ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ Οκτώβριος 2016 1

Πίνακας περιεχομένων ΡΩΣΙΑ - ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 4 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟ 2015 6 Β. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ 9 Γ. ΈΝΑΡΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ 11 1. Απευθείας πωλήσεις 11 2. Συνεργασία με αντιπρόσωπο διανομέα 11 3. Ίδρυση Γραφείου Αντιπροσωπείας ή Υποκαταστήματος 12 4. Ίδρυση θυγατρικής εταιρείας 13 4.1. Ανώνυμη εταιρεία Joint Stock Company (JSC) 13 4.2. Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ) 14 4.3. Οικονομική εταιρική σχέση (economic partnership) 15 Δ. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ 17 1. Ειδικές Οικονομικές Ζώνες 18 2. Παροχή κρατικών εγγυήσεων για επενδυτικά σχέδια 19 3. Ξένες Επενδύσεις σε Στρατηγικούς Τομείς 21 Ε. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ 23 1. Φορολογία επί των εταιρικών κερδών και μερισμάτων 23 2. Φόρος ακίνητης περιουσίας 25 3. Φόρος Προστιθέμενης Αξίας 25 4. Άλλοι φόροι 26 4.1. Φόρος γης 26 4.2. Φόρος μεταφορών 27 4.3. Φόρος νερού 27 4.4. Κρατικό τέλος 27 5. Ειδικά φορολογικά καθεστώτα 27 5.1. Ενοποιημένος φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος 28 5.2. Απλοποιημένο φορολογικό σύστημα 28 5.3. Ενιαίος αγροτικός φόρος 29 6. Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης 29 2

7. Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων 30 ΣΤ. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 31 1. Συμμετοχή Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση 31 2. Επιβαρύνσεις κατά την εισαγωγή προϊόντων 32 2.1. Τελωνειακοί Δασμοί 32 2.2. Φόρος Προστιθέμενης Αξίας 32 2.3. Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) (АКЦИЗ) 32 2.4. Τέλη εκτελωνισμού 33 3. Τελωνειακή αξία εμπορευμάτων 34 4. Απαιτήσεις εισαγωγής 34 4.1. Υγειονομικά και επιδημιολογικά μέτρα 34 4.2. Τεχνικοί Κανονισμοί (επιβεβαίωση της συμμόρφωσης) 35 4.3. Φυτοϋγειονομικός και κτηνιατρικός έλεγχος 36 4.4. Άδεια εισαγωγής/εξαγωγής 37 5. Διαδικασία εκτελωνισμού 38 6. Ειδικά τελωνειακά καθεστώτα 39 6.1. Τελωνειακό καθεστώς τελειοποίησης προς επανεξαγωγή 39 6.2. Προσωρινή εισαγωγή εμπορευμάτων 39 6.3. Καθεστώς ελεύθερης τελωνειακής ζώνης 41 6.4. Αποθήκη τελωνειακής αποταμίευσης (bonded warehouse) 41 Ζ. ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ 43 1. Το πρόβλημα της αποπληρωμής των προϊόντων 43 2. Τοποθέτηση ικανών στελεχών από την Ελλάδα 43 3. Προσεκτική διερεύνηση της αγοράς και των καναλιών διανομής 43 4. Προσωπικές σχέσεις, γνώση της εγχώριας νοοτροπίας 44 5. Διαπραγματεύσεις-Επιχειρηματικές συναντήσεις (πρακτικές) 44 6. Πρακτικές πληροφορίες 45 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 47 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 51 3

Ρωσία - Βασικοί Οικονομικοί Δείκτες Έκταση 17.075.400 τ.χλμ. Πληθυσμός 146,5 εκ. Ενεργός πληθυσμός 68,5 εκ. 2015 2014 Α.Ε.Π. (ονομαστική αξία) 80,8 τρισ. ρούβλια 1,3 τρισ. $ ΗΠΑ 77,9 τρισ. ρούβλια 2 τρισ. $ ΗΠΑ Α.Ε.Π. (κατά κεφαλή) 551.919 ρούβλια 533.539 ρούβλια Μεταβολή Α.Ε.Π. -3,7% 0,6% Πληθωρισμός 12,9% 11,4% Συναλλαγματική Ισοτιμία 1 = 67,4 ρούβλια 1 = 50,5 ρούβλια 1$ ΗΠΑ = 60,6 ρoύβλια 1$ ΗΠΑ = 38 ρoύβλια Ανεργία 5,6% 5,5% Μέσος ονομαστικός μισθός 33.981 ρούβλια 32.495 ρούβλια Μέση ονομαστική σύνταξη 11.986 ρούβλια 10.786 ρούβλια Εξωτερικό Χρέος 515,8 δισ. $ ΗΠΑ 599 δισ. $ ΗΠΑ Χρέος ευρύτερου δημοσίου τομέα 41,6 δισ. $ ΗΠΑ 52,2 δισ. $ ΗΠΑ Εξωτερικό Χρέος Κεντρικής Κυβέρνησης 30,5 δισ. $ ΗΠΑ 41,6 δισ. $ ΗΠΑ Χρέος Ιδιωτικού Τομέα 474,3 δισ. $ ΗΠΑ 547,7 δισ. $ ΗΠΑ Αποθεματικό Ταμείο 49,95 δισ. $ ΗΠΑ 87,9 δισ. $ ΗΠΑ Ταμείο Εθνικού Πλούτου 71,7 δισ. $ ΗΠΑ 78 δισ. $ ΗΠΑ Διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα 368,4 δισ. $ ΗΠΑ 385,4 δισ. $ ΗΠΑ Μέσο βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης των τραπεζών 11% ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2015 2014 Έσοδα 26,9 τρισ. ρούβλια (33,3% ΑΕΠ) 26,8 τρισ. ρούβλια (34,3% ΑΕΠ) Δαπάνες 29,7 τρισ. ρούβλια (36,8% ΑΕΠ) 27,6 τρισ. ρούβλια (38,7% ΑΕΠ) Έλλειμμα 2,8 τρισ. ρούβλια (3,5% ΑΕΠ) 845 εκ. ρούβλια (1,2% ΑΕΠ) ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ 2015 2014 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών 69,6 δισ. $ ΗΠΑ 58,3 δισ. $ ΗΠΑ Ισοζύγιο εμπορίου αγαθών 148,5 δισ. $ ΗΠΑ 189,7 δισ. $ ΗΠΑ Εξαγωγές αγαθών 341,5 δισ. $ ΗΠΑ 497,8 δισ. $ ΗΠΑ Αργό πετρέλαιο 89,6 δισ. $ ΗΠΑ 153,9 δισ. $ ΗΠΑ Προϊόντα πετρελαίου 67,4 δισ. $ ΗΠΑ 115,9 δισ. $ ΗΠΑ Φυσικό αέριο 41,8 δισ. $ ΗΠΑ 55,2 δισ. $ ΗΠΑ Εισαγωγές αγαθών 192,9 δισ. $ ΗΠΑ 308,0 δισ. $ ΗΠΑ Ισοζύγιο εμπορίου αγαθών πλην ενεργειακών προϊόντων -50,2 δισ. $ ΗΠΑ -135,2 δισ. $ ΗΠΑ Όγκος Εξωτερικού Εμπορίου 534,4 δισ. $ ΗΠΑ 805,8 δισ. $ ΗΠΑ Κυριότεροι Εμπορικοί Εταίροι (όγκος διμερούς εμπορίου): Κίνα 12,1%, Γερμανία 8,7%, Ολλανδία με 8,4%, η Ιταλία 5,8%, Λευκορωσία 4,5%, Τουρκία 4,4%, Ιαπωνία 4,1%, ΗΠΑ 4%. Κυριότερα εξαγωγικά προϊόντα: Καύσιμα και ενεργειακά προϊόντα (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), μέταλλα και τεχνουργήματά τους, χημικά προϊόντα και καουτσούκ, μηχανήματα, εξοπλισμός και οχήματα. Κυριότερα εισαγωγικά προϊόντα: Προϊόντα μέσης έως υψηλής μεταποίησης, (μηχανές/συσκευές 4

αυτοκίνητα και άλλες συσκευές), χημικά προϊόντα (φαρμακευτικά προϊόντα), τρόφιμα και γεωργικές πρώτες ύλες. Ισοζύγιο εμπορίου υπηρεσιών -36,6 δισ. $ ΗΠΑ -55,3 δισ. $ ΗΠΑ Εξαγωγές υπηρεσιών 51,8 δισ. $ ΗΠΑ 65,7 δισ. $ ΗΠΑ Εισαγωγές υπηρεσιών 88,4 δισ. $ ΗΠΑ 121 δισ. $ ΗΠΑ Συνολική δαπάνη για τουριστικές υπηρεσίες 35 δισ. $ ΗΠΑ 50,3 δισ. $ ΗΠΑ Κυριότερες χώρες- προορισμοί ρώσων τουριστών: Αμπχαζία* 11,1%, Τουρκία 10,1%, Καζακστάν 9,1%, Φινλανδία 8,9%, Αίγυπτος 6,5%, Ουκρανία 4,8%,Εσθονία 4,3%, Πολωνία 3,8%, Κίνα 3,7%...Ελλάδα 1,8% ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΡΟΕΣ ΑΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ 2015 2014 Εισροές ξένων επενδύσεων 4,8 δισ. $ ΗΠΑ 22 δισ. $ ΗΠΑ στη Ρωσία Εκροές ξένων επενδύσεων 21,6 δισ. $ ΗΠΑ 57,1 δισ. $ ΗΠΑ από τη Ρωσία Συσσωρευμένες ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ρωσία: 342,9 δισ. $ ΗΠΑ Συσσωρευμένες ρωσικές ξένες άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό: 336,3 δισ. $ ΗΠΑ Σημαντικότερες χώρες προέλευσης επενδύσεων στην Ρωσία: Κύπρος 27,6%, Λουξεμβούργο 12%, Ολλανδία 11,8%, Ιρλανδία 9,3%, Μπαχάμες 6,3%, Βρετανικοί Παρθένοι νήσοι 4,5%, Βερμούδες 4,1%, Γερμανία 4% Σημαντικότερες χώρες προορισμού ρωσικών επενδύσεων: Κύπρος 27,4%, Ολλανδία 13%, Βρετανικοί Παρθένοι νήσοι 12%, Αυστρία 6,5%, Ελβετία 5%, Λουξεμβούργο 4,5%, Γερμανία 3,3%. ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΡΩΣΙΑΣ 2015 2014 Όγκος διμερούς εμπορίου αγαθών 3,65 δισ. ευρώ 5,19 δισ. ευρώ Εξαγωγές αγαθών 213,4 εκ. ευρώ 356,8 εκ. ευρώ Εισαγωγές αγαθών 3,44 δισ. ευρώ 4,83 δισ. ευρώ Εμπορικό Ισοζύγιο -3,2 δισ. ευρώ -4,5 δισ. ευρώ Γουνοδέρματα, Λάδια και παρασκευάσματα, από πετρέλαιο ή από Κυριότερα εξαγωγικά ασφαλτούχα ορυκτά, Ακατέργαστα καπνά, Φύλλα και ταινίες, από προϊόντα της Ελλάδας αργίλιο, Επιβατικά πλοία, κρουαζιερόπλοια Κυριότερα εισαγωγικά προϊόντα της Ελλάδας Πρώτες ύλες (Φυσικό αέριο, πετρέλαιο, κλπ) Επισκέψεις Ρώσων τουριστών στην Ελλάδα 512.789 1.250.174 5

Α. Εισαγωγή Εξελίξεις στη ρωσική οικονομία το 2015 Μετά από δύο συναπτά έτη ισχνής οικονομικής ανάπτυξης, η οικονομία της Ρωσίας κατά το 2015 εισήλθε σε ύφεση. Κύριοι παράγοντες πίσω από τη δυσμενή αυτή εικόνα είναι η συνεχιζόμενη πτώση των τιμών του πετρελαίου, καθώς και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν εις βάρος της Ρωσίας από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, λόγω της στάσης της στην κρίση της Ουκρανίας. Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2015 η ρωσική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 3,7%. Το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές ανήλθε σε 80,8 τρισ. ρούβλια (το 2014 το ΑΕΠ είχε διαμορφωθεί σε 77,9 τρισ. ρούβλια). Εξετάζοντας τις επιδόσεις των επιμέρους τομέων της οικονομίας, διαπιστώνεται ότι μείωση σημειώθηκε στην πλειοψηφία αυτών. Συγκεκριμένα, η βιομηχανική παραγωγή της χώρας μειώθηκε κατά 3,4%, η μεταποίηση κατά 5,1%, οι κατασκευές κατά 7,4% και το λιανικό εμπόριο κατά 10%. Αντίθετα, αύξηση σημείωσε η αγροτική παραγωγή κατά 3,1%, ο εξορυκτικός τομέας κατά 1,1%. Σημαντικές μειώσεις καταγράφονται στις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου της τάξης του 8,4%. Ο πληθωρισμός συνέχισε την ανοδική του πορεία, η οποία είχε ξεκινήσει από το 2014, λόγω των σημαντικών πιέσεων που ασκήθηκαν στην ισοτιμία του ρωσικού νομίσματος, και διαμορφώθηκε στο 12,9%, ενώ η ανεργία αυξήθηκε οριακά και ανήλθε σε 5,6 %. Όσον αφορά στον μέσο μηνιαίο μισθό, σύμφωνα με στοιχεία της Ρωσικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2015 ο ονομαστικός μισθός διαμορφώθηκε σε 33.981 ρούβλια, καταγράφοντας αύξηση κατά 4,6% σε σχέση με το 2014 (32.495 ρούβλια). Ο πραγματικός μισθός ωστόσο μειώθηκε δραματικά κατά 9%, και το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα συρρικνώθηκε κατά 4%. Βασικό παράγοντα της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η ρωσική οικονομία αποτελεί η συνεχιζόμενη πτώση της τιμής του πετρελαίου. Συγκεκριμένα, η μέση ετήσια τιμή ανά βαρέλι Ural ανήλθε το 2015 σε 51,23$ έναντι 97,6 $/βαρέλι το 2014, που αντιστοιχεί σε μείωση της τάξης του 47,5%. Αντίστοιχα, η μέση τιμή του φυσικού αερίου στα γερμανικά σύνορα, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, ανήλθε σε 5,8 $/MMBTU το 2015, μειωμένη κατά 45% σε σχέση με το 2014 (10,5 $/MMBTU). Η μείωση αυτή της τιμής του πετρελαίου άσκησε σημαντικές πιέσεις στο ρωσικό νόμισμα. Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, η μέση ετήσια συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου με το αμερικανικό δολάριο το 2015 ανήλθε στα 60,6 ρούβλια/$ηπα (2014: 38 ρούβλια/$ηπα) και με το ευρώ στα 67,4 ρούβλια/ευρώ (2014: 50,5 ρούβλια/ευρώ), έχοντας χάσει το 37,4% και το 25,2% της αξίας του αντίστοιχα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Η διολίσθηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου, εκτός από την πτώση της τιμής του πετρελαίου, οφείλεται επίσης στη στασιμότητα της ρωσικής οικονομίας και στις συνέπειες των δυτικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ταυτόχρονα, η εγκατάλειψη της πρακτικής των απεριόριστων παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος για τη στήριξη του νομίσματος από την Κεντρική Τράπεζα και η εφαρμογή εντός του 2015 της ελεύθερης διαπραγμάτευσης του ρουβλίου, συνέβαλε στην περαιτέρω υποτίμηση του ρωσικού νομίσματος. Μία αναμφισβήτητα θετική εξέλιξη που σημειώθηκε κατά το 2015 ήταν η επαναφορά του λογαριασμού κεφαλαίου του ισοζυγίου πληρωμών της Ρωσίας σε τροχιά σταθεροποίησης, καθώς κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους (Ιούλιος-Σεπτέμβριος) καταγράφηκε καθαρή εισροή κεφαλαίων, ύψους 3,4 δισ. δολαρίων ΗΠΑ. Η εισροή αυτή διέκοψε μία περίοδο συνεχούς φυγής κεφαλαίων, καθώς αποτέλεσε την πρώτη τριμηνιαία καθαρή εισροή σε διάστημα πέντε ετών (η 6

τελευταία εισροή κεφαλαίου στη Ρωσία, ύψους 4,1 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, είχε καταγραφεί κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2010). Έτσι, συνολικά για το 2015 καταγράφηκαν εκροές κεφαλαίων ύψους 56,9 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, μειωμένες κατά 63% σε σχέση με το 2014, οπότε την χώρα είχαν εγκαταλείψει κεφάλαια ύψους 153 δισ. δολαρίων ΗΠΑ. Όσον αφορά στα διεθνή αποθέματα της χώρας, η Ρωσία την 31.12.2015 διέθετε διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 368,4 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, μειωμένα κατά 17 δισ. δολ. ΗΠΑ (31.12.2014: 385,4 δισ. $ΗΠΑ). Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία του ρωσικού Υπουργείου Οικονομικών, τα συνολικά αποθέματα του Αποθεματικού Ταμείου (Reserve Fund) ανέρχονταν την 1.1.2016 σε περίπου 49,95 δισ. δολάρια ΗΠΑ ή 3,6 τρισ. ρούβλια, σαφώς μειωμένα από την ίδια περίοδο το περασμένο έτος, οπότε ανέρχονταν σε 87,9 δισ. δολ. ΗΠΑ (4,9 τρισ. ρούβλια), ενώ τα αποθέματα του Εθνικού Ταμείου Πλούτου (National Wealth Fund) την 1.1.2016 ανέρχονταν σε 71,72 δισ. δολάρια ΗΠΑ ή 5,2 τρισ. ρούβλια, ελαφρώς μειωμένα σε σχέση με την 1.1.2015 που ήταν στα 78 δισ. δολ. ΗΠΑ (4,4 τρισ. ρούβλια). Το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, σύμφωνα με στοιχεία του ρωσικού Υπουργείου Οικονομικών, ανήλθε σε 1,96 τρισ. ρούβλια (περίπου 25 δισ. δολάρια ΗΠΑ), δηλαδή 2,4% του Α.Ε.Π., έναντι 334,7 δισ. ρούβλια το 2014 (0,5% ΑΕΠ). Τα έσοδα του προϋπολογισμού υπολογίζονται σε 13,6 τρισ. ρούβλια, αυξημένα κατά 3% σε σχέση με το σχέδιο του προϋπολογισμού, και οι δαπάνες σε 15,6 τρισ. ρούβλια, 1,2% μεγαλύτερα από το εγκεκριμένο ποσό. Όσον αφορά στο εξωτερικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό), σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας, το 2015 ανήλθε σε 515,9 δισ. δολάρια ΗΠΑ, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 14% (2014: 599,9 δισ. δολάρια ΗΠΑ). Το χρέος της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε κατά 31%, από 41,6 δισ. δολάρια (Δεκέμβριος 2014) σε 30,5 δισ. δολάρια (Δεκέμβριος 2015). Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας, το 2015 το εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας ανήλθε σε 534,4 δισ. δολάρια ΗΠΑ, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 34% σε σχέση με το 2014 (805,8 δισ. δολ. ΗΠΑ). Οι εξαγωγές αγαθών μειωθήκαν κατά 32% σε σχέση με το 2014 και ανήλθαν σε 341,5 δισ. δολάρια ΗΠΑ, και οι εισαγωγές κατέγραψαν μείωση 37% και ανήλθαν σε 192,9 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Το εμπορικό ισοζύγιο, αν και μειώθηκε κατά 41,2 δισ. δολάρια ΗΠΑ, παρέμεινε πλεονασματικό και ανήλθε σε 148,5 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Στον τομέα των υπηρεσιών, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας, το εμπορικό ισοζύγιο της Ρωσίας βελτιώθηκε σημαντικά αλλά παρέμεινε ελλειμματικό κατά 36,6 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Οι εξαγωγές υπηρεσιών της Ρωσίας ανήλθαν σε 51,8 δισ. δολάρια ΗΠΑ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 21%, οι εισαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν επίσης κατά 27% και ανήλθαν σε 88,4 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Συνολικά, το εμπόριο υπηρεσιών της Ρωσικής Ομοσπονδίας για το 2015 ανήλθε σε 140,2,5 δισ. δολάρια ΗΠΑ, καταγράφοντας μείωση κατά 25% σε σχέση με το 2014. Συνολικά, το 2015 ο κίνδυνος που υπερίσχυσε ήταν αυτός της επιβράδυνσης της οικονομίας. Η αρνητική δυναμική και υψηλή μεταβλητότητα των διεθνών οικονομικών συνθηκών, η αύξηση της αβεβαιότητας και η επιδείνωση του επιχειρηματικού κλίματος, σε συνδυασμό με τις αυστηρότερες νομισματικές συνθήκες, οδήγησαν σε μείωση τόσο της κατανάλωσης όσο και των επενδύσεων. Οι εξελίξεις του Δεκεμβρίου του 2014 αποδείχθηκαν πολύ πιο αρνητικές από ό, τι είχε αρχικά εκτιμηθεί από την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας. Η σχεδόν διπλάσια πτώση των τιμών του πετρελαίου κάτω από 50 $/βαρέλι, καθώς και η ανάγκη για την αποπληρωμή σημαντικών ποσών εξωτερικού χρέους εν μέσω οικονομικών κυρώσεων, οδήγησε σε υποτίμηση του ρουβλίου, σε αυξημένη μεταβλητότητά του και σε αύξηση του πληθωρισμού σε διψήφια επίπεδα. 7

Προκειμένου να αντιμετωπίσει τις ακραίες αυτές εξελίξεις και τους πληθωριστικούς κινδύνους, η Τράπεζα της Ρωσίας αύξησε το βασικό της επιτόκιο στο 17% το Δεκέμβριο του 2014 και έλαβε μέτρα για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αυτό επέτρεψε τη σταθεροποίηση των προσδοκιών, τη μείωση των πληθωριστικών κινδύνων και την ομαλοποίηση της κατάστασης στον τραπεζικό τομέα και τη χρηματοπιστωτική αγορά. Ως εκ τούτου, από τον Ιανουάριο του 2015, η Τράπεζα της Ρωσίας προέβη σε συνεχείς μειώσεις του βασικού επιτοκίου και το βασικό επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 11% από τον Αύγουστο τ.έ., και διατηρήθηκε σε αυτό το επίπεδο έως το τέλος του έτους. Συμπερασματικά, η επιδείνωση των εξωτερικών συνθηκών που προκύπτει από την πτώση των τιμών του πετρελαίου και των περιορισμών στην πρόσβαση των ρωσικών εταιρειών στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, επηρέασε αρνητικά τις παραγωγικές δυνατότητες της ρωσικής οικονομίας. Επί του παρόντος, η αβεβαιότητα σχετικά με τις περαιτέρω εξελίξεις στη ρωσική οικονομία και τις χρηματοπιστωτικές αγορές για τα επόμενα χρόνια εξακολουθεί να υφίσταται. Πηγή αυτής της αβεβαιότητας είναι κυρίως εξωτερικοί παράγοντες που σχετίζονται με τις μεταβολές στη διάρθρωση της αγοράς πετρελαίου και τις αβέβαιες προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη στην Κίνα. Επιπλέον, οι οικονομικές εξελίξεις στη Ρωσία θα εξαρτηθούν από την ικανότητα της εθνικής οικονομίας να προσαρμοστεί σε πιθανές εξωτερικές κρίσεις (shocks). Σύμφωνα με προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, η ρωσική οικονομία αναμένεται να σταθεροποιηθεί εντός του 2016 και να ανακάμψει το 2017 με χαμηλό θετικό ρυθμό ανάπτυξης (μικρότερο του 1%) για να επιστρέψει στο επίπεδο του 1,5-2% κατά το 2018 και 2019. Το ρωσικό Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης, από την άλλη πλευρά, αναμένει ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα κυμανθεί στο επίπεδο του 1,9-2,2% ετησίως κατά τα επόμενα τρία έτη, ενώ για 2016 η πρόβλεψη κάνει λόγο για μηδενική ανάπτυξη. 8

Β. Ευκαιρίες στην αγορά της Ρωσίας Το μεγάλο μέγεθος της χώρας και της αγοράς καθιστά ιδιαίτερα ελκυστική την ανάπτυξη εμπορικών συναλλαγών και επιχειρηματικής συνεργασίας σε διάφορους τομείς όπως: γεωργία, παραγωγή και επεξεργασία τροφίμων και ποτών Λόγω ανεκμετάλλευτων πρώτων υλών και ύπαρξης καλής ποιότητας, αλλά μη τυποποιημένων, γεωργικών προϊόντων (λαχανικών, φρούτων και κρασιού) ο τομέας παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων παρουσιάζει ευκαιρίες επιχειρηματικής δραστηριοποίησης. κατασκευές Ο τομέας αυτός παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη με ιδιαίτερα αυξημένη οικοδομική δραστηριότητα για όλους τους τομείς κατασκευών από έργα υποδομής μέχρι κατασκευές οικιών, γραφείων εμπορικών κέντρων κ.α., ειδικότερα στις μεγάλες πόλεις Σημειώνουμε ότι κατά την τελευταία 10ετία καταγράφει ένα μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 12%. Ιδιαίτερα, μέχρι το 2008 ο κλάδος κατέγραφε διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης σε ετήσια βάση. Ωστόσο, η κρίση του 2008-2009 έπληξε σημαντικά τον κλάδο. Η παρατηρούμενη ανάκαμψη που σημειώθηκε μετά το 2010, ανακόπηκε από τη νέα κρίση το 2014. To 2015 το παραγόμενο έργο της κατηγορίας των κατασκευών έφτασε σε τρέχουσες τιμές τα 5.945,5 δισ. ρούβλια (έναντι 6.125,2 δισ. ρούβλια το 2014), σύμφωνα με στοιχεία της Ρωσικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Κατά το 2015, κατασκευάστηκαν συνολικά 306.224 νέα κτίρια, συνολικής επιφάνειας 139,4 εκ. τ.μ. Από αυτά, η συντριπτική πλειοψηφία (93,4%) αφορούσε κατοικίες. υπηρεσίες τουρισμού Η γεωγραφική θέση της Ρωσίας, η διατήρηση άριστων πολιτικών και οικονομικών σχέσεων και η αύξηση του επιπέδου ζωής των Ρωσικών νοικοκυριών, συνηγορούν προς την κατεύθυνση αύξησης του τουριστικού ρεύματος προς Ελλάδα τα προσεχή έτη. ενέργεια ο κλάδος των πετρελαιοειδών και του φυσικού αερίου καθιστούν την Ελλάδα ουσιαστικά στρατηγικό εταίρο για την ένωση δικτύων ενέργειας μεταξύ χωρών παραγωγής και κατανάλωσης. δίκτυα διανομής δεδομένης της υπό διαμόρφωση κατάστασης στον κλάδο, επιβάλλεται η άμεση δραστηριοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων. Υπάρχουν, επίσης, ευκαιρίες στον τομέα των ιδιωτικών ιατρικών κέντρων, στον τομέα των συμβουλευτικών εταιρειών καθώς και στον τραπεζικό τομέα. Όσον αφορά την εξαγωγή ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία, τρεις παράγοντες έχουν περιορίσει σημαντικά τις δυνατότητες διείσδυσης στη ρωσική αγορά: o απαγόρευση εισαγωγών που επεβλήθη από τη Ρωσία σε ορισμένες κατηγορίες αγροτικών προϊόντων προέλευσης ΕΕ, ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλίας, Νορβηγίας, Αλβανίας, Μαυροβουνίου, Ισλανδίας, Λιχτενστάιν και Ουκρανίας και η οποία θα ισχύσει έως την 31 η Δεκεμβρίου 2017. Στο Παράρτημα 1 παρατίθεται αναλυτικός κατάλογος των αγροτικών προϊόντων που εμπίπτουν στην ανωτέρω απαγόρευση o δραματική διολίσθηση του ρωσικού νομίσματος από τα τέλη του 2014 και o επακόλουθη μείωση του πραγματικού εισοδήματος των νοικοκυριών. Ωστόσο, η ρωσική αγορά παραμένει ιδιαίτερα ελκυστική για τις ελληνικέ επιχειρήσεις στους τομείς των τυποποιημένων τροφίμων, γουναρικών και ενδυμάτων, κατασκευαστικών υλικών, μαρμάρου και προϊόντων αλουμινίου, καλλυντικών και ειδών κουζίνας, φαρμακευτικών 9

προϊόντων και νοσοκομειακού εξοπλισμού, γεωργικών μηχανημάτων, μέρη αυτοκινήτων και ανταλλακτικών, ηλεκτρολογικού υλικού, τηλεπικοινωνιακού υλικού κλπ. Στην αγορά της Ρωσίας, υπάρχουν και πολλές προκλήσεις τις οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις που επιθυμούν να εισέλθουν στην αγορά: Τέτοιες είναι για παράδειγμα η αυξημένη γραφειοκρατία και η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας σε τομείς που επηρεάζουν τη λειτουργία και δραστηριοποίηση μιας επιχείρησης όπως π.χ. η πιστοποίηση προϊόντων, η έκδοση αδειών, οι καθυστερήσεις των τελωνείων, οι πολυπλοκότητες της νομοθεσίας αναφορικά με το φορολογικό καθεστώς, το μη ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Δύσκολο σημείο αποτελεί η ανεύρεση των κατάλληλων συνεργατών π.χ. εισαγωγέα, συνεργάτη αλλά και manager, ο οποίος να γνωρίζει αγγλικά, τα διεθνή λογιστικά πρότυπα και τις διεθνείς επιχειρηματικές πρακτικές. Προκειμένου να επιλεγεί μια ρωσική εταιρεία για συνεργασία θα πρέπει να γίνεται έλεγχος φερεγγυότητας από ξένες τράπεζες εγκατεστημένες στην εδώ αγορά, προς αποφυγή προβλημάτων που σχετίζονται με την έλλειψη ρευστότητας κλπ. 10

Γ. Έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Ρωσία Η επιτυχής επιχειρηματική δραστηριοποίηση στην αγορά της Ρωσίας εξαρτάται από την επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής εκ μέρους των ελληνικών επιχειρήσεων (εξαγωγές, ίδρυση γραφείου αντιπροσωπείας, αξιοποίηση δικτύων διανομής, κοινοπραξίες, κλπ). Δεδομένου του μεγάλου μεγέθους της αγοράς οι ελληνικές εταιρείες θα πρέπει να είναι έτοιμες να καλύψουν τις απαιτούμενες ποσότητες για την αγορά της Ρωσίας και να διασφαλίζουν τη σταθερή προμήθεια των προϊόντων τους. Λόγω της μεγάλης γεωγραφικής έκτασης της χώρας, οι επιχειρηματίες προσπαθούν να εισέλθουν στην αγορά αρχικά σε περιφερειακή βάση. Έτσι, η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη, που αποτελούν τις πόλεις με τον μεγαλύτερο πληθυσμό και τα δύο επιχειρηματικά κέντρα της χώρας, είναι συνήθως τα αρχικά σημεία έναρξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων για τις ξένες εταιρείες. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν καλά οργανωμένα κανάλια διανομής, ιδιαίτερα στις δύο αυτές μεγάλες πόλεις τα οποία επεκτείνονται σιγά-σιγά σε άλλα σημεία της χώρας: Νότιος Ρωσία, περιοχή Volga, Σιβηρία, κλπ. Η εξεύρεση εισαγωγέα αποτελεί το πρώτο και κυριότερο βήμα για την είσοδο στην αγορά. Οι Ελληνικές επιχειρήσεις για την προώθηση των προϊόντων τους μπορούν να επιλέξουν μεταξύ: 1. Απευθείας πωλήσεις Μία ξένη νομική οντότητα, η οποία πραγματοποιεί απευθείας πωλήσεις σε πελάτες στη Ρωσία (ή σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος της Τελωνειακής Ένωσης) δεν υπόκειται σε φορολόγηση στη Ρωσία και δεν υποχρεούται να ιδρύσει κάποιου είδους εταιρική παρουσία στη Ρωσία. Οι Ρώσοι πελάτες είναι υποχρεωμένοι να εκτελωνίσουν τα εισαγόμενα προϊόντα και να καταβάλλουν τους εισαγωγικούς δασμούς και φόρους, ανάλογα με το προϊόν, καθώς και τα τελωνειακά κόστη. 2. Συνεργασία με αντιπρόσωπο διανομέα 2.1. Αντιπρόσωπος Αυτή δεν είναι συνήθης πρακτική στην Ρωσία για τις ξένες εταιρείες, καθώς αποφεύγουν να στηριχθούν αποκλειστικά στις υπηρεσίες ενός αντιπροσώπου. Οι διανομείς και τα γραφεία αντιπροσωπείας, χρησιμοποιούν αντιπροσώπους για την προώθηση προϊόντων κυρίως στις περιφέρειες. 2.2. Επιλεγμένος διανομέας Η πλέον κοινή στρατηγική για την είσοδο στην αγορά της Ρωσίας είναι η επιλογή ενός ή περισσοτέρων διανομέων (ανάλογα με το προϊόν). Ένας τυπικός διανομέας διαθέτει, παραδίδει τα προϊόντα ξένης παραγωγής στην λιανική πώληση και τον καταναλωτή, παρέχοντας επίσης στήριξη των υπηρεσιών logistics (τελωνειακές άδειες, αποθήκευση, μεταφορά κλπ). Πολλοί Ρώσοι διανομείς έχουν δημιουργήσει δίκτυα στην επαρχία της Ρωσίας, τα οποία επιτρέπουν μεγαλύτερη διείσδυση για τα ξένης προελεύσεως προϊόντα. 11

3. Ίδρυση Γραφείου Αντιπροσωπείας ή Υποκαταστήματος Το πλεονέκτημα της ίδρυσης του Γραφείου Αντιπροσωπείας ή υποκαταστήματος για τις ξένες εταιρείες αποτελεί η στενότερη συνεργασία με τους τελικούς καταναλωτές και ο καλύτερος έλεγχος της προώθησης και διανομής των προϊόντων τους. Σύμφωνα με τον ρωσικό Αστικό Κώδικα, τα γραφεία αντιπροσωπείας και υποκαταστήματα δεν θεωρούνται νομικά πρόσωπα κατά το ρωσικό δίκαιο, αλλά εκλαμβάνονται ως μονάδες (υποδιαιρέσεις) των ξένων νομικών οντοτήτων που τα ίδρυσαν, με αποτέλεσμα τα κεντρικά γραφεία να φέρουν πλήρη ευθύνη για τις ενέργειες και υποχρεώσεις τους. Η διαφορά μεταξύ ενός υποκαταστήματος και ενός γραφείου αντιπροσωπείας έγκειται στη φύση των δραστηριοτήτων που έχουν δικαίωμα να εκτελούν. Ειδικότερα, το γραφείο αντιπροσωπείας αποτελεί μονάδα της μητρικής εταιρείας που εκπροσωπεί τα συμφέροντά της στη Ρωσία και δεν επιτρέπεται να πραγματοποιεί εμπορικές δραστηριότητες, παρά μόνο προπαρασκευαστικές και βοηθητικές εργασίες για τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας. Αντίθετα, το υποκατάστημα επιτρέπεται να πραγματοποιεί εμπορικές δραστηριότητες. Ωστόσο, συχνά οι ρωσικές τελωνειακές αρχές προσπαθούν να εντοπίσουν τους τελικούς Ρώσους αγοραστές των εισαγόμενων προϊόντων και αμφισβητούν το δικαίωμα ενός υποκαταστήματος μίας ξένης νομικής οντότητας να εκτελωνίσει τα προϊόντα. Διαδικασία εγγραφής διαπίστευσης Τα Γραφεία Αντιπροσωπείας και υποκαταστήματα πρέπει να λάβουν διαπίστευση από την Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία, η οποία λειτουργεί ως Αρχή Διαπίστευσης από την 01.01.2015. Η Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία παρέχει διαπίστευση σε όλα τα γραφεία αντιπροσωπείας και υποκαταστήματα των ξένων εταιρειών, εκτός από τις ξένες τράπεζες και τις εταιρείες πολιτικής αεροπορίας (γι αυτές τις κατηγορίες επιχειρήσεων η διαπίστευση διενεργείται από την Κεντρική Τράπεζα και την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας αντίστοιχα). Οποιαδήποτε ξένη νομική οντότητα επιθυμεί να ιδρύσει γραφείο αντιπροσωπείας ή υποκατάστημα πρέπει να πληρώσει ένα κρατικό τέλος ύψους 120.000 ρουβλίων (περίπου 1.670 ευρώ). Η Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία εξετάζει την αίτηση διαπίστευσης εντός 25 εργάσιμων ημερών, και μόλις εκδοθεί το πιστοποιητικό διαπίστευσης, η ξένη νομική οντότητα πρέπει να υποβάλει αίτηση για εγγραφή στις κατά τόπους φορολογικές αρχές, αλλά και να καταχωρίσει το γραφείο ή υποκατάστημα στην Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία και τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης. Τραπεζικοί λογαριασμοί μπορούν να ανοιχτούν μόνο εφόσον έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία διαπίστευσης και εγγραφής στις φορολογικές αρχές. Συνολικά, η διαδικασία διαρκεί από 6 έως 9 εβδομάδες από τη στιγμή που θα κατατεθούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την εγγραφή. Καθώς τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται με την αίτηση πρέπει να είναι θεωρημένα και επικυρωμένα (apostiled) και να συνοδεύονται από επικυρωμένες μεταφράσεις στη ρωσική, η όλη διαδικασία ενδέχεται να διαρκέσει σημαντικά περισσότερο. 12

4. Ίδρυση θυγατρικής εταιρείας Οι δύο πιο κοινοί τύποι νομικών προσώπων υπό το ρωσικό εταιρικό δίκαιο είναι οι ανώνυμες εταιρίες και οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης. Η λειτουργία τους ρυθμίζεται από το νόμο για τις μετοχικές εταιρείες και το νόμο για τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης αντίστοιχα. Τόσο οι μέτοχοι μίας Α.Ε. όσο και οι συμμετέχοντες σε μία ΕΠΕ ευθύνονται για τις υποχρεώσεις της εταιρείας και φέρουν τον κίνδυνο των ζημιών κατά το ποσό της συνεισφοράς τους. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η μητρική εταιρία μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για τις υποχρεώσεις της θυγατρικής της: η μητρική εταιρία, η οποία δίνει οδηγίες δεσμευτικές για τη θυγατρική της είναι υπεύθυνη από κοινού με την θυγατρική εταιρεία για τις συναλλαγές στις οποίες έχει προβεί η τελευταία κατά την εκτέλεση των οδηγιών αυτών. Η ευθύνη υφίσταται ανεξαρτήτως της μορφής της νομικής οντότητας (ΑΕ ή ΕΠΕ). Αντίστοιχα, σε περίπτωση αφερεγγυότητας της θυγατρικής εταιρείας, είτε πρόκειται για ΑΕ είτε για ΕΠΕ, εάν η μητρική εταιρεία καθορίζει τις ενέργειες της θυγατρικής της, γνωρίζοντας ότι αυτό θα οδηγήσει σε μετέπειτα αφερεγγυότητά της, η μητρική εταιρεία φέρει την ευθύνη για τα χρέη της θυγατρικής εάν η περιουσία της θυγατρικής δεν επαρκεί για να καλύψει τις υποχρεώσεις της. Μία ρωσική εταιρεία δεν μπορεί να ανήκει 100% σε άλλη εταιρική οντότητα (όπου κι αν έχει συσταθεί), όταν η εταιρική αυτή οντότητα ανήκει κατά 100% σε άλλο μέτοχο. Με άλλα λόγια, μια 100% εταιρεία χαρτοφυλακίου (holding company) μίας ρωσικής εταιρείας πρέπει να έχει περισσότερους από έναν μέτοχο ή συμμετέχοντα. 4.1. Ανώνυμη εταιρεία Joint Stock Company (JSC) Η ανώνυμη εταιρεία είναι μία νομική οντότητα, η οποία εκδίδει μετοχές προκειμένου να αντλήσει κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές της. Οι μέτοχοι γενικά δεν ευθύνονται για τις υποχρεώσεις της ΑΕ, αλλά και οι απώλειες του κάθε μετόχου περιορίζονται στην αξία των μετοχών που κατέχει. Σύμφωνα με τις πρόσφατες τροποποιήσεις, οι ανώνυμες εταιρείες πλέον υποδιαιρούνται σε «δημόσιες» και «μη-δημόσιες» εταιρείες (προηγουμένως χωρίζονταν σε ανοικτές και κλειστές ανώνυμες εταιρείες). Μια δημόσια ανώνυμη εταιρεία είναι μια οντότητα με μετοχές και χρεόγραφα που είναι δημοσίως εισηγμένα (δηλαδή τοποθετούνται μέσω δημόσιων εγγραφών) ή κυκλοφορούν δημόσια σύμφωνα με τη νομοθεσία για τις κινητές αξίες. Οι κανόνες σχετικά με τις δημόσιες οντότητες ισχύουν και για τις ανώνυμες εταιρίες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις μιας δημόσιας οντότητας, αλλά που το καταστατικό τους και η νόμιμη ονομασία τους υποδεικνύουν ότι η οικονομική οντότητα είναι δημόσια. Δημόσια ανώνυμη εταιρεία (Publichnoe aktsyonernoye obshchestvo) Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας δημόσιας ανώνυμης εταιρείας είναι τα ακόλουθα: o Η επωνυμία της εταιρείας πρέπει να αναφέρει ότι η οντότητα είναι δημόσια o Η εταιρεία μπορεί να διεξάγει δημόσια εγγραφή μετοχών για απεριόριστο αριθμό ατόμων. o Δεν υπάρχουν περιορισμοί για τον αριθμό των μετόχων o Το ελάχιστο ιδρυτικό κεφάλαιο ορίζεται σε 100.000 RUB (περίπου 1.400 ευρώ) o Η εταιρεία ορίζει διοικητικό συμβούλιο το οποίο αποτελείται από 5 μέλη (τουλάχιστον) 13

o Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τη γενική συνέλευση των μετόχων πρέπει να πιστοποιούνται από έναν επαγγελματία καταχωρητή (Registrar) που τηρεί το μητρώο των μετόχων o Ο αριθμός των μετοχών και ψήφων που ανήκουν σε ένα μέτοχο, καθώς και η ονομαστική αξία των μετοχών δεν μπορεί να περιορίζεται o Οι μέτοχοι δεν έχουν προτιμησιακό δικαίωμα πάνω σε μετοχές που προσφέρονται προς πώληση από μέτοχο που αποσύρεται (εκτός από τις επιπλέον εκδιδόμενες μετοχές ή άλλες αξίες που μπορούν να μετατραπούν σε μετοχές) o Ο καταστατικός χάρτης της εταιρείας δεν μπορεί να παραπέμπει στην αρμοδιότητα της γενικής συνέλευσης των μετόχων, λειτουργίες, οι οποίες δεν αναφέρονται στον Αστικό Κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας και τον Νόμο περί Ανωνύμων Εταιρειών. Μη δημόσια ανώνυμη εταιρεία (nepublichnoe aktsyonernoye obshchestvo) Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας μη δημόσιας ανώνυμης εταιρείας είναι τα ακόλουθα: o Οι μετοχές και τα χρεόγραφα της μη δημόσιας ανώνυμης εταιρείας δεν είναι εισηγμένα (όχι δημόσια εγγραφή) o Η εταιρεία δεν έχει καμία υποχρέωση να συστήσει διοικητικό συμβούλιο o Ο αριθμός των μετοχών και ψήφων που ανήκουν σε ένα μέτοχο, καθώς και η ονομαστική αξία των μετοχών μπορεί να περιοριστεί o Το ελάχιστο ιδρυτικό κεφάλαιο ορίζεται σε 10.000 RUB (περίπου 140 ευρώ) o Ο καταστατικός χάρτης της εταιρείας μπορεί να παραπέμπει στην αρμοδιότητα της γενικής συνέλευσης των μετόχων, λειτουργίες, οι οποίες δεν αναφέρονται στον Αστικό Κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας και τον Νόμο περί Ανωνύμων Εταιρειών 4.2. Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ) Η ΕΠΕ (Limited liability company-llc / Obshchestvo s ogranichennoi otvetstvennostyu - OOO) είναι το πιο ευέλικτο είδος εταιρείας, με τις λιγότερο επαχθείς εκ του νόμου υποχρεώσεις. Τείνει να είναι το προτιμώμενο νομικό πρόσωπο για τις πλήρως ελεγχόμενες θυγατρικές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν σε ξένους επενδυτές. Η συμμετοχή των ιδιοκτητών στο μετοχικό κεφάλαιο καθορίζεται από τη συμβολή τους. Το κεφάλαιο μίας ΕΠΕ χωρίζεται σε «μονάδες» (τεχνικά δεν είναι μετοχές, και συνεπώς δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ρωσικού νόμου περί κινητών αξιών). Τα κύρια χαρακτηριστικά της ΕΠΕ είναι τα ακόλουθα: o Δεν εκδίδει μετοχές o Οι "συμμετέχοντες" συνεισφέρουν στο κεφάλαιο της ΕΠΕ, αν και η χρηματοδότηση είναι επίσης δυνατή με τη μορφή εισφορών στην ιδιοκτησία της εταιρείας o Το ελάχιστο ιδρυτικό κεφάλαιο μιας ΕΠΕ δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 10.000 RUB (περίπου 140 Ευρώ) και πρέπει να καταβληθεί το αργότερο εντός 4 μηνών από την ημερομηνία εγγραφής της εταιρείας o Οι συμμετέχοντες έχουν προτιμησιακό δικαίωμα επί των μονάδων που προσφέρονται προς πώληση από κάποιον συμμετέχοντα που αποσύρεται. o Ο αριθμός των συμμετεχόντων δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 50. 14

Από 1ης Ιουλίου 2009 τέθηκε σε ισχύ ολοκληρωμένη νομοθεσία που αποσκοπεί στη βελτίωση του νομικού καθεστώτος και τη ρύθμιση των ΕΠΕ, καθώς και των συμμετεχόντων σε αυτή. Ειδικότερα, ο νόμος προβλέπει ως μοναδικό ιδρυτικό έγγραφο της εταιρείας το Καταστατικό της, εξαλείφοντας έτσι τις ασάφειες που προκαλούνται από τη χρήση ιδρυτικών συμφωνιών. Ο νόμος προβλέπει επίσης ότι οι συμμετέχοντες μπορούν να αποσυρθούν από την ΕΠΕ χωρίς τη συγκατάθεση των υπολοίπων συμμετεχόντων, υποβάλλοντας απλά την αίτηση απόσυρσης εάν αυτό προβλέπεται από το Καταστατικό της. ΕΠΕ που ιδρύθηκαν πριν την 1η Ιουλίου του 2009 πρέπει εναρμονίσουν τα ιδρυτικά έγγραφά τους σύμφωνα με το νόμο και τις αλλαγές στις φορολογικές αρχές του κράτους. Από το νόμο δεν προβλέπεται συγκεκριμένη προθεσμία γι αυτό, αν και, στην πράξη, θα πρέπει να γίνει την επόμενη φορά που θα τροποποιηθούν τα ιδρυτικά έγγραφα που έχουν καταχωρηθεί. 4.3. Οικονομική εταιρική σχέση (economic partnership) Βάσει του Ομοσπονδιακού Νόμου υπ αριθ. 380 από 3 Δεκεμβρίου 2011, υπάρχει και μία νέα νομική μορφή για τις εμπορικές νομικές οντότητες, η οικονομική εταιρική σχέση. Η μορφή αυτή απευθύνεται κυρίως σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της καινοτομίας (συμπεριλαμβανομένων και των venture capital). Η εταιρική σχέση μπορεί να συναφθεί μεταξύ δύο ή περισσότερων μερών, ενώ σε αυτήν μπορούν να συμμετέχουν τόσο φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα. Ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων είναι 50 πρόσωπα, ενώ αν ο αριθμός αυτός ξεπεραστεί, τότε η εταιρική σχέση θα πρέπει να αναδιοργανωθεί ως ανώνυμη Εταιρεία εντός ενός έτους. Εκτός από το καταστατικό μίας οικονομικής εταιρικής σχέσης, οι συμμετέχοντες πρέπει να συνάψουν και συμφωνία που θα ορίζει τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των συμμετεχόντων, τη δραστηριότητα, τη διαχείριση κτλ. Το κεφάλαιο της εταιρικής σχέσης διαιρείται σε μετοχές. Όλοι οι μέτοχοι, ομόφωνα, πρέπει να εκλέξουν τα διοικητικά όργανα της εταιρικής σχέσης. Παρόλο που ο νόμος που προβλέπει την οικονομική εταιρική σχέση τέθηκε σε ισχύ από την 1 η Ιουλίου 2012, μέχρι σήμερα είναι πολύ μικρός ο αριθμός των σχημάτων αυτών που έχουν εγγραφεί στη Ρωσία και ως εκ τούτου ορισμένες πρακτικές πτυχές της ίδρυσης μιας τέτοιας μορφής νομικής οντότητας και της δραστηριοποίησής της παραμένουν ασαφείς. Διαδικασία εγγραφής Για την ίδρυση μιας εταιρείας απαιτείται η εγγραφή της και καταγραφή της στο Ενιαίο Κρατικό Μητρώο, τις φορολογικές αρχές και κάποιες άλλες υπηρεσίες. Η διαδικασία εγγραφής για τα νομικά πρόσωπα περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: Εγγραφή στις κρατικές και φορολογικές αρχές Έγκριση του σχεδίου της σφραγίδας της εταιρείας Εγγραφή στην Κρατική Στατιστική Επιτροπή Εγγραφή στα ασφαλιστικά ταμεία Λόγω του γραφειοκρατικού χαρακτήρα της εγγραφής, η όλη διαδικασία διαρκεί συνήθως τρεις έως τέσσερις εβδομάδες από την ημερομηνία υποβολής των εγγράφων αυτοπροσώπως από εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο της εταιρείας. 15

Επιπλέον, ειδικά οι ανώνυμες εταιρείες απαιτείται να καταχωρούν την έκδοση μετοχών στην Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, διαδικασία, η οποία αυξάνει τον απαιτούμενο χρόνο για την καταχώρηση κατά 1 με 2 μήνες. Για την εγγραφή μίας Α.Ε. ή ΕΠΕ απαιτείται η καταβολή τέλους ύψους 4.000 ρουβλίων (περίπου 55 ευρώ). Επιπλέον, εάν η Α.Ε. θέλει να προχωρήσει σε εγγραφή και των μετοχών που έχει εκδώσει, τότε πρέπει να καταβληθεί επιπλέον τέλος ύψους 200.000 ρουβλίων (2.800 ευρώ). Στα ανωτέρω κόστη πρέπει να προστεθούν και το κόστος μετάφρασης, θεώρησης και επικύρωσης των εγγράφων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η αμοιβή μίας συμβουλευτικής εταιρείας στη Μόσχα, η οποία θα αναλάβει την ίδρυση μίας ΕΠΕ κυμαίνεται από 7.000-10.000 δολάρια ΗΠΑ, ενώ για την ίδρυση μίας Α.Ε. από 13.000-16.000 δολ. ΗΠΑ. 16

Δ. Θεσμικό Πλαίσιο Ξένων Επενδύσεων στη Ρωσία Οι ξένες επενδύσεις στη Ρωσική Ομοσπονδία ρυθμίζονται τόσο σε ομοσπονδιακό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Η νομοθεσία για τις ξένες επενδύσεις (Ομοσπονδιακός Νόμος υπ αριθ. 160 από 9 Ιουλίου 1999 Περί των ξένων επενδύσεων στη Ρωσική Ομοσπονδία, όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 106/05.05.2014 και ισχύει) εξασφαλίζει ίσα δικαιώματα στους ξένους επενδυτές όπως αυτά των Ρώσων επενδυτών, κατά τη διενέργεια της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας και της απόκτησης των κερδών που αποκομίζουν από αυτήν. Οι περιορισμοί που τίθενται στους ξένους επενδυτές αφορούν αποκλειστικά στη διασφάλιση της υγείας και των δικαιωμάτων των πολιτών, καθώς και της κρατικής και εθνικής ασφάλειας (βλ. επόμενο κεφάλαιο παρόντος Ξένες Επενδύσεις σε Στρατηγικούς Τομείς ). Στους ξένους επενδυτές παρέχεται από τον ως άνω νόμο πλήρης προστασία έναντι μη ευνοϊκών αλλαγών στη ρωσική νομοθεσία, υπό την προϋπόθεση ότι ο ξένος επενδυτής κατέχει άνω του 25% του μετοχικού κεφαλαίου μιας ρωσικής επιχείρησης, ενώ στην περίπτωση που ο ξένος επενδυτής συμμετέχει σε Επενδυτικό Σχέδιο Προτεραιότητας 1, η προστασία που παρέχεται είναι ανεξάρτητη από το μερίδιό του στο κεφάλαιο της εταιρείας. Η προστασία, η οποία παρέχεται για τα πρώτα επτά έτη της περιόδου αποπληρωμής του επενδυτικού σχεδίου, παρέχεται έναντι αλλαγών που αφορούν σε: - τροποποιήσεις των φορολογικών συντελεστών, των τελωνειακών δασμών και των εισφορών στα διάφορα ταμεία, - τροποποιήσεις νόμων που έχουν σαν συνέπεια την αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης του επενδυτή, - εισαγωγή οποιωνδήποτε περιορισμών και απαγορεύσεων στις ξένες επενδύσεις στη Ρωσία. Ο νόμος εκχωρεί ρητά το δικαίωμα στις Περιφέρειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας και στις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, να παρέχουν προνόμια στους ξένους επενδυτές, υπό τη μορφή εγγυήσεων για την χρηματοδότηση ή παροχής άλλου είδους στήριξης. Έτσι, οι Περιφέρειες προσφέρουν η καθεμία τα δικά της κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων. Στο εξειδικευμένο πληροφοριακό portal του Ρωσικού Υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης σχετικά με τις Εξωτερικές Οικονομικές Σχέσεις (http://www.ved.gov.ru/eng/investing/investment_rus_reg/) παρατίθεται πλήρης κατάλογος των ρωσικών περιφερειών με συνδέσμους που είτε παραπέμπουν στις σχετικές με την προσέλκυση επενδύσεων ιστοσελίδες των περιφερειών είτε οδηγούν σε παρουσίαση των ευκαιριών που προσφέρει καθεμία από αυτές. 1 Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Ομοσπονδιακού Νόμου 160/09.07.1999, ως Επενδυτικό Σχέδιο Προτεραιότητας ορίζεται το επενδυτικό σχέδιο, του οποίου ο συνολικός όγκος ξένων επενδύσεων δεν είναι μικρότερος από 1 δισ. ρούβλια (ή το ισοδύναμο ποσό σε ξένο νόμισμα βάσει της ισοτιμίας της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσικής Ομοσπονδίας) ή το επενδυτικό σχέδιο, του οποίου το ελάχιστο ποσοστό (συνεισφορά) των ξένων επενδυτών στο (μετοχικό) κεφάλαιο της εταιρείας δεν είναι λιγότερο από 100 εκ. ρούβλια (ή το ισοδύναμο ποσό σε ξένο νόμισμα βάσει της ισοτιμίας της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσικής Ομοσπονδίας) και περιλαμβάνεται στον κατάλογο που εγκρίθηκε από την Κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας. 17

Επιπλέον, στην ιστοσελίδα http://www.investinregions.ru/en/, η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα της Υπηρεσίας Στρατηγικών Πρωτοβουλιών της Ρωσικής Ομοσπονδίας (Agency for Strategic Initiatives) περιλαμβάνονται όλες οι επενδυτικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται στις ρωσικές περιφέρειες, καθώς και όλα τα παρεχόμενα κίνητρα και υποστηρικτικά μέτρα προς τους επενδυτές. 1. Ειδικές Οικονομικές Ζώνες Οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ) αποτελούν ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων στη Ρωσία. Η δημιουργία τους και το καθεστώς που τις διέπει βασίζεται στον Ομοσπονδιακό Νόμο υπ αριθ. 116 από 22 Ιουλίου 2005 Περί των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Σήμερα υπάρχουν οι ακόλουθες ειδικές οικονομικές ζώνες που διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες: o o o o 8 Βιομηχανικές και Ζώνες Παραγωγής (Αστραχάν, Βλαδιβοστόκ, Δημοκρατία του Ταταρστάν, Περιφέρειες Λίπετσκ, Σαμάρας, Σβερντλόβσκ, Πσκόφ και Καλούγκα) 5 Ζώνες Υψηλής Τεχνολογίας & Καινοτομίας (Μόσχα, Αγία Πετρούπολη, Τομσκ, Ντούμπνα (περιοχή της Μόσχας) και Δημοκρατία του Ταταρστάν) 14 Ζώνες Τουρισμού & Αναψυχής (Δημοκρατία του Αλτάι, Δημοκρατία της Μπουγιαρτίας, Επικράτεια Αλτάι, Επικράτεια Σταυρούπολης, Επικράτεια Πριμόρσκι, περιοχή Ιρκούτσκ, ενώ επίσης υπάρχει cluster στην Επικράτεια Κρασνοντάρ και τη Δημοκρατία της Ινγκουσετίας, του Νταγκεστάν, της Βόρειας Οσετίας - Αλανίας, Αντιγκέα, Καμπαρντίνο-Μπαλκαρία και Καρατσάεβο-Τσερκεσίας και Τσετσενίας.) 3 Ζώνες Λιμανιών & Logistics (στις Περιφέρειες Ουλιάνοφσκ και Μουρμάνσκ και στην Επικράτεια Χαμπάροβσκ). Για όλες τις ΕΟΖ προβλέπεται διάρκεια λειτουργίας για μια περίοδο 49 ετών. Ο Ν. 116/2005 περιέχει μία λεπτομερέστατη περιγραφή των δραστηριοτήτων που επιτρέπονται στην κάθε ΕΟΖ. Τα οφέλη που παρέχουν οι ΕΟΖ μπορούν να μειώσουν τα έξοδα μίας επένδυσης έως και 30%, λόγω των ειδικών συνθηκών επιχειρηματικής δραστηριοποίησης που εξασφαλίζουν, οι οποίες είναι εγγυημένες από την Κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Τα οφέλη αυτά περιλαμβάνουν ελεύθερη τελωνειακή ζώνη, μείωση των κοινωνικών εισφορών, εγγύηση έναντι δυσμενών μεταβολών στο φορολογικό δίκαιο. Επιπλέον, ισχύουν μειωμένοι συντελεστές φόρου επί των κερδών, ανάλογα με την περιφερειακή αρχή και τον τύπο της ζώνης, με το ελάχιστο ποσοστό να διαμορφώνεται στο 2% (το ομοσπονδιακό τμήμα του φόρου), και 0% στην περίπτωση των ΕΟΖ Τεχνολογίας & Καινοτομίας. Συγκεκριμένα: 1. Οι επενδυτές έχουν πρόσβαση σε ήδη υφιστάμενες, σύγχρονες μεταφορικές, κοινωνικές, τελωνειακές και άλλες υποδομές για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τους που δημιουργούνται σε βάρος του κρατικού και του περιφερειακού προϋπολογισμού 2. Φορολογικά οφέλη (στο Παράρτημα 2 του παρόντος περιλαμβάνεται αναλυτικός πίνακας με το σύνολο των φορολογικών απαλλαγών που ισχύουν σε καθεμία από τις ΕΟΖ): - Φόρος εισοδήματος: ο φορολογικός συντελεστής για τους κατοίκους των ΕΟΖ είναι από 0-13,5%, αντί του 20% που ισχύει στη λοιπή επικράτεια - Οι κάτοικοι των ζωνών υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας και τουρισμού και αναψυχής, οι οποίες έχουν δημιουργήσει cluster, απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος 18

- Απαλλαγή από φόρους ακινήτων και μεταφορών για 10-15 χρόνια, όταν σε ομοσπονδιακό επίπεδο οι επενδυτές απαλλάσσονται από φόρο ακίνητης περιουσίας για 5-10 χρόνια. 3. Ισχύει ειδικό τελωνειακό καθεστώς, ήτοι καθεστώς ελεύθερης τελωνειακής ζώνης που σημαίνει ότι οι επενδυτές στην επικράτεια των ειδικών οικονομικών ζωνών δεν πληρώνουν τελωνειακούς δασμούς και φόρο προστιθέμενης αξίας για τα ξένα αγαθά 4. Μείωση διοικητικών εμποδίων μέσω του συστήματος «ενιαίας θυρίδας» (single window), το οποίο απλοποιεί την συνδιαλλαγή με τις ρυθμιστικές αρχές, δημιουργώντας μία υπηρεσία μίας στάσης για τους επενδυτές. 5. Πρόσβαση σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλών προσόντων και εξασφάλιση απλοποιημένου καθεστώτος μετανάστευσης για αλλοδαπό προσωπικό υψηλών προσόντων, που απασχολείται στην ειδική οικονομική ζώνη. 6. Ειδικό καθεστώς παραχώρησης οικοπέδων και μισθωτηρίων συμβολαίων, που οδηγεί σε καταβολή μειωμένου ενοικίου από τους επενδυτές, το οποίο ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 2% της κτηματολογικής αξίας του οικοπέδου (διαφέρει ανάλογα με την ΕΟΖ). Για παράδειγμα, το κόστος ενοικίασης οικοπέδου που βρίσκεται εντός της επικράτειας της ΕΟΖ της Ντούμπνα ανέρχεται σε 1,50 ρούβλια/τ.μ. ανά έτος. 2. Παροχή κρατικών εγγυήσεων για επενδυτικά σχέδια Το ρυθμιστικό πλαίσιο παροχής κρατικών εγγυήσεων για επενδύσεις ορίζεται από τις υπ αριθ. 1016 από 14.12.2010 και 1017 από 14.12.2010 Αποφάσεις της Κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η υπ αριθ. 1016 Απόφαση ορίζει τους κανόνες επιλογής των επενδυτικών σχεδίων και τις βασικές αρχές για την παροχή κρατικών εγγυήσεων για δάνεια ή ομολογιακά δάνεια, τα οποία χορηγούνται για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων. Η υπ αριθ. 1017 Απόφαση ορίζει τη διαδικασία για τη χορήγηση κρατικών εγγυήσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας για δάνεια ή ομολογιακά δάνεια, που χορηγούνται για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων. Σύμφωνα με την Απόφαση 1016, δύο τύποι επενδυτικών σχεδίων είναι επιλέξιμα για την παροχή κρατικών εγγυήσεων: 1. Τα έργα που αποσκοπούν στη δημιουργία νέων και (ή) ανακατασκευή των υφιστάμενων κοινωνικών, αγροτοβιομηχανικών, βιομηχανικών, μεταφορικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας, και τη μετέπειτα λειτουργία τους 2. Τα έργα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης στον τομέα της στέγασης και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ή της βιομηχανίας. Η επιλογή των επενδυτικών σχεδίων που θα υλοποιηθούν θα γίνει σύμφωνα με τις προτεραιότητες που έχουν τεθεί από την Κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας για τη μακροχρόνια κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη για την περίοδο μέχρι το 2020 και τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές για την ανάπτυξη των βιομηχανιών και των περιφερειών. Σημειώνουμε ότι ο όγκος των εγγυήσεων, που θα χορηγηθούν για το έτος 2016, σύμφωνα με τον νόμο του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού για το 2016 ανέρχεται σε 175,3 δισ. ρούβλια και 400 εκ. δολάρια ΗΠΑ. Η Απόφαση θέτει τα εξής κριτήρια επιλογής για τα επενδυτικά σχέδια: o Κόστος έργου: άνω των 5 δισ. ρουβλίων (άνω των 175 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ) 19

o o o o o o Κρατική υποστήριξη οποιασδήποτε μορφής (συμβάσεις παραχώρησης, συνεισφορά στο εταιρικό κεφάλαιο, επιδότηση επιτοκίου δανείων (ομολογιακών δανείων), παροχή κρατικών εγγυήσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ.ά.): μπορεί να φθάνει κατά το μέγιστο έως το 75% του συνολικού κόστους του έργου Ίδια συμμετοχή επενδυτή: όχι χαμηλότερη από το 20% του συνολικού κόστους του έργου Ελάχιστο ποσό κρατικών εγγυήσεων: τουλάχιστον 1 δισ. ρούβλια (30 εκατ. δολάρια ΗΠΑ) Μέγιστο ποσό κρατικών εγγυήσεων: έως 50% του συνολικού κόστους του έργου Διάρκεια χορήγησης κρατικών εγγυήσεων: από 4 έως 20 έτη Διάρκεια ισχύος κρατικών εγγυήσεων: η περίοδος αποπληρωμής των εγγυημένων υποχρεώσεων, αυξημένη κατά 90 ημερολογιακές ημέρες Ειδικά για έργα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης στον τομέα της στέγασης και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ή της βιομηχανίας, η Απόφαση προβλέπει εξειδικευμένα κριτήρια επιλογής, που περιγράφονται στον ακόλουθο πίνακα: Έργα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης Τομέας στέγασης και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας Τομέας βιομηχανίας Αξία έργου τουλάχιστον 0,5 δισ. ρούβλια τουλάχιστον 1,0 δισ. ρούβλια Κρατική υποστήριξη όλων των μορφών έως 75% του συνολικού κόστους του έργου Ποσοστό συμμετοχής της Ρωσικής Ομοσπονδίας, των υποκειμένων της ΡΟ και των έως 49% Δήμων στο εγκεκριμένο κεφάλαιο του επενδυτή Ίδια κεφάλαια τουλάχιστον 20% του συνολικού κόστους του έργου τουλάχιστον 80% του τουλάχιστον 50% του Απόδοση σε όρους μείωσης συνολικού όγκου της συνολικού όγκου της κατανάλωσης ενεργειακών επένδυσης πραγματοποιείται επένδυσης πραγματοποιείται πόρων ή/και νερού εντός διαστήματος 7 ετών εντός διαστήματος 5 ετών Όγκος δυνητικής μείωσης κατανάλωσης ενεργειακών τουλάχιστον 15% τουλάχιστον 10% πόρων ή/και νερού Ελάχιστο ποσό κρατικής εγγύησης τουλάχιστον 0,25 δισ. ρούβλια τουλάχιστον 0,5 δισ. ρούβλια Μέγιστο ποσό κρατικής εγγύησης έως 50% του συνολικού κόστους του έργου Πηγή: Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης Ρωσικής Ομοσπονδίας Η Απόφαση ορίζει την υποχρέωση του επενδυτή να επιλέξει έναν εξουσιοδοτημένο χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ο οποίος πρέπει να διαθέτει αποδεδειγμένη εμπειρία σε παρόμοια επενδυτικά σχέδια και ο οποίος πρέπει να εγκριθεί από το Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το κόστος της ανάλυσης και των συμπερασμάτων που θα υποβάλει ο εξουσιοδοτημένος χρηματοοικονομικός σύμβουλος δεν μπορεί να ξεπερνάει το 0,7% της συνολικής αξίας της κρατικής εγγύησης. 20

Η συνολική διάρκεια της διαδικασίας επιλογής των επενδυτικών σχεδίων που θα λάβουν κρατικές εγγυήσεις ανέρχεται σε 1 μήνα για έργα συνολικού κόστους κάτω των 10 δισ. ρουβλίων (350 εκ. δολ. ΗΠΑ) και σε 2 μήνες για έργα συνολικού κόστους άνω των 10 δισ. ρουβλίων, από τη στιγμή που ο επενδυτής ή το πιστωτικό ίδρυμα θα υποβάλει το σύνολο των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Στην πρώτη περίπτωση (έργα συνολικού κόστους κάτω των 10 δισ. ρουβλίων) τα δικαιολογητικά εξετάζονται από την Δι-υπηρεσιακή Επιτροπή του Υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης (Inter-Departmental Commission), ενώ στη δεύτερη περίπτωση (έργα συνολικού κόστους άνω των 10 δισ. ρουβλίων), η διαδικασία επιλογής παραπέμπεται στην Κυβερνητική Επιτροπή για την Οικονομική Ανάπτυξη και την Ολοκλήρωση (συστήθηκε με την Απόφαση της Κυβέρνησης υπ αριθ. 1166/30.12.2009) 3. Ξένες Επενδύσεις σε Στρατηγικούς Τομείς Η Ρωσία διαθέτει ειδική νομοθεσία σχετικά με τις ξένες επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς. Η κύρια ρυθμιστική νομοθεσία είναι ο Ομοσπονδιακός Νόμος υπ αριθ. 57 από 29.04.2008 Περί της διαδικασίας της πραγματοποίησης ξένων επενδύσεων σε εταιρείες στρατηγικής σημασίας για την εθνική άμυνα και την κρατική ασφάλεια, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, γνωστός και ως Νόμος Στρατηγικών Επενδύσεων. Ο Νόμος ενοποίησε το νομικό καθεστώς που διέπει τις ξένες επενδύσεις σε διάφορες ρωσικές στρατηγικές βιομηχανίες και καθιέρωσε μια διαδικασία για τη χορήγηση πρόσβασης σε ξένους επενδυτές σε αυτές τις βιομηχανίες, στη βάση μίας υπηρεσίας μίας στάσης (one stop shop). Ο νόμος εφαρμόζεται για κάθε ξένο επενδυτή, εταιρεία ή άτομο, συμπεριλαμβανομένων των ρωσικών εταιρειών που ελέγχονται από ξένες εταιρείες, καθώς επίσης και για ξένες κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς που έχουν ιδρύσει θυγατρικές στη Ρωσία, οι οποίες συνήθως αναφέρονται ως δημόσιοι ξένοι επενδυτές. Σύμφωνα με τον Νόμο, απαιτείται η προηγούμενη έγκριση της Ομοσπονδιακής Αντιμονοπωλιακής Υπηρεσίας (Federal Antimonopoly Service - FAS) για τις συναλλαγές που θα επιτρέψουν: o o σε ξένο επενδυτή, ο οποίος δεν ελέγχεται (άμεσα ή έμμεσα) από δημόσιο ξένο επενδυτή, να αποκτήσει τον έλεγχο 2 μιας στρατηγικής οντότητας ή σε δημόσιο ξένο επενδυτή να αποκτήσει, άμεσα ή έμμεσα, 25% ή περισσότερο, ή παρόμοια δικαιώματα πάνω σε οποιαδήποτε ρωσική εταιρεία, στρατηγικής ή μη σημασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ ο δημόσιος ξένος επενδυτής μπορεί, υπό την αίρεση της προηγούμενης έγκρισης της FAS, να αποκτήσει περισσότερο από το 25% των μετοχών με δικαίωμα ψήφου μιας στρατηγικής μονάδας, ο Νόμος Στρατηγικών Επενδύσεων απαγορεύει 2 Ο Νόμος Στρατηγικών Επενδύσεων προβλέπει ότι ένα ξένος επενδυτής ασκεί «έλεγχο» πάνω σε μια στρατηγική οντότητα εφόσον ο ξένος επενδυτής, άμεσα ή έμμεσα: i. έχει πάνω από το 50% των μετοχών με δικαίωμα ψήφου στη στρατηγική οντότητα ii. έχει το δικαίωμα να διορίζει έναν μοναδικό Δ/ντα Σύμβουλο (π.χ. CEO) και / ή περισσότερο από το 50% του συμβουλίου διοίκησης (management board) ή άλλου φορέα διαχείρισης της στρατηγικής οντότητας iii. έχει το δικαίωμα να διορίζει πάνω από το 50% του διοικητικού συμβουλίου της στρατηγικής οντότητας ή iv. έχει την αρμοδιότητα να (βάσει της συμφωνίας ή με άλλο τρόπο) για να διαχειριστείτε ή άλλως καθορίζουν οι αποφάσεις που λαμβάνονται από το Στρατηγικό οντότητας (συμπεριλαμβανομένων λόγω του ότι είναι μια εταιρεία διαχείρισης σε σχέση με τη στρατηγική μονάδα). 21

ρητά σε έναν δημόσιο ξένο επενδυτή να αποκτήσει τον «έλεγχο» (βλ. υποσημείωση 2) μιας στρατηγικής μονάδας. Για τους σκοπούς του Νόμου Στρατηγικών Επενδύσεων, μια στρατηγική οντότητα είναι ένα νομικό πρόσωπο που έχει συσταθεί στη Ρωσική Ομοσπονδία, και το οποίο πραγματοποιεί τουλάχιστον μία δραστηριότητα στρατηγικής σημασίας. Το άρθρο 6 του Νόμου απαριθμεί 45 είδη δραστηριοτήτων που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας, οι οποίες μπορούν γενικά να χωριστούν σε τέσσερις κατηγορίες: o o o o Φυσικοί Πόροι, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων που αφορούν σε γεωφυσικές διαδικασίες, γεωλογική εξερεύνηση και αξιοποίηση των φυσικών πόρων, με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω φυσικοί πόροι βρίσκονται σε τμήμα του υπεδάφους που θεωρείται «ομοσπονδιακής σημασίας» Άμυνα, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων που συνδέονται με όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό, ραδιενεργά υλικά, το διάστημα, την αεροπορία και την κρυπτογράφηση, καθώς και την αξιολόγηση της ασφάλειας και επιτήρησης των υποδομών και μέσων μεταφοράς Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών, καθώς και ορισμένων δραστηριοτήτων εκτύπωσης και εκδόσεων Μονοπώλια, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων επιχειρήσεων, οι οποίες κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά της Ρωσίας, αλλά και διάφορα «φυσικά» μονοπώλια. 22