Γράφει: Παναγιώτης Ν. Χριστόπουλος MD, MSc, PhD, IFEPAG, Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Ειδικός Παιδογυναικολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Τα προβλήματα υγείας ενός κοριτσιού, που θα καταστήσουν αναγκαία την επίσκεψή του σε έναν γυναικολόγο, μπορεί να ξεκινήσουν από πολύ μικρή ηλικία. Υπάρχουν περιπτώσεις που ακόμα και ένα νεογνό ακόμη ή ένα βρέφος πρέπει να εξεταστεί από έναν εξειδικευμένο παιδο-γυναικολόγο για πρόβλημα του γενετικού του συστήματος με το οποίο γεννήθηκε ή που παρουσιάστηκε στην πορεία. Στην πραγματικότητα, η πρώτη αδρή παιδογυναικολογική εκτίμηση του κοριτσιού γίνεται μέσα στην Αίθουσα Τοκετών, αμέσως μετά τον τοκετό. Η διαπίστωση της καλής κατάστασης του γεννητικού του συστήματος, από τόσο νωρίς, μπορεί να του εξασφαλίσει μια πολύ καλύτερη αναπαραγωγική υγεία στο μέλλον. Οι συχνότερες παθολογικές καταστάσεις με τις οποίες ασχολείται ο παιδογυναικολόγος είναι διαφορετικές ανάλογα με την ηλικία και είναι: για το παιδί: 1. Αιδοιοκολπίτιδες. 2. Αιμορραγία από τον κόλπο. 3. Αμφίβολα έξω γεννητικά όργανα. 4. Συγγενής Υπερπλασία των Επινεφριδίων (ΣΥΕ). 5. Πρώιμη Ήβη. για την έφηβη: 1. Διαταραχές κύκλου-περιόδου [Διαταραχές κύκλου (1οπαθής & 2ο παθής αμηνόρροια, 1 / 5
Αραιομηνόρροια, Συχνομηνόρροια, μητρορραγία, κλπ), Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS), Δυσμηνόρροια, Αιμορραγία της μήτρας, Καθυστέρηση της Ήβης, κ.α.]. 2. Κυήσεις στην εφηβεία και αντισύλληψη. 3. Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. 4. Εμβόλιο κατά του τραχήλου της μήτρας & HPV. 5. Κύστεις Ωοθηκών. 6. Μαστός (Καλοήθεις αλλοιώσεις, Ανισομαστία). 7. Συγγενείς ανωμαλίες του γεννητικού συστήματος (Επανορθωτική χειρουργική και πλαστική κόλπου, Υπερτροφία και Πλαστική ανάπλαση μικρών χειλέων αιδοίου). 8. Ειδικά θέματα, όπως: Συμβουλές γυναικολογικής υγιεινής, Διαταραχές διατροφής, Τραύμα γεννητικών οργάνων, κ.α. Η εξέταση στο νεογνό Ο Μαιευτήρας και ο Παιδίατρος είναι οι πρώτοι που έρχονται σε επαφή με το νεογέννητο κορίτσι. Επομένως είναι και οι πρώτοι υπεύθυνοι για την πρώτη εξέτασή του. Είναι βασικό, η πρώτη «γυναικολογική εξέταση» να γίνεται μέσα στην Αίθουσα Τοκετών, αμέσως μετά τη γέννηση ενός κοριτσιού. Η εξέταση στο νεογέννητο έχει σκοπό την επιβεβαίωση του φύλου του παιδιού και την εξέταση για ανωμαλίες στα έξω γεννητικά όργανα. Ο έλεγχος του παρθενικού υμένα, δεν παρουσιάζει καμία δυσκολία για ένα εξειδικευμένο Παιδογυναικολόγο. Έτσι, διαπιστώνεται ενδεχόμενη ατρησία του παρθενικού υμένα (όταν ο παρθενικός υμένας είναι τελείως κλειστός). Στις περιπτώσεις αυτές, εκκρίσεις, βλέννες ή αργότερα το αίμα της περιόδου που δεν μπορούν να «βγουν», συσσωρεύονται προκαλώντας πόνους και μειώνοντας τη μελλοντική γονιμότητα της γυναίκας. Με την έγκαιρη διάγνωση και επέμβαση αποκατάστασης στην ηλικία αυτή, αποφεύγονται καταστάσεις, όπως ο υδρόκολπος ή βλεννόκολπος και ο αιματόκολπος. Η ατρησία του παρθενικού υμένα πρέπει να ξεχωρίζεται από την απλασία ή αγενεσία (απουσία) του κόλπου και τη σύμμυση (κλείσιμο από συνένωση) των χειλέων του αιδοίου, που είναι δυνατόν να παρατηρηθεί αργότερα στο νεογνό. Άλλες οντότητες που εξετάζονται αν υπάρχουν είναι ο δίθυρος παρθενικός υμένας (δηλαδή υμένας με δύο ανοίγματα αντί για ένα) συνδυάζεται μερικές φορές με διπλό κόλπο και η μεγάλη κλειτορίδα, που συχνά συνοδεύεται κι απ' άλλες ανωμαλίες των έξω γεννητικών 2 / 5
οργάνων. Στη συνέχεια, εξετάζεται το στόμιο της ουρήθρας και οι βουβωνικές περιοχές, για κάποια ψηλαφητή μάζα, που στο νεογνό μπορεί να οφείλεται στην παρουσία γεννητικού αδένα μέσα στο βουβωνικό πόρο. Η παιδογυναικολογική εξέταση στο παιδί Το παιδί χρειάζεται ιδιαίτερη προσέγγιση και μεταχείριση. Η γυναικολογική εξέταση που από μόνη της αποτελεί κάποιες φόρες μια δυσάρεστη εξέταση στις μεγαλύτερες γυναίκες, είναι πολύ πιο δύσκολη στο παιδί και την έφηβη. Οι γονείς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο και για αυτό πρέπει να βοηθούν κατά την εξέταση. Ο παιδογυναικολόγος πρέπει να εξηγήσει τον τρόπο της εξέτασης και να καθησυχάσει τους γονείς ότι ο παρθενικός υμένας δεν πρόκειται να υποστεί καμία βλάβη. Το περιβάλλον του ιατρείου πρέπει να είναι φιλικό. Πρέπει να δίνεται χρόνος προσαρμογής στο κορίτσι και να μην οδηγείται στην εξέταση βιαστικά και παρά τη θέληση του. Η εξέταση πρέπει να είναι προσεκτική, αλλά και σύντομη, μια και το παιδί δεν δίνει πολλά χρονικά περιθώρια στον εξεταστή. Η παρουσία της μητέρας είναι απαραίτητη. Αρχικά γίνεται μια γενική εξέταση και ακολουθεί η γυναικολογική εξέταση. Εξετάζονται τα έξω γεννητικά όργανα, οι μαστοί, η τρίχωση του εφηβαίου και της μασχάλης. Αν χρειασθεί και είναι αυτό δυνατό, επισκοπείται με ειδική εξέταση ο τράχηλος και ο κόλπος. Η γυναικολογική εξέταση στην έφηβη 3 / 5
Πρέπει να τονιστεί, ότι για την εξέταση χρειάζεται απαραίτητα εμπειρία εκ μέρους του Παιδογυναικολόγου. Το περιβάλλον του ιατρείου, στο οποίο γίνεται η εξέταση πρέπει να είναι φιλικό και να θυμίζει μάλλον ένα απλό δωμάτιο, παρά ιατρείο. Συζητήσεις γύρω από το σχολείο, τα "sports", την οικογένεια, κ.ά., είναι σημαντικά για να δώσουν την ευκαιρία στη νεαρή κοπέλα να χαλαρώσει. Η εξέταση πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο σύντομη. Πρέπει να υπάρχει ο απόλυτος σεβασμός απέναντι σε μια νέα κοπέλα που κατά πάσα πιθανότητα επισκέπτεται γυναικολόγο για πρώτη φορά και νοιώθει αμηχανία. Η παρουσία ή όχι της μητέρας είναι στη διακριτική ευχέρεια της έφηβης. Όταν η έφηβη αισθάνεται καλύτερα να εξεταστεί μόνη της και όχι παρουσία της μητέρας της, είναι απαραίτητη η παρουσία μαίας/νοσηλεύτριας μέσα στο εξεταστήριο. Η γυναικολογική εξέταση γίνεται σε σπάνιες περιπτώσεις που είναι απολύτως απαραίτητη, με τρόπο που δεν απειλείται σε καμία περίπτωση η ακεραιότητα του παρθενικού υμένα. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει πρόβλημα για να επισκεφτεί μια νέα τον γυναικολόγο εφήβων. Πολύ συχνά έρχονται για να συζητήσουν, να λύσουν απορίες και να ενημερωθούν. Η συνήθως περιορισμένη πρόσβαση σε ειδικούς Ιατρούς και συνεπώς στην σωστή πληροφόρηση είναι επιβαρυντικός παράγοντας. Η συντριπτική πλειοψηφία των εφήβων ενημερώνεται από φίλες και περιοδικά. Αποτέλεσμα είναι να δέχεται πλήθος ψευδών πληροφοριών που την απομακρύνουν από την πραγματικότητα. Επιπλέον, όταν ξεκινάει τις 4 / 5
σχέσεις με το άλλο φύλο, γεμίζει άγχος για το πώς φαίνεται το σώμα της, για το τι πρέπει να προσέξει, πως θα αποφύγει ανεπιθύμητες καταστάσεις και αν θα αρέσει στους συνομήλικους της. Ο κατάλληλα εκπαιδευμένος Παιδογυναικολόγος μπορεί να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά τα θέματα. Με βάση την εμπειρία και την εξοικείωση με τις ηλικίες αυτές, μπορεί να χειριστεί με άνεση τα θέματα που απασχολούν τόσο την έφηβη όσο και τους γονείς της. Η έφηβη και οι γονείς μπορούν να πάρουν από τον παιδογυναικολόγο σωστές και τεκμηριωμένες απαντήσεις και συμβουλές για θέματα γυναικολογικής υγείας, αντισύλληψης, καθημερινής υγειινης, κ.α. Συχνά οι ίδιοι οι γονείς φέρνουν τα παιδιά τους με σκοπό να συζητήσουν διάφορα θέματα που αγνοούν ή για τα οποία αισθάνονται αμήχανα. Συχνά ρωτούν πώς μπορούν να προστατέψουν τον εαυτό τους από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ή από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη; Επίσης ρωτούν αν υπάρχει κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσει κάποια σεξουαλικές επαφές. Πολλά άλλα ερωτηματικά εκφράζονται καθημερινά. Η προσέγγιση του εξειδικευμένου παιδογυναικολόγου οφείλει να είναι πολύ προσεκτική και ιδιαίτερη, γεμάτη υπομονή και τρυφερότητα. Αυτό θα εξασφαλίσει τη σωστή σχέση του με τη μικρή ασθενή του, οποιασδήποτε ηλικίας, είτε είναι νεογνό, είτε βρέφος, είτε παιδί, είτε έφηβη, είτε νεαρή γυναίκα. Θα οικοδομήσει μια σχέση εμπιστοσύνης και θα δημιουργήσει τη σωστή εικόνα και σχέση που πρέπει να έχει κάθε έφηβη και κάθε γυναίκα με το γυναικολόγο. Γιατί ο γυναικολόγος είναι ο μόνος γιατρός που θα της παραστέκεται και θα τον συμβουλεύεται σε όλη της τη ζωή, είναι "ο γιατρός της γυναίκας". Καθώς η σχέση που πρέπει να έχει με τον εκάστοτε γυναικολόγο είναι σημαντική, είναι απαραίτητο να οικοδομείται σωστά από την αρχή της ζωής της. Παναγιώτης Ν. Χριστόπουλος Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος Ειδικός Παιδογυναικολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών www.παιδογυναικολογοσ.gr Joomla SEO powered by JoomSEF 5 / 5