ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ Ε.Ε. Τα Κράτη μέλη της Ε.Ε. και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενίσχυσαν τη συνεργασία τους το 2009 με το Στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης («ΕΚ 2020») ως συνέχεια του προγράμματος εργασίας Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010 που ξεκίνησε το 2001. Με κάθε κράτος μέλος της Ε.Ε. να παραμένει αρμόδιο για τα δικά του συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, η Ε.Ε. δημιουργεί πολιτικές που θέτουν ως προτεραιότητα τη δια βίου μάθηση ως κλειδί για την απασχόληση και την οικονομική επιτυχία. Τόσο η Ε.Ε. όσο και οι UNESCO θέτουν ως στόχο της δια βίου μάθησης όχι μόνο την επαγγελματική κατάρτιση και τη σύνδεσή της με την απασχόληση αλλά και την ανάπτυξη της ιδιότητας του ενεργού πολίτη, την προσωπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. 4 ΣΤΟΧΟΙ Οι μακροπρόθεσμοι στρατηγικοί στόχοι της Ε.Ε. για την εκπαίδευση και την κατάρτιση με ορίζοντα το 2020 είναι: Υλοποίηση της δια βίου μάθησης και της κινητικότητας Βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης Προώθηση της ισότητας, της κοινωνικής συνοχής και της ενεργού ιδιότητας του πολίτη Ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, του επιχειρηματικού πνεύματος, σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης ΣΗΜΕΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2020: τουλάχιστον το 95% των παιδιών ηλικίας μεταξύ τεσσάρων και της ηλικίας έναρξης της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να συμμετέχουν στην προσχολική εκπαίδευση το ποσοστό των 15χρονων με ανεπαρκείς ικανότητες στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και την επιστήμη πρέπει να είναι μικρότερο από 15% το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση θα πρέπει να είναι μικρότερο του 10% το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 30-34 ετών με τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι τουλάχιστον 40% κατά μέσο όρο τουλάχιστον 15% των ενηλίκων (ηλικίας 25-64) πρέπει να συμμετέχουν στη δια βίου μάθηση
ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Το θεσμικό πλαίσιο για τη δια βίου μάθηση στη χώρα μας όπως αυτό εκφράζεται μέσα από το Ν.3879/2010- προσαρμοσμένο στις ευρωπαϊκές πολιτικές αλλά και στις ανάγκες του σύγχρονου περιβάλλοντος αποσκοπεί σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που θέτει στο επίκεντρο τη διαρκή αναζήτηση της γνώσης και της προσωπικής βελτίωσης του ανθρώπου. Αναζητώνται μέσω αυτού εναλλακτικές εκπαιδευτικές διαδρομές, η δημιουργία αμφίδρομων σχέσεων επικοινωνίας μεταξύ των εμπλεκόμενων μελών αλλά και η διαμόρφωση υψηλών προδιαγραφών που θα διασφαλίζουν ποιότητα και διαφάνεια στις διαδικασίες. Ειδικότερα οι στόχοι του Ν.3879/2010 είναι: - η συστηματοποίηση και ο συντονισμός της διερεύνησης των εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών αναγκών των ενηλίκων σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής ανάπτυξης - ο προγραμματισμός και η αποκέντρωση των δράσεων δια βίου μάθησης, η συστηματική υποστήριξη των φορέων του Εθνικού Δικτύου Δια Βίου Μάθησης και η πραγματική συνεργασία των φορέων διοίκησης του Δικτύου με τους φορείς παροχής υπηρεσιών δια βίου μάθησης - η ανάδειξη της επαγγελματικής κατάρτισης και της γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων ως δύο ισότιμων πυλώνων δια βίου μάθησης - η θεσμοθέτηση προτύπων και μέσων για την ανάπτυξη και την ποιοτική αναβάθμιση της δια βίου μάθησης - η διασφάλιση της δυνατότητας πρόσβασης των ατόμων και ιδιαίτερα των μελών κοινωνικά ευπαθών και ευάλωτων ομάδων σε όλες τις δράσεις κατάρτισης και γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων - η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και αξιολόγηση των εκπαιδευτών ενηλίκων - η δημιουργία συνεκτικού εθνικού πλαισίου αξιολόγησης και πιστοποίησης για όλες τις μορφές κατάρτισης και γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων, με τη δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π.). Ο Ε.Ο.Π.Π. αναλαμβάνει τη συγκρότηση του συστήματος αναγνώρισης και πιστοποίησης των προσόντων δηλαδή των αποκτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων των ατόμων με τρόπο που να διασφαλίζεται η ποιότητα και η αμοιβαία εμπιστοσύνη κράτους και κοινωνικών εταίρων, να ενισχύεται η διαφάνεια στα προσόντα, να διευκολύνεται η πρόσβαση και η πρόοδος σε διαδικασίες δια βίου μάθησης και να υποστηρίζεται η σχέση εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας - η συγκρότηση ενός εθνικού πλαισίου αναγνώρισης προσόντων και πιστοποίησης γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων (Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων), το οποίο χρησιμοποιεί οκτώ επίπεδα αναφοράς που βασίζονται σε μαθησιακά αποτελέσματα που περιγράφουν τι γνωρίζει, τι κατανοεί και τι
(PDF με τον Ν. 3879/10) είναι ικανό να κάνει κάποιο άτομο μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας. Αυτή η θεώρηση έχει ως συνέπεια τη μετατόπιση του βάρους από τις εισροές (διάρκεια εκπαιδευτικής διαδικασίας, τύπος ιδρύματος) στις εκροές (το αποτέλεσμα της μάθησης) ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η «δια βίου μάθηση» Εμπεριέχει όλες τις μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, που αποσκοπούν στην απόκτηση ή την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου, στην κοινωνική συνοχή, στην ανάπτυξη της ικανότητας ενεργού συμμετοχής στα κοινά και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη. Περιλαμβάνει την τυπική εκπαίδευση, τη μη τυπική εκπαίδευση και την άτυπη μάθηση. ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Το Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων εκπονεί το Εθνικό Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης στο πλαίσιο του Εθνικού Αναπτυξιακού Προγράμματος. Το Εθνικό Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης περιλαμβάνει επενδύσεις, προγράμματα, επιμέρους δράσεις επαγγελματικής κατάρτισης ή και γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων και γενικότερα δράσεις εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής δια βίου μάθησης. Βασικό στόχο έχει τη διασύνδεση και το συντονισμό δύο τομέων που μέχρι σήμερα λειτουργούσαν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, το χώρο της εκπαίδευσης με το χώρο της εργασίας. ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Περιλαμβάνει το σύνολο των φορέων δια βίου μάθησης με τις λειτουργίες, τα πρότυπα, τα μέσα και τις συστημικές τους σχέσεις. Χωρίζονται σε Φορείς Διοίκησης και Φορείς Παροχής Υπηρεσιών Δια Βίου Μάθησης: Φορείς Διοίκησης: 1. Η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης 2. Οι Υπηρεσιακές Μονάδες των Περιφερειών με αρμοδιότητες Δια Βίου Μάθησης 3. Οι Υπηρεσιακές Μονάδες των Δήμων με αρμοδιότητες Δια Βίου Μάθησης 4. Το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Δομών (Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.) 5. Ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π) 6. Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Κ.Ε.Π.)
7. το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (Ε.Κ.Δ.Δ.Α) Φορείς Παροχής Υπηρεσιών δια βίου μάθησης: 1. Τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) 2. Τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.) 3. Τα Κέντρα Μεταλυκειακής Κατάρτισης και τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών 4. Οι λοιπές δημόσιες και ιδιωτικές σχολές επαγγελματικής κατάρτισης 5. Το Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων 6. Το Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας (Ε.Ι.Ν.) 7. Οι φορείς παροχής υπηρεσιών γενικής (τυπικής και μη τυπικής) εκπαίδευσης ενηλίκων 8. Οι φορείς παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών ή υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού 9. Τα Κέντρα Προώθησης στην Απασχόληση (Κ.Π.Α) 10. Οι φορείς του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα που παρέχουν μη τυπική εκπαίδευση στο ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα 11. Οι φορείς παροχής υπηρεσιών δια βίου μάθησης που συνιστούν οι τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών 12. Οι φορείς άτυπης μάθησης ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ Με τον Ν.3879/2010 θεσμοθετείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων σε αντιστοίχηση με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF) μέσα και από την ίδρυση του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π.). Με τον τρόπο αυτό «τακτοποιείται» το άναρχο και αδόμητο σύστημα βεβαιώσεων, πιστοποιητικών και διπλωμάτων που δε συγχρονίζονται με τις ανάγκες αγοράς εργασίας και την εκπαιδευτική εξέλιξη των πολιτών, διαμορφώνοντας ένα ενιαίο πλαίσιο αναγνώρισης και πιστοποίησης όχι μόνο για τις μαθησιακές δραστηριότητες των πολιτών αλλά και τις εμπειρίες και γνώσεις των εργαζομένων.
ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Μετά την ψήφιση του Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης», ο ρόλος της Περιφέρειας στη δια βίου μάθηση βγαίνει αρκετά ενισχυμένος. Έτσι η Περιφέρεια καλείται πλέον στο πλαίσιο του περιφερειακού αναπτυξιακού προγράμματός της να καταρτίζει και να εφαρμόζει το Περιφερειακό Πρόγραμμα δια βίου μάθησης με βάση το εθνικό πρόγραμμα δια βίου μάθησης. Μεταξύ των νέων αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας επίσης περιλαμβάνονται: Η συγκρότηση με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, της Περιφερειακής Επιτροπής Επαγγελματικής Κατάρτισης Η λειτουργία και διαχείριση των Δημοσίων Ι.Ε.Κ. που υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης στο πλαίσιο προγραμματικών συμβάσεων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Έργο της είναι η διατύπωση εισηγήσεων στο Περιφερειακό Συμβούλιο για θέματα επαγγελματικής κατάρτισης και σύνδεσή της με την αγορά εργασίας και ιδίως για τη διερεύνηση και εκτίμηση ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων της αγοράς εργασίας της Περιφέρειας και την ιεράρχηση των επαγγελματικών ειδικοτήτων που πρέπει να λειτουργήσουν στα Ι.Ε.Κ., στα Κ.Ε.Κ. και γενικότερα στις σχολές επαγγελματικής κατάρτισης. Στην Επιτροπή συμμετέχουν εκπρόσωποι των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών και των λοιπών κοινωνικών φορέων που αντιστοιχούν στους αναπτυξιακούς τομείς της Περιφέρειας και εκπρόσωπος των Κ.Π.Α. της Περιφέρειας που ορίζονται από τον Ο.Α.Ε.Δ. Η ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος αξιοποιώντας την εμπειρία και τεχνογνωσία που έχει προσφέρει η υλοποίηση προηγούμενων προγραμμάτων για την Απασχόληση αλλά και την καταγραφή και μελέτη των σχετικών προβλημάτων έχει εντάξει στο Τριετές Επιχειρησιακό της Πρόγραμμα τα εξής σημεία: Επαγγελματική κατάρτιση μέσω της αξιοποίησης του θεσμού των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και των ΟΤΑ για την υλοποίηση
προγραμμάτων αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης (δημόσια ΙΕΚ) και συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης. Σύσταση και λειτουργία των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης. Σύνδεση εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας, συμβουλευτική και επαγγελματικός προσανατολισμός, ανίχνευση αναγκών σε ειδικότητες/προσόντα/δεξιότητες σε κλαδικό και τοπικό επίπεδο. Ανάπτυξη ενεργειών, μέσω των οποίων θα επιτυγχάνεται το ταίριασμα της ανάπτυξης δεξιοτήτων (μέσω των εκπαιδευτικών & άλλων ιδρυμάτων) με τις απαιτήσεις των επιχειρήσεων. Προώθηση των Τοπικών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων Στήριξης της Απασχόλησης και μέσα από ένα πλέγμα «έξυπνων» κινήτρων, υιοθέτηση ενεργών πολιτικών προσέλκυσης ανθρώπινου δυναμικού υψηλών προσόντων και νέων οικονομικών δραστηριοτήτων για εγκατάσταση στην Δυτική Ελλάδα. Σύσταση και λειτουργία Γραφείου για την καινοτομία, την απασχόληση και τη Δια Βίου Μάθηση σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας, τα ΑΕΙ/ΤΕΙ της περιοχής και τα Επιμελητήρια για τη αποτελεσματικότερη σύνδεση της ζήτησης με την προσφορά εργασίας (PDF με το ΤΡΙΕΤΕΣ Ε.Π.) ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ Ι.Ε.Κ. ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας λειτουργούν τέσσερα (4) δημόσια ΙΕΚ που μαζί με το παράρτημα Καλαβρύτων γίνονται πέντε (5). 1) Πάτρας στο οποίο λειτουργούν οι εξής πέντε (5) ειδικότητες: Βοηθός Μαγειρικής Τέχνης, Νοσηλευτικής Τραυματολογίας, Στέλεχος Υπηρεσιών Ασφαλείας, Τεχνικός Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων και Τεχνικός Σχεδίασης και Ανάπτυξης Ιστοσελίδων (Web Designer) 2) Πύργου στο οποίο λειτουργούν οι εξής πέντε (5) ειδικότητες: Βοηθός Μαγειρικής Τέχνης, Τεχνικός φαρμάκων καλλυντικών και παρεμφερών προϊόντων, γραμματέας διεύθυνσης, στέλεχος υπηρεσιών ασφαλείας και βοηθός φυσικοθεραπευτή σε ιαματικές πηγές και λουτρά. 3) Αγρινίου στο οποίο λειτουργούν οι εξής δύο (2) ειδικότητες: Τεχνικός τεχνολογίας internet και νοσηλευτής Μονάδας Εντατικής Θεραπείας. 4) Αιγίου στο οποίο λειτουργούν οι εξής έξι (6) ειδικότητες: Ειδικός Εφαρμογών Αισθητικής, Γραφίστας Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων, Κομμωτής - Τεχνικός Περιποίησης Κόμης, Προσχολικής Αγωγής Δραστηριοτήτων Δημιουργίας και Έκφρασης, Στέλεχος Υπηρεσιών Ασφαλείας και Τεχνικός Αυτοκινήτων Οχημάτων. 5) Καλαβρύτων στο οποίο αυτή τη στιγμή δεν λειτουργεί καμία ειδικότητα.