγµατικά γιατί µέσα από µία τέτοια συλλογική προσπάθεια είµαι σε θέση σήµερα να σας πω, ότι µπορούµε µέσα στις επόµενες τρεις εβδοµάδες να ενεργοποιήσουµε 60 κλίνες Μονάδων Εντατικής Θεραπείας κι αυτό είναι δείγµα γραφής των πρώτων 100 ηµερών της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, είναι δείγµα γραφής που θα είναι πολύτιµο φυσικά, πολύτιµη παρακαταθήκη για την ίδια τη λειτουργία του συστήµατος. Και φαίνεται, ότι όταν υπάρχει πολιτική βούληση µπορούµε και προχωράµε µπροστά. Και πώς προχωράµε µπροστά; Το ΑΣΕΠ µας έχει στηρίξει πάρα πολύ και θέλω και απ αυτό το βήµα να αναγνωρίσω ότι ο κ. Βέης ο Πρόεδρος του ΑΣΕΠ ήρθε στο Υπουργείο και έκατσε ο άνθρωπος τρεις ώρες µαζί µας να κάτσουµε να µελετήσουµε όλες τις ανάγκες που υπήρχαν. 8
Και µπορέσαµε και αυτό είναι η καλύτερη απάντηση σε όλους αυτούς που λέγανε όλα τα προηγούµενα χρόνια µα το ΑΣΕΠ δεν λειτουργεί, µα είναι χρονοβόρα η διαδικασία της αξιοκρατίας και της διαφάνειας και έχει την αξία του συµβολικά, γιατί αυτή τη στιγµή δίπλα στη Βουλή ξεκινάει στην Ολοµέλεια η συζήτηση του νέου νόµου για τις προσλήψεις, που τόσα ακούστηκαν όλο το προηγούµενο διάστηµα. Σας πληροφορώ, λοιπόν, αγαπητές φίλες και φίλοι ότι µέσα σε 20 µέρες το ΑΣΕΠ µέσα από τους κυλιόµενους πίνακες των επιλαχόντων του προηγούµενου διαγωνισµού για τους νοσηλευτές ενέκρινε 211 θέσεις νοσηλευτών οι οποίες πήραν ΦΕΚ, το έχουµε το ΦΕΚ στα χέρια µας και αυτές οι θέσεις νοσηλευτών σε 20 µέρες έχει σηµασία ο χρόνος έχουν ήδη πάει στα νοσοκοµεία σήµερα προκειµένου να κληθούν να αναλάβουν στο επόµενο 15νθήµερο υπηρεσία. Και ταυτόχρονα µε την ίδια διαδικασία θα προχωρήσουν άλλες 400 θέσεις µέσα στο Γενάρη. Αυτές είναι θέσεις µονίµου προσωπικού, πέραν από τις ανάγκες που έχουµε και στηρίζουµε αυτή την περίοδο για να ενεργοποιήσουµε τα κρεβάτια των ΜΕΘ και µε επικουρικό προσωπικό όπου µπορούµε και µέσω ειδικών συµβάσεων που µας δίνει δυνατότητα ο νόµος από το ΚΕΕΛΠΝΟ και µέσω του ιατρικού προσωπικού που προχωράµε. Είναι, λοιπόν, δείγµα γραφής. Και ταυτόχρονα φυσικά θα προχωρήσει ως το τέλος του χρόνου η µεγάλη προκήρυξη µε πιστώσεις του 2009 περίπου για 2.600 νοσηλευτές αφαιρώντας αυτούς που προσλαµβάνονται µέσα από τη διαδικασία τη γρήγορη των κυλιόµενων και φυσικά η σαφής δέσµευση του Πρωθυπουργού ότι σ αυτό το δύσκολο προϋπολογισµό την επόµενη χρονιά στο α εξάµηνο θα προχωρήσουµε στην επιπλέον πρόσληψη 3.000 νοσηλευτών, πέραν φυσικά των συνταξιοδοτήσεων. εν θέλω να σας κουράσω, αλλά θα πω δυο λόγια και για το θέµα των εφηµεριών και για το θέµα των γιατρών, γιατί κι εκεί ήταν δείγµα γραφής. Ήταν δείγµα γραφής όταν ξέρετε πολύ καλά το παιχνίδι εντυπώσεων που είχε παιχτεί από την προηγούµενη Κυβέρνηση γύρω από τα θέµατα των γιατρών και των εφηµεριών που από τη µια υποτίθεται ερχόντουσαν να δώσουν λύσεις και από την άλλη δεν προχωρούσαν στην ουσία του να 9
λύσουν τα νοµικά προβλήµατα προκειµένου να µπορέσουν να λειτουργήσουν οι εφηµερίες. Και να λειτουργήσουν και όσον αφορά τη δυνατότητα πληρωµής των εφηµεριών, το περίφηµο νοµικό πρόβληµα του πλαφόν και όσον αφορά την αναγκαία πρόσληψη των γιατρών εκείνων ιδιαίτερα στα περιφερειακά νοσοκοµεία που µε ηρωισµό πολλές φορές ξέρουµε πως λειτουργούν αυτή τη στιγµή. Και εκεί µπορέσαµε και είχε τη σηµασία και την αξία και εγώ εδώ θέλω να αναγνωρίσω τη συµβολή και του Υπουργείου Οικονοµικών, οι οποίοι σ αυτή τη δύσκολη συγκυρία πραγµατικά κάνανε πράξη ότι η υγεία είναι προτεραιότητα και δίνουµε δείγµα γραφής και το λέω αυτό γιατί έχει σηµασία. Μπορέσαµε, λοιπόν, στον πρώτο νόµο που πέρασε η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που αφορούσε την έκτακτη ενίσχυση αλληλεγγύης ένα νόµο που έκανε πράξη τη λογική της αναδιανοµής, ότι ακριβώς σ αυτό το νόµο ψηφίστηκε και η διάταξη η οποία δίνει τη δυνατότητα στο πλαφόν το περίφηµο των συνολικών αποδοχών µε τις εφηµερίες από τις 5.150,00 που ήταν µέχρι πρότινος και δεν µπορούσε να λειτουργήσει το σύστηµα να φτάσει σε ώρα κρίσης που ξέρετε πόσο δύσκολο είναι οτιδήποτε στο ευρύτερο δηµόσιο τοµέα να φτάσει στα 6.500,00 µε αναδροµικότητα µάλιστα από την 1 η Ιανουαρίου του 2009. εν είναι αυτό δείγµα γραφής; εν είναι αυτό δείγµα γραφής που δείχνει ακριβώς ότι εµείς σε 50 µέρες όταν ψηφίστηκε αυτός ο νόµος δεν πήγαµε να κάνουµε δηµόσιες σχέσεις και να καλοπιάσουµε, αλλά πήγαµε πραγµατικά να αντιµετωπίσουµε ένα πρόβληµα λειτουργίας των εφηµεριών και άρα των νοσοκοµείων. Όπως επίσης µε την ίδια διάταξη τη δυνατότητα να προσλάβουµε ως Υπουργείο, πέραν των οργανικών θέσεων των νοσοκοµείων, 1.000 θέσεις µονίµων γιατρών, Επιµελητών Β που θα έρθουν να δώσουν πραγµατικά αυτή τη ζωογόνο δύναµη στο σύστηµα. Άρα, λοιπόν, σ αυτές τις πρώτες 100 µέρες προχωράµε. Προχωράµε και όπως σας είπα σε µία µάχη κυριολεκτικά εκ του συστάδην. Θα ολοκληρωθεί αυτή η προσπάθεια των 100 ηµερών όταν φυσικά έχουν µπει στη θέση τους και οι νέοι ΥΠΕάρχες και οι ιοικήσεις των νοσοκοµείων µέσα από τη διαδικασία που ακολουθείται της ανοιχτής διακυβέρνησης, όπου 10
κι εκεί οφείλουµε να πάµε γρήγορα σεβόµενοι φυσικά και διαδικασία που είναι σε εξέλιξη. Και εδώ βέβαια πάντα πιστοί στη βασική µας προγραµµατική δέσµευση, ότι όταν µε το καλό µέσα στην επόµενη χρονιά γίνει πράξη, όπως επανέλαβε χθες και ο Πρωθυπουργός, η δέσµευση της µεγάλης διοικητικής µεταρρύθµισης και θα υπάρξει η αιρετή περιφέρεια, µάλιστα χθες ανακοίνωσε και ηµεροµηνία ο Πρωθυπουργός, εκλογές στις 14 Νοεµβρίου, φυσικά τότε και η Περιφερειακή ιοίκηση της Υγείας θα ενταχθεί στην αιρετή περιφέρεια, όπως και οι άλλες εκφράσεις των άλλων πολιτικών στην περιφέρεια. Άρα, λοιπόν, αυτοί ήταν οι άµεσοι στόχοι των πρώτων 100 ηµερών. Ταυτόχρονα όµως οφείλουµε και αυτό θα το κάνουµε µε ταχύτατο ρυθµό, ήδη από τις πρώτες εβδοµάδες της νέας χρονιάς, να προχωρήσουµε τις µεγάλες θεσµικές συζητήσεις και τις µεγάλες θεσµικές τοµές. Εγώ δεν θέλω να σας κουράσω, θα σας πω όµως κάποιους βασικούς τίτλους, κάποιες βασικές κατευθύνσεις και άξονες, γιατί ούτως ή άλλως η βάση πάνω στην οποία κινούµαστε είναι το πρόγραµµά µας, είναι η κοινή µας αφετηρία, είναι η συνισταµένη της κοινής µας προσπάθειας που µας ενώνει όλους που είµαστε εδώ σ αυτό τον αγώνα. Το πρώτο, λοιπόν, πώς θα µπορέσουµε πραγµατικά να δώσουµε µια νέα δυναµική στο Εθνικό Σύστηµα Υγείας; Σ αυτό το στόχο πρέπει να δούµε, πως πραγµατικά τα νοσοκοµεία θα λειτουργούν σύγχρονα και αποτελεσµατικά και πάνω απ όλα µε αξιοπρέπεια και µε επίκεντρο τον ίδιο τον πολίτη. Είναι µία αντίληψη και είναι αν θέλετε η βασική µας κατεύθυνση, που όλα τα άλλα είναι βέβαια προϋπόθεση για να φτάσουµε εκεί, για να φτάσουµε σ αυτό που λέµε µια ολοήµερη λειτουργία των νοσοκοµείων, να µπορέσουµε να δούµε µία συνολική ισορροπία όσον αφορά τις υπηρεσίες που προσφέρονται γεωγραφικά, αλλά και κοινωνικά, γιατί είπαµε πριν για τις µεγάλες αντιθέσεις και ανισότητες που έχει το σύστηµα. Πως θα µπορέσουµε να έχουµε έναν εξορθολογισµό στη συνολική λειτουργία των νοσοκοµείων και όχι απλώς µε τη λογική της εξοικονόµησης, αλλά µε τη λογική της σωστής διοίκησης των νοσοκοµείων και της σωστής λειτουργίας µέσα από πληροφοριακό σύστηµα, µέσα από όλες 11
αυτές τις προϋποθέσεις που θα µπορέσουν να εγγυηθούν µια τέτοια λειτουργία του Εθνικού Συστήµατος Υγείας. Και βέβαια την ολοκλήρωση του Συστήµατος Υγείας που δεν µπορεί να είναι άλλη από το να µπορέσει επιτέλους να προχωρήσει η πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας στη χώρα µας. Βλέπω τον Παρασκευά τον Αυγερινό που κουνάει το κεφάλι του και έχουµε ήδη συζητήσει και τις δικές του σκέψεις, γιατί και ο ίδιος είχε αγωνιστεί σ αυτή την κατεύθυνση. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι για µας αυτό είναι µια µεγάλη προτεραιότητα και είναι η προτεραιότητα που είναι και η δική µας απάντηση σε µία λογική ασύδοτης εµπορευµατοποίησης της υγείας και µάλιστα της Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας. Και εδώ θέλω πάλι να επισηµάνω, ότι ένα από τα πρώτα µέτρα που πήραµε την πρώτη εβδοµάδα στο Υπουργείο ήταν να καταργήσουµε το Προεδρικό ιάταγµα 180 του προηγούµενου Υπουργού της Κυβέρνησης της Νέας ηµοκρατίας µε το οποίο άνοιγε δύο µέρες πριν από τις εκλογές, 2 Οκτωβρίου την πόρτα στην πλήρη εµπορευµατοποίηση χωρίς όρους και κανόνες της Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας. Εκεί, λοιπόν, εµείς θα επανέρθουµε. Θα επανέρθουµε αφ ενός µε µία πρώτη ρύθµιση θεσµική στη Βουλή µε την αρχή του χρόνου, αλλά πρώτα απ όλα και το βασικό είναι να µπορέσουµε να προχωρήσουµε ένα σύστηµα Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας, το οποίο βέβαια αυτό είναι µια προοπτική τετραετίας. Αυτό δεν είναι έργο των πρώτων 100 ηµερών, αυτό είναι ένα έργο που θέλει ένα βαθύτατο κοινωνικό διάλογο, θέλει πραγµατικά να δούµε τι θα γίνει και να µπορέσουµε να πάρουµε αποφάσεις όσον αφορά τα ασφαλιστικά ταµεία, να προχωρήσουµε δηλαδή και να πούµε οι κλάδοι υγείας των ασφαλιστικών ταµείων επιτέλους η θέση τους είναι σε ένα ολοκληρωµένο σύστηµα Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας. Αυτό βέβαια όπως καταλαβαίνετε είναι κοµµάτι του ευρύτερου διαλόγου γύρω και από το ασφαλιστικό σύστηµα, αλλά και το πώς θα µπορούµε µε φάσεις, µε έναν οδικό χάρτη για να χρησιµοποιήσουµε και την έκφραση της εποχής, να µπορέσουµε να οικοδοµήσουµε ένα τέτοιο σύστηµα 12
το οποίο δεν µπορεί να γίνει από τη µία µέρα στην άλλη, αλλά µπορεί να βάλει συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα και στόχους. Ξεκινώντας από ένα δίκτυο Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας, πηγαίνοντας σε µία συνέργεια, για να φτάσει σε µία ανεπτυγµένη ολοκληρωµένη µορφή, όπου βέβαια και θα απελευθερώσει τα νοσοκοµεία να µπορούν να επιτελούν το δικό τους ρόλο και θα έρθει πάλι θα δέσει µε την διοικητική µεταρρύθµιση, καθώς η Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας σύµφωνα µε το πρόγραµµά µας δένει φυσικά µε µία ισχυρή Αυτοδιοίκηση Α βαθµού ακριβώς οι δύο βαθµοί της ιοικητικής Μεταρρύθµισης, περιφέρεια αφ ενός όσον αφορά το συντονισµό αυτών των πολιτικών και την υλοποίηση και η Πρωτοβάθµια µέσα από τη συνέργεια και την εποπτεία και την φυσικά στήριξη των ήµων όσον αφορά την ανάπτυξή της. Και εκεί βέβαια µπαίνουν όλοι οι στόχοι που αναφερθήκανε και προηγούµενα, που αφορά την ηλεκτρονική κάρτα υγείας, αφορά ένα πακέτο το οποίο πρέπει να είναι βασικών παροχών υγείας που έρχεται το κράτος, η πολιτεία, το κοινωνικό κράτος να εγγυηθεί και να προσφέρει σε κάθε πολίτη και όλη αυτή η οργάνωση που κυριολεκτικά ξέρουµε ότι είµαστε από τις λίγες πια χώρες στην Ευρώπη που δεν την έχει οργανώσει. Ταυτόχρονα όµως και εδώ είναι µία άλλη µεγάλη προτεραιότητα πρέπει να δούµε συνολικά τα ζητήµατα της πρόληψης, πρέπει να δούµε συνολικά τη λογική της οργάνωσης του χώρου της υγείας, την περίφηµη υγειονοµική χάρτα όσον αφορά την υγεία, είναι θέµατα τα οποία όπως ξέρετε είναι στόχοι που τους έχουµε πει πολλές φορές, αλλά είναι στόχοι που πρέπει να προχωρήσουµε. Από τη δική µας πλευρά υπάρχει σαφώς η προτεραιότητα, υπάρχει σαφώς και η δέσµευση. Και ο στόχος που έχουµε θέσει και µε το πρόγραµµά µας, αλλά που θέτουµε και στους εαυτούς µας είναι ότι για κάθε ευρώ που θα πηγαίνει στην υγεία ταυτόχρονα να εξοικονοµείται ακόµα ένα ευρώ πάλι για το ίδιο το σύστηµα της υγείας, ξεκινώντας φυσικά πρώτα απ όλα από το ίδιο το σύστηµα προµηθειών, γιατί θα ήµασταν µοιραίοι άνθρωποι πραγµατικά αν κάναµε τώρα ξανά έναν διακανονισµό αυτού του τεράστιου χρέους για να φτάσουµε µετά από ένα χρόνο να είµαστε στην ίδια θέση. 13
Και εδώ δεν είναι απλώς θέµα εξοικονόµησης, είναι θέµα σωστής λειτουργίας, είναι θέµα για να µπορούν να αντέξουν τα ίδια τα ταµεία και τα νοσοκοµεία, αλλά και πάνω απ όλα γιατί πραγµατικά µ αυτό τον τρόπο µπορούµε και να σπάσουµε και όποια κυκλώµατα και παρατυπίες υπάρχουν και όποια τέτοια πεδία αναπτύσσονται στον ευρύτερο χώρο της υγείας. Και βέβαια εδώ πρέπει να αναγνωρίσουµε και να πούµε, ότι πολλές φορές το ίδιο το σύστηµα δηµιουργεί αυτές τις γκρίζες ζώνες, γιατί και οι ίδιοι οι προµηθευτές, γιατί εµείς δεν έχουµε κανένα λόγο να είµαστε εναντίον κάθε ιδιώτη ή κάθε επιχειρηµατία στο χώρο της υγείας. Εµείς ζητούµε κανόνες, ζητάµε εποπτεία, ζητάµε έλεγχο, ζητάµε προάσπιση του δηµοσίου συµφέροντος, αυτό λέµε. Και από εκεί και πέρα σαφώς µέσα σ αυτούς τους κανόνες θα υπάρχει και η επιχειρηµατική δράση και οι κανόνες για τους προµηθευτές. Αλλά όπως τολµάµε και λέµε για το φάρµακο, ότι εµείς λέµε πάγωµα τιµών, ανακοστολόγηση για πτώση των τιµών µέχρι τον Φεβρουάριο όπως δεσµευτήκαµε µε τους συναδέλφους, µε τη Λούκα την Κατσέλη και τον Ανδρέα τον Λοβέρδο, προχωράµε τη ρύθµιση στη Βουλή για τη λίστα φαρµάκων, την ίδια τόλµη πρέπει να δείξουµε και για τις προµήθειες. Πρέπει να πούµε για τα αναλώσιµα ότι και εκεί δεν µπορεί αυτή τη στιγµή να υπάρχει αυτή η διαφορά τιµής µε την υπόλοιπη Ευρώπη. Πρέπει να έχουµε το θάρρος και να πούµε και εκεί πλαφόν και εκεί ανακοστολόγηση προς τα κάτω και εκεί µέση τιµή χαµηλότερη όπως στην Ευρώπη. Να τα πούµε αυτά, να τα θεσµοθετήσουµε, να τα κάνουµε πράξη. Και εκεί υπάρχει περιθώριο και εξοικονόµηση για το σύστηµα και διαφάνεια και να µπορέσουµε να προχωρήσουµε µπροστά. Άρα, λοιπόν, για να µπορέσουµε να τα κάνουµε πράξη όλα αυτά -και θα κλείσω µ αυτό- είναι ανάγκη να έχουµε µία µεγάλη συµµαχία γύρω από την υγεία. Μια µεγάλη συµµαχία γύρω από την υγεία σηµαίνει, ότι πρώτα απ όλα είναι µια συµµαχία µε τον ίδιο τον πολίτη, είναι µε τον ίδιο τον πολίτη που πρέπει να νιώσει ότι κάθε τοµή και κάθε αλλαγή τον αφορά, ότι αξίζει να δώσει αυτή τη µάχη. Είναι µία συµµαχία µε τους ίδιους τους γιατρούς, τους νοσηλευτές, τους εργαζόµενους στο χώρο της υγείας, οι οποίοι να νιώθουν ότι 14
αυτή η προσπάθεια έρχεται πραγµατικά να δώσει πνοή στο σύστηµα, έρχεται όµως και τους ίδιους να αναβαθµίσει σε µια τέτοια προσπάθεια. Και πρέπει να γίνει και µε όρους ειλικρίνειας, γιατί όταν µπουν µπροστά αυτές οι διαδικασίες και ένα τέτοιο πλαίσιο θα µπορέσουµε κι εµείς να ζητήσουµε να υπάρξει και η αντίστοιχη στήριξη των γιατρών, των νοσηλευτών, όλων αυτών που είναι πρωταγωνιστές στην πρώτη γραµµή της υγείας. Γιατί πώς µπορείς να ζητήσεις τη στήριξη σε µια προσπάθεια εξορθολογισµού, εξοικονόµησης και σωστής λειτουργίας όταν δεν πληρώνεις τις υπερωρίες, όταν υπάρχει αυτή η συνεχώς αδυναµία να καλυφθούν οι εφηµερίες, όταν στα περιφερειακά νοσοκοµεία ξέρουµε τι γίνεται. Και επίσης επιτέλους να αντιµετωπίσουµε τις πραγµατικές ανάγκες, γιατί δυστυχώς στο χώρο αυτό υπήρχε µια ιδιόµορφη πελατειακή σχέση του ποια νοσοκοµεία παίρνανε την ενίσχυση και πότε και σε προσλήψεις και όσον αφορά το προσωπικό και όσον αφορά τις ανάγκες. Γι αυτό θέλουµε και την υγειονοµική χάρτα, τη χάρτα υγείας, γι αυτό θέλουµε και κανονικά στατιστικά στοιχεία και πραγµατικές ανάγκες, για να µπορεί όλο αυτό το σύστηµα να λειτουργεί όχι απλώς κάνουµε προσλήψεις, αλλά κάνουµε στοχευµένα προσλήψεις εκεί που έχουµε ανάγκες για να λειτουργήσουν τα νοσοκοµεία, να πατάξουµε τις ανισότητες, να δώσουµε µια νέα πνοή στο σύστηµα. Με συγχωρείτε αν µακρηγόρησα, αλλά ήθελα να πω, ότι φυσικά είµαστε στην αρχή µιας προσπάθειας, οι αξίες µας είναι σταθερές, θα προχωρήσουµε σ αυτή την προσπάθεια και θα είµαστε εδώ όταν ολοκληρωθεί η πρώτη αυτή περίοδος των 100 ηµερών µε τα πρώτα µέτρα για να έρθουµε να συζητήσουµε συγκεκριµένα και µε ένα ευρύ διάλογο τις µεγάλες θεσµικές τοµές για το χώρο της υγείας. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. 15