ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ Χάλυβες Οπλισµού Σκυροδέµατος Νέα Πρότυπα 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2008 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΟ ACROPOL Εισήγηση Οργανωτικής Επιτροπής ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΝΙΤΑΚΗ ιπλ. Πολιτικός Μηχανικός, MSc, DIC Επιστηµονικός Συνεργάτης Ε.Μ.Π. Πρόεδρος Ελληνικού Τµήµατος Σκυροδέµατος Αγαπητοί Συνάδελφοι, Εκ µέρους της ΕΕ του ΕΤΣ και εγώ προσωπικά ως Πρόεδρός της, σας καλωσορίζω στην σηµερινή Ηµερίδα µε θέµα «Χάλυβες Οπλισµού Σκυροδέµατος Νέα Πρότυπα», την οποία το Ελληνικό Τµήµα Σκυροδέµατος οργανώνει σήµερα σε συνεργασία µε το Τµήµα Επιστηµονικού Εργου του ΤΕΕ, εκπληρώνοντας έναν από τους στόχους του, που είναι η επιστηµονική ενηµέρωση των συναδέλφων Μηχανικών. Το ΕΤΣ ιδρύθηκε πριν 40 περίπου χρόνια σαν Εθνικό Τµήµα µέλος της σηµερινής ιεθνούς Οµοσπονδίας Σκυροδέµατος (FIB) και της ιεθνούς Ενώσεως Εργαστηρίων και Υλικών (RILEM).To ETΣ είναι Επιστηµονικό Τµήµα του ΤΕΕ και αποτελεί τον επιστηµονικό Σύµβουλο της διοίκησής του σε θέµατα που αφορούν το οπλισµένο και προεντεταµένο σκυρόδεµα. Σκοποί του ΕΤΣ µεταξύ άλλων είναι η συνεργασία και η ανάπτυξη σχέσεων µε τους παραπάνω διεθνείς οργανισµούς, η προώθηση της επιστηµονικής δραστηριότητας σε θέµατα που αφορούν το σκυρόδεµα, η υλοποίηση νέων εφαρµογών στην πράξη, καθώς και η προαγωγή του πνεύµατος συνεργασίας και προστασίας της επιστηµονικής και επαγγελµατικής ιδιότητας των µελών του Για την επίτευξη αυτών των σκοπών το ΕΤΣ, µε την υποστήριξη εκάστοτε των αντίστοιχων Τµηµάτων του ΤΕΕ, οργανώνει Σεµινάρια, Ηµερίδες και ιαλέξεις σε επίκαιρα θέµατα, δηµοσιεύει ενηµερωτικά άρθρα πάνω σε θέµατα που ενδιαφέρουν τους συναδέλφους µηχανικούς, απαντά σε ερωτήµατα πολιτών που αφορούν κατασκευές από σκυρόδεµα και διοργανώνει το καθιερωµένο πλέον Συνέδριο Σκυροδέµατος σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και στην Κύπρο. Όσον αφορά τον Χάλυβα Οπλισµού Σκυροδέµατος, που είναι το αντικείµενο της σηµερινής Ηµερίδας, αυτό αποτελεί ένα από τα δύο βασικά δοµικά υλικά Ε.Κανιτάκη Σελίδα 1 Ηµερίδα ΕΤΣ/ΤΕΕ 23.01.2008
µαζί µε το σκυρόδεµα, και εθεωρείτο κακώς, µέχρι τα τελευταία χρόνια, περίπου δεδοµένος και σταθερός, από πλευράς ποιότητας και συµπεριφοράς. Στην πραγµατικότητα όµως, οι απαιτήσεις για τις ιδιότητες των χαλύβων οπλισµού σκυροδέµατος συνεχώς τροποποιούνται διεθνώς και αυτό αντικατοπτρίζεται στις συνεχείς αντίστοιχα τροποποιήσεις στους Κανονισµούς και τα Πρότυπα που αφορούν τον χάλυβα. Σκοπός της σηµερινής Ηµερίδας είναι η ενηµέρωση όλων των εµπλεκοµένων στο κύκλωµα της µελέτης και της κατασκευής έργων από οπλισµένο σκυρόδεµα, που είναι το κυρίαρχο υλικό στον τοµέα των κατασκευών και απασχολεί τη συντριπτική πλειοψηφία των µηχανικών στην Ελλάδα, για τις νέες απαιτήσεις και τις εξελίξεις στον τοµέα των χαλύβων οπλισµού σκυροδέµατος. Η καλύτερη γνώση της συµπεριφοράς των βασικών υλικών του οπλισµένου σκυροδέµατος από όλους τους µηχανικούς µελετητές / κατασκευαστές συµβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της συµπεριφοράς του οπλισµένου σκυροδέµατος µε συνέπεια τη βελτίωση της ποιότητας τόσο των µελετών όσο και των κατασκευών. Εξάλλου, η συνεχής αναβάθµιση από πλευράς γνώσεων για τα άτοµα, και τεχνολογίας για τις βιοµηχανίες,πρέπει να είναι ο στόχος όλων µας, ώστε να προσφέρουµε, αφενός τα µέγιστα στο κοινωνικό σύνολο, και αφετέρου να είµαστε ανταγωνιστικοί στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον όπου η Εφαρµοσµένη Έρευνα, η Τεχνολογία και η Καινοτοµία είναι στρατηγικής σηµασίας για την εθνική και ευρωπαϊκή ανάπτυξη Ήδη η Τεχνική Επιτροπή του ΕΛΟΤ ΤΕ 49 για τους χάλυβες οπλισµού σκυροδέµατος ολοκλήρωσε τις εργασίες της και εκδόθηκε το νέο Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 10080 και ΕΛΟΤ 1421 Μέρη 2, 3 για τους συγκολλήσιµους χάλυβες που αντικατέστησε τα ισχύοντα Πρότυπα χαλύβων ΕΛΟΤ 971 και ΕΛΟΤ 959. Οι αλλαγές που προκύπτουν µε το νέο αυτό Πρότυπο στις κατηγορίες ποιότητας των χαλύβων και στις βελτιώσεις των ιδιοτήτων τους είναι ριζικές. Ξεχάστε όλες τις ποιότητες χάλυβα που ήταν σε χρήση µέχρι σήµερα (S220, S400, S500). Από το Μάιο του 2006 επισήµως υπάρχει ουσιαστικά µόνο η ποιότητα B500C για διαµέτρους οπλισµού µέχρι και Φ40 και δευτερευόντως η ποιότητα Β500Α µόνο για διαµέτρους έως και Φ8. Και για να εννοήσετε τη θεαµατική βελτίωση, σας λέω ότι η δευτερεύουσα ποιότητα Β500Α (µόνο για πλέγµατα και ηλεκτροσυγκολλητά δικτυώµατα και µόνο για διάµετρο µέχρι Φ8) έχει την ολκιµότητα του µέχρι πριν λίγο χρησιµοποιούµενου κύριου χάλυβα S500s ενώ η ποιότητα Β500C για ουσιαστικά όλους τους κύριους οπλισµούς έχει πολύ υψηλότερη ολκιµότητα. Η εφαρµογή των νέων Προτύπων επηρεάζει σειρά άλλων εθνικών Κανονισµών οι οποίοι πρέπει να προσαρµοστούν, όπως πχ ο Κανονισµός Τεχνολογίας Χαλύβων (του οποίου ήδη το Σχέδιο ΚΤΧ-2007 είναι έτοιµο), ο Ελληνικός Κανονισµός Οπλισµένου Σκυροδέµατος και ο Ελληνικός Αντισεισµικός Κανονισµός. Και εδώ επιτρέψτε µου να κάνω µια µικρή ιστορική αναδροµή στην διαδροµή των κανονισµών και προτύπων που αφορούν τον Χάλυβα οπλισµού σκυροδέµατος στην Ελλάδα. Ε.Κανιτάκη Σελίδα 2 Ηµερίδα ΕΤΣ/ΤΕΕ 23.01.2008
Κανονισµός για την Μελέτη και Εκτέλεση Οικοδοµικών Έργων από Οπλισµένο Σκυρόδεµα (Β..1954), κανονισµός για έργα από Ω. Σ. όπου αναφέρονταν κάποιες προδιαγραφές για τους χάλυβες (κατά τον αντίστοιχο Γερµανικό Κανονισµό και το DIN 488) Πρότυπο ΕΛΟΤ 959/87: Χάλυβες οπλισµού σκυροδέµατος (µη συγκολλήσιµοι) (ΦΕΚ 702/Β/4-12-87) Πρότυπο ΕΛΟΤ 971/87: Συγκολλήσιµοι χάλυβες οπλισµού σκυροδέµατος (ΦΕΚ 702/Β/4-12-87) Πρότυπο ΕΛΟΤ 959/94: Χάλυβες οπλισµού σκυροδέµατος (µη συγκολλήσιµοι) Πρότυπο ΕΛΟΤ 971/94: Συγκολλήσιµοι χάλυβες οπλισµού σκυροδέµατος. Κανονισµός Τεχνολογίας Χαλύβων Οπλισµού Σκυροδέµατος (Κ.Τ.Χ.) 2000 (ΦΕΚ 381/Β/24-3-2000) ΕΛΟΤ ΕΝ 10080 (ΕΛΟΤ 1421-1): Χάλυβες Οπλισµού Σκυροδέµατος Συγκολλήσιµοι Χάλυβες Μέρος 1: Γενικές απαιτήσεις ΕΛΟΤ 1421-2: Χάλυβες Οπλισµού Σκυροδέµατος Συγκολλήσιµοι Χάλυβες Μέρος 2: Τεχνική κατηγορία Β500Α ΕΛΟΤ 1421-3: Χάλυβες Οπλισµού Σκυροδέµατος Συγκολλήσιµοι Χάλυβες Μέρος 3: Τεχνική κατηγορία Β500C Τα ανωτέρω τρία πρότυπα εγκρίθηκαν µε την υπ αρ. 9529/645/10-5-2006 Υπουργική απόφαση. Ταυτόχρονα καταργήθηκαν τα δύο προγενέστερα πρότυπα ΕΛΟΤ 959 και ΕΛΟΤ 971. Συνεπώς, σήµερα, για τον Χάλυβα Οπλισµού Σκυροδέµατος ισχύει ο ΚΤΧ 2000 (του οποίου ήδη το Σχέδιο του αναθεωρηµένου κειµένου µε βάση τα ανωτέρω τρία νέα πρότυπα του ΕΛΟΤ και που περιλαµβάνει και άλλες βελτιώσεις, αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΧΩ Ε, µπήκε σε δηµόσιο διάλογο µέχρι τις 30-06-07, και αναµένεται σύντοµα πλέον να γίνει νόµος του Κράτους το τελικό κείµενο), καθώς και τα Πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ 10080 (πρώην ΕΛΟΤ 1421-1), ΕΛΟΤ 1421-2 και ΕΛΟΤ 1421-3. Οι Θεµατικές Ενότητες που θα αναπτυχθούν στη Ηµερίδα είναι: 1) Οι απαιτήσεις που εισάγονται µε τα νέα Πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ 10080 και ΕΛΟΤ 1421-2, 1421-3..από την κ. Γ. Αγναντιάρη εκ µέρους του ΚΕ Ε, και τον κ. Π. Μαυροειδή. Το Πρότυπο αυτό, όπως ήδη ανέφερα, εισάγει ριζικές αλλαγές και αντικατέστησε τα ισχύοντα Πρότυπα χαλύβων ΕΛΟΤ 971 και ΕΛΟΤ 959. Κατηγορίες ποιότητας χαλύβων οπλισµού που ως τώρα ικανοποιούσαν τα κριτήρια σήµερα δεν τα πληρούν. Η σηµαντικότερη αλλαγή στο νέο πρότυπο αφορά στη θέσπιση απαιτήσεων πολύ µεγαλύτερης ολκιµότητας (από Α σε C). Αυτή η ιδιότητα είναι εξαιρετικά σηµαντική για την επίτευξη πλάστιµων κατασκευών που έχουν τη δυνατότητα ανακατανοµής εντάσεων στην περίπτωση ενός σεισµού. Περιλαµβάνονται διατάξεις και προβλέψεις για Χάλυβες Οπλισµού Σκυροδέµατος, όχι µόνο σε ράβδους και ρόλους, αλλά και για Ε.Κανιτάκη Σελίδα 3 Ηµερίδα ΕΤΣ/ΤΕΕ 23.01.2008
δοµικά πλέγµατα και ηλεκτροσυγκολληµένα δικτυώµατα. Μέχρι τώρα δε υπήρχε κάποια ειδική προδιαγραφή για αυτά τα προϊόντα. Οι βιοµηχανίες, εφάρµοζαν εθελοντικά σχετικές προβλέψεις ξένων εθνικών ή Ευρωπαϊκών Προτύπων. Ορισµός δοκιµών κοπώσεων (για την κατηγορία Β500C) ενώ στα προηγούµενα πρότυπα δεν υπήρχε καµία αναφορά. Θέσπιση συγκεκριµένου συστήµατος αναγνώρισης τόσο της χώρας και του εργοστασίου παραγωγής όσο και της τεχνικής κατηγορίας. Επίσης, απαιτείται επιπλέον σήµανση αναγνώρισης των χαλύβων που προέρχονται από τη µορφή ρόλων. Ορίζεται ως διακριτή η έννοια του ευθυγραµµισµένου προϊόντος (που προέρχεται από ευθυγράµµιση ρόλων). Θεσπίζεται έλεγχος ευθυγραµµισµένων προϊόντων, σε µονάδες επεξεργασίας ρόλων 2) Οι απαιτήσεις για τους Χάλυβες Οπλισµού Σκυροδέµατος κατά τους Ευρωκώδικες 2 και 8 από τον Καθ. του ΕΜΠ κ. Π. Γιαννόπουλο. 3) Θα αναπτυχθούν στη συνέχεια εκτενέστερα οι ιαδικασίες Πιστοποίησης Χαλύβων Οπλισµού Σκυροδέµατος σύµφωνα µε τα νέα Πρότυπα από τον ιευθυντή Πιστοποίησης του ΕΛΟΤ κ. Κ.Παναγιωτόπουλο και θα περιγραφούν οι απαιτούµενες Εργαστηριακές δοκιµές για την έκδοση πιστοποιητικού ελέγχου Χαλύβων Οπλισµού Σκυροδέµατος και προϊόντων µεταποίησης από τον κ.π.πολατίδη ιευθυντή του Εργαστηρίου ΕΒΕΤΑΜ. Η δειγµατοληψία για το έλεγχο ΧΟΣ πραγµατοποιείται από τον ΕΛΟΤ. Σύµφωνα µε ΥΑ του 1987 (παράρτηµα Α της ΥΑ β.21538/2223/03.12.87 ΦΕΚ ΤΒ 7022/04.12.87) ο ΕΛΟΤ πιστοποιεί και το ΚΕ Ε και η ΕΒΕΤΑΜ διεκπεραιώνουν όλους τους εργαστηριακούς ελέγχους. Τα αποτελέσµατα των εργαστηριακών ελέγχων παραδίδονται στον ΕΛΟΤ ο οποίος εκδίδει το σήµα ποιότητας για ΧΟΣ Εγχώριας παραγωγής Εισαγόµενους από χώρες της ΕΕ Εισαγόµενους από χώρες εκτός της ΕΕ Οι έλεγχοι και οι δοκιµές που διενεργούνται για ράβδους και ρόλους σύµφωνα µε τα νέα Πρότυπα είναι Έλεγχος διαστάσεων και ανοχές µάζας/µέτρο Προσδιορισµοί γεωµετρικών χαρακτηριστικών οκιµή εφελκυσµού οκιµή αναδίπλωσης Χηµική ανάλυση οκιµή κόπωσης Αναγνώριση κατασκευαστή Για τα ηλεκτροσυγκολληµένα πλέγµατα και δικτυώµατα διενεργείται επιπλέον ο έλεγχος της αντοχής της συγκόλλησης δηλαδή ο έλεγχος αντοχής σε διάτµηση. Ε.Κανιτάκη Σελίδα 4 Ηµερίδα ΕΤΣ/ΤΕΕ 23.01.2008
4)Οι συγκολλήσεις Χαλύβων Οπλισµού Σκυροδέµατος και η ασφαλής εκτέλεσή τους από τον Καθ. της ΠΣΠΠ κ. Στ. ρίτσο. Συγκεκριµένα θα θιγούν θέµατα που είναι πολύ ενδιαφέροντα και χρήσιµα και δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστά στο ευρύ κοινό των πολιτικών µηχανικών, όπως: Σε ποιές περιπτώσεις χρειάζονται οι συγκολλήσεις. Οι µέθοδοι συγκόλλησης. Το κανονιστικό πλαίσιο που τις διέπει Η κατάλληλη προετοιµασία τόσο του χώρου εργασίας όσο και του προς συγκόλληση χάλυβα. Είδη και πάχος των ραφών. Οπτικός και εργαστηριακός έλεγχος ηλεκτροσυγκόλλησης και έλεγχος µε όργανα 5)Τέλος, οι τρεις Βιοµηχανίες Χάλυβα, που θα ανέβουν στο βήµα µε αλφαβητική σειρά, θα παρουσιάσουν η κάθε µια το εσωτερικό σύστηµα ελέγχου ποιότητας του προϊόντος τους. Κλείνοντας, εκ µέρους της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΤΣ και εγώ προσωπικά θα ήθελα να ευχαριστήσω: την Οργανωτική Επιτροπή για την επαφή τους και την οργάνωση των οµιλητών τον κ.σ.μουγιάκο ΜΜΜ από το Εργαστήριο Μετάλλων του ΚΕ Ε για την συµβολή του στην κατάρτιση της θεµατολογίας της Ηµερίδας το Τµήµα Επιστηµονικού Εργου του ΤΕΕ και ιδιαιτέρως τις κες Ε. Αθήνη και Π.Μοίρα για την επίτευξη του οργανωτικού µέρους της Ηµερίδας τους εκλεκτούς οµιλητές, οι οποίοι στο λίγο χρόνο που έχουν στη διάθεσή τους θα µας µεταφέρουν το απόσταγµα των γνώσεών τους τον ΕΛΟΤ, το ΚΕ Ε καθώς και τις τρεις Βιοµηχανίες παραγωγής χάλυβα της Ελλάδας που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή µας τους εκθέτες οι οποίοι συµβάλλουν στην οικονοµική στήριξη της Ηµερίδας καθώς και εσάς τους συναδέλφους µηχανικούς που βρίσκεστε σε αυτή εδώ την αίθουσα. Εύχοµαι καλή επιτυχία στην Ηµερίδα. Ευχαριστώ πολύ Ε. Κανιτάκη Ε.Κανιτάκη Σελίδα 5 Ηµερίδα ΕΤΣ/ΤΕΕ 23.01.2008