Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής"

Νικίας Ζέρβας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

2 Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία y 12- >>15 y Εφηβεία = η περίοδος αύξησης και ανάπτυξης του ανθρώπου, κατά την οποία το ανώριμο παιδί μεταμορφώνεται σε άτομο ικανό για αναπαραγωγή

Εφηβεία 12-15 y 12- >>15 y Εφηβεία = η περίοδος αύξησης και

3 Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Ενήβωση Eνεργοποίηση νευροενδοκρινικού ΥΥΓ άξονα GnRH FSH, LH ωρίμανση γονάδων στεροειδή φύλου δευτερογενή χαρακτηριστικά φύλου GH IGF-1 αυξητική έκρηξη, ωρίμανση οργάνων-ιστών

ωρίμανση γονάδων στεροειδή φύλου δευτερογενή

4 Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Εφηβεία Ωρίμανση από τη νεανική στην ενήλικη γνωστική και κοινωνική συμπεριφορά Βιολογική - συμπεριφορική ωρίμανση: ξεχωριστές εγκεφαλικές διεργασίες με πιθανώς ξεχωριστό χρονοδιάγραμμα και νευροβιολογικό μηχανισμό

Βιολογική - συμπεριφορική ωρίμανση: ξεχωριστές εγκεφαλικές

5 Επίδραση των ορμονών στην αύξηση & σεξουαλική ωρίμανση Οιστρογόνα Τεστοστερόνη FSH Επινεφριδιακά ανδρογόνα Στεροειδή του φύλου και GH Ανάπτυξη στήθους Ανάπτυξη πέους και όσχεου Aνάπτυξη όρχεων Ανάπτυξη ωοθυλακίων Τρίχωση εφήβαιου και μασχάλης Επιτάχυνση ρυθμού αύξησης

GH Ανάπτυξη στήθους Ανάπτυξη πέους και όσχεου Aνάπτυξη όρχεων

6 Αύξηση του σώματος Εφηβική αυξητική έκρηξη= η περίοδος αύξησης κατά την ήβη διαρκεί 3 χρόνια. Μέγιστος ρυθμός αύξησης στα αγόρια 13,5-14 ετών και στα κορίτσια 11,5-12 ετών. Τα αγόρια αποκτούν μέσο ύψος 28cm και τα κορίτσια 25cm. Η διαφορά ύψους είναι 13 cm υπέρ των αγοριών, καθώς τα αγόρια ψηλώνουν για 2 επιπλέον χρόνια. Μέγιστη οστική μάζα επιτυγχάνεται στο τέλος της εφηβείας και είναι μεγαλύτερη στα αγόρια.

Τα αγόρια αποκτούν μέσο ύψος 28cm και τα κορίτσια 25cm.

7 Σεξουαλική ωρίμανση & αναπαραγωγική ικανότητα Συνέπειες αυξημένης έκκρισης γοναδοτροπινών & ορμονών του φύλου Αγόρια: Aύξηση μεγέθους όρχεων Κορίτσια: Ανάπτυξη μαστών ( έτη) εμμηναρχή μετά 2 έτη

ορμονών του φύλου Αγόρια: Aύξηση μεγέθους όρχεων

8 Παράγοντες που επηρεάζουν την έναρξη της ήβης

9 Ενήβωση στα Κορίτσια Έναρξη 8-13 έτη Η επιτάχυνση της αύξησης αρχίζει με την έναρξη της εφηβείας Διόγκωση και ανάπτυξη των μαζικών αδένων «μπουμπούκιασμα» Τρίχωση εφηβαίου ~ 6-12 μήνες μετά την έναρξη της ήβης Εμμηναρχή 2-2,5 χρόνια μετά την έναρξη της ήβης, στη φάση που ο ρυθμός αύξησης ελαττώνεται

«μπουμπούκιασμα» Τρίχωση εφηβαίου ~ 6-12 μήνες μετά την έναρξη της ήβης

10 Ενήβωση στα Αγόρια Έναρξη 9-14 έτη Το μήκος του πέους αυξάνεται 1 χρόνο περίπου μετά την έναρξη της ήβης Η αλλαγή της φωνής αρχίζει κατά το χρόνο μέγιστης ταχύτητας αύξησης του ύψους (13-14 ετών). Επίσης τότε αρχίζει και η έναρξη παραγωγής σπέρματος (σπερμαρχή) Η τρίχωση στο πρόσωπο και υπόλοιπο σώμα εμφανίζεται σχεδόν ταυτόχρονα με την τρίχωση στη μασχάλη και ολοκληρώνεται αρκετό χρόνο μετά το τέλος της ήβης.

Επίσης τότε αρχίζει και η έναρξη παραγωγής σπέρματος (σπερμαρχή) Η τρίχωση στο πρόσωπο και υπόλοιπο

11 Πρώιμη ήβη Εμφάνιση δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου < 8 έτη στα κορίτσια ή < 9 έτη στα αγόρια

12 Πρώιμη Αδρεναρχή Η ανάπτυξη τρίχωσης στο εφήβαιο ή και στην μασχάλη πριν από την ηλικία των 8 χρονών στα κορίτσια και 9 χρονών στα αγόρια, χωρίς να συνδυάζεται με την ανάπτυξη των μαζικών αδένων στα κορίτσια και την αύξηση του ορχικού όγκου ή του μήκους του πέους στα αγόρια

αγόρια, χωρίς να συνδυάζεται με την ανάπτυξη των μαζικών αδένων στα

13 Καθυστέρηση Ενήβωσης Απουσία ανάπτυξης μαστών έως την ηλικία 13 ετών Καθυστέρηση εμμηναρχής: μη εμφάνιση ΕΡ σε ηλικία 15 ετών Απουσία αύξησης όρχεων έως την ηλικία 14 ετών Καθυστέρηση ενήβωσης Ιδιοπαθής καθυστέρηση ανάπτυξης και ενήβωσης Χρόνιο νόσημα Αποτυχία ενήβωσης Υπογοναδοτροφικό υπογοναδισμό Υπεργοναδοτροπικό υπογοναδισμό Συνδυασμό και των δύο (ακτινο/χημειοθεραπεία)

ενήβωσης Ιδιοπαθής καθυστέρηση ανάπτυξης και ενήβωσης Χρόνιο νόσημα Αποτυχία ενήβωσης

14 Γυναικομαστία Φυσιολογικό φαινόμενο Στο μέσο της ήβης (~14 έτη) παρατηρείται διόγκωση των μαζικών αδένων (μαστών) στο 70% εφήβων αγοριών. Μερικές φορές ετερόπλευρα Συνήθως υποχωρεί μέσα στα επόμενα 2 έτη Ψευδογυναικομαστία = λιπομαστία Κατάχρηση ουσιών, φάρμακα Προσοχή: γυναικομαστία πριν ή μετά την πλήρη ενήβωση

Μερικές φορές ετερόπλευρα Συνήθως υποχωρεί μέσα στα επόμενα 2 έτη

15 Κιρσοκήλη 15-20% μεγαλύτερων εφήβων Διάταση φλεβικών αγγείων που δημιουργούν το σπερματικό πλέγμα και παροχετεύουν τον όρχι. Αναγνωρίζεται στην αυτοεξέταση σαν μαλακή μάζα πάνω από τους όρχεις. Ψηλαφάται όταν ο έφηβος στέκεται όρθιος. Συνήθως αριστερά. Οι κιρσοκήλες σχετίζονται με ελάττωση της λειτουργικότητας του όρχεος με την πάροδο του χρόνου. Το συνηθέστερο αίτιο ανδρικής υπογονιμότητας (30-40%). Χειρουργική διόρθωση

Ψηλαφάται όταν ο έφηβος στέκεται όρθιος. Συνήθως αριστερά.

16 Φυσιολογική Λευκόρροια Συχνότερη κολπική έκκριση στις έφηβες Φυσιολογική αποφολίδωση επιθηλιακών κυττάρων τραχήλου και κόλπου λόγω οιστρογονοποίησης Λευκωπή βλεννώδης έκκριση πριν την εμμηναρχή που μπορεί να συνεχιστεί για αρκετά χρόνια Καθησύχαση: φυσιολογική έκκριση, όχι λοίμωξη Όχι υπερθεραπεία με κολπικές κρέμες

Λευκωπή βλεννώδης έκκριση πριν την εμμηναρχή που μπορεί να συνεχιστεί για

17 Φυσιολογικός εμμηνορρυσιακός κύκλος στις έφηβες Εμμηναρχή 12.5 έτη Διάρκεια κύκλου ημέρες Μέση διάρκεια κύκλου 32.2 ημέρες Διάρκεια εμμηνορρυσίας 3-7 ημέρες Χρήση προϊόντων υγιεινής 3-6 σερβιέτες ή tampon/ημέρα

5 έτη Διάρκεια κύκλου 21-45 ημέρες Μέση διάρκεια

18 Αίτια διαταραχών εμμήνου ρύσεως Κύηση Χρονία νόσος Ενδοκρινικά αίτια Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Ν. Cushing s Θυρεοειδική δυσλειτουργία Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια Συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων (late-onset) Επίκτητες καταστάσεις Υποθαλαμική δυσλειτουργία λόγω stress Φάρμακα Αμηνόρροια από άσκηση Διαταραχές πρόσληψης τροφής (ανορεξία, βουλιμία) Όγκοι Ωοθηκών Επινεφριδίων Προλακτινώματα

Cushing s Θυρεοειδική δυσλειτουργία Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια Συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων

19 Εφηβεία - Αντισυλληπτικές μέθοδοι Μέθοδοι φραγμού Aντισυλληπτικά Δισκία συνδυασμένα μόνο προγεσταγόνο Διαδερμικά Κολπικός δακτύλιος Ενέσιμα αντισυλληπτικά - εμφυτεύματα Ενδομήτριες συσκευές (ορμονικές - μη ορμονικές) Επείγουσα αντισύλληψη

Διαδερμικά Κολπικός δακτύλιος Ενέσιμα αντισυλληπτικά -

20 Επείγουσα Αντισύλληψη Περιλαμβάνει όλες τις μεθόδους που δρουν μετά την επαφή και πριν την εμφύτευση Για μέγιστη αποτελεσματικότητα θα πρέπει να χρησιμοποιείται το συντομότερο δυνατόν Μπορεί να χορηγηθεί οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου Δεν απαιτείται εξέταση κυήσεως πριν τη χρήση Levonorgestrel 1.5 mg (Norlevo, Postinor) - 72 hours Αποτελεσματικότητα 90% εντός 24 h 75% εντός 72 h 60% εντός 120 h Ulipristal acetate 30 mg (ellaone) hours Συνθετικός εκλεκτικός ρυθμιστής υποδοχέων προγεστερόνης Παρεμπόδιση ή καθυστέρηση ωοθυλακιορρηξίας

εξέταση κυήσεως πριν τη χρήση Levonorgestrel 1.

21 Ευχαριστώ θερμά

Σχετικά έγγραφα

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φλώρα Μπακοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) Α Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ Νοσοκομείο