ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΟΥ ΠΛΑΓΙΑΣ Εργασία του εκπαιδευτή Πρωιτσάκη Κωνσταντίνου με θέμα: Απογείωση και Προσγείωση με Ασφάλεια ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ 7-16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2005
Εισαγωγή Το φυλλάδιο αυτό απευθύνεται σε ΕΠ και ΠΛ έχοντας ως στόχο να τους υπενθυμίσει τις περισσότερες από τις λεπτομέρειες που συντελούν σε ασφαλείς απογειώσεις και προσγειώσεις. Οι Εκπαιδευόμενοι Πιλότοι και οι Πιλότοι Λέσχης πολλές φορές πριν την απογείωση απασχολούν υπέρμετρα το μυαλό τους με τρομακτικές σκέψεις όπως: spin, γραβάτα, κλεισίματα, καταιγίδες, ρότορες, υπήνεμα, ατυχήματα και άλλες καταστροφολογίες που τους κάνει να ξεχάσουν ή να μην δώσουν την απαιτούμενη προσοχή στους πιθανότερους κινδύνους που διατρέχουν αν δεν ετοιμαστούν σωστά μη προσέχοντας όσο χρειάζεται όλες τις λεπτομέρειες που γνωρίζουν. Πριν την προσγείωση από την άλλη επειδή ξαναβρίσκονται κοντά στο έδαφος βιάζονται να χαλαρώσουν, νομίζουν πλέον ότι δε διατρέχουν κανέναν κίνδυνο ό,τι και αν κάνουν με τα φρένα, γίνονται απότομοι στις κινήσεις τους και ξεχνούν ότι το έδαφος είναι σκληρό και πονάει πολύ από όσο χαμηλά και αν πέσουμε. Πολλές φορές θεωρούν λανθασμένα ότι η πτήση τελείωσε όσο ακόμα είναι στον αέρα και βγαίνουν επικίνδυνα εκτός πραγματικότητας. Μπορούμε να αυξήσουμε ή να μειώσουμε την ασφάλεια ανάλογα με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα και τη στάση που κρατάμε απέναντί της, π.χ. το ότι κάναμε κάτι με λάθος τρόπο ν φορές και δεν πάθαμε τίποτα δεν κάνει σωστό τον τρόπο, δείχνει μόνο ότι ήμασταν τυχεροί, έως τώρα και καλά είναι να αλλάξουμε τρόπο το συντομότερο. Υπάρχουν λεπτομέρειες που μας δείχνουν αρκετά νωρίς ότι κάτι αρχίζει να μην πάει καλά και μπορούμε να προλάβουμε το κακό, π.χ. έχουμε υποψίες ότι κάτι δεν πάει καλά ή δε νιώθουμε καλά ή εμφανίζεται η ανάγκη να ελπίσουμε, π.χ. «ελπίζω να απογειωθώ», «ελπίζω να μην πατώσω εδώ», κ.α.
Απογείωση Εξάσκηση για απογείωση Τα φουσκώματα, επίγεια, control, ground handling ή όπως αλλιώς τα λέτε είναι ο καλύτερος τρόπος για να αυξήσει ένας πιλότος την ασφάλεια του τεχνικά κατά την απογείωση. Τα φουσκώματα βοηθούν την απογείωση επειδή αντικαθιστούν την άγνοια με γνώση. Πότε πετάμε; Πετάμε μόνο όταν βρίσκονται στην απογείωση έμπειροι και υπεύθυνοι πιλότοι που γνωρίζουν το επίπεδό μας, αντιλαμβάνονται ότι οι συνθήκες είναι κατάλληλες για να απογειωθούμε, να πετάξουμε και να προσγειωθούμε δίχως να ρισκάρουμε το παραμικρό. Πετάμε μόνο όταν ο εξοπλισμός μας είναι σε άριστη κατάσταση και κατάλληλος για το επίπεδό μας χωρίς αμφιβολίες ή δικαιολογίες και μόνο εφόσον νιώθουμε σωματικά και ψυχολογικά πολύ καλά. Πετάμε για να το απολαύσουμε χωρίς να πάθουμε τίποτα και χωρίς να κινδυνέψουμε. Προετοιμασία για απογείωση Ο εξοπλισμός πρέπει να είναι έτοιμος από το προηγούμενο βράδυ (μπαταρίες, αλλαγές, διορθώσεις, ρυθμίσεις, κ.α.) και να έχουμε κοιμηθεί καλά χωρίς κατανάλωση αλκοόλ και άλλων ουσιών. Η προετοιμασία είναι κάτι παραπάνω από το να ελέγξουμε ότι οι αρντάνες μας είναι πεντακάθαρες και να δεθούμε σωστά. Όσο ετοιμαζόμαστε το μυαλό μας να είναι σε αυτό που κάνουμε, να μην αφήνουμε τίποτα στην τύχη, να μην τεμπελιάζουμε και να μη βιαζόμαστε. Να μάθουμε να ελέγχουμε τα πάντα γρήγορα, σωστά και χωρίς άγχος. Να μην αφήνουμε να μας βοηθήσουν άσχετοι γιατί μπορεί άθελά τους να κάνουν κάτι λάθος και να έχουμε πρόβλημα. Να μην αφήνουμε να μας διακόπτουν όσο ετοιμαζόμαστε, ούτε να απαντάμε στο τηλέφωνο. Αν κάποιος θεατής μας ρωτήσει κάτι καλύτερα να του πούμε ότι θα του απαντήσουμε μετά ή να ρωτήσει κάποιον άλλον που δεν ετοιμάζεται. Αν παρόλα αυτά κάτι, κάποιος μας διακόψει το καλύτερο είναι να ξανακάνουμε όλους τους ελέγχους από την αρχή για να σιγουρέψουμε ότι δεν ξεχάσαμε τίποτα. Ιδιαίτερη προσοχή θέλει να ετοιμαστούμε σωστά όταν έχουμε καιρό να πετάξουμε, όταν οι συνθήκες μας ανησυχούν, όταν είμαστε σε καινούριο μέρος ή έχουμε κάτι καινούριο στον εξοπλισμό μας, ακόμα και καινούριες ρυθμίσεις ή όταν λείπει κάτι από τον εξοπλισμό μας ακόμα και όταν τριγύρω μας βρίσκονται καινούρια άτομα ή όταν λείπουν κάποια άτομα. Όσο περισσότερο αέρα έχει τόσο χαμηλότερα να απλώνουμε στην απογείωση έτσι ώστε να έχουμε πάντα αρκετό χώρο να ακυρώσουμε (προς τα πάνω με αέρα ή προς τα κάτω με άπνοια) αν χρειαστεί.
Καλό είναι να φτιάξουμε μία λίστα με τους ελέγχους που έχουμε να κάνουμε όπως η παρακάτω και να ανατρέχουμε σε αυτή κάθε φορά που ετοιμαζόμαστε. 1. ασφάλειες εφεδρικού ση θέση τους, 2. τσέπες / φερμουάρ κλειστά, 3. κράνος, γάντια, 4. πτέρυγα απλωμένη σωστά, 5. αρντάνες καθαρές χωρίς κόμπους, πέτρες, χόρτα ή κλαδιά, 6. ιμάντες πτέρυγας δεμένοι σωστά, 7. carabiner κλειστά σωστά, 8. επιτάχυνση δεμένη σωστά, 9. επιτάχυνση καθαρή, 10. αν έχουμε foot rest, καθαρό, 11. αν έχουμε trimmers, στη σωστή θέση, 12. αν έχουμε εσωτερικό δέσιμο καθίσματος, δεμένο σωστά, 13. πόδια δεμένα σωστά, 14. μέση δεμένη σωστά, 15. αν έχουμε και ψηλότερο δέσιμο, δεμένο σωστά, 16. VHF ανοιχτό, στη σωστή συχνότητα με δοκιμή, 17. αν έχουμε deck, τοποθετημένο σωστά, 18. vario / GPS έτοιμα, 19. φρένα σωστά, 20. αρντάνες φρένων καθαρές, 21. ο χώρος για τρέξιμο καθαρός, 22. ο εναέριος χώρος μας από παντού καθαρός, 23. ανεμούριο εντάξει, 24. λέμε ότι θα απογειωθούμε για να μας ελέγξουν οι άλλοι πριν και κατά την απογείωση. Κατά την αναμονή για απογείωση Αποφεύγουμε να εμποδίζουμε άλλους πιλότους και μένουμε συγκεντρωμένοι στην πραγματικότητα παρατηρώντας τις συνθήκες. Όσο περιμένουμε έτοιμοι να απογειωθούμε δεν κρατάμε τους Α ιμάντες για να μην έρθει καμιά ριπή και μας απογειώσει δημιουργώντας μας πρόβλημα. Αν δούμε ανεμοστρόβιλο να πλησιάζει τρέχουμε και πέφτουμε πάνω στην πτέρυγα. Αν όσο περιμένουμε οι συνθήκες χειροτερέψουν καλύτερα να τα μαζέψουμε και σε καμία περίπτωση να μην απογειωθούμε. Και αύριο μέρα είναι. Του φευγάτου η μάνα δεν έκλαψε ποτέ. (του παλικαρά έκλαψε) Η στιγμή της απογείωσης Αποφεύγουμε να απογειωθούμε πρώτοι ή τελευταίοι. Σε δυνατές συνθήκες καλύτερα να απογειωθούμε στο τέλος της ριπής. Προσέχουμε το ανεμούριο, το χώρο της απογείωσης, μπροστά, πάνω, δίπλα και πίσω από την απογείωση να είναι όλα ελεύθερα για να απογειωθούμε. Όσο καλύτερα τρέξουμε τόσο καλύτερα θα απογειωθούμε, να μην βιαστούμε να μπούμε στο κάθισμα και να είμαστε έτοιμοι να ξανατρέξουμε ακόμα και αν έχουμε απογειωθεί. Αποφεύγουμε να τρέξουμε πάνω από εμπόδια.
Είναι σημαντικό να μπορούμε να ακυρώσουμε ανά πάσα στιγμή και να ακυρώνουμε αν έχουμε την παραμικρή αμφιβολία ότι κάτι μπορεί να πηγαίνει στραβά. Ποτέ να μην συνεχίσουμε με την ελπίδα ότι όλα θα πάνε καλά αλλά μόνο όταν είμαστε σίγουροι ότι όλα πάνε καλά. Αν έχετε την επιθυμία να απογειωθείτε με τον παραμικρό ούριο άνεμο δοκιμάστε πρώτα να κάνετε φουσκώματα με τον παραμικρό ούριο άνεμο, είναι πολύ επικίνδυνο. Αν πέσουμε κατά την απογείωση να μην απλώσουμε τίποτα (χέρι, πόδι) παρά μόνο για να προστατεύσουμε το κεφάλι μας, καλύτερα να προσπαθήσουμε να γίνουμε μπάλα. Αν κάτι δεν πάει καλά κατά την απογείωση Ψυχραιμία, μένουμε στην πραγματικότητα και σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα. Προσπαθούμε να καταλάβουμε τι δεν κάναμε σωστά και ξαναδοκιμάζουμε μία δύο φορές εφόσον ξεκουραστούμε και κάνουμε ξανά όλους τους ελέγχους με ακόμα μεγαλύτερη προσοχή. Σε περίπτωση που δεν μπορούμε να απογειωθούμε μετά από δύο τρεις προσπάθειες, χρειαζόμαστε φουσκώματα, καλύτερα να χαλαρώσουμε και να περιμένουμε να βελτιωθούν οι συνθήκες ή να τα μαζέψουμε και να φύγουμε.
Προσγείωση Εξάσκηση για προσγείωση Φουσκώματα. Τα φουσκώματα βοηθούν τον πιλότο κατά την προσγείωση να μπορεί να χειριστεί την πτέρυγα καλύτερα και με ασφάλεια, χωρίς φοβίες και δίχως υπερβολές. Προετοιμασία προσγείωσης Η προετοιμασία για προσγείωση αρχίζει πριν ακόμα απογειωθούμε όπου σκεφτόμαστε που και πως θα προσγειωθούμε σε περίπτωση που δεν «κρατάει» ή αν κάτι δεν πάει καλά. Υπολογίζουμε από πού φυσάει και εντοπίζουμε όλα τα πιθανά εμπόδια (παλιά και νέα). Πάντα, όπου και αν είμαστε στον αέρα προετοιμάζουμε που μπορούμε να προσγειωθούμε με ασφάλεια. Όσο ψηλότεροι είμαστε πάνω από την προσγείωση τόσο καλύτερη προσέγγιση μπορούμε να κάνουμε για αυτό φεύγουμε για προσγείωση με αρκετό ύψος και δεν μένουμε στη πλαγιά με την ελπίδα να σηκωθούμε. Προσέγγιση Διαλέγουμε την καλύτερη προσγείωση, αυτή δηλαδή που θα έχει τις περισσότερες πιθανότητες να πάνε όλα καλά χωρίς να βιαζόμαστε ή να τεμπελιάζουμε. Να είναι μεγάλη και ας μην είναι κοντά στο δρόμο ή στο αυτοκίνητο, να είναι ίσια και καθαρή από εμπόδια και ανωμαλίες, να έχει δίπλα και εναλλακτική προσγείωση σε περίπτωση που η κύρια έχει κάποιο πρόβλημα. Υπολογίζουμε ξανά και ξανά από πού και πόσο φυσάει (ελέγχοντας ανεμούρια, σημαίες, ποτιστικά, σκόνες, καπνούς, πως προσγειώνονται άλλοι πιλότοι, κ.α.), ελέγχουμε για γνωστά και άγνωστα εμπόδια, καλώδια, φράχτες, ζωντανά, νερά, χαντάκια, κ.α. Αποφεύγουμε να κάνουμε στροφές 360 μοιρών, προτιμάμε τα 8άρια και τα S-άκια. Κοιτάμε συνέχεια το σημείο που θέλουμε να προσγειωθούμε έτσι ώστε με τον καιρό να μάθουμε να υπολογίζουμε καλύτερα, από διάφορες γωνίες και ύψη, το λόγο μας και πως επηρεάζεται από τον αέρα. Προσπαθούμε όσο είναι δυνατόν να είμαστε συνέχεια πάνω από καθαρό (προσγειώσιμο) έδαφος χωρίς εμπόδια για να μπορούμε να προσγειωθούμε νωρίτερα σε περίπτωση που κάνουμε λάθος εκτίμηση ύψους, απόστασης, ανέμου, κ.α. Όσο χαμηλώνουμε τόσο πιο απαλές πρέπει να είναι οι στροφές μας και όχι το αντίστροφο επειδή κοντά στο έδαφος νιώθουμε ψευδή ασφάλεια. Όσο πιο πολύ φυσάει τόσο πιο πίσω μας να έχουμε την προσγείωση και να την πλησιάζουμε με 8άρια όσο κατεβαίνουμε. Προσγείωση με αναταράξεις, δυνατό αέρα ή και τα δύο μαζί Όσο πλησιάζουμε το έδαφος δεν αφήνουμε τελείως τα φρένα ακόμα και αν πηγαίνουμε προς τα πίσω, είναι σημαντικό να καταλαβαίνουμε τι πίεση έχει η πτέρυγα την κάθε στιγμή και να προσπαθούμε να την κρατήσουμε σταθερή με τα
κατάλληλα φρένα και με τη συνεχόμενα σωστή τοποθέτηση του σώματός μας. Βγαίνουμε από το κάθισμα αρκετά νωρίς. Μόλις πατήσουμε στο έδαφος τραβάμε και κρατάμε τους τελευταίους ιμάντες και αν χρειαστεί τρέχουμε προς τη πτέρυγα. Τα φουσκώματα και εδώ βοηθούν αφάνταστα. Βοηθάει πολύ να έχουμε κάνει φουσκώματα σταδιακά με λίγο πιο δυνατό αέρα. Προσγείωση με ούριο Το φλερ λίγο ψηλότερα και τρέξιμο!!! Αν πέσουμε δε σκεφτόμαστε τον εξοπλισμό και δεν απλώνουμε τίποτα (χέρι, πόδι) για μην το σπάσουμε. Αν κάτι δεν πάει καλά κατά την προσγείωση Ψυχραιμία, μένουμε στην πραγματικότητα και σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα. Τα συνηθισμένα λάθη είναι να σκεφτούμε τον εξοπλισμό, να παγώσουμε και να μην κάνουμε τίποτα, οι υπερδιορθώσεις και το στολάρισμα. Αν μας τελειώσει η προσγείωση καλύτερα να πάμε πάνω σε δέντρο παρά να το στολάρουμε στα 5 μ. όσο είμαστε ψηλά με πολλά φρένα πέφτουμε, δεν κατεβαίνουμε. Αν πέσουμε με αυξημένη κάθετη ταχύτητα να μην ξεχάσουμε το φλερ και να κάνουμε PLF χωρίς να απλώσουμε τίποτα. Αν χτυπήσουμε και θέλουμε βοήθεια αφήνουμε την πτέρυγα ανοιχτή για να τη δουν οι άλλοι και να έρθουν να μας βοηθήσουν, αν όχι τη μαζεύουμε μόλις προσγειωθούμε για να μην τους ανησυχήσουμε.
Επίλογος Φουσκώματα, πολλά φουσκώματα. Τα φουσκώματα βοηθούν στην απόκτηση της αντίληψης του πως συμπεριφέρεται η πτέρυγα σε διαφορετικές συνθήκες, συμβάλουν στη γενικότερη εξοικείωση με τον εξοπλισμό και κάποιες φορές μπορούν να είναι πιο διασκεδαστικά ακόμα και από πτήση. Δεν υπάρχουν αρκετά λόγια για να περιγράψουν πόσο σημαντικά και αποτελεσματικά είναι τα σωστά, σταδιακά και σε ελεγχόμενες συνθήκες φουσκώματα. Καλές πτήσεις, Κώστας GUS Πρωιτσάκης