Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Γνωρίζετε τι είναι οι Η.Π.Α σήμερα; Θα δούμε πώς δημιουργήθηκαν και ποια είναι τα θεμέλια της ισχύος τους.
Οι 13 βρετανικές αποικίες Η Αγγλία ήταν η θαλασσοκράτειρα δύναμη από τον 17 ο αιώνα. 1607-17321732 ίδρυσε 13 αποικίες στη βόρεια Αμερική. Ήταν ο προορισμός για τους πιο τολμηρούς, αλλά και τους πιο απελπισμένους. Ήταν ευδιάκριτος ο διχασμός ανάμεσα στις βόρειες και νότιες Πολιτείες, όπως θα φανεί και ένα αιώνα μετά στον αμερικανικό εμφύλιο.
Οι βόρειες αποικίες Οι βόρειες αποικίες είχαν περίπου 1 εκατομμύριο πληθυσμό και (μόλις) 40.000 σκλάβους. Ήταν περισσότερο ανεπτυγμένες και με εξαιρετικά ανεπτυγμένο εμπόριο. Τα πανεπιστήμια ήταν ανεπτυγμένα και διέδιδαν τις ιδέες του Διαφωτισμού. Έμοιαζαν πολύ με τις ανεπτυγμένες περιοχές της Δυτικής Ευρώπης.
Οι νότιες αποικίες Ήταν λιγότερο ανεπτυγμένες από τις βόρειες. Βασίζονταν σε εκτατικές καλλιέργειες (καπνός, βαμβάκι, ρύζι) και βασίζονταν κυρίως στους σκλάβους. Είχαν μικρότερο πληθυσμό από τις βόρειες αποικίες και οι μισοί εξ αυτών ήταν σκλάβοι! Οι λευκοί κυριαρχούσαν οικονομικά και πολιτικά κυβερνώντας με τη βία. Είχαν συγκεντρώσει σημαντικότατο πλούτο.
Διοίκηση Κάθε αποικία (Πολιτεία) διοικείτο από έναν Κυβερνήτη (όρος που διατηρείται και σήμερα) που διοριζόταν απευθείας από τον Άγγλο Βασιλέα. Κάθε αποικία είχε το κοινοβούλιο της, αλλά δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι είχαν μόνο οι πλουσιότεροι άποικοι. Τι σημαίνει «εκλέγειν και εκλέγεσθαι»; Πώς θα χαρακτηρίζατε αυτόν τον τρόπο διοίκησης; Επιπλέον το εξωτερικό εμπόριο ελεγχόταν από την Αγγλία. Γιατί; Πώς φαντάζεστε πως οι άποικοι θα αισθάνονταν γι αυτόν τον έλεγχο;
Τα αίτια της Επανάστασης Η Αγγλία ήταν μια μεγάλη Ευρωπαϊκή δύναμη και οι αποικίες της στην Αμερική δεν ήταν οι μοναδικές ούτε καν οι σπουδαιότερες. Ήταν αντιμέτωπη με τους Ευρωπαϊκούς ανταγωνισμούς των Μεγάλων Δυνάμεων. Όταν έληξε ο επταετής πόλεμος είχε κερδίσει και άλλα εδάφη στην Αμερική. Διέπραξε δύο λάθη, που δυσαρέστησαν ακόμα περισσότερο τους αποίκους: επέβαλλε φόρους για να καλύψει τα πολεμικά έξοδα μολονότι οι άποικοι περίμεναν πως θα συμμετείχαν στα στην εκμετάλλευση των νέων εδαφών, αποκλείστηκαν από αυτά. Οι άποικοι προχώρησαν σε μποϋκοτάζ των αγγλικών προϊόντων. Ο βασιλιάς απέσυρε όλους τους φόρους πλην ενός.
Tea party Γνωρίζετε τι είναι το Tea party; Οι άποικοι ήταν κυρίως αγγλικής καταγωγής και το τσάι, όπως γνωρίζετε, ήταν σημαντικότατο προϊόν, ήταν τμήμα της καθημερινότητας τους. Οι άποικοι σταμάτησαν να αγοράζουν αγγλικό τσάι και βύθισαν αγγλικά φορτία. Από τον εμπορικό πόλεμο προχώρησαν σε πράξεις βίας,, δηλαδή η σύγκρουση κλιμακώθηκε. Πώς φαντάζεστε πώς θα αντέδρασε ο βασιλιάς; Κλιμάκωσε την αντιπαράθεση με αποκλεισμό του λιμανιού της Βοστόνης,, που ήταν σημαντική πύλη εμπορίου με την Ευρώπη. Τους αποστερούσε έσοδα από το εξωτερικό εμπόριο.
Καταστροφή τσαγιού στη Βοστόνη
Συνέλευση (congress) της Φιλαδέλφειας Οι άποικοι δι αντιπροσώπων στη Φιλαδέλφεια εξέταζαν την κατάσταση και κυριαρχούσε διάθεση συμβιβασμού. Ο βασιλιάς της Αγγλίας κλιμάκωσε την αντιπαράθεση με προσφυγή σε απροκάλυπτη ένοπλη βία. Προσπάθησε να κατασχέσει υλικό της αποικιακής πολιτοφυλακής που συγκεντρωνόταν κρυφά στο Λέξινγκτον. Ακολούθησε σύγκρουση στην οποία ηττήθηκαν τα βρετανικά στρατεύματα. Πώς φαντάζεστε πώς αντέδρασε η Συνέλευση; Επανάσταση και πόλεμος της Ανεξαρτησίας.
Επανάσταση και πόλεμος της Ανεξαρτησίας. Γνωρίζετε πότε είναι η εθνική εορτή των Αμερικανών; Την 4 η Ιουλίου 1776 το Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας ψήφισε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας που συνέταξαν οι Τζέφερσον και Φραγκλίνος. Διαβάστε την πηγή στη σελίδα 15. Τι σας θυμίζει; Είναι επηρεασμένη από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Ποιος κέρδισε τον πόλεμο, οι Αμερικανοί ή οι Βρετανοί; Πώς κατάφεραν και κέρδισαν την σπουδαιότερη δύναμη της ευρωπαϊκής ηπείρου;
Τα αίτια της νίκης (ή της ήττας) Οι Άγγλοι έπρεπε να πολεμήσουν πολύ μακριά από τα εδάφη τους. Ήταν οικονομικά ταλαιπωρημένοι από τους προηγούμενους πολέμους. Οι αμερικανοί πολεμούσαν στο δικό τους έδαφος. Οι Αμερικανοί δεν αντιμετώπιζαν ιδιαίτερο πρόβλημα προμηθειών, γιατί οι ίδιοι παρήγαγαν επί τόπου ό,τι χρειάζονταν. Κυρίως οι Αμερικανοί εκμεταλλεύθηκαν τις ενδοευρωπαϊκές συγκρούσεις. Συνασπίστηκαν με τους μεγάλους αντιπάλους της Αγγλίας, Ολλανδούς, Ισπανούς και Γάλλους. Οι Γάλλοι πολέμησαν και επί Αμερικανικού εδάφους. Ο πόλεμος έληξε με τη μάχη στο Yorktown το 1781. Πρώτος πρόεδρος εξελέγη ο Ουάσιγκτον το 1789 και η πρωτεύουσα πήρε τιμητικά το όνομα του.
Πολιτική δομή Οι Η.Π.Α γνώρισαν αξιοζήλευτη πολιτική σταθερότητα σε ολόκληρο το βίο τους. Αυτή η σταθερότητα οφείλεται και στις αξίες της κοινωνίας τους, αλλά και στο σύνταγμα τους, που ισχύει από το τέλος του 18 ου αιώνα! Οι Η.Π.Α είναι κράτος ομοσπονδιακό αποτελούμενο από Πολιτείες. Τι σημαίνει αυτό; Κάθε Πολιτεία καθορίζει εσωτερικά της (αυτοδιοίκηση, δικαιοσύνη, εκπαίδευση και αστυνόμευση). Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση καθορίζει εξωτερικά, άμυνα και οικονομία.
Διάκριση των εξουσιών Βασικό χαρακτηριστικό του αμερικανικού συντάγματος είναι η διάκριση των εξουσιών: Πρόεδρος (εκτελεστική εξουσία) με πενταετή εξουσία και δυνατότητα μίας επανεκλογής. Δύο νομοθετικά σώματα (Βουλή και Γερουσία) Γερουσία: : δύο γερουσιαστές ανά Πολιτεία. Βουλή: : ενιαίο σώμα για όλες τις Πολιτείες με εκπροσώπηση ανάλογα με τον πληθυσμό. Δικαστική εξουσία ανεξάρτητη και αιρετή. Τι σημαίνει «αιρετή»; Γιατί οι (κατά τα λοιπά πρακτικοί) Αμερικανοί έχουν επιλέξει ένα τόσο πολύπλοκο πολιτικό σύστημα;
Ασκήσεις Ασκήσεις 1 και 2 στη σελίδα 15.